WSTĘP. Budzić nadzieję w sobie i innych, oznacza: dodawać odwagi, dodawać życia. Phil Bosmans

Transkrypt

1 PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOLNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 12 IM. ZYGMUNTA GLOGERA W BIAŁYMSTOKU 1

2 WSTĘP Budzić nadzieję w sobie i innych, oznacza: dodawać odwagi, dodawać życia. Phil Bosmans Program profilaktyki stanowi dopełnienie programu wychowawczego szkoły i jest z nim spójny. Program wychowawczy był punktem wyjściowym do szczegółowej diagnozy potrzeb środowiska w zakresie profilaktyki. Program szkolnej profilaktyki współgra z nim, opiera się na nim i wspomaga go. Adresowany jest do uczniów szkoły podstawowej, którzy raczej nie mieli bezpośredniego kontaktu z nikotyną, alkoholem czy narkotykami. W naszym założeniu, szkolny program profilaktyki ma za zadanie kompleksowo wspomagać wychowanie i nauczanie wszędzie tam, gdzie pojawia się zagrożenie dla wszechstronnego rozwoju uczniów. Za realizację programu są odpowiedzialni wszyscy nauczyciele, wspierający rodziców w wychowaniu dzieci wspierania wszechstronnego rozwoju ucznia Celem szkoły jest nie tylko nauka, poznanie uczniów i pomoc w rozwiązywaniu problemów, ale przede wszystkim zapobieganie powstawaniu problemów, ćwiczenie przydatnych w życiu umiejętności społecznych i rozwiązywania problemów, wdrażanie do radzenia sobie w różnych okolicznościach, zagospodarowanie czasu wolnego. Z obserwacji i innych działań diagnostycznych wynika, że współpraca szkoły z rodzicami jest najlepszą gwarancją skuteczności działań profilaktycznych. Istotą profilaktyki w naszej szkole jest: wspomaganie dzieci w radzeniu sobie z codziennymi trudnościami, rozwijanie w nich umiejętności społecznych i psychologicznych przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu uczniów ze szczególnym uwzględnieniem uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, budowanie postaw i zachowań promujących bezpieczny i zdrowy styl życia. Profilaktyka ukierunkowana na dostarczanie wiedzy o zagrożeniach, proponująca formy pomocy w sytuacjach kryzysowych jak również ukazująca działania ukierunkowane na rozwój, współpracę, aktywne spędzanie wolnego czasu daje szansę kształtowania pozytywnych postaw, samorozwoju, dążenia do sukcesu, oraz podejmowania właściwych wyborów życiowych. Zechciejmy uczyć się od siebie nawzajem, abyśmy mogli pracować owocnie (św. Jan Bosko) 2

3 WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH ZOBOWIĄZUJĄCYCH SZKOŁĘ DO PROWADZENIA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, 2. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, 3. Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, 4. Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, 5. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 roku, 6. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 roku, 7. Ustawa z 9 listopada 1995 roku o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, 8. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 roku w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem, 9. Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 roku w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych. 3

4 ANALIZA SWOT Analiza SWOT to opis i ocena słabych i mocnych stron z jednoczesnym prognozowaniem zjawisk, jakie zapewne pojawią się w przyszłości. MOCNE STRONY otwartość dyrekcji na inicjatywy ze strony nauczycieli (zapewnienie funduszy lub zabieganie o fundusze), środowisko rodzinne (dobra współpraca rodziców uczniów z klas I-III), kompetentny pedagog szkolny, bogata oferta zajęć pozalekcyjnych, osobiste zasoby nauczycieli, umiejętności interpersonalne, pasje, doskonalenie zawodowe, zaangażowanie nauczycieli, dobra współpraca między nauczycielami, dobrze zaplanowany WDN, nowy budynek, nowoczesne wyposażenie, zdrowe posiłki, bogata oferta programów prozdrowotnych, współpraca z instytucjami wspierającymi szkołę, przedsięwzięcia podejmowane przez szkołę (promocja szkoły), właściwa postawa uczniów klas IV-VI wobec symboli narodowych i tradycji szkolnych, kultywowanie tradycji szkoły i regionu (izba tradycji, święto szkoły, gazetki o patronie), SŁABE STRONY brak psychologa, niskie zaangażowanie uczniów w konkursy, zadania dodatkowe, brak motywacji wewnętrznej dzieci, mała spontaniczność dzieci, niska liczba osiągnięć dzieci w kl. IV-VI, używanie wulgaryzmów przez uczniów, brak ujednoliconych zasad zachowania w stosunku do osób dorosłych, brak szacunku uczniów w stosunku do pracowników, do osób dorosłych, nieangażowanie uczniów do udziału w przedsięwzięciach, uroczystościach organizowanych w szkole (np. Festiwal Kultur, uroczyste zakończenie roku szkolnego), duża liczba rozbitych rodzin, słaba współpraca rodziców ze szkołą w klasach IV-VI, zbyt małe poświęcenie czasu przez rodziców dla dzieci, 4

5 niska świadomość rodziców o potrzebie zainteresowania się szkołą u dzieci powyżej 9 roku życia, brak odpowiedzialności rodziców za szkołę, rywalizacja między nauczycielami, niski stopień przepływu informacji między nauczycielami, niska motywacja niektórych nauczycieli do podejmowania działań, współpracy z innymi nauczycielami, inicjowania przedsięwzięć, mała różnorodność metod i form pracy stosowanych przez nauczycieli, mały stopień indywidualizacji pracy z uczniem nieproporcjonalne poświęcenie czasu uczniom z trudnościami w stosunku do uczniów zdolnych, brak programów adaptacyjnych, brak zainteresowania wychowawców z kl. I-III postępami w terapii logopedycznej, duża liczebność uczniów w klasach, mała liczba sal lekcyjnych, SZANSE właściwe nawyki dotyczące żywienia, higieny, zdrowego trybu życia, możliwość zdobycia ogólnopolskiego certyfikatu Szkoły promującej zdrowie, duże zainteresowanie rodziców z klas I-III współpracą ze szkołą dobra opieka pedagogiczna, dobra współpraca z pedagogiem, atrakcyjne formy spędzania wolnego czasu, rozwijanie zainteresowań i uzdolnień uczniów, wysoki poziom kształcenia i wychowania, możliwość podejmowania przez nauczycieli wspólnych działań, bardzo dobre zaplecze dydaktyczne, skuteczna pomoc rodzicom w rozwiązywaniu problemów, wzmocnienie postaw patriotycznych, 5

6 ZAGROŻENIA zła atmosfera pracy wpływająca na jakość współpracy rodziców ze szkołą i stosunek uczniów do szkoły, niska ocena jakości pracy szkoły w oczach instytucji i organów nadzorujących oraz rodziców przyszłych uczniów, ryzyko demoralizacji niektórych uczniów, obniżenie kultury osobistej absolwentów szkoły, obniżenie motywacji do udziału w przedsięwzięciach szkolnych, słaba identyfikacja ucznia i rodzica ze szkołą, z tradycją szkoły, niskie poczucie bezpieczeństwa dziecka, niski wpływ szkoły i rodziców na wychowanie dziecka osłabienie więzi rodzinnych, niepowodzenia dydaktyczne dzieci, wycofanie dzieci, utrata poczucia własnej wartości, brak zaufania rodziców do szkoły, obniżenie jakości pracy nauczycieli nadmiernie obciążonych obowiązkami, obniżenie atrakcyjności zajęć, spadek aktywności i zainteresowania uczniów podczas zajęć, obniżenie motywacji uczniów, obniżenie komfortu pracy uczniów i nauczycieli, niska efektywność pracy dziecka i nauczyciela, obniżenie samooceny ucznia, obniżenie aspiracji do osobistego rozwoju, brak postępów w terapii logopedycznej. 6

7 Profilaktyka ogół działań zapobiegających powstawaniu u dzieci niepożądanych przyzwyczajeń i postaw, błędów w uczeniu się. W ostatnich latach wzrost patologii we wszystkich obszarach życia człowieka wymusza wręcz podejmowanie działań, które osobom zdolnym pozwolą utrzymać funkcjonalność, osobom z pierwszymi przejawami trudności pomogą obronić się przed rozwojem dysfunkcji, a osobom z rozwinięta patologią stworzą możliwości poddania się terapii. Przedstawiony program profilaktyki ma na celu kształtowanie postaw zdrowego i bezpiecznego stylu życia bez potrzeby stosowania agresji i używek, kształtowanie umiejętności życiowych, jak również zapobiegania sytuacjom i zachowaniom problemowym w szkole. Wskazuje na budowanie porozumienia szkoła dom środowisko, ich wspólnej aktywności wychowawczej i partnerstwa w podejmowaniu działań i decyzji wychowawczych przeciw agresji dziecięcej i uzależnieniom. Cel strategiczny: Współpraca szkoły ze środowiskiem rodzinnym i lokalnym przy realizacji przedsięwzięć zmierzających do wspierania szeroko rozumianej profilaktyki przede wszystkim poprzez wzmacnianie więzi w rodzinie, organizację czasu wolnego, przeciwdziałanie przemocy. Cele ogólne: Tworzenie i rozwijanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu. Dbanie o bezpieczeństwo i przeciwdziałanie zjawiskom agresji i przemocy. Kształtowanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Podnoszenie umiejętności wychowawczych rodziców. Podnoszenie umiejętności wychowawczych nauczycieli. Kultywowanie tradycji rodzinnych i szkolnych we współpracy ze środowiskiem rodzinnym. 7

8 1. Tworzenie i rozwijanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu. L.p Zadania Sposoby realizacji 1. Rozwijanie zainteresowań poprzez ciekawe formy spędzania wolnego czasu. Zachęcanie do uczestnictwa w wolnych formach rekreacji, rozrywki, kultury i sportu. Rozwijanie potencjału twórczego uczniów poprzez poszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych. Umożliwianie uczniom podejmowania działalności w kołach zainteresowań. Zapoznanie z formami pokonywania zmęczenia fizycznego i psychicznego. Włączanie uczniów do zajęć pozalekcyjnych. Tworzenie kół zainteresowań zgodnie z potrzebami i zainteresowaniami uczniów. 2. Zapoznanie z bezpiecznymi formami spędzania wolnego czasu. Tworzenie alternatywnych form spędzania wolnego czasu. Prowadzenie akcji profilaktycznych dotyczących bezpiecznych ferii i wakacji. 3. Aktywizowanie Samorządu Klasowego i Samorządu Uczniowskiego. Umożliwienie zgłaszania wszelkich propozycji związanych z ogólnospołecznym funkcjonowaniem w szkole. Organizowanie imprez w odpowiednich terminach według scenariuszy. Prace społeczne na rzecz klasy i szkoły, akcje ekologiczne, konkursy. Wybory Samorządu Klasowego, Samorządu Uczniowskiego. 4. Działania w ramach wolontariatu. Udział w akcjach charytatywnych, pomoc osobom potrzebującym w środowisku lokalnym. 8

9 2. Dbanie o bezpieczeństwo i przeciwdziałanie zjawiskom agresji i przemocy. L.p Zadania Sposoby realizacji 1. Realizacja różnorodnych programów profilaktycznych z zakresu bezpieczeństwa. Organizacja zajęć związanych z bezpieczeństwem. Spotkania ze specjalistami. 2. Dostarczanie wiedzy z zakresu sposobów rozładowywania negatywnych emocji. Spotkania ze specjalistami. Umożliwienie uczniom zgłaszania swoich problemów. Włączenie dzieci, rodziców i pracowników szkoły do rozwiązywania problemów. Upowszechnianie skutecznych sposobów postępowania w trudnych sytuacjach. 3. Upowszechnianie procedur postępowania w stosunku do uczniów przejawiających zachowania agresywne. 4. Eliminowanie zachowań agresywnych. Kształtowanie pozytywnych wzorów zachowań Zapoznanie uczniów, rodziców, nauczycieli oraz pracowników szkoły z procedurami postępowania w stosunku do uczniów przejawiających zachowania agresywne. Włączanie uczniów do zajęć socjoterapeutycznych itreningu Zastępowania Agresji, 5. Współpraca ze środowiskiem rodzinnym. Spotkania dziecko rodzic wychowawca- pedagog szkolny podejmowanie działań 9

10 zapobiegawczych. Angażowanie do zajęć dodatkowych na rzecz klasy, szkoły. 6. Współpraca z placówkami specjalistycznymi. Konsultacje indywidualnych przypadków. Realizacja zaleceń poradni. 7. Współpraca z instytucjami i organizacjami, wspierającymi szkołę w zakresie bezpieczeństwa. Realizacja programów dotyczących bezpieczeństwa. Interwencyjne rozmowy ostrzegawcze ze sprawcami przemocy. 8. Uświadomienie potrzeby roztropnego korzystania z mediów oraz znaczenia zagrożeń cywilizacyjnych - Internet, agresywne gry komputerowe, portale społecznościowe, itp. Pogadanki, spotkania ze specjalistami, warsztaty dla rodziców, współpraca z rodzicami. 10

11 3. Kształtowanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach. L.p Zadania Sposoby realizacji 1. Obserwacja, diagnoza i organizacja pomocy uczniom z problemami. 2. Wdrażanie uczniów do samodzielnego rozwiązywania problemów. 3. Współpraca ze środowiskiem rodzinnym. Ujednolicenie działań wychowawczych w domu i szkole. Zapewnienie pomocy rodzinom niewydolnym wychowawczo i w trudnej sytuacji życiowej. 4. Kształtowanie postaw prospołecznych w stosunku do osób niepełnosprawnych. Ukazywanie uczniom prawidłowych wzorców do naśladowania. Obserwacja, współpraca z rodzicami. Dostarczanie wiedzy oraz kształcenie umiejętności z zakresu sposobów rozładowywania negatywnych emocji i budowania adekwatnej samooceny poprzez organizację zajęć terapeutycznych. Zawieranie kontraktów pomiędzy rodzicem, uczniem i nauczycielem. Kierowanie do specjalistycznych placówek. Dostarczenie wiedzy na temat wychowania i profilaktyki. Spotkania z pedagogiem. Realizacja godzin wychowawczych poruszających tematykę niepełnosprawności. 5. Kształtowanie postaw asertywnych. Dostarczenie informacji dotyczących jak radzić sobie z przemocą i agresją. Wskazanie osób wspomagających. Zajęcia socjoterapeutyczne, Trening Zastępowania Agresji, indywidualne i grupowe spotkanie z pedagogiem szkolnym. Realizacja na godzinach wychowawczych tematów o systemie wartości, kształtowaniu charakteru itp. 11

12 6. Zapoznanie z konsekwencjami zachowań ryzykownych : używania środków odurzających i nowych środków psychoaktywnych dopalacze. Zapoznanie z ryzykownymi zachowaniami żywieniowymi dzieci i młodzieży. Cykliczne spotkania z młodzieżą oraz rodzicami w formie warsztatów z terapeutami uzależnień. Nabywanie umiejętności psychospołecznych oraz zdobywanie wiedzy o zdrowotnych, emocjonalnych i społecznych konsekwencjach używania substancji psychoaktywnych i problemów żywieniowych nastolatków. 4. Podnoszenie umiejętności wychowawczych rodziców. L.p Zadania Sposoby realizacji 1. Dostarczanie rodzicom podstawowej wiedzy z zakresu umiejętności wychowawczych. Stwarzanie dobrego klimatu współpracy i sytuacji wymagających współdziałania domu i szkoły. Tworzenie spójnego środowiska wychowawczego, wspieranie rodziców w procesie wychowawczym i pomoc w rozwijaniu ich kompetencji wychowawczych Organizowanie tematycznych spotkań rodziców zgodnie z harmonogramem pedagogizacji i współpracy z rodzicami. Udostępnienie rodzicom informatorów i materiałów wspomagających wychowanie. 3. Współdziałanie z instytucjami wspierającymi rozwój dziecka i rodziny. Pomoc rodzicom uczniów przejawiających trudności dydaktycznowychowawcze w diagnozie specjalistycznej. Prowadzenie konsultacji dla rodziców. Dostarczenie informacji na temat instytucji wspierających rodzinę. 12

13 5. Podnoszenie umiejętności wychowawczych nauczycieli. L.p Zadania Sposoby realizacji 1. Dostarczanie nauczycielom wiedzy z zakresu umiejętności wychowawczych i profilaktycznych. Organizowanie tematycznych szkoleń nauczycieli zgodnie z harmonogramem. Planowanie doskonalenia nauczycieli z zakresu profilaktyki. Współpraca liderów zespołów przedmiotowych z pedagogiem szkolnym i logopedą w zakresie profilaktyki. 6. Kultywowanie tradycji rodzinnych i szkolnych we współpracy ze środowiskiem rodzinnym. L.p Zadania Sposoby realizacji 1. Stwarzanie pozytywnych wzorców zachowań. Kształtowanie przez ćwiczenia prawidłowych zachowań w stosunku do osób dorosłych. Ukazanie roli komunikacji niewerbalnej. 2. Angażowanie i wspieranie rodziców w zakresie organizacji imprez klasowych i szkolnych. Organizacja spotkań w ramach imprez lokalnych, szkolnych i innych. Wspólne świętowanie uroczystości o charakterze rodzinnym. 13

14 DIAGNOZOWANIE PROBLEMÓW SZKOŁY Praca profilaktyczna nie powinna być prowadzona jedynie w trybie doraźnych imprez i wyodrębnionych akcji, chociaż i to jest potrzebne i pożyteczne, lecz powinna stanowić zwarty blok działań profilaktycznych, realizowanych systematycznie i planowo. Niezwykle istotne jest dostrzeganie specyfiki problemów, z jakimi borykają się nasi uczniowie. Stąd konieczność powtarzania badań po upływie rocznej realizacji Programu Profilaktyki Szkoły Podstawowej nr 12. Poprzez analizę ankiet, obserwację i rozmowy z uczniami mamy możliwość otrzymania spektrum problemów szkoły natężenia, specyfiki, różnorodności. Odpowiedzialność za diagnozowanie problemów szkoły: - członkowie zespołu wychowawczego REALIZACJA PROGRAMU PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 12 W BIAŁYMSTOKU Program realizują i odpowiedzialni są za wykonanie zadań: - wychowawcy, - nauczyciele, - pedagog szkolny, - wychowawcy świetlicy, - pracownicy biblioteki, - pielęgniarka szkolna, - rodzice, - pracownicy Komendy Policji oraz inne organy wspomagające, 14

15 Poszczególne zadania realizowane są na lekcjach, zajęciach pozalekcyjnych, świetlicowych, bibliotecznych, apelach i wycieczkach. Duża swoboda w sposobie wykonania zadań daje realizatorom możliwość twórczego myślenia i kreatywności. KOMPETENCJE WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNE NAUCZYCIELI Profilaktyka to proces mający na celu wspomaganie dzieci i młodzieży w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi ich prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu. To m.in. uświadamianie, kształcenie umiejętności świadomego dokonywania wyborów, propagowanie zdrowego stylu życia. Problemy wymagają od nauczycieli ciągłego doskonalenia się, zdobywania nowych wiadomości i umiejętności. W związku z czym planuje się szkolenie Koleżanek i Kolegów na organizowanych kursach wychowawczo-profilaktycznych. PLANOWANE FORMY OCENY ZAŁOŻONYCH EFEKTÓW PROGRAMU EWALUACJA Przebieg działań profilaktycznych i ich efekty, poddawane będą systematycznej obserwacji i ocenie. Informacje zwrotne pochodzące z ankiet skierowanych do uczniów, rodziców i nauczycieli, posłużą dalszemu doskonaleniu pracy i wyciąganiu wniosków na przyszłość. Program profilaktyczny, będzie podlegał ewentualnemu uzupełnieniu po zakończeniu każdego roku szkolnego oraz po konsultacjach dyrekcji z Radą Pedagogiczną, rodzicami i uczniami. Program Profilaktyki Szkolnej został przyjęty przez Radę Pedagogiczną dnia r. Zatwierdzony przez Radę Rodziców dnia r. 15