PROGRAM : STOP HCV 2011

Transkrypt

1 PROGRAM : STOP HCV 2011 K ONFERENCJA WOJEWÓDZK A EPIDEM IOLOGIA ZAK AZEN HCV dr n. med. Feliks Jarocki WSSE OLSZTYN Olsztyn

2 WI RUSOWE ZAPAL ENI E WATROBY TYPU C Zakazenia HCV pr zebiegaja z malo char akter ystycznymi obj awami lub sa bezobj awowe. Powoduj a istotne szkody: - zdr owotne, - ekonomiczne, - spoleczne

3 Rozpowszechnienie zakazen HCV WZW B WZW C Swiat Afryka i Azja 74% wg. WHO 3% np. Senegal 90% zak. ludzi np. Tanzania 95% zak. ludzi od 1-1,5% 3% pr zewlekle zapalenia pr zewlekle zapalenia L. Zakazen mln mln. Umiera 0,5 mln. (marskosc watroby, rak).

4 ROZPOW SZECH NI ENI E ZAKAZEN HCV NA SW I ECI E Zdjecie tyt rozp zak HCV na swiecie 3 slajd

5 WZW C swiatowy problem zdrowotny mln ludzi zakazonych, 3% populacj i na swiecie, szacuje sie, ze smiertelnosc z powodu HCV moze sie potr oic w ciagu nastepnych lat.

6 EUROPA: L iczba zakazonych HCV: 7,3 8,8 mln, Zapadalnosc: >1,2% kraj e poludniowo-wschodnie <0,1% kraj e pólnocne, Zgony 86 tysiecy osób rocznie, Glówna przyczyna pr zeszczepien watroby (Uwe Sieber t, Nicolai M uhlberger, Stefan Zeuzem 2008).

7 ROZPOWSZECHNIENIE ZAKAZEN HCV W POLSCE - oficjalna rejestracje zachor owan na WZW C rozpoczeto w Polsce w 1997 r oku, notujac rocznie od okolo 800 do 3 tysiecy zgloszen, pr zy czym polowa z nich pochodzila ze stacji kr wiodawstwa,

8 ROZPOWSZECHNIENIE ZAKAZEN HCV W POLSCE - nieprecyzyjna ocena epidemiologiczna wskutek bezobj awowosci i br aku czynnego pr zesiewu, - br ak danych or az oceny epidemiologicznej w zakresie powiklan zakazen HCV, to jest marskosci i r aka watr obowokomór kowego.

9 Polska WZW B WZW C 1-1,5% Zakazeni 1,9 4% L iczba zakazen Woj. W-M L. Ludnosci Zak. HCV 21405

10 Liczb a zach or ow an i w sk azn ik zap ad aln osci n a W ZW C w Polsce i w oj. W - M lat ach ROK L. Zachorowan w Polsce Zapadalnosc w Polsce L. Zachorowan w woj. W-M Zapadalnosc w woj. W-M ,7 35 2, ,2 32 2, ,2 17 1, wg def wg def wg def wg def ,0 24 1,7 4,9 25 1,8 5,0 39 2,7 5,7 39 2,7

11 Liczba nosicieli HBV i HCV w woj. W-M w latach 2003/2006 Hbs (+) anty HCV (+) Rok 2010 l. zak. 127 wsk. wykr ywalnosci 8,9 l. zak. 136 wsk. wykr ywalnosci , , , , , , , , , , , , , ,0 9,5

12 Status serologiczny dializowanych pacjentów w woj. W-M Rok L. diali zowanych Czestotli wosc badania pacj entów L. dial. z wyn. (+) /% L. nowowykr. nosiciel i/% L. Pacj u których w ciagu roku wyst. serokonwersj a WZW B WZWC WZW B WZW C WZW B WZW C WZW B WZW C /kwar t 1/6m-cy 18/3 68/13-2//0,3 1/0,2 3/0, /kwar t 1/6m-cy 20/3 73/11 7/1 9/1,4-5/0, /kwar t 1/6m-cy 17/2 79/10 6/0,7 19/2,4 6/0,7 6/0, /kwar t 1/6m-cy 24/3 81/10 3/0,3 9/1,1 1/0,1 4/0, /kwar t 1/6m-cy 18/2,5 78/11 1/0,1 7/1 1/0,1 5/0, /kwar t 1/6m-cy 20/3 70//11 4/0,6 14/2,3 2/0,3 1/0, /6m-cy 1/6m-cy 18/2,8 62/9,6 2/0,3 6/0,9-1/0, /6m-cy 1/6m-cy 9/1,3 70/10,2 1/0, /6m-cy 1/6m-cy 18 / 2,3 54 / 7 4 / 0,5 4 / 0,5 1 / 0,1 0

13 Badania p/cial anty - HCV i RNA HCV w LBEK WSSE w Olsztynie Badania p/cial anty-hcv Badania RNA HCV ROK Liczba badan Liczba wyników (+) % (+) wyników Liczba badan Liczba. wyników (+) % (+) wyników

14 Liczba wykonanych badan anty - HCV Liczba anty HCV (+) 496 1,9% 40% RNA HCV (+) Pr of. Halota

15 Ryzyko dodatniego anty-hcv-cala populacja U mezczyzn - 2 x wieksza U mieszkajacych w miastach - 2 x wieksza > 3 pobytów w szpitalu - o polowe wieksza Przetoczenia kr wi pr zed 1992 r okiem - 3 x wieksza Dozylnie pr zyjmujacy nar kotyki - 7 x wieksza

16 Kto choruje: ZAK AZENIE WZWC Personel sluzby zdrowia: - zakazenia analityków oraz pielegniarek i poloznych Plec - czesciej mezczyzni Nar komani - 70% zakazonych - 90% u zakazonych HIV Zaklady karne 7,25% wsród osadzonych w 2008

17 Kto choruje: Wiek: l. - k-ty plciowe - wielopartnerstwo - agresywny seks - homoseksualizm powyzej 65 roku zycia 60-70% - kontakty ze sl. zdrowia Sa to glównie zakazenia szpitalne: oddz. niezabiegowe, hematologia, dializoterapia. Halota - 80% osób korzystajacych z uslug sluzby. 654 badano, u 64 osób nie wykryto anty-hcv

18 Zakazenia zawodowe HCV Gr upy zawodowego r yzyka: 1. per sonel medyczny, 2. str azacy, (r atownicy), 3. policj anci, 4. funkcj onar iusze, Kazda osoba eksponowana na krew powinna byc testowana w kier unku zakazenia HCV.

19 JAK PRZENOSI SIE HCV: Droga wertykalna M atka zakazona wirusem WZW B i C moze zakazic noworodka. Zakazenie pr zy porodzie W pierwszych tygodniach zycia (WZW C zakaza sie ok. 5% noworodków) U kobiety w ciazy oznaczyc antygen HBS i przeciwciala anty- HCV Noworodek urodzony z matki HBS + podac immunoglobuline anty- HBS, HBI g i zaszczepic

20 JAK PRZENOSI SIE HCV Droga wertykalna Karmienie piersia Ciecie cesarskie zmniejsza ryzyko transmisji u ciezar nych z wysoka wiremia

21 Droga parenteralna JAK PRZENOSI SIE HCV Do zakazen dochodzi w wyniku naruszenia ciaglosci tkanek - niedostateczna sterylizacj a - endoskopie - niezmienianie rekawiczek - przetaczanie krwi 1/ donacji 1/ do 1992r. od 1992r - anty-hcv od 2000r. RNA - HCV

22 Mycie rak JAK PRZENOSI SIE HCV - badanie metoda obserwacj i: 2843 zdar zenia / 105h rece mylo 48% personelu: 53% pielegniarek 30% lekarzy Zwiekszenie czestosci mycia rak o 37,5% zmniej szalo czestosc bakteriemii o 67,5%!

23 WZW B JAK PRZENOSI SIE HCV tatuaz igly do pr zekluwania uszu igly do akupunktury gabinety kosmetyczne gabinety fryzjerskie wspólna szczoteczka do zebów wspólna maszynka do golenia WZW C 60-70% zakazen wirusem C sa to zakazenia szpitalne

24 JAK PRZENOSI SIE HCV DROGA HORYZONTAL NA WZW B r zadkie ryzyko (sa szczepieni) WZW C Szczepieni p/ WZW B tylko nosiciele p/ciala anty HCV wykryto u: 0,5% kr wiodawców 3% chorych w oddz. chirurg. 9% per sonelu oddz. dializ 44% chor ych dializowanych 4% los. wybranych dzieci 70% narkomanów 1-6 m-cy Okres wylegania: 1 4 m-cy

25 WZW C Wirus HCV jest jednoniciowym kwasem RNA o srednicy 50nm. Rodzina flaviviridae wirus HCV wykazuje hepatotropizm po wniknieciu namnaza sie w komórkach watroby i na drodze pobudzenia reakcj i odpornosciowych ustroj u wywoluj a zmiany zapalne i martwicze w watrobie. wirus HCV wykazuje równiez tropizm do mononuklearów krwi obwodowej.

26 WZW C Zidentyfikowany w 1989r. metoda biologii melekularnej anty - HCV (test immunoenzymatyczny Elisa) 2000 RNA HCV Wyróznia sie 6 glównych genotypów HCV ( 1-6), w kazdym kilka podtypów. Genotypy 1,2,3 wystepuj a na calym swiecie Genotypy 4, 5 wystepuja w Afryce Genotyp 6 wystepuje w Azji

27 WZW C W Polsce u 70-80% osób zakazonych HCV stwierdza sie: genotyp 1b - któr y gor zej poddaj e sie leczeniu, genotyp 1a - 5%, genotyp 3a - 17%, genotyp 4c + a - ponizej 1%.

28 GEOGRAFICZNY ROZKLAD GENOTYPÓW HCV

29 W ZW C Duza róznor odnosc genetyczna oraz wysoka zdolnosc mutacji stanowi utr udnienie w pr zygotowaniu szczepionki p/ko WZWC

30 STRATEGI A ZW ALCZANI A EPI DEMI I ZAKAZEN HCV: zapobieganie nowym zakazeniom, wczesne wykrywanie zakazen i skuteczne leczenie chor ych, pr owadzenie wlasciwego nadzor u.

31 ZAPOBI EGANI E N OW YM ZAKAZENI OM HCV ( PROFI LAKTYKA PI ERW OTNA) poprawa bezpieczenstwa zabiegów pr zebiegaj acych z naruszeniem ciaglosci tkanek, zapobieganie i zwalczanie nar komanii, unikanie zagrozen zwiazanych z niemedycznym uszkodzeniem skór y (zabiegi kosmetyczno upiekszaj ace), unikanie niebezpiecznych zachowan seksualnych.

32 ZAPOBI EGANI E N OW YM ZAKAZENI OM HCV ( PROFI LAKTYKA PI ERW OTNA) M INIM ALIZACJA ZAWODOWEGO NARAZENIA NA K REW POPRZEZ: 1. wybór procedur obciazonych niskim ryzykiem zakluc i skaleczen (np. zabiegi z uzyciem technik endoskopowych, uzywanie nozy ter micznych, staplerów, itp.), 2. stosowanie srodków ochrony osobistej (okulary ochronne), 3. poslugiwanie sie bezpiecznym spr zetem (systemy zamknietego poboru krwi, igly retrakcyj ne, itp.).

33 W CZESNE W YKRYW ANI E/ SKUTECZNE LECZENI E OSÓB ZAKAZONYCH HCV ( PROFI LAKTYKA W TÓRNA) ZWIEKSZENIE LICZBY BADAN PRZESIEWOWYCH ZWIEKSZENIE ODSETKA UJAWNIONYCH ZAK AZEN ZWIEKSZENIE M OZLIWOSCI WYDLUZENIA ZYCIA I POPRAWY JAKOSCI ZYCIA

34 EFEKTY W CZESNEGO W YKRYW ANI A I SKUTECZNEGO LECZENI A OSÓB ZAKAZONYCH HCV REDUKCJA OBCIAZENIA CHOROBA ZM NIEJSZENIE LICZBY ZAK AZONYCH I CHORYCH: 1. ZWIEK SZENIE LICZBY WYLECZONYCH, 2. ZM NIEJSZENIE LICZBY ZRÓDEL INFEK CJI, 3. OGRANICZENIE TRANSM ISJI ZAK AZENIA, 4. ZM NIEJSZENIE LICZBY CHORYCH Z POWAZNYM I POWIKLANIAM I ZAK AZENIA.

35 DZIEKUJE ZA UWAGE

36 HARMONOGRAM REALIZACJI PROGRAMU STOP HCV NA TERENI E WOJEWÓDZTWA W-M dr n. med. Feliks Jarocki WSSE OLSZTYN Olsztyn

37 CEL PROGRAMU: Zwiekszenie wiedzy o: - epidemiologii zakazen HCV - czynnikach r yzyka, - obrazie chor obowym, - mozliwosciach leczenia, - pr ofilaktyce zakazen HCV - or az w efekcie zwiekszenie liczby badan p/cial anty - HCV

38 PROGRAM OBEJMUJE: 1. Personel medyczny: lekar ze, pielegniar ki, laboranci - POZ - szpitalnej opieki zdr owotnej. 2. M lodziez szkól ponadgimnazj alnych. POD HASLEM: BADZ SWIADOM Y ZAGROZENA ZAPOBI EGAJ ZAK AZENI U WYKONAJ TEST NA HCV

39 PROGRA M OBEJM UJE: POZ Program bedzie pr owadzony w kazdym powiecie! W 1 duzej placówce POZ (5 lekar zy), POZ -21, po 1 z kazdego powiaty, po 2 z powiatów gr odzkich.

40 12 szpitali specj alistycznych: PROGRAM OBEJM UJE: SZPITALE 1. WOJ. SZPITAL SPEC. W OLSZTYNIE, 2. SP. ZESPÓL GRUZLICY I CHORÓB PLUC, 3. WOJ. SPEC. SZPITAL DZIECIECY, 4. MIEJSKI SZPITAL ZESPOLONY W OLSZTYNIE, 5. SZPITAL UNIWERSYTECKI Z PRZYCHODNIA SP ZOZ UWM W OLSZTYNIE, 6. SP ZOZ DZIALDOWO, 7. SZPITAL POWIATOWY W BARTOSZYCACH, 8. SP ZOZ SZPITAL POWIATOWY W GIZYCKU, 9. POWIATOWY SZPITAL W ILAWIE, 10. WOJ. SZPITAL ZESPOLONY W ELBLAGU, 11. SP SZPITAL MIEJSKI ELBLAG, 12. SP ZOZ DZIALDOWO.

41 PROGRA M OBEJM UJE: SZPITALE - 3 osoby z kierownictwa i nadzoru epidemiologicznego: - dyrektor, - kierownik Zespolu Zakazen Szpitalnych, - pielegniarka epidemiologiczna, oraz: - ordynatorzy, - pielegniarki oddzialowe. Dyrekcj e pozostalych szpitali proszone sa o wlaczenie sie w program.

42 RAMY CZASOW E: MODUL POZ L uty 2011 kwiecien 2011 Pozyskiwanie danych z: Luty listopad 2011 POZ do PSSE do 15 maja 2011 z PSSE do WSSE do 20 maja podac liczbe wykonanych badan p/cial anty HCV, - podac liczbe dodatnich wyników, - w miare mozliwosci porównac z rokiem popr zednim.

43 MODUL SZPI TALE SPECJALI STYCZNE L uty - wr zesien Pozyskiwanie danych do 15 pazdzier nika do PSSE. Z PSSE do WSSE do 20 pazdzier nika 2011 Szpitale oddzialy chor ób zakaznych, poradnie chor ób zakaznych: - podac liczbe wykonanych badan anty - HCV, - podac liczbe wyników dodatnich, - podac liczbe wykonanych badan RNA HCV, - podac liczbe wyników dodatnich.

44 METODY REALI ZACJI : POZ 1. Dyrektorzy placówek POZ zapraszani sa do udzialu w programie pr zez W-M PWI S (pismem potwier dzaj a udzial w programie wlasciwej PSSE), - wskazuja lekarzy wytypowanych do szkolenia i udzialu w programie, - placówka zostanie zaopatrzona w materialy fachowe i infor macyj ne.

45 METODY REALI ZACJI SZPITALE 2. Dyrektorzy szpitali zapraszani sa do udzialu w programie przez W-M PWIS (pismem potwierdzaj a udzial w programie WSSE) - wskazuja osoby wytypowane do szkolenia i udzialu w programie: ordynator zy, pielegniar ki oddzialowe.

46 METODY REALI ZACJI : Osoby odpowiedzialne za realizacje programu w szpitalu (przewodniczacy Zespolu Zakazen Szpitalnych, pielegniarka epidemiologiczna) organizuja: - szkolenie wewnetr zne, - monitoruja sytuacje epidemiologiczna placówki w zakresie zagrozen zwiazanych z HCV (liczba osób objetych badaniem, liczba wyników dodatnich), K ontrola wewnetrzna dotyczaca przestrzegania procedur zwiazanych z bezpieczenstwem epidemiologicznym.

47 PLANOW ANE FORMY OCENY: 1. sprawozdania, 2. porównanie danych statystycznych z przed programu i po j ego zakonczeniu, 3. listy uczestników, 4. ocena wykladowców, 5. K oordynator wojewódzki opracowuje raport i przekazuje do GIS.

48 GLÓW NE W SKAZANI A DO W YKONANI A BADAN W KI ERUNKU ZAKAZEN HCV 1. podwyzszona aktywnosc enzymów watr obowych 2. powiekszenie watr oby, 3. czeste pobieranie kr wi, 4. czeste zabiegi chir urgiczne i stomatologiczne oraz endoskopie, 5. obecnosc kolczyków, tatuazy, 6. stosowanie dozylnych i donosowych srodków odur zaj acych, 7. przetoczenia kr wi pr zed 1993 r.

49 DI AGNOSTYKA HCV 1. oznaczenie p/cial anty HCV - test przesiewowy Pacjent z dodatnim wynikiem wymaga dalszej diagnostyki w jednostce specjalistycznej: oddzial obserwacyjno-zakazny lub poradnia chorób zakaznych. 2. oznaczenie RNA HCV - test wykrywajacy czynne zakazenie

50 PODSUMOW ANI E 1.Ukryta epidemia HCV 2. M ozna nad nia zapanowac pod warunkiem, wczesnego wykrywania p/cial anty-hcv 3.U wiekszosci chorych zakazenia HCV moze byc skutkiem zakazen szpitalnych. 4. Zakazenia HCV charakteryzuje bezobjawowosc lub skapoobj awowosc zakazen ostrych j ak i pr zewleklych. 5. Niski wsk wykrywania zakazen HCV wynika z tego, ze oznaczania p/cial HCV nie jest refundowane przez NFZ w POZ.

51 Badz swiadomy zagr ozenia, Zapobiegaj zakazeniu, Wykonaj test na HCV.

52 DZIEKUJE ZA UWAGE