Co nowego w medycynie

Transkrypt

1 Co nowego w medycynie J ak leczyć pacjentów, którym implantowano stenty bioresorbowalne (BVS)? How to treat patients with coronary bioresorbable vascular scaffold (BVS) implanted? dr n. med. Marek Chmielewski 1, dr n. med. Maciej Janiszewski 1, prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz 2, prof. dr hab. n. med. Marek Kuch 1 1 Pracownia Hemodynamiki, Katedra i Klinika Kardiologii, Nadciśnienia Tętniczego i Chorób Wewnętrznych, II Wydział Lekarski, Warszawski Uniwersytet Medyczny Kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. n. med. Marek Kuch 2 III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii, II Wydział Lekarski, Warszawski Uniwersytet Medyczny Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz WSTĘP Leczenie inwazyjne choroby wieńcowej, w tym stentowanie tętnic wieńcowych, od wielu lat jest refundowane i powszechnie dostępne w Polsce. Począwszy od pierwszej balonowej angioplastyki wieńcowej (Gruentzig, 1977 r.), poprzez stenty metalowe pierwszej generacji (Palmaz-Schatz, 1985 r.), ostatnie 30-lecie kardiologii inwazyjnej naznaczone jest kolejnymi, często przełomowymi wydarzeniami, których wspólny mianownik stanowią rozwój technologiczny i poprawa wyników leczenia. Tradycyjne stenty metalowe (BMS, bare metal stents) zostały w kardiologii niemal całkowicie wyparte przez stenty powlekane lekami antymitotycznymi (DES, drug-eluting stents), co w ostatnim 10-leciu przełożyło się na znaczącą poprawę odległych wyników leczenia. Stenty powlekane lekiem antymitotycznym pozwalają na redukcję ryzyka restenozy, czyli ponownego zwężenia w miejscu poszerzanym. Niezależnie, czy są to stenty BMS, czy DES, ich szkielet zbudowany jest z metalu, który dożywotnio pozostaje w ścianie tętnicy wieńcowej. Najczęściej stosowanym materiałem do produkcji stentów jest stal chirurgiczna (316 L), rzadziej stopy kobaltu, chromu lub platyny. Rodzaj użytego metalu nie ma znaczącego wpływu na ryzyko restenozy. Wiemy, że w tym przypadku mają znaczenie warunki techniczne, anatomiczne oraz kliniczne. Restenozie sprzyja niepełne przyleganie (niedoprężenie) stentu do ściany naczynia. Częściej występuje ono po KARDIOPROFIL VOL. 14/NR 3-4(55-56)/

2 stentowaniu zmian umiejscowionych w proksymalnych odcinkach naczyń lub rozwidleniach, a także zmian długich (> 20 mm) oraz w naczyniach o relatywnie małej średnicy (2,5 3 mm). Klinicznymi czynnikami ryzyka restenozy są cukrzyca oraz przewlekła niewydolność nerek. Ryzyko restenozy można ograniczyć, wykorzystując stenty o cieńszych elementach (przęsłach), ale przede wszystkim stosując miejscowo leki antymitotyczne (sirolimus i jego pochodne oraz paklitaksel). Miejscowe zastosowanie leków antymitotycznych hamuje reakcję tkanki łącznej i zmniejsza ryzyko zarastania stentu nawet 4-krotnie (20% przypadków restenozy po BMS vs 5% po DES). Niestety, wciąż pozostaje grupa pacjentów, u których nawet po zastosowaniu DES dochodzi do restenozy, a dalsze leczenie musi uwzględniać dożywotnią obecność w ścianie naczynia metalowego rusztowania stentu. Z tego względu od początku ery stentów trwały poszukiwania takich materiałów do ich budowy, które z czasem ulegałyby bioresorbcji, dając tym samym pełne możliwości odbudowy struktury ściany naczyniowej w poszerzanym miejscu. Rozwiązaniem może być bioresorbowalna siatka wewnątrznaczyniowa (BVS, bioresorbable vascular scaffold), zwana potocznie stentem bioresorbowalnym (biodegradowalnym). Prace nad powstaniem w pełni bioresorbowalnej protezy wewnątrznaczyniowej sięgają lat 80. XX w., a pierwsze udane wszczepienie stentu bioresorbowalnego do tętnicy wieńcowej człowieka wykonano w 2000 r. (stent Igaki-Tamai) [1]. Stenty bioresorbowalne są komercyjnie dostępne w krajach Unii Europejskiej od 2010 r., a ich użycie w zabiegach, wykonywanych również w Polsce, systematycznie rośnie. STENTY BIORESORBOWALNE Zasadniczym celem, który przyświeca stosowaniu stentów bioresorbowalnych, jest przejściowe podparcie ściany poszerzanego naczynia, do czasu jej przebudowy i odzyskania fizjologicznych funkcji. W okresie całkowitej bioresorbcji BVS, która w zależności od użytego materiału trwa od kilku miesięcy do 2 lat, naczynie ma potencjalnie odzyskać nie tylko kształt i światło wewnętrzne, ale również fizjologiczną zdolność do reagowania na bodźce (autoregulacja przepływu). Technologia bioresorbowalna nie ogranicza możliwości nieinwazyjnej oceny tętnic wieńcowych (angio-tk tętnic wieńcowych) oraz pozwala na wykonanie pełnego spektrum ponownych zabiegów rewaskularyzacyjnych w przypadku restenozy. Stenty bioresorbowalne tworzone są najczęściej z polimerów kwasu mlekowego [pochodne polilaktydu (poli(kwasu mlekowego) (PLA, polylactic acid, polylactide)] lub stopów magnezowych. Inne materiały, które potencjalnie mogą znaleźć zastosowanie przy produkcji BVS, to polikaprolakton (PCL, poly-caprolactone) oraz wysokokrystaliczny poliglikolid (PGA, polyglycolic acid). Bioresorbowalne polimery PCL i PGA sprawdziły się w innych specjalnościach medycznych. PCL wykorzystywany jest w ortopedii do wytwarzania bioresorbowalnych śrub zespoleniowych, z PGA produkowane są m.in. wchłanialne nici chirurgiczne. Najbardziej rozpowszechnionym i najwcześniej zastosowanym materiałem jest polilaktyd (PLA), czyli polimer kwasu mlekowego, będący w pełni biodegradowalnym poliestrem alifatycznym. Do produkcji BVS używa się też poli-l-laktydu (PLLA) oraz poli-dl-laktydu (PDL- LA). Poli-L-laktyd ma stopień krystaliczności rzędu 35% i własności mechaniczne typowe dla sztywnego tworzywa termoplastycznego. Czas biodegradacji (bioresorbcji) dla PLLA wynosi ok. 2 lat. Poli-DL-laktyd jest bardziej plastyczny, jego właściwości mechaniczne przypominają właściwości kauczuku, a czas biodegradacji jest znacznie krótszy (70 80 dni). Poprzez łączenie PLLA/PDLLA uzyskuje się zmianę właściwości mechanicznych (struktura mniej sztywna niż PLLA) oraz skrócenie czasu bioresorbcji. PDLLA jest od lat wykorzystywany jako w pełni biodegradowalny polimer nośnikowy dla leków antymitotycznych, którym pokrywane są metalowe rusztowania DES. Obiecującym materiałem do produkcji BVS są ulegające bioresorbcji metale, w tym najpowszechniej badany magnez. Bioresorbowalne stenty magnezowe ulegają rozpuszczeniu w ciągu 9 miesięcy od implantacji. Podczas tworzenia BVS możliwe jest łączenie różnych materiałów, np. PLLA i magnezu, w celu uzyskania nowych właściwości mechanicznych. Wielu producentów materiałów wszczepialnych prowadzi intensywne poszukiwania, jednak odnośnie do stosunkowo niewielu konstrukcji BVS występują wiarygodne dowody kliniczne. Stenty bioresorbowalne, w przypadku których uzyskano angiograficzne dane na temat skuteczności, to: Absorb BVS, DESolve oraz DREAMS (Drug-Eluting Absorbable Metal Scaffold) [2]. 120 KARDIOPROFIL VOL. 14/NR 3-4(55-56)/2016

3 STENT Szkielet konstrukcji Absorb BVS składa się z polimeru PLLA. Pokrywa go cienka warstwa polimeru nośnikowego PDLLA, w którym umieszczony jest lek antymitotyczny ewerolimus. Czas biodegradacji PDLLA wynosi nie więcej niż 90 dni, zaś szkielet konstrukcji Absorb BVS ulega bioresorbcji w ciągu 24 miesięcy. Powstałe w efekcie hydrolizy polimeru PDLLA i PLLA cząsteczki kwasu mlekowego są usuwane przez makrofagi. W pionierskich badaniach ABSORB, których wyniki 2-letniej obserwacji opublikowano w 2008 r., potwierdzono bezpieczeństwo stosowania BVS w leczeniu zmian de novo w tętnicach wieńcowych. Oprócz niskiego odsetka niepożądanych zdarzeń sercowo-naczyniowych obserwowano całkowity powrót funkcji wazomotorycznej naczynia w zakresie leczonych fragmentów tętnic [3]. W kolejnych badaniach obserwacyjnych dowiedziono, że procedura implantacji stentu Absorb BVS jest wysoce skuteczna (98%), a późna utrata światła w miejscu poszerzanym akceptowalna i wynosi średnio 0,08 mm. Częstość występowania ponownej rewaskularyzacji w obrębie leczonej zmiany (TLR, target lesion revascularization) obserwowano u średnio 3,29% pacjentów, przy czym odsetek rewaskularyzacji związanych z niedokrwieniem wyniósł 2,5%. Poważne zdarzenia sercowe (MACE, major cardiac adverse events) dotyczą średnio 4,41% badanej populacji. Kolejną, ważną pod względem oceny porównawczej grupę badań stanowią nierandomizowane badania obserwacyjne, w których porównywano Absorb BVS z tradycyjnymi DES (BVS-EXAMINATION, BVS-RAI, Costopoulos, Gori, Kawamoto, PRAGUE-19). Poważne zdarzenia sercowe występowały równie często w grupie BVS co DES. Nie zaobserwowano również znamiennych statystycznie różnic w zakresie punktu końcowego MACE dla porównania rusztowania BVS o odmiennej długości. Metaanalizy porównania grup BVS i DES (, everolimus-eluting stent) nie wykazały istotnych statystycznie różnic w zakresie częstości występowania ponownych rewaskularyzacji w naczyniu i zmianie docelowej. Absorb BVS okazał się równie bezpieczny co DES w zakresie pojedynczych punktów końcowych, takich jak: śmiertelność ogólna, śmiertelność sercowa, zawał mięśnia sercowego (także związany z poszerzanym naczyniem), udar mózgowy czy nawrót dławicy piersiowej. W badaniach tych nie wykazano też istotnych różnic w zakresie częstości występowania zakrzepicy w stencie. Najbardziej wartościowe pod względem metodologii są badania randomizowane, w tym 6 badań klinicznych (AB- SORB China, ABSORB II, ABSORB III, ABSORB Japan, EVERBIO II, TROFI II), w których porównywano wyniki leczenia z użyciem Absorb BVS i z użyciem DES drugiej generacji uwalniającym ewerolimus (tab. 1) [4 7]. Tabela 10 1 Charakterystyka badań randomizowanych z użyciem Absorb BVS. Badanie Populacja Liczebność populacji (pacjenci randomizowani) Rodzaj interwencji (N) Porównanie (N) Czas obserwacji ABSORB China choroba niedokrwienna serca 480 N = 241 N = 239 ABSORB II choroba niedokrwienna serca 501 N = 335 N = 166 ABSORB III choroba niedokrwienna serca 2008 N = 1322 N = 686 ABSORB Japan choroba niedokrwienna serca 400 N = 266 N = 134 EVERBIO II choroba niedokrwienna serca 240 N = 80 N = 80 BES N = 80 TROFI II STEMI 191 N = 95 N = 96 3 lata KARDIOPROFIL VOL. 14/NR 3-4(55-56)/

4 Niepowodzenia w obrębie leczonego naczynia i leczonej zmiany, oceniane jako kliniczne punkty końcowe, takie jak częstość występowania zgonu z przyczyn sercowych lub zawału mięśnia sercowego, ogółem występowały z równą częstością w obu grupach. Na podstawie metaanalizy 6 badań, w grupie BVS w porównaniu z grupą DES (), wykazano istotnie statystycznie niższy odsetek pacjentów, u których wystąpiła ponowna, niezwiązana z niedokrwieniem rewaskularyzacja w obrębie leczonego naczynia (NID-TVR): OR FE = 0,45; 95% CI = (0,22; 0,95); p = 0,04. Nie było różnic pomiędzy BVS a DES () w zakresie ponownej rewaskularyzacji ogółem. W przypadku pacjentów, u których implantowano Absorb BVS, uzyskiwano niższą, bardziej korzystną wartość wyniku gojenia (healing score) w porównaniu z tradycyjnym stentem DES (): MD = -1,06; 95% CI = (-2,06; -0,06); p = 0,0397. Nie wykazano istotnych statystycznie różnic pomiędzy BVS a DES () w zakresie częstości występowania restenozy, choć późna utrata światła naczynia w obrębie całego stentu/rusztowania (w mm) była statystycznie większa w grupie BVS: WMD FE = 0,08; 95% CI: (0,04; 0,11); p < 0,0001. W zakresie analizy bezpieczeństwa BVS w badaniach randomizowanych nie było różnic w częstości występowania zawałów mięśnia sercowego zarówno w okresie okołozabiegowym, jak i w obserwacji 6 12-miesięcznej. Częstość występowania złożonego punktu końcowego obejmującego zgon z przyczyn sercowych lub zawał mięśnia sercowego ogółem, nie różniły się w grupach BVS i DES (). W metaanalizie różnych badań z użyciem Absorb BVS (8351 pacjentów leczonych BVS i 2159 pacjentów leczonych DES) oceniano kliniczne punkty końcowe oraz częstość występowania zakrzepicy w stentach. W przypadku pacjentów, którym implantowano BVS, w porównaniu z pacjentami leczonymi implantacją DES, występowało wyższe ryzyko zawału mięśnia sercowego (OR = 2,06; 95% CI: 1,31 3,22; p = 0,002) oraz zakrzepicy w stencie (OR = 2,06; 95% CI: 1,07 3,98; p = 0,03). Równocześnie obserwowano zmniejszanie się śmiertelności całkowitej w grupie pacjentów, którym implantowano BVS (OR = 0,40; 95% CI: 0,15 1,06; p = 0,06) [8]. Najnowsze badania randomizowane, opublikowane w 2015 r. (ABSORB-III oraz ABSORB Japan), nie potwierdzają zwiększonego ryzyka występowania zakrzepicy po implantacji BVS. W badaniu ABSORB-III częstość występowania zakrzepicy w BVS była w obserwacji rocznej porównywalna z DES (0,9% vs 0,6%; p = 0,76 dla tętnic o średnicy 2,25 mm) [9]. Zmniejszenie ryzyka zakrzepicy w BVS można uzyskać przez optymalizację techniki implantacji stentu oraz precyzyjne oszacowanie średnicy stentowanego naczynia. Brak różnic w częstości występowania zakrzepicy w stencie (1,5% w obu grupach BVS i DES) obserwowano także w rocznej obserwacji pacjentów z badania ABSORB Japan [5]. Obecnie Absorb BVS jest najlepiej przebadanym i najczęściej stosowanym stentem bioresorbowalnym na świecie. STENT DESOLVE Zarówno szkielet stentu DESolve, jak i część uwalniająca lek antymitotyczny zbudowane są z polimeru kwasu mlekowego (PLLA). Jako substancje antyproliferacyjne w stencie DESolve używane są pochodne sirolimusu miolimus oraz nowolimus. Opublikowano pierwsze wyniki badań nierandomizowanych, w których oceniano skuteczność i bezpieczeństwo po 6 i 12 miesiącach w grupie 15 pacjentów z implantowanym stentem DESolve z powodu zmian de novo w tętnicach wieńcowych. Nie było przypadków zakrzepicy w stencie ani klinicznych powikłań związanych z urządzeniem [10]. STENT DREAMS Rusztowanie stentu bioresorbowalnego DREAMS stanowi stop magnezu pokryty cienką warstwą polimeru (PLGA, polylactic glycolic acid), będącego nośnikiem dla paklitakselu lub sirolimusu. W 2013 r. opublikowano wyniki pierwszego badania z użyciem tego stentu DREAMS BIO- SOLVE-I (n = 47), a w 2016 r. 6-miesięcznej obserwacji z badania BIOSOLVE-II (n = 123). Wykazano przydatność stentu DREAMS w leczeniu stabilnej i niestabilnej choroby wieńcowej. Całkowity czas biodegradacji urządzenia wynosi 9 miesięcy (6 miesięcy dla szkieletu magnezowego i 9 miesięcy dla warstwy polimerowej) [11]. MIEJSCE STENTÓW BIORESORBOWALNYCH W WYTYCZNYCH Aktualne wytyczne dotyczące postępowania w różnych okresach choroby wieńcowej wskazują na brak zaleceń 122 KARDIOPROFIL VOL. 14/NR 3-4(55-56)/2016

5 dotyczących tego, jak postępować z pacjentami, którym wszczepiono BVS. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w stabilnej chorobie wieńcowej z 2013 r., a także wytyczne dotyczące postępowania w NSTE-ACS z 2012 r. i STEMI z 2015 r. nie uwzględniają problemu BVS [12 14]. Jedynie w wytycznych z 2014 r. na temat rewaskularyzacji znajdujemy informację o stentach ulegających bioresorbcji, w przypadku których uzyskano angiograficzne dane na temat skuteczności leczenia (tab. 2) [2]. Tabela 10 2 Stenty ulegające bioresorbcji, w przypadku których uzyskano angiograficzne dane na temat skuteczności leczenia. Urządzenie Materiał konstrukcji stentu Polimer Lek Absorb BVS PLLA PDLLA ewerolimus DESolve PLLA PLLA nowolimus DREAMS stop magnezu PLGA paklitaksel, obecnie sirolimus Podobnie jak w przypadku stentów tradycyjnych (BMS i DES), najważniejszym, praktycznym problemem w opiece ambulatoryjnej jest kwestia czasu trwania podwójnego leczenia przeciwpłytkowego (DAPT, dual antiplatelet therapy). Z metaanalizy badań dotyczących Absorb BVS wynika, że w pierwszym okresie po implantacji BVS, zwłaszcza w ciągu pierwszych 30 dni od zabiegu, ryzyko zakrzepicy w stencie bioresorbowalnym jest nieco wyższe niż w przypadku DES. To zjawisko można wytłumaczyć dość prosto. BVS, aby uzyskać odpowiednią wytrzymałość na zgniatanie, mają znacznie bardziej masywną konstrukcję w porównaniu ze współczesnymi DES drugiej generacji. Grubość przęseł nowoczesnych DES pokrytych polimerem nośnikowym biodegradowalnym waha się od 60 µm do 80 µm, a w przypadku Absorb BVS jest to aż 150 µm. Grubość przęseł BVS zmniejsza się z czasem, aż do całkowitego wchłonięcia. Z tego względu ryzyko tzw. późnej zakrzepicy w BVS jest potencjalnie niższe niż w przypadku DES. DAPT istotnie zmniejsza ryzyko zakrzepicy w stentach bioresorbowalnych. Brakuje jednak pewnych danych dotyczących czasu trwania DAPT po implantacji BVS. Producent najczęściej stosowanego stentu bioresorbowalnego (Absorb BVS) w przypadku wykonywania zabiegu u osoby ze stabilną chorobą wieńcową zaleca stosowanie DAPT nie krócej niż przez 6 miesięcy. W przypadku implantacji BVS w grupie pacjentów z ostrym zespołem wieńcowym czas trwania DAPT nie powinien być krótszy niż 12 miesięcy. Większość autorów uważa, że niezależnie od stanu klinicznego DAPT po implantacji BVS nie powinno być krótsze niż 12 miesięcy. PODSUMOWANIE Należy przypuszczać, że zainteresowanie stentami bioresorbowalnymi będzie systematycznie rosło. Oczywiste zalety w postaci całkowitej resorbcji protezy wewnątrznaczyniowej, przywrócenia funkcji wazomotorycznej poszerzanej tętnicy, dobrej wizualizacji z wykorzystaniem nieinwazyjnych technik obrazowania oraz możliwość pełnej reinterwencji w przypadku restenozy rekompensują potencjalne niedostatki technologiczne. Wpływ na ograniczenie częstości występowania zakrzepicy w BVS mają właściwa technika implantacji oraz precyzyjny pomiar średnicy stentowanego naczynia. Według danych Ogólnopolskiego Rejestru Procedur Kardiologii Inwazyjnej za 2015 r. BVS zastosowano u 2,4% pacjentów stentowanych w okresie stabilnej choroby wieńcowej. Odsetek wykorzystania BVS w ostrych zespołach wieńcowych waha się od 1,2% w NSTEMI do 1,6% w STEMI. Z całą pewnością podstawową barierą dla szybszego upowszechnienia się BVS jest obecnie wysoki koszt w porównaniu z DES. Współczesne wytyczne odnoszące się do pacjentów po przezskórnych interwencjach wieńcowych nie zawierają precyzyjnych wskazówek, jak postępować z chorymi, którym implantowano BVS. W większości przypadków minimalny czas trwania podwójnego leczenia przeciwpłytkowego powinien wynosić od 6 do 12 miesięcy. KARDIOPROFIL VOL. 14/NR 3-4(55-56)/

6 Piśmiennictwo: 1. Tamai H., Igaki K., Kyo E. et al.: Initial and 6-month results of biodegradable poly-l-lactic acid coronary stents in humans. Circulation. 2000; 102(4): Wytyczne ESC/EACTS dotyczące rewaskularyzacji mięśnia sercowego w 2014 roku. Kardiol. Pol. 2014; 72(12): Ormiston J.A., Serruys P.W., Regar E. et al.: A bioabsorbable everolimus-eluting coronary stent system for patients with single de-novo coronary artery lesions (ABSORB): a prospective open-label trial. Lancet 2008; 9616: Gao R., Yang Y., Han Y. et al.: Bioresorbable Vascular Scaffolds Versus Metallic Stents in Patients With Coronary Artery Disease: ABSORB China Trial. J. Am. Coll. Cardiol. 2015; 66(21): Kimura T., Kozuma K., Tanabe K. et al.: A randomized trial evaluating everolimus-eluting Absorb bioresorbable scaffolds vs. everolimus-eluting metallic stents in patients with coronary artery disease: ABSORB Japan. Eur. Heart J. 2015; 36(47): Serruys P.W., Chevalier B., Dudek D. et al.: A bioresorbable everolimus-eluting scaffold versus a metallic everolimus-eluting stent for ischaemic heart disease caused by de-novo native coronary artery lesions (ABSORB II): an interim 1-year analysis of clinical and procedural secondary outcomes from a randomised controlled trial. Lancet. 2015; 385(9962): Sabaté M., Windecker S., Iñiguez A. et al.: Everolimus-eluting bioresorbable stent vs. durable polymer everolimus-eluting metallic stent in patients with ST-segment elevation myocardial infarction: results of the randomized ABSORB ST-segment elevation myocardial infarction-trofi II trial. Eur. Heart J. 2016; 37(3): Lipinski M.J., Escarcega R.O., Baker N.C. et al.: Scaffold Thrombosis After Percutaneous Coronary Intervention With ABSORB Bioresorbable Vascular Scaffold: A Systematic Review and Meta- -Analysis. JACC Cardiovasc. Interv. 2016; 9(1): Ellis S.G., Kereiakes D.J., Metzger D.C. et al.; ABSORB III Investigators: Everolimus-Eluting Bioresorbable Scaffolds for Coronary Artery Disease. N. Engl. J. Med. 2015; 373(20): Verheye S., Ormiston J.A., Stewart J. et al.: A next-generation bioresorbable coronary scaffold system: from bench to first clinical evaluation: 6- and 12-month clinical and multimodality imaging results. JACC Cardiovasc. Interv. 2014; 7(1): Haude M., Erbel R., Erne P. et al.: Safety and performance of the drug-eluting absorbable metal scaffold (DREAMS) in patients with de-novo coronary lesions: 12 month results of the prospective, multicentre, first-in-man BIOSOLVE-I trial. Lancet. 2013; 381(9869): Wytyczne ESC dotyczące postępowania w stabilnej chorobie wieńcowej w 2013 roku. Kardiol. Pol. 2013; 71(supl. X): Wytyczne ESC dotyczące postępowania w ostrym zawale serca z przetrwałym uniesieniem odcinka ST. Kardiol. Pol. 2012; 70(supl. VI): S 255-S Wytyczne ESC dotyczące postępowania w ostrych zespołach wieńcowych bez przetrwałego uniesienia odcinka ST w 2015 roku. Kardiol. Pol. 2015; 73(12): STRESZCZENIE Przezskórne interwencje wieńcowe są podstawową metodą rewaskularyzacji mięśnia sercowego w chorobie wieńcowej. Tradycyjne techniki, w tym implantacja stentów metalowych BMS oraz powlekanych lekiem antymitotycznym (DES), pozostawiają na trwałe metalowe rusztowanie stentu w ścianie naczynia. Najnowszym urządzeniem wszczepialnym są bioresorbowalne siatki wewnątrznaczyniowe (BVS), tzw. stenty bioresorbowalne. W zależności od rodzaju użytego materiału BVS ulegają bioresorbcji w ciągu 9 24 miesięcy. Najczęściej stosowanymi materiałami do produkcji stentów bioresorbowalnych są poli-l-laktyd (PLLA) oraz stopy magnezu. Najlepiej przebadanym stenem bioresorbowalnym jest zbudowany z PLLA i PDLLA, pokryty ewerolimusem, stent bioresorbowalny Absorb BVS. Stenty BVS w randomizowanych badaniach klinicznych (ABSORB) okazały się nie gorsze niż stenty DES. Zalecany czas podwójnego leczenia przeciwpłytkowego po implantacji BVS wynosi 6 12 miesięcy. W przypadku implantacji BVS u osób, którym wszczepiono BVS w warunkach ostrego zespołu wieńcowego, podwójne leczenie przeciwpłytkowe powinno trwać nie krócej niż 12 miesięcy. Słowa kluczowe: choroba wieńcowa, stenty bioresorbowalne, przezskórne interwencje wieńcowe, podwójne leczenie przeciwpłytkowe 124 KARDIOPROFIL VOL. 14/NR 3-4(55-56)/2016

7 ABSTRACT Percutaneous coronary intervention (PCI) is the primary technique for myocardial revascularization in coronary artery disease. Traditional techniques, including stenting with bare metal stents (BMS) and drug eluting stents (DES), leave a permanent metal scaffold in the vessel wall. The latest intracoronary implantable device is bioresorbable vascular scaffold (BVS), also called a bioresorbable stent. Depending on the type of material used, BVS are fully bioresorbable within 9 24 months. The most commonly used materials for the production of BVS are bioresorbable poly-l-lactide (PLLA), and magnesium alloys. The best-studied BVS is composed of PLLA and PDLLA coated with everolimus (Absorb BVS). BVS in randomized clinical trials (ABSORB), proved to be no clinically inferior than DES. Recommended dual antiplatelet therapy (DAPT) after BVS implantation is 6 12 months. In case of implantation BVS in acute coronary syndrome conditions, DAPT should be mainteined for at least 12 months. Key words: coronary artery disease, bioresorbable vascular scaffold, percutaneous coronary interventions, double antiplatelet therapy Adres do korespondencji: dr n. med. Marek Chmielewski Pracownia Hemodynamiki, Katedra i Klinika Kardiologii, Nadciśnienia Tętniczego i Chorób Wewnętrznych, II Wydział Lekarski, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Mazowiecki Szpital Bródnowski Warszawa, ul. Kondratowicza 8 marek.chmielewski@wum.edu.pl KARDIOPROFIL VOL. 14/NR 3-4(55-56)/