Badanie stopów palladu, platyny i rodu jako elektrokatalizatorów w bezpośrednich metanolowych ogniwach paliwowych
|
|
- Bogumił Dobrowolski
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Michał Soszko a, Mariusz Łukaszewski b, Zuzanna Mianowska a, Katarzyna Drążkiewicz a, Hanna Siwek a, Andrzej Czerwiński a * a Instytut Chemii Przemysłowej im. prof. Ignacego Mościckiego, Warszawa; b Uniwersytet Warszawski Badanie ów palladu, platyny i rodu jako elektrokatalizatorów w bezpośrednich metanolowych ogniwach paliwowych Study on palladium platinum rhodium alloys as electrocatalysts in direct methanol fuel cells Przedmiotem badań były cienkowarstwowe elektrody owe RhPd LVE (limited volume electrodes) otrzymane poprzez potencjostatyczne elektroosadzanie na drucie złotym z kąpieli zawierających roztwory ich soli w kwasie solnym. Czynnikiem modyfikującym skład elektrod był czas oraz potencjał osadzania. Morfologię i skład objętościowy otrzymanych ów analizowano za pomocą skaningowej mikroskopii elektronowej z przystawką rentgenowską EDAX, zaś do badań właściwości elektrochemicznych adsorpcji i utleniania metanolu posłużyła technika chronowoltamperometrii cyklicznej. Do oceny struktury adsorbatu węglowego posłużył parametr eps (electron per site) wyznaczony przez analizę krzywych chronowoltamperometrycznych uzyskanych w trakcie pomiarów strippingowych. Analiza potencjałów redukcji tlenków powierzchniowych pozwoliła podzielić otrzymane y na (a) y o powierzchni wzbogaconej w rod (x Rh = 0,80 1,00) oraz (b) y o minimalnym powierzchniowym udziale rodu (x Rh = 0,05 0,10). Wartości parametru eps w każdym z przypadków ((a) powyżej 1,8 oraz (b) poniżej 1,6) były zbliżone do wyników uzyskanych w trakcie badań adsorpcji CO 2 na ach RhPd, co pozwala założyć podobne struktury adsorbatu metanolowego oraz CO 2. Thin RhPd alloy layers were electrochem. deposited on an Au wire at varying times and potentials, studied for morphology, bulk compn. and catalytic activity in oxidn. of MeOH. The presence of Rh in the alloy coating resulted in a decrease of MeOH oxidn. potential but not in an increase in the current yield of the process. Bezpośrednie metanolowe ogniwa paliwowe zaliczane są do klasy niskotemperaturowych urządzeń ciągłej konwersji energii chemicznej w elektryczną, w których metanol ulega anodowemu utlenianiu, a tlen katodowej redukcji. Dostępność i łatwość przechowywania metanolu stanowi podstawową zaletę takiego rozwiązania, jednakże wiele czynników ogranicza jego opłacalność 1 4). Zarówno redukcja tlenu, jak i utlenienie metanolu w ogniwie wymagają konstrukcji wydajnych materiałów elektrodowych. Dotychczas były one oparte na platynie, która jako metal szlachetny charakteryzuje się najniższym nadpotencjałem redukcji tlenu oraz najwyższym powinowactwem adsorpcji oraz utleniania wodoru, co stanowi jej szczególną zaletę. Zachowuje ona przy tym wysoką odporność na korozję w środowisku kwaśnym, w przeciwieństwie do niklu czy palladu, który ponadto ulega erozji wodorowej. Wysokie powinowactwo wodorowe platyny sprawia, że adsorpcja małocząsteczkowych związków organicznych bogatych w wodór na powierzchni elektrody nie wymaga stosowania drastycznych warunków temperaturowych oraz ciśnieniowych. Niestety, przy niskich potencjałach anodowych powierzchnia platyny ulega zatruciu produktem adsorpcji cząsteczki organicznej bogatej w wodór, co powoduje spadek mocy urządzenia. Adsorbat węglowy przyjęto oznaczać symbolem CO ads, zaś jego struktura odpowiada cząsteczce tlenku węgla(ii) liniowo (=C=O) lub mostkowo (>C=O) połączonego z platyną 5, 6). Podatność na zatrucie oraz fakt, że światowe zasoby platyny maleją oznacza, że zastosowanie jej jako materiału elektrodowego w skali komercyjnej jest niemożliwe. Mgr Michał SOSZKO w roku 2009 ukończył studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego i rozpoczął pracę na stanowisku badawczym w In stytucie Chemii Przemysłowej im. prof. Ignacego Mościckiego w Warszawie. Specjalność elektrochemiczne źródła energii. Dr Mariusz ŁUKASZEWSKI w roku 2001 ukończył studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. W 2006 r. obronił z wyróżnieniem pracę doktorską na tym Wydziale. Pracuje na Wydziale Chemii UW. Specjalność elektrochemiczne źródła energii. 90/6(2011) 1195
2 Utlenienie metanolu na platynie można podzielić na trzy stadia, z których pierwszym jest dehydrogenacja zaadsorbowanej cząsteczki: 2 + CH 3 OH 2 -CO + 4H + + 4e - (1) Utlenienie -CO wymaga dostarczenia tlenu, którego źródłem w środowisku kwaśnym są cząsteczki wody. Zazwyczaj przyjmuje się, że początkowy etap utleniania powierzchni platyny można opisać równaniem reakcji: + H 2 O -OH + H + + e - (2) Niedawno opublikowane wyniki Jerkiewicza i współpr. 7), otrzymane z zastosowaniem mikrowagi kwarcowej wskazują, że adsorpcja wody prowadzi bezpośrednio do wytworzenia tlenku platyny, z pominięciem etapu tworzenia OH: (-)-H 2 O (-) δ+ O chem δ- + 2H + + 2e (3) Etap adsorpcji tlenu jest etapem najwolniejszym, a zatem limitującym szybkość reakcji utleniania metanolu na platynie. Monowarstwa tlenku powierzchniowego platyny zaczyna tworzyć się przy potencjale ok. 0,7 V vs SHE. Zaadsorbowane indywidua zawierające atomy tlenu reagują z 2 -CO, czego efektem jest produkt pełnego utlenienia metanolu (CO 2 ): -OH + 2 -CO 3 + CO 2 + H + + e - (4) Wysoki potencjał anody platynowej w tym przypadku znacznie ogranicza napięcie uzyskiwane w bezpośrednim metanolowym ogniwie paliwowym, co skłania do poszukiwań alternatywnych materiałów elektrodowych. Jednym ze sposobów obniżenia potencjału utleniania metanolu było zastosowanie metali szlachetnych w ach z platyną i wykorzystanie efektu synergistycznego. W przypadku ów platyny z rutenem, którego powierzchnia jest dużo łatwiej utlenialna, zaobserwowano znaczne obniżenie potencjału utleniania adsorbatu metanolowego, co tłumaczy się mechanizmem bifunkcjonalnym 8 10) : powierzchni z wytworzeniem indywiduum Me-CO 14 16). W niniejszej pracy przedstawiono wyniki badań adsorpcji i utleniania metanolu na trójskładnikowych ach RhPd jako potencjalnych materiałach katalitycznych w metanolowym ogniwie paliwowym. Część doświadczalna Przedmiotem badań były elektrody platynowo-rodowo-palladowe o ograniczonej objętości LVE (limited volume electrodes) o grubościach 0,2 3 μm, otrzymywane poprzez potencjostatyczne elektroosadzanie ich na złotym drucie (średnica 0,5 mm, czystość 99,9%) z kąpieli zawierającej mieszaninę soli metali w stężeniach: 0,03 M H 2 Cl 6, 0,16 M RhCl 3 lub 0,01 M PdCl 2 w 0,09 M HCl. Procedura tworzenia elektrod owych typu LVE została opisana w literaturze 17, 18). Czynnikiem decydującym o składzie u był czas oraz potencjał osadzania. Doświadczenia prowadzono w temperaturze pokojowej z wykorzystaniem odczynników cz.d.a. firmy POCh. Roztwory soli metali szlachetnych oraz drut złoty pochodziły z Mennicy Państwowej. Korzystano z wody trzykrotnie destylowanej dodatkowo filtrowanej w aparaturze Millipore Simplicity UV. Do usunięcia tlenu z układu pomiarowego stosowano argon o czystości 99,9%. Pomiary wykonywano w klasycznym układzie trójelektrodowym, w którym elektrodą odniesienia była elektroda siarczanowa, zaś pomocniczą siatka platynowa. Wszystkie wartości potencjałów zostały przeliczone do skali względem standardowej elektrody wodorowej (SHE). Pomiary elektrochemiczne wykonano za pomocą aparatury CH Instruments 700C. Do wykonania zdjęć powierzchni oraz określenia składu objętościowego u posłużył skaningowy mikroskop elektronowy LEO 435VP sprzężony z analizatorem rentgenowskim EDR-286. Wyniki badań i wnioski Ogólna charakterystyka elektrochemiczna ów RhPd Na rys. 1 i 2 przedstawione zostały obrazy powierzchni elektrody RhPd otrzymanej w trakcie osadzania przy potencjale 245 mv. 2 -CO + Ru-OH 2 + Ru+ CO 2 + H + + e - (5) Zysk potencjałowy utleniania metanolu na ach rutenowych osiąga nawet 200 mv względem czystej platyny 11). W przypadku ów platyny i rodu zysk potencjałowy był niższy i wynosił 50 mv 16), mimo że potencjały formowania tlenków powierzchniowych rodu oraz rutenu są zbliżone (0,5 V dla rodu, 0,4 V dla rutenu). Oznacza to, że energia wiązania oraz reaktywność tlenków względem utleniania adsorbatu węglowego w przypadku tych dwóch metali jest różna. W ramach kontynuacji badań ów platyny z innymi metalami z grupy platynowców (rod, ruten) postanowiono rozszerzyć ich skład, wprowadzając nowy metal pallad, oraz ocenić wpływ jego właściwości elektrochemicznych na adsorpcję i utlenianie metanolu. Wiadomo, że pallad (także jako składnik ów) w odróżnieniu od platyny oraz rodu jest niezdolny do adsorpcji CO 2 (powyżej potencjału wydzielania wodoru), mimo obecności zaadsorbowanego i zaabsorbowanego wodoru 12, 13). Sytuacja jest odmienna w przypadku metanolu, który podobnie jak dla czy Rh, silnie adsorbuje się na Rys. 1. Zdjęcie SEM elektrody otrzymanej w trakcie osadzania przy potencjale E dep = 245 mv (świeżo po osadzeniu) Fig. 1. Scanning electron microscopy image of the surface of the RhPd alloys deposited at the potential E dep = 245 mv after deposition Mgr Zuzanna MIANOWSKA w roku 2010 ukończyła studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego i rozpoczęła pracę na stanowisku badawczym w Instytucie Chemii Przemysłowej im. Prof. Ignacego Mościckiego w Warszawie w Zes pole Elektrochemicznych Źródeł Energii. Spe cjalność elektrochemiczne źródła energii. Mgr Katarzyna DRĄŻKIEWICZ w roku 2004 ukończyła studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Jest doktorantką na tym Wy dziale i asystentem w Instytucie Chemii Przemysłowej. Specjalność elektrochemiczne źródła energii /6(2011)
3 Rys. 2. Zdjęcie SEM elektrody otrzymanej w trakcie osadzania przy potencjale E dep = 245 mv, po 540 cyklach w zakresie od -0,05 V do 1,35 V z szybkością polaryzacji 50 mv/s Fig 2. Scanning electron microscopy image of the surface of the RhPd alloys deposited at the potential E dep = 245 mv, after 540 cycles in the potential range from V to 1.35 V Pozostałe elektrody cechowały się analogiczną morfologią. Powierzchnia powłok była zwarta i miała budowę drobnoziarnistą. Zdjęcia SEM ów świeżo osadzonych dowodzą, że powłoki szczelnie przylegały do podłoża. W trakcie badań nad właściwościami elektrochemicznymi elektrod stwierdzono, że ich wielokrotna cykliczna polaryzacja w szerokim zakresie potencjałów (od -0,05 do 1,35 V vs SHE) przyczyniała się do zubożenia u o pierwiastki najmniej szlachetne pallad oraz rod. W tabeli podano zestawienie parametrów osadzania oraz składy otrzymanych ów (bez uwzględnienia złota z podłoża). Na rys. 3 przedstawiono woltamperogram cykliczny elektrody owej (E dep = 245 mv) w trakcie obróbki elektrochemicznej, tj. wielokrotnej cyklicznej polaryzacji w szerokim zakresie potencjałów. Zmiana położenia piku redukcji tlenków powierzchniowych (sygnał katodowy w zakresie 0,45 0,75 V vs SHE) oraz zmiana kształtu obszaru wodorowego (od -0,05 do 0,30V vs SHE) świadczy o modyfikacji składu powierzchni elektrody. W pierwszych cyklach wyraźnie widoczny był dominujący udział rodu ujawniający się wysoką amplitudą sygnałów w zakresie wodorowym oraz niskim potencjałem redukcji tlenków powierzchniowych. Zgodnie z prawidłowością opisaną przez Randa i Woodsa 19, 20) potencjał piku redukcji tlenków powierzchniowych jest w danych warunkach eksperymentalnych (elektrolit podstawowy, zakres potencjałów, szybkość polaryzacji) charakterystyczny dla danego metalu szlachetnego i w przypadku homogenicznych ów tych metali jest liniową funkcją składu powierzchniowego. Wraz z kolejnymi cyklami sygnał związany z redukcją tlenków powierzchniowych przesuwał się w stronę wyższych wartości, charakterystycznych dla platyny, zaś amplituda pików wodorowych uległa obniżeniu. Ponadto zmianie ulegał kształt pików wodorowych z pojedynczego sygnału na sygnał złożony z kilku nakładających się na siebie pików. Świadczy to o występowaniu różnych form elektrosorbowanego wodoru, tj. zaabsorbowanego w głębi u oraz zaadsorbowanego na atomach Rys. 3. Krzywe chronowoltamperometryczne elektrody owej A (E dep = 245 mv) w trakcie kolejnych cykli (0,5 M H 2, v = 50 mv/s) Fig. 3. Cyclic voltammograms of the A alloy (E dep = 245 mv) during potential cycling (0.5 M H 2, v = 50 mv/s) powierzchniowych poszczególnych składników u (w przypadku także w postaci dwóch form wodoru zaadsorbowanego). W miarę cyklizacji zmianie ulegał też potencjał odpowiadający początkowi tworzenia się warstewki tlenkowej na powierzchni u. Ponadto w trakcie obróbki elektrochemicznej obserwowano obniżenie natężenia prądów pochodzących od sygnałów powierzchniowych (elektrosorpcja wodoru i tlenu), świadczące o zmniejszaniu powierzchni rzeczywistej elektrody, tj. jej wygładzeniu. Powyższe zjawiska szczegółowo opisano w literaturze 21). Zmiany składu u RhPd poddawanego wielokrotnej cyklicznej polaryzacji były spowodowane selektywnym rozpuszczaniem mniej szlachetnych składników u (Rh i Pd). Fakt, że zmiany te są wykrywalne metodą analizy rentgenowskiej, w której sygnał analityczny pochodzi z obszaru o grubości rzędu mikrometra, wskazuje że nie były one ograniczone do samej powierzchni, ale obejmowały też głębię elektrody, a przynajmniej obszar warstw przypowierzchniowych. Można zatem przypuszczać, że zmiany składu powierzchni są jeszcze bardziej znaczące niż zmiany zilustrowane danymi w tabeli. W wyniku powyższych modyfikacji, ewolucji podlegają sygnały prądowe pochodzące zarówno od procesów powierzchniowych (adsorpcja wodoru, tworzenie i redukcja tlenków), jak i obejmujących głębię elektrody (absorpcja wodoru). Kontrolowana obróbka elektrochemiczna u RhPd pozwala zatem na otrzymywanie elektrod o szerokim spektrum właściwości elektrochemicznych. Obróbka elektrochemiczna, pomimo znacznego wpływu na morfologię oraz skład, nie powodowała degradacji elektrody i powłoki u przylegały szczelnie do podłoża złotego. Istnieje jednak ryzyko, że w przypadku bardzo cienkich warstw podczas dłuższych ekspery- Dr Hanna SIWEK w roku 1999 ukończyła studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Jest adiunktem w Instytucie Chemii Przemysłowej im. prof. Igancego Mościckiego. Specjalność elektrochemiczne źródła energii. * Autor do korespondencji: Prof. dr hab. Andrzej CZERWIŃSKI w roku 1969 ukończył studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Jest kierownikiem pracowni naukowej Elektrochemicznych Źródeł Energii na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego oraz kierownikiem Zakładu Elektrochemii w In stytucie Chemii Przemysłowej im. Prof. Ignacego Moś cickiego. Specjalność: chemia fizyczna elektro chemia i chemia jądrowa. Instytut Chemii Przemysłowej im. prof. Ignacego Mościckiego, ul. Ry dygiera 8, Warszawa, tel.: (22) , fax: (22) , andrzej.czerwinski@ichp.pl 90/6(2011) 1197
4 Tabela. Składy objętościowe ów wyznaczone techniką EDAX bezpośrednio po osadzeniu przy różnych potencjałach oraz po obróbce elektrochemicznej (ok. 500 cykli chronowoltamperometrycznych w zakresie od -0,05 V do 1,35 V, z szybkością polaryzacji A: 50 mv/s, B D: 100 mv/s), oraz udział powierzchniowy rodu, wyznaczony z potencjału piku redukcji tlenków powierzchniowych Table. Alloy bulk compositions determined by using an EDAX analyzer for both freshly deposited at various potentials and aged alloys (after approx. 500 cycles in the potential range from to 1.35 V), as well as the surface content of rhodium, estimated from the potential of the surface oxides reduction peak Stop Potencjał elektroosadzania E dep, mv Czas elektroosadzania t dep, s A B C D Skład objętościowy u świeżo osadzonego, % Rh 62,4 Pd 26,6 11,0 Rh 46,6 Pd 38,0 15,4 Rh 23,7 Pd 45,7 30,6 Rh 17,2 Pd 51,8 31,0 Skład objętościowy u po cyklizacji (500 cykli), % Rh 15,4 Pd 14,1 70,5 Rh 26,0 Pd 24,2 49,8 Rh 15,9 Pd 33,2 50,9 Rh 5,1 Pd 14,4 80,5 Szacunkowa powierzchniowa zawartość Rh w ie świeżo osadzonym ok. 1,00 0,80 0,10 0,05 mentów i zastosowania bardziej anodowych potencjałów w trakcie cyklizacji nastąpiłoby usunięcie Pd oraz Rh ze u. Stripping metanolowy elektrod owych RhPd Eksperymenty strippingowe prowadzono na elektrodach RhPd poddanych wstępnej cyklizacji z szybkością 50 mv/s ( A) i 100 mv/s (y B D), obejmującej średnio 45 cykli chronowoltamperometrycznych. Adsorpcję metanolu prowadzono przez s, stosując dla wszystkich składów procedurę przedstawioną na rys. 4. Ponieważ o właściwościach katalitycznych u decyduje skład powierzchni, który jest praktycznie niewidoczny dla metody EDAX, w której sygnał analityczny pochodzi z głębokości ok. mikrometra, zaistniała potrzeba opracowania metody wyznaczenia tego parametru. Metody spektroskopii powierzchni wymagające wysokiej próżni, takie jak spektroskopia elektronów Augera czy XPS, stosowane często w celu charakterystyki powierzchni ciał stałych, są technikami ex situ i nie pozwalają monitorować stanu powierzchni elektrody owej pracującej w elektrolicie i pod kontrolą potencjału. W przypadku elektrod 2-składnikowych skład powierzchni można wyznaczyć in situ z potencjału piku redukcji tlenków powierzchniowych u, którego Potencjał E Hi E ads E Lo Adsorpcja metanolu t ads Usunięcie metanolu z roztworu Czas Rys. 4. Schemat programu potencjałowego zastosowanego podczas adsorpcji oraz utleniania metanolu na ach RhPd. E Hi, E Lo, E ads, t ads to odpowiednio górny potencjał graniczny polaryzacji, dolny potencjał graniczny polaryzacji, potencjał adsorpcji oraz czas adsorpcji metanolu Fig. 4. Potential programme applied during the methanol adsorption and oxidation on the RhPd alloys. E Hi, E Lo, E ads, t ads are positive limiting potential of the polarization, negative limiting potential, potential and time of methanol adsorption, respectively wartość zmienia się liniowo w porównaniu z czystymi składnikami 19, 20). W przypadku układu 3-składnikowego jednoznaczne określenie pełnego składu powierzchni tą metodą jest bardzo trudne. Możliwe jest jednak oszacowanie powierzchniowej zawartości Rh, zwłaszcza dla ów bogatych w ten pierwiastek. Metoda ta została opisana szerzej w literaturze 18, 26). Potencjał piku redukcji tlenków powierzchniowych traktowany jest tu jako parametr będący funkcją składu powierzchni; im niższy był potencjał, tym wyższa zawartość Rh. Wysoki potencjał z kolei może być przesłanką o wzbogaceniu powierzchni w. Wobec faktu, że potencjały piku redukcji tlenków na i Pd są zbliżone w porównaniu z pikiem dla Rh, można oszacować powierzchniowy udział Rh z relacji dla ów 2-składnikowych -Rh, zgodnie z równaniem: x Rh = (E p ) / (E p Rh ) (6) w którym E p, E p i E p Rh są potencjałami redukcji tlenków powierzchniowych platyny, u oraz rodu. W przypadku ów o bardzo małej zawartości rodu na powierzchni dominują i Pd. Możliwe jest wówczas oszacowanie zawartości powierzchniowej platyny, analogicznie jak dla układu -Pd, zgodnie z równaniem: x = (E p Pd ) / (E p Pd ) (7) w którym E p, E p i E p Pd są potencjałami redukcji tlenków powierzchniowych platyny, u oraz palladu. W ostatniej kolumnie tabeli przedstawiono wartości ułamka molowego Rh wyznaczonego w trakcie eksperymentów strippingowych przy czasie adsorpcji metanolu równym 1800 s. Jak widać, skład powierzchniowy elektrod owych różnił się od składu w całej objętości wyznaczonego za pomocą analizatora EDAX. Z analizy krzywych woltamperometrycznych otrzymanych w trakcie adsorpcji metanolu na ach RhPd wynika, że badane elektrody można podzielić na dwie grupy. Do pierwszej grupy należą y o znacznym ułamku powierzchniowym rodu, x Rh = 1,00 0,80 (y A oraz B osadzone przy potencjałach 245 mv oraz 310 mv), drugą zaś stanowią y o znikomym udziale powierzchniowym Rh, x Rh = 0,10 0,05 (y C oraz D osadzone przy potencjałach 410 mv oraz 460 mv). Na rys. 5 zestawiono krzywe desorpcji metanolu z powyższych elektrod, zarejestrowanych dla czasu adsorpcji metanolu równego t ads = 1800 s. Zaobserwowano, że podobnie jak w przypadku adsorpcji CO 2, /6(2011)
5 Rys. 5. Krzywe chronowoltamperometryczne zarejestrowane w trakcie desorpcji metanolu na ach A, B, C oraz D; linia ciągła pierwszy cykl po adsorpcji, linia przerywana drugi cykl po adsorpcji (E ads = 265 mv, t ads = 1800 s, v = 50 mv/s) Fig. 5. Cyclic voltammograms measured in progress of the methanol desorption on the A, B, C and D alloys; solid line first cycle after adsorption, dashed line second cycle after adsorption (E ads = 265 mv, t ads = 1800 s, v = 50 mv/s) Rys. 6. Utlenianie adsorbatu metanolowego na platynie (linia ciągła, t ads = 1800 s) oraz ie B (E dep = 310 mv) dla różnych czasów adsorpcji metanolu (300, 1800 oraz 3600 s), (E ads = 265 mv, 0,5 M H 2, v = 50 mv/s) Fig. 6. Oxidation of methanol adsorbates at the surface (solid line, t ads = 1800 s) and at the surface of B alloy (E dep = 310 mv) for various times of the methanol adsorption (300, 1800 and 3600 s), (E ads = 265 mv, 0.5 M H 2, v = 50 mv/s) adsorbat metanolowy ma niewielki wpływ na piki wodorowe położone przy niższych potencjałach, przypisywane głównie utlenianiu wodoru zaabsorbowanego, natomiast jego obecność powoduje obniżenie prądów pochodzących głównie od wodoru zaadsorbowanego. Takie zachowanie może sugerować, że adsorpcja metanolu zachodzi głównie na powierzchniowych atomach i Rh, zaś centra powierzchniowe biorące udział w procesie absorpcji wodoru (atomy Pd) nie są blokowane przez ten adsorbat 17, 22). Dzięki ograniczeniu wpływu adsorbatu węglowego jedynie do blokowania wodoru zaadsorbowanego możliwe jest wiarygodne oszacowanie parametru eps. Parametr eps definiowany jest jako liczba elektronów wymienianych w trakcie utleniania adsorbatu przypadająca na jedno centrum aktywne powierzchni elektrody. Dla wartości eps = 2 struktura adsorbatu węglowego odpowiada liniowo związanej cząsteczce tlenku węgla(ii), tj. =C=O, zaś dla wartości eps = 1, struktura ta jest mostkowa, tj. >C=O 23). Eps wyznaczony dla grupy badanych ów o dużym udziale rodu na powierzchni (A i B) charakteryzował się wartościami wyższymi od 1,8, z kolei y o małej zawartości rodu (C i D) wykazywały eps poniżej 1,6. Oznacza to, że w zależności od składu powierzchni u różny był względny udział poszczególnych struktur adsorbatu węglowego w produktach adsorpcji metanolu. Warto odnotować fakt, że y A oraz B wykazywały niższy potencjał utleniania metanolu w stosunku do ów C oraz D, zaś sama jego wartość była zależna nie tylko od składu powierzchni, lecz również od czasu adsorpcji. Rys. 6 obrazuje zmianę wartości potencjału maksimum sygnału utleniania metanolu dla u B z 0,71 V do 0,67 V w trakcie wydłużania czasu adsorpcji od 300 do 3600 s. Podobną tendencję odnotowano w przypadku u A, co może świadczyć o zbliżonej strukturze adsorbatu metanolowego. Z kolei y C oraz D charakteryzowały się wysokimi, zbliżonymi do platyny wartościami potencjałów utleniania adsorbatu metanolowego z mniej wyraźną tendencją zmian z czasem adsorpcji. Fakt ten można wyjaśnić przyjmując, że w przypadku tych ów platyna wnosi znaczący wkład w ich właściwości sorpcyjne względem metanolu. Zestawienie zmian potencjału maksimum piku utleniania adsorbatu węglowego zamieszczono na rys. 7. Powyższe wyniki korespondują z wartościami eps wyznaczonymi dla adsorpcji CO 2 na elektrodach RhPd 17, 24). Oznacza to, że dla badanego układu owego struktura adsorbatu metanolowego przypomina strukturę produktu uzyskiwanego w trakcie adsorpcji ditlenku węgla. Rys. 7. Wykresy zależności potencjału piku utleniania metanolu od czasu adsorpcji otrzymane w trakcie pomiarów strippingowych (składy ów podane w tabeli); (E ads = 265 mv, v = 50 mv/s) Fig. 7. The potential of the methanol oxidation peak in relation to the methanol adsorption time, measured in stripping experiments (alloys compositions are presented in table), (E ads = 265 mv, v = 50 mv/s) W zależności od składu powierzchniowego u adsorbat metanolowy przyjmuje prawdopodobnie formę mieszaną (liniową oraz mostkową) dla wysokiej zawartości rodu oraz głównie mostkową dla ów o małym udziale Rh. Wartości parametru eps dla adsorpcji metanolu na ach o małym udziale powierzchniowym Rh pokrywają się również z literaturowymi danymi dla ubogich w Rh ów -Rh (x Rh = 0,0 0,2; eps = 1,2 1,6) 15). Wynik ten jest spójny z faktem, że dominującym pierwiastkiem na powierzchni ów C i D była platyna (x = 0,65 0,89, wyznaczone z równania 2). Z kolei dla ów RhPd wzbogaconych powierzchniowo w rod parametr eps nie zgadzał się z wartościami literaturowymi dla bogatego w Rh u -Rh (x Rh = 0,8 1,0; eps = ok. 1,4). Może to oznaczać, że obecność niewielkich ilości Pd sprzyja tworzeniu formy mostkowej adsorbatu węglowego, co powoduje wzrost wartości eps w stosunku do u dwuskładnikowego -Rh. 90/6(2011) 1199
6 Gęstości prądowe ciągłego utleniania metanolu na RhPd W celu oszacowania wartości gęstości prądów płynących w trakcie ciągłego utleniania metanolu na elektrodach RhPd konieczne było wyznaczenie ich powierzchni rzeczywistej. Techniki wyznaczania powierzchni elektrod szczegółowo opisali Trasatti i Petrii 25). W przypadku czystej platyny i rodu powierzchnię zazwyczaj określa się z pomiarów ładunku utleniania zaadsorbowanego wodoru lub ładunku redukcji monowarstwy tlenków powierzchniowych. W przypadku palladu silna jednoczesna absorpcja wodoru uniemożliwia zastosowanie pierwszej metody. Podobna sytuacja ma miejsce dla ów Pd, których powierzchnię rzeczywistą określa się najczęściej z sygnału redukcji tlenków powierzchniowych. W pracy powierzchnia rzeczywista elektrod owych RhPd została wyznaczona z ładunku utleniania powierzchni u, z uwzględnieniem literaturowych wartości ładunków elementarnych tworzenia monowarstwy tlenków powierzchniowych oraz udziału procentowego poszczególnych składników w ie 26), określonego wzorem: Ox Qa Sa = (8) MeO Ox Σ Q x Θ Ox a ( ) MLS Me w którym Q jest ładunkiem utleniania powierzchni u w zadanym MeO zakresie potencjałowym (od -0,05 V do 1,35 V vs SHE), ( Q MLS jest ładunkiem elementarnym tworzenia monowarstwy tlenku powierzchniowego metalu (Me =, Pd, Rh) 19), xmeθjest ułamkiem atomowym metalu na Ox powierzchni u, a Θ Me oznacza pokrycie powierzchni tlenem jednoskładnikowej elektrody metalicznej, wyznaczone w analogicznych warunkach pomiarowych. Równanie (8) jest słuszne przy założeniu, że (a) każdy z metali składowych tworzy w zadanym zakresie potencjałowym tlenek typu Me=O, (b) całkowita liczba centrów aktywnych u jest sumą centrów aktywnych poszczególnych składników w ie, (c) ładunek utleniania powierzchni u jest sumą ładunków utleniania poszczególnych składników z uwzględnieniem ich procentowej zawartości w ie i nia pokrycia danego metalu tlenkiem powierzchniowym. Równanie 8 pozwala wyznaczyć powierzchnię u in situ bezpośrednio z krzywych chronowoltamperometrycznych rejestrowanych w trakcie pomiarów strippingowych, co jest szczególną zaletą, biorąc pod uwagę fakt, że w trakcie kolejnych cykli stan powierzchni elektrody ulegał zmianie. Gęstości prądów rejestrowanych w trakcie ciągłego utleniania metanolu (1 M MetOH w 0,5 M H 2 ) w ustalonym czasie (0,5 h) oraz potencjale były bardzo zbliżone w przypadku ów zubożonych w rod (C oraz D) i odpowiadały wartościom uzyskiwanym na elektrodzie platynowej. Z kolei y o największym udziale powierzchniowym rodu (A, B) utleniały metanol z gorszym efektem prądowym. Zatem, mimo że y te wykazywały korzystnie niższy potencjał utleniania adsorbatu metanolowego względem czystej elektrody platynowej, zatrucie ich powierzchni uniemożliwiało bardziej efektywne utlenienie metanolu. Me Podsumowanie Elektrokatalityczne właściwości utleniania metanolu na ach RhPd zależą od składu powierzchniowego otrzymywanego katalizatora. W przypadku ów o przeważającym udziale powierzchniowym rodu odnotowano obniżenie potencjału utleniania metanolu względem elektrody platynowej, sięgające nawet 100 mv, co jednak nie przełożyło się na wyższe wydajności prądowe ciągłego utleniania 1 M MeOH w 0,5 M H 2. Struktura adsorbatu metanolowego ulegała zmianie wraz z wydłużeniem czasu adsorpcji, w ogólności zaś zbliżona była do struktury zaadsorbowanego ditlenku węgla, tj. zaadsorbowanych indywiduów CO w postaci mieszaniny formy mostkowej oraz liniowej (y ubogie w rod, eps poniżej 1,6) bądź z przewagą formy liniowej (y o powierzchni bogatej w rod, eps powyżej 1,8). Badania były finansowane przez Instytut Chemii Przemysłowej im. prof. Ignacego Mościckiego w Warszawie. Otrzymano: LITERATURA 1. A.S. Arico, S. Srinivasan, V. Antonucci, Fuel Cells 2001, 1, nr 2, P. Piela, P. Zielanay, Fuel Cells Rev. 2001, August / September. 3. P. Piela, A. Czerwiński, Przem. Chem. 2006, 84, nr 1, P. Piela, A. Czerwiński, Przem. Chem. 2006, 84, nr 3, M.P. Hogarth, T.R. Raplh, Platinum Met. Rev. 2002, 46, nr 4, A. Hamnett, Catal. Today 1997, 38, G. Jerkiewicz, G. Vatankhah, J. Lessard, M. P. Soriaga, Y.-S. Park, Electrochim. Acta 2004, 49, S.L. Gojković, T.R. Vidaković, D.R. Durović, Electrochim. Acta 2003, 48, P. Waszczuk, G-Q. Lu, A. Wieckowski, C. Lu, C. Rise, R.I. Masel, Electrochim. Acta 2002, 47, M. Watanabe, S. Motoo, J. Electroanal. Chem. 1975, 60, P. Waszczuk, J. Solla-Gullón, H.S. Kim, Y.Y. Tong, V. Montiel, A. Aldaz, A. Wieckowski, J. Catal. 2001, 203, A. Czerwiński, J. Electroanal. Chem. 1994, 379, M. Łukaszewski, M. Grdeń, A. Czerwiński, Electrochim. Acta 2004, 49, J. Solla-Gullón, V. Montiel, A. Aldaz, J. Clavilier, Electrochem. Commun. 2002, 4, D.J. Watson, G.A. Attard, Electrochim. Acta 2001, 46, W. Tokarz, H. Siwek, P. Piela, A. Czerwiński, Electrochim. Acta 2007, 52, M. Łukaszewski, M. Grdeń, A. Czerwiński, Electrochim. Acta 2004, 49, M. Łukaszewski, A. Czerwiński, Thin Solid Films 2010, 518, D.A.J. Rand, R. Woods, J. Electroanal. Chem. 1972, 36, R. Woods, [w:] Electroanalytical Chemistry, (red. A.J. Bard), t. 9, Marcel Dekker, New York 1976 r., M. Łukaszewski, M. Grdeń, A. Czerwiński, J. Solid State Electrochem. 2005, 9, M. Grdeń, A. Paruszewska, A. Czerwiński, J. Electroanal. Chem. 2001, 502, H. Siwek, W. Tokarz, P. Piela, A. Czerwiński, J. Power Sources 2008, 181, M. Łukaszewski, A. Czerwiński, J. Electroanal. Chem. 2007, 606, S. Trasatti, O.A. Petrii, Pure Appl. Chem. 1991, 63, M. Łukaszewski, K. Hubkowska, A. Czerwiński, Przem. Chem., przyjęty do druku Prenumeratę Przemysłu Chemicznego najłatwiej zamówić przez internet: Roczny koszt prenumeraty w 2011 r. wynosić będzie 478,80 zł brutto (5% VAT) Prenumerata ciągła na 2011 r. (co najmniej na 2 lata 2011 i 2012) kosztować będzie 10% taniej 430,92 zł, brutto (5% VAT) Prenumerata ulgowa w 2011 r. kosztować będzie 239,40 zł brutto (5% VAT) Prenumerata z CD zawierającym pliki PDF zeszytów wydanych w 2010 r. kosztować będzie 503,20 zł brutto. CD wydajemy po wydrukowaniu zeszytu grudniowego. Istnieje możliwość zakupu CD z archiwalnymi rocznikami Przemysłu Chemicznego z lat w cenie 24,60 zł brutto. Konto do opłacania prenumeraty: BANK PEKAO SA /6(2011)
Badanie utleniania kwasu mrówkowego na stopach trójskładnikowych Pt-Rh-Pd
Badanie utleniania kwasu mrówkowego na stopach trójskładnikowych Pt-Rh-Pd Kamil Wróbel Pracownia Elektrochemicznych Źródeł Energii Kierownik pracy: prof. dr hab. A. Czerwiński Opiekun pracy: dr M. Chotkowski
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali
Ćwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali Wymagane wiadomości Podstawy korozji elektrochemicznej, wykresy E-pH. Wprowadzenie Główną przyczyną zniszczeń materiałów metalicznych
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. Maria Bełtowska-Brzezinska Poznań, Wydział Chemii UAM ul Umultowska 89b, Poznań
Prof. dr hab. Maria Bełtowska-Brzezinska Poznań, 18.01. 2019 Wydział Chemii UAM ul Umultowska 89b, 61-614 Poznań adres do korespondencji: ul. L. Staffa 36; 60-194 Poznań mail: mbb@amu.edu.pl komórka: 792
Bardziej szczegółowoAndrzej Sobkowiak Rzeszów, dnia 16 lutego 2016 r. Wydział Chemiczny Politechniki Rzeszowskiej
Andrzej Sobkowiak Rzeszów, dnia 16 lutego 2016 r. Wydział Chemiczny Politechniki Rzeszowskiej Recenzja pracy doktorskiej p. mgr Katarzyny Hubkowskiej-Kosińskiej zatytułowanej Elektrochemiczne właściwości
Bardziej szczegółowoPL B1. Uniwersytet Warszawski,Warszawa,PL Instytut Chemii Przemysłowej im. Prof. Ignacego Mościckiego,Warszawa,PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 204948 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 375062 (51) Int.Cl. H01G 9/22 (2006.01) G01N 27/403 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
Bardziej szczegółowoWybrane aspekty elektrochemiczne absorpcji oraz utleniania wodoru w/na stopach palladu z rodem, platyną i złotem
Mariusz Łukaszewski a, Artur Żurowski a, Tomasz Kędra a, Andrzej Czerwiński a,b, * a Uniwersytet Warszawski, b Instytut Chemii Przemysłowej im. prof. Ignacego Mościckiego, Warszawa Wybrane aspekty elektrochemiczne
Bardziej szczegółowoMetody badań składu chemicznego
Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Kierunek: Inżynieria Materiałowa Metody badań składu chemicznego Ćwiczenie : Elektrochemiczna analiza śladów (woltamperometria) (Sprawozdanie drukować dwustronnie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2: Elektrochemiczny pomiar szybkości korozji metali. Wpływ inhibitorów korozji
Ćwiczenie 2: Elektrochemiczny pomiar szybkości korozji metali. Wpływ inhibitorów korozji Wymagane wiadomości Podstawy korozji elektrochemicznej, podstawy kinetyki procesów elektrodowych, równanie Tafela,
Bardziej szczegółowoElektrochemiczne osadzanie antykorozyjnych powłok stopowych na bazie cynku i cyny z kąpieli cytrynianowych
Elektrochemiczne osadzanie antykorozyjnych powłok stopowych na bazie cynku i cyny z kąpieli cytrynianowych Honorata Kazimierczak Promotor: Dr hab. Piotr Ozga prof. PAN Warstwy ochronne z cynku najtańsze
Bardziej szczegółowoPodstawy elektrochemii
Podstawy elektrochemii Elektrochemia bada procesy zachodzące na granicy elektrolit - elektroda Elektrony można wyciągnąć z elektrody bądź budując celkę elektrochemiczną, bądź dodając akceptor (np. kwas).
Bardziej szczegółowoĆ W I C Z E N I E 6. Nadnapięcie wydzielania wodoru na metalach
HYDROMETALURGIA METALI NIEŻELAZNYCH 1 Ć W I C Z E N I E 6 Nadnapięcie wydzielania wodoru na metalach WPROWADZENIE ażdej elektrodzie, na której przebiega reakcja elektrochemiczna typu: x Ox + ze y Red (6.1)
Bardziej szczegółowoMateriały stopowe kobalt-pallad
Wpływ stałego pola magnetycznego na kinetykę procesów elektrochemicznych i własności materiałów Materiały stopowe kobalt-pallad Marek Zieliński* Wprowadzenie Stopy metali szlachetnych od wielu lat interesują
Bardziej szczegółowocyklicznej woltamperometrii
17. Badanie właściwości oksydacyjno-redukcyjnych kompleksów żelaza metodą cyklicznej woltamperometrii Jedną z częściej stosowanych w badaniach związków kompleksowych technik jest cykliczna woltamperometria.
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 184549 (2 1) Numer zgłoszenia: 317748 (22) Data zgłoszenia: 30.12.1996 (13) B1 (51) IntCl7: H01M 8/00 C
Bardziej szczegółowoWłaściwości elektrochemiczne i charakterystyka powierzchni stopów palladu ze srebrem i miedzią
KATARZYNA DRĄŻKIEWICZ, MARIUSZ ŁUKASZEWSKI, ANDRZEJ CZERWIŃSKI* Instytut Chemii Przemysłowej im. prof. Ignacego Mościckiego, Warszawa Właściwości elektrochemiczne i charakterystyka powierzchni stopów palladu
Bardziej szczegółowoKatedra Inżynierii Materiałowej
Katedra Inżynierii Materiałowej Instrukcja do ćwiczenia z Biomateriałów Polaryzacyjne badania korozyjne mgr inż. Magdalena Jażdżewska Gdańsk 2010 Korozyjne charakterystyki stałoprądowe (zależności potencjał
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Konwersji Energii. Ogniwo Paliwowe PEM
Laboratorium z Konwersji Energii Ogniwo Paliwowe PEM 1.0 WSTĘP Ogniwo paliwowe typu PEM (ang. PEM FC) Ogniwa paliwowe są urządzeniami elektro chemicznymi, stanowiącymi przełom w dziedzinie źródeł energii,
Bardziej szczegółowowęgiel węgiel obecnego w cząsteczce C 2 H 5 OH, jednak mechanizm tego procesu pozostaje nadal niejasny. Analiza poszczególnych materiałów
Streszczenie W niniejszej rozprawie zaprezentowano badania z udziałem układów katalitycznych w procesach elektrodowych w środowisku kwaśnego elektrolitu. Głównym celem, jaki przyświecał przeprowadzonym
Bardziej szczegółowoCelem ćwiczenia jest wyznaczenie charakterystyki prądowo- napięciowej elektrolizera typu PEM,
Ćw.2 Elektroliza wody za pomocą ogniwa paliwowego typu PEM Celem ćwiczenia jest wyznaczenie charakterystyki prądowo- napięciowej elektrolizera typu PEM, A także określenie wydajności tego urządzenia, jeśli
Bardziej szczegółowoAkademickie Centrum Czystej Energii. Ogniwo paliwowe
Ogniwo paliwowe 1. Zagadnienia elektroliza, prawo Faraday a, pierwiastki galwaniczne, ogniwo paliwowe 2. Opis Główną częścią ogniwa paliwowego PEM (Proton Exchange Membrane) jest membrana złożona z katody
Bardziej szczegółowoPODSTAWY KOROZJI ELEKTROCHEMICZNEJ
PODSTAWY KOROZJI ELEKTROCHEMICZNEJ PODZIAŁ KOROZJI ZE WZGLĘDU NA MECHANIZM Korozja elektrochemiczna zachodzi w środowiskach wilgotnych, w wodzie i roztworach wodnych, w glebie, w wilgotnej atmosferze oraz
Bardziej szczegółowoPytania przykładowe na kolokwium zaliczeniowe z Podstaw Elektrochemii i Korozji
Pytania przykładowe na kolokwium zaliczeniowe z Podstaw Elektrochemii i Korozji Kolokwium obejmuje zakres materiału z wykładów oraz konwersatorium. Pytania na kolokwium mogą się różnić od pytań przedstawionych
Bardziej szczegółowoRECENZJA PRACY DOKTORSKIEJ PANI MGR URSZULI KOSS
Prof. dr hab. Paweł J. Kulesza Wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego Pracownia Elektroanalizy Chemicznej ul. Pasteura 1, 02-093 Warszawa Tel: (22) 5526200 Fax: (22) 5526434 E-mail: pkulesza@chem.uw.edu.pl
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA
ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA 1. Oznaczanie słabych kwasów w sokach i syropach owocowych metodą miareczkowania konduktometrycznego Celem ćwiczenia jest ilościowe oznaczenie zawartości słabych kwasów w sokach
Bardziej szczegółowoELEKTROGRAWIMETRIA. Zalety: - nie trzeba strącać, płukać, sączyć i ważyć; - osad czystszy. Wady: mnożnik analityczny F = 1.
Zasada oznaczania polega na wydzieleniu analitu w procesie elektrolizy w postaci osadu na elektrodzie roboczej (katodzie lub anodzie) i wagowe oznaczenie masy osadu z przyrostu masy elektrody Zalety: -
Bardziej szczegółowoPodstawy elektrochemii i korozji Ćwiczenie 5. Korozja. Diagramy Pourbaix. Krzywe polaryzacyjne. Wyznaczanie parametrów procesów korozji.
Podstawy elektrochemii i korozji Ćwiczenie 5 Korozja Diagramy Pourbaix. Krzywe polaryzacyjne. Wyznaczanie parametrów procesów korozji. O zachowaniu metalu w środowisku korozyjnym (jego odporności, korozji
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM KOROZJI MATERIAŁÓW PROTETYCZNYCH
INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH LABORATORIUM KOROZJI MATERIAŁÓW PROTETYCZNYCH ĆWICZENIE NR 6 WYZNACZANIE KRZYWYCH POLARYZACJI KATODOWEJ I ANODOWEJ
Bardziej szczegółowodr inż. Beata Brożek-Pluska SERS La boratorium La serowej
dr inż. Beata Brożek-Pluska La boratorium La serowej Spektroskopii Molekularnej PŁ Powierzchniowo wzmocniona sp ektroskopia Ramana (Surface Enhanced Raman Spectroscopy) Cząsteczki zaadsorbowane na chropowatych
Bardziej szczegółowoMetody Badań Składu Chemicznego
Metody Badań Składu Chemicznego Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Kierunek: Inżynieria Materiałowa (NIESTACJONARNE) Ćwiczenie 5: Pomiary SEM ogniwa - miareczkowanie potencjometryczne. Pomiary
Bardziej szczegółowoElektrochemia elektroliza. Wykład z Chemii Fizycznej str. 4.3 / 1
Elektrochemia elektroliza Wykład z Chemii Fizycznej str. 4.3 / 1 ELEKTROLIZA POLARYZACJA ELEKTROD Charakterystyka prądowo-napięciowa elektrolizy i sposób określenia napięcia rozkładu Wykład z Chemii Fizycznej
Bardziej szczegółowoSpektroelektrochemia technecjanów (VII) w środowisku kwasu siarkowego (VI)
Spektroelektrochemia technecjanów (VII) w środowisku kwasu siarkowego (VI) Justyna Bebko Pracownia Elektrochemicznych Źródeł Energii kierownik i opiekun pracy: dr M. Chotkowski 1 Plan prezentacji ❶ Kilka
Bardziej szczegółowoNowoczesny Uniwersytet - kompleksowy program wsparcia dla doktorantów i kadry dydaktycznej Uniwersytetu Warszawskiego
Nowoczesny Uniwersytet - kompleksowy program wsparcia dla doktorantów i kadry dydaktycznej Uniwersytetu Warszawskiego mgr Katarzyna Hubkowska-Kosińska laureatka stypendium naukowego dla najlepszych doktorantów
Bardziej szczegółowoMateriały do zajęć dokształcających z chemii nieorganicznej i fizycznej. Część V
Materiały do zajęć dokształcających z chemii nieorganicznej i fizycznej Część V Wydział Chemii UAM Poznań 2011 POJĘCIA PODSTAWOWE Reakcjami utleniania i redukcji (oksydacyjno-redukcyjnymi) nazywamy reakcje,
Bardziej szczegółowoX / \ Y Y Y Z / \ W W ... imię i nazwisko,nazwa szkoły, miasto
Zadanie 1. (3 pkt) Nadtlenek litu (Li 2 O 2 ) jest ciałem stałym, występującym w temperaturze pokojowej w postaci białych kryształów. Stosowany jest w oczyszczaczach powietrza, gdzie ważna jest waga użytego
Bardziej szczegółowoWoltamperometria Cykliczna instrukcja do ćwiczenia mgr inż. Marta Kasprzyk
Woltamperometria Cykliczna instrukcja do ćwiczenia mgr inż. Marta Kasprzyk. Wstęp.. Wiadomości ogólne Woltamperometria cykliczna (ang. cyclic voltammetry) jest jedną z metod elektrochemicznych (obok polarografii),
Bardziej szczegółowoKarta pracy III/1a Elektrochemia: ogniwa galwaniczne
Karta pracy III/1a Elektrochemia: ogniwa galwaniczne I. Elektroda, półogniwo, ogniowo Elektroda przewodnik elektryczny (blaszka metalowa lub pręcik grafitowy) który ma być zanurzony w roztworze elektrolitu
Bardziej szczegółowoElektrochemia - szereg elektrochemiczny metali. Zadania
Elektrochemia - szereg elektrochemiczny metali Zadania Czym jest szereg elektrochemiczny metali? Szereg elektrochemiczny metali jest to zestawienie metali według wzrastających potencjałów normalnych. Wartości
Bardziej szczegółowoZastosowanie mikrowagi kwarcowej do badań wybranych właściwości elektrochemicznych metali z grupy platynowców i ich stopów
MARIUSZ ŁUKASZEWSKI a, ANDRZEJ CZERWIŃSKI a,b, * a Uniwersytet Warszawski, b Instytut Chemii Przemysłowej im. prof. Ignacego Mościckiego, Warszawa Zastosowanie mikrowagi kwarcowej do badań wybranych właściwości
Bardziej szczegółowoWyznaczanie współczynnika dyfuzji wodoru w stopach wodorochłonnych typu AB5 metodami elektrochemicznymi
Wyznaczanie współczynnika dyfuzji wodoru w stopach wodorochłonnych typu AB5 metodami elektrochemicznymi Pracownia Elektrochemicznych Źródeł Energii Jakub Lach Kierownik pracy: dr Zbigniew Rogulski Plan
Bardziej szczegółowoProblemy elektrochemii w inżynierii materiałowej
Problemy elektrochemii w inżynierii materiałowej Pamięci naszych Rodziców Autorzy NR 102 Antoni Budniok, Eugeniusz Łągiewka Problemy elektrochemii w inżynierii materiałowej Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Bardziej szczegółowoMariusz Łukaszewski*, Michał Grdeń
2016, 70, 3-4 BADANIE ELEKTROCHEMICZNEJ ABSORPCJI WODORU W PALLADZIE I JEGO STOPACH PRZY UŻYCIU ELEKTROD O OGRANICZONEJ OBJĘTOŚCI STUDY ON ELECTROCHEMICAL ABSORPTION OF HYDROGEN IN PALLADIUM AND ITS ALLOYS
Bardziej szczegółowoBadania elektrochemiczne. Analiza krzywych potencjodynamicznych.
Katedra Mechaniki i Inżynierii Materiałowej Badania elektrochemiczne. Analiza krzywych potencjodynamicznych. mgr inż. Anna Zięty promotor: dr hab. inż. Jerzy Detyna, prof. nadzw. Pwr Wrocław, dn. 25.11.2015r.
Bardziej szczegółowoWrocław dn. 22 listopada 2005 roku. Temat lekcji: Elektroliza roztworów wodnych.
Piotr Chojnacki IV rok, informatyka chemiczna Liceum Ogólnokształcące Nr I we Wrocławiu Wrocław dn. 22 listopada 2005 roku Temat lekcji: Elektroliza roztworów wodnych. Cel ogólny lekcji: Wprowadzenie pojęcia
Bardziej szczegółowoTechnologia ogniw paliwowych w IEn
Technologia ogniw paliwowych w IEn Mariusz Krauz 1 Wstęp Opracowanie technologii ES-SOFC 3 Opracowanie technologii AS-SOFC 4 Podsumowanie i wnioski 1 Wstęp Rodzaje ogniw paliwowych Temperatura pracy Temperatura
Bardziej szczegółowoNAGRZEWANIE ELEKTRODOWE
INSTYTUT INFORMATYKI STOSOWANEJ POLITECHNIKI ŁÓDZKIEJ Ćwiczenia Nr 7 NAGRZEWANIE ELEKTRODOWE 1.WPROWADZENIE. Nagrzewanie elektrodowe jest to nagrzewanie elektryczne oparte na wydzielaniu, ciepła przy przepływie
Bardziej szczegółowoPrzetwarzanie energii: kondensatory
Przetwarzanie energii: kondensatory Ładując kondensator wykonujemy pracę nad ładunkiem. Przetwarzanie energii: ogniwa paliwowe W ogniwach paliwowych następuje elektrochemiczne spalanie paliwa. Energia
Bardziej szczegółowoFragmenty Działu 8 z Tomu 1 PODSTAWY ELEKTROCHEMII
Fragmenty Działu 8 z Tomu 1 PODSTAWY ELEKTROCHEMII O G N I W A Zadanie 867 (2 pkt.) Wskaż procesy, jakie zachodzą podczas pracy ogniwa niklowo-srebrowego. Katoda Anoda Zadanie 868* (4 pkt.) W wodnym roztworze
Bardziej szczegółowoKorozja kontaktowa depolaryzacja tlenowa
Ć w i c z e n i e 21 Korozja kontaktowa depolaryzacja tlenowa Wstęp: Podczas korozji elektrochemicznej metali w roztworach zawierających rozpuszczony tlen, anodowemu roztwarzaniu metalu: M M n+ + n e (1)
Bardziej szczegółowoSchemat ogniwa:... Równanie reakcji:...
Zadanie 1. Wykorzystując dane z szeregu elektrochemicznego metali napisz schemat ogniwa, w którym elektroda cynkowa pełni rolę anody. Zapisz równanie reakcji zachodzącej w półogniwie cynkowym. Schemat
Bardziej szczegółowowykład 6 elektorochemia
elektorochemia Ogniwa elektrochemiczne Ogniwo elektrochemiczne składa się z dwóch elektrod będących w kontakcie z elektrolitem, który może być roztworem, cieczą lub ciałem stałym. Elektrolit wraz z zanurzona
Bardziej szczegółowoWyznaczanie parametrów równania Tafela w katodowym wydzielaniu metali na elektrodzie platynowej
Ćwiczenie 2. Wyznaczanie parametrów równania Tafela w katodowym wydzielaniu metali na elektrodzie platynowej 1. Przygotowanie do wykonania ćwiczenia. 1.1. Włączyć zasilacz potencjostatu i nastawić go na
Bardziej szczegółowo1. za pomocą pomiaru SEM (siła elektromotoryczna róŝnica potencjałów dwóch elektrod) i na podstawie wzoru wyznaczenie stęŝenia,
Potencjometria Potencjometria instrumentalna metoda analityczna, wykorzystująca zaleŝność pomiędzy potencjałem elektrody wzorcowej, a aktywnością jonów lub cząstek w badanym roztworze (elektrody wskaźnikowej).
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2. Charakteryzacja niskotemperaturowego czujnika tlenu. (na prawach rękopisu)
Ćwiczenie 2. Charakteryzacja niskotemperaturowego czujnika tlenu (na prawach rękopisu) W analityce procesowej istotne jest określenie stężeń rozpuszczonych w cieczach gazów. Gazy rozpuszczają się w cieczach
Bardziej szczegółowoAndrzej Sobkowiak Rzeszów, dnia 28 grudnia 2016 r. Wydział Chemiczny Politechnika Rzeszowska
Andrzej Sobkowiak Rzeszów, dnia 28 grudnia 2016 r. Wydział Chemiczny Politechnika Rzeszowska Recenzja pracy doktorskiej zatytułowanej Elektroosadzane stopy CuNiW i CuW. Nowe przykłady indukowanego współosadzania
Bardziej szczegółowoPolitechnika Politechnika Koszalińska
Politechnika Politechnika Instytut Mechatroniki, Nanotechnologii i Technik Próżniowych NOWE MATERIAŁY NOWE TECHNOLOGIE W PRZEMYŚLE OKRĘTOWYM I MASZYNOWYM IIM ZUT Szczecin, 28 31 maja 2012, Międzyzdroje
Bardziej szczegółoworelacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
1 STECHIOMETRIA INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
Bardziej szczegółowoPODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH.. - należy podać schemat obliczeń (skąd się biorą konkretne podstawienia do wzorów?)
Korozja chemiczna PODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH.. - należy podać schemat obliczeń (skąd się biorą konkretne podstawienia do wzorów?) 1. Co to jest stężenie molowe? (co reprezentuje jednostka/ metoda obliczania/
Bardziej szczegółowoInnowacyjne warstwy azotowane nowej generacji o podwyższonej odporności korozyjnej wytwarzane na elementach maszyn
Tytuł projektu: Innowacyjne warstwy azotowane nowej generacji o podwyższonej odporności korozyjnej wytwarzane na elementach maszyn Umowa nr: TANGO1/268920/NCBR/15 Akronim: NITROCOR Planowany okres realizacji
Bardziej szczegółowoLaboratorium odnawialnych źródeł energii. Ćwiczenie nr 5
Laboratorium odnawialnych źródeł energii Ćwiczenie nr 5 Temat: Badanie ogniw paliwowych. Politechnika Gdańska Wydział Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej Fizyka i technika konwersji energii VI semestr
Bardziej szczegółowoĆ W I C Z E N I E 7 WPŁYW GĘSTOŚCI PRĄDU NA POSTAĆ OSADÓW KATODOWYCH MIEDZI
Ć W I C Z E N I E 7 WPŁYW GĘSTOŚCI PRĄDU NA POSTAĆ OSADÓW KATODOWYCH MIEDZI WPROWADZENIE Osady miedzi otrzymywane na drodze katodowego osadzania z kwaśnych roztworów siarczanowych mogą charakteryzować
Bardziej szczegółowoNazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 35: Elektroliza
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 35: Elektroliza Cel ćwiczenia: Wyznaczenie stałej Faradaya oraz równoważnika elektrochemicznego miedzi metodą elektrolizy. Literatura [1] Kąkol Z., Fizyka dla
Bardziej szczegółowoZadanie 2. (1 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując wzory sumaryczne tlenków w odpowiednie kolumny. CrO CO 2 Fe 2 O 3 BaO SO 3 NO Cu 2 O
Test maturalny Chemia ogólna i nieorganiczna Zadanie 1. (1 pkt) Uzupełnij zdania. Pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 16 znajduje się w.... grupie i. okresie układu okresowego pierwiastków chemicznych,
Bardziej szczegółowoPolarografia jest metodą elektroanalityczną, w której bada się zależność natężenia prądu płynącego przez badany roztwór w funkcji przyłożonego do
Polarografia Polarografia jest metodą elektroanalityczną, w której bada się zależność natężenia prądu płynącego przez badany roztwór w funkcji przyłożonego do elektrod napięcia lub w funkcji potencjału
Bardziej szczegółowoKorozja kontaktowa depolaryzacja wodorowa.
Ć w i c z e n i e 20 Korozja kontaktowa depolaryzacja wodorowa. Wstęp: Korozja to niszczenie materiałów w wyniku reakcji chemicznej lub elektrochemicznej z otaczającym środowiskiem. Podczas korozji elektrochemicznej
Bardziej szczegółowoPodstawowe pojęcia 1
Tomasz Lubera Półogniwo Podstawowe pojęcia 1 układ złożony z min. dwóch faz pozostających ze sobą w kontakcie, w którym w wyniku zachodzących procesów utleniania lub redukcji ustala się stan równowagi,
Bardziej szczegółowoZjawiska powierzchniowe
Zjawiska powierzchniowe Adsorpcja Model Langmuira Model BET 1 Zjawiska powierzchniowe Adsorpcja Proces gromadzenia się substancji z wnętrza fazy na granicy międzyfazowej; Wynika z tego, że w obszarze powierzchniowym
Bardziej szczegółowoWoltamperometria stripingowa
AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA WYDZIAŁ INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ I CERAMIKI KATEDRA CHEMII ANALITYCZNEJ Woltamperometria stripingowa Opracowanie: Dr inż. Robert Piech Prof. dr hab. Władysław W. Kubiak 1 Woltamperometria
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z chemii kl VII
Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 8 Analityczne wykorzystywanie zmiennoprądowych i pulsowych technik woltamperometrycznych.
Ćwiczenie 8 Analityczne wykorzystywanie zmiennoprądowych i pulsowych technik woltamperometrycznych. Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z teorią i możliwościami analitycznego wykorzystywania
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab CZĄSTECZKA I RÓWNANIE REKCJI CHEMICZNEJ potrafi powiedzieć co to jest: wiązanie chemiczne, wiązanie jonowe, wiązanie
Bardziej szczegółowoVIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016
III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 015/016 ETAP I 1.11.015 r. Godz. 10.00-1.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 (10 pkt) 1. Kierunek której reakcji nie zmieni się pod wpływem
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób otrzymywania proszków i nanoproszków miedzi z elektrolitów przemysłowych, także odpadowych
PL 212865 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 212865 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 387565 (22) Data zgłoszenia: 20.03.2009 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoNAPIĘCIE ROZKŁADOWE. Ćwiczenie nr 37. I. Cel ćwiczenia. II. Zagadnienia wprowadzające
Ćwiczenie nr 37 NAPIĘCIE ROZKŁADOWE I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest: przebadanie wpływu przemian chemicznych zachodzących na elektrodach w czasie elektrolizy na przebieg tego procesu dla układu:
Bardziej szczegółowoRoztwory rzeczywiste (1)
Roztwory rzeczywiste (1) Również w temp. 298,15K, ale dla CCl 4 () i CH 3 OH (). 2 15 1 5-5 -1-15 Τ S H,2,4,6,8 1 G -2 Chem. Fiz. TCH II/12 1 rzyczyny dodatnich i ujemnych odchyleń od prawa Raoulta konsekwencja
Bardziej szczegółowoDr hab. inż. Wojciech Simka, prof. PŚ
Gliwice, 31.01.2018 Recenzja pracy doktorskiej Pana mgra inż. Łukasza Florczaka pt. Elektrolityczne utlenianie plazmowe stopów magnezu Przedstawiona do recenzji rozprawa doktorska mgra inż. Łukasza Florczaka
Bardziej szczegółowoMATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z CHEMII
dysleksja MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z CHEMII Arkusz II POZIOM ROZSZERZONY Czas pracy 120 minut Instrukcja dla ucznia 1. Sprawdź, czy arkusz zawiera 9 ponumerowanych stron. Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu
Bardziej szczegółowoMiareczkowanie kulometryczne
KULOMETRIA Oznaczanie reduktorów metodą miareczkowania kulometrycznego amperostatycznego Dr Dorota Gugała-Fekner, Zakład Chemii Analitycznej i Analizy Instrumentalnej, Wydział Chemii UMCS w Lublinie Materiały
Bardziej szczegółowoDr hab. inż. Wojciech Simka, prof. Pol. Śl.
Gliwice, 09.09.2016 Recenzja pracy doktorskiej Pani mgr Ewy Wierzbickiej pt. Electrochemical sensors for epinephrine determination based on gold nanostuctures Przedstawiona do recenzji rozprawa doktorska
Bardziej szczegółowoMateriały elektrodowe
Materiały elektrodowe Potencjał (względem drugiej elektrody): różnica potencjałów pomiędzy elektrodami określa napięcie możliwe do uzyskania w ogniwie. Wpływa na ilość energii zgromadzonej w ogniwie. Pojemność
Bardziej szczegółowoNauka przez obserwacje - Badanie wpływu różnych czynników na szybkość procesu. korozji
Nauka przez obserwacje - Badanie wpływu różnych czynników na szybkość procesu korozji KOROZJA to procesy stopniowego niszczenia materiałów, zachodzące między ich powierzchnią i otaczającym środowiskiem.
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji Chemia procesów pozyskiwania energii Chemistry of energy receiving processes Kod przedmiotu: ZIP.PK.O.4.4. Rodzaj przedmiotu: przedmiot z
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 2 Analityczne wykorzystanie zmiennoprądowych i pulsowych technik woltamperometrycznych
ĆWICZENIE 2 Analityczne wykorzystanie zmiennoprądowych i pulsowych technik woltamperometrycznych Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z teorią i możliwościami analitycznego wykorzystania
Bardziej szczegółowoModuł: Chemia. Fundamenty. Liczba godzin. Nr rozdziału Tytuł. Temat lekcji. Rozdział 1. Przewodnik po chemii (12 godzin)
Rozkład materiału z chemii w klasie II LO zakres rozszerzony Chemia. Fundamenty. Krzysztof Pazdro, wyd. Oficyna Edukacyjna Krzysztof Pazdro Sp. z o.o.. nr dopuszczenia 565//0 Chemia. i związki nieorganiczne.
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU WYDZIAŁ BIOLOGICZNO-CHEMICZNY
UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU WYDZIAŁ BIOLOGICZNO-CHEMICZNY Badanie elektrochemicznych właściwości polimerów fulerenu C 60 z kompleksami metali przejściowych o potencjalnych możliwościach zastosowania w elektrotechnologii
Bardziej szczegółowoSem nr. 10. Elektrochemia układów równowagowych. Zastosowanie
Sem nr. 10. lektrochemia układów równowaowych. Zastosowanie Potencjometryczne wyznaczanie ph a utl + νe a red Substrat produkt a-aktywność formy utlenionej, b-aktywnośc ormy zredukowanej = o RT νf ln a
Bardziej szczegółowoPRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII
Miejsce na naklejkę z kodem (Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy) KOD ZDAJĄCEGO OKRĘGOWA K O M I S J A EGZAMINACYJNA w KRAKOWIE PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII Czas pracy 90 minut Informacje 1.
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA SZCZECIŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA
POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA PRZEDMIOT: KOROZJA I OCHRONA PRZED KOROZJĄ ĆWICZENIA LABORATORYJNE Temat ćwiczenia: OGNIWA GALWANICZNE Cel
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Krystalografii. 2 godz.
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium z Krystalografii 2 godz. Zbadanie zależności intensywności linii Ka i Kb promieniowania charakterystycznego X emitowanego przez anodę
Bardziej szczegółowoPrzetwarzanie energii: kondensatory
Przetwarzanie energii: kondensatory Ładując kondensator wykonujemy pracę nad ładunkiem. Przetwarzanie energii: ogniwa paliwowe W ogniwach paliwowych następuje elektrochemiczne spalanie paliwa. Energia
Bardziej szczegółowoPL 203790 B1. Uniwersytet Śląski w Katowicach,Katowice,PL 03.10.2005 BUP 20/05. Andrzej Posmyk,Katowice,PL 30.11.2009 WUP 11/09 RZECZPOSPOLITA POLSKA
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 203790 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 366689 (51) Int.Cl. C25D 5/18 (2006.01) C25D 11/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
Bardziej szczegółowoOCHRONA PRZED KOROZJĄ
OCHRONA PRZED KOROZJĄ Opracowanie: dr inż. Krystyna Moskwa, dr inż. Bogusław Mazurkiewicz, mgr Magdalena Bisztyga W przypadku większości materiałów nie jest możliwe całkowite usunięcie korozji, stąd też
Bardziej szczegółowoTematy i zakres treści z chemii - zakres rozszerzony, dla klas 2 LO2 i 3 TZA/archt. kraj.
Tematy i zakres treści z chemii - zakres rozszerzony, dla klas 2 LO2 i 3 TZA/archt. kraj. Tytuł i numer rozdziału w podręczniku Nr lekcji Temat lekcji Szkło i sprzęt laboratoryjny 1. Pracownia chemiczna.
Bardziej szczegółowoCel główny: Uczeń posiada umiejętność czytania tekstów kultury ze zrozumieniem
Hospitacja diagnozująca Źródła informacji chemicznej Cel główny: Uczeń posiada umiejętność czytania tekstów kultury ze zrozumieniem Opracowała: mgr Lilla Zmuda Matyja Arkusz Hospitacji Diagnozującej nr
Bardziej szczegółowoCHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne
CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [
Bardziej szczegółowoOcena strony technicznej i edytorskiej pracy:
Recenzja pracy doktorskiej zatytułowanej Procesy elektrokatalityczne na elektrodach modyfikowanych warstwami hybrydowymi zawierającymi nanocząstki wybranych metali przejściowych autorstwa mgr Magdaleny
Bardziej szczegółowoVI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014
VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 01/01 ETAP I 1.11.01 r. Godz. 10.00-1.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Znając liczbę masową pierwiastka można określić liczbę:
Bardziej szczegółowoLaboratorium ogniw paliwowych i produkcji wodoru
Instrukcja System ogniw paliwowych typu PEM, opr. M. Michalski, J. Długosz; Wrocław 2014-12-03, str. 1 Laboratorium ogniw paliwowych i produkcji wodoru System ogniw paliwowych typu PEM Instrukcja System
Bardziej szczegółowoZagadnienia. Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I
Nr zajęć Data Zagadnienia Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I 9.10.2012. b. określenie liczby cząstek elementarnych na podstawie zapisu A z E, również dla jonów; c. określenie
Bardziej szczegółowoSpektroskopia charakterystycznych strat energii elektronów EELS (Electron Energy-Loss Spectroscopy)
Spektroskopia charakterystycznych strat energii elektronów EELS (Electron Energy-Loss Spectroscopy) Oddziaływanie elektronów ze stałą, krystaliczną próbką wstecznie rozproszone elektrony elektrony pierwotne
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 3 POMIARY WOLTAMPEROMETRYCZNE
ĆWICZENIE NR 3 POMIARY WOLTAMPEROMETRYCZNE Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodami woltamerometrycznymi służącymi do charakterystyki pracy biosensorów w zadanym zakresie potencjałów.
Bardziej szczegółowo