Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Jana Pawła II w Puławach. Szkolny Program Profilaktyki Absencja szkolna, a problemy dydaktyczno wychowawcze uczniów

Transkrypt

1 Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Jana Pawła II w Puławach Szkolny Program Profilaktyki Absencja szkolna, a problemy dydaktyczno wychowawcze uczniów na rok szkolny 2016 / 2017

2 Program profilaktyczny dla Publicznego Gimnazjum Nr 1 im. Jana Pawła II w Puławach. I. W roku szkolnym 2015/2016 w Publicznym Gimnazjum Nr 1 w Puławach rozpoczęło naukę 154 uczniów. Uczą się oni w 8 oddziałach, w tym 5 integracyjnych. Szkoła zatrudnia 36 nauczycieli, w pełnym wymiarze godzin 25 i w niepełnym 11. Praca szkoły oparta jest o: Statut Szkoły, Wewnątrzszkolne Ocenianie, Szkolny Program Wychowawczy, Roczny Plan Rozwoju Szkoły, Program Promocji Zdrowia, Program Profilaktyki. Młodzież uczy się w dobrze wyposażonych klasopracowniach. Na szczególną uwagę zasługuje kompleks obiektów sportowych: sala gimnastyczna, basen, siłownia, boisko, salka fitness, oraz świetlica dla dzieci z niepełno sprawnościami. Po godzinach lekcyjnych młodzież ma możliwość uczestniczenia w zajęciach sportowych, kołach zainteresowań, wyrównywania wiedzy oraz rozwijających zdolności i zainteresowania jak również zajęciach organizowanych w ramach programu profilaktycznego Alternatywy. Program ten umożliwia uczestnictwo w zajęciach o różnej tematyce. W godzinach popołudniowych na terenie szkoły odbywają się też zajęcia z aerobiku, różne kółka przedmiotowe, zajęcia sportowe, a także próby chóru szkolnego. Członkowie Prezydium Rady Rodziców aktywnie uczestniczą w życiu szkoły. Zapoznawani są na bieżąco z problemami młodzieży i podejmowanymi przez szkołę działaniami. Szkoła skupia dużą część społeczności lokalnej, większą niż inne placówki, staramy się więc zintegrować działania szkoły z działaniami samorządu lokalnego. II. Program profilaktyki skierowany jest do młodzieży Publicznego Gimnazjum Nr 1. Pojęcie profilaktyki, wg E. T. Duffy "to proces który wspiera zdrowie poprzez umożliwienie ludziom uzyskiwania pomocy potrzebnej im do konfrontacji ze złożonymi, stresującymi warunkami życia oraz przez umożliwienie jednostkom osiągania subiektywnie satysfakcjonującego, społecznie akceptowanego, bogatego życia". Szkoła jest ważnym miejscem działań profilaktycznych ponieważ:

3 - jest ona miejscem intensywnego rozwoju w zakresie funkcjonowania interpersonalnego i społecznego w grupie, - jest miejscem kształtowania odpowiedzialności za własną osobę, - jest miejscem konfrontacji autorytetów i kształtowania własnej tożsamości, - wypełnia znaczną część życia dzieci i młodzieży, - pozwala na łatwy dostęp do środowiska dzieci i młodzieży, a także sprawną organizację działań, - z perspektywy rodziców jest terenem weryfikacji oczekiwań związanych z własnym dzieckiem. III. Podstawami prawnymi tworzenia programów są: - Konwencja o prawach dziecka (na podstawie: Wybrane zagadnienia prawne i socjalne Konwencja o prawach dziecka, Polski Komitet Unicef, 199). Art. 28, p. 2. (Rozdz. XVI: Prawa dziecka do nauki), Art. 33. (Aneks) wraz z aktualnymi zmianami. - Ujednolicony tekst ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dn. 26 października 1982 roku uwzględniający nowelizację z dnia 12 września 1996 roku. Art. 14 (Rozdz. 1, Przepisy ogólne), Art. 43. (Rozdz. 3, Przepisy karne). - Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z 24 kwietnia 1997 roku, (Dz. U. nr 75. poz. 468), Ustawa o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 26 października 2000 roku (Dz. U. nr 103, poz. 1097). Art. 3 (Rozdz. 1, Przepisy ogólne) Art. 17 (Rozdz. 3, Postępowanie z osobami uzależnionymi) Art. 45 (Rozdz. 6, Przepisy karne) Art. 46 (Rozdz. 6, Przepisy karne) Art. 48 (Rozdz. 6, Przepisy karne) - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. (Rozporządzenie oczekuje na publikację w Dzienniku Ustawę.) - Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 roku. - Ustawa o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 15 września 2000 roku. Art. 6 (Dział II środki zapobiegania zapobieganie i zwalczanie demoralizacji i przestępczości nieletnich). - Rządowy Program na lata Bezpieczna i przyjazna szkoła. - Statut Szkoły

4 - Szkolny Program Wychowawczy IV. Adresatem szkolnego programu jest młodzież w wieku lat. Jest on spójny ze Szkolnym Programem Wychowawczym w zakresie działań profilaktycznych z młodzieżą na terenie szkoły. Charakterystyka wieku dojrzewania. Wiek dorastania - to okres w rozwoju człowieka stanowiący przejście od dzieciństwa do dojrzałości biologicznej i psychologicznej. U dziewcząt obejmuje lata 11-17, u chłopców W tym okresie młodzież przeżywa silne konflikty z otoczeniem. Równocześnie z procesami biologicznymi, a przede wszystkim z osiąganiem pełnej dojrzałości płciowej, następują gwałtowne przemiany w psychice, polegające na przebudowie dziecięcego systemu wartości w system wartości ludzi dojrzałych. Okres ten nazywany jest okresem burzy i naporu. Cechą charakterystyczną dla tego etapu rozwoju jest ambiwalencja uczuć. Młody człowiek potrafi wówczas przeżywać równocześnie uczucia skrajne: miłości i nienawiści, radości i smutku. Może to powodować uczucie zagubienia. W tym okresie zaznacza się też wzrost znaczenia uczuć społecznych - chęć bycia akceptowanym przez grupę rówieśniczą. Towarzyszy temu lęk przed odrzuceniem, niepewność oraz kryzys zaufania wobec rodziców i wychowawców. Młodzież swym zachowaniem chce dać do zrozumienia, że jest już dorosła i w pełni samodzielna. W wieku młodzieńczym coraz istotniejszą rolę zaczynają odgrywać uczucia estetyczne, intelektualne, moralne i religijne. Zarysowują się różnice indywidualne w przeżywaniu uczuć. Młodość jest też etapem kształtowania się uczuć erotycznych. W okresie dojrzewania mają one jeszcze charakter ambiwalentny i niepełny, począwszy od fazy biernego zachwytu nad obiektem miłości aż do etapu miłości romantycznej. Coraz bardziej wzrasta też znaczenie obrazu samego siebie. Stosunek do własnego wyglądu, posiadanych cech fizycznych oraz psychicznych jest źródłem wielu zaburzeń. Samoakceptacja - czyli pozytywne odniesienie do samego siebie stanowi zatem niezbędny warunek dalszego rozwoju. Należy pamiętać, że każdy człowiek ma właściwy sobie rytm rozwoju z okresami

5 przyspieszonego przyrostu, przerwami i regresami. Przemiany i potrzeby rozwojowe typowe dla wieku dorastania. Potrzeba jest stanem braku czegoś, co jest niezbędne do utrzymania się przy życiu, rozwoju oraz utrzymania roli społecznej. Jest to więc wszystko, co potrzebne jest do życia biologicznego, dobrego samopoczucia psychicznego i społecznego. l. Przynależność do grupy. 2. Przyjaźń. 3. Rozwój psychoseksualny. 4. Rozwój sfery osiągnięć, potrzeba sukcesu. 5. Dążenie do niezależności. 6. Poszukiwanie i kształtowanie tożsamości. 7. Potrzeba poczucia bezpieczeństwa i oparcia. 8. Świadomość bycia potrzebnym i kochanym. Ad. l. Uczestnictwo młodzieży w grupach rówieśniczych jest koniecznością rozwojową i opiera się na psychicznej potrzebie kontaktowania się z innymi. Przynależność do grupy, przejawia się pragnieniem zachowywania się tak samo jak rówieśnicy. Ad. 2. Bardzo ważna potrzeba w życiu młodego człowieka. Młodzież wybiera osoby o podobnych zainteresowaniach i poziomie rozwoju. Przyjaźń łączy w zasadzie osobników tej samej płci, jednakże zdarza się również między osobami różnej płci. Przyjaźń między młodocianymi różnych płci stanowi wysublimowaną i bardzo pożądaną formę zaspokajania potrzeb erotycznych w tym wieku. Ad. 3. Rozwój psychoseksualny. Zaczyna się kształtować w początkach okresu pokwitania. Towarzyszą temu przemiany, poprzez które młody człowiek zaczyna siebie ujmować jako kobietę lub mężczyznę. W tym okresie następuje wzmożone życie uczuciowe. Ad. 4. Młodzież zaczyna myśleć realistycznie. Uświadamia sobie cele i dąży do ich realizacji. W tym

6 okresie młodzi odkrywają swoje zdolności i szanse na realizację i pogłębianie swoich potencjałów intelektualnych. Ad. 5. U młodych ludzi następuje wzrost poczucia autonomii emocjonalnej przy podejmowaniu decyzji. Młody człowiek szuka sam własnej drogi w życiu. W tym czasie dochodzi do ostrych starć i konfliktów. Młodzież jest bardziej samodzielna. Pragnie coraz bardziej o sobie decydować. dokonywać wyborów nawet kosztem popełnianych błędów. Ad. 6. Poszukiwanie tożsamości to kluczowe zadanie adolescencji. Dziecko posiada harmonijny obraz świata. W okresie dorastania - przychodzi agresja i bunt. Idealny obraz świata rozpada się. Powstają bolesne pytania dotyczące życia. Młody człowiek na nowo kształtuje swój obraz świata i poszukuje swojego miejsca w świecie. Kształtuje swoją tożsamość a wraz z jej rozwojem szacunek i zaufanie do samego siebie, wiarę we własne siły, świadomość i przekonanie o kierunku drogi życiowej. Ad. 7. Niepokój, lęk, strach są charakterystycznymi cechami dla okresu dojrzewania. Młodzi ludzie mają niewielkie doświadczenie w radzeniu sobie ze stresem. Przezywają poważne frustracje, które rozładowują gniewem. Potrzebują poczucia bezpieczeństwa, - czyli fizycznej i psychicznej pewności bycia sobą, wyrażania własnych opinii bez obawo krytykę i negatywną ocenę. Potrzebują poczucia bezpieczeństwa i akceptacji - takimi, jacy są. Ad 8. Pozytywnych przeżyć w tym zakresie dostarcz rodzina, jeśli panuje w niej odpowiednia atmosfera wychowawcza. Młody człowiek potrzebuje świadomości akceptacji i miłości ze strony najbliższych. Dodatkowym wsparciem i źródłem wzruszeń są rówieśnicy, początkowo tej samej płci (przyjaźń) a potem innej (miłość). V. Szkoła zajmować się będzie profilaktyką zintegrowaną. Proponuje ona całościowe spojrzenie na różnorodne formy zagrożeń w wieku rozwojowym oraz na kompetencje życiowe, którymi powinien dysponować młody człowiek. Różne zachowania problemowe, jak: sięganie po substancje psychoaktywne, przemoc i agresja, przestępczość, niepowodzenia szkolne i inne niepokojące zachowania są ze sobą powiązane i powinny być traktowane jako różne objawy mające to samo źródło problemów. Tak więc proces zmiany postaw nie musi wymagać poruszania treści związanych z każdym z tych obszarów. W programach profilaktycznych

7 opartych na profilaktyce zintegrowanej istotną rolę odgrywa 14 koncentracja na zagadnieniach ważnych dla danego okresu rozwojowego, które uruchamiają u młodzieży określone zachowania. Celem działania jest nie tylko to, aby młody człowiek nie podejmował określonych zachowań, lecz zmienił styl życia na uwzględniający prozdrowotne wybory. VI. Podstawowe cele programu: Aby profilaktyka w szkole byłą skuteczna musi spełniać następujące warunki: wynikać z uświadomienia ucznia o niebezpieczeństwach i ryzyku dotyczącym również jego i w jego interesie ma leżeć skuteczna ochrona siebie i innych, wynikać ze świadomości zagrożeń, prawidłowego procesu wychowawczego i gotowości do współdziałania w zmianie istniejącej sytuacji wychowawczej. Niepokojące objawy zauważone zostały w stosunku do obowiązku szkolnego i systematycznego uczęszczania do szkoły. W bieżącym roku szkolnym hasłem przewodnim Szkolnego Programu Profilaktyki jest Absencja szkolna a problemy dydaktyczno wychowawcze uczniów. Cel główny: Wspomaganie wszechstronnego, harmonijnego rozwoju ucznia. Zapobieganie występowaniu niekorzystnych symptomów zagrażających prawidłowemu rozwojowi ucznia. Kształtowanie postaw i zachowań społecznie pożądanych poprzez zintegrowanie działania nauczycieli, uczniów i rodziców. Podstawowe cele programu profilaktyki: - zmniejszenie absencji szkolnej, - stała kontrola uczniów ze skłonnościami do wagarów, - otoczenie opieką uczniów powracających do szkoły po dłuższej nieobecności, - uświadomienie młodzieży mechanizmu tworzenia się zaległości szkolnych i niepowodzeń wynikających z absencji, - działania profilaktyczne mające na celu przedstawienie zagrożeń wynikających z niekontrolowanego spędzania czasu, - pomoc uczniom w eliminowaniu napięć psychicznych nawarstwiających się na tle niepowodzeń szkolnych, - kształtowanie poczucia przynależności do grupy rówieśniczej, - umożliwianie uczniom osiągania sukcesów w zadaniach dostosowanych do ich możliwości.

8 Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialny Terminy 1. Praca z uczniami z dużą absencją szkolną i skłonnością do wagarów. Kontrola dzienników pod kontem frekwencji uczniów Rozmowy wychowawcze Opieka indywidualna Zawieranie kontraktów Tworzenie wewnątrz klasowych systemów kontroli Współpraca wychowawca pedagog psycholog rodzic Kierowanie na terapię do Poradni Psychologiczno Pedagogicznej Przegląd zapisu monitoringu wizyjnego W przypadkach koniecznych diagnozowanie w kierunku fobii szkolnej dyrekcja, pedagog, wychowawca, pracownicy Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej 2. Umożliwienie nadrobienia zaległości szkolnych uczniom po dłuższych nieobecnościach Udział w zajęciach z różnych przedmiotów organizowanych na terenie szkoły Korzystanie z konsultacji indywidualnych z nauczycielami poszczególnych przedmiotów Pomoc uczniom w wyeliminowaniu napięć psychicznych nawarstwiających się przez dużą absencję szkolną nauczyciele poszczególnych przedmiotów, wychowawcy, pedagog 3. Uświadamianie mechanizmów powstawania zaległości programowych i niepowodzeń szkolnych. Cykliczne spotkania z uczniami opuszczającymi całe dni i pojedyncze godziny Pogadanki w klasach Konsekwencje Fundacja PRAESTERNO, pedagog,

9 4. Dostarczenie uczniom wiedzy na temat zagrożeń i konsekwencji niekontrolowanego spędzania czasu (wagary). 5. Wzmacnianie pozytywnego obrazu samego siebie. - pokazanie możliwości radzenia sobie w sytuacji niepowodzeń szkolnych, - tworzenie szansy osiągania sukcesów, - pomoc rozpoznawania słabych i mocnych stron, podejmowanych decyzji sukces czy porażka Indywidualna praca wychowawców Pogadanki z zakresu uzależnień Spotkanie z pracownikiem KPP na temat przestępczości nieletnich Pogadanki z przedstawicielem Straży Miejskiej w Puławach dotyczące zagrożeń i konsekwencji wynikających z niekontrolowanego spędzania czasu Obejrzenie przez klasy filmów o przemocy rówieśniczej, przypadkowych kontaktach seksualnych i sektach Treningi Umiejętności Społecznych pt. Agresja i przemoc Kontrola zapisu monitoringu wizyjnego Rozmowy indywidualne, Pogadanki w ramach godzin wychowawczych, TWK (tematyczne warsztaty klasowe), Opieka psychologiczna i pedagogiczna, wychowawcy wychowawca, pedagog, Fundacja PRAESTERNO, policja, Straż Miejska wychowawcy, nauczyciele wspomagający, pedagog Fundacja Praesterno, - przestrzeganie przed bezkrytycznym naśladowaniem innych, - uczenie pozytywnego myślenia o sobie, podnoszenie poczucia własnej wartości 6. Rozwijanie kompetencji społecznych uczniów oraz wspieranie prawidłowego rozwoju osobowości dzieci i młodzieży. Pogadanki w ramach godzin wychowawczych; Treningi integracyjno adaptacyjne; wychowawcy, Fundacja Praesterno, nauczyciele poszczególnych

10 - Przekazywanie wartości i norm społecznych. - Budowanie przyjaznego klimatu w klasie i w szkole, - Kształtowanie umiejętności życiowych u uczniów. 7. Przygotowanie młodzieży do życia w świecie dorosłych, poprzez ukazywanie różnorodnych aspektów życia społecznego wraz z jego zagrożeniami: Promocje zdrowego stylu życia, Profilaktyka uzależnień (papierosy, alkohol, środki psychotropowe, narkotyki, inne), Zapobieganie ryzykownym zachowaniom, Kształtowanie postawy asertywnej, Uczestnictwo w uroczystościach szkolnych i pozaszkolnych, Apele poświęcone zasadom dobrego zachowania, Korzystanie z ofert poszczególnych instytucji działających na rzecz dziecka i rodziny, Pogadanki pedagog i psycholog. Pogadanki w klasach, Projekcje filmów, Spotkanie ze specjalistami, Gazetki profilaktyczne, Praca indywidualna z uczniami, Trening Umiejętności Społecznych, TWK przedmiotów, pedagog, MONAR, Fundacja Praesterno, Wychowawcy, Nauczyciele wspomagający Pedagog, Psycholog, Dyrekcja Oczekiwane efekty 1. Zmniejszenie zjawiska wagarów. 2. Zwalczanie u uczniów nawyku ucieczek z pojedynczych lekcji. 3. Wzmocnienie pozytywnego obrazu samego siebie u uczniów z zaniżoną samooceną. 4. Stworzenie przyjaznego i bezpiecznego klimatu w szkole. 5. Dostarczanie uczniom okazji do zdobywania pozytywnych doświadczeń i osiągania sukcesów. 6. Zmniejszenie liczby zachowań ryzykownych wśród uczniów. 7. Podniesienie świadomości o szkodliwości używek. Ewaluacja szkolnego programu profilaktyki przeprowadzona zostanie przez: ankiety rozmowy indywidualne z uczniami, analiza pojedynczych przypadków uczniów ze skłonnością do wagarów, rozmowy z rodzicami, informacje od specjalistów prowadzących zajęcia, analiza rocznych przypadków nerwic i problemów emocjonalnych wynikających z niepowodzeń szkolnych i zaniżonej samooceny, semestralna i końcoworoczna ocena frekwencji szkolnej.

11 Uzyskane w wyniku ewaluacji informacje będą służyć ciągłemu doskonaleniu Szkolnego Programu Profilaktyki. Opracowały: Dziurzyńska Anna Goluch - Romanowska Agnieszka Żaba Monika