Słowa kluczowe: nieletnie przestępczynie, picie alkoholu, zażywanie narkotyków, palenie papierosów, inicjacja używania substancji psychoaktywnych

Transkrypt

1 ALKOHOLIZM I NARKOMANIA/ALCOHOLISM & DRUG ADDICTION Rok 2013, TOM 26, NR 4 STRESZCZENIA ABSTRACTS PRACE ORYGINALNE ORIGINAL PAPERS AGNIESZKA KRUCZEK Stosowanie środków psychoaktywnych przez nieletnie przestępczynie Use of psychoactive substances by juvenile female offenders p Streszczenie Wprowadzenie. Celem przeprowadzonych badań była odpowiedź na pytanie, w jakich okolicznościach odbyła się inicjacja alkoholowa, narkotykowa i nikotynowa u nieletnich przestępczyń, a także jakie były okoliczności i częstość dalszego sięgania po środki toksyczne przez badane przestępczynie. Co więcej, ustalono deklarowane przez badane przyczyny i skutki dalszego sięgania po środki psychoaktywne. Materiał i metoda. Badaniem objęto 58 dziewcząt: 28 nieletnich przestępczyń, umieszczonych w zakładzie poprawczym i schronisku dla nieletnich oraz 30 uczennic ze szkoły zawodowej. Dziewczęta poproszono o wypełnienie przygotowanej ankiety. Wyniki. Badane najczęściej miały już za sobą pierwsze kontakty z substancjami psychoaktywnymi najczęściej z alkoholem, następnie z papierosami, zaś najmniej z nich spróbowało narkotyków. W przypadku każdej z tych substancji sięgnęło po nie więcej wychowanek aniżeli uczennic. Wychowanki z większą częstotliwością niż uczennice spożywały alkohol i narkotyki, niektóre z nich robiły to codziennie. Co więcej, w przypadku palenia papierosów, aż 20 wychowanek paliło codziennie. Tak duża częstotliwość palenia może wskazywać na uzależnienie. Wnioski. Otrzymane wyniki wskazują na potrzebę dalszego diagnozowania zażywania substancji psychoaktywnych przez młodych ludzi, w celu uzyskania pełniejszego obrazu tego zjawiska i opracowania skuteczniejszych programów profilaktycznych oraz programów pomocy osobom zagrożonym uzależnieniem i już uzależnionym. Słowa kluczowe: nieletnie przestępczynie, picie alkoholu, zażywanie narkotyków, palenie papierosów, inicjacja używania substancji psychoaktywnych Abstract Introduction. The general purpose of this research was to examine the circumstances in which the onset of psychoactive substances use took place in juvenile female offenders. What were volumes and further circumstances of psychoactive substance use? What were determinants and consequences of further drug taking. Method. The sample consisted of 58 girls: 28 juvenile offenders, placed in a correctional facility and shelter for juveniles and 30 students from vocational school. The girls were asked to fill in a questionnaire. Results. Most girls had already had first contact with psychoactive substances, in most cases alcohol, followed by cigarettes and the least frequently other drugs. The prevalence of use of each of these substances was higher among the juvenile offenders, who more frequently than students consumed alcohol and drugs some of whom every day. Moreover, 20 offenders smoked cigarettes every day which may indicate addiction. Conclusions. The results point to the need for the screening of juvenile offenders for psychoactive substances use to draw a more complete picture of this phenomenon, develop 1

2 more effective prevention programs and more adequate assistance for the at-risk and the already addicted. Key words: juvenile offenders, drinking alcohol, taking drugs, cigarettes smoking, onset of drug use MARIUSZ JAWORSKI, SANDRA GUSTEK, MAŁGORZATA BARCZ Związek picia napojów typu cola ze stosowaniem innych używek przez młodzież i młodych dorosłych p Streszczenie Wprowadzenie. W ostatnich latach zaobserwowano wzrost spożycia napojów typu cola, napojów energetycznych, kawy oraz herbaty wśród młodzieży i młodych dorosłych, co może mieć negatywny wpływ na ich stan zdrowia w wyniku nadmiernej podaży kofeiny. Kofeina może również przyczyniać się do zwiększonej konsumpcji alkoholu i palenia papierosów. Celem pracy była ocena zależności między częstością konsumpcji napojów typu cola a używaniem innych używek (w tym kawy, herbaty, alkoholu, napojów energetyzujących oraz papierosów) wśród młodzieży i młodych dorosłych. Metoda. Badanie przeprowadzono na celowo dobranej grupie 118 osób w wieku lat, deklarującej częste spożycie napojów typu cola, którą podzielono na dwie podgrupy młodzież (n = 65) oraz młodzi dorośli (n = 53). W badaniu zastosowano autorski kwestionariusz ankiety. Analizę statystyczną przeprowadzono przy użyciu pakietu statystycznego SPSS 18.0 oraz programu AMOS W pracy wykorzystano metodę modelowania równań strukturalnych (SEM). Wyniki. Spożycie napojów typu cola miało u nastolatków pośredni wpływ na konsumpcję alkoholu, natomiast u młodych dorosłych bezpośredni. Spożycie napojów energetyzujących wpływało bezpośrednio na konsumpcję alkoholu u młodzieży oraz na palenie papierosów przez młodych dorosłych. Palenie papierosów bezpośrednio wpływało na częstość konsumpcji alkoholu u młodzieży, zaś u dorosłych wykazano odwrotną zależność. Bezpośredni wpływ częstości spożycia kawy na konsumpcję alkoholu odnotowano tylko u młodzieży. Wnioski. Prezentowane wyniki wykazały ważne zależności dotyczące wzajemnego stosowania różnych używek, a także potrzebę monitorowania spożycia kofeiny wśród młodzieży i młodych dorosłych oraz wzmocnienia działań edukacyjnych w celu przeciwdziałania spożywaniu wysokich jej dawek. Słowa kluczowe: alkohol, kofeina, używki, młodzież MARIUSZ JAWORSKI, SANDRA GUSTEK, MAŁGORZATA BARCZ The relationship between consumption of cola-like drinks and of other stimulants among adolescents and young adults p Abstract Introduction. Recent years have seen increased consumption of cola-like drinks, energy drinks, coffee and tea among adolescents and young adults. This may have a negative impact on their health due to an excess intake of caffeine. Caffeine can also contribute to the increased consumption of alcohol and to cigarette smoking. The aim of this research was to evaluate the relationship between the frequency of cola-like drinks consumption and of other 2

3 stimulants (including coffee, tea, alcohol, energy drinks and cigarettes) among adolescents and young adults. Methods. Purposely selected 118 respondents (persons aged years), that declared frequent consumption of cola-like drinks participated in the study. The whole group was divided into two sub-groups adolescent (n = 65) and young adults (n = 53). The author s own questionnaire was used and statistical analysis was developed using the statistical package SPSS 18 and AMOS 18. The method of structural equation modeling (SEM) was used. Results. Consumption of cola in adolescents had an indirect effect on alcohol consumption, while in young adults that effect was direct. Consumption of energy drinks directly influenced alcohol consumption among adolescents and cigarette smoking among young adults. Smoking directly influenced the frequency of alcohol consumption in adolescents, while an inverse relationship was shown among adult. The direct impact of coffee consumption on alcohol consumption was observed only among young people. Conclusions. Our results showed an important relationships between the parallel consumption of various stimulants and the need for monitoring caffeine intake among adolescents and young adults, as well as the need for more education targeting both groups in order to avoid consumption of high doses of caffeine. Key words: alcohol, caffeine, stimulants, youth 3

4 PRACE PRZEGLĄDOWE REVIEW PAPERS MARCIN SZULC Konsekwencje zdrowotne używania marihuany w świetle badań oraz propozycja ujednolicenia stanowiska psychologów wobec problemu legalizacji konopi, sformułowana w oparciu o Kodeks Etyczno-Zawodowy Psychologa The consequences of marijuana use a review and proposal to unify psychologists position on the legalization of cannabis formulated on the basis of the Psychologist Ethics Code p Streszczenie Wprowadzenie. Celem artykułu było dokonanie przeglądu literatury na temat konsekwencji używania konopi i jej przetworów oraz ich wpływu na funkcjonowanie człowieka w aspekcie zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego, a także przedstawienie etycznych standardów regulujących stanowisko psychologów w kwestii legalizacji marihuany. Materiał i metoda. Materiał obejmował analizę artykułów ze specjalistycznych czasopism (takich jak Journal of Substance Abuse Treatment, Drug and Alcohol Dependence, czy Journal of Studies on Alcohol and Drugs), w których publikowane są wyniki badań oraz meta-analizy pod kątem zróżnicowanego wpływu konopi na organizmy, a także inne artykuły na temat konsekwencji używania marihuany z czasopism recenzowanych spoza ścisłego obszaru uzależnień. Wyniki. Związki używania marihuany z zaburzeniami mają charakter złożony i większość badaczy postuluje rozwój badań w tym kierunku. Używanie marihuany, zwłaszcza długotrwałe i w okresie dorastania, może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych zarówno w zakresie zdrowia fizycznego, psychicznego, jak też pociąga za sobą poważne problemy natury społecznej. Istotną kwestią jest wypracowanie ujednoliconego stanowiska psychologów na temat legalizacji marihuany opartego o zasady etyczne zawodu psychologa, które zobowiązują do działań na rzecz promocji zachowań zdrowotnych. Słowa kluczowe: marihuana, cannabis, konopie, konsekwencje zdrowotne, etyka zawodu psychologa Abstract Introduction. The aim of this study was to review the literature on the effects of cannabis and its derivates on human functioning in terms of physical and mental health and social well-being, and provide ethical standards for the position of psychologists regarding the legalization of marijuana use. Method. The material includes an analysis of articles from specialized journals that published the results of studies and meta-analysis for the differential impact of cannabis on organisms such as the Journal of Substance Abuse Treatment, Drug and Alcohol Dependence, and the Journal of Studies on Alcohol and Drugs and other articles on the consequences of marijuana use outside the area of addiction. Results. Especially long-term marijuana use leads to serious health consequences both in terms of physical health, mental as well as serious social problems. It is important to develop a clear psychologists position on the legalization of marijuana based on the principles of the ethical professional code of psychologists who are obliged to work towards the promotion of healthy behaviours. Key words: marihuana, cannabis, health consequences, professional ethics of psychologist 4

5 ARTYKUŁY KAZUISTYCZNE CASE REPORTS ELWIRA BRYGOŁA, JANUSZ KOCZBERSKI, PIOTR OLEŚ Metoda Konfrontacji z Sobą w zastosowaniu do terapii uzależnień od narkotyków The Self-Confrontation Method as applied to drug addiction therapy p Streszczenie Artykuł przedstawia sposób i efekty zastosowania Metody Konfrontacji z Sobą Hermansa i Hermans-Jansen w pracy z osobą uzależnioną od narkotyków. Zarysowano teoretyczne i praktyczne założenia powstania metody. W formule studium przypadku skrótowo pokazano historię życia kobiety od kilkunastu lat zażywającej narkotyki i podejmującej nieskuteczne próby wyjścia z nałogu. Przedstawiono sposób wykorzystania odpowiednio zaadaptowanej do kontekstu uzależnienia Metody Konfrontacji z Sobą jako narzędzia wspomagającego pracę z osobą mającą długotrwałe trudności z wyjściem z uzależnienia i z sukcesywnym procesem zdrowienia. Wskazano na możliwości usprawnienia przebiegu terapii, jakie daje ta metoda, a także na ograniczenia skuteczności jej stosowania, zwłaszcza wśród osób, które nie utrzymują abstynencji, nie mają do tego wystarczającej motywacji lub przejawiają osłabioną zdolność autorefleksji. Słowa kluczowe: Metoda Konfrontacji z Sobą, terapia uzależnień, autorefleksja, znaczenia osobiste, wartościowanie Abstract The article presents the implementation and results of the Self-Confrontation Method as applied by Hubert Hermans and Els Hermans-Jansen, in work with a person addicted to drugs. It is presented and discussed in the form of a life story case study of an addicted woman. Before its implementation, the Self-Confrontation Method was carefully adapted to the addiction context. The article shows how this method can be a tool to improve work with a person who has long-lasting difficulties with getting out of addiction and successive recovery. Possibilities of making therapy more efficient with the Self- Confrontation Method are presented, as well as constraints to its effective application, especially in clients who do not maintain abstinence from drugs, are not motivated enough or display impaired self-reflection ability. Key words: Self-Confrontation Method, addiction therapy, self-reflection, personal meanings, valuation 5