Nieheteroseksualność a wsparcie ze strony rodziny

Transkrypt

1 OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE. RZESZÓW, R. Nieheteroseksualność a wsparcie ze strony rodziny WOJCIECH ORONOWICZ INSTYTUT PSYCHOLOGII, UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI

2 Plan referatu 1. Wprowadzenie w problematykę 2. Problem badawczy i hipoteza (wybór) 3. Metoda 4. Wyniki 5. Dyskusja 6. Wnioski i ograniczenia metodologiczne 7. Literatura WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

3 Wprowadzenie zdjęcie uzyskane dzięki uprzejmości administracji WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

4 Wprowadzenie Cel badania i referatu Cel referatu - przedstawienie wybranej części wyników badań dotyczących kontekstu rodzinnego wśród osób o orientacji innej niż heteroseksualna. Cel badań - określenie dominujących problemów występujących wśród środowiska LGBT w kontekście bliskich związków (perspektywa osób nieheteroseksualnych i heteroseksualnych). Rodzina biologiczna? Relacje z rodziną biologiczną WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

5 Psycholodzy przyznają, że rodzina lesbijek, gejów i biseksualistów może obejmować osoby, które nie są związane z nimi prawnie czy też biologicznie (APA, 2012). Wprowadzenie Cel badania i referatu Rodzina biologiczna? Relacje z rodziną biologiczną Dystansowanie się emocjonalne od rodziny biologicznej (Patterson, 2007). Często tolerancja w rodzinie nie idzie w parze z pełną akceptacją (Green, 2004). Rodziny z wyboru (Green, 2004) - dla wielu osób nieheteroseksualnych sieć bliskich przyjaciół może stanowić alternatywną rodzinę, która nie bazuje na stosunku prawnym i biologicznym. Łagodzi to negatywne efekty dyskryminacji (Weston, 1992). WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

6 Psycholodzy dążą do zrozumienia w jaki sposób orientacja nieheteroseksualna może wpływać na relacje z rodziną (APA, 2012). Wprowadzenie Cel badania i referatu Rodzina biologiczna? Relacje z rodziną biologiczną Niektóre rodziny mogą być nieprzygotowane do zaakceptowania osoby nieheteroseksualnej ze względu na normy (kulturowe, etniczne, rodzinne), przekonania religijne, czy też negatywne stereotypy (Buxton, 2005; Chan, 1995; Firestein, 2007; Greene, 2000; Matteson, 1996; za: APA, 2012). Trudności w wyjaśnieniu członkom rodziny w jaki sposób orientacja seksualna i doświadczenia związane z dyskryminacją wpływają na życie danej osoby (Patterson, 2007). WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

7 Problem badawczy i hipoteza (wybór) WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

8 Problem badawczy i hipoteza (wybór) Wybrany problem badawczy Czy w postrzeganiu osób o orientacji innej niż heteroseksualna zaznacza się problem związany z orientacją seksualną i rodziną? Wybrana hipoteza WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

9 Problem badawczy i hipoteza (wybór) Wybrany problem badawczy Osoby o orientacji innej niż heteroseksualna wskażą, że jednym z istotnych dla nich problemów jest kontekst rodzinny. Wybrana hipoteza WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

10 Metoda WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

11 34 osoby o orientacji innej niż heteroseksualna: Metoda Uczestnicy badania Procedura i narzędzia Operacjonalizacja wybranych hipotez ogłoszenie na stronie internetowej Stowarzyszenia Naukowego Psychologia i Seksuologia LGBT zaproszenie do udziału w badaniu skierowane do uczestników wydarzenia Queerowy Maj w Krakowie Zadeklarowana orientacja Aseksualna 1 Fluid 1 Biseksualna 10 Homoseksualna 19 Panseksualna 3 Liczba WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW 11

12 Uczestnikom badania zaprezentowano ankietę obejmującą Skalę Oceny Związku (Hendrick, 1988) oraz autorskie pytania opisowe oraz zamknięte. Przedstawiono następujące wprowadzenie do badania: Metoda Uczestnicy badania Procedura i narzędzia Operacjonalizacja wybranych hipotez Szanowni Państwo, wypełnienie ankiety trwa około 5 minut i składa się z odpowiedzi na pytania dotyczące oceny własnego bliskiego związku oraz pytań otwartych związanych z oceną związków heteroseksualnych i homoseksualnych. W każdej chwili możesz wycofać się z badania. Odpowiedzi pozostają w pełni anonimowe. Wojciech Oronowicz, Instytut Psychologii UJ WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW 12

13 Uczestnicy badania w odpowiedzi na pytania: 1. czy uważasz, że pary homoseksualne zmagają się ze specyficznymi problemami, które nie dotyczą par heteroseksualnych, oraz Metoda Uczestnicy badania Procedura i narzędzia 2. czy istnieje temat dotyczący specyficznego obszaru funkcjonowania bliskich związków tworzonych przez osoby homoseksualne, który wymaga zbadania przez psychologów, odniosą się do kontekstu rodzinnego. Operacjonalizacja wybranych hipotez WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW 13

14 Wyniki WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

15 Wyniki (wybrane kategorie) Czy uważasz, że pary homoseksualne zmagają się ze specyficznymi problemami, które nie dotyczą par heteroseksualnych? Rodzina Akceptacja społeczna Prawo Grupa badawcza (n=34, orientacja inna niż heteroseksualna) Odpowiedzi opisowej udzieliło 26 osób. Przykładowe odpowiedzi (istotne ze względu na kontekst rodzinny): nietolerancja rodziny i brak wsparcia z jej strony problem braku akceptacji ze strony rodziny i przyjaciół przedstawienie partnerki rodzinie/znajomym; zw z aspektami prawnymi (brak zw partnerskich i innych praw przysługujących parom heteroseksualnym); nietolerancja społeczeństwa WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

16 Wyniki (wybrane kategorie) Czy istnieje temat dotyczący specyficznego obszaru funkcjonowania bliskich związków tworzonych przez osoby homoseksualne, który wymaga zbadania przez psychologów? Odpowiedzi opisowej udzieliło 6 osób. 3 osoby zwróciły uwagę na potrzebę studiów nad coming-outem. Zaproponowano również kilka innych problemów badawczych, m.in.: Poziom refleksyjności i samoświadomości a jakość życia/poczucie szczęścia w związku W Polsce nie ma dotychczas badań podłużnych nad rozwojem dzieci wychowywanych z rodzicami tej samej płci WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

17 Dyskusja WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

18 Hipoteza: Czy w postrzeganiu osób o orientacji innej niż heteroseksualna zaznacza się problem związany z orientacją seksualną i rodziną? Dyskusja Weryfikacja hipotezy Dyskusja ogólna Nie ma podstaw do odrzucenia tej hipotezy, ponieważ część uczestników badania uważa, że pary homoseksualne zmagają się ze specyficznymi problemami, które nie dotyczą par heteroseksualnych w kontekście rodzinnym. WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

19 Wyniki badania są zgodne z wcześniejszymi doniesieniami. Dyskusja Weryfikacja hipotezy Nawet w pytaniu dotyczącym specyficznego obszaru funkcjonowania bliskich związków tworzonych przez osoby homoseksualne, który wymaga zbadania przez psychologów część badanych wskazała problem coming-out. Dyskusja ogólna WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

20 Wnioski i ograniczenia metodologiczne WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

21 Wnioski i ograniczenia metodologiczne Wnioski W grupie badawczej przejawił się problem związany z tym, że pary homoseksualne zmagają się ze specyficznymi problemami, które nie dotyczą par heteroseksualnych, w kontekście rodzinnym. Ograniczenia metodologiczne WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

22 Wnioski i ograniczenia metodologiczne Wnioski Ograniczenia metodologiczne 1. Niewielka liczba osób o orientacji innej niż heteroseksualna. 2. Zaprezentowane wnioski odnoszą się tylko do badanej grupy 3. Przekształcenie wyników badań jakościowych na ilościowe. 4. Łączenie badanie internetowego z tradycyjną metodą papier-ołówek (różne warunki). Wymagane są dalsze badania o charakterze ilościowym. WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

23 Literatura WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

24 Literatura American Psychological Association(2012). Guidelines for psychological practice with lesbian, gay, and bisexual clients. American Psychological Association, 67, Green, R.J. (2004). Risk and resilience in lesbian and gay couples: Comment on Solomon, Rothblum, and Balsam (2004). Journal of Family Psychology, 18, Weston, K. (1992). Families we choose. New York: Columbia University Press. Patterson, C.J. (2007). Lesbian and gay family issues in the context of changing legal and social policy environments. In K.J. Bieschke, R.M. Perez, & K.A. DeBord (Eds.), Handbook of counseling and psychotherapy with lesbian, gay, bisexual, and transgender clients (2nd ed.). (pp ). Washington, DC: American Psychological Association. Hendrick, S. S. (1988). A generic measure of relationship satisfaction. Journal of Marriage and Family, 50, WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

25 Dziękuję za uwagę Oronowicz, W. (2015, grudzień). Nieheteroseksualność a wsparcie ze strony rodziny. Referat zostanie zaprezentowany na Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej: Przemiany w systemie wsparcia rodziny we współczesnej Polsce, Rzeszów. Wojciech Oronowicz wojciech.oronowicz@snps.pl WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW

26 Materiały dodatkowe Abstrakt Osoby o orientacji seksualnej innej niż heteroseksualna często dystansują się od rodziny biologicznej, ponieważ ta nie stanowi dla nich źródła wsparcia. W wyniku tego procesu, nieheteroseksualiści tworzą sieci bliskich przyjaciół, które stanowią dla nich swoistą alternatywną rodzinę nieopartą na stosunkach prawnych czy biologicznych. Przeprowadzono badanie o charakterze jakościowoilościowym uwzględniające zarówno osoby o orientacji heteroseksualnej jak i nieheteroseksualnej. Osoby nieheteroseksualne często deklarują, że pary homoseksualne zmagają się ze specyficznymi problemami, które nie dotyczą par heteroseksualnych. Wśród problemów wymienia się problem braku tolerancji, szczególnie ze strony rodziny. Wyniki badania zdają się potwierdzać wnioski płynące z zagranicznych doniesień naukowych. Jednym z poważniejszych problemów doświadczanych przez osoby nieheteroseksualne może być brak wsparcia ze strony rodziny. WOJCIECH ORONOWICZ OGÓLNOPOLSKA STUDENCKA KONFERENCJA NAUKOWA PRZEMIANY W SYSTEMIE WSPARCIA RODZINY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE, RZESZÓW