Katedra Świętego Wita w Kruszwicy i jej pożar w 1096 n.e.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Katedra Świętego Wita w Kruszwicy i jej pożar w 1096 n.e."

Zuzanna Kucharska
6 lat temu
Przeglądów:

1 Katedra Świętego Wita w Kruszwicy i jej pożar w 1096 n.e. Autor: Wieczorna Image not found Nie wiemy, czy opowieść ta nie została przekształcona współcześnie. Inne wersje nie precyzują, kiedy panował Donimir. Rzekomo w, " X w. wzniesiono tu drewniany kościół św. Wita" wg [1]. W przywileju dla arcybiskupa Norberta z 1133 wymieniono dwie kujawskie

2 diecezje: kruszwicką i włocławską. Wg niektórych źródeł Kruszwica w tym okresie prze 20 lat ( ) była stolicą biskupstwa z siedzibą w katedrze św. Wita. wg Warto dodać, że kościół ten najprawdopodobniej zbudowano na miejscu opactwa benedyktyńskiego, ale pierwsza katedra św. Wita stała od X-Xi w. na kruszwickim podgrodziu, gdzie również znajdowała się siedziba biskupa, którą w XIII w. przeniesiono do Włocławka. wg Tradycje osadnicze Kruszwicy sięgają epoki kamienia. Gród powstał około 700 lat p.n.e. W końcu X wieku wzniesiono tu jednoczłonowy gród piastowski, a także ośrodek kultu - Katedrę p.w. św. Wita. wg Od końca XII wieku gród był siedzibą kasztelanii kruszwickiej. W tym okresie zbudowano romańską kolegiatę Św. Piotra i Pawła, a następnie kościół Św. Gotarda, a także wg niektórych źródeł była siedzibą biskupstwa z katedrą Św. Wita. wg W tym miejscu można też wspomnieć, że ks. Librowski uwzględnił także dzieje katedry św. Wita w Kruszwicy (spłonęła w 1096 r.) oraz katedry św. Piotra i Pawła w tym mieście (XI w.) 28 wg digital.fides.org.pl/content/422/07_debinski.pdf

3 Od roku 1075 katedrą miał być kościół św. Wita na kruszwickim podgrodziu, skąd w 1124 r., w czasie pobytu w Polsce legata Idziego z Tuskulum, przeniesiono ją do kościoła św. Piotra na wschodnim brzegu Gopła. (...) Opierając się na ustaleniach K. Górskiego oraz powołując na tradycję twierdzi on, że funkcję katedry spełniał pierwotnie kościół Św. Wita. Stamtąd, po zburzeniu tego kościoła w 1096 r, została ona przeniesiona do bazyliki św. Piotra. wg Michalski - Biskupstwo kujawskie.pdf M Michalski " Złota Włócznia " Prawie tysiąc lat temu, kiedy na tronie zasiadał pierwszy nasz król Bolesław Chrobry, trakty i bezdroża przemierzali rozesłani ze stołecznego Gniezna księża i zakonnicy, krzewiąc nową wiarę. Pewnego wiosennego ranka do kruszwickiego księcia Domira dotarła przyniesiona przez wędrownych smolarzy wiadomość, że w nadgoplańskiej puszczy widzieli dwóch dziwnie odzianych mężczyzn. Książę czuwający nad bezpieczeństwem swych poddanych rozkazał, by odszukać wędrowców i sprowadzić przed jego oblicze. Wysłani na poszukiwanie wojowie, szybko wypełnili książęcy rozkaz. Przywiedli do kruszwickiego grodu dwóch zakonników. Okazało się, że pochodzą z Czech, a ich długie, zabłocone, brązowe habity zdradzały, że długą już przemierzyli drogę. Książę przyjął ich bardzo serdecznie, ugościł jadłem i napojem i prosił, by odpoczęli nieco nim wyruszą w dalszą drogę. Nazajutrz w towarzystwie grodowej starszyzny, długo rozmawiał z gośćmi, wypytywał o wieści z dalekiego świata, pytał o wiarę, którą głosili mnisi. Ci odpowiadali chętnie, przekazując wieści o Gnieźnie, o polskim królu i o misji, z którą Bolesław Chrobry wyprawił ich do wielkopolskich i kujawskich grodów. Wszyscy słuchali gości w wielkim skupieniu.

4 Nie minęło wiele czasu, a Donimir i starszyzna grodowa postanowili przyjąć z rąk mnichów Chrzest i wybudować w miejscu, gdzie niegdyś stała zagroda Piastakołodzieja, katolicką świątynię. Nad Gopłem, niedaleko grodu stał jeszcze okazały chram Światowida, postanowili więc, że nowa świątynia będzie bardziej okazała, piękniejsza. Zbudowano ją z potężniejszych bierwion dębowych i modrzewiowych wyrąbanych w nadgoplańskiej puszczy, a dach pokryto ołowianymi płytkami, zakupionymi u wędrownych kupców. Zakonnicy, którzy cały czas pomagali przy budowie kościoła, postanowili, że patronem świątyni będzie św. Wit. Przez wiele lat istniały obok siebie katolicki kościół i pogański chram Światowida. Po latach, kiedy do Kruszwicy dotarł kołobrzeski biskup Reinbern, poprzez swe nauki przekonał do nowej wiary tych wszystkich, którzy dotąd oddawali hołd posągowi Światowida. Był wśród nawróconych także ostatni kapłan obsługujący pogańskiego bożka. Pogański chram zniszczono, a kościół p.w. Św. Wita stał się katedrą-siedzibą biskupa. wg Kruszwica.com, por. Druga połowa XI w. To okres największego rozkwitu miasta. Po przyjęciu chrześcijaństwa pobudowano kościoły św. Wita, NMP, św. Klemensa. Gród był na tyle silny, by w 1096 r. stawić opór Władysławowi Hermanowi. Wieki XII i XIII charakteryzują się wieloma przeobrażeniami struktury politycznej i gospodarczej. Zmienia się topografia grodu, następuje rozkwit wielu rękodzieł, szczególnie szklarstwa, wzrasta liczba mieszkańców grodu. Zbudowano nowe kościoły-na prawym brzegu jeziora romańską kolegiatę Św. Piotra, a następnie kościół Św. Gotarda. Niektóre źródła podają, że Kruszwica w latach podniesiona została do godności stolicy biskupiej, której siedzibą była katedra Św. Wita. wg Przez długi czas sądzono, że istniejący do dziś kościół kolegiacki Św. Piotra i Pawła w Kruszwicy służył jako pierwotna katedra tak wtedy, gdy biskupi rezydowali w Kruszwicy, jak i wówczas, gdy już Włocławek stał się stolicą diecezji, do czasu wybudowania tu katedry. Potem stała się ta świątynia kolegiatą. Wprawdzie już Długosz pisał o dwóch kolegiatach w Kruszwicy, ale uważano to za pomyłkę tego dziejopisarza. Jednakże ostatnie badania archeologiczne w Kruszwicy i nowe źródła historyczne pozwoliły ustalić ponad wszelką wątpliwość, ze pierwszą katedrą w

5 Kruszwicy był kościół Św. Wita, stojący nieopodal zamku. Już samo jego wezwanie nasuwa przypuszczenie, że był fundacji Mieczysława I, zapewne z poręki księżnej Dąbrówki, której ten święty był bliski, ponieważ katedra praska nosiła to wezwanie. Prawo patronatu nad tą świątynią, należące do monarchy, to przypuszczenie potwierdza. Prawdopodobnie pierwszy ten kościół był drewniany, a nowy murowany mógł wystawić Mieczysław II około 1027 r. Tak więc najstarszym wydaje się być grodowy kościół pod wezwaniem św. Wita i była to pierwsza siedziba biskupa, po utworzeniu tu diecezji. Przy pierwszej katedrze kruszwickiej było grono duchowieństwa, które dało początek kapitule kruszwickiej. Pierwsza katedra kruszwicka uległa zagładzie najprawdopodobniej podczas wojny domowej za Władysława Hermana. Dało to okazję do przeniesienia katedry do nowego kościoła w Kruszwicy. Był to chronologicznie drugi kościół kruszwicki, obecnie jeszcze istniejący, pod wezwaniem św. Piotra i Pawła, powstały według niektórych na początku XI w. z fundacji króla Mieczysława II, pierwotnie dany zakonnikom benedyktynom, ale później przeznaczony na katedrę. Owi zakonnicy benedyktyńscy mogli stanowić zalążek nowej kapituły katedralnej. Świątynia ta pozostała katedralną jeszcze przez pewien czas, gdy diecezja otrzymała nową stolicę we Włocławku. Tradycja zaś przechowała przez wieki pamięć, że obecna kolegiata kruszwicka to dawna katedra. wg opr. A. Fularz wg [1] %28gm-Kruszwica,-pow-inowroc%C5%82awski%29.html Librowski S , Z dziejów katedry a następnie kolegiaty św. Wita w Kruszwicy, Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, t. 15 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne : organ Ośrodka Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych przy Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Z dziejów katedry a następnie kolegiaty św. Wita w Kruszwicy = Quaedam ad aedem cathedralem, deinceps ad Cruseviciense s. Viti collegiale templum spectantia : I: Cathedra, tum collegiata s. Viti ad an / Ks. Stanisław Librowski.

6 Librowski, Stanisław Źródło Twórcy Dodatkowe informacje Wydawca Instytut Archiwów Bibliotek i Muzeów Kościelnych Czasopismo Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne : organ Ośrodka Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych przy Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, ISSN Rocznik 1967 Tom 15 Strony Opis fizyczny s Tekst równol. pol. i łac.; Streszcz. łac. Daty wydano 1967

Podobne dokumenty

Biskupstwo Krasnystawskie n.e.

Biskupstwo Krasnystawskie n.e. 11.05.2014 Biskupstwo Krasnystawskie 1490-1664 n.e. Autor: Wieczorna Image not found http://wieczorna.pl/uploads/photos/middle_ W 1490 r. biskup Maciej ze Starej Łomży przeniósł za zgodą Kazimierza Jagiellończyka