Marzena Kwiecień. W tym cała sztuka. Program nauczania plastyki w gimnazjum klasy 1 3

Transkrypt

1 Marzena Kwiecień W tym cała sztuka Program nauczania plastyki w gimnazjum klasy 1 3

2 Redakcja Wojciech Sygut Redakcja językowa i korekta Lidia Machura Skład i opracowanie graficznie Marek Zapała Program dopuszczony do uŝytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu programów szkolnych do nauczania plastyki w gimnazjum na podstawie recenzji rzeczoznawców: prof. dr hab. Wiesławy Limont, prof. dr hab. Krystyny Chałas. Numer dopuszczenia: DKOS /07 Copyright by MAC EDUKACJA S.A., Kielce 2007 MAC EDUKACJA S.A Kielce, ul. Łódzka 308 tel , faks mac@mac.pl; 2

3 Spis treści Informacje ogólne... 4 Szczegółowe cele edukacyjne kształcenia i wychowania... 6 Treści nauczania... 8 Przewidywane osiągnięcia uczniów Procedury osiągania celów Ocena osiągnięć ucznia Korelacje z treściami kształcenia w ramach innych przedmiotów

4 I. Informacje ogólne Przedstawiony program nauczania plastyki w gimnazjum jest zgodny z Podstawą programową kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych i gimnazjów (Podstawa programowa plastyki). Spełnia równieŝ warunki zawarte w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999 r. w sprawie warunków i trybu dopuszczania do uŝytku szkolnego programów nauczania z zakresu kształcenia ogólnego oraz warunków i trybu dopuszczania do uŝytku szkolnego podręczników i zalecania środków dydaktycznych (Dz. U. z dnia 23 lutego 1999 r.). Stosując się do powyŝszych wytycznych, program zawiera: a) szczegółowe cele edukacyjne kształcenia i wychowania, b) materiał nauczania związany z celami edukacyjnymi, c) procedury osiągania celów, d) opis załoŝonych osiągnięć ucznia i propozycje metod ich oceny. RóŜnorodność podręczników i programów, z których korzystają nauczyciele szkół podstawowych oraz ich indywidualne preferencje dydaktyczne, wpływają na to, Ŝe w gimnazjum spotykają się uczniowie o zróŝnicowanym poziomie wiedzy i umiejętności plastycznych. Koncepcja układu treści programowych uwzględnia te realia, ukazując poszczególne zagadnienia od podstaw i rozwijając je w stopniu dostosowanym do moŝliwości intelektualnych i percepcyjnych uczniów klas 1 3 gimnazjum. Realizacja programu jest zaprojektowana na ok. 45 godzin taką liczbę jednostek lekcyjnych ma do dyspozycji nauczyciel plastyki na tym poziomie kształcenia. Układ treści edukacyjnych moŝna dostosowywać do pracy z zespołami uczniowskimi o zróŝnicowanym poziomie rozwoju intelektualnego, róŝnorodnym nasileniu zjawiska kryzysu twórczego oraz do uwarunkowań społeczno-ekonomicznych szkoły. Konstrukcja programu jest elastyczna nauczyciel korzystający z niego ma moŝliwość dokonywania modyfikacji i pozostawiony margines swobody działania, umoŝliwiający jego dostosowanie do programu i specyfiki szkoły. Treści programowe proponują uczniom kontakt z dziełami sztuki róŝnych dziedzin, kultur i epok, opisywanymi w podręczniku, ale takŝe spotykanymi w najbliŝszej okolicy ucznia (pomniki, zabytki architektury), w muzeum, galerii, teatrze, kinie i na ulicy (plakat, reklama, graffiti). Tym samym uczeń pogłębi wiedzę o róŝnorodnych sposobach komunikowania się i o róŝnorodności krajobrazów kulturowych. Program zawiera treści utrwalające 4

5 i rozszerzające wiedzę na temat środków ekspresji w sztuce oraz proponuje róŝne formy aktywności twórczej. Procedury osiągania celów edukacyjnych uwzględniają róŝnorodne sposoby, metody i techniki, dzięki którym uczeń przyswoi określoną programem wiedzę oraz zdobędzie zakładane umiejętności, postawy i kompetencje. Proponowane są sposoby oceniania osiągnięć ucznia w odniesieniu do jego wiedzy, umiejętności i postaw. Program zawiera elementy ścieŝek edukacyjnych (edukacja czytelnicza i medialna, regionalna, wychowanie patriotyczne i obywatelskie) i jest skorelowany z treściami kształcenia w ramach innych przedmiotów (język polski, historia, muzyka, przyroda, informatyka). W treściach programowych uwzględniono standardy wymagań będących podstawą do przeprowadzenia egzaminu w ostatnim roku nauki w gimnazjum oraz umiejętności kluczowe (ponadprzedmiotowe). Elementami komplementarnymi dla programu są następujące materiały dydaktyczne, umoŝliwiające jego realizację: podręcznik Jolanta Gumula W tym cała sztuka zeszyt ćwiczeń Jolanta Gumula W tym cała sztuka poradnik metodyczny z płytą CD Joanna Brzezińska W tym cała sztuka. Poradnik metodyczny. 5

6 II. Szczegółowe cele edukacyjne kształcenia i wychowania 1. Wykazywanie się wiedzą na temat szeroko rozumianej sztuki, podstawowych dyscyplin sztuk plastycznych i otaczającej współczesnego człowieka rzeczywistości wizualnej. 2. Posiadanie wiadomości dotyczących wiedzy o sztuce jako odzwierciedlenia kultury danego czasu i jej związków z przemianami społecznymi oraz wskaźnika wartości i poglądów społeczeństwa, w którym powstała. 3. Wykazywanie się wiadomościami na temat chronologicznego następstwa przemian stylowych w sztuce od prehistorii do dnia dzisiejszego. 4. Poznanie nowych pojęć i terminów związanych ze światem sztuki; znajomość podstawowych tematów dzieł sztuki. 5. Wyszukiwanie potrzebnych informacji zawartych w tekstach kultury. 6. Dostrzeganie formalnych środków wyrazu dzieł sztuki i określanie ich funkcji. 7. Dostrzeganie i analizowanie kontekstów w celu właściwej interpretacji dzieł kultury. 8. Wyjaśnianie zaleŝności między róŝnymi rodzajami dzieł kultury plastycznymi, muzycznymi, literackimi. 9. Wykazywanie się umiejętnością analizy dzieła sztuki (dostrzegania róŝnych elementów, porównywania, porządkowania i syntetyzowania informacji zawartych w dziele sztuki plastycznej). 10. Rozpoznawanie elementów stylowych danej epoki i odnajdywanie inspiracji nimi w kulturze wizualnej epok późniejszych oraz współczesnej rzeczywistości obrazu. 11. Celowe wykorzystywanie środków formalnych do ekspresji własnej w działaniu plastycznym. 12. Posiadanie motywacji do aktywności twórczej, poszukiwanie własnych rozwiązań problemów plastycznych oraz skuteczne posługiwanie się róŝnorodnymi moŝliwościami ekspresji. 13. Prezentowanie postawy odbiorczej percepcja dzieł sztuki wizualnej poprzez wizyty w muzeach, galeriach, odwiedzanie wystaw czasowych, kontakt z dziełami w najbliŝszym otoczeniu oraz fotografiami i reprodukcjami w albumach i podręczniku. 14. Wykazywanie się świadomością zmienności zjawiska sztuki i jej powiązania z procesami technologicznymi i cywilizacyjnymi. 6

7 15. Wykorzystywanie nowoczesnych technologii (Internet, programy graficzne) do wzbogacenia osobistych środków wyrazu plastycznego oraz kontaktu ze sztuką (muzea, galerie, twórczość indywidualnych artystów dostępne w Internecie). 16. Posiadanie świadomości problemów związanych z ochroną środowiska naturalnego spostrzeganie, obserwowanie i odczuwanie natury oraz jej wpływu na twórczość człowieka. 17. Wykazywanie się umiejętnością twórczego i odwaŝnego wypowiadania się na tematy plastyczne, inspirowanego własnymi doświadczeniami, wiedzą i reakcjami emocjonalnymi na określone zjawiska. 18. Stosowanie form komunikacji pozawerbalnej treści emocjonalne i intelektualne wyraŝane kolorem, kształtem, ruchem. 19. Wartościowanie, porównywanie, tworzenie pojęć, formułowanie sądów w związku z szeroko rozumianą sztuką oraz działalnością plastyczną rówieśników i własną. 20. Wykazywanie się pomysłowością, wyobraźnią, oryginalnością i zdolnością do podejmowania ryzyka niezaleŝnego myślenia. 21. Posiadanie umiejętności aktualizowania wiedzy, twórczego działania, nieustannego kształcenia samokształcenia, radzenia sobie w nowych, nietypowych, problemowych sytuacjach. 22. Wykazywanie się umiejętnością samodzielnej pracy i poczuciem odpowiedzialności za jej wyniki. 23. Prezentowanie postawy szacunku dla kultury swojego regionu i kraju. 24. Wykazywanie się tolerancją wobec kultury i sztuki innych narodów i grup społecznych. 25. Posiadanie poczucia współodpowiedzialności za dziedzictwo kulturowe swojego regionu i kraju. 26. Aktywne uczestniczenie w Ŝyciu kulturalnym poprzez wizyty w muzeach i galeriach oraz innych ośrodkach Ŝycia kulturalnego. 27. Posiadanie wiedzy na temat prawa autorskiego i wykazywanie się postawą szacunku dla własności intelektualnej. 7

8 III. Treści nauczania Wiedza o dziedzinach sztuki Malarstwo podstawowe techniki i podłoŝa malarskie. Rzeźba techniki rzeźbiarskie, materiały stosowane do tworzenia obiektów przestrzennych. Architektura funkcje architektury (mieszkalna, uŝyteczności publicznej, sakralna), tradycyjne i nowoczesne materiały tworzenia dzieł architektury. Grafika warsztatowa druk wypukły, wklęsły, płaski (drzeworyt, miedzioryt, litografia). Fotografia tradycja i współczesność, funkcje fotografii (dzieło sztuki, dokument czasów). Podstawy wiedzy o typografii formy ksiąŝki, sztuka projektowania liter i ksiąŝka artystyczna. Sztuka uŝytkowa rzemiosło artystyczne, wzornictwo przemysłowe, grafika komputerowa (funkcje artystyczne i uŝytkowe), sztuka reklamy. Teatr rola scenografii w przedstawieniu teatralnym. Film geneza, gatunki filmowe. Moda, sztuka projektowania ubioru funkcje i typy. Muzea, edukacja muzealna, najwaŝniejsze muzea w Polsce i na świecie, galerie i domy aukcyjne. Środki wyrazu artystycznego jako język dzieła sztuki Kolor i plama, podstawowe informacje o podziale barw podstawowe, pochodne, chromatyczne, achromatyczne, gama barwna monochromatyczna, kontrastowa. Rysunek linia, kreska, kontur i ich funkcje, efekty artystyczne. Faktura, modelunek światłocieniowy, przestrzeń i perspektywa, rodzaje kompozycji. Ekspresja dzieła sztuki; niewerbalne sposoby komunikowania uczuć, postaw i innych treści poprzez formę, kolor, aranŝacje przestrzeni, ruch. Styl jako głos epoki i indywidualności artystycznej. Tematyka dzieł sztuki Portret i autoportret; pejzaŝ; malarstwo plenerowe; weduta; marina; sceny rodzajowe; martwa natura; charakterystyka tematów artystycznych na tle epok stylowych. 8

9 Dzieje sztuki Prehistoria najwaŝniejsze epoki i przemiany twórcze, prehistoria na ziemiach polskich. Sztuka staroŝytna: o Egipt architektura sepulkralna; o Grecja podstawowe style i elementy konstrukcyjne architektury greckiej; rzeźba; malarstwo wazowe; o Rzym rzymskie osiągnięcia w dziedzinie architektury, obiekty wznoszone na cześć zwycięskich władców; portret realistyczny w rzeźbie. Sztuka wczesnochrześcijańska i bizantyjska: katakumby, mozaiki, freski, ikony. Sztuka średniowieczna: o romanizm architektura, rzeźba i malarstwo, polskie zabytki architektury romańskiej; o gotyk architektura sakralna, stosowanie nowych konstrukcji, witraŝe i maswerki, rzeźba w słuŝbie architektury; gotyk w Polsce twórczość Wita Stwosza, zabytki architektury. Renesans: o inspiracja antykiem; humanizm; zmiana pozycji artysty, zjawisko mecenatu artystycznego; o architektura i jej cechy charakterystyczne; wybitni architekci; o trzech tytanów renesansu, rzeźba i malarstwo renesansu na wybranych przykładach; o renesans w Europie i Polsce. Barok i rokoko: o architektura, malarstwo i rzeźba cechy charakterystyczne; o barok i rokoko w Polsce portret sarmacki i trumienny. Klasycyzm w Europie i w Polsce: architektura, rzeźba i malarstwo. Nurty sztuki XIX wieku romantyzm, realizm, neostyle w architekturze; malarstwo polskie XIX wieku ; impresjonizm, postimpresjonizm. Przełom wieków symbolizm i secesja w Polsce i Europie. Sztuka XX wieku: o najwaŝniejsze nurty i kierunki sztuki współczesnej: fowizm, ekspresjonizm, abstrakcjonizm, kubizm, futuryzm, dadaizm, surrealizm; o współczesność w Polsce wpływ kierunków europejskich na sztukę polską ; o rzeźba współczesna jako odzwierciedlenie wiodących tendencji; o nurty architektury XX wieku; 9

10 o sztuka współczesna na świecie i w Polsce: informel, pop-art, nowy realizm, op-art, hiperrealizm, konceptualizm, land-art.; o nowe formy wypowiedzi artystycznej: happening, performance, instalacja, wideoart. Sztuka ludowa i sztuka naiwna. Aktywność twórcza Posługiwanie się linią, kreską, konturem, światłocieniem, plamą walorową w celu osiągnięcia zamierzonych efektów w postaci rysunku konturowego, światłocieniowego, walorowego; stosowanie rysunku w funkcji szkicu pomocniczego, rysunek jako cel sam w sobie, eksperymenty rysunkowe prace na nietypowych formatach, materiałach, fakturach; róŝnorodność formalna rysunku rysunki studyjne, nieprzedstawiające; dostrzeganie moŝliwości wyrazowych rysunku. Posługiwanie się plamą barwną jako środkiem wyrazu w malarstwie; stosowanie róŝnorodnych technik malarskich, technik mieszanych, twórcze poszukiwania własnych form wypowiedzi malarskiej; uzyskiwanie róŝnorodnych efektów fakturalnych; kompozycje malarskie monochromatyczne i kontrastowe; stosowanie w kompozycjach barwnych kolorów podstawowych, pochodnych, kontrastujących. Posługiwanie się bryłą, formą przestrzenną; wykonywanie stabilnych i mobilnych kompozycji trójwymiarowych; wykorzystywanie róŝnorodnych narzędzi i materiałów rzeźbiarskich (plastelina, glina, surowce wtórne); uzyskiwanie zróŝnicowanych form i faktur. Wykonywanie układów kompozycyjnych z zastosowaniem liternictwa, znaku plastycznego; tworzenie form informacji wizualnej. Projektowanie za pomocą komputerowych programów graficznych. Tworzenie projektów przedmiotów funkcjonalnych, kształtowanie otoczenia. Posługiwanie się róŝnorodnymi formami ekspresji język koloru, ciała, kształtu, ruchu, przestrzeni. 10

11 IV. Przewidywane osiągnięcia ucznia W ZAKRESIE WIEDZY O SZTUCE UCZEŃ: Malarstwo potrafi scharakteryzować malarstwo pod względem środków wyrazu formalnego (plama, barwa), zna techniki (akwarela, gwasz, tempera, malarstwo olejne, akryl, witraŝ, mozaika) i podłoŝa malarskie (ściana, płótno, deska, papier), wiedzę stosuje w indywidualnych rozwiązaniach plastycznych. Rzeźba potrafi wymienić i wykorzystać w samodzielnej pracy środki formalne stosowane do tworzenia dzieł tej dziedziny (bryła, faktura), zna techniki i materiały uŝywane do ich tworzenia (glina, kamień, drewno, brąz, tworzywa sztuczne) oraz funkcje rzeźby (rzeźba jako element dekoracji architektonicznej, pomnik, rzeźba jako niezaleŝny język ekspresji artystycznej twórcy). Grafika warsztatowa i uŝytkowa zna środki wyrazu stosowane w grafice warsztatowej (kreska, walor, kontrast czerni i bieli itd.), potrafi scharakteryzować grafikę pod kątem technik i metod otrzymywania odbitki (druk wypukły, wklęsły, płaski, grafika komputerowa, matryca, odbitka); zna formy wypowiedzi wizualnej grafiki uŝytkowej: plakat, znak graficzny, róŝnorodne formy reklamy i promocji produktów konsumpcyjnych. Sztuka uŝytkowa potrafi wymienić czynniki wpływające na zmiany, jakie zachodzą w projektowaniu przedmiotów codziennego uŝytku; potrafi rozpoznać dzieło rzemiosła artystycznego i współczesnego designu; zna zasady nowoczesnego wzornictwa przemysłowego: harmonia tworzywa, formy i funkcji; projektuje formy uŝytkowe. 11

12 Architektura potrafi scharakteryzować architekturę jako dziedzinę sztuki; zna funkcje architektury oraz tradycyjne i nowoczesne materiały tworzenia dzieł architektury. Teatr i film dostrzega, Ŝe dzieło teatralne lub filmowe zawiera w sobie róŝnorodne formy ekspresji artystycznej (ekspresja ciała, słowa, muzyka, obraz, ruch) i jest syntezą grupowego wysiłku twórczego reŝysera, aktorów, scenografów, kostiumologów, fotografików, operatorów kamer itd. Moda potrafi scharakteryzować modę jako sztukę projektowania ubioru, ale takŝe trendy we wzornictwie przemysłowym, muzyce, kreacji osobowości medialnych itd. Muzea i galerie odwiedza muzea i galerie, wie, gdzie znajdują się najwaŝniejsze muzea jego miasta lub regionu, rozumie ich funkcje, zna najwaŝniejsze muzea świata. Dzieje sztuki potrafi scharakteryzować główne style epok pod względem czasu ich występowania oraz ogólnego kontekstu historycznego i społecznego; zna najwaŝniejsze style i osiągnięcia sztuki staroŝytnej i nowoŝytnej, potrafi wymienić, rozpoznać i opisać najbardziej reprezentatywne dzieła, zna nazwiska ich twórców; potrafi wymienić główne kierunki sztuki XX wieku, reprezentujące je dzieła oraz ich twórców; analizuje dzieło sztuki pod względem przynaleŝności do epoki, stylu, kierunku, a takŝe pod względem formy, tematu i treści; dostrzega powiązania pomiędzy elementami stylowymi następujących po sobie epok i odnajduje inspiracje nimi we współczesnej kulturze wizualnej; znajduje potrzebne informacje zawarte w tekstach kultury; rozpoznaje zaleŝności między róŝnymi rodzajami dzieł kultury plastycznymi, muzycznymi, literackimi. 12

13 Sztuka ludowa rozpoznaje motywy sztuki ludowej swojego regionu; zna najwaŝniejsze regiony folklorystyczne Polski. W ZAKRESIE AKTYWNOŚCI TWÓRCZEJ UCZEŃ: rozróŝnia rodzaje rysunku: konturowy, światłocieniowy, walorowy; świadomie stosuje kreskę w działaniu plastycznym jako formalny środek wypowiedzi słuŝący określonemu celowi; zna rodzaje plam barwnych w malarstwie; potrafi wykonać pracę plastyczną z zastosowaniem określonych zasad formalnych dotyczących barwy praca malarska monochromatyczna, kontrastowa, w barwach podstawowych, pochodnych, ciepłych, zimnych, lokalnych, abstrakcyjnych; świadomie uŝywa barwy jako nośnika moŝliwości ekspresyjnych w celu ukazania indywidualnie postrzeganej rzeczywistości, abstrakcyjnych układów kompozycyjnych, swojego stosunku do problemów osobistych i społecznych; tworzy kompozycje trójwymiarowe, wykorzystując właściwości strukturalne i fakturalne rzeźby, wykonuje kompozycje stabilne i mobilne z róŝnorodnych materiałów i w róŝnorodnym kontekście przestrzennym otoczenia; potrafi rozróŝnić czy dane graffiti jest aktem wandalizmu czy uzasadnioną na danej przestrzeni/ płaszczyźnie próbą wyraŝenia siebie, zaznaczenia swojej obecności w rzeczywistości społecznej; potrafi odróŝnić, ocenić, wartościować elementy konsumpcyjnego szumu wizualnego od artystycznie wartościowych form informacji wizualnej; wie, czym jest grafika artystyczna, zna tradycyjny warsztat grafika oraz moŝliwości tworzenia prac graficznych w aktualnych programach komputerowych, wykonuje proste aplikacje projekty kompozycyjne w dostępnym programie graficznym; wie, Ŝe grafika to dzieło sztuki w wielu egzemplarzach; wykonuje fotomontaŝe, kolaŝe z celowo zastosowanymi elementami współczesnej komunikacji wizualnej projekt reklamy, plakatu społecznego wyraŝa w nim swoje odczucia, obserwacje, stosunek do rzeczywistości; potrafi zaprojektować liternictwo ; dokumentuje znajomość środków wypowiedzi plastycznej poprzez tworzenie ksiąŝki artystycznej, w której wyraŝa siebie i swój stosunek do rzeczywistości. 13

14 V. Procedury osiągania celów Stosowanie metod umoŝliwiających pełne przyswojenie wiedzy o sztuce (wykład, miniwykład, pokaz, pogadanka, dyskusja, praca z podręcznikiem oraz tekstem źródłowym, techniki multimedialne, analiza dzieła sztuki). Stosowanie metod inspirujących postawy twórcze (drama, projekt, dyskusja). Posługiwanie się róŝnorodnymi formami ekspresji kolor, linia, faktura, bryła, aranŝacja przestrzeni, ruch, dźwięk. Wykorzystywanie inspiracji muzyką, dziełem literackim, teatralnym, filmowym w pracach plastycznych. Analiza, synteza i proces porównywania jako efekt interpretacji natury lub dzieła sztuki tworzenie układów kompozycyjnych poprzez twórczą interpretację motywów zaczerpniętych z natury lub inspirację dziełem sztuki. Tworzenie sytuacji motywacyjnych do dokonywania wyboru określonych środków wyrazu w celu osiągnięcia indywidualnie określonego zamierzenia plastycznego. Traktowanie komputera jako narzędzia ekspresji twórczej uŝywanie dostępnych programów graficznych. Stosowanie dostępnych moŝliwości technologicznych do wykonywania dzieł sztuki wizualnej: fotografia cyfrowa, grafika komputerowa, odbitki ksero, krótkie filmy amatorskie. Inspirowanie dziełem sztuki improwizowanych scenek z uŝyciem ekspresji werbalnej, ciała, ruchu, muzyki. Percepcja dzieła sztuki (reprodukcje w podręczniku, pobyt w muzeum lub galerii) jako punkt wyjścia dla rozmowy o sztuce, rozumienia dzieła sztuki oraz własnej ekspresji twórczej. AranŜowanie sytuacji stymulujących przeŝycia wewnętrzne, doświadczanie tajemnicy, kontemplacji i autorefleksji poprzez organizowanie wystaw indywidualnych i zbiorowych twórczości uczniowskiej, projektowanie oprawy plastycznej (scenografia, kostiumy, światło, kolor, przestrzeń) okolicznościowych uroczystości szkolnych (dni kultury, przedstawienia teatralne, spotkania z literaturą, muzyką), organizowanie plenerów malarskich/rysunkowych, zwiedzanie sakralnych zabytków architektury itp. 14

15 VI. Ocena osiągnięć ucznia Kryteria oceny, jakimi powinien kierować się nauczyciel plastyki, muszą być dostosowane do warunków socjalnych, osobowościowych i kulturowych uczniów. KaŜda szkoła i kaŝda pracownia plastyczna mają swoją specyfikę i indywidualny kontekst społeczny, który jest wyznacznikiem kierunku i metod oceniania. PoniŜej przedstawione kryteria mają charakter otwarty i mogą być dla nauczyciela wskazówką do stworzenia własnego systemu oceniania (zmodyfikowanego i przystosowanego do potrzeb). KaŜdy zespół uczniów to grupa indywidualności, których rozwój twórczy jest procesem subiektywnym, przybiera własne tempo i kierunek. Oceniając działania ucznia na lekcjach plastyki, naleŝy uwzględnić: proces twórczy, którego świadkiem jest nauczyciel zaangaŝowanie ucznia, stopień przekraczania samego siebie, barier twórczych, poznawczych i komunikacyjnych; ustalanie kryteriów oceny związanych z konkretnym działaniem plastycznym; przed przystąpieniem do wykonywania pracy uczeń powinien dokładnie orientować się nie tylko w jej temacie, ale takŝe w tym, na co będzie zwracał uwagę nauczyciel w trakcie jej oceny. RóŜnorodne formy oceniania stanowią dla ucznia informację zwrotną na temat jego pracy, dają mu moŝliwość poznania swoich mocnych stron, oraz tego, co wymaga ćwiczeń i utrwalenia. Ocenianie przyjmuje formę w zakresie wiedzy o sztuce: wypowiedzi ustnych wypowiedzi pisemnych: opis, analiza dzieła sztuki, interpretacja dzieła sztuki w formie opowiadania, kartkówka, sprawdzian (odpowiadanie na pytania opisowe, test wyboru, luk, tabela), referat, quiz, mapa myśli, praca projektowa. w zakresie aktywności twórczej: ćwiczenia rysunkowe, malarskie, rzeźbiarskie prace plastyczne: ilustracje, szkice i rysunki, rzeźby i reliefy, kompozycje graficzne, formowanie kształtu i przestrzeni inscenizacje (np. Ŝywe obrazy) i prezentacje aktywny udział w Ŝyciu kulturalnym szkoły 15

16 OGÓLNE KRYTERIA OCENY stopień przyswojenia wiadomości na określony temat; aktywność i zaangaŝowanie w samodzielne rozwiązywanie problemów, wykonywanie ćwiczeń i poleceń; porządkowanie własnej wiedzy, kojarzenie faktów, dostrzeganie analogii; wykonywanie obligatoryjnych ćwiczeń i poleceń; stopień zainteresowania sztuką udział w dyskusjach, wyraŝanie poglądów, formułowanie własnych wniosków dotyczących określonych zagadnień, aktywne uczestnictwo w lekcjach; zaangaŝowanie w pracę twórczą: przygotowanie odpowiednich materiałów i narzędzi, aktywność, koncentracja na zadaniu; stopień przekraczania indywidualnych barier rozwojowych: twórczych, poznawczych, komunikacyjnych, organizacyjnych; zainteresowanie pracą twórczą, poszukiwanie własnych rozwiązań; zgodność efektu końcowego z załoŝeniami i tematem pracy; estetyka i staranność wykonanej pracy plastycznej; oryginalne rozwiązywanie problemów plastycznych; stopień poczucia odpowiedzialności za własne i grupowe działanie; celowe wykorzystywanie wiedzy o środkach formalnych do ekspresji własnej; indywidualne zainteresowanie działalnością plastyczną, współtworzenie Ŝycia kulturalnego klasy i szkoły. SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENY Ocena niedostateczna Uczeń: jest często nieobecny na lekcji bez usprawiedliwienia najczęściej nie posiada wymaganych materiałów plastycznych, podręcznika, zeszytu nie wykazuje minimalnego zaangaŝowania w działania plastyczne na lekcji nie posiada wiadomości objętych programem i uzyskuje oceny niedostateczne z pisemnych form sprawdzania wiedzy nie wykonuje ćwiczeń i prac plastycznych nie wykazuje woli poprawy oceny 16

17 Ocena dopuszczająca Uczeń: zdarza się, Ŝe jest nieobecny na lekcji bez usprawiedliwienia często nie posiada wymaganych materiałów plastycznych, podręcznika, zeszytu wykazuje minimalne zaangaŝowanie w działania plastyczne na lekcji posiada fragmentaryczną wiedzę z zakresu wiadomości objętych programem ćwiczenia oraz prace plastyczne wykonuje rzadko, niestarannie i niezgodnie z tematem nie wykazuje woli poprawy oceny Ocena dostateczna Uczeń: najczęściej jest przygotowany do lekcji: posiada wymagane materiały plastyczne, podręcznik, zeszyt posiada niepełną wiedzę z zakresu objętego programem nauczania z szansą jej uzupełnienia rzadko bierze udział w dyskusjach, ma problemy z formułowaniem poprawnych wniosków, kojarzeniem faktów i dostrzeganiem analogii poprawnie wykonuje ćwiczenia obligatoryjne, ale nie wykazuje się systematycznością i zaangaŝowaniem nie zawsze dba o estetykę i staranność pracy plastycznej nie wykazuje szczególnego zainteresowania działalnością plastyczną, nie współtworzy Ŝycia kulturalnego klasy i szkoły Ocena dobra Uczeń: zawsze jest przygotowany do lekcji: posiada wymagane materiały plastyczne, podręcznik, zeszyt posiada wiedzę z zakresu objętego programem nauczania jego luki w wiadomościach mają charakter szczegółowy bierze udział w dyskusjach, najczęściej formułuje poprawne wnioski, kojarzy fakty i dostrzega analogie wykazuje się zaangaŝowaniem w działalność twórczą, systematycznie i starannie wykonuje prace i ćwiczenia plastyczne efekt końcowy jego pracy twórczej nie zawsze jest zgodny z załoŝeniami i tematem jest umiarkowanie zainteresowany Ŝyciem kulturalnym klasy i szkoły 17

18 Ocena bardzo dobra Uczeń: wykazuje się pełnym przyswojeniem wiadomości objętych programem aktywnie i z zaangaŝowaniem rozwiązuje problemy plastyczne, wykonuje ćwiczenia i polecenia zawsze bierze udział w dyskusjach, wyraŝa poglądy i formułuje wnioski potrafi porządkować własną wiedzę kojarzy fakty i dostrzega analogie estetycznie i starannie wykonuje prace, poszukuje oryginalnych rozwiązań plastycznych efekt końcowy jego pracy twórczej zawsze jest zgodny z jej załoŝeniami i tematem bierze udział w Ŝyciu kulturalnym klasy i szkoły wykazuje się poczuciem odpowiedzialności za działania własne i grupowe Ocena celująca Uczeń: wykazuje się pełnym przyswojeniem wiadomości objętych programem, a takŝe posiada wiedzę wykraczającą poza jego ramy jest zainteresowany sztuką w wysokim stopniu zawsze bierze udział w dyskusjach, wyraŝa poglądy, formułuje własne wnioski dotyczące określonych zagadnień jest w sposób zauwaŝalny zainteresowany działalnością plastyczną uczestniczy w szkolnych lub pozaszkolnych zajęciach pozalekcyjnych, bierze udział w konkursach, aktywnie współtworzy Ŝycie kulturalne klasy i szkoły prace i ćwiczenia wykonuje estetycznie i starannie, jego rozwiązania plastyczne cechuje oryginalność celowo wykorzystuje wiedzę o środkach formalnych do ekspresji własnej wykazuje się duŝym poczuciem odpowiedzialności za działania własne i grupowe 18

19 VII. Korelacje z treściami kształcenia w ramach innych przedmiotów Język polski czytanie, analiza, wyszukiwanie potrzebnych informacji w tekstach kultury; zaleŝności między plastycznymi i literackimi dziełami kultury; działania inspirowane prozą i poezją. Historia kultura i sztuka danego okresu i jej związki z przemianami społecznymi; wydarzenia historyczne i ich odzwierciedlenie w architekturze, rzeźbie i malarstwie danego okresu. Muzyka zaleŝności między plastycznymi i muzycznymi dziełami kultury; działalność plastyczna inspirowana muzyką; wykorzystywanie języka dźwięków w inscenizacjach, tworzeniu ruchomych obrazów. Biologia i geografia wykorzystywanie materiałów naturalnych i surowców wtórnych do tworzenia prac plastycznych; działania plastyczne w plenerze; obserwacja natury; zmienność i róŝnorodność natury jako inspiracja twórcza dla artystów; wpływ połoŝenia geograficznego na rozwój kultury danego regionu. Informatyka wykorzystywanie komputerowych programów graficznych jako narzędzia ekspresji plastycznej. 19

20 ELEMENTY ŚCIEśEK EDUKACYJNYCH Edukacja czytelnicza i medialna wykorzystywanie nowoczesnych nośników informacji kamera, aparat cyfrowy (w miarę moŝliwości) i róŝnorodnych technik informacyjnych (korzystanie z biblioteki szkolnej, z zasobów Internetu, programów multimedialnych, projekcje wideo). Edukacja regionalna sztuka ludowa charakterystyczna dla danego regionu; muzea, galerie i zabytki architektury znajdujące się w najbliŝszym otoczeniu ucznia; sylwetki twórców regionalnych. Edukacja obywatelska, patriotyczna polskie dziedzictwo kulturowe jako czynnik przyczyniający się do kształtowania toŝsamości narodowej; kultura polska jako komplementarny element kultury europejskiej. 20