Impulsowy konwerter napięcia stałego z transformatorem układ przeciwbieżny (zaporowy) - flyback converter , wersja 1.1

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Impulsowy konwerter napięcia stałego z transformatorem układ przeciwbieżny (zaporowy) - flyback converter , wersja 1.1"

Transkrypt

1 Impulsowy konwerter napięcia stałego z transformatorem układ przeciwbieżny (zaporowy) - flyback converter , wersja 1.1 Maciej Radtke m.radtke@elka.pw.edu.pl Uwaga: przed przeczytaniem tego dziełka należy koniecznie zapoznać się z opracowaniem na temat beztransformatorowego konwertera obniżającego napięcie. 1. Dlaczego stosuje się transformator Najprostsze beztransformatorowe konwertery napięcia mają co prawda bardzo prostą budowę, jednak mają też kilka poważnych wad: - nie umożliwiają całkowitego galwanicznego oddzielenia obwodu wejściowego (napięcia przetwarzanego) od obwodu wyjściowego. Przy realizacji zasilacza zasilanego bezpośrednio z sieci energetycznej, bez transformatora sieciowego, taka sytuacja jest najczęściej niedopuszczalna ze względów bezpieczeństwa; - w zależności od konstrukcji mogą obniżać napięcie wejściowe albo je podwyższać. Nie da się zbudować układu konwertera bez transformatora, który - tylko poprzez regulację współczynnika wypełnienia impulsów sterujących - mógłby wytwarzać na wyjściu zarówno napięcie obniżone, jak i podwyższone; - uzyskanie napięcia dużo niższego (albo dużo wyższego) od wejściowego jest w układach beztransformatorowych trudne, ponieważ wymaga zastosowania bardzo małego współczynnika wypełnienia. Jednak z powodu ograniczonej szybkości przełączania kluczy (czyli tranzystorów, bardzo często o dużych dopuszczalnych prądach i dużej dopuszczalnej mocy rozpraszanej), ich włączanie na bardzo krótki czas nie jest możliwe; - w przypadku beztransformatorowego konwertera obniżającego napięcie żadna z elektrod tranzystora przełączającego nie jest dołączona do masy. To wyraźnie komplikuje obwód sterowania tranzystorem. Wszystkich wymienionych wad mogą być pozbawione konwertery, w których zamiast pojedynczej cewki zastosowano transformator impulsowy. Jednak trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że układy z transformatorem mają dużo bardziej skomplikowaną budowę, a i sam transformator nie jest elementem łatwym do wykonania. Jako że musi on być przystosowany do pracy impulsowej, a w dodatku najczęściej przy dużych prądach i kilohercowych częstotliwościach, jego projektowanie jest o wiele bardziej skomplikowane niż projektowanie zwykłego transformatora sieciowego 1. 1 W transformatorach używanych w impulsowych konwerterach napięcia występuje np. zjawisko naskórkowości - prąd o dużej częstotliwości nie płynie przez cały przekrój drutu, z którego jest wykonane uzwojenie. Powoduje to wyraźne zwiększenie rezystancji uzwojenia i tym samym zwiększane strat. Uzwojenia nawija się więc często kilkoma równoległymi przewodami, wzajemnie od siebie odizolowanymi.

2 2. Jak to działa Schemat transformatorowego konwertera przeciwbieżnego jest pokazany na rys. 1. Klucz K jest włączany na czas δt (T = 1/f, gdzie f - częstotliwość przełączania klucza). L to indukcyjność uzwojenia pierwotnego transformatora, a p - jego przekładnia zwojowa 2. Rys. 1 - schemat transformatorowego konwertera przeciwbieżnego. Kropki przy transformatorze oznaczają tzw. początki uzwojeń. Pokazują one potrzebny kierunek przepływu prądów w każdym z uzwojeń, jeśli w rdzeniu transformatora mają one wywołać tak samo skierowane pole magnetyczne. Wyjaśnia to na rys. 2. Rys. 2 - oznaczanie kierunków uzwojeń transformatora. Na rys. 3 pokazano napięcia i prądy w konwerterze w obu fazach jego pracy. Przy analizie działania konwertera założymy, że w układzie panuje stan ustalony (napięcie na wyjściu ustabilizowało się po włączeniu zasilania układu i wynosi U O ) oraz że pojemność kondensatora C jest bardzo duża, napięcie przewodzenia diody U F 0, a klucz K jest idealny. Rys. 3 - fazy pracy konwertera. a) - klucz K zamknięty; b) - klucz K otwarty. 2 w niniejszym opracowaniu p = n 1 / n 2, gdzie n 1 i n 2 to liczby zwojów, odpowiednio uzwojenia pierwotnego i wtórnego. W literaturze można też spotkać odwrotne oznaczenie przekładni: p = n 2 / n 1.

3 Faza 1 (rys. 3a) - włączony klucz K: Włączenie (zamknięcie) klucza K sprawia, że do uzwojenia pierwotnego transformatora zostaje przyłożone napięcie U I. Prąd w tym uzwojeniu narasta więc liniowo, powodując zwiększanie natężenia pola magnetycznego w rdzeniu transformatora. Napięcie U I transformuje się do uzwojenia wtórnego w stosunku p:1, ale jednocześnie zostaje "przekręcone" (uwaga na kropki przy uzwojeniach!) i powoduje wsteczne spolaryzowanie diody D. Przez spolaryzowaną zaporowo diodę nie płynie prąd, skutkiem czego uzwojenie wtórne "wisi w powietrzu". Obciążenie R O korzysta więc wyłącznie z energii zgromadzonej w kondensatorze C. Jednocześnie w tym czasie w rdzeniu transformatora, w postaci pola magnetycznego, gromadzi się energia. Zostanie ona wykorzystana w drugiej fazie pracy konwertera. W tym miejscu warto się przyjrzeć wartościom napięć, jakie w tej fazie występują na poszczególnych elementach układu: - napięcie na kluczu K jest niewielkie (jest to napięcie nasycenia tranzystora bipolarnego albo spadek napięcia pomiędzy źródłem a drenem włączonego tranzystora unipolarnego), - napięcie przyłożone do uzwojenia pierwotnego transformatora jest bliskie U I, - napięcie na zaciskach uzwojenia wtórnego to U I /p, - napięcie (wsteczne) na diodzie D jest równe U I /p + U O - jest wyższe niż U O. Faza 2 (rys. 3b) - wyłączony klucz K: W chwili wyłączenia (otwarcia) klucza K przepływ prądu przez uzwojenie pierwotne transformatora zostaje przerwany. W rdzeniu jest jednak zgromadzona energia pola magnetycznego, która nie może nagle zniknąć. Wywołuje ona przepływ prądu w uzwojeniu wtórnym (początki uzwojeń są oznaczone "po przekątnej", więc temu samemu kierunkowi pola magnetycznego odpowiadają przeciwne kierunki przepływu prądu) i tym samym wprowadzenie diody D w stan przewodzenia. Przez diodę przepływa więc prąd, który zasila obciążenie oraz ładuje kondensator C i uzupełnia ubytek energii w nim zgromadzonej, powstały w poprzedniej fazie. Ten prąd stopniowo maleje, ponieważ po wyłączeniu klucza K maleje ilość energii zgromadzonej w rdzeniu transformatora. "Przelewa się" ona z rdzenia do obwodu wyjściowego, a jednocześnie do układu nie jest dostarczana żadna nowa energia ze źródła napięcia wejściowego U I. A oto rozkład napięć, pojawiających się w układzie w tej fazie: - dioda D przewodzi, więc napięcie na niej to U F, - na zaciskach uzwojenia wtórnego transformatora panuje napięcie U O (a dokładnie: U O + U F ), - napięcie z uzwojenia wtórnego transformatora zostaje przetransformowane do uzwojenia pierwotnego, więc na zaciskach uzwojenia pierwotnego pojawia się napięcie p U O, - i na koniec najważniejsze: napięcie na kluczu K jest sumą napięcia, które pojawiło się na uzwojeniu pierwotnym transformatora i napięcia U I co znaczy, że chwilowe napięcie na kluczu jest wyższe, niż napięcie na wejściu konwertera. W krańcowym przypadku może ono osiągnąć wartość nawet nieco ponad 2 U I i przy projektowaniu układów z transformatorem trzeba to koniecznie brać pod uwagę 3. 3 W zasilaczach impulsowych, bezpośrednio przetwarzających napięcie pobierane z sieci energetycznej 230V, należy stosować tranzystory o napięciu przebicia około 800 V lub więcej.

4 3. Co od czego zależy, jak i dlaczego Na rys. 4 zostały przedstawione przebiegi czasowe napięć i prądów w obu fazach pracy transformatorowego konwertera przeciwbieżnego. Rys. 4 - przebiegi czasowe napięć i prądów w konwerterze przeciwbieżnym. W chwili t = 0 zostaje włączony (zamknięty) klucz K. Do indukcyjności L zostaje więc przyłożone napięcie bardzo bliskie U I, co powoduje narastanie prądu zgodnie z zależnością: i L (t)=i L0 + U I L t (1) gdzie I L0 to początkowy prąd, jaki płynął w uzwojeniu pierwotnym w chwili włączenia klucza. Po czasie δt prąd w uzwojeniu pierwotnym jest więc równy: I LK =I L0 + U I L δ T (2) W chwili δt następuje wyłączenie klucza K i prąd uzwojenia pierwotnego transformatora zostaje "przełączony" do uzwojenia wtórnego oraz do diody D, jednak jednocześnie zostaje on przetransformowany przez przekładnię p 4 : I D0 = p I LK (3) a następnie zaczyna się liniowo zmniejszać, zgodnie z zależnością: i D (t)=i D0 U O L W t (4) w której L W jest indukcyjnością uzwojenia wtórnego transformatora. 4 Warto sobie tutaj przypomnieć jak "współpracują" indukcyjności sprzężone, czyli transformator!

5 Jako że indukcyjność cewki jest proporcjonalna do kwadratu liczby zwojów, łatwo zauważyć że: L W = L p 2 (5) W chwili T prąd diody osiąga wartość: I DK = p I L0 (6) (bo jeśli w układzie panuje stan ustalony, to na końcu całego taktu pracy konwertera następuje powrót do stanu początkowego - czyli do sytuacji takiej, jaka miała miejsce w chwili t = 0) Zestawienie powyższych zależności w układ równań i jego rozwiązanie pozostawia się czytelnikowi, na końcu otrzymuje się zależność wiążącą napięcie na wyjściu konwertera z U I : U O = U I p δ 1 δ (7) Widać, że napięcie wyjściowe zależy od dwóch parametrów: współczynnika wypełnienia impulsów sterujących kluczem oraz przekładni zwojowej transformatora. Dla wartości δ = 1/2 napięcie wyjściowe jest określone tylko przez przekładnię. Nietrudno zauważyć, że poprzez zmianę wartości współczynnika wypełnienia możliwa jest regulacja napięcia wyjściowego w szerokim zakresie, od napięcia wyjściowego niższego niż określone przez samą przekładnię, do napięcia podwyższonego. Możliwość wpływania na napięcie wyjściowe na dwa sposoby jest bardzo pożyteczna wtedy, kiedy występuje potrzeba uzyskania napięcia U O znacznie niższego (lub znacznie wyższego) od U I. Można wtedy tak dobrać przekładnię transformatora, by to głównie ona była odpowiedzialna za przełożenie napięć, a cały układ pracował przy korzystnym współczynniku δ 1/2. Jest wtedy możliwa jego precyzyjna regulacja, umożliwiająca dokładne ustawienie napięcia wyjściowego. Można też zbudować zasilacz impulsowy ze stabilizacją tego napięcia przy pomocy pętli ujemnego sprzężenia zwrotnego. 4. Niedociążenie transformatorowego konwertera przeciwbieżnego Jak każdy układ konwertera DC-DC, transformatorowy układ przeciwbieżny jest wrażliwy na niedociążenie. Konwerter pracuje poprawnie (wytwarza na swoim wyjściu napięcie U O określone zależnością 7) tylko wtedy, kiedy z wyjścia jest pobierany prąd I O większy od pewnej określonej wartości, nazywanej prądem krytycznym I OKR. Jeśli I O < I OKR, napięcie na wyjściu jest wyższe niż U O i, co jest szczególnie nieprzyjemną cechą omawianego typu konwertera, przy prądzie I O = 0 teoretycznie rośnie do nieskończoności. Teoretycznie, bo zanim zdoła ono osiągnąć wyraźnie podwyższoną wartość, konwerter na ogół ulega uszkodzeniu. Powodem jest najczęściej opisany wcześniej efekt "wtransformowywania się" napięcia wyjściowego na stronę pierwotną transformatora, co powoduje zwiększanie się napięcia odkładanego na wyłączonym kluczu i w rezultacie jego przebicie 5. Jest to szczególnie groźne w układach sieciowych, w których zapas napięcia przebicia tranzystora kluczującego ponad rzeczywiste napięcia występujące w układzie bywa najczęściej niewielki. Przeciwbieżny konwerter transformatorowy musi więc być koniecznie zabezpieczany przed skutkami zmniejszenia prądu I O poniżej wartości I OKR. Poniżej zostanie pokazany sposób obliczenia prądu krytycznego I OKR. 5 Czasem przebiciu ulega nie tranzystor po stronie pierwotnej, a izolacja (emalia) pomiędzy sąsiadującymi zwojami w uzwojeniu. Należy pamiętać, że wytrzymałość napięciowa tej izolacji jest na ogół niewielka (kilkadziesiąt V).

6 Tak samo, jak w konwerterach beztransformatorowych, wejście w zakres obciążeń podkrytycznych następuje wtedy, kiedy przebieg czasowy prądu cewki (a więc także diody i klucza) "dotknie" osi poziomej - czyli na bardzo krótką chwilę spadnie do zera. Na rys. 5 został pokazany przebieg czasowy prądu diody D i klucza K dla dwóch różnych prądów obciążenia, w tym dla I O = I OKR. Rys. 5 - przebiegi prądu w diodzie i kluczu dla I O > I OKR i I O = I OKR Korzystając z obrazka i równań (1) - (6) można zapisać następujące zależności: I KK = U I L δ T (8) I DP = p I KK I DP = U O L W (T δ T ) (10) oraz dołożyć do tego (7): U O = U I p δ 1 δ Oczywiście średni prąd płynący przez diodę jest równy prądowi pobieranemu z konwertera do obciążenia: (9) I O =I DŚR (11) a więc: I OKR = 1 2 I DP T δt T = 1 2 I DP (1 δ) (12)

7 Po wykonaniu kilku przekształceń otrzymuje się następującą zależność: I OKR =U I p δ(1 δ) 2fL (13) Tak samo jak w innych konwerterach prąd I OKR jest tym mniejszy, im wyższa jest częstotliwość przełączania klucza f i im większa jest indukcyjność L (w tym wypadku jest to indukcyjność uzwojenia pierwotnego transformatora). 5. Ideałów nie ma, czyli co się dzieje w rzeczywistym układzie A. Indukcyjność rozproszenia Największe problemy w transformatorowych konwerterach napięcia sprawia... transformator. W dotychczasowych rozważaniach zostało uczynione domyślne założenie, że sprzężenie pomiędzy uzwojeniami transformatora jest pełne (m = 1), czyli że transformator jest idealny. W rzeczywistości tak nie jest. Rys. 6a wyjaśnia, co oznacza niepełne sprzężenie uzwojenia pierwotnego i wtórnego. Rys. 6 - a) transformator z indukcyjnością rozproszenia; b) przebieg napięcia na kluczu K. Indukcyjność pierwotnego uzwojenia nieidealnego transformatora można postrzegać tak, jakby składała się z dwóch części: indukcyjności głównej L G, idealnie sprzężonej z uzwojeniem wtórnym, i z tzw. indukcyjności rozproszenia L R, reprezentującej tę część całkowitej indukcyjności L, która nie jest sprzężona z niczym. Konsekwencje istnienia indukcyjności L R są łatwe do zrozumienia jeśli się przeanalizuje zjawiska, które występują w chwili wyłączenia (rozwarcia) klucza K. W chwili wyłączenia klucza energia pola magnetycznego, zgromadzonego w indukcyjności głównej L G, oddziałuje na uzwojenie wtórne (L W ) i wywołuje w nim przepływ prądu, który umożliwia rozładowywanie energii z rdzenia cewki. Inaczej się dzieje w nie sprzężonej z niczym indukcyjności L R, w której też przecież została zgromadzona pewna porcja energii. Ta energia nie ma się gdzie rozładować i - jak to w cewce - "próbuje" utrzymać w niej ciągłość prądu. Objawia się to gwałtownym wzrostem napięcia na kluczu w chwili jego wyłączenia, co może spowodować przebicie i uszkodzenie zastosowanego elementu 6. Na przebiegu napięcia na kluczu pojawia się dodatkowa "szpilka" napięciowa, która - jeśli nie zostaną zastosowane specjalne zabezpieczenia - może sięgać napięć dużo wyższych, niż wcześniej wspomniane napięcie U K = U I + p U O (maksymalnie 2 U I ). Zostało to pokazane na rys. 6b. Aby uchronić klucz przed zniszczeniem, w rzeczywistych układach konwerterów z transformatorem stosuje się specjalne układy, których zadaniem jest przejęcie energii z indukcyjności rozproszenia i "zgaszenie" (stąd ich zwyczajowa nazwa: "gasiki") wspomnianego 6 Teoretycznie, gdyby indukcyjność L R była idealna (bezstratna), nastąpiłby wzrost napięcia do nieskończoności, w rzeczywistości aż tak źle nie jest.

8 przepięcia. Sposobów realizacji układów gaszących jest sporo, poniżej - na rys. 7 - przedstawiono jeden z nich. Rys. 7 - przykład realizacji układu gaszącego. Dioda D G musi być diodą o dużej szybkości przełączania i napięciu przebicia wyższym niż napięcie U I. Powstające w chwili wyłączania klucza przepięcie powoduje gwałtowny wzrost potencjału na anodzie diody, jej gwałtowne włączenie i przepływ impulsu prądu (energii) z indukcyjności L R do kondensatora C. W ten sposób niebezpieczny dla klucza impuls napięciowy zostaje "rozmyty" w czasie, a jego amplituda wydatnie zmniejszona. W przerwie pomiędzy kolejnymi impulsami kondensator rozładowuje się do źródła napięcia wejściowego, a więc na katodzie diody D G panuje napięcie U I (lub nieco wyższe), dzięki czemu dioda - w oczekiwaniu na kolejne przepięcie - pozostaje wyłączona. B. Oscylacje W rzeczywistym układzie przebiegi czasowe napięć i prądów rzadko wyglądają dokładnie tak, jak na rys. 4. Bardzo często pojawiają się na nich dodatkowe oscylacje. Jest to najbardziej widoczne wtedy, kiedy układ jest obciążony prądem mniejszym od prądu krytycznego 7. Pokazano to na rys. 8. Rys. 8 - zjawiska przy obciążeniu podkrytycznym. a) przebiegi napięć i prądów; b) schemat Niezależnie od typu impulsowego konwertera napięcia stałego, skutek obciążenia go prądem mniejszym od I OKR jest taki sam - przerwanie ciągłości prądu w cewce (lub w obu cewkach sprzężonych). Na rys. 8a widać to w chwili t 1, w której prąd w uzwojeniu wtórnym, a więc i w diodzie, maleje do zera, a jednocześnie nie płynie prąd w uzwojeniu pierwotnym - bo jeszcze nie 7 Nawet jeśli zostaną zastosowane zabezpieczenia przed wzrostem napięcia wyjściowego w tej sytuacji (np. zmniejszanie współczynnika wypełnienia impulsów sterujących kluczem), zjawiska występujące "wewnątrz" konwertera wyglądają podobnie.

9 został włączony klucz. Rys. 8b pokazuje schemat układu w takiej sytuacji. Uzwojenia transformatora "wiszą w powietrzu", napięcie U O nie transformuje się na stronę pierwotną transformatora, więc napięcie na kluczu K powinno się obniżyć do wartości U I. Tak się dzieje, ale w sposób oscylacyjny, bo indukcyjności uzwojeń wraz z występującymi wokół nich pojemnościami (pojemnością międzyzwojową, pojemnościami montażowymi, pojemnościami klucza i diody itp.) tworzą obwód rezonansowy LC, a w pojemnościach jest zgromadzone nieco energii. Szybkość wygasania tych drgań zależy od ilości tej energii i od dobroci obwodu rezonansowego. Mogą one wygasnąć jeszcze przed ponownym włączeniem klucza K, ale zdarza się też tak, że w czasie t 1 T ich amplituda prawie się nie zmienia. C. Nasycanie się rdzenia transformatora To zjawisko zostało dokładnie opisane w opracowaniu dotyczącym konwertera beztransformatorowego obniżającego napięcie, w układzie z transformatorem obserwowane zjawiska wyglądają podobnie. 6. Zasilacz impulsowy ze stabilizacją napięcia wyjściowego Transformatorowy konwerter napięcia bardzo często jest fragmentem większego układu - stabilizowanego zasilacza impulsowego. Podobnie jak ma to miejsce w stabilizatorach o pracy ciągłej, do stabilizacji napięcia U O jest używana pętla ujemnego sprzężenia zwrotnego. W stabilizatorach impulsowych wykorzystuje się zależność napięcia wyjściowego od współczynnika wypełnienia impulsów włączających klucz K, więc zadaniem pętli jest ciągła regulacja tego współczynnika i korygowanie go w taki sposób, by napięcie U O pozostawało stałe mimo zmian prądu obciążenia I O i ewentualnej niestałości napięcia U I. Musi się to odbywać na zasadzie "większe napięcie na wyjściu konwertera -> mniejszy współczynnik wypełnienia". Opisaną zasadę działania stabilizowanego zasilacza impulsowego ilustruje rys. 9. Rys. 9 - stabilizowany zasilacz impulsowy. Na rys. 10 pokazano typowy sposób realizacji układu sterującego, którego zadaniem jest regulacja współczynnika wypełnienia w zależności od wartości doprowadzonego do niego napięcia wyjściowego. Impulsy włączające klucz wytwarza komparator, do którego wejść są doprowadzane dwa sygnały: a) napięcie (lub jego część), pobrane z wyjścia konwertera, b) sygnał piłokształtny z generatora, o stałej częstotliwości f. Na wyjściu komparatora jest otrzymywany sygnał prostokątny o częstotliwości f i współczynniku wypełnienia tym mniejszym, im napięcie na wejściu odwracającym komparatora jest wyższe 8. 8 Bardzo poplularnym układem, spełniającym opisane funkcje, jest układ scalony TL494. Zawiera on generator przebiegu piłokształtnego, komparator, układ wyjściowy przystosowany zarówno do sterowania tranzystorów bipolarnych jak iunipolarnych, a także układy dodatkowe (np. zabezpieczające przed przeciążeniem zasilacza).

10 Rys schemat blokowy układu sterującego impulsowym stabilizatorem napięcia. Dodatkową korzyścią, jaką uzyskuje się, budując zasilacz impulsowy z pętlą ujemnego sprzężenia zwrotnego, jest możliwość jego poprawnego działania (czyli utrzymywania założonego napięcia U O ) przy obciążeniu go prądem I O < I OKR. Zwiększanie się napięcia U O, spowodowane niedociążeniem wyjścia, zostaje skompensowane zmniejszeniem współczynnika wypełnienia δ. Ograniczeniem jest wtedy najmniejsza wartość δ, jaką daje się uzyskać w konkretnym układzie i to ona określa najmniejszy prąd, jaki da się odebrać z wyjścia zasilacza bez wzrostu napięcia U O powyżej założonej wartości. Jeśli współczynnik wypełnienia może być zredukowany do bardzo małej wartości, to ten prąd jest bardzo niewielki i w takiej sytuacji najczęściej po prostu stosuje się wstępne obciążenie stabilizatora poprzez wmontowanie na jego wyjściu opornika.

ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI

ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI 1 ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI 15.1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych właściwości wzmacniaczy mocy małej częstotliwości oraz przyswojenie umiejętności

Bardziej szczegółowo

12. Zasilacze. standardy sieci niskiego napięcia tj. sieci dostarczającej energię do odbiorców indywidualnych

12. Zasilacze. standardy sieci niskiego napięcia tj. sieci dostarczającej energię do odbiorców indywidualnych . Zasilacze Wojciech Wawrzyński Wykład z przedmiotu Podstawy Elektroniki - wykład Zasilacz jest to urządzenie, którego zadaniem jest przekształcanie napięcia zmiennego na napięcie stałe o odpowiednich

Bardziej szczegółowo

BADANIE PRZERZUTNIKÓW ASTABILNEGO, MONOSTABILNEGO I BISTABILNEGO

BADANIE PRZERZUTNIKÓW ASTABILNEGO, MONOSTABILNEGO I BISTABILNEGO Ćwiczenie 11 BADANIE PRZERZUTNIKÓW ASTABILNEGO, MONOSTABILNEGO I BISTABILNEGO 11.1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie rodzajów, budowy i właściwości przerzutników astabilnych, monostabilnych oraz

Bardziej szczegółowo

Przetwornica mostkowa (full-bridge)

Przetwornica mostkowa (full-bridge) Przetwornica mostkowa (full-bridge) Należy do grupy pochodnych od obniżającej identyczny (częściowo podwojony) podobwód wyjściowy Transformator można rozpatrywać jako 3-uzwojeniowy (1:n:n) oba uzwojenia

Bardziej szczegółowo

IMPULSOWY PRZEKSZTAŁTNIK ENERGII Z TRANZYSTOREM SZEREGOWYM

IMPULSOWY PRZEKSZTAŁTNIK ENERGII Z TRANZYSTOREM SZEREGOWYM Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego. IMPSOWY PRZEKSZTAŁTNIK ENERGII Z TRANZYSTOREM SZEREGOWYM Przekształtnik impulsowy z tranzystorem szeregowym słuŝy do przetwarzania energii prądu jednokierunkowego

Bardziej szczegółowo

Wzmacniacze operacyjne

Wzmacniacze operacyjne Wzmacniacze operacyjne Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest badanie podstawowych układów pracy wzmacniaczy operacyjnych. Wymagania Wstęp 1. Zasada działania wzmacniacza operacyjnego. 2. Ujemne sprzężenie

Bardziej szczegółowo

Ogólny schemat blokowy układu ze sprzężeniem zwrotnym

Ogólny schemat blokowy układu ze sprzężeniem zwrotnym 1. Definicja sprzężenia zwrotnego Sprzężenie zwrotne w układach elektronicznych polega na doprowadzeniu części sygnału wyjściowego z powrotem do wejścia. Częśd sygnału wyjściowego, zwana sygnałem zwrotnym,

Bardziej szczegółowo

Liniowe układy scalone w technice cyfrowej

Liniowe układy scalone w technice cyfrowej Liniowe układy scalone w technice cyfrowej Wykład 6 Zastosowania wzmacniaczy operacyjnych: konwertery prąd-napięcie i napięcie-prąd, źródła prądowe i napięciowe, przesuwnik fazowy Konwerter prąd-napięcie

Bardziej szczegółowo

T W [ns]=0,32 R[k Ω] C [ pf ]

T W [ns]=0,32 R[k Ω] C [ pf ] ZASILACZE IMPULSOWE impulsów sterujących δ, oblicz pojemność CEXT kondensatora, który należy dołączyć do układu 74123, aby wytwarzał on impulsy włączające klucz o czasie trwania TW. 1 W tym celu możesz

Bardziej szczegółowo

Przekształtniki napięcia stałego na stałe

Przekształtniki napięcia stałego na stałe Przekształtniki napięcia stałego na stałe Buck converter S 1 łącznik w pełni sterowalny, przewodzi prąd ze źródła zasilania do odbiornika S 2 łącznik diodowy zwiera prąd odbiornika przy otwartym S 1 U

Bardziej szczegółowo

Właściwości przetwornicy zaporowej

Właściwości przetwornicy zaporowej Właściwości przetwornicy zaporowej Współczynnik przetwarzania napięcia Łatwa realizacja wielu wyjść z warunku stanu ustalonego indukcyjności magnesującej Duże obciążenie napięciowe tranzystorów (Vg + V/n

Bardziej szczegółowo

Przetwornice napięcia. Stabilizator równoległy i szeregowy. Stabilizator impulsowy i liniowy = U I I. I o I Z. Mniejsze straty mocy.

Przetwornice napięcia. Stabilizator równoległy i szeregowy. Stabilizator impulsowy i liniowy = U I I. I o I Z. Mniejsze straty mocy. Przetwornice napięcia Stabilizator równoległy i szeregowy = + Z = Z + Z o o Z Mniejsze straty mocy Stabilizator impulsowy i liniowy P ( ) strat P strat sat max o o o Z Mniejsze straty mocy = Średnie t

Bardziej szczegółowo

Wykład Drgania elektromagnetyczne Wstęp Przypomnienie: masa M na sprężynie, bez oporów. Równanie ruchu

Wykład Drgania elektromagnetyczne Wstęp Przypomnienie: masa M na sprężynie, bez oporów. Równanie ruchu Wykład 7 7. Drgania elektromagnetyczne Wstęp Przypomnienie: masa M na sprężynie, bez oporów. Równanie ruchu M d x kx Rozwiązania x = Acost v = dx/ =-Asint a = d x/ = A cost przy warunku = (k/m) 1/. Obwód

Bardziej szczegółowo

PL 217306 B1. AZO DIGITAL SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Gdańsk, PL 27.09.2010 BUP 20/10. PIOTR ADAMOWICZ, Sopot, PL 31.07.

PL 217306 B1. AZO DIGITAL SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Gdańsk, PL 27.09.2010 BUP 20/10. PIOTR ADAMOWICZ, Sopot, PL 31.07. PL 217306 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 217306 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 387605 (22) Data zgłoszenia: 25.03.2009 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

Część 4. Zmiana wartości napięcia stałego. Stabilizatory liniowe Przetwornice transformatorowe

Część 4. Zmiana wartości napięcia stałego. Stabilizatory liniowe Przetwornice transformatorowe Część 4 Zmiana wartości napięcia stałego Stabilizatory liniowe Przetwornice transformatorowe Bloki wyjściowe systemów fotowoltaicznych Systemy nie wymagające znaczącego podwyższania napięcia wyjście DC

Bardziej szczegółowo

Motywacje stosowania impulsowych przetwornic transformatorowych wysokiej częstotliwości

Motywacje stosowania impulsowych przetwornic transformatorowych wysokiej częstotliwości Motywacje stosowania impulsowych przetwornic transformatorowych wysokiej częstotliwości Podwyższenie napięcia w dużym stosunku (> 2 5) przy wysokiej η dzięki transformatorowi Zmniejszenie obciążeń prądowych

Bardziej szczegółowo

PL B1. Sposób podgrzewania żarników świetlówki przed zapłonem i układ zasilania świetlówki z podgrzewaniem żarników

PL B1. Sposób podgrzewania żarników świetlówki przed zapłonem i układ zasilania świetlówki z podgrzewaniem żarników RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 211844 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 386656 (51) Int.Cl. H05B 41/14 (2006.01) H05B 41/295 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)

Bardziej szczegółowo

Drgania w obwodzie LC. Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński

Drgania w obwodzie LC. Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński Drgania w obwodzie L Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński 016 Drgania w obwodzie L Autorzy: Zbigniew Kąkol, Kamil Kutorasiński Rozpatrzmy obwód złożony z szeregowo połączonych indukcyjności L (cewki)

Bardziej szczegółowo

Prostowniki. Prostownik jednopołówkowy

Prostowniki. Prostownik jednopołówkowy Prostowniki Prostownik jednopołówkowy Prostownikiem jednopołówkowym nazywamy taki prostownik, w którym po procesie prostowania pozostają tylko te części przebiegu, które są jednego znaku a części przeciwnego

Bardziej szczegółowo

Ćw. 7 Wyznaczanie parametrów rzeczywistych wzmacniaczy operacyjnych (płytka wzm. I)

Ćw. 7 Wyznaczanie parametrów rzeczywistych wzmacniaczy operacyjnych (płytka wzm. I) Ćw. 7 Wyznaczanie parametrów rzeczywistych wzmacniaczy operacyjnych (płytka wzm. I) Celem ćwiczenia jest wyznaczenie parametrów typowego wzmacniacza operacyjnego. Ćwiczenie ma pokazać w jakich warunkach

Bardziej szczegółowo

Badanie dławikowej przetwornicy podwyŝszającej napięcie

Badanie dławikowej przetwornicy podwyŝszającej napięcie LABORATORIUM ZASILANIE URZĄDZEŃ ELETRONICZNYCH Badanie dławikowej przetwornicy podwyŝszającej napięcie Opracował: Tomasz Miłosławski Wymagania, znajomość zagadnień: 1. Budowa, parametry i zasada działania

Bardziej szczegółowo

II. Elementy systemów energoelektronicznych

II. Elementy systemów energoelektronicznych II. Elementy systemów energoelektronicznych II.1. Wstęp. Główne grupy elementów w układach impulsowego przetwarzania mocy: elementy bierne bezstratne (kondensatory, cewki, transformatory) elementy przełącznikowe

Bardziej szczegółowo

Dobór współczynnika modulacji częstotliwości

Dobór współczynnika modulacji częstotliwości Dobór współczynnika modulacji częstotliwości Im większe mf, tym wyżej położone harmoniczne wyższe częstotliwości mniejsze elementy bierne filtru większy odstęp od f1 łatwiejsza realizacja filtru dp. o

Bardziej szczegółowo

Rys. 1. Przebieg napięcia u D na diodzie D

Rys. 1. Przebieg napięcia u D na diodzie D Zadanie 7. Zaprojektować przekształtnik DC-DC obniżający napięcie tak, aby mógł on zasilić odbiornik o charakterze rezystancyjnym R =,5 i mocy P = 10 W. Napięcie zasilające = 10 V. Częstotliwość przełączania

Bardziej szczegółowo

Przekształtniki impulsowe prądu stałego (dc/dc)

Przekształtniki impulsowe prądu stałego (dc/dc) Przekształtniki impulsowe prądu stałego (dc/dc) Wprowadzenie Sterowanie napięciem przez Modulację Szerokości Impulsów MSI (Pulse Width Modulation - PWM) Przekształtnik obniżający napięcie (buck converter)

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Podstaw Elektroniki. Badanie przekształtnika obniżającego napięcie. Opracował: dr inż. Rafał Korupczyński

Laboratorium Podstaw Elektroniki. Badanie przekształtnika obniżającego napięcie. Opracował: dr inż. Rafał Korupczyński Laboratorium Podstaw Elektroniki Badanie przekształtnika obniżającego napięcie Opracował: dr inż. Rafał Korupczyński Zakład Gospodarki Energetycznej, Katedra Podstaw Inżynierii.Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

Temat: Analiza pracy transformatora: stan jałowy, obciążenia i zwarcia.

Temat: Analiza pracy transformatora: stan jałowy, obciążenia i zwarcia. Temat: Analiza pracy transformatora: stan jałowy, obciążenia i zwarcia. Transformator może się znajdować w jednym z trzech charakterystycznych stanów pracy: a) stanie jałowym b) stanie obciążenia c) stanie

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL BUP 10/16. JAROSŁAW GUZIŃSKI, Gdańsk, PL PATRYK STRANKOWSKI, Kościerzyna, PL

PL B1. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL BUP 10/16. JAROSŁAW GUZIŃSKI, Gdańsk, PL PATRYK STRANKOWSKI, Kościerzyna, PL PL 226485 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 226485 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 409952 (51) Int.Cl. H02J 3/01 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

WSTĘP DO ELEKTRONIKI

WSTĘP DO ELEKTRONIKI WSTĘP DO ELEKTRONIKI Część VI Sprzężenie zwrotne Wzmacniacz operacyjny Wzmacniacz operacyjny w układach z ujemnym i dodatnim sprzężeniem zwrotnym Janusz Brzychczyk IF UJ Sprzężenie zwrotne Sprzężeniem

Bardziej szczegółowo

Badanie transformatora

Badanie transformatora Ćwiczenie 14 Badanie transformatora 14.1. Zasada ćwiczenia Transformator składa się z dwóch uzwojeń, umieszczonych na wspólnym metalowym rdzeniu. Do jednego uzwojenia (pierwotnego) przykłada się zmienne

Bardziej szczegółowo

Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7

Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7 Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi zastosowaniami wzmacniacza operacyjnego, poznanie jego charakterystyki przejściowej

Bardziej szczegółowo

Badanie diod półprzewodnikowych

Badanie diod półprzewodnikowych Badanie diod półprzewodnikowych Proszę zbudować prosty obwód wykorzystujący diodę, który w zależności od jej kierunku zaświeci lub nie zaświeci żarówkę. Jak znaleźć żarówkę: Indicators -> Virtual Lamp

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 4 Tranzystor bipolarny (npn i pnp)

Ćwiczenie nr 4 Tranzystor bipolarny (npn i pnp) Ćwiczenie nr 4 Tranzystor bipolarny (npn i pnp) Tranzystory są to urządzenia półprzewodnikowe, które umożliwiają sterowanie przepływem dużego prądu, za pomocą prądu znacznie mniejszego. Tranzystor bipolarny

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA OPOLSKA, Opole, PL BUP 05/18. JAROSŁAW ZYGARLICKI, Krzyżowice, PL WUP 09/18

PL B1. POLITECHNIKA OPOLSKA, Opole, PL BUP 05/18. JAROSŁAW ZYGARLICKI, Krzyżowice, PL WUP 09/18 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 230058 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 422007 (51) Int.Cl. H02M 3/155 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 24.06.2017

Bardziej szczegółowo

7. Tyrystory. Tyrystor SCR (Silicon Controlled Rectifier)

7. Tyrystory. Tyrystor SCR (Silicon Controlled Rectifier) 7. Tyrystory 1 Tyrystory są półprzewodnikowymi przyrządami mocy pracującymi jako łączniki dwustanowe to znaczy posiadające stan włączenia (charakteryzujący się małą rezystancją) i stan wyłączenia (o dużej

Bardziej szczegółowo

Generatory drgań sinusoidalnych LC

Generatory drgań sinusoidalnych LC Generatory drgań sinusoidalnych LC Ryszard J. Barczyński, 2016 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Generatory drgań sinusoidalnych

Bardziej szczegółowo

Temat: Wzmacniacze operacyjne wprowadzenie

Temat: Wzmacniacze operacyjne wprowadzenie Temat: Wzmacniacze operacyjne wprowadzenie.wzmacniacz operacyjny schemat. Charakterystyka wzmacniacza operacyjnego 3. Podstawowe właściwości wzmacniacza operacyjnego bardzo dużym wzmocnieniem napięciowym

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 4- tranzystor bipolarny npn, pnp

Ćwiczenie 4- tranzystor bipolarny npn, pnp Ćwiczenie 4- tranzystor bipolarny npn, pnp Tranzystory są to urządzenia półprzewodnikowe, które umożliwiają sterowanie przepływem dużego prądu, za pomocą prądu znacznie mniejszego. Tranzystor bipolarny

Bardziej szczegółowo

Badanie transformatora

Badanie transformatora Ćwiczenie 14 Badanie transformatora 14.1. Zasada ćwiczenia Transformator składa się z dwóch uzwojeń, umieszczonych na wspólnym metalowym rdzeniu. Do jednego uzwojenia (pierwotnego) przykłada się zmienne

Bardziej szczegółowo

Indukcja wzajemna. Transformator. dr inż. Romuald Kędzierski

Indukcja wzajemna. Transformator. dr inż. Romuald Kędzierski Indukcja wzajemna Transformator dr inż. Romuald Kędzierski Do czego służy transformator? Jest to urządzenie (zwane też maszyną elektryczną), które wykorzystując zjawisko indukcji elektromagnetycznej pozwala

Bardziej szczegółowo

Obwód składający się z baterii (źródła siły elektromotorycznej ) oraz opornika. r opór wewnętrzny baterii R- opór opornika

Obwód składający się z baterii (źródła siły elektromotorycznej ) oraz opornika. r opór wewnętrzny baterii R- opór opornika Obwód składający się z baterii (źródła siły elektromotorycznej ) oraz opornika r opór wewnętrzny baterii - opór opornika V b V a V I V Ir Ir I 2 POŁĄCZENIE SZEEGOWE Taki sam prąd płynący przez oba oporniki

Bardziej szczegółowo

LUZS-12 LISTWOWY UNIWERSALNY ZASILACZ SIECIOWY DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA. Wrocław, kwiecień 1999 r.

LUZS-12 LISTWOWY UNIWERSALNY ZASILACZ SIECIOWY DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA. Wrocław, kwiecień 1999 r. LISTWOWY UNIWERSALNY ZASILACZ SIECIOWY DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA Wrocław, kwiecień 1999 r. 50-305 WROCŁAW TEL./FAX (+71) 373-52-27 ul. S. Jaracza 57-57a TEL. 602-62-32-71 str.2 SPIS TREŚCI 1.OPIS

Bardziej szczegółowo

Zasilacze i stabilizatory impulsowe

Zasilacze i stabilizatory impulsowe Zasilacze i stabilizatory impulsowe Ryszard J. Barczyński, 2011 2013 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Zasilacze i stabilizatory

Bardziej szczegółowo

Wzmacniacz operacyjny

Wzmacniacz operacyjny ELEKTRONIKA CYFROWA SPRAWOZDANIE NR 3 Wzmacniacz operacyjny Grupa 6 Aleksandra Gierut CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi zastosowaniami wzmacniaczy operacyjnych do przetwarzania

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Analogowych Układów Elektronicznych Laboratorium 4

Laboratorium Analogowych Układów Elektronicznych Laboratorium 4 Laboratorium Analogowych Układów Elektronicznych Laboratorium 4 1/6 Komparator, wyłącznik zmierzchowy Zadaniem jest przebadanie zachowania komparatora w układach z dodatnim sprzężeniem zwrotnym i bez sprzężenia

Bardziej szczegółowo

Elementy indukcyjne. Konstrukcja i właściwości

Elementy indukcyjne. Konstrukcja i właściwości Elementy indukcyjne Konstrukcja i właściwości Zbigniew Usarek, 2018 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Elementy indukcyjne Induktor

Bardziej szczegółowo

Temat: Elementy elektroniczne stosowane w urządzeniach techniki komputerowej

Temat: Elementy elektroniczne stosowane w urządzeniach techniki komputerowej Temat: Elementy elektroniczne stosowane w urządzeniach techniki komputerowej W układach elektronicznych występują: Rezystory Rezystor potocznie nazywany opornikiem jest jednym z najczęściej spotykanych

Bardziej szczegółowo

Wzmacniacz jako generator. Warunki generacji

Wzmacniacz jako generator. Warunki generacji Generatory napięcia sinusoidalnego Drgania sinusoidalne można uzyskać Poprzez utworzenie wzmacniacza, który dla jednej częstotliwości miałby wzmocnienie równe nieskończoności. Poprzez odtłumienie rzeczywistego

Bardziej szczegółowo

Część 4. Zagadnienia szczególne. b. Sterowanie prądowe i tryb graniczny prądu dławika

Część 4. Zagadnienia szczególne. b. Sterowanie prądowe i tryb graniczny prądu dławika Część 4 Zagadnienia szczególne b. Sterowanie prądowe i tryb graniczny prądu dławika Idea sterowania prądowego sygnał sterujący pseudo-prądowy prąd tranzystora Pomiar prądu tranzystora Zegar Q1 załączony

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki sezon 2 7. Układy elektryczne RLC

Podstawy fizyki sezon 2 7. Układy elektryczne RLC Podstawy fizyki sezon 2 7. Układy elektryczne RLC Agnieszka Obłąkowska-Mucha AGH, WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha Układ RC

Bardziej szczegółowo

Liniowe układy scalone

Liniowe układy scalone Liniowe układy scalone Wykład 3 Układy pracy wzmacniaczy operacyjnych - całkujące i różniczkujące Cechy układu całkującego Zamienia napięcie prostokątne na trójkątne lub piłokształtne (stała czasowa układu)

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 05 1 Oscylatory RF Podstawy teoretyczne Aβ(s) 1 Generator w układzie Colpittsa gmr Aβ(S) =1 gmrc1/c2=1 lub gmr=c2/c1 gmr C2/C1

Ćwiczenie nr 05 1 Oscylatory RF Podstawy teoretyczne Aβ(s) 1 Generator w układzie Colpittsa gmr Aβ(S) =1 gmrc1/c2=1 lub gmr=c2/c1 gmr C2/C1 Ćwiczenie nr 05 Oscylatory RF Cel ćwiczenia: Zrozumienie zasady działania i charakterystyka oscylatorów RF. Projektowanie i zastosowanie oscylatorów w obwodach. Czytanie schematów elektronicznych, przestrzeganie

Bardziej szczegółowo

PRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO

PRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO ĆWICZENIE 53 PRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO Cel ćwiczenia: wyznaczenie wartości indukcyjności cewek i pojemności kondensatorów przy wykorzystaniu prawa Ohma dla prądu przemiennego; sprawdzenie prawa

Bardziej szczegółowo

Laboratorium układów elektronicznych. Przetwornice impulsowe. Ćwiczenie 5. Zagadnienia do przygotowania. Literatura

Laboratorium układów elektronicznych. Przetwornice impulsowe. Ćwiczenie 5. Zagadnienia do przygotowania. Literatura Ćwiczenie 5 Przetwornice impulsowe Zagadnienia do przygotowania Podstawowe konfiguracje i parametry przetwornic impulsowych Budowa i zasada działania przetwornicy typu step-up (boost) Budowa i zasada działania

Bardziej szczegółowo

X L = jωl. Impedancja Z cewki przy danej częstotliwości jest wartością zespoloną

X L = jωl. Impedancja Z cewki przy danej częstotliwości jest wartością zespoloną Cewki Wstęp. Urządzenie elektryczne charakteryzujące się indukcyjnością własną i służące do uzyskiwania silnych pól magnetycznych. Szybkość zmian prądu płynącego przez cewkę indukcyjną zależy od panującego

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 5. Zastosowanie tranzystorów bipolarnych cd. Wzmacniacze MOSFET

Ćwiczenie 5. Zastosowanie tranzystorów bipolarnych cd. Wzmacniacze MOSFET Ćwiczenie 5 Zastosowanie tranzystorów bipolarnych cd. Wzmacniacze MOSFET Układ Super Alfa czyli tranzystory w układzie Darlingtona Zbuduj układ jak na rysunku i zaobserwuj dla jakiego położenia potencjometru

Bardziej szczegółowo

Dodatki do wykładu. Franciszek Gołek

Dodatki do wykładu. Franciszek Gołek Dodatki do wykładu Franciszek Gołek (golek@ifd.uni.wroc.pl) www.pe.ifd.uni.wroc.pl O cewkach i kondensatorach Generalnie kondensator to coś na czym można gromadzić nie zneutralizowany ładunek elektryczny.

Bardziej szczegółowo

Badanie transformatora

Badanie transformatora Ćwiczenie E9 Badanie transformatora E9.1. Cel ćwiczenia Transformator składa się z dwóch uzwojeń, umieszczonych na wspólnym metalowym rdzeniu. W ćwiczeniu przykładając zmienne napięcie do uzwojenia pierwotnego

Bardziej szczegółowo

(57) 1. Układ samowzbudnej przetwornicy transformatorowej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B2 PL B2 H02M 3/315. fig.

(57) 1. Układ samowzbudnej przetwornicy transformatorowej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B2 PL B2 H02M 3/315. fig. RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 161056 (13) B2 (21) Numer zgłoszenia: 283989 (51) IntCl5: H02M 3/315 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 23.02.1990 (54)Układ

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA OPOLSKA, Opole, PL BUP 11/18. JAROSŁAW ZYGARLICKI, Krzyżowice, PL WUP 01/19

PL B1. POLITECHNIKA OPOLSKA, Opole, PL BUP 11/18. JAROSŁAW ZYGARLICKI, Krzyżowice, PL WUP 01/19 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 230966 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 423324 (51) Int.Cl. H02M 3/155 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 31.10.2017

Bardziej szczegółowo

TRANSFORMATORY. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

TRANSFORMATORY. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego TRANSFORMATORY Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Maszyny elektryczne Przemiana energii za pośrednictwem pola magnetycznego i prądu elektrycznego

Bardziej szczegółowo

Podstawy Elektroniki dla Tele-Informatyki. Tranzystory unipolarne MOS

Podstawy Elektroniki dla Tele-Informatyki. Tranzystory unipolarne MOS AGH Katedra Elektroniki Podstawy Elektroniki dla Tele-Informatyki Tranzystory unipolarne MOS Ćwiczenie 4 2014 r. 1. Wstęp. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z działaniem i zastosowaniami tranzystora

Bardziej szczegółowo

Indukcyjność. Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński

Indukcyjność. Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński Indukcyjność Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński 2019 Indukcyjność Autorzy: Zbigniew Kąkol, Kamil Kutorasiński Powszechnie stosowanym urządzeniem, w którym wykorzystano zjawisko indukcji elektromagnetycznej

Bardziej szczegółowo

Proste układy wykonawcze

Proste układy wykonawcze Proste układy wykonawcze sterowanie przekaźnikami, tyrystorami i małymi silnikami elektrycznymi Ryszard J. Barczyński, 2016 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne

Bardziej szczegółowo

Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Katedra Elektroniki

Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Katedra Elektroniki Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Na podstawie instrukcji Wtórniki Napięcia,, Laboratorium układów Elektronicznych Opis badanych układów Spis Treści 1. CEL ĆWICZENIA... 2 2.

Bardziej szczegółowo

Stabilizatory impulsowe

Stabilizatory impulsowe POITECHNIKA BIAŁOSTOCKA Temat i plan wykładu WYDZIAŁ EEKTRYCZNY Jakub Dawidziuk Stabilizatory impulsowe 1. Wprowadzenie 2. Podstawowe parametry i układy pracy 3. Przekształtnik obniżający 4. Przekształtnik

Bardziej szczegółowo

Modelowanie i badania transformatorowych przekształtników napięcia na przykładzie przetwornicy FLYBACK. mgr inż. Maciej Bączek

Modelowanie i badania transformatorowych przekształtników napięcia na przykładzie przetwornicy FLYBACK. mgr inż. Maciej Bączek Modelowanie i badania transformatorowych przekształtników napięcia na przykładzie przetwornicy FLYBACK mgr inż. Maciej Bączek Plan prezentacji 1. Wprowadzenie 2. Cele pracy 3. Przetwornica FLYBACK 4. Modele

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE ELEMENTY ELEKTRONICZNE DIODA PROSTOWNICZA. W diodach dla prądu elektrycznego istnieje kierunek przewodzenia i kierunek zaporowy.

PODSTAWOWE ELEMENTY ELEKTRONICZNE DIODA PROSTOWNICZA. W diodach dla prądu elektrycznego istnieje kierunek przewodzenia i kierunek zaporowy. PODSTAWOWE ELEMENTY ELEKTRONICZNE DIODA PROSTOWNICZA W diodach dla prądu elektrycznego istnieje kierunek przewodzenia i kierunek zaporowy. Jeśli plus (+) zasilania jest podłączony do anody a minus (-)

Bardziej szczegółowo

Teoria Przekształtników - kurs elementarny

Teoria Przekształtników - kurs elementarny W6. PRZEKSZTAŁTNIKI IMPLSOWE PRĄD STAŁEGO -(2) [L5:str. 167-196] Podstawowym parametrem branym pod uwagę przy projektowaniu przekształtników impulsowych jest częstotliwość łączeń. Zwiększanie częstotliwości

Bardziej szczegółowo

Tranzystory bipolarne elementarne układy pracy i polaryzacji

Tranzystory bipolarne elementarne układy pracy i polaryzacji Tranzystory bipolarne elementarne układy pracy i polaryzacji Ryszard J. Barczyński, 2010 2014 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego

Bardziej szczegółowo

Badanie układów prostowniczych

Badanie układów prostowniczych Instrukcja do ćwiczenia: Badanie układów prostowniczych (wersja robocza) Laboratorium Elektroenergetyki 1 1. Cel ćwiczenia Poznanie budowy, zasady działania i właściwości podstawowych układów elektronicznych,

Bardziej szczegółowo

Tranzystor bipolarny. przykłady zastosowań cz. 1

Tranzystor bipolarny. przykłady zastosowań cz. 1 Tranzystor bipolarny przykłady zastosowań cz. 1 Ryszard J. Barczyński, 2016 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Wzmacniacz prądu

Bardziej szczegółowo

Generatory przebiegów niesinusoidalnych

Generatory przebiegów niesinusoidalnych Generatory przebiegów niesinusoidalnych Ryszard J. Barczyński, 2017 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Przerzutniki Przerzutniki

Bardziej szczegółowo

MGR Prądy zmienne.

MGR Prądy zmienne. MGR 7 7. Prądy zmienne. Powstawanie prądu sinusoidalnego zmiennego. Wielkości charakteryzujące przebiegi sinusoidalne. Analiza obwodów zawierających elementy R, L, C. Prawa Kirchhoffa w obwodach prądu

Bardziej szczegółowo

Gdy wzmacniacz dostarcz do obciążenia znaczącą moc, mówimy o wzmacniaczu mocy. Takim obciążeniem mogą być na przykład...

Gdy wzmacniacz dostarcz do obciążenia znaczącą moc, mówimy o wzmacniaczu mocy. Takim obciążeniem mogą być na przykład... Ryszard J. Barczyński, 2010 2015 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Gdy wzmacniacz dostarcz do obciążenia znaczącą moc, mówimy

Bardziej szczegółowo

Część 4. Zmiana wartości napięcia stałego. Stabilizatory liniowe Przetwornice transformatorowe

Część 4. Zmiana wartości napięcia stałego. Stabilizatory liniowe Przetwornice transformatorowe Część 4 Zmiana wartości napięcia stałego Stabilizatory liniowe Przetwornice transformatorowe Bloki wyjściowe systemów fotowoltaicznych Systemy nie wymagające znaczącego podwyższania napięcia wyjście DC

Bardziej szczegółowo

11. Wzmacniacze mocy. Klasy pracy tranzystora we wzmacniaczach mocy. - kąt przepływu

11. Wzmacniacze mocy. Klasy pracy tranzystora we wzmacniaczach mocy. - kąt przepływu 11. Wzmacniacze mocy 1 Wzmacniacze mocy są układami elektronicznymi, których zadaniem jest dostarczenie do obciążenia wymaganej (na ogół dużej) mocy wyjściowej przy możliwie dużej sprawności i małych zniekształceniach

Bardziej szczegółowo

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 26/16

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 26/16 PL 227999 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 227999 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 412711 (51) Int.Cl. H02M 3/07 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

Ćwicz. 4 Elementy wykonawcze EWA/PP

Ćwicz. 4 Elementy wykonawcze EWA/PP 1. Wprowadzenie Temat ćwiczenia: Przekaźniki półprzewodnikowe Istnieje kilka rodzajów przekaźników półprzewodnikowych. Zazwyczaj są one sterowane optoelektrycznie z pełną izolacja galwaniczną napięcia

Bardziej szczegółowo

płytka montażowa z tranzystorami i rezystorami, pokazana na rysunku 1. płytka montażowa do badania przerzutnika astabilnego U CC T 2 masa

płytka montażowa z tranzystorami i rezystorami, pokazana na rysunku 1. płytka montażowa do badania przerzutnika astabilnego U CC T 2 masa Tranzystor jako klucz elektroniczny - Ćwiczenie. Cel ćwiczenia Zapoznanie się z podstawowymi układami pracy tranzystora bipolarnego jako klucza elektronicznego. Bramki logiczne realizowane w technice RTL

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM OBWODÓW I SYGNAŁÓW. Stany nieustalone

LABORATORIUM OBWODÓW I SYGNAŁÓW. Stany nieustalone Politechnika Warszawska Instytut Radioelektroniki Zakład Radiokomunikacji WIECZOROWE STUDIA ZAWODOWE LABORATORIUM OBWODÓW I SYGNAŁÓW Ćwiczenie nr 4 Stany nieustalone opracował: dr inż. Wojciech Kazubski

Bardziej szczegółowo

PL B BUP 14/05. Reszke Edward,Wrocław,PL WUP 05/09 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

PL B BUP 14/05. Reszke Edward,Wrocław,PL WUP 05/09 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 201952 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 364322 (51) Int.Cl. H05B 6/66 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 06.01.2004

Bardziej szczegółowo

Generatory. Podział generatorów

Generatory. Podział generatorów Generatory Generatory są układami i urządzeniami elektronicznymi, które kosztem energii zasilania wytwarzają okresowe przebiegi elektryczne lub impulsy elektryczne Podział generatorów Generatory można

Bardziej szczegółowo

WZMACNIACZ ODWRACAJĄCY.

WZMACNIACZ ODWRACAJĄCY. Ćwiczenie 19 Temat: Wzmacniacz odwracający i nieodwracający. Cel ćwiczenia Poznanie zasady działania wzmacniacza odwracającego. Pomiar przebiegów wejściowego wyjściowego oraz wzmocnienia napięciowego wzmacniacza

Bardziej szczegółowo

Prądy wirowe (ang. eddy currents)

Prądy wirowe (ang. eddy currents) Prądy wirowe (ang. eddy currents) Prądy można indukować elektromagnetycznie nie tylko w przewodnikach liniowych, ale również w materiałach przewodzących o dowolnym kształcie i powierzchni, jeżeli tylko

Bardziej szczegółowo

Zasilacze: Prostowniki niesterowane, prostowniki sterowane

Zasilacze: Prostowniki niesterowane, prostowniki sterowane Zakład Napędów Wieloźródłowych Instytut Maszyn Roboczych Ciężkich Politechnika Warszawska Laboratorium Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie E1 - instrukcja Zasilacze: Prostowniki niesterowane, prostowniki

Bardziej szczegółowo

PRACOWNIA ELEKTRONIKI

PRACOWNIA ELEKTRONIKI PRACOWNIA ELEKTRONIKI Ćwiczenie nr 4 Temat ćwiczenia: Badanie wzmacniacza UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO W BYDGOSZCZY INSTYTUT TECHNIKI 1. 2. 3. Imię i Nazwisko 1 szerokopasmowego RC 4. Data wykonania

Bardziej szczegółowo

Teoria Przekształtników - kurs elementarny

Teoria Przekształtników - kurs elementarny W6. PRZEKSZTAŁTNIKI IMPLSOWE PRĄD STAŁEGO -(2) [L5:str. 167-196] Podstawowym parametrem branym pod uwagę przy projektowaniu przekształtników impulsowych jest częstotliwość łączeń. Zwiększanie częstotliwości

Bardziej szczegółowo

Politechnika Poznańska, Instytut Elektrotechniki i Elektroniki Przemysłowej, Zakład Energoelektroniki i Sterowania Laboratorium energoelektroniki

Politechnika Poznańska, Instytut Elektrotechniki i Elektroniki Przemysłowej, Zakład Energoelektroniki i Sterowania Laboratorium energoelektroniki Politechnika Poznańska, Instytut Elektrotechniki i Elektroniki Przemysłowej, Zakład Energoelektroniki i Sterowania Laboratorium energoelektroniki Temat ćwiczenia: Przetwornica impulsowa DC-DC typu buck

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 3 Badanie własności podstawowych liniowych członów automatyki opartych na biernych elementach elektrycznych

Ćwiczenie 3 Badanie własności podstawowych liniowych członów automatyki opartych na biernych elementach elektrycznych Ćwiczenie 3 Badanie własności podstawowych liniowych członów automatyki opartych na biernych elementach elektrycznych Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych własności członów liniowych

Bardziej szczegółowo

SYMBOLE GRAFICZNE. Tyrystory. Struktura Charakterystyka Opis

SYMBOLE GRAFICZNE. Tyrystory. Struktura Charakterystyka Opis SYMBOLE GRAFICZNE y Nazwa triasowy blokujący wstecznie SCR asymetryczny ASCR Symbol graficzny Struktura Charakterystyka Opis triasowy blokujący wstecznie SCR ma strukturę czterowarstwową pnpn lub npnp.

Bardziej szczegółowo

Przerywacz napięcia stałego

Przerywacz napięcia stałego Przerywacz napięcia stałego Efektywna topologia układu zmienia się w zależności od stanu łącznika Łukasz Starzak, Przyrządy i układy mocy, lato 2018/19 1 Napięcie wyjściowe przerywacza prądu stałego Przełączanie

Bardziej szczegółowo

Zaznacz właściwą odpowiedź (właściwych odpowiedzi może być więcej niż jedna)

Zaznacz właściwą odpowiedź (właściwych odpowiedzi może być więcej niż jedna) EUROELEKTRA Ogólnopolska Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej Rok szkolny 0/0 Zadania dla grupy elektrycznej na zawody I stopnia Zaznacz właściwą odpowiedź (właściwych odpowiedzi może być więcej

Bardziej szczegółowo

Tranzystorowe wzmacniacze OE OB OC. na tranzystorach bipolarnych

Tranzystorowe wzmacniacze OE OB OC. na tranzystorach bipolarnych Tranzystorowe wzmacniacze OE OB OC na tranzystorach bipolarnych Wzmacniacz jest to urządzenie elektroniczne, którego zadaniem jest : proporcjonalne zwiększenie amplitudy wszystkich składowych widma sygnału

Bardziej szczegółowo

Temat ćwiczenia: Przekaźniki półprzewodnikowe

Temat ćwiczenia: Przekaźniki półprzewodnikowe Temat ćwiczenia: Przekaźniki półprzewodnikowe 1. Wprowadzenie Istnieje kilka rodzajów przekaźników półprzewodnikowych. Zazwyczaj są one sterowane optoelektrycznie z pełną izolacja galwaniczną napięcia

Bardziej szczegółowo

Demonstracja: konwerter prąd napięcie

Demonstracja: konwerter prąd napięcie Demonstracja: konwerter prąd napięcie i WE =i i WE i v = i WE R R=1 M Ω i WE = [V ] 10 6 [Ω] v + Zasilanie: +12, 12 V wy( ) 1) Oświetlanie o stałym natężeniu: =? (tryb DC) 2) Oświetlanie przez lampę wstrząsoodporną:

Bardziej szczegółowo

X X. Rysunek 1. Rozwiązanie zadania 1 Dane są: impedancje zespolone cewek. a, gdzie a = e 3

X X. Rysunek 1. Rozwiązanie zadania 1 Dane są: impedancje zespolone cewek. a, gdzie a = e 3 EUROELEKTRA Ogólnopolska Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej Rok szkolny 20/202 Odpowiedzi do zadań dla grupy elektrycznej na zawody II stopnia Zadanie Na rysunku przedstawiono schemat obwodu

Bardziej szczegółowo

Opracowane przez D. Kasprzaka aka 'master' i D. K. aka 'pastakiller' z Technikum Elektronicznego w ZSP nr 1 w Inowrocławiu.

Opracowane przez D. Kasprzaka aka 'master' i D. K. aka 'pastakiller' z Technikum Elektronicznego w ZSP nr 1 w Inowrocławiu. Opracowane przez D. Kasprzaka aka 'master' i D. K. aka 'pastakiller' z Technikum Elektronicznego w ZSP nr 1 w Inowrocławiu. WZMACNIACZ 1. Wzmacniacz elektryczny (wzmacniacz) to układ elektroniczny, którego

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Podstaw Elektroniki. Badanie przekształtnika podwyższającego napięcie. Opracował: dr inż. Rafał Korupczyński

Laboratorium Podstaw Elektroniki. Badanie przekształtnika podwyższającego napięcie. Opracował: dr inż. Rafał Korupczyński Laboratorium Podstaw Elektroniki Badanie przekształtnika podwyższającego napięcie Opracował: dr inż. Rafał Korupczyński Zakład Gospodarki Energetycznej, Katedra Podstaw Inżynierii.Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 24 Temat: Układy bramek logicznych pomiar napięcia i prądu. Cel ćwiczenia

Ćwiczenie 24 Temat: Układy bramek logicznych pomiar napięcia i prądu. Cel ćwiczenia Ćwiczenie 24 Temat: Układy bramek logicznych pomiar napięcia i prądu. Cel ćwiczenia Poznanie własności i zasad działania różnych bramek logicznych. Zmierzenie napięcia wejściowego i wyjściowego bramek

Bardziej szczegółowo