Ian Locke. (nie) z tej ziemi! Księga faktów niezwykłych, choć prawdziwych

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ian Locke. (nie) z tej ziemi! Księga faktów niezwykłych, choć prawdziwych"

Transkrypt

1 Ian Locke (nie) z tej ziemi! Księga faktów niezwykłych, choć prawdziwych APN Promise Warszawa 2013

2 Księga niesamowitości (nie) z tej ziemi! Polish edition copyright 2013 APN PROMISE SA Authorized Polish translation of English edition of BUMbelievable. The Bumper book of facts, ISBN: , published by by Macmillan Children s Books, a division of Macmillan Publishers Limited Text copyright Macmillan Children s Books 1998, 1999 Illustrations copyright Alan Rowe 1998, 1999 All rights reserved. This translation is published and sold by permission of Macmillan Publishers Limited, which owns or controls all rights to publish and sell the same. APN PROMISE SA, biuro: ul. Kryniczna 2, Warszawa tel , fax mspress@promise.pl Wszystkie prawa zastrzeżone. Żadna część niniejszej książki nie może być powielana ani rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób (elektroniczny, mechaniczny), włącznie z fotokopiowaniem, nagrywaniem na taśmy lub przy użyciu innych systemów bez pisemnej zgody wydawcy. Wszystkie wymienione w książce nazwy mogą być znakami towarowymi lub zarejestrowanymi znakami towarowymi ich odnośnych właścicieli i zostały użyte tylko w celach identyfikacyjnych. APN PROMISE SA dołożyła wszelkich starań, aby zapewnić najwyższą jakość tej publikacji. Jednakże nikomu nie udziela się rękojmi ani gwarancji. APN PROMISE SA nie jest w żadnym wypadku odpowiedzialna za jakiekolwiek szkody będące następstwem korzystania z informacji zawartych w niniejszej publikacji, nawet jeśli APN PROMISE została powiadomiona o możliwości wystąpienia szkód. ISBN: Projekt okładki: Chris Dickason Przekład: Agnieszka Nowak Redakcja: Marek Włodarz Korekta: Ewa Swędrowska Skład i łamanie: MAWart Marek Włodarz 2

3 Spis treści Szalone stwory...5 Niezmierzone głębiny...19 Drapieżne dinozaury...34 Klawy kosmos Przerażający przybysze...73 Zjawiskowe zjawy...90 Wredne wampiry Cud ciała (Nie)możliwa medycyna Wielcy władcy Fantastyczny futbol Rewelacyjne rugby Superowe samochody Wspaniałe wynalazki Paskudne przestępstwa Super szpiedzy Niezwykłe nieszczęścia Oszałamiająco ocaleni

4

5 Szalone stwory Kałamarnica olbrzymia jest jednym z najdłuższych stworzeń zamieszkujących Ziemię może osiągnąć aż 15 m. Ma ona również największe oczy spośród wszystkich żyjących obecnie zwierząt; ich średnica wynosi nawet 38 cm. Słonice zawsze adoptują małe słoniątka, które straciły swoje matki. Pewna Francuzka, Evelyn Françon, uznała, że jej kot Graffiti za dużo bałagani i hałasuje. Oddała go więc znajomym mieszkającym 160 km od niej, gdy podejmowała nową pracę w 1995 r. Kilka miesięcy później znajomi powiadomili ją, że Graffiti uciekł. W styczniu 1997 r. Evelyn usłyszała drapanie i miauczenie dochodzące sprzed frontowych drzwi. To był Graffiti! Kot przez dwa lata wędrował przez Przedgórze Alp Francuskich do nowego domu swojej dawnej pani w Isère. Evelyn stwierdziła wtedy: muszę go teraz zatrzymać. Zmysł węchu psa jest zadziwiający. Pewien doberman wytropił złodzieja owiec kierując się jedynie węchem, przemierzając 150 km Wyżyny Karoo w Republice Południowej Afryki. 5

6 Szalone stwory W Wielkiej Brytanii występuje aż 30 gatunków ślimaków nagich. Grzechotniki i żmije posiadają wyspecjalizowane komórki położone między nozdrzami a oczami, które są wrażliwe na promieniowanie podczerwone. Dzięki temu mogą one zlokalizować człowieka w ciemności, wyczuwając ciepło wytwarzane przez jego ciało. Samiec pingwina cesarskiego zajmuje się jajem, z którego wylęgnie się jego młode, przez 105 do 115 dni, utrzymując je w temperaturze około 16 C. W tym czasie ptak nie ma nic do jedzenia i jest w stanie przeżyć wyłącznie dzięki temu, że wtula się w gromadę innych samców na krze lodowej. Na promie kosmicznym Columbia w 1993 r. znalazło się 48 szczurów. Najbardziej rosnącym stworzeniem na Ziemi jest płetwal błękitny. Od momentu, gdy zwierzę to zaczyna rosnąć, do chwili osiągnięcia maksymalnej wielkości zwiększa on swoją objętość i wagę do 30 milionów razy. Ryba z gatunku Megachasma pelagios została odkryta przez Marynarkę Wojenną Stanów Zjednoczonych w 1976 r. 6

7 Szalone stwory Każda rasa królika nadaje się na zwierzę domowe. Wśród znanych ras są: Rex, British Giant, Dwarf Lop i Netherland Dwarf. Królik rasy British Giant może być dwukrotnie większy od kota, osiągając masę 12 kg. Jedynym trującym ptakiem jest pomarańczowy pitohui przypadkowo odkryty w 1992 r. w Nowej Gwinei. Charles Cruft, który zapoczątkował słynne pokazy psów w Londynie, nigdy sam nie posiadał żadnego psa i nie chodził na stworzone przez siebie pokazy. Miał za to kota. Gąsienica ma średnio 16 nóg. Pierwszy kot zatrudniony przez Urząd Pocztowy do łapania myszy pojawił się w Londynie w 1868 r. Koty wykorzystywane do pracy przez pocztę w Wielkiej Brytanii otrzymywały szylinga (12 pensów) tygodniowo oraz tyle myszy, ile mogły upolować. Do roku 1983 r. wynagrodzenie kotów wzrosło do 2 funtów tygodniowo. Niektóre psy potrafią się bardzo mocno przywiązać do swoich panów. Wśród najbardziej zadziwiających historii takiej bliskości można by 7

8 Szalone stwory wymienić opowieść o Susie foksterierze lorda Carnarvona. Lord Carnarvon, który wyłożył pieniądze na poszukiwania grobu Tutenchamona na terenie Egiptu, umierał w stolicy tego kraju Kairze. Cierpiał na zakażenie krwi spowodowane ukąszeniem komara. Daleko od Egiptu, bo w Anglii, w jego okazałej posiadłości Highclere, Susie schodząc po schodach spadła i zmarła. Zdarzyło się to dokładnie w tym samym czasie, w którym odszedł jej pan. Nikt nie potrafi wyjaśnić, jak to się stało i dlaczego. Płetwale błękitne mogą osiągać długość do 30 metrów i masę do 100 ton. Są one najdłuższymi i najcięższymi zwierzętami kiedykolwiek nam znanymi. Samica jest większa od samca. Płetwale błękitne potrafią zjeść naraz nawet do około 1000 kilogramów planktonu z krylem. W momencie narodzin maleńki płetwal błękitny, zwany cielęciem, mierzy około 7 metrów. Dzięcioły uderzają dziobem średnio 20 razy na sekundę. Największym ptakiem żyjącym w erze nowożytnej był ptak-słoń (mamutak, struś madagaskarski) z Madagaskaru, który wyginął około 300 lat temu, przypuszczalnie w 1660 r. Znosił on jaja wielkości 30 8

9 Szalone stwory centymetrów i o objętości 7 litrów. Ptak ten znany był również jako rukh. Miał około 3 metrów wysokości i ważył około 500 kilogramów. Nazwa ptaka pojawia się w Księdze tysiąca i jednej nocy. Ukąszenie czarnej mamby, węża osiągającego długość 4 metrów, niemal zawsze kończy się śmiercią człowieka. Wąż ten zamieszkuje południową i środkową Afrykę. Po jego ukąszeniu człowiek najpierw odczuwa zawroty głowy, potem ma problemy z oddychaniem, a następnie serce zaczyna mu bić niemiarowo powodując zgon. Pewna małpa o imieniu Johnny nauczyła się prowadzić traktor na farmie owiec niedaleko Melbourne w Australii. Johnny był początkowo domowym zwierzątkiem farmera, lecz szybko nauczył się naśladować swojego pana: otwierał i zamykał bramę. Nauka jazdy na traktorze przyszła mu dość naturalnie. Johnny prowadził pojazd na wprost lub wzdłuż ścieżki słuchając sygnałów i nawoływań pana. W porze obiadowej małpka dostawała swój prowiant w torbie. A po skończonym posiłku grzecznie odkładała do niej resztki. Kotem, który przemierzył największy dystans, jest prawdopodobnie 3-letnia pręgowana Tabitha należąca do amerykańskiej aktorki Carol Timmel. W 1995 r. 9

10 Szalone stwory Tabitha uciekła z klatki w czasie podróży jumbo jetem przez Amerykę. Poszukiwania kota skończyły się fiaskiem. W ciągu kolejnych 12 dni Boeing 747 latał po Ameryce tam i z powrotem. Właścicielka zwierzaka doszła do wniosku, że linie lotnicze Tower Air nie zajęły się należycie poszukiwaniem kota. Po wylądowaniu jumbo jet został ponownie przeszukany Tabitha została znaleziona za przedziałem pasażerskim. Poza tym, że kot był brudny, nic mu się nie stało. Nikt nie wie, co Tabitha mogła jeść przez te 12 dni podróży. W sumie kot przemierzył samolotem ponad km! Tarantulę często uważa się za niebezpiecznego pająka, a tak naprawdę jest ona nieszkodliwa; w najgorszym wypadku jej ukąszenie powoduje niewielką opuchliznę i delikatny ból. Żółw może żyć nawet do 200 lat; to bardzo długo w porównaniu z przeciętną długością życia chomika wynoszącą 4 lata. Pewien żółw, który zmarł w 1966 r., liczył sobie 188 lat. Był podarowany królowi Tonga w 1773 r. przez kapitana Cooka. Skóra wydry morskiej nigdy się nie moczy podczas nurkowania. Zwierzę ma aż dwie warstwy futra idealnie chroniące skórę przed wilgocią. Cesarz Francji, Napoleon, bał się kotów. 10

11 Szalone stwory Po raz pierwszy psy wykorzystano jako przewodników w Niemczech w domu opieki dla niewidomych w 1916 r. Pierwszy pies przewodnik wabił się Excelsior. Dr Görlitz nauczył go przeprowadzania niewidomych przez trawniki. Gdy taka próba się powiodła, psy towarzyszące zaczęto wykorzystywać w całych Niemczech, a następnie na całym świecie. Suka wabiąca się Judy, urodzona w Szanghaju w Chinach, zasłynęła jako bohaterka II wojny światowej. Członkowie załogi kanonierki Królewskiej Marynarki Wojennej zajmowali się psem przebywającym z nimi na pokładzie. Pewnego dnia okręt został storpedowany przez Japońską Marynarkę Wojenną. Judy wraz z częścią załogi dostała się w niewolę. Suka spędziła dwa lata w japońskim obozie jenieckim na wyspie Sumatra. Jej opiekunowie byli wykorzystywani jak niewolnicy do budowy linii kolejowej. Judy, która była jednym z jeńców, zaatakowała japońskich strażników broniąc jeńców, którzy mogli zostać pobici. W roku 1945 zwierzę wraz ze swoimi towarzyszami zostało uratowane i wróciło na wolność. W kwietniu 1996 r. bohaterką nowojorskiego Brooklynu została kocica o imieniu Scarlett. W pewnym opuszczonym budynku wybuchł pożar. Kilka 11

12 Szalone stwory pięter wyżej ta bezpańska kotka ratowała swoje kocięta. Wynosiła jedno po drugim wbiegając i wybiegając z płonącego budynku. Znosiła każde z pięciorga kociąt pojedynczo trzymając je w pysku; upewniała się czy są bezpieczne i wracała po kolejne. Z każdym razem jej ruda sierść była coraz mocniej przypalona, a oczy osmalone gorącym powietrzem. W końcu udało się jej wynieść ostatniego kociaka. Scarlett pilnowała kociąt aż do chwili, gdy dzielną kocicą i jej potomstwem zajęli się strażacy. Cała szóstka wróciła wkrótce do zdrowia. Wiele osób po usłyszeniu historii Scarlett chciało zająć się nią i kociętami. Kubki smakowe u muchy rozmieszczone są na jej odnóżach. Wydry, poruszając się po lądzie, używają ogona jak trzeciej nogi. Wstają podpierając się nim i dumnie kroczą po ziemi lub wyglądają znad różnych przedmiotów znajdujących się na ich drodze. Gdy są pod wodą opuszczają niewielkie klapki znajdujące się nad uszami, tak aby nie dostawała się do nich woda. Jelita strusia mogą mierzyć nawet 15 m. Nietoperza może dotknąć przegrzanie i udar słoneczny. Tysiące tych ssaków ucierpiały z powodu fali upałów 12

13 Szalone stwory w Fort North w Teksasie (USA) w 1989 r. Nietoperze spadały z nieba na budynki i na zatłoczone ulice. Gruczoły potowe u krów znajdują się w nosie. A nosy krów, podobnie jak odciski palców u ludzi, mogą służyć do identyfikacji tych zwierząt. Okapi należy do najbardziej osobliwych zwierząt na świecie. Jego oczy mogą patrzeć jednocześnie w dwóch różnych kierunkach, ma on przezroczysty język o długości do 35 cm i cztery żołądki. Okapi ma nogi zebry, ciało antylopy, chód żyrafy, prędkość strusia i odwagę tygrysa. Zwierzę niemal całe życie spędza samotnie. Świnie mają nawet po 44 zęby. Brytyjczycy nadali nazwę indykowi (ang. turkey). Francuzi natomiast nazwali tego amerykańskiego ptaka indiańskim ptakiem. W Turcji indyka nazywa się właśnie ptakiem amerykańskim. Pierwszy żółw został przywieziony do Londynu przez admirała Ansona w 1752 r. Ani żółwie morskie, ani lądowe nie potrafią poruszać żebrami, tak więc muszą one oddychać wypuszczając powietrze przez szyję. W szyjach żółwi morskich znajduje się dodatkowy kanalik zaopatrujący w wodę. 13

14 Szalone stwory W XIX wieku pewien angielski duchowny znalazł w swoim mieszkaniu szczura wędrownego. Szczur oswoił się i stał się jego pupilem. Pewnej nocy szczur obudził duchownego ugryzieniem w policzek. Ku swojemu przerażeniu człowiek zauważył, że zasłony nad jego łożem z baldachimem płoną. Wybiegł szybko z domu, który wkrótce spłonął doszczętnie. Niestety nie dane mu było ponowne spotkanie ze swoim bohaterskim zwierzakiem. Hannibal, legendarny dowódca, który poprowadził armię miasta Kartagina przeciwko Rzymianom niemal dwa tysiące lat temu, zyskał sławę dzięki przejściu przez Alpy. Jego armia liczyła 90 tys. żołnierzy piechoty, 12 tys. kawalerii i 37 słoni. Biedne zwierzęta nie były przyzwyczajone do chłodu i dystansu przemarszu do Włoch. Prawdopodobnie tylko jeden słoń przetrwał wyprawę. Puchacz wirginijski jest jedynym zwierzęciem, które zjada skunksa. Pewnego razu armia starożytnego Egiptu została pokonana przez koty! Król Persji wpadł na pomysł, aby wysłać swoje wojska z kotami na przedzie. Egipcjanie, którzy traktowali koty jak bogów i nie śmieli ich skrzywdzić, poddali się bez walki. 14

15 Szalone stwory W stanie Oregon w USA na terenie rezerwatu przyrody pewien kociak zaprzyjaźnił się z 250-kilogramowym niedźwiedziem grizzly. Gdy w 1995 r. grizzly zobaczył wygłodzonego kociaka, wyjął z wiaderka ze swoim pokarmem kawałek kurczaka i poczęstował nim młodego kota. Ryjówki wydają dwa rodzaje dźwięków potrafią szczebiotać i piszczeć. Piszczą jedynie, gdy spotykają inną ryjówkę. Koty Manx pochodzące z Wyspy Man nie mają ogona. Wataha wilków w poszukiwaniu pożywienia przemieszcza się w promieniu do 80 km od swoich nor. Wilki poruszają się wzdłuż linii prostej, kłusem. Słonie afrykańskie żyją lat. Delfiny potrafią pływać z prędkością dochodzącą do 38 km/h. Ostryga jadalna na początku życia jest osobnikiem męskim, ale z czasem staje się osobnikiem żeńskim. Starożytni Egipcjanie na znak żałoby po kocie golili sobie brwi. 15

16 Szalone stwory Tuńczyk pływa cały czas z niezmienną prędkością 14 km/h i nigdy się nie zatrzymuje. Mrówki całkiem sporo odpoczywają. Nic nie robią tyle czasu w ciągu doby, jakby brały w ciągu roku miesięczny urlop. Węże nie są zdolne do ronienia łez. Nie mają powiek. Zamiast nich ich oczy chroni przezroczysta skóra. Jedynie połowa wszystkich pająków świata wije pajęczyny; pozostałe polują na pożywienie. Największą pajęczynę przędzie tropikalny pająk z rodziny prządkowatych. Jego pajęczyna osiąga 1,5 m średnicy, a tworzą ją nici o długości nawet 6 m. Najmniejsza pajęczyna ma 12 mm średnicy. Pajęczynę krzyżaka ogrodowego może tworzyć aż 30 m mocnej nici; taką nić możemy rozciągnąć sześciokrotnie nie uszkadzając jej, po czym nić wraca do pierwotnej długości. Tak naprawdę jest ona bardziej wytrzymała od stali. Dżdżownice mają pięć serc. Owce zamieszkujące Islandię w czasie długich i ostrych zim żywią się wodorostami. 16

17 Szalone stwory Wiadomo, że foki potrafią pływać przez osiem miesięcy, pokonując nawet 9600 km bez dotykania lądu. Kangur nie może skakać z ogonem uniesionym nad ziemię. W Afryce słonie wcześniej od ludzi odkryły rodzaj penicyliny. Widziano jak chore zwierzęta używały śluzowatej pleśni na rany i piły ją dla polepszenia samopoczucia. Mieszkańcy tamtych terenów zauważyli to, i sami zaczęli używać śluzowatej substancji do leczenia skaleczeń i otarć. Zdarza się, że meduza wyparowuje. Mózgi delfinów są większe od ludzkich. Króliki potrafią się porozumiewać między sobą uderzając łapkami. Dzioborożec znany jest z zadziwiającego sposobu wysiadywania jaj. Samica tego ptaka (o niezgrabnym dziobie) szuka dziury w drzewie nadającej się do złożenia jaj. Zaraz po złożeniu jaj samiec zajmuje się zatkaniem otworu w drzewie wtykając weń mokrą glinę aż do momentu, gdy pozostaje w nim jedynie mała przestrzeń, przez którą samica wkłada dziób. Glina zasycha 17

18 Szalone stwory i jaja wraz z samicą aż do wyklucia się młodych są zamurowane w takim gnieździe. Samiec podaje samicy pokarm przez maleńki otwór. Gdy młode wykluwają się, oboje rodzice rozkruszają twardą ścianę dzielącą ich przez okres oczekiwania na pisklęta. Miecznik potrafi pływać z prędkością do 96 km/h. Pawiany nie potrafią rzucać znad głowy. Węgorz elektryczny wywoła krótkie spięcie przy kontakcie ze słoną wodą, ale nie z wodą słodką. Kaczka często pływa podczas snu. Wszystkie niedźwiedzie polarne są leworęczne. Na świat przychodzą najczęściej bliźnięta. Młode są wielkości szczura i przez pierwszy miesiąc życia pozostają ślepe. Nowo narodzona panda jest mniejsza od myszy. 18

19 Niezmierzone głębiny Po raz pierwszy obszar, który obecnie nazywa się trójkątem bermudzkim, wzbudził sensację w 1902 r., kiedy to odnaleziono tam porzucony przez załogę niemiecki statek handlowy Freya. W brytyjskich wodach przybrzeżnych żyje co najmniej 21 gatunków rekinów, w tym rekin słoneczny (żarłacz olbrzymi), będący drugą co do długości rybą na świecie, mierzącą nawet 15 m. Foki znane są ze zdolności pokonywania długich dystansów. W kwietniu 1998 r. na plaży w Mablethorpe (Lincolnshire) znaleziono skrajnie wycieńczoną fokę wąsatą. Zwierzę uratowano i nazwano Whiskers. Okazało się, że foka przypłynęła aż z Grenlandii. Poprzednio fokę wąsatą widziano w Wielkiej Brytanii w 1892 r. na wybrzeżu w Norfolk. Amerykański poradnik na temat nurkowania prezentuje wykaz niebezpiecznych stworzeń morskich. Jednym z najbardziej zadziwiających jest największy małż świata przydacznia olbrzymia, która podobno potrafi uchwycić kończyny człowieka i przytrzymywać je, aż utopi ofiarę. Fakt, 19

20 Niezmierzone głębiny że nie odnotowano jeszcze przypadku utopienia człowieka uwięzionego przez małża. Wieloryby dzielą się na zębowce i fiszbinowce. Fiszbin jest elastyczną zrogowaciałą tkanką wyrastającą w postaci cienkich pasków w górnej szczęce niektórych wielorybów, zamiast zębów. Używano go często do usztywniania elementów sukien. Ciało rekina pokryte jest na całej długości narządami zmysłu służącymi do wykrywania ruchu w wodzie. Rekin wyczuwając dźwięk osoby wskakującej do wody z głośnym pluskiem sądzi, że do wody wpada okaleczone lub zranione ciało. Tak więc, aby nie narazić się na atak rekina, należy pływać powoli i nie zmieniać nagle pozycji. Najgłębsze miejsca w oceanie mają nawet 11 km. Łatwiej uzyskać informacje z powierzchni Księżyca niż z głębin oceanu. Gdyby cała woda z mórz wyparowała, to pozostała po niej warstwa soli miałaby grubość siedmiu metrów. Chociaż to o delfinach mówi się, że są inteligentne, to jednak zębowce (również należące do waleni) są najbystrzejszymi zwierzętami morskimi. 20

21 Niezmierzone głębiny Najszybszą rybą świata jest żaglica osiągająca prędkość 110 km/h. Płetwal błękitny jest w stanie, korzystając z własnego tłuszczu, przetrwać bez jedzenia pół roku. Najprostsza forma życia, czyli algi, pojawiła się w morzach około 1200 mln lat temu. Niedaleko japońskiego wybrzeża znajduje się pasmo wód zwane Diabłem lub Morzem Zjaw, ponieważ wiele statków i samolotów zaginęło w tym rejonie. Jest to taki japoński trójkąt bermudzki. Miejsce to jest znane z gwałtownych pływów. Donoszono, że woda przybiera biały kolor, zaczyna lśnić, że ni stąd ni zowąd pojawiają się tam dziury lub skały na morzu. Tran z wątroby dorsza jest wykorzystywany w medycynie już od 1770 r. Jednak dopiero w roku 1921 udowodniono, że pomaga on leczyć krzywicę, chorobę wywołującą zmiękczenie i osłabienie kości z niedoboru witaminy D. Rekiny potrafią wyczuć krew z odległości 400 metrów. Po każdej stronie ryby te mają rozmieszczone dwa detektory zapachu. Dzięki temu mogą śledzić trop zapachu z obu stron polując na zdobycz. 21

22 Niezmierzone głębiny W czasie rejsu parowca Valhalla w 1905 r. dwóch badaczy z londyńskiego Zoo Edmund Meade-Waldo i Michael Nicholl zauważyli u wybrzeży Brazylii potwora morskiego. Twierdzili, że zwierzę miało dwa metry długości i wymiary podobne do człowieka. Potwór zniknął w morskich falach. Zauważono go znowu po 14 godzinach. Naukowcy donosili, że zwierzę wyglądało jak łódź podwodna poruszająca się tuż pod lustrem wody. Czym było to stworzenie nikt nie wie. Pierwsza poważna wyprawa mająca na celu zbadanie dna oceanu odbyła się w 1872 r. na statku Challenger. Odkryto podczas niej tysiące nieznanych do tej pory gatunków. Płaszczka dorastając zmienia sposób pływania z pionowego na poziomy. Jej oczy przesuwają się przez czoło w ten sposób, że oboje oczu ma po lewej stronie ciała. Żebropławy wyglądają w głębinach jak pływające lampiony, gdyż wytwarzają własne światło. Zwierzęta te żyją na głębokości dochodzącej do 3 tysięcy metrów. Ryby i stworzenia z gatunku ryb nie zawsze zamieszkują wody morskie. Wśród najciekawszych znalezisk odkrytych w 540 tysiącach km rur kanalizacyjnych 22

23 Niezmierzone głębiny w Wielkiej Brytanii w 1997r. był: kulbiniec szary, łosoś i salamandra. Jeszcze dziwniejsze znaleziska to: wypchany goryl, komplet kluczy więziennych i działające organy! Z każdym rokiem poziom wód oceanicznych na półkuli północnej spada. Znikająca woda nie wlewa się w południowe wody oceaniczne. Co się dzieje z tymi zasobami? Nie wiadomo. Rozgwiazda ma po jednym oku na zakończeniu każdego z ramion. Oczy kałamarnicy olbrzymiej mają średnicę 30 cm. Człowiek nie jest stworzony do nurkowania na znacznych głębokościach. Ciśnienie wody sprawia, że stawy zaczynają naciskać na siebie. 5 grudnia 1945 r. pięć samolotów amerykańskiej Marynarki Wojennej prowadziło loty szkoleniowe nad grupą niewielkich wysp w pobliżu Bermudów. Samoloty rozpoczęły lot powrotny do swojej bazy w Forcie Lauderdale na Florydzie, gdy rozpętał się sztorm. Nigdy nie odnaleziono żadnego z nich, ani nawet żadnego śladu. Ich dowódca, pułkownik Charles Taylor, zdążył zgłosić 23

24 Niezmierzone głębiny awarię kompasów. Nic więcej. Motyw zaginięcia Lotu 19 Steven Spielberg wykorzystał w swoim filmie Bliskie spotkania trzeciego stopnia, w którym piloci zostają porwani przez obcych. Znamy siedem gatunków rekinów atakujących ludzi: 1. Rekin ludojad 2. Żarłacz białopłetwy 3. Żarłacz tygrysi 4. Ostronos atlantycki 5. Żarłacz tępogłowy 6. Rekin młot 7. Rekin foremkowy Delfiny zwyczajne widuje się, jak płynąc śladem statku osiągają prędkość 39 km/h! Wydaje się, że kilka statków widmo naprawdę istnieje. W lipcu 1975 r. pewien Amerykanin, dr Jim Thorne, płynąc jachtem New Freedom, usłyszał uderzenie pioruna i zobaczył imponującą błyskawicę. Sztorm był na tyle spektakularny, że dr Thorne zrobił kilka zdjęć. Po wywołaniu filmu okazało się, że na brzegach zdjęć widniał stary żaglowiec! Obraz starodawnego statku był widoczny w miejscach, gdzie nie nakładały się na niego inne widoczne gołym okiem statki. 24

25 Niezmierzone głębiny Najdziwniej wyglądającym rekinem jest mitsukurina rekin chochlik. Jego pysk wydaje się pomarszczony i postarzały, a z głowy wystaje mu, znad brzydkiego przytępionego pyska, zaokrąglony róg. Pierwsze świeżo wyklute w ciele matki młode twarosza piaskowego zjada od razu swoje potencjalne rodzeństwo (jaja) przed ich narodzinami! Większość fok w chwili narodzin pokryta jest miękkim kędzierzawym meszkiem zwanym lanugo. Tę delikatną warstwę futra foki tracą, zanim zanurzą się po raz pierwszy w wodzie. David Bushnell był pionierem wykorzystania łodzi podwodnych podczas działań wojennych. Jego łódź podwodna wkroczyła do akcji 6 września 1776 r. u wybrzeży Nowego Jorku. Przypuszczano, że łódź wierciła otwory w statkach brytyjskich, umieszczała w nich ładunki wybuchowe i wysadzała je w powietrze. Ale ponieważ kadłuby najważniejszych statków brytyjskich były wykonane z miedzi, próby rozwiercania ich na pewno nie miały szans powodzenia. Humbaki (rodzaj waleni) mają tak ogromną powierzchnię, że przyczepiają się do nich wąsonogi. Walenie jednak mają swój sposób na pozbycie się 25

26 Niezmierzone głębiny tych niewielkich żyjątek. Wpływają do ciepłych rzecznych wód słodkich, w których wąsonogi by zginęłyby, i te ostatnie wtedy się odczepiają. Żeglarze podpatrzyli u zwierząt ten sposób na pozbycie się wąsonogów oblegających kadłuby ich statków. Nototeniowce (ryby okoniokształtne) należą do jednych z najbardziej dziwacznych ryb. Te zamieszkujące zimne wody Antarktydy zwierzęta nie mają czerwonej krwi. Do przeżycia wystarcza im niewielka ilość tlenu, a ich serca są trzykrotnie większe od serc ryb o czerwonej krwi. W czerwcu 1991 r. statek poszukiwaczy skarbów o nazwie Deep Sea opływając wybrzeże Miami na Florydzie natknął się na niesamowite znalezisko: pięć bombowców z czasów II wojny światowej spoczywało na dnie w idealnie równym szeregu. Obszar ten był dawnym amerykańskim poligonem lotniczym i w latach samoloty były tam zrzucane jeden po drugim. Amerykański żeglarz Joshua Slocum był pierwszym człowiekiem, który samotnie opłynął Ziemię. Swoją trzyletnią podróż zakończył 3 lipca 1898 r. Co ciekawe, człowiek ten nigdy nie nauczył się pływać. Żółwie morskie nie mają zębów. 26

27 Niezmierzone głębiny Statek angielskiego pirata Samuela Bellamy ego (o nazwie Whydah) ze 180 workami skarbów na pokładzie zatonął w czasie sztormu w pobliży przylądka Cape Cod w stanie Massachusetts w 1717 r. Jedynie dwie osoby z załogi ocalały. Jedną z nich był walijski stolarz Thomas Davies, który opowiedział historię o statku i skarbie. W lipcu 1984 r. pewien poszukiwacz skarbów Barry Clifford odnalazł wrak statku Whydah spoczywający na dnie. Badanie statku potrwało aż do 1988 r. Barry Clifford i jego zespół po przeszukaniu statku odkryli na nim prawdziwy skarb wart wraz z wyposażeniem statku aż 400 mln dolarów (275 mln funtów)! W czasie II wojny światowej wokół wybrzeży Wielkiej Brytanii wiele orek zostało wyrzuconych na mieliznę. Uważa się, że to urządzenia namierzające łodzie podwodne zdezorientowały te zwierzęta. W okresie letnim średnia temperatura wody w Morzu Czerwonym (położonym między Afryką a Półwyspem Arabskim) wynosi 30 C jest niemal tak ciepła jak woda w kąpieli! Najbardziej jadowity wąż świata jest zwierzęciem morskim! Został on nazwany imieniem badacza Sir Edwarda Belchera w 1849 r. Jego jad jest kilkadziesiąt razy bardziej trujący od jadu najbardziej jadowitego węża lądowego tajpana występującego w Australii. 27

28 Niezmierzone głębiny 30-centymetrowy pławikonik australijski, kuzyn konika morskiego, wygląda jak kawałek wodorostu. Pewne formy życia występują w naprawdę zadziwiających miejscach. W głębinach oceanicznych u wybrzeży Meksyku bezokie robaki żyją w lodzie metanowym. Dopiero niedawno, bo w 1997 r., odkryto zarówno ten rodzaj lodu, jak i zamieszkujące w nim robaki. Pierwsze podwodne zdjęcia zostały wykonane przez Francuza Louisa Boutana w zatoce u wybrzeży Francji w 1893 r. 13 stycznia 1852 r. statek wielorybniczy o nazwie Monongahela wypłynął z New Bedford w stanie Massachusetts pod dowództwem kapitana Amosa Seabury ego. U wybrzeży Panamy załoga zauważyła inny amerykański statek wielorybniczy (Rebeccę Sims), a zaraz potem majtek z bocianiego gniazda wypatrzył w wodzie przedziwny kształt. Ze statku Monongahela wysłano trzy łodzie. Z morza wynurzyła się olbrzymia głowa na długiej szyi stwór był dwa razy większy od wieloryba. Po tym jak potwór rozbił jedną z łodzi, został ugodzony harpunem. Przymocowano go do lin 28

29 Niezmierzone głębiny i dwa statki zaczęły go holować za sobą. Wkrótce stwór padł, a jego ciało wypłynęło na powierzchnię. Miał on 100 m długości i 15 m w obwodzie. Doświadczeni żeglarze opisywali potem bestię jako podobną do gigantycznego krokodyla. Nie dało się całego ciała wciągnąć na pokład, więc zatrzymano i zakonserwowano na pokładzie Monongaheli samą głowę. Niedługo potem dwa statki wielorybnicze rozdzieliły się Rebecca Sims zawróciła do rodzimego portu, podczas gdy Monongahela wraz ze swoim wyjątkowym ładunkiem wypłynęła w kierunku Arktyki. Nigdy więcej już nie widziano Monongaheli. Jakieś dziesięć lat później grupa Eskimosów znalazła u wybrzeży Alaski jedyny ślad po niej tablicę z nazwą nieszczęsnego statku. Na zawsze już zagadką pozostanie odpowiedź na pytanie, czym była ta bestia. Chitony (mięczaki) z opancerzoną skorupką mogą żyć nawet do czterech kilometrów pod powierzchnią wody. Mają one przecież do wykorzystania nawet do 11,5 tysiąca oczu! Wielka Rafa Koralowa leżąca u wschodniego wybrzeża Australii jest najdłuższą rafą koralową na świecie rozciąga się na długości ponad 2 tys. km. 29

30 Niezmierzone głębiny W lutym 1948 roku holenderski frachtowiec Ourang Medan przemierzający Pacyfik w stronę Indonezji wysłał sygnał SOS. Wiadomość brzmiała: Kapitan i wszyscy oficerowie nie żyją. Członkowie załogi zmarli albo właśnie umierają. Gdy ratownicy dotarli do statku, odnaleźli kapitana i wszystkich oficerów w kreślarni. Wszyscy byli martwi wyglądało na to, że zmarli jeden po drugim w krótkim czasie. Ich oczy były otwarte z przerażenia, a ręce uniesione do góry! Na pokładzie ciała reszty załogi leżały w różnych miejscach, tam gdzie upadły. Nie stwierdzono oznak żadnej choroby, uduszenia czy zatrucia. Zagadką pozostaje odpowiedź na pytanie, co spowodowało tak nagłą śmierć wszystkich członków załogi. Remory, inaczej podnawkowate, mają przyssawkę na czubku głowy, za pomocą której przyklejają się do rekina lub wieloryba. Ryby te żywią się resztkami pokarmu spadającymi ze stołu swojego gospodarza. W odróżnieniu od pozostałych zwierząt morskich wieloryby i rekiny nie potrafią pływać do tyłu. Młode koniki morskie wykluwają się z jaj w kieszeni znajdującej się na brzuchu samca. 30

Sowy. Przygotowała Zuzia Górska

Sowy. Przygotowała Zuzia Górska Sowy Przygotowała Zuzia Górska Puchacz Długość ciała (wraz z dziobem i ogonem): 60 78 cm Długość ogona: 23 29 cm Rozpiętość skrzydeł: 155 180 cm Waga: 1,6 2,8 kg samce; 2,3 4,2 kg samice Liczba jaj: 2

Bardziej szczegółowo

Nowi mieszkańcy Akwarium Gdyńskiego

Nowi mieszkańcy Akwarium Gdyńskiego Nowi mieszkańcy Akwarium Gdyńskiego Rekin epoletowy, arotron cytrynowy, krab pająkowy i langusta to nowi lokatorzy Akwarium Gdyńskiego. W naszym mieście są od kilku tygodni. Zwierzęta można podziwiać w

Bardziej szczegółowo

ZAGUBIONA KORONA. Autor:,,Promyczki KOT, PONIEWAŻ NICZYM SYRENCE, W WODZIE WYRASTAŁ IM RYBI OGON I MOGLI PRZEMIERZAĆ POD WODĄ CAŁE MORZA I OCEANY.

ZAGUBIONA KORONA. Autor:,,Promyczki KOT, PONIEWAŻ NICZYM SYRENCE, W WODZIE WYRASTAŁ IM RYBI OGON I MOGLI PRZEMIERZAĆ POD WODĄ CAŁE MORZA I OCEANY. ZAGUBIONA KORONA Autor:,,Promyczki DAWNO TEMU W ODLEGŁEJ KRAINIE ŻYŁA SOBIE KRÓLEWNA LIZA ZE SWOIM KOTEM AKWARKIEM. BYŁA TO NIEZWYKŁA KRÓLEWNA I NIEZWYKŁY KOT, PONIEWAŻ NICZYM SYRENCE, W WODZIE WYRASTAŁ

Bardziej szczegółowo

OCEANY STELLA CHOCHOWSKA KL.1TH

OCEANY STELLA CHOCHOWSKA KL.1TH OCEANY STELLA CHOCHOWSKA KL.1TH Oceany światowe: Ocean Arktyczny Ocean Indyjski Ocean Atlantycki Ocean Spokojny Ocean Arktyczny Ocean Arktyczny jest bardzo ściśle monitorować na skutki zmian klimatycznych.

Bardziej szczegółowo

Niektóre miejsca gdzie nurkujemy:

Niektóre miejsca gdzie nurkujemy: Niektóre miejsca gdzie nurkujemy: Wrak Tabinja. Oddalone, bardzo interesujące miejsce zatopionego wraku, które znajduje się niedaleko wyspy Dolin. Odpowiednie dla doświadczonych nurków lub nurków z niższą

Bardziej szczegółowo

Temat: Świat gadów. Gady pierwotnie lądowe lądzie wtórnie w wodzie zmiennocieplne ciepłolubne

Temat: Świat gadów. Gady pierwotnie lądowe lądzie wtórnie w wodzie zmiennocieplne ciepłolubne Temat: Świat gadów. Gady (gromada) określa się jako zwierzęta pierwotnie lądowe. Oznacza to, że są one pierwszą grupą kręgowców, która w pełni przystosowała się do życia na lądzie. Niektóre gatunki wtórnie

Bardziej szczegółowo

Muzeum Wieloryba na Maderze

Muzeum Wieloryba na Maderze Muzeum Wieloryba na Maderze W miasteczku Caniçal, położonym już prawie na końcu wschodniej części wyspy znajduje się Muzeum Wieloryba. Dostaliśmy się tam komunikacją miejską, linią autobusową SAM. Należy

Bardziej szczegółowo

Część 1 1. Co to jest lama? Prezentacja kilku zdjęć z przyjaznymi wizerunkami lam.

Część 1 1. Co to jest lama? Prezentacja kilku zdjęć z przyjaznymi wizerunkami lam. GDZIE JEST MAŁEJ LAMY MAMA Część 1 1. Co to jest lama Prezentacja kilku zdjęć z przyjaznymi wizerunkami lam. 2. Pytania-ciekawostki dotyczące lam: Czy lama ma garb Nie, chociaż należy do rodziny wielbłądowatych,

Bardziej szczegółowo

KOLOROWANKA ARKA NOEGO I ZWIERZĘTA

KOLOROWANKA ARKA NOEGO I ZWIERZĘTA KOLOROWANKA ARKA NOEGO I ZWIERZĘTA Opowiadania dla dzieci na podstawie Koranu Pokoloruj Opowiadanie. polska wersja: naukapoprzezzabawe.wordpress.com 1 Dawno, dawno temu za czasów Proroka Noe ludzie czci

Bardziej szczegółowo

Część 1 1. Co to jest lama? Prezentacja kilku zdjęć z przyjaznymi wizerunkami lam.

Część 1 1. Co to jest lama? Prezentacja kilku zdjęć z przyjaznymi wizerunkami lam. MAŁA LAMA W ŁÓŻKU SAMA Część 1 1. Co to jest lama Prezentacja kilku zdjęć z przyjaznymi wizerunkami lam. 2. Pytania-ciekawostki dotyczące lam: Czy lama ma garb Nie, chociaż należy do rodziny wielbłądowatych,

Bardziej szczegółowo

Niedźwiedź polarny zwany niedźwiedziem białym to gatunek dużego ssaka drapieżnego z rodziny niedźwiedziowatych, zamieszkującego Arktykę.

Niedźwiedź polarny zwany niedźwiedziem białym to gatunek dużego ssaka drapieżnego z rodziny niedźwiedziowatych, zamieszkującego Arktykę. Niedźwiedź polarny zwany niedźwiedziem białym to gatunek dużego ssaka drapieżnego z rodziny niedźwiedziowatych, zamieszkującego Arktykę. 1 Niedźwiedzie polarne to jedne z największych niedźwiedzi. Większość

Bardziej szczegółowo

ZAGROŻONE GATUNKI ZWIERZĄT

ZAGROŻONE GATUNKI ZWIERZĄT ZAGROŻONE GATUNKI ZWIERZĄT NOSOROŻEC CZARNY MIEJSCE POCHODZENIA Afryka, na południe od Sahary CECHY BUDOWY ZEWNĘTRZNEJ PRZYSTOSOWUJĄCE DO ŚRODOWISKA ŻYCIA - ma bardzo grubą skórę pokrytą wrażliwym naskórkiem

Bardziej szczegółowo

Raport o zwierzętach domowych dzielnicy Targówek. Raport o zwierzętach domowych dzielnicy Targówek. Klasa IVa

Raport o zwierzętach domowych dzielnicy Targówek. Raport o zwierzętach domowych dzielnicy Targówek. Klasa IVa Raport o zwierzętach domowych dzielnicy Targówek Klasa IVa Co to jest zwierzę domowe? Na samym wstępie nasuwa nam się pytanie: Co to jest zwierzę domowe? Po przeprowadzeniu wywiadu wśród naszych kolegów,

Bardziej szczegółowo

Śladami mamutów. W wykładzie szczegółowo poruszone zostały następujące zagadnienia: 1. Przynależność systematyczna mamutów

Śladami mamutów. W wykładzie szczegółowo poruszone zostały następujące zagadnienia: 1. Przynależność systematyczna mamutów Śladami mamutów. W dniu 20.10.2012 r. tj. sobota, wybraliśmy się z nasza Panią od geografii do Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego na tegoroczną XI już edycję cyklu Tajemnice Ziemi

Bardziej szczegółowo

Gospodarka morska w Polsce 2009 roku

Gospodarka morska w Polsce 2009 roku Tekst opublikowany w internecie pod adresem: http://www.egospodarka.pl/52652,gospodarkamorska-w-polsce-2009,1,39,1.html (2011-02-02) 07.05.2010, 12:50 Gospodarka morska w Polsce 2009 roku Morska i przybrzeżna

Bardziej szczegółowo

J O N A T H A N G R A Y ZAGINIONY ŚWIAT GIGANTÓW

J O N A T H A N G R A Y ZAGINIONY ŚWIAT GIGANTÓW J O N A T H A N G R A Y ZAGINIONY ŚWIAT GIGANTÓW ODKRYWCA, BADACZ, ARCHEOLOG I AUTOR, JONATHAN GRAY PRZEMIERZYŁ ŚWIAT ZBIERAJĄC DOWODY NA ISTNIENIE MISTERIÓW STAROŻYTNOŚCI. Wydawnictwo Psychoskok, 2013

Bardziej szczegółowo

(forskere) twierdzą, że powodem wyginięcia był wielki meteoryt, który spadł na Ziemię i spowodował ogromne zniszczenia oraz zmianę klimatu.

(forskere) twierdzą, że powodem wyginięcia był wielki meteoryt, który spadł na Ziemię i spowodował ogromne zniszczenia oraz zmianę klimatu. DINOZAURY DINOSAURER Wiele milionów lat temu, zanim na Ziemi pojawili się ludzie, żyły na naszej planecie inne zwierzęta niż obecnie. Między innymi były to dinozaury. Zwierzęta te były gadami (krypdyr)

Bardziej szczegółowo

Kręgowce. 7 7. Podkreśl cechy, które świadczą o przystosowaniu żaby do życia na lądzie. (0 2) grupa a

Kręgowce. 7 7. Podkreśl cechy, które świadczą o przystosowaniu żaby do życia na lądzie. (0 2) grupa a grupa a Kręgowce Poniższy test składa się z 19 zadań Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą Imię i nazwisko do uzyskania za prawidłowe odpowiedzi Za rozwiązanie całego sprawdzianu możesz uzyskać

Bardziej szczegółowo

Język polski test dla uczniów klas trzecich

Język polski test dla uczniów klas trzecich Język polski test dla uczniów klas trzecich szkół podstawowych w roku szkolnym 2009/2010 Etap szkolny (60 minut) Ryzyko dysleksji [suma punktów] Imię i nazwisko... kl. 3... Przeczytaj uważnie tekst. Gepardy

Bardziej szczegółowo

Tztàt gütçvéxãá~t `tüàt _tá~éãá~t

Tztàt gütçvéxãá~t `tüàt _tá~éãá~t Tztàt gütçvéxãá~t `tüàt _tá~éãá~t Oceany występujące na świecie Ocean Spokojny Ocean Indyjski Ocean Atlantycki Ocean Arktyczny OCEAN - (łac. Oceanus, - u starożytnych Greków i Rzymian mityczna rzeka oblewająca

Bardziej szczegółowo

Pakiet edukacyjny - W słowach kilku o wydrze, bobrze i wilku. Wydra - opis

Pakiet edukacyjny - W słowach kilku o wydrze, bobrze i wilku. Wydra - opis Wydra - opis oczy chronione są trzecią powieką, która podczas nurkowania chroni je nie ograniczając jednocześnie widzenia długie smukłe ciało umożliwia wysoką zwinność i zwrotność w wodzie mała spłaszczona

Bardziej szczegółowo

Z życzeniami sukcesów na sprawdzianach Autorki

Z życzeniami sukcesów na sprawdzianach Autorki Wstêp Książka Trzecioteścik testy sprawdzające została przygotowana dla uczniów klasy trzeciej szkoły podstawowej. Zaproponowane testy pozwolą ustalić poziom ich wiadomości i umiejętności. Biorąc pod uwagę

Bardziej szczegółowo

Efektywne zarządzanie czasem

Efektywne zarządzanie czasem Efektywne zarządzanie czasem Jak wykorzystać Microsoft Outlook do zorganizowania pracy i życia osobistego Lothar Seiwert Holger Woeltje przekład Marek Włodarz APN Promise, Warszawa 2012 Efektywne zarządzanie

Bardziej szczegółowo

Zad. 5 Sześcian o boku 1m i ciężarze 1kN wywiera na podłoże ciśnienie o wartości: A) 1hPa B) 1kPa C) 10000Pa D) 1000N.

Zad. 5 Sześcian o boku 1m i ciężarze 1kN wywiera na podłoże ciśnienie o wartości: A) 1hPa B) 1kPa C) 10000Pa D) 1000N. Część I zadania zamknięte każde za 1 pkt Zad. 1 Po wpuszczeniu ryby do prostopadłościennego akwarium o powierzchni dna 0,2cm 2 poziom wody podniósł się o 1cm. Masa ryby wynosiła: A) 2g B) 20g C) 200g D)

Bardziej szczegółowo

Pomorski Program Edukacji Morskiej

Pomorski Program Edukacji Morskiej Pomorski Program Edukacji Morskiej Skarby Bałtyku Fauna Morza Bałtyckiego Ryby morskie Morza Bałtyckiego Co to jest ryba? Ryby tradycyjna nazwa zmiennocieplnych kręgowców wodnych oddychających skrzelami,

Bardziej szczegółowo

Jakieś 12 godzin później dotarliśmy do miasta Darwin w Australii. Zostaliśmy tam 2 dni, dlatego że byliśmy zmęczeni i potrzebowaliśmy odpoczynku.

Jakieś 12 godzin później dotarliśmy do miasta Darwin w Australii. Zostaliśmy tam 2 dni, dlatego że byliśmy zmęczeni i potrzebowaliśmy odpoczynku. Dnia 24 września 1984 roku postanowiłam wyruszyć w podróż. Ustaliłam z moją załogą, że przyjmiemy nowego majtka do sprzątania pokładu. Po 2 dniach zgłosił się do nas pewien chłopak. Miał 14 lat. Nie przedstawił

Bardziej szczegółowo

14R POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII. POZIOM ROZSZERZONY (od początku do grawitacji)

14R POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII. POZIOM ROZSZERZONY (od początku do grawitacji) Włodzimierz Wolczyński 14R POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII POZIOM ROZSZERZONY (od początku do grawitacji) Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią

Bardziej szczegółowo

Jeden z narządów zmysłów. Umożliwia rozpoznawanie kształtów, barw i ruchów. Odczytuje moc i kąt padania światła. Bardziej wyspecjalizowanie oczy

Jeden z narządów zmysłów. Umożliwia rozpoznawanie kształtów, barw i ruchów. Odczytuje moc i kąt padania światła. Bardziej wyspecjalizowanie oczy I CO MU ZAGRAŻA Jeden z narządów zmysłów. Umożliwia rozpoznawanie kształtów, barw i ruchów. Odczytuje moc i kąt padania światła. Bardziej wyspecjalizowanie oczy pozwalają np. widzieć w ciemności. Zewnętrzne

Bardziej szczegółowo

Polsat Viasat Nature

Polsat Viasat Nature jesień2015 Polsat Viasat Nature Świat przyrody zawsze zaskakuje i znajduje sposób, żeby oczarować nas swoim pięknem. Polsat Viasat Nature zabiera widzów w podróż tam, gdzie dzieją się rzeczy niezwykłe.

Bardziej szczegółowo

Spis elementów multimedialnych zawartych w multibooku (cz. 2)

Spis elementów multimedialnych zawartych w multibooku (cz. 2) 6 Spis elementów multimedialnych zawartych w multibooku (cz. 2) Pokazy prezentują dodatkowe zdjęcia i informacje wzbogacające treść lekcji służą utrwalaniu wiedzy i umiejętności poszerzają wiedzę i rozbudzają

Bardziej szczegółowo

Zasady bezpieczeństwa podczas upałów

Zasady bezpieczeństwa podczas upałów Zasady bezpieczeństwa podczas upałów Zasada nr 1 Noś jasne, luźne, swobodne oraz bawełniane ubrania. Zakładaj tak mało ubrań jak to jest możliwe gdy jesteś w domu. Zasada nr 2 Pij dużo płynów W czasie

Bardziej szczegółowo

WANTED POSZUKIWANY- POSZUKIWANA Autor: Agnieszka Durda

WANTED POSZUKIWANY- POSZUKIWANA Autor: Agnieszka Durda WANTED POSZUKIWANY- POSZUKIWANA Autor: Agnieszka Durda Grupa wiekowa: 12-15 lat Czas trwania: 90 minut i kampania na forum szkoły Cele edukacyjne: - Poznanie gatunków wymarłych i zagrożonych wyginięciem

Bardziej szczegółowo

O dziewczynie i latarni morskiej w Rozewiu

O dziewczynie i latarni morskiej w Rozewiu O dziewczynie i latarni morskiej w Rozewiu Natalia ze swoim młodszy rodzeństwem, Piotrkiem i Ewą, poszła na długi spacer brzegiem morza. To latarnia morska? zapytał zdziwiony Piotrek. Wygląda jak wielki

Bardziej szczegółowo

Czarne dziury. Grażyna Karmeluk

Czarne dziury. Grażyna Karmeluk Czarne dziury Grażyna Karmeluk Termin czarna dziura Termin czarna dziura powstał stosunkowo niedawno w 1969 roku. Po raz pierwszy użył go amerykański uczony John Wheeler, przedstawiając za jego pomocą

Bardziej szczegółowo

i na matematycznej wyspie materiały dla ucznia, klasa II, pakiet 133, s. 1 KARTA:... Z KLASY:...

i na matematycznej wyspie materiały dla ucznia, klasa II, pakiet 133, s. 1 KARTA:... Z KLASY:... Ad@ i J@ś na matematycznej wyspie materiały dla ucznia, klasa II, pakiet 133, s. 1 1 Dinozaury Przeczytaj uważnie informacje o dinozaurach. Dinozaury fascynujące stworzenia sprzed setek milionów lat wciąż

Bardziej szczegółowo

Temat: Stawonogi zwierzęta o członowanych odnóżach.

Temat: Stawonogi zwierzęta o członowanych odnóżach. Temat: Stawonogi zwierzęta o członowanych odnóżach. Stawonogi to najliczniejsza gatunkowo grupa zwierząt występujących na Ziemi. Organizmy te żyją w wodach słodkich i słonych oraz niemal we wszystkich

Bardziej szczegółowo

Jak wytresować swojego psa? Częs ć 6. Nie podejmowanie przedmiotów

Jak wytresować swojego psa? Częs ć 6. Nie podejmowanie przedmiotów Jak wytresować swojego psa? Częs ć 6 Nie podejmowanie przedmiotów Nie podejmowanie przedmiotów Zabieranie z ziemi przedmiotów swoich właścicieli czy zbieranie jedzenia na spacerze to niestety domena wielu

Bardziej szczegółowo

Wilk - opis. rolę w komunikacji i utrzymaniu. 1/3 długości ciała (pełni istotną. puszysty ogon stanowi prawie

Wilk - opis. rolę w komunikacji i utrzymaniu. 1/3 długości ciała (pełni istotną. puszysty ogon stanowi prawie ubarwienie bardzo zróżnicowane od białego, przez żółto-pomarańczowe, brązowe, szare do czarnego puszysty ogon stanowi prawie 1/3 długości ciała (pełni istotną rolę w komunikacji i utrzymaniu równowagi)

Bardziej szczegółowo

Copyright by Wydawnictwo SBM Sp. z o.o., Warszawa 2014 Copyright for the illustrations by Wydawnictwo SBM, Warszawa 2014

Copyright by Wydawnictwo SBM Sp. z o.o., Warszawa 2014 Copyright for the illustrations by Wydawnictwo SBM, Warszawa 2014 Copyright by Wydawnictwo SBM Sp. z o.o., Warszawa 2014 Copyright for the illustrations by Wydawnictwo SBM, Warszawa 2014 Tekst: Zespół redakcyjny Ilustracje: Agnieszka Drabik Projekt layoutu i okładka:

Bardziej szczegółowo

Temat: Świat ssaków. Ssaki gromadą królestwa zwierząt lądowych wodnych stałocieplności Hibernację Estywację

Temat: Świat ssaków. Ssaki gromadą królestwa zwierząt lądowych wodnych stałocieplności Hibernację Estywację Temat: Świat ssaków. Ssaki, w ujęciu systematycznym, są gromadą i należą do królestwa zwierząt. Są szeroko rozpowszechnione na Ziemi żyją we wszystkich środowiskach, zarówno lądowych, jak i wodnych. Tę

Bardziej szczegółowo

JAK ZWIERZĘTA DRAPIEŻNE ZDOBYWAJĄ POKARM?

JAK ZWIERZĘTA DRAPIEŻNE ZDOBYWAJĄ POKARM? Przyroda (SP, kl. 4) JAK ZWIERZĘTA DRAPIEŻNE ZDOBYWAJĄ POKARM? Czas realizacji tematu 45 min Cele lekcji Uczeń: podaje przykłady organizmów samożywnych i cudzożywnych; rozpoznaje na ilustracji wybrane

Bardziej szczegółowo

W obecnej chwili w schronisku znajdują same psy, ale można oddać pod opiekę również inne zwierzęta, które czekają na nowy dom.

W obecnej chwili w schronisku znajdują same psy, ale można oddać pod opiekę również inne zwierzęta, które czekają na nowy dom. W obecnej chwili w schronisku znajdują same psy, ale można oddać pod opiekę również inne zwierzęta, które czekają na nowy dom. Mogą to być koty: Gdyby również zaszła taka potrzeba zaopiekowalibyśmy się

Bardziej szczegółowo

DZIAŁANIA PRZECIWPOWODZIOWE ORAZ RATOWNICTWA NA WODACH. TEMAT 6: Udzielanie pomocy ludziom i zwierzętom. Autor: Janusz Szylar

DZIAŁANIA PRZECIWPOWODZIOWE ORAZ RATOWNICTWA NA WODACH. TEMAT 6: Udzielanie pomocy ludziom i zwierzętom. Autor: Janusz Szylar DZIAŁANIA PRZECIWPOWODZIOWE ORAZ RATOWNICTWA NA WODACH TEMAT 6: Udzielanie pomocy ludziom i zwierzętom Autor: Janusz Szylar O ŻYCIU OFIARY DECYDUJĄ SEKUNDY POMOC SKUTECZNA TO POMOC NATYCHMIASTOWA RATUJĄC

Bardziej szczegółowo

Seanse multimedialne w planetarium

Seanse multimedialne w planetarium Seanse multimedialne w planetarium 11.00 Seans multimedialny: Kaluoka hina zaczarowana rafa 12.00 Seans multimedialny: Dwa szkiełka 14.00 Seans multimedialny: Dobór naturalny 16.00 Seans multimedialny:

Bardziej szczegółowo

Zwierzęta w polskich domach

Zwierzęta w polskich domach Zwierzęta w polskich domach Zwierzęta domowe mogą być traktowane jak członkowie rodziny, przyjaciele lub pełnić określoną funkcjonalną rolę np. stróża. Czy Polacy chętnie przyjmują pod swój dach psa, kota

Bardziej szczegółowo

Ameryka Łacińska została naniesiona na chińskie mapy już przed Kolumbem

Ameryka Łacińska została naniesiona na chińskie mapy już przed Kolumbem 28.02.2015 Ameryka Łacińska została naniesiona na chińskie mapy już przed Kolumbem Autor: Wieczorna Image not found http://wieczorna.pl/uploads/photos/middle_ Ameryka Łacińska została naniesiona na chińskie

Bardziej szczegółowo

14P POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII. POZIOM PODSTAWOWY (od początku do grawitacji)

14P POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII. POZIOM PODSTAWOWY (od początku do grawitacji) Włodzimierz Wolczyński 14P POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII POZIOM PODSTAWOWY (od początku do grawitacji) Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią

Bardziej szczegółowo

Kto jest wrogiem zająca? Zające padają ofiarą ptaków drapieżnych (orły, sokoły), lisów, dzikich psów ale przede wszystkich człowieka.

Kto jest wrogiem zająca? Zające padają ofiarą ptaków drapieżnych (orły, sokoły), lisów, dzikich psów ale przede wszystkich człowieka. ZAJĄC HAREN Jak poznać zająca? Tylne nogi zająca (skoki) są znacznie dłuższe niż przednie. Oczy zajęcy mają jasny kolor, a uszy (słuchy) są dłuższe od głowy. Skóra zająca pokryta jest kożuchem który ma

Bardziej szczegółowo

Mieszkańcy Ziemi. klasa I klasa I. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Mieszkańcy Ziemi. klasa I klasa I. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Mieszkańcy Ziemi klasa I klasa I Staś i Zosia w szkole. Mieszkańcy Ziemi. klasa I Afryka Staś i Zosia w

Bardziej szczegółowo

kontakt@special-gift.pl +48 660 000 509, +48 660 000 507 Zdjęcie Seria Nazwa Nr kat. ZAMAWIAM:

kontakt@special-gift.pl +48 660 000 509, +48 660 000 507 Zdjęcie Seria Nazwa Nr kat. ZAMAWIAM: Zdjęcie Seria Nazwa Nr kat. ZAMAWIAM: + Okolicznościowe Jesteś najlepszy WK 01350 + Okolicznościowe Najlepszy przyjaciel WK 01351 + Okolicznościowe ść WK 01352 + Okolicznościowe Dzieci WK 01353 + Okolicznościowe

Bardziej szczegółowo

Międzypowiatowy Konkurs Fizyczny dla uczniów klas II GIMNAZJUM FINAŁ

Międzypowiatowy Konkurs Fizyczny dla uczniów klas II GIMNAZJUM FINAŁ ZDUŃSKA WOLA 16.04.2014R. Międzypowiatowy Konkurs Fizyczny dla uczniów klas II GIMNAZJUM FINAŁ Kod ucznia Instrukcja dla uczestnika konkursu 1. Proszę wpisać odpowiednie litery (wielkie) do poniższej tabeli

Bardziej szczegółowo

Loty kosmiczne. dr inż. Romuald Kędzierski

Loty kosmiczne. dr inż. Romuald Kędzierski Loty kosmiczne dr inż. Romuald Kędzierski Trochę z historii astronautyki Pierwsza znana koncepcja wystrzelenia ciała, tak by okrążało Ziemię: Newton w 1666 roku przedstawił pomysł zbudowania ogromnego

Bardziej szczegółowo

kontakt@special-gift.pl +48 660 000 509, +48 660 000 507 Zdjęcie Seria Nazwa Nr kat. ZAMAWIAM:

kontakt@special-gift.pl +48 660 000 509, +48 660 000 507 Zdjęcie Seria Nazwa Nr kat. ZAMAWIAM: Zdjęcie Seria Nazwa Nr kat. ZAMAWIAM: + Okolicznościowe Jesteś najlepszy WK 00450 + Okolicznościowe Najlepszy przyjaciel WK 00451 + Okolicznościowe ść WK 00452 + Okolicznościowe Dzieci WK 00453 + Okolicznościowe

Bardziej szczegółowo

BAJKA O PRÓCHNOLUDKACH I RADOSNYCH ZĘBACH

BAJKA O PRÓCHNOLUDKACH I RADOSNYCH ZĘBACH PREZENTUJE: BAJKA O PRÓCHNOLUDKACH I RADOSNYCH ZĘBACH SCENARIUSZ I RYSUNKI: DOROTA MILCZARSKA CZEŚĆ, pewnie często słyszysz, że mycie zębów jest bardzo ważne, no i że musimy to robić najlepiej po każdym

Bardziej szczegółowo

kontakt@special-gift.pl +48 660 000 509, +48 660 000 507 Zdjęcie Seria Nazwa Nr kat. ZAMAWIAM:

kontakt@special-gift.pl +48 660 000 509, +48 660 000 507 Zdjęcie Seria Nazwa Nr kat. ZAMAWIAM: Zdjęcie Seria Nazwa Nr kat. ZAMAWIAM: + Okolicznościowe Jesteś najlepszy WK 00350 + Okolicznościowe Najlepszy przyjaciel WK 00351 + Okolicznościowe ść WK 00352 + Okolicznościowe Dzieci WK 00353 + Okolicznościowe

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ ZAJĘĆ W KLASIE III Z ZASTOSOWANIEM TIK

SCENARIUSZ ZAJĘĆ W KLASIE III Z ZASTOSOWANIEM TIK SCENARIUSZ ZAJĘĆ W KLASIE III Z ZASTOSOWANIEM TIK Blok tematyczny: Na białym lądzie Temat dnia: Z wyprawą na Grenlandię. Zapis w dzienniku: Rozmowa o bohaterach książki Cz. Centkiewicza Anaruk, chłopiec

Bardziej szczegółowo

IX. Podane liczby i daty proszę napisać słowami.

IX. Podane liczby i daty proszę napisać słowami. 7. 8. 9. IX. Podane liczby i daty proszę napisać słowami. Obszar Polski wynosi (312 679 km 2 ) trzysta dwanaście tysięcy sześćset siedemdziesiąt dziewięć kilometrów kwadratowych. 1. Obszar województwa

Bardziej szczegółowo

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl

Bardziej szczegółowo

ZAĆMIENIA. Zaćmienia Słońca

ZAĆMIENIA. Zaćmienia Słońca ZAĆMIENIA Zaćmienia Słońca 1. Obrączkowe zaćmienie Słońca 10 maja 2013. Pas fazy obrączkowej zaćmienia rozpocznie się 10 maja 2013 o godzinie 22 h 31 m w zachodniej Australii, w punkcie o współrzędnych

Bardziej szczegółowo

ZADANIA Z FIZYKI NA II ETAP

ZADANIA Z FIZYKI NA II ETAP ZADANIA Z FIZYKI NA II ETAP 1. 2 pkt. Do cylindra nalano wody do poziomu kreski oznaczającej 10 cm 3 na skali. Po umieszczeniu w menzurce 10 jednakowych sześcianów ołowianych, woda podniosła się do poziomu

Bardziej szczegółowo

SPRAWDZIAN NR Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest

SPRAWDZIAN NR Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest SRAWDZIAN NR 1 JOANNA BOROWSKA IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUA A 1. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub, jeśli jest rawo ascala dotyczy A. możliwości zwiększenia ilości

Bardziej szczegółowo

Tajemnice podwodnego świata, czyli matematyka w przyrodzie

Tajemnice podwodnego świata, czyli matematyka w przyrodzie Beata Bugajska-Jaszczołt Aneta Gogół Tajemnice podwodnego świata, czyli matematyka w przyrodzie Biotop Azji Narysuj trzy ryby płynące w prawą stronę oraz dwie płynące z prawej do lewej. Najmniejszą rybką

Bardziej szczegółowo

LEE CRUTCHLEY & PO PROSTU ZACZNIJ

LEE CRUTCHLEY & PO PROSTU ZACZNIJ LEE CRUTCHLEY & PO PROSTU ZACZNIJ TŁUMACZENIE ANNA GRALAK KRAKÓW 2017 Tytuł oryginału: The Art of Getting Started Copyright 2013 by Lee Crutchley. All rights reserved including the right of reproduction

Bardziej szczegółowo

SPRAWDZIAN NR Na wykresie przedstawiono zależność prędkości pociągu od czasu.

SPRAWDZIAN NR Na wykresie przedstawiono zależność prędkości pociągu od czasu. SPRAWDZIAN NR 1 AGNIESZKA JASTRZĘBSKA IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. Na wykresie przedstawiono zależność prędkości pociągu od czasu. Dokończ zdanie. Wybierz stwierdzenie A albo B oraz jego uzasadnienie

Bardziej szczegółowo

Dar Młodzieży w Panamie kulminacyjny punkt rejsu

Dar Młodzieży w Panamie kulminacyjny punkt rejsu Dar Młodzieży w Panamie kulminacyjny punkt rejsu Ponad osiem miesięcy temu rozpoczęła się wielka morska przygoda Daru Młodzieży i jego załogi. Żaglowiec ruszył w podróż dookoła świata w ramach Rejsu Niepodległości.

Bardziej szczegółowo

Zawisza Czarny już w Gdyni. Szykuje się do nowego sezonu

Zawisza Czarny już w Gdyni. Szykuje się do nowego sezonu Zawisza Czarny już w Gdyni. Szykuje się do nowego sezonu Flagowy żaglowiec Związku Harcerstwa Polskiego Zawisza Czarny ostatni miesiąc spędził w gdańskiej stoczni. Przeszedł tam remont kadłuba i różnego

Bardziej szczegółowo

OGÓLNOPOLSKI SPRAWDZIAN KOMPETENCJI TRZECIOKLASISTY

OGÓLNOPOLSKI SPRAWDZIAN KOMPETENCJI TRZECIOKLASISTY Imię i nazwisko ucznia... Wypełnia nauczyciel Klasa... OGÓLNOPOLSKI SPRAWDZIAN KOMPETENCJI TRZECIOKLASISTY Pierwszy lot 18 TEST Z MATEMATYKI Czas pracy: 45 minut Liczba punktów do uzyskania: Numer ucznia

Bardziej szczegółowo

Możliwe miejsca umieszczenia karty: W tym przykładzie, występuje pięć możliwych miejsc, w jakie można zagrać kartę "Człowiek".

Możliwe miejsca umieszczenia karty: W tym przykładzie, występuje pięć możliwych miejsc, w jakie można zagrać kartę Człowiek. JAK GRAĆ? Pierwszy gracz, któremu uda się zagrać swoją ostatnią kartę zostaje zwycięzcą, Każdy gracz, w swojej turze, musi podjąć próbę zagrania jednej ze swoich kart w odpowiednim miejscu, Jeśli graczowi

Bardziej szczegółowo

Z życzeniami sukcesów na sprawdzianach Autorki

Z życzeniami sukcesów na sprawdzianach Autorki Danuta Klimkiewicz Anna Król Bo ena P³aszewska TRZECIOTEŚCIK testy sprawdzaj¹ce cz. 3 Wydawnictwo Skrzat Kraków Wstêp Książka Trzecioteścik testy sprawdzające została przygotowana dla uczniów klasy trzeciej

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS FIZYCZNY

WOJEWÓDZKI KONKURS FIZYCZNY Pieczątka szkoły Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS FIZYCZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 16 LISTOPADA 2017 R. 1. Test konkursowy zawiera 5 zadań. Są to zadania otwarte. Na

Bardziej szczegółowo

Warszawa Poczdam Kilonia Skagen Odense - Kopenhaga Ystad Świnoujście Warszawa: 10 do 12 dni 2800 km WYPRAWA DO DANII - SKAGEN

Warszawa Poczdam Kilonia Skagen Odense - Kopenhaga Ystad Świnoujście Warszawa: 10 do 12 dni 2800 km WYPRAWA DO DANII - SKAGEN Warszawa Poczdam Kilonia Skagen Odense - Kopenhaga Ystad Świnoujście Warszawa: 10 do 12 dni 2800 km WYPRAWA DO DANII - SKAGEN Niemcy - Poczdam Budynek z 1685 r, początkowo jako oranżeria a następnie stajnie

Bardziej szczegółowo

Zadania z fizyki. Promień rażenia ładunku wybuchowego wynosi 100 m. Pewien saper pokonuje taką odległość z. cm. s

Zadania z fizyki. Promień rażenia ładunku wybuchowego wynosi 100 m. Pewien saper pokonuje taką odległość z. cm. s c) 6(3x - 2) + 5(1-3x) = 7(x + 2) 3(1-2x) d) - 4)(5x + 3) + (4x - 3)(6x + 3) = (6x - 6)(8x + 3) + (9x 2-10) Zadanie 1. Zadania z fizyki Działająca na motocykl siła, której źródłem jest jego silnik, ma

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć nr 2

Scenariusz zajęć nr 2 Autor scenariusza: Małgorzata Marzycka Blok tematyczny: Mikołajkowe niespodzianki Scenariusz zajęć nr 2 I. Tytuł scenariusza zajęć : "Mieszkańcy krainy wiecznego mrozu". II. Czas realizacji: 2 jednostki

Bardziej szczegółowo

Odruch nurkowania 1 / 7. Jak zmienia się tętno w trakcie nurkowania?

Odruch nurkowania 1 / 7. Jak zmienia się tętno w trakcie nurkowania? Odruch nurkowania Jak zmienia się tętno w trakcie nurkowania? Nurkujące zwierzęta dużo czasu spędzają pod wodą. Aby to było możliwe, potrzebują wystarczających zapasów tlenu, który - jak wiemy - dociera

Bardziej szczegółowo

Microsoft Official Academic Course. Linda Silva. Microsoft Word 2010. Egzamin 77-881

Microsoft Official Academic Course. Linda Silva. Microsoft Word 2010. Egzamin 77-881 Microsoft Official Academic Course Linda Silva Microsoft Word 2010 Egzamin 77-881 APN Promise Warszawa 2012 Microsoft Official Academic Course: Microsoft Word 2010 Egzamin 77-881 Original English language

Bardziej szczegółowo

Zad. 1 Samochód przejechał drogę s = 15 km w czasie t = 10 min ze stałą prędkością. Z jaką prędkością v jechał samochód?

Zad. 1 Samochód przejechał drogę s = 15 km w czasie t = 10 min ze stałą prędkością. Z jaką prędkością v jechał samochód? Segment A.I Kinematyka I Przygotował: dr Łukasz Pepłowski. Zad. 1 Samochód przejechał drogę s = 15 km w czasie t = 10 min ze stałą prędkością. Z jaką prędkością v jechał samochód? v = s/t, 90 km/h. Zad.

Bardziej szczegółowo

Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m

Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m Ruchy wód morskich Falowanie Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m wysokości i 50-100 m długości.

Bardziej szczegółowo

LIGA klasa 2 - styczeń 2017

LIGA klasa 2 - styczeń 2017 LIGA klasa 2 - styczeń 2017 MAŁGORZATA IECUCH IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUA A 1. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub, jeśli jest A. Głośność dźwięku jest zależna od

Bardziej szczegółowo

TRENER MARIUSZ MRÓZ - JEDZ TO, CO LUBISZ I WYGLĄDAJ JAK CHCESZ!

TRENER MARIUSZ MRÓZ - JEDZ TO, CO LUBISZ I WYGLĄDAJ JAK CHCESZ! TRENER MARIUSZ MRÓZ - JEDZ TO, CO LUBISZ I WYGLĄDAJ JAK CHCESZ! Witaj! W tym krótkim PDFie chcę Ci wytłumaczyć dlaczego według mnie jeżeli chcesz wyglądać świetnie i utrzymać świetną sylwetkę powinieneś

Bardziej szczegółowo

XI OGÓLNOPOLSKA OLIMPIADA O DIAMENTOWY INDEKS AGH GEOGRAFIA Z ELEMENTAMI GEOLOGII ETAP I ROK AKADEMICKI 2017/2018 ZADANIA

XI OGÓLNOPOLSKA OLIMPIADA O DIAMENTOWY INDEKS AGH GEOGRAFIA Z ELEMENTAMI GEOLOGII ETAP I ROK AKADEMICKI 2017/2018 ZADANIA ZADANIA 1. Uczeń ma za zadanie obliczyć wysokość bezwzględną szczytu wzniesienia znajdującego się w okolicy szkoły. Szkoła, przy której uczeń rozpoczyna pomiar leży na wysokości 952,5 m n.p.m. Uczeń wykorzystuje

Bardziej szczegółowo

Zderzenie galaktyki Andromedy z Drogą Mleczną

Zderzenie galaktyki Andromedy z Drogą Mleczną Zderzenie galaktyki Andromedy z Drogą Mleczną Katarzyna Mikulska Zimowe Warsztaty Naukowe Naukowe w Żninie, luty 2014 Wszyscy doskonale znamy teorię Wielkiego Wybuchu. Wiemy, że Wszechświat się rozszerza,

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE W GEOMETRIĘ GEOMETRIA W SZKOLE PODSTAWOWEJ

WPROWADZENIE W GEOMETRIĘ GEOMETRIA W SZKOLE PODSTAWOWEJ 1 WPROWADZENIE W GEOMETRIĘ GEOMETRIA W SZKOLE PODSTAWOWEJ 2 PIERWSZE KROKI W GEOMETRII Opracowała: Anna Nakoneczny Myślę, że my nigdy do dzisiejszego czasu nie żyliśmy w takim geometrycznym okresie. Wszystko

Bardziej szczegółowo

W KTÓRYM MIEJSCU ZIEMI SIĘ ZNAJDUJESZ? Scenariusz zajęć na 60 min.

W KTÓRYM MIEJSCU ZIEMI SIĘ ZNAJDUJESZ? Scenariusz zajęć na 60 min. W KTÓRYM MIEJSCU ZIEMI SIĘ ZNAJDUJESZ? Scenariusz zajęć na 60 min. www.esero.kopernik.org.pl W którym miejscu Ziemi się znajdujesz? Patrząc w gwiazdy Etap edukacyjny: gimnazjum W którym miejscu Ziemi się

Bardziej szczegółowo

Wendy Mass i Rebecca Stead

Wendy Mass i Rebecca Stead Wendy Mass i Rebecca Stead TYTUŁ ORYGINAŁU: Bob Przełożyła: Krystyna Kornas Redaktor prowadząca: Aneta Bujno Redakcja: Ilona Turowska Korekta: Małgorzata Lach Projekt okładki: Nicholas Gannon Opracowanie

Bardziej szczegółowo

Autor gry: Karol Borsuk Projekt graficzny i ilustracje: Piotr Socha

Autor gry: Karol Borsuk Projekt graficzny i ilustracje: Piotr Socha Autor gry: Karol Borsuk Projekt graficzny i ilustracje: Piotr Socha Superfarmer to gra, która powstała w Warszawie w 1943 roku. Nosiła wtedy tytuł Hodowla zwierzątek. Grę wymyślił wybitny polski matematyk,

Bardziej szczegółowo

KONSPEKT LEKCJI PRZYRODY W KLASIE IV TEMAT: POZNAJEMY KRĘGOWCE.

KONSPEKT LEKCJI PRZYRODY W KLASIE IV TEMAT: POZNAJEMY KRĘGOWCE. KONSPEKT LEKCJI PRZYRODY W KLASIE IV TEMAT: POZNAJEMY KRĘGOWCE. autor: Wioletta Budkowska Kozak PSP z OI nr 7 w Stalowej Woli CELE OPERACYJNE: UCZEŃ: wymienia grupy zwierząt należące do kręgowców, na podstawie

Bardziej szczegółowo

ŚWIAT WEDŁUG ZWIERZĄT. projekt klasy 5c SP79 w Gdańsku

ŚWIAT WEDŁUG ZWIERZĄT. projekt klasy 5c SP79 w Gdańsku ŚWIAT WEDŁUG ZWIERZĄT projekt klasy 5c SP79 w Gdańsku KOŃ Największy koń na świecie miał ponad 2,05m wzrostu. CHOMIK Chomik może jednego dnia przebiec w kołowrotku ponad 7 kilometrów. JASZCZURKA Jaszczurki

Bardziej szczegółowo

ZAĆMIENIA. Zaćmienia Słońca

ZAĆMIENIA. Zaćmienia Słońca ZAĆMIENIA Zaćmienia Słońca 1. Obrączkowe zaćmienie Słońca 20 maja 2012. Pas fazy obrączkowej zaćmienia rozpocznie się 20 maja 2012 o godzinie 22 h 06 m przy południowym wybrzeżu Chin, w punkcie o współrzędnych

Bardziej szczegółowo

Klucz do oznaczania wybranych. w Polsce. Opracowała: Anna Kimak-Cysewska

Klucz do oznaczania wybranych. w Polsce. Opracowała: Anna Kimak-Cysewska Klucz do oznaczania wybranych gatunków gadów występuj pujących w Polsce Opracowała: Anna Kimak-Cysewska Koszalin 2010 Slajd nr 1 START Tułów okryty pancerzem rogowych płytek. W razie niebezpieczeństwa

Bardziej szczegółowo

pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - http://fizyka.dk - zadania fizyka, wzory fizyka, matura fizyka

pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - http://fizyka.dk - zadania fizyka, wzory fizyka, matura fizyka 4. Pole grawitacyjne. Praca. Moc.Energia zadania z arkusza I 4.8 4.1 4.9 4.2 4.10 4.3 4.4 4.11 4.12 4.5 4.13 4.14 4.6 4.15 4.7 4.16 4.17 4. Pole grawitacyjne. Praca. Moc.Energia - 1 - 4.18 4.27 4.19 4.20

Bardziej szczegółowo

Tymek był w Tatrach. To najwyższe góry w Polsce. W Tatrach Wysokich znajdują się Rysy.

Tymek był w Tatrach. To najwyższe góry w Polsce. W Tatrach Wysokich znajdują się Rysy. polonistyczna Ad@ i J@ś na matematycznej wyspie materiały dla ucznia, pakiet 84, s. 1 Mieszkańcy zimowych krain 1 Zaznacz wszystkie litery Y, y ukryte na obrazku. 2 Podkreśl w zdaniach litery Y, y. Tymek

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ PIJMY WODĘ NA ZDROWIE!

SCENARIUSZ PIJMY WODĘ NA ZDROWIE! SCENARIUSZ PIJMY WODĘ NA ZDROWIE! CELE: 1. Przekazanie dzieciom wiedzy na temat znaczenia wody dla ludzi, zwierząt i roślin. 2. Uświadomienie dzieciom wagi picia wody. 3. Przekazanie dzieciom wiedzy na

Bardziej szczegółowo

Gra planszowa dla 2 5 graczy w wieku powyżej 4 lat

Gra planszowa dla 2 5 graczy w wieku powyżej 4 lat ZAWARTOŚĆ PUDEŁKA: 1 plansza 1 dwunastościenna kostka 36 kartoników ze zdjęciami potwora Nessie 1 woreczek 12 figurek fotografów (3 żółte, 3 czerwone, 2 niebieskie, 2 czarne i 2 zielone) 1 figurka potwora

Bardziej szczegółowo

Festiwal Nurkowy Wyspa Curacao 23-30 maja 2009

Festiwal Nurkowy Wyspa Curacao 23-30 maja 2009 2009 Festiwal Nurkowy Wyspa Curacao 23-30 maja 2009 Curacao jest to wyspa leżąca na Karaibach, należąca do Antyli Holenderskich. Wchodzi w skład Archipelagu Małych Antyli. Słońce świeci na Curaçao przez

Bardziej szczegółowo

Lokomotywa 2. Czytam i piszę. Część 5

Lokomotywa 2. Czytam i piszę. Część 5 Słońce najbliższą gwiazdą Bogacenie słownictwa Kometus i astronauta (fragment) Piaskowy Wilk zwrócił się do Kometusa i zapytał, jak się sprawy mają w wielkim kosmosie. Kometus odpowiedział, że jak zwykle

Bardziej szczegółowo

BRśK ZśJ Ć :30-17: LAT 17:45-18: LAT

BRśK ZśJ Ć :30-17: LAT 17:45-18: LAT WARSZTATY FAJ MIESI C: WRZESIE ROK: 2016 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Dlaczego statki nie ton? Dlaczego z by si psuj? Dlaczego długopis zostawia lad na kartce?

Bardziej szczegółowo

Zestaw zadań na I etap konkursu fizycznego. Zad. 1 Kamień spadał swobodnie z wysokości h=20m. Średnia prędkość kamienia wynosiła :

Zestaw zadań na I etap konkursu fizycznego. Zad. 1 Kamień spadał swobodnie z wysokości h=20m. Średnia prędkość kamienia wynosiła : Zestaw zadań na I etap konkursu fizycznego Zad. 1 Kamień spadał swobodnie z wysokości h=20m. Średnia prędkość kamienia wynosiła : A) 5m/s B) 10m/s C) 20m/s D) 40m/s. Zad.2 Samochód o masie 1 tony poruszał

Bardziej szczegółowo

We wszystkich zadaniach przyjmij wartość przyspieszenia ziemskiego g = 10 2

We wszystkich zadaniach przyjmij wartość przyspieszenia ziemskiego g = 10 2 m We wszystkich zadaniach przyjmij wartość przyspieszenia ziemskiego g = 10 2. s Zadanie 1. (1 punkt) Pasażer samochodu zmierzył za pomocą stopera w telefonie komórkowym, że mija słupki kilometrowe co

Bardziej szczegółowo

JC. Pellin i C. Kruchten

JC. Pellin i C. Kruchten JC. Pellin i C. Kruchten 6+ wiek 20 min 2 PRZYGOTOWANIE GRY (Rys. 1) Należy potasować wszystkie 27 płytek zwierząt i umieścić je na środku stołu. Strona ze zdjęciem musi być widoczna. Płytki układa się

Bardziej szczegółowo