OCENA DOSTOSOWANIA FUNKCJONOWANIA SKŁADOWISK ODPADÓW W MAŁOPOLSCE DO NOWYCH REGULACJI PRAWNYCH

Transkrypt

1 V JUBILEUSZOWE MIĘDZYNARODOWE FORUM GOSPODARKI ODPADAMI TECZNICZNO-EKONOMICZNO-ORGANIZACYJNE ASPEKTY GOSPODARKI ODPADAMI V JUBILEE INTERNATIONAL WASTE FORUM TECHNICAL, ECONOMICAL AND ORGANIZING ASPECTS OF WASTE MANAGEMENT POZNAŃ - GNIEZNO, POLAND, MAJA 2003 Katarzyna GRZESIK FILUS, Jerzy MIKOŁAJCZAK Zakład kształtowania i Ochrony Środowiska Akademia Górniczo -Hutnicza al. Mickiewicza 30, Kraków Department of Environmental Protection and Management University of Science and Technology al Mickiewicz 30, Kraków OCENA DOSTOSOWANIA FUNKCJONOWANIA SKŁADOWISK ODPADÓW W MAŁOPOLSCE DO NOWYCH REGULACJI PRAWNYCH ANALYSIS OF THE CONFORMATION THE LANDFILLS OPERATING IN MALOPOLSKA REGION TO THE NEW LAW REQUIREMENTS The Act of 27 July 2001 on Enter into force the Environmental Law and the Waste Law, art. 33 obliges landfills managers to submit of the Environmental Assessment till 30 June 2002 to Starosta (local authorities). That makes convenient opportunity to identify the conditions of waste disposal. The identification includes: legal aspects (permits), negative environmental impact, protection systems, disposal operation process, and technical equipment. Based on available Landfills Environmental Assessments it is possible to evaluate the compliance of the landfills operating to the new law regulations the Act on Waste and the Draft Regulations on waste disposal. In the paper the wide analysis of disposal facilities in Malopolska region has been shown. The analyses includes legal and technical aspect t and the environmental impact. The steps to improve the current situation have been suggested in order to comply with the new regulations. 1. Wprowadzenie W przededniu wejścia do Unii Europejskiej Polska stoi przed koniecznością dostosowania gospodarki odpadami do wymogów unijnych. Negocjacje w obszarze "Środowisko" zostały tymczasowo zakończone podczas sesji Konferencji Akcesyjnej w dniu 26 października 2001 r., w ramach których Unia Europejska zaakceptowała 9 wniosków o okresy przejściowe. W obszarze Środowisko odpady zostały wynegocjowane, na tle pozostałych krajów kandydujących, które zakończyły już negocjacje, korzystne warunki. 1. Dyrektywa 94/62/EC w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, 5-letni okres przejściowy (do r.).

2 434 K. GRZESIK FILUS, J. MIKOŁAJCZAK 2. Dyrektywa 99/31/EC w sprawie składowisk odpadów, 10-letni okres przejściowy (do r. ). 3. Rozporządzenie 259/93/EEC w sprawie nadzoru i kontroli przesyłania odpadów w obrębie do Wspólnoty Europejskiej oraz poza jej obszar, 5-letni okres przejściowy (do r.) dla niektórych grup odpadów przeznaczonych do odzysku z tzw. "zielonej listy", zaś dla wybranych odpadów przeznaczonych do odzysku z tzw. "pomarańczowej listy" z możliwością przedłużenia do 2012 r. Warunkiem koniecznym wprowadzenia niezbędnych zmian w funkcjonowaniu składowisk i ich dostosowania do standardów unijnych jest zebranie pełnych informacji o wszystkich istniejących składowiskach w Polsce, zarówno przemysłowych jak i komunalnych. Na tej podstawie będzie możliwe opracowanie odpowiedniej strategii działań naprawczych składowisk, bądź podjęcie decyzji o zamknięciu obiektów których modernizacja jest nieuzasadniona ze względów ekonomicznych lub ekologicznych. Dostępne informacje na temat składowisk są niepełne. Główny Urząd Statystyczny publikuje jedynie informacje dotyczące składowisk komunalnych, podając ich liczbę (1036), powierzchnie oraz wyposażenie w instalacje odgazowania. W roczniku statystycznym Ochrona Środowiska GUS [1], nie ma informacji o ilości czynnych i nieczynnych składowisk odpadów przemysłowych, a jedynie przytoczone są powierzchnie przez nie zajmowane oraz liczba zakładów prowadzących składowanie odpadów. Drugim źródłem informacji o składowiskach są Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska, jednakże dane przez nie zgromadzone nie dają pełnego obrazu stanu technicznego składowisk, zabezpieczeń, statusu prawnego itd. Konieczne stało się zatem zebranie kompleksowych informacji o krajowych składowiskach odpadów, wraz z oceną ich wpływu na środowisko, aby było możliwe podjęcie działań administracyjnych umożliwiających dostosowanie funkcjonowania składowisk do nowych regulacji prawnych. Narzędziem służącym do pozyskania szczegółowych danych miały być przeglądy ekologiczne wykonywane obligatoryjnie dla każdego składowiska, w terminie do 30 czerwca 2002 roku. Najistotniejszym stwierdzeniem zawartym w przeglądzie powinno być zalecenie modernizacji składowiska bądź jego zamknięcia. 2. Przeglądy ekologiczne składowisk w świetle prawa. Dążenie Polski do przystąpienia do Unii Europejskiej wymaga zaadaptowania i wprowadzenia w życie przepisów i zasad w zakresie gospodarki odpadami obowiązujących w Unii. Zgodnie z nimi państwa członkowskie są zobowiązane do utworzenia Krajowy Plan Gospodarki Odpadami Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw [4], w art. 33 nałożyła obowiązek przedłożenia przeglądów ekologicznych składowisk odpadów do dnia 30 czerwca Zobowiązanie do przedłożenia przeglądów wydaje w drodze decyzji organ ochrony środowiska, którym w rozumieniu Prawa ochrony środowiska [5] jest starosta. Cel sporządzania przeglądów ekologicznych składowisk został wyjaśniony w ustępie 2 art. 33 ustawy wprowadzającej [4] jeżeli z przeglądu ekologicznego wynikać będzie konieczność dostosowania jego funkcjonowania do wymogów ustawy o odpadach, zarządzający składowiskiem może zostać zobowiązany do wystąpienia z wnioskiem o

3 OCENA DOSTOSOWANIA FUNKCONOWANIA SKŁADOWISK ODPADÓW W MAŁOPOLSCE 435 pozwolenie na zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, lub o wydanie pozwolenia na budowę składowiska odpadów, którego przedmiotem będzie przebudowa obiektu. W ustawie [4] został określony czas w jakim zarządzający istniejącym składowiskiem jest obowiązany dostosować funkcjonowanie do wymagań określonych w pozwoleniu na zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, lub w pozwoleniu na budowę. Musi to nastąpić nie później niż do dnia 31 grudnia 2009 r. Funkcjonowanie składowiska odpadów musi spełniać wymogi ustawy o odpadach [6]. Istotnym jej zapisem jest Art. 50, który stanowi delegację dla Ministra Środowiska o wydaniu rozporządzenia w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów. Do chwili obecnej (koniec stycznia 2003 roku) wspomniane rozporządzenie nie zostało wydane, a jedynie został udostępniony na stronach internetowych jego projekt z dnia [7]. Wymagania jakie powinien spełniać przegląd ekologiczny określone zostały w Art. 238 Prawa ochrony środowiska [5], poprzez podanie 7 punktów, które przegląd powinien zawierać. Do najistotniejszych informacji należą: opis obiektu wraz w wykazaniem w jego sąsiedztwie zabudowy mieszkalnej, chronionych dóbr kultury, obiektów i obszarów przyrodniczych, określenie oddziaływania obiektu na środowisko, a także wskazanie czy konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania. Przytoczony zakres informacji ma charakter ogólny i dotyczy wszystkich obiektów poddanych przeglądowi, niezależnie od ich specyfiki. Natomiast w art. 242 zawarto delegację dla Ministra Środowiska o wydaniu rozporządzenia, w sprawie dodatkowych wymagań, jakie powinien spełniać przegląd ekologiczny dla poszczególnych rodzajów instalacji. W rozporządzeniu tym mogą zostać ustalone szczegółowe formy sporządzania przeglądu, zakres zagadnień, które powinny zostać określone i ocenione w przeglądzie, rodzaj dokumentów, z których informacje powinny zostać w nim uwzględnione. Takie rozporządzenie nie zostało dotychczas wydane, wobec czego nie ma szczegółowych zapisów prawnych dotyczących zasad sporządzania przeglądów ekologicznych składowisk odpadów. Jednakże środowiska specjalistów w zakresie sporządzania raportów oddziaływania na środowisko i gospodarki odpadami wysuwają własne propozycje zagadnień, które powinny być zawarte w przeglądzie ekologicznym składowiska odpadów. Przykładem może być bardzo rozbudowany, 14-to punktowy wariant zawartości merytorycznej przeglądu ekologicznego składowiska [8], który oprócz informacji wymaganych Prawem ochrony środowiska, obejmuje zagadnienia specyficzne dla funkcjonowania składowisk odpadów. Do takich zagadnień należą m.in.: lokalizacja składowiska wraz z opisem warunków geologicznych i hydrogeologicznych, opis technologii składowania odpadów, ocena eksploatacji składowiska, charakterystyka odpadów i wynikające z tego zagrożenia dla środowiska, proponowane rozwiązania zamknięcia i rekultywacji terenu składowiska i ich ocena, oddziaływanie składowiska na środowisko w czasie jego likwidacji oraz zagadnienia dotyczące monitoringu. Omawiany spis treści pozwala na ujęcie wszystkich istotnych aspektów funkcjonowania składowiska. Opracowanie takiego przeglądu, pomimo znacznych nakładów poniesionych na jego sporządzenie, ułatwiałoby podjęcie decyzji o dalszych losach składowiska.

4 436 K. GRZESIK FILUS, J. MIKOŁAJCZAK 3. Metodologia oceny wykonanych przeglądów ekologicznych Województwo Małopolskie zajmuje obszar km 2, co stanowi około 4,8 % powierzchni kraju. Jest to jedno z mniejszych województw (12 pod względem powierzchni), a jednocześnie jedno z najgęściej zaludnionych, bowiem z gęstością zaludnienia 214 osób/km 2 zajmuje drugie, po województwie śląskim miejsce w kraju. Według stanu na koniec roku 2000, Województwo Małopolskie liczyło tys. mieszkańców, czyli około 8,4 % ludności Polski. Trzy największe miasta województwa, funkcjonujące na prawach powiatu: Kraków, Tarnów i Nowy Sącz zamieszkuje 30 % populacji. Na strukturę administracyjną województwa składa się ponadto 19 powiatów ziemskich i 3 grodzkie oraz 182 gmin [3]. Do oceny wykonanych przeglądów ekologicznych wykorzystano, udostępnione przez starostwa, opracowania sporządzone dla składowiska z 9 powiatów województwa małopolskiego, głównie z jego części zachodniej. Łącznie ocenie poddano 28 składowisk, które wyszczególniono w tabeli 1. Tabela. 1. Wykaz składowisk dla których dokonano oceny przeglądów. L.p. Powiat Składowisko 1. Krakowski 1. Składowisko odpadów komunalnych w Kulerzowie, gmina Mogilany 2. Składowisko odpadów przemysłowych Zakładów Metalurgicznych Skawina 3. Składowisko odpadów komunalnych w Skawinie 4. Składowisko odpadów komunalnych dla gminy Słomniki 2. Myślenicki 1. Składowisko odpadów komunalnych w Borzęcie gminy Myślenice 2. Wysypisko sanitarne odpadów stałych w Dobczycach 3. Składowisko odpadów komunalnych w Sułkowicach 3. Suski 1. Składowisko odpadów komunalnych w Makowie Podhalańskim 2. Składowisko odpadów w Suchej Beskidzkiej 3. Składowisko w Fabryce Osłonek Białkowych w Białce k/makowa Podhalańskiego 4. Wadowicki 1. Składowisko odpadów komunalnych w Andrychowie 2. Składowisko odpadów w Choczni, gmina Wadowice 3. Składowisko odpadów komunalnych w Lanckoronie 4. Składowisko odpadów w Spytkowicach 5. Oświęcimski 1. Składowisko odpadów komunalnych w Kętach 2. Składowisko odpadów Zakładów Przemysłu Skórzanego Chełmek S.A. w Bobrku 3. Składowisko odpadów komunalnych w Chełmku 4. Składowisko odpadów komunalnych w Oświęcimiu 5. Składowisko odpadów komunalnych w Brzeszczach 6. Chrzanowski 1. Składowisko odpadów komunalnych w Balinie 2. Składowisko odpadów komunalnych w Trzebini 7. Olkuski 1. Składowisko odpadów komunalnych i obojętnych w Ujkowie Starym 2. Składowisko odpadów Zakładu International Paper S.A. w Kluczach 3. Składowisko odpadów w Gołaczewach, gmina Wolbrom 4. Składowisko odpadów poprodukcyjnych Fabryki Taśm Transportowych Stomil Wolbrom S.A.

5 OCENA DOSTOSOWANIA FUNKCONOWANIA SKŁADOWISK ODPADÓW W MAŁOPOLSCE Miechowski 1. Składowisko odpadów komunalnych w Mianocicach gmina Książ Wielki 2. Składowisko odpadów komunalnych w Miechowie 9. Proszowicki 1. Składowisko odpadów komunalnych w Żębocinie Spośród 28 wymienionych obiektów tylko 5 zalicza się do składowisk odpadów przemysłowych. Pozostałe to składowiska odpadów komunalnych, najczęściej są to obiekty niewielkie obsługujące pojedyncze gminy. Wyjątek stanowi składowisko odpadów w Ujkowie Starym, gdzie przyjmuje się odpady komunalne z terenu całego powiatu olkuskiego oraz składowisko w Żebocinie, obsługujące 8 gmin powiatu proszowickiego. Autorzy artykułu oceniając wykonane przeglądy i funkcjonowanie składowisk odpadów opracowali ankietę, wyróżniającą 9 grup tematycznych: stan prawny składowiska, lokalizacja i uwarunkowanie hydrogeologiczne, aspekty techniczno-technologiczne składowiska, oddziaływanie składowiska na środowisko, zabezpieczenia składowiska, monitoring, sposób zakończenia eksploatacji, działania naprawcze lub zamknięcie składowiska, merytoryczna zgodność z wymogami ustawowymi. Poszczególne grupy tematyczne zostały doprecyzowane szczegółowymi zagadnieniami. 4. Postępowanie proceduralne, poziom merytoryczny przeglądów. Przeprowadzone w starostwach rozmowy oraz analiza dat przekazania opracowań pozwala stwierdzić, że decyzje zobowiązujące do przedłożenia przeglądów ekologicznych składowisk wydawane były najczęściej późno, koniec maja lub początek czerwca. Późne wydanie decyzji spowodowało, że zarządzający składowiskami nie dysponowali odpowiednio długim czasem na sporządzenie prawidłowych przeglądów. Decyzje starosty chrzanowskiego na przedłożenie przeglądów zostały wydane 25 maja oraz 10 czerwca. Starosta powiatu proszowickiego nie wydał decyzji zobowiązującej do przedłożenia przeglądu ekologicznego jedynego składowiska znajdującego się na jego terenie, wobec czego nie został on dla tego obiektu opracowany. Analizowane przeglądy ekologiczne składowisk z terenu województwa małopolskiego są bardzo zróżnicowane pod względem poziomu merytorycznego. Ich zawartość w wielu przypadkach nie spełniała wymogów ustawowych. Merytoryczne uchybienia niczym nie skutkowały, przeglądy bez konieczności ich uzupełnienia były przyjmowane przez starostwa. Kuriozalnym przykładem jest przegląd składowiska odpadów komunalnych w Spytkowicach (powiat wadowicki), sporządzony przez wójta gminy na dwóch stronach maszynopisu.

6 438 K. GRZESIK FILUS, J. MIKOŁAJCZAK Na podstawie sporządzonych przeglądów często niemożliwe było wypełnienie ankiety wymaganej przez Ministerstwo Środowiska, wskutek czego starostwa występowały o uzupełnienie istotnych informacji o składowisku, nie uwzględnionych w przeglądzie. Ankieta którą starostwa przesyłały do Ministerstwa zawierała 11 punktów: 1. nazwa składowiska, gmina zarządzający, 2. rok budowy, 3. pojemność zapełniona, 4. pojemność pozostała, 5. opis uszczelnienia, 6. obecność drenażu odcieków, 7. ogrodzenie, 8. rejestracja wjazdów, 9. pomiar przyjmowanych ilości odpadów, 10. ilość odpadów przyjmowanych rocznie, 11. planowany rok zamknięcia. Są to podstawowe informacje o składowisku, tym bardziej zastanawia fakt, że nie zostały one przytoczone w wielu przeglądach. Krzywdząca byłaby ocena, że wszystkie analizowane opracowania reprezentowały niski poziom merytoryczny i nie spełniały ustawowych wymagań. Najczęściej wykonawcami przeglądów były osoby prywatne, w tym biegli w zakresie sporządzania ocen oddziaływania na środowisko lub niewielkie firmy konsultingowe (jednoosobowe), rzadko zaś instytucje naukowe. 5. Wnioski z dokonanej oceny przeglądów ekologicznych Obowiązki proceduralne starostów małopolskich, w zakresie wydawania decyzji zobowiązujących do sporządzenia przeglądów ekologicznych składowisk, zostały zachowane. Wyjątkiem jest powiat proszowicki, którego starosta takiej decyzji nie wydał. Jednakże należy zauważyć, że w większości przypadków decyzje wydawane były późno, w maju lub czerwcu, nie pozostawiając wiele czasu zarządzającym składowiskami na wykonanie prawidłowego przeglądu. Celem sporządzonych przeglądów ekologicznych, wynikającym z zapisów ustawy wprowadzającej [4], była ocena zgodności funkcjonowania składowisk z wymogami ustawy o odpadach oraz ewentualne zobowiązanie zarządzającego składowiskiem do wystąpienia z wnioskiem o pozwolenie na zmianę sposobu użytkowania lub o wydanie pozwolenia na budowę, a w dalszej perspektywie dostosowanie funkcjonowania do wymagań określonych w wyżej wymienionych pozwoleniach w terminie do dnia 31 grudnia Generalnie starostwa nie skorzystały z zapisów art. 33 ustęp 2 ustawy wprowadzającej [4], nie wydając decyzji nakazującej do wystąpienia z wnioskiem o pozwolenie na zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, lub o wydanie pozwolenia na budowę składowiska odpadów, którego przedmiotem będzie przebudowa obiektu. Jedynie w powiecie miechowskim została wydana decyzja zobowiązująca do wystąpienia z wnioskiem o pozwolenie na budowę. Nasuwa się pytanie o celowość wprowadzenia obowiązku sporządzenia przeglądów ekologicznych dla wszystkich składowisk, skoro w ślad za nimi nie zostały podjęte żadne działania decyzyjne. Należy podkreślić, że przeglądy ekologiczne pomimo poniesionych znacznych nakładów na ich sporządzenie, nie skutkowały właściwymi działaniami

7 OCENA DOSTOSOWANIA FUNKCONOWANIA SKŁADOWISK ODPADÓW W MAŁOPOLSCE 439 naprawczymi, nawet w przypadku składowisk które winny być natychmiast zamknięte, z uwagi na zagrożenie stwarzane dla środowiska. Sporządzanie przeglądów skutkowało wypełnieniem ankiety i przesłaniem jej do Ministerstwa Środowiska. Na tej podstawie konstruowana będzie baza danych na temat stanu krajowych składowisk odpadów. Tempo i zakres wprowadzania zmian prawa ochrony środowiska oraz niedostatek sprawdzonych na krajowym gruncie metodyk sporządzania ocen i przeglądów ekologicznych, odpowiadających nowym warunkom sprawiły, że zarówno wykonawcy ocen i przeglądów jak również służby ochrony środowiska, zmuszeni są pracować w szczególnie niestabilnym i mało czytelnym systemie standardów. Przynosi to szkodę dla sprawności decyzji środowiskowych, niezawinione straty dla przedsiębiorców a także niezadowolenie społeczne. 6. Stan obecny i zmiany które wymusi prawo. Według GUS [1] w granicach województwa małopolskiego funkcjonuje 47 czynnych składowisk odpadów komunalnych o łącznej powierzchni 100,2 ha, natomiast Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami Etap I [3] podaje, że istnieje ich 60. Małopolskie składowiska odpadów komunalnych w zakresie lokalizacji, budowy, eksploatacji, oddziaływania na środowisko, zabezpieczeń, likwidacji itd. nie odbiegają od składowisk krajowych. Z danych którymi dysponuje WIOŚ w Krakowie [3] wynika, że z istniejących 60 składowisk odpadów komunalnych aż 29 nie posiada żadnego uszczelnienia, większość nie ma uregulowanego statusu prawnego, jedynie 17 wyposażonych jest w kompaktor, na jednym składowisku wykorzystuje się biogaz, na nielicznych prowadzony jest pełny monitoring wód podziemnych, powierzchniowych, odcieków oraz gazu wysypiskowego, na 20 nie prowadzi się żadnej ewidencji odpadów, a 6 składowisk przewidziano do zamknięcia. Ten smutny stan składowisk komunalnych znalazł pełne potwierdzenie w 28 analizowanych przeglądach ekologicznych. Generalnie większość obiektów nie spełnia unijnych standardów (Dyrektywa 1999/31/EC) i wymagań krajowych (Ustawa o odpadach). Jednak starostwa uchyliły się od wydania decyzji nakazujących zarządzającym wszczęcie procedur prawnych, skutkujących przebudową składowisk. Zarządzający nie mają pełnej świadomości o ogromie czekających ich prac i nakładów finansowych, które muszą być poniesione w celu dostosowania funkcjonowania składowisk do wymagań Ustawy o odpadach. Z dniem 23 grudnia 2002 roku obowiązuje Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów [9]. Jest ono bardzo rygorystyczne i nawiązuje do aneksów Dyrektywy Rady 1999/31/EC z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie ziemnych składowisk odpadów. Dla istniejących składowisk odpadów komunalnych wymagane jest prowadzenie monitoringu zarówno w fazie eksploatacji, jak i w fazie poeksploatacyjnej, przez okres 30 lat. Monitoring składowiska w fazie eksploatacji winien obejmować: 1. Badanie wielkości opadu atmosferycznego z pomiarów prowadzonych na terenie składowiska odpadów lub poza nim, o ile w trakcie oceny stanu wyjściowego wskazano stację meteorologiczną reprezentatywną dla lokalizacji składowiska odpadów.

8 440 K. GRZESIK FILUS, J. MIKOŁAJCZAK 2. Kontrolę struktury i składu masy składowanych odpadów pod kątem zgodności z pozwoleniem na budowę składowiska odpadów oraz instrukcji eksploatacji składowiska odpadów. Przynajmniej raz w roku powinno być prowadzone badanie struktury i składu masy składowanych odpadów; w celu określenia powierzchni i objętości zajmowanej przez odpady oraz struktury składowanych odpadów. 3. Kontrolę osiadania powierzchni składowiska odpadów metodami geodezyjnymi. Przynajmniej raz w roku w fazie eksploatacji i w fazie poeksploatacyjnej powinien być badany przebieg osiadania powierzchni składowiska odpadów oraz stateczność zboczy określana metodami geotechnicznymi. 4. Pomiar poziomu wód podziemnych w otworach obserwacyjnych. 5. Badanie substancji i parametrów wskaźnikowych, ustalonych w wodach, powierzchniowych, odciekowych, podziemnych i gazie składowiskowym. 6. Dla wód powierzchniowych i odciekowych, wymagany jest monitoring następujących parametrów wskaźnikowych: odczyn (ph), przewodność elektrolityczna właściwa. 7. Dla składowisk przyjmujących odpady komunalne wymagany jest dodatkowo monitoring następujących parametrów wskaźnikowych: ogólny węgiel organiczny (OWO), zawartość poszczególnych metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr +6, Hg), suma wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA). 8. Dla gazu składowiskowego wymagany jest monitoring następujących substancji: metan (CH 4 ), dwutlenek węgla (CO 2 ), tlen (O 2 ). Zakres parametrów wskaźnikowych oraz minimalna częstotliwość badań wód powierzchniowych, odciekowych, podziemnych oraz gazu składowiskowego w fazie eksploatacji składowiska odpadów powinien być następujący. Tabela 2. Częstotliwość monitorowania parametrów składowiska. Lp. Mierzony parametr Częstotliwość pomiarów 1. Wielkość przepływu wód powierzchniowych co 3 miesiące 2. Skład wód powierzchniowych co 3 miesiące 3. Objętość wód odciekowych co 1 miesiąc 4. Skład wód odciekowych co 3 miesiące 5. Poziom wód podziemnych co 3 miesiące 6. Skład wód podziemnych co 3 miesiące 7. Emisja gazu składowiskowego co 1 miesiąc 8. Skład gazu składowiskowego co 1 miesiąc Realizacja zakresu oznaczeń parametrów wskaźnikowych oraz częstotliwość badań wód powierzchniowych i podziemnych, odcieków, gazu składowiskowego narzuconego w rozporządzeniu będzie bardzo kosztowna. Wiele małych gmin, będących właściciela-

9 OCENA DOSTOSOWANIA FUNKCONOWANIA SKŁADOWISK ODPADÓW W MAŁOPOLSCE 441 mi składowisk odpadów komunalnych, nie udźwignie tego obciążenia finansowego. Należy sądzić, iż małe składowiska komunalne o powierzchni około 1-2 ha (częste w Małopolsce), będą stopniowo zamykane, a w ich miejsce związki międzygminne będą budować składowiska odpowiadające unijnym standardom. Literatura [1] Dyrektywa Rady 75/442/EEC z 15 lipca 1975 r. w sprawie odpadów Official Journal of the European Communities No. L 194, [2] Dyrektywa Rady 91/156/EEC z 18 marca 1991 r. zmieniająca dyrektywę 75/442/EEC w sprawie odpadów Official Journal of the European Communities No. L 78, [3] Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 (Dz. U ze zmianami: Dz. U , Dz. U , Dz. U , Dz. U ) [4] Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U ) [5] Projekt z dnia 7 stycznia 2003 roku Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami. Projekt dostępny na stronach Ministerstwa Środowiska: [6] Krajowy Plan Gospodarki Odpadami przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 29 października 2002 roku. Plan dostępny na stronach Ministerstwa Środowiska: [7] Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami. Projekt - Wersja Robocza dostępny na stronie Województwa Małopolskiego: [8] Grzesik Filus K.: Koncepcja regionalnego systemu gospodarki odpadami niebezpiecznymi w odpadach komunalnych. Praca doktorska. Akademia Górniczo Hutnicza. Kraków, 2001.