GMINA MIASTA TORUŃ. Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla miasta Torunia. na lata

Transkrypt

1 GMINA MIASTA TORUŃ Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla miasta Torunia na lata WRZESIEŃ 2013

2 2

3 ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA SPIS ZAŁĄCZNIKÓW: CELE PLANU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO WIZJA TRANSPORTU PUBLICZNEGO METODOLOGIA TWORZENIA PLANU TRANSPORTOWEGO KONSULTACJE SPOŁECZNE DETERMINANTY ROZWOJU SIECI PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO W TORUNIU KONCEPCJA PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA KRAJU STRATEGIE ROZWOJU REGIONU POLITYKA TRANSPORTOWA MIASTA TORUŃ ZINTEGROWANY PLAN ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO W TORUNIU NA LATA ZINTEGROWANY PROGRAM ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO DLA AGLOMERACJI BYDGOSKO TORUŃSKIEJ, ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM BYDGOSKO - TORUŃSKIEGO OBSZARU METROPOLITARNEGO NA LATA ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE Struktura urbanistyczna Uwarunkowania i środowisko przyrodnicze Kierunki zagospodarowania przestrzennego CZYNNIKI DEMOGRAFICZNE I MOTORYZACJA CZYNNIKI SPOŁECZNE CZYNNIKI GOSPODARCZE GENERATORY RUCHU OCHRONA ŚRODOWISKA NATURALNEGO Hałas Powietrze Wpływ planowanych przedsięwzięć w transporcie publicznym na środowisko naturalne DOSTĘP DO INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ PLANY ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO WYŻSZEGO SZCZEBLA CHARAKTERYSTYKA ISTNIEJĄCEJ OFERTY PRZEWOZOWEJ W PUBLICZNYM TRANSPORCIE ZBIOROWYM TORUNIA SIEĆ TABOR PRACA TRANSPORTOWA OFERTA CENOWA WIELKOŚĆ POPYTU W ROKU BAZOWYM 2012 MODEL RUCHU POTENCJAŁ I RENTOWNOŚĆ LINII KOMUNIKACYJNYCH DIAGNOZA ISTNIEJĄCEJ OFERTY PRZEWOZOWEJ - PODSUMOWANIE OCENA I PROGNOZA POTRZEB PRZEWOZOWYCH WIELKOŚĆ POPYTU W HORYZONCIE ROKU 2015 MODEL RUCHU WIELKOŚĆ POPYTU W DOCELOWYM HORYZONCIE ROKU 2035 MODEL RUCHU SIEĆ KOMUNIKACYJNA, NA KTÓREJ PLANOWANE JEST WYKONYWANIE PRZEWOZÓW O CHARAKTERZE UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ STAN AKTUALNY R

4 5.2. PLANOWANA SIEĆ ORAZ PROJEKTY ROZWOJOWE W TRANSPORCIE MIEJSKIM TORUNIA HORYZONT 2015 R PLANOWANA SIEĆ ORAZ PROJEKTY ROZWOJOWE W TRANSPORCIE MIEJSKIM TORUNIA HORYZONT 2035 R FINANSOWANIE USŁUG PRZEWOZOWYCH ŹRÓDŁA I FORMY FINANSOWANIA USŁUG, ODPŁATNOŚĆ USŁUG ŹRÓDŁA I FORMY FINANSOWANIA INWESTYCJI PREFERENCJE DOTYCZĄCE WYBORU RODZAJU ŚRODKÓW TRANSPORTU PODZIAŁ ZADAŃ PRZEWOZOWYCH PREFERENCJE PASAŻERÓW PREFERENCJE DOTYCZĄCE WYBORU RODZAJU ŚRODKÓW TRANSPORTU WYNIKAJĄCE Z POTRZEB OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH ORGANIZACJA RYNKU PRZEWOZÓW PODMIOTY RYNKU I ZASADY JEGO ORGANIZACJI INTEGRACJA USŁUG PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO Zarządzanie i organizacja transportu Projekt - System Bilet Metropolitalny BiT-City dla Bydgosko-Toruńskiego obszaru Metropolitalnego POŻĄDANY STANDARD USŁUG PRZEWOZOWYCH W PRZEWOZACH O CHARAKTERZE UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ KIERUNKI ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO PRZYJĘTE ZASADY PLANOWANIA OFERTY PRZEWOZOWEJ PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO PLANOWANA OFERTA PRZEWOZÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ W TORUNIU I GMINACH OŚCIENNYCH AKTUALIZACJA PLANU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO DLA MIASTA TORUNIA SPIS TABLIC SPIS RYSUNKÓW ZAŁĄCZNIKI SPIS ZAŁĄCZNIKÓW: 1. Zestawienie atrakcyjności rejonów transportowych absorbcja ruchu (w procentach w odniesieniu do danej atrakcyjności) [źródło: Model ruchu komunikacji miejskiej na potrzeby planu transportowego miasta Torunia - Biuro Projektowe Koniczyna Aneta Bebyn r.]. 2. Zestawienie atrakcyjności rejonów transportowych generacja ruchu (w procentach w odniesieniu do danej atrakcyjności) [źródło: Model ruchu komunikacji miejskiej na potrzeby planu transportowego miasta Torunia - Biuro Projektowe Koniczyna Aneta Bebyn r.]. 3. Zestawienie sumy podróży wyjazdowych i przyjazdowych w podziale na rejony transportowe stan w 2012 r. [źródło: Model ruchu komunikacji miejskiej na potrzeby planu transportowego miasta Torunia - Biuro Projektowe Koniczyna Aneta Bebyn r.] 4. Zestawienie sumy podróży wyjazdowych i przyjazdowych w podziale na rejony transportowe horyzont prognozy 2015 r. [źródło: Model ruchu komunikacji miejskiej na potrzeby planu transportowego miasta Torunia - Biuro Projektowe Koniczyna Aneta Bebyn r.]. 5. Zestawienie sumy podróży wyjazdowych i przyjazdowych w podziale na rejony transportowe horyzont prognozy 2035 r. [źródło: Model ruchu komunikacji miejskiej na potrzeby planu transportowego miasta Torunia - Biuro Projektowe Koniczyna Aneta Bebyn r.]. 6. Wykaz przystanków publicznego transportu miejskiego w Toruniu [źródło: Załącznik nr 1 do Uchwały nr 435/2012 Rady Miasta Torunia z dnia r.]. 4

5 1. CELE PLANU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO Cel główny niniejszego planu zrównoważonego rozwoju transportu publicznego to zapewnienie funkcjonowania transportu zbiorowego według zasad zrównoważonego rozwoju transportu, którego głównym przejawem jest dążenie do zapewnienia udziału transportu zbiorowego w przewozach mieszkańców Torunia, na poziomie nie mniejszym niż 30% oraz rozwój, w tym unowocześnianie sieci tramwajowej. Zachowanie udziału transportu publicznego w podróżach niepieszych mieszkańców miasta w granicach 30% odpowiada w gruncie rzeczy minimalnym standardom rozwoju zrównoważonego w miastach europejskich o zbliżonej do Torunia wielkości. Wobec obserwowanego trendu odpływu pasażerów transportu publicznego na rzecz transportu samochodowego, stanowi to jednak dla Torunia znaczące wyzwanie. Cele uzupełniające Planu można zdefiniować następująco: 1. Zapewnienie zasad dostępności do usług transportu publicznego, w tym dla osób niepełnosprawnych, wymaganych i określonych w dyrektywach Unii Europejskiej i przepisach krajowych oraz w tzw. dobrych praktykach. 2. Funkcjonowanie transportu publicznego w sposób tworzący z tego podsystemu transportu miejskiego realną alternatywę dla realizacji podróży samochodami osobowymi poprzez zapewnienie wysokiej jakości usług i uprzywilejowanie pojazdów transportu zbiorowego w ruchu drogowym. 3. Integracja transportu publicznego, obejmująca transport miejski i transport regionalny przede wszystkim w zakresie taryfowo-biletowym, koordynacji rozkładów jazdy, informacji o usługach oraz budowa węzłów integracyjnych. 4. Zmniejszenie negatywnego oddziaływania transportu na środowisko poprzez utrzymanie założonego udziału transportu publicznego w przewozach miejskich, rozwój trakcji elektrycznej (komunikacja tramwajowa) i sukcesywna wymiana autobusów na spełniające coraz wyższe normy czystości spalin. 5. Utrzymanie założonych wskaźników efektywności oraz parametrów eksploatacyjnych umożliwiających zachowanie zasadności ekonomiczno-finansowej komunikacji miejskiej w ramach określonej polityki transportowej. Głównym zadaniem planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego (planu transportowego) jest zaplanowanie na lata przewozów o charakterze użyteczności publicznej, realizowanych na obszarze miasta Toruń i gmin sąsiednich (z którymi władze Torunia jako organizator transportu planują w przyszłości podpisanie porozumienia na obsługę wybranych połączeń w zakresie lokalnego transportu zbiorowego), zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju transportu, które wynikają z istotnego znaczenia mobilności dla rozwoju społeczno-gospodarczego i negatywnych następstw niekontrolowanego rozwoju motoryzacji indywidualnej. W ramach przyjętej w niniejszym planie zasady zrównoważonego rozwoju, podstawowe znaczenie ma dążenie do racjonalnego zakresu usług świadczonych przez transport zbiorowy na obszarze Torunia i gmin ościennych. 5

6 Racjonalność tę determinuje: - konieczność zapewnienia ilości i jakości usług świadczonych przez transport zbiorowy w dostosowaniu do preferencji i oczekiwań pasażerów, w tym do oczekiwanej dostępności dla osób niepełnosprawnych; - dążenie do zapewnienia wysokiej jakości usług transportu zbiorowego, tworzących realną alternatywę dla podróży własnym samochodem osobowym; - konieczność koordynacji planu rozwoju transportu lokalnego z planami rozwoju transportu w regionie i w kraju oraz z planami rozwoju przestrzennego miasta; - redukcja negatywnego oddziaływania transportu na środowisko; - efektywność ekonomiczno-finansowa określonych rozwiązań w zakresie kształtowania oferty przewozowej i infrastruktury transportowej. Przyjęty w niniejszym planie cel jest zgodny z główną wizją rozwojową miasta Toruń, opisującą miasto jako Toruń nowoczesnym miastem europejskiej przestrzeni rozwoju. Zawarta ona jest w Strategii Rozwoju Miasta Torunia do r Jednym z celów Strategii jest poprawa warunków komunikacyjnych w układzie przestrzennym miasta realizowana m.in. poprzez poprawę funkcjonalności lokalnego transportu zbiorowego ze szczególnym uwzględnieniem komunikacji tramwajowej. Cel ten będzie realizowany poprzez inwestycje związane z rozwojem publicznego transportu zbiorowego, w tym szczególnie: - odnowa transportu publicznego w Toruniu (zakupy taboru, modernizacje taboru i przystanków transportu zbiorowego); - rozwój i remonty tras tramwajowych; - budowa trasy tramwajowej do Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (Bielany); - budowa systemu informacji pasażerskiej; - budowa miejskich i międzyregionalnych węzłów przesiadkowych; - realizacja projektów umożliwiających integrację transportu w obszarze aglomeracji bydgosko toruńskiej; - system zarządzania ruchem drogowym oraz system informacji pasażerskiej. Cele szczegółowe niniejszego planu transportowego obejmują: - zaplanowanie sieci komunikacyjnej, na której będą realizowane przewozy o charakterze użyteczności publicznej; - zidentyfikowanie potrzeb przewozowych; - określenie zasad finansowania usług przewozowych; - określenie preferencji dotyczących wyboru rodzaju środków transportu; - ustalenie zasad organizacji rynku przewozów; - określenie standardów usług przewozowych użyteczności publicznej; - organizację systemu informacji dla pasażerów Wizja transportu publicznego Wizja transportu publicznego w Toruniu i w przyszłości w gminach ościennych, planowanych do objęcia częściową obsługą organizatora, zakłada funkcjonowanie oraz rozwój nowoczesnego i proekologicznego transportu zbiorowego, spełniającego oczekiwania pasażerów w sposób tworzący z tego transportu realną alternatywę dla podróży realizowanych samochodem osobowym. 6

7 1.2. Metodologia tworzenia planu transportowego Przyjęta struktura planu transportowego jest zgodna z art. 12. ust. 1. ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym oraz z rozporządzeniem ministra infrastruktury z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz.U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13 z późn. zm.), nakłada na Prezydenta Miasta Torunia obowiązek realizacji zadań organizatora publicznego transportu zbiorowego. Do zadań organizatora należy: - planowanie rozwoju transportu, - organizowanie publicznego transportu zbiorowego, - zarządzanie publicznym transportem zbiorowym. Zgodnie z ustawą planowanie transportu w mieście realizowane jest poprzez opracowanie przez Prezydenta i uchwalenie przez Radę Miasta Torunia, Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Szczegółowy zakres Planu Transportowego określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2011 r. (Dz.U. z 2011 r. Nr 117, poz. 684). Niniejsze opracowanie jest projektem Planu Transportowego. W przygotowaniu planu uwzględniono: - koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju; - plan zagospodarowania przestrzennego województwa; - strategię rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego - strategię rozwoju miasta Torunia; - studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta; - miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego; - sytuację społeczno-gospodarczą; - wpływ transportu na środowisko; - potrzeby zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, w szczególności potrzeby osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej zdolności ruchowej; - potrzeby wynikające z kierunku polityki państwa, w zakresie linii komunikacyjnych w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich; - rentowność linii komunikacyjnych; - planowane do wdrożenia w perspektywie roku 2015 i realizowane aktualnie przez miasto Toruń, projekty rozwojowe z zakresu transportu publicznego, pozostające w zgodzie z ustaleniami zawartymi w Zintegrowanym programie rozwoju transportu publicznego dla aglomeracji bydgosko toruńskiej, ze szczególnym uwzględnieniem bydgosko - toruńskiego obszaru metropolitarnego na lata oraz Zintegrowanym Planie Rozwoju Transportu Publicznego dla miasta Torunia na lata ; - kierunki rozwoju transportu publicznego w perspektywie do r W planie wykorzystano następujące źródła danych i informacji: - Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego dla miasta Torunia na lata (BIT sp.j r./załącznik do Uchwały Rady Miasta Torunia nr 625/2009 z dn r.); - Zintegrowany program rozwoju transportu publicznego dla aglomeracji bydgosko toruńskiej, ze szczególnym uwzględnieniem bydgosko - toruńskiego obszaru 7

8 metropolitarnego na lata (aktualizacja - TRAKO r.) wraz z Załącznikiem A zawierającym badania preferencji i zachowań komunikacyjnych mieszkańców Torunia; - Model ruchu komunikacji miejskiej na potrzeby planu transportowego miasta Torunia (Biuro Projektowe Koniczyna Aneta Bebyn r.); - studium wykonalności dla projektu pn.: Integracja systemu transportu miejskiego wraz z zakupem taboru tramwajowego niskopodłogowego w Toruniu w ramach BIT-CITY (WYG International sp. z o.o r.); - Analiza sytuacji rynkowej w zakresie regularnych przewozów pasażerskich dla miasta Torunia na 2012 r. (TRAKO r.); - Wieloletnia prognoza finansowa Spółki MZK w Toruniu Sp. z o.o. na lata w kontekście realizacji projektów Integracja systemu transportu miejskiego wraz z zakupem taboru tramwajowego niskopodłogowego w Toruniu w ramach BiT-City oraz "Rozwój sieci komunikacji tramwajowej w Toruniu w latach " (Strefa Doradztwa dla Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Toruniu r.); - dane eksploatacyjne i ekonomiczne dotyczące sieci komunikacji miejskiej w Toruniu udostępnione przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Toruniu oraz Urząd Miasta Torunia; - dane statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego i Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy, charakteryzujące sytuację demograficzną, gospodarczą i społeczną Torunia; - Raport o stanie miasta (Urząd Miasta Torunia 2012 r.); - dane z urzędów miast i gmin, urzędów pracy, ośrodków pomocy społecznej, policji i innych instytucji; oraz dokumenty strategiczne, takie jak: - Strategia Rozwoju Miasta Torunia do roku 2020 (przyjęta uchwałą nr 935/2010 Rady Miasta Torunia z dnia r.); - Wieloletnia Prognoza Finansowa Miasta Torunia na lata Załącznik nr 1 do uchwały nr 455/12 Rady Miasta Torunia z dnia r.; - Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego m. Torunia przyjęte uchwałą nr 1032/2006 Rady Miasta Torunia z dnia 18 maja 2006 r.; - Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Kujawsko-Pomorskiego (przyjęty Uchwałą Sejmiku Województwa Kujawsko Pomorskiego nr XI/135/03 z dn r.); - Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata (Załącznik do Uchwały Nr XLI/586/05 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 12 grudnia 2005 r.); - Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Torunia (Załącznik do projektu Uchwały Rady Miasta Torunia r.); - Informacja o stanie środowiska miasta Torunia w 2012 r. (Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy 2013 r.); - Raport na potrzeby przeprowadzenia ponownej oceny oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia pn. Budowa linii tramwajowej na Os. Bielany wraz ze skrosowaniem linii tramwajowej w Alei Solidarności i przebudową wybranej infrastruktury przystankowej w Toruniu w ramach projektu pn. Rozwój sieci komunikacji tramwajowej w Toruniu w latach (konsorcjum projektowe BBF/Egis Poland r.); - Raport o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia pn. Przebudowa torowiska tramwajowego na linii średnicowej od węzła Toruń Miasto do Alei Solidarności 8

9 poprawiająca dostępność komunikacyjną Zespołu Staromiejskiego wpisanego na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO poprzez transport przyjazny środowisku wraz z budową węzła przesiadkowego przy dworcu PKP Toruń Miasto integrującego tramwajową linię średnicową nr 1 oraz pozostały transport publiczny z koleją metropolitalną BIT-CITY (Przedsiębiorstwo Usługowe EPRO r.); - publikacje Izby Gospodarczej Komunikacji Miejskiej; - publikacje gospodarcze (branżowe); - książki i podręczniki poświęcone tematyce publicznego transportu zbiorowego i polityce transportowej; - strony internetowe. W Planie przywołano niektóre z wymienionych dokumentów źródłowych, wskazując na zgodność Planu transportowego z ich ustaleniami Konsultacje społeczne Plan transportowy poddany zostanie konsultacjom społecznym, których celem jest poinformowanie społeczności lokalnej o planowanych działaniach przewidzianych do realizacji w ramach planu transportowego, prezentacja planowanych rozwiązań inwestycyjnych i organizacyjnych w zakresie rozwoju publicznego transportu zbiorowego oraz stworzenie mieszkańcom możliwości zgłoszenia ewentualnych uwag i wskazania rozwiązań preferowanych. Przeprowadzenie konsultacji zaplanowano zgodnie z zasadami określonymi w art. 10 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym. 9

10 2. DETERMINANTY ROZWOJU SIECI PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO W TORUNIU 2.1. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju W Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do 2030 r. zdefiniowano następujące cele odnoszące się do działalności transportowej: 1. Podwyższenie konkurencyjności głównych ośrodków miejskich Polski w przestrzeni europejskiej poprzez ich integrację funkcjonalną, przy zachowaniu policentrycznej struktury systemu osadniczego sprzyjającej spójności. W tym zakresie Plan transportowy przewiduje wzrost konkurencyjności miasta poprzez poprawianie dostępności transportowej i rozwój funkcji metropolitarnych, w tym integrację obszarową. 2. Poprawa spójności wewnętrznej kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania się czynników rozwoju oraz wykorzystanie potencjału wewnętrznego wszystkich terytoriów. Plan nawiązuje do tego celu Koncepcji, poprzez określenie działań prowadzących do integracji regionalnej, aktywizacji terenów wiejskich i uwzględnianiu specjalizacji poszczególnych obszarów. 3. Poprawa dostępności terytorialnej kraju w różnych skalach przestrzennych poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej. Plan odnosi się w tym zakresie do powiązań transportowych Torunia i Bydgoszczy, które to miasta tworzą tzw. Bydgosko Toruński Obszar Metropolitalny Strategie rozwoju regionu Powiązania z Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Kujawsko- Pomorskiego Istotną rolę w systemie transportowym Województwa odgrywają drogi oraz linie kolejowe. Ich rozwój jest niezbędny dla gospodarczego i społecznego rozwoju Województwa i aglomeracji bydgosko-toruńskiej. Niniejszy Plan transportowy opisuje zadania ukierunkowane na modernizację i rozbudowę sieci tramwajowej oraz jej integrację z regionalnym transportem kolejowym poprzez realizację wybranych zadań wchodzących w skład projektu BIT-CITY, określając w ten sposób przyszłe kierunki rozwoju aglomeracyjnej sieci drogowej i kolejowej. Realizacja projektu BiT-City, w ramach którego zrealizowane zostaną inwestycje infrastrukturalne służące połączeniom miejscowości znajdujących się na obszarze aglomeracji ze stacjami kolejowymi, determinuje również konieczność rozbudowy i poprawy stanu dróg i torowisk w Toruniu. Powiązania ze Strategią Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata Miasta Bydgoszcz i Toruń, z łącznym potencjałem demograficznym, ekonomicznogospodarczym i naukowo-kulturalnym stanowią centrum bydgosko-toruńskiego obszaru metropolitalnego. Stan infrastruktury technicznej tego obszaru, w szczególności infrastruktury komunikacyjnej, w istotnej mierze decyduje o konkurencyjności Województwa. Niski poziom 10

11 techniczny tej infrastruktury wpływa na niekorzystne uwarunkowania aktywności gospodarczej, co zmniejsza możliwość wielofunkcyjnego rozwoju Województwa. Strategia Rozwoju Województwa określa więc, jako niezbędny, rozwój połączeń komunikacyjnych zapewniających dobrą dostępność do innych ośrodków krajowych i europejskich, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju szybkich połączeń drogowych i szynowych pomiędzy ośrodkami stołecznymi, ale również wiążących Bydgoszcz i Toruń z regionalnym otoczeniem. Obecnie trwają prace nad uchwaleniem dokumentu pn. Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego do roku Jednym z głównych celów strategicznych jest Dostępność i spójność w zakresie rozwoju szkieletu transportowego województwa. Cel nadrzędny prorozwojowych działań w wymiarze co najmniej najbliższej dekady, został zdefiniowany w Strategii w zapisie: poprawa konkurencyjności regionu i podniesienie poziomu życia mieszkańców przy respektowaniu zasad zrównoważonego rozwoju. Plan, określając warunki do stworzenia systemu zrównoważonego aglomeracyjnego transportu publicznego, realizuje w ten sposób stawiane przez Strategię zadania. Wiążą się one m.in. z rozbudową sieci tramwajowej w Toruniu oraz realizacją projektów na obszarze miasta, mających na celu integrację systemu transportu miejskiego w Toruniu z regionalnym transportem kolejowym. Realizacja tych zadań poprawi konkurencyjność Województwa oraz jego obszaru metropolitalnego, jako obszaru aktywności gospodarczej Polityka transportowa miasta Toruń Zarys polityki transportowej miasta Torunia zawarto w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Torunia z maja 2006 roku. Aby uniknąć wzrostu zatłoczenia na ulicach miasta i wydatkowania nadmiernych środków na rozbudowę sieci drogowej, polityka miasta powinna zmierzać do podnoszenia atrakcyjności transportu zbiorowego przy jednoczesnej rozbudowie niezbędnych odcinków sieci drogowej tak, aby utrzymać na stałym poziomie wielkość kongestii i średnią prędkość komunikacyjną w sieci drogowej. Dodatkowy kierunek inwestowania to budowa ścieżek rowerowych. Zakłada się jako cel polityki transportowej, osiągnięcie następującego podziału modalnego: 45% podróży samochodem, 45% podróży transportem zbiorowym i 10% podróży rowerem. Położono nacisk na konieczność prowadzenia w zakresie polityki transportowej idei zrównoważonego rozwoju, która wcielana jest w życie w wielu miastach europejskich. Prowadzenie odpowiedniej polityki transportowej zmniejszy kongestię oraz uczyni Toruń miastem bardziej przyjaznym dla mieszkańców. W odniesieniu do systemów komunikacyjnych we wskazanym Studium przyjmuje się następujące zasady kształtowania polityki przestrzennej: - kształtowanie sprawnego systemu powiązań z zewnętrznym układem komunikacyjnym i powiązań wewnątrz miejskich; - wprowadzenie priorytetu dla transportu zbiorowego wraz działaniami na rzecz jego usprawnienia (m.in. poprzez modernizację i rozbudowę istniejących trakcji tramwajowych wraz z budową pełno standardowych pętli tramwajowych i zaplecza technicznego zajezdni), a także tworzenia integracyjnych węzłów przesiadkowych umożliwiających 11

12 wybór alternatywnego środka komunikacji zbiorowej (np. kolej-tramwaj-autobus lub tramwaj-autobus); - promocja ruchu rowerowego poprzez realizację spójnej sieci ścieżek rowerowych zapewniającej oprócz funkcji rekreacyjnej alternatywną w stosunku do ruchu samochodowego i pieszego formę dojazdów do pracy, szkół i usług. Determinantami rozwoju zintegrowanego transportu publicznego, wynikającymi ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Torunia, są: - usprawnienie układu komunikacyjnego, - rozwój systemów zarządzania ruchem, - optymalne wykorzystanie obszarów już zurbanizowanych dla potrzeb rozwojowych miasta. Zintegrowanie różnych środków transportu publicznego oraz stworzenie zintegrowanego systemu zarządzania tym transportem usprawni miejski układ komunikacyjny, dzięki czemu nastąpi poprawa dostępności do tego transportu (do sieci autobusowej, tramwajowej i kolejowej), a co za tym idzie przejęcie pasażerów transportu prywatnego. Przyczyni się to także do optymalnego wykorzystania przestrzeni miejskich. Kierunki rozwoju transportu w Toruniu definiuje również Strategia Rozwoju Miasta Torunia do r (z 2010 r.) - dokument określa kierunki i cele rozwoju miasta. Sprowadzają się one do stwarzania możliwości rozwoju gospodarki poprzez przygotowanie przestrzeni miejskiej do aktywnego inwestowania, jak również partnerskiego współdziałania samorządów miast metropolitalnych Torunia i Bydgoszczy, a także gmin ościennych, w dziedzinie rozwoju gospodarczego. Jednym z podstawowych determinantów (celów działania), ustalonych przez Strategię, jest poprawa warunków komunikacyjnych w układzie przestrzennym miasta. Cel ten winien być realizowany m.in. poprzez poprawę funkcjonalności lokalnego transportu zbiorowego ze szczególnym uwzględnieniem komunikacji tramwajowej. Jako podstawowe instrumenty służące do realizacji w/w celu wymienia się następujące inwestycje związane z rozwojem publicznego transportu zbiorowego, w tym szczególnie: - odnowa transportu publicznego w Toruniu (zakupy taboru, modernizacje taboru i przystanków transportu zbiorowego); - rozwój i remonty tras tramwajowych; - budowa trasy tramwajowej do Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (Bielany); - budowa systemu informacji pasażerskiej; - budowa miejskich i międzyregionalnych węzłów przesiadkowych; - system zarządzania ruchem drogowym. Określone w Planie transportowym przedsięwzięcia są zatem ukierunkowane na realizację w/w postulatów Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego w Toruniu na lata Determinantami niniejszego Planu są w pierwszej kolejności zapisy zawarte w Zintegrowanym Plan Rozwoju Transportu Publicznego w Toruniu na lata w odniesieniu zarówno do zdefiniowanych tam priorytetów rozwojowych dla transportu publicznego, jak i zadań i przedsięwzięć służących ich realizacji. Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego dla Miasta Torunia (ZPRTP), przyjęty uchwałą nr 625 Rady Miasta Torunia z dnia 27 sierpnia 2009 r., podnosi priorytety związane z rozwojem transportu miejskiego w Toruniu. Dotyczą one: - przyspieszenia transportu publicznego w mieście (skrócenia czasów przejazdów), 12

13 - zwiększenia dostępności do transportu publicznego (określonego przez wzrost liczby wykonywanych podróży), - poprawy efektywności transportu publicznego (tzn. zwiększenia udziału komunikacji tramwajowej w przewozach transportu publicznego), - oraz poprawy wizerunku transportu publicznego (określonego przez osiągnięcie do 2015 r. nie mniej niż 33% udziału przewozów realizowanych transportem publicznym w podróżach niepieszych, a także przez wzrost stopnia satysfakcji pasażerów). Cele i zadania Planu obejmują także działania w zakresie wspierania wybranych przedsięwzięć o charakterze ponadmiejskim: - tworzenie planów rozwoju zintegrowanego transportu miejskiego, - rozwój komunikacji tramwajowej i tworzenie infrastruktury szybkiej kolei miejskiej, - tworzenie zintegrowanych węzłów komunikacyjnych, - zwiększenie dostępności komunikacji miejskiej dla osób niepełnosprawnych. Niniejszy dokument, określając działania prowadzone na terenie miasta Torunia istotne zarówno z punktu widzenia rozwoju samego miasta, jak i integracji miast metropolitalnych, a także istotne z punktu widzenia Obszaru Metropolitalnego, w zasadniczej części realizuje postulaty zawarte w Zintegrowanym Planie Rozwoju Transportu Publicznego w Toruniu na lata ZPRTP zdefiniował dwa pakiety dużych projektów przewidziane do realizacji w obszarze miasta Toruń: 1. Projekt współfinansowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego województwa kujawsko-pomorskiego na lata Rozwój sieci komunikacji tramwajowej w Toruniu w latach Projekt składał się z następujących 3 podprojektów: - podprojekt I System Zarządzania Ruchem Drogowym - łączny koszt 7,958 mln zł - realizacja lata ; - podprojekt II System informacji pasażerskiej w czasie rzeczywistym łączny koszt 6,761 mln zł realizacja lata ; - podprojekt III Trasa tramwajowa do Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika łączny koszt 57,549 mln zł - realizacja lata Łącznie trzy podprojekty angażują nakład 72,268 mln zł w okresie roku. 2. Projekt związany ze wsparciem z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Szybka Kolej Metropolitalna w bydgosko-toruńskim obszarze metropolitalnym BiT City oraz integracja systemów transportu miejskiego. Projekt składał się z trzech podprojektów: - Podprojekt I: Integracja systemu transportu miejskiego w Toruniu, - Podprojekt II: Stworzenie zintegrowanego systemu transportowego wraz z budową wiaduktu w Solcu Kujawskim, - Podprojekt III: Budowa linii tramwajowej do dzielnicy Fordon z przebudową układu drogowego w ciągu ulic Fordońska, Lewińskiego, Akademicka i Andersa i węzłem integracyjnym w obszarze stacji kolejowej Bydgoszcz Wschód w Bydgoszczy oraz budowa połączenia kolejowego Bydgoszcz Główna Port Lotniczy w Bydgoszczy. 13

14 Łącznie w ramach powyższych 3 podprojektów zdefiniowano 12 zadań, których łączny koszt dotyczący nakładów na Projekt na obszarze miasta Torunia wynosi 227,667 mln zł, przy czym wkład miasta wyniesie 160,796 mln zł; okres realizacji to lata Niniejszy Plan redefiniuje w/w zakres przedsięwzięć zapisany w ZPRTP dla miasta Torunia z 2009 r. w związku z: 1. rozszerzeniem zakresu projektu Rozwój sieci komunikacji tramwajowej w Toruniu w latach z 3 dotychczasowych, do następujących 4 podprojektów: - Podprojekt I: System zarządzania ruchem drogowym, - Podprojekt II: System informacji pasażerskiej w czasie rzeczywistym, - Podprojekt III: Trasa tramwajowa do Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, - Podprojekt IV: Modernizacja taboru do obsługi linii tramwajowej. 2. nowym podziałem przedsięwzięcia Szybka Kolej Metropolitalna w bydgoskotoruńskim obszarze metropolitalnym BiT City oraz integracja systemów transportu miejskiego na następujące odrębne projekty: - projekt pn. Zakup taboru kolejowego dla Szybkiej Kolei Metropolitalnej BiT-City" - beneficjentem projektu jest Województwo Kujawsko-Pomorskie; - projekt pn. System Bilet Metropolitalny BiT-City dla Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego - beneficjentem projektu jest Województwo Kujawsko-Pomorskie; - projekt pn. Integracja systemu transportu miejskiego wraz z zakupem taboru tramwajowego w Toruniu - BiT-City" - beneficjentem projektu jest Gmina Miasta Toruń; - projekt pn. Budowa wiaduktów i przystanków dla Szybkiej Kolei Metropolitalnej BiT- City" - beneficjentem projektu jest miasto Bydgoszcz; - projekt pn. Budowa linii tramwajowej do dzielnicy Fordon z przebudową układu drogowego w ciągu ulic Fordońskiej, Lewińskiego, Akademicka i Andersa i węzłem integracyjnym w obszarze stacji kolejowej Bydgoszcz Wschód w Bydgoszczy - beneficjentem projektu jest Tramwaj Fordon sp. z o.o Zintegrowany program rozwoju transportu publicznego dla aglomeracji bydgosko toruńskiej, ze szczególnym uwzględnieniem bydgosko - toruńskiego obszaru metropolitarnego na lata Determinantami niniejszego Planu są także zapisy zawarte w Zintegrowanym programie rozwoju transportu publicznego dla aglomeracji bydgosko toruńskiej, ze szczególnym uwzględnieniem bydgosko - toruńskiego obszaru metropolitarnego na lata przyjętym uchwałą RMT nr 549/2013 z dnia 23 maja 2013 r., w odniesieniu zarówno do zdefiniowanych tam priorytetów rozwojowych dla regionu, jak i zadań i przedsięwzięć służących ich realizacji. Dokument definiuje pięć priorytetów dla rozwoju transportu publicznego w bydgoskotoruńskim obszarze metropolitalnym, ze szczególnym uwzględnieniem połączenia kolejowego BiT-City. Są one następujące: 1. Priorytet 1 - Integracja systemów transportu publicznego w celu podniesienia atrakcyjności komunikacji zbiorowej. Środki służące jego realizacji to: - rozwój transportu szynowego pociągi Bit-City i sieci tramwajowe, ze znaczącym zwiększeniem jego udziału w przewozach miejskich i aglomeracyjnych, 14

15 - wprowadzenie integracji taryfowej nowoczesnej, wspólnej taryfy w parciu o bilet elektroniczny, obejmującej swoim zasięgiem, oprócz Bydgoszczy i Torunia, także obszar oddziaływania kolei BiT-City utworzenie związku taryfowego i zarządu transportu, - umożliwienie integracji przystankowej różnych rodzajów transportu oraz ułatwienie warunków przesiadania się pomiędzy różnymi środkami transportu tworzenie zintegrowanych węzłów przesiadkowych, - zwiększenie dostępności nowych obszarów do transportu publicznego, szczególnie do transportu szynowego, - wprowadzanie integracji rozkładowej koordynacja rozkładów w celu umożliwienia dogodnych przesiadek w zintegrowanych węzłach przesiadkowych poprawa oferty przewozowej dla klientów. 2. Priorytet 2 - Wzmocnienie roli transportu szynowego jako środka lokomocji niezależnego od zatłoczenia dróg. Środki służące jego realizacji to: - wprowadzenie pełnego priorytetu w ruchu dla pojazdów komunikacji zbiorowej, - usprawnienie przejazdu dla pojazdów transportu publicznego skrócenie czasu przejazdu, podwyższenie punktualności, wzrost efektywności przewozowej, - zarządzanie ruchem drogowym inteligentne systemy transportowe, - dostosowanie częstotliwości i pojemności taboru do popytu na danym odcinku. 3. Priorytet 3 - Przyspieszenie transportu publicznego. Środki służące jego realizacji to: - wprowadzenie priorytetów w ruchu skrócenie czasu przejazdu, - podwyższenie prędkości komunikacyjnej, - budowa tras obwodowych oraz obwodnic w celu wyprowadzenia ruchu tranzytowego i tranzytowego ruchu wewnątrzmiejskiego z obszaru centrum miasta swobodniejszy przejazd przez obszary centralne miast dla pojazdów komunikacji zbiorowej, - odpowiednia organizacja ruchu, by transport publiczny był uprzywilejowany względem komunikacji indywidualnej, szczególnie w obszarach centralnych i w rejonach ważnych węzłów komunikacyjnych, - nowoczesny tabor, wydzielanie torowisk oraz osobnych pasów autobusowych przed skrzyżowaniami oraz w ciągu ważnych tras komunikacyjnych. 4. Priorytet 4 - Poprawa dostępności do transportu publicznego. Środki służące jego realizacji to: - nowoczesny tabor z niską podłogą, - perony przystankowe dostosowane do wysokości pierwszego stopnia pojazdu, - obsługa nowych obszarów transportem szynowym, jako podstawowym środkiem transportu zbiorowego, - tworzenie zintegrowanych węzłów przesiadkowych autobus tramwaj oraz komunikacja miejska komunikacja kolejowa, - budowa nowych tras tramwajowych do nowych obszarów zabudowy mieszkaniowej, jako podstawowego środka transportu łączącego je z centrum miasta, - nowoczesny system taryfowo-biletowy bilet elektroniczny, automaty biletowe, informacja on-line itp. 5. Priorytet 5 - Poprawa wizerunku transportu publicznego. Środki służące jego realizacji to: - nowoczesny tabor z niską podłogą oraz z klimatyzacją przestrzeni pasażerskiej, - dynamiczna informacja pasażerska na przystankach oraz w pojazdach informująca m.in. o rzeczywistym czasie przyjazdu, 15

16 - wzrost punktualności oraz szybki i sprawny przejazd jako element zaufania pasażera do transportu publicznego, - poprawa bezpieczeństwa w pojazdach oraz na przystankach. Powyższe priorytety mają za zadanie doprowadzenie transportu publicznego do takiego stanu, by mógł on konkurować z komunikacją indywidualną, szczególnie w centrum miasta oraz na trasach dowozowych do niego. Transport publiczny przy realizacji celów wynikających z powyższych priorytetów będzie dla pasażera przede wszystkim szybki, sprawny, niezawodny, z atrakcyjną ofertą taryfową i bardziej przystępny oraz przyjazny, szczególnie gdy podróż będzie wymagała jednej lub kilku przesiadek. Zadania inwestycyjne w ramach Zintegrowanego Programu Rozwoju Transportu Publicznego dla Aglomeracji Bydgosko Toruńskiej. Podstawowym projektem rozwoju transportu publicznego w regionie bydgosko-toruńskim w ramach Zintegrowanego Programu Rozwoju Transportu Publicznego dla Aglomeracji Bydgosko-Toruńskiej (ZPRTP) jest grupa projektów BiT-City odpowiednio pogrupowanych według obowiązujących planów inwestycyjnych poszczególnych partnerów projektu. W ramach BiT-City realizowanych będzie pięć podstawowych projektów: I. Zakup taboru kolejowego dla Szybkiej Kolei Metropolitalnej BiT-City - beneficjentem projektu jest Województwo Kujawsko-Pomorskie, II. System Bilet Metropolitalny BiT-City dla Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego - beneficjentem projektu jest Województwo Kujawsko-Pomorskie, III. Budowa wiaduktów i przystanków dla Szybkiej Kolei Metropolitalnej BiT-City - beneficjentem projektu jest Miasto Bydgoszcz, IV. Budowa linii tramwajowej do dzielnicy Fordon z przebudową układu drogowego w ciągu ulic Fordońskiej, Lewińskiego, Akademicka i Andersa i węzłem integracyjnym w obszarze stacji kolejowej Bydgoszcz Wschód w Bydgoszczy - beneficjentem projektu jest Tramwaj Fordon sp. z o.o., V. Integracja systemu transportu miejskiego wraz z zakupem taboru tramwajowego w Toruniu - BiT-City - beneficjentem projektu jest Gmina Miasta Toruń, natomiast część zadań realizuje Miejski Zakład Komunikacji w Toruniu Sp. z o.o. jako Podmiot Upoważniony. Niniejszy dokument Planu, określając działania prowadzone na terenie miasta Torunia istotne zarówno z punktu widzenia rozwoju samego miasta, jak i integracji miast metropolitalnych, a także istotne z punktu widzenia Obszaru Metropolitalnego, w zasadniczej części realizuje zdefiniowane wyżej postulaty, określone jako priorytety dla rozwoju transportu publicznego w obszarze aglomeracji w Zintegrowanym programie rozwoju transportu publicznego dla aglomeracji bydgosko toruńskiej, ze szczególnym uwzględnieniem bydgosko - toruńskiego obszaru metropolitarnego na lata Ponadto proponowane działania w Planie zachowują spójność z podstawowymi projektami rozwojowymi definiowanymi w cytowanym dokumencie Programu. 16

17 2.6. Zagospodarowanie przestrzenne Struktura urbanistyczna Toruń położony jest w centralnej części Polski (52 58 do szerokości geograficznej północnej oraz do długości geograficznej wschodniej) w województwie kujawsko-pomorskim. Miasto zajmuje obszar 115,75 km² i graniczy: od północy z gminą Łysomice, od wschodu z gminą Lubicz, od południa z gminą Wielka Nieszawka i od zachodu z gminą Zławieś Wielka. Na dzień 31 grudnia 2012 r. miasto zamieszkiwało wg danych meldunkowych Urzędu Miasta Torunia osób, a średnia gęstość zaludnienia wynosiła 1647 osoby/km². Toruń oddalony jest od Bydgoszczy o 45 km, od Poznania o 150 km, od Gdańska o 175 km, od Olsztyna o 180 km, a od Warszawy o 210 km. Obecnie Toruń to prężny ośrodek gospodarczy, kulturalny i oświatowy. Na szczególną uwagę zasługuje dobrze zachowane średniowieczne Stare Miasto, które w 1998 r. wpisane zostało na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Niezwykle cennymi zabytkami są m.in.: gotycki ratusz na Rynku Staromiejskim, gotyckie kościoły: świętych Janów (obecnie katedra), Wniebowzięcia NMP, św. Jakuba Apostoła, średniowieczne kamienice, spichrze, mury miejskie z basztami i bramami, pozostałości zamku krzyżackiego z XIII-XV w., przebudowany ratusz na Rynku Nowego Miasta oraz XIX-wieczne fortyfikacje okalające miasto. Miasto Toruń położone jest w dolinie rzeki Wisły. Rozwija się wokół prawobrzeżnego ośrodka staromiejskiego (obecnie Centrum) wyraźnie rozlewając się po tej stronie Wisły. Od południa rozwój wyraźnie ograniczył się do pasa pomiędzy rozbudowaną tu infrastrukturą węzła kolejowego a poligonem artyleryjskim. Poza dość ekstensywnym zagospodarowaniem tego obszaru nie było tu znaczących możliwości rozwoju urbanistycznego, tym bardziej, że kształt węzła kolejowego, jedyna przeprawa mostowa w węźle dróg krajowych oraz fakt istnienia dużego poligonu wojskowego, znacznie ograniczały dostępność komunikacyjną do pozostałych obszarów miasta. W części prawobrzeżnej pasmo zabudowy wzdłuż Wisły generalnie zdominowały budownictwo mieszkaniowe najpierw w kierunku zachodnim (Bydgoskie Przedmieście), w ostatnich dekadach w kierunku wschodnim. W części zachodniej jest to zabudowa średniej intensywności z dużym udziałem zieleni oraz różnych funkcji ogólnomiejskich. Dalej w kierunku zachodnim do Portu Drzewnego rozwinęły się tereny przemysłowe, które aktualnie w wyniku likwidacji przedsiębiorstw przemysłowo - składowych lokalizowanych na tym obszarze podlegają zmianom funkcjonalno-przestrzennym w kierunku usługowym. W części wschodniej dominują osiedla mieszkaniowe Na Skarpie oraz Rubinkowo - o wysokiej intensywności zabudowy i usług bardzo silne pod względem ruchotwórczym, oddzielone od Śródmieścia Jakubskim Przedmieściem (dawną dzielnicą przemysłowo - składową). Za Rubinkowem w kierunku Grębocina dominują tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (Bielawy) sięgające gminy Lubicz. W kierunku północnym znajdujemy pasmo dominującej zabudowy mieszkaniowej - z osiedlami o wysokiej intensywności po zabudowę jednorodzinną (Wrzosy). Między nią a Rubinkowem znajdują się olbrzymie tereny przemysłowe włącznie z obszarem 17

18 Elany. Odwrotnie - w kierunku zachodnim znajdują się zabudowy jednorodzinnej. tereny Uniwersytetu i osiedla Miasto jest podzielone na jednostki urbanistyczne, a ich nazwy i obszary są historycznie związane z nazwami przedmieść lub wiosek, które niegdyś otaczały Toruń, a dziś znajdują się w jego granicach administracyjnych. Rysunek : Podział Torunia na jednostki urbanistyczne [źródło: SUiKZP Torunia] Uwarunkowania i środowisko przyrodnicze Podstawowa wartością wokół której krystalizuje się miasto jest zabytkowa struktura Śródmieścia, głównie jego średniowieczna część zaliczona przez UNESCO do dziedzictwa kulturalnego klasy światowej. Jej powiązanie z nadbrzeżem Wisły i śródmiejskie otoczenie stanowią nadrzędną wartość w polityce przestrzennej i w rozwoju miasta. Opisane tereny przemysłowe podlegają wszelkim skutkom związanym z przemianami gospodarczymi ostatni dwóch dziesięcioleci. Część rozwija się w oparciu o nowe technologie, inne ulegają znaczącym przekształceniom funkcjonalnym i rewitalizacyjnym, część służy gospodarce komunalnej, inne jeszcze ulegają degradacji. Niewątpliwie jednak znacznie zmieniła się ich funkcja ruchotwórcza (duże rzesze zatrudnionych korzystających z transportu publicznego) na rzecz mobilnego - menadżersko biznesowego uzależnienia od samochodu. Od południa zalesione tereny poligonu i Kotliny Toruńskiej, od wschodu lasy za Kaszczorkiem, od północy Las Papowski, Las Łysomicki oraz od zachodu Barbarka stanowią naturalne i chronione ograniczeniami dla urbanizacji przedmieść - stąd główna ekspansja urbanizacji ukierunkowana została na gminę Lubicz. 18

19 Dolina Dolnej Wisły w wąskim korytarzu wraz z rezerwatem Kępą Bazarową chronione są europejskim prawem Natura 2000 (w ramach tejże pozostaje też XIX - wieczny pierścień fortyfikacyjny). Jednym z zasadniczych problemów dla właściwego ukształtowania polityki przestrzennej i transportowej jest jedyna w znacznym zasięgu doliny Wisły przeprawa mostowa, która przez koncentrację ruchu samochodowego wewnątrzmiejskiego i zewnętrznego na osi Podgórz Śródmieście stanowi znaczne ograniczenie w warunkach przemieszczania się mieszkańców, w funkcjonowaniu centralnych instytucji kultury i administracji oraz w rewitalizacji obszarów śródmiejskich. Częściowe rozwiązanie tego problemu, stanowić będzie aktualnie realizowana nowa drogowa przeprawa mostowa, której uruchomienie planuje się pod koniec 2013 roku. Niekorzystna sytuacja dla transportu publicznego, w kontekście jego zaburzeń płynności ruchu i wydłużonego czasu przejazdu, kształtuje się na osi wschód zachód w korytarzu tramwajowym od Szosy Lubickiej przez Czerwoną Drogę w kierunku ulic Broniewskiego. Proponowane rozwiązania w Planie służą poprawie tej sytuacji Kierunki zagospodarowania przestrzennego Miasto wg stanu na dzień r., 44,4% powierzchni miasta w jego granicach administracyjnych, pokryło planami miejscowego zagospodarowania przestrzennego. Obowiązujące Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla m. Torunia (SUiKZP), zasadniczo uzupełnia, porządkuje i rewitalizuje istniejące struktury w ramach ograniczeń wynikających z uwarunkowań środowiska przyrodniczego i kulturowego. Zasadniczym z punktu widzenia transportu obszarem rozwojowym są tereny projektowanego osiedla Jar. Za podstawowe komponenty Studium w zakresie transportu przyjąć należy dyspozycje dla układu drogowego, transportu szynowego i ukształtowania systemu dróg rowerowych (rysunek , oraz ). Rysunek Transport szynowy wg SUiKZP dla Torunia [źródło: SUiKZP Torunia]. 19

20 Rysunek Układ drogowy wg SUiKZP dla Torunia [źródło: SUiKZP Torunia]. Rysunek Układ dróg rowerowych wg SUiKZP dla Torunia [źródło: SUiKZP Torunia]. 20

21 2.7. Czynniki demograficzne i motoryzacja Czynnikami determinującymi popyt na usługi komunikacji miejskiej w Toruniu są przede wszystkim: - liczba mieszkańców; - struktura wiekowa mieszkańców; - aktywność zawodowa i edukacyjna mieszkańców, w tym liczba uczniów i studentów; - wielkość i kierunki migracji oraz czynniki pochodne, takie jak liczba zarejestrowanych samochodów osobowych. Wg danych GUS, na dzień 31 grudnia 2012 r., Toruń liczył mieszkańców. Istnieje związek między liczbą ludności a liczbą generowanych podróży, nie jest to jednak ścisły związek. Liczbę podróży oblicza się przyjmując mobilność mieszkańców danego obszaru wyrażoną liczbą podróży w określonej jednostce czasu przypadającą na jednego mieszkańca. Wydawałoby się, że większa liczba mieszkańców w województwie oznacza większą liczbę podróży, nie jest to jednak tak oczywiste. Mobilność mieszkańców różni się w zależności od rejonu, w jakim mieszkają, miejscowości, statusu społecznego, wieku i wielu innych czynników. Wskaźnik feminizacji w Toruniu wynosi 115,2. Wskaźnik feminizacji nie ma jednak istotnego związku z zachowaniami komunikacyjnymi mieszkańców miasta. Na 100 osób zamieszkujących miasto 65 osób jest w wieku produkcyjnym (kobiety lat, mężczyźni lata). Przyjmuje się, że osoby w wieku produkcyjnym są bardziej mobilne (wykonują więcej podróży). Faktycznie szereg badań prowadzonych w Polsce wskazywał tę grupę wiekową jako bardziej mobilną, ale należy mieć na uwadze, że zachowania społeczne w tym zachowania komunikacyjne ulegają zmianom. Zauważalna jest większa aktywność osób, które przeszły na emeryturę, dlatego należy się spodziewać, że wiek może mieć coraz mniejsze znaczenie przy określaniu mobilności. Z innych parametrów demograficznych miasta Torunia należy odnotować dodatni roczny przyrost naturalny wynoszący w 2011 r. 157 osób (0,07%), przy bliskim zeru dodatnim przyroście w Polsce (0,02%). W migracjach ludności w Toruniu do 1999 roku saldo było dodatnie. Od 2000 roku odpływ przeważa nad napływem ludności i saldo to jest coraz większe. W 2011 roku odpływ był większy niż napływ o 365 osób, z czego 58 stanowiła migracja zagraniczna (por. tablica 2.7.1). Tablica Saldo migracji ludności Torunia w latach [źródło: dane GUS]. Migracje Napływ ludności, w tym: ze wsi z miast z zagranicy Odpływ ludności, w tym: na wieś do miast za granicę Saldo migracji

22 Strukturę ludności Torunia wg kryterium aktywności zawodowej w ujęciu retrospektywnym, oraz w stanie aktualnym (2012 r.) przedstawiono w tablicy Rozkład przestrzenny rozmieszczenia ludności oraz gęstości zaludnienia wg dzielnic urbanistycznych miasta zilustrowano w tablicy oraz na rysunkach i Najgęściej zaludnionymi dzielnicami Torunia są dzielnice Rubinkowo oraz Chełmińskie Przedmieście, natomiast najwięcej mieszkańców zamieszkuje dzielnice Rubinkowo, Chełmińskie Przedmieście, Na Skarpie oraz Bydgoskie Przedmieście. Tablica Rozkład ludności wg dzielnic urbanistycznych miasta Torunia stan na r. [źródło dane Urzędu Miasta Torunia]. Lp. Jednostki urbanistyczne zameldowana liczba mieszkańców faktyczna liczba mieszkańców Procentowy udział liczby mieszkańców w jednostkach urbanistycznych w stosunku do mieszkańców miasta [%] powierzchnia [ha] l.mieszkańców / km2 1 BARBARKA 7 8 0,00% 1019, BIELAWY ,39% 214, BIELANY ,37% 234, BYDGOSKIE PRZEDMIEŚCIE ,12% 484, CHEŁMIŃSKIE PRZEDMIEŚCIE ,90% 416, CZERNIEWICE ,18% 492, GRĘBOCIN NAD STRUGĄ ,51% 238, GRĘBOCIN PRZY LESIE ,82% 740, JAKUBSKIE PRZEDMIEŚCIE ,41% 423, KASZCZOREK ,23% 630, KATARZYNKA ,02% 731, MOKRE PRZEDMIEŚCIE ,09% 479, NA SKARPIE ,88% 557, PODGÓRZ ,97% 1146, RUBINKOWO ,93% 262, RUDAK ,55% 544, STARE MIASTO ,53% 157, STAROTORUŃSKIE PRZEDMIEŚCIE ,05% 985, STAWKI ,26% 764, WRZOSY ,79% 1022, razem ,00% 11548,

23 WRZOSY(III) KATARZYNKA(X) GRĘBOCIN PRZY LESIE(XI) GRĘBOCIN NAD STRUGĄ(XIV) BARBARKA(II) MOKRE PRZEDMIEŚCIE(IX) BIELAWY(XIII) RUBINKOWO(XII) BIELANY(IV) CHEŁMIŃSKIE PRZEDMIEŚCIE(VII) STAROTORUŃSKIE PRZEDMIEŚCIE(I) BYDGOSKIE PRZEDMIEŚCIE(V) STARE MIASTO(VI) JAKUBSKIE PRZEDMIEŚCI(VIII) NA SKARPIE(XV) KASZCZOREK(XVI) RUDAK(XVIII) STAWKI(XIX) PODGÓRZ(XX) CZERNIEWICE(XVII) liczba mieszkańców liczba mieszkańców liczba mieszkańców liczba mieszkańców liczba mieszkańców liczba mieszkańców Rysunek Rozmieszczenie ludności wg dzielnic urbanistycznych miasta Torunia stan r. [źródło: opracowanie własne]. 23

24 WRZOSY(III) KATARZYNKA(X) GRĘBOCIN PRZY LESIE(XI) GRĘBOCIN NAD STRUGĄ(XIV) BARBARKA(II) MOKRE PRZEDMIEŚCIE(IX) BIELAWY(XIII) RUBINKOWO(XII) BIELANY(IV) CHEŁMIŃSKIE PRZEDMIEŚCIE(VII) STAROTORUŃSKIE PRZEDMIEŚCIE(I) BYDGOSKIE PRZEDMIEŚCIE(V) STARE MIASTO(VI) JAKUBSKIE PRZEDMIEŚCIE(VIII) NA SKARPIE(XV) KASZCZOREK(XVI) RUDAK(XVIII) STAWKI(XIX) PODGÓRZ(XX) CZERNIEWICE(XVII) liczba mieszkańców/km liczba mieszkańców/km liczba mieszkańców/km liczba mieszkańców/km liczba mieszkańców/km liczba mieszkańców/km 2 Rysunek Gęstość zaludnienia wg dzielnic urbanistycznych miasta Torunia- stan r. [źródło: opracowanie własne]. 24

25 Strukturę ludności Torunia wg kryterium aktywności zawodowej wg prognoz GUS przedstawiono w tablicy Zaprezentowana prognoza powstała w oparciu o dane z roku 2007, a więc sprzed Narodowego Spisu Powszechnego przeprowadzonego w 2011 r. Porównując wielkości dla roku 2012 otrzymane w prognozie oraz w oparciu o faktyczne dane dla r obliczone na podstawie Spisu, zauważa się, że wyniki prognozy są zaniżone w stosunku do faktycznych danych. Ogólny błąd wynosi 1,6%. Dla wielkości globalnych wprowadzono zatem korektę uwzględniającą bilans ludności według GUS z 2012 roku. Zachowano występujące trendy zmian (uwzględniając wskaźniki zmiany liczby ludności w stosunku do roku 2012 wg tablicy 2.7.4), wprowadzając jednak nowy punkt odniesienia dla roku W tablicy zilustrowano wartości prognoz liczby i struktury mieszkańców Torunia po dokonanych korektach. Tablica Struktura ludności Torunia retrospektywnie w latach , stan na r. [źródło: dane GUS]. Liczba ludności Liczba ludności w wieku (*) lata razem przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym (*) wiek przedprodukcyjny 0-17 lat, wiek produkcyjny 18-59/65 lat (kobiety/mężczyźni), wiek poprodukcyjny powyżej 60/65 lat (kobiety/mężczyźni). Tablica Struktura ludności Torunia prognozowana wg GUS z 2011 r. (w oparciu o dane z 2007 r.) w latach [źródło: dane GUS]. Liczba ludności Liczba ludności w wieku (*) lata razem przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym wskaźniki zmiany liczby ludności w stosunku do roku /2012 0,984 0,992 0,947 1, /2012 0,958 0,984 0,871 1, /2012 0,930 0,943 0,825 1, /2012 0,895 0,849 0,799 1, /2012 0,858 0,760 0,765 1,280 25

26 Tablica Prognozowana struktura ludności Torunia po korekcie w latach [źródło: opracowanie własne]. Liczba ludności Liczba ludności w wieku (*) lata razem przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym Dane zawarte w powyższych tablicach, ilustrują niekorzystną strukturę aktywności zawodowej mieszkańców Torunia. W latach zmniejszyła się liczba mieszkańców w wieku produkcyjnym (o około 25%), wzrosła natomiast liczba mieszkańców w wieku poprodukcyjnym (o ponad 40%). Prognozy demograficzne dla Torunia natomiast, zakładają utrzymanie się tych niekorzystnych tendencji do 2035 r. Liczba ludności miasta wg prognoz GUS (po korekcie) wyniesie w 2020 r. i 2035 r. odpowiednio 195,8 tys. i 175,3 tys. mieszkańców. W konsekwencji przewidywanych zmian w strukturze demograficznej mieszkańców Torunia należy liczyć się z potencjalnym zmniejszeniem o około 23% do 2035 r. liczby pasażerów kupujących bilety normalne (pełnopłatne) w publicznym transporcie miejskim i z jednoczesnym zwiększeniem się liczby uprawnionych do przejazdów ulgowych i bezpłatnych (bez uczniów i studentów) o 28% w stosunku do liczby osób obecnie korzystających z tych uprawnień. Struktura powyższa może zostać jednak zaburzona w przypadku widocznego wzrostu mobilności mieszkańców oraz zaistnienia korzystnych zmian w sposobie podróżowania na korzyść transportu publicznego. Mimo odnotowanych zmian, struktura wieku mieszkańców Torunia jest nadal korzystna ze względu na utrzymujący się wysoki udział ludności w wieku produkcyjnym i niski w wieku poprodukcyjnym (por. tablica 2.7.6). Należy jednak wskazać, że odsetek ludności w wieku 65 lat i więcej systematycznie rośnie, co świadczy o postępującym procesie starzenia się ludności miasta. Tablica Wskaźnik obciążenia demograficznego oraz struktura ludności wg grup ekonomicznych stan r.[źródło: dane GUS]. Wskaźnik obciążenia demograficznego ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 53,8 ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym osoba 113,8 ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 28,6 Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem w wieku przedprodukcyjnym % 16,4 w wieku produkcyjnym % 65,0 w wieku poprodukcyjnym % 18,6 Stosując podobny sposób korekty prognozy demograficznej, jak w przypadku miasta Toruń, poniżej w tablicy zagregowano wyniki prognozy dla gmin ościennych. Wg danych GUS z 2011 r. prognozy zagregowane w oparciu o dane z 2007 r. dla powiatu toruńskiego ziemskiego można zestawić następująco: 26

27 powiat toruński ziemski - dane wg GUS z 2011 r. (w oparciu o dane z 2007 r.): w 2012 r mieszkańców, w 2020 r mieszkańców, w 2035 r mieszkańców. Natomiast wg stanu faktycznego na koniec 2012 r. ludność powiatu toruńskiego liczyła mieszkańców. Stąd po korekcie prognozy demograficznej ludność powiatu liczyć będzie w 2020 r mieszkańców, a w 2035 r mieszkańców. Tablica Prognozowana struktura ludności powiatu toruńskiego po korekcie w latach 2020 i 2035 [źródło: dane GUS oraz opracowanie własne]. Jednostka terytorialna stan na 31 XII Prognoza po korekcie Prognoza po korekcie ogółem 2020 r r Powiat toruński ziemski Chełmża (miasto) Chełmża (gmina) Czernikowo (gmina) Lubicz (gmina) Łubianka (gmina) Łysomice (gmina) Obrowo (gmina) Wielka Nieszawka (gmina) Zławieś Wielka (gmina) Przedstawione powyżej uwarunkowania wskazują, na stałą tendencję zmniejszania się liczby mieszkańców miasta Torunia, przy równoczesnym wzroście liczby mieszkańców okolicznych miejscowości. Tendencje te determinują zatem przyszłe zmiany w układzie komunikacyjnym (związane również z obsługą gmin ościennych) i ofercie przewozowej, zwłaszcza w przebiegu tras linii i częstotliwości kursowania pojazdów. Rynek pracy i stopa bezrobocia W Toruniu na koniec 2011 roku, liczba osób zatrudnionych wynosiła (tablica 2.7.8), z czego osób (37%) w sektorze publicznym, a osób (63%) w sektorze prywatnym. W Toruniu (zgodnie z tablicą 2.7.8) najwięcej osób pracuje w sekcjach: Przetwórstwo przemysłowe (20,0%), Handel hurtowy i detaliczny, Naprawa pojazdów (20%), Edukacja (13%). Analogicznie jest w innych miastach Polski - te same sekcje zatrudniają w nich najwięcej osób. Tablica Struktura zatrudnienia Toruniu w 2011 r.[źródło: dane GUS]. Sekcje PKD* A Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo C Przetwórstwo przemysłowe F Budownictwo G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle H Transport i gospodarka magazynowa I Działalność związana z zakwaterowaniem

28 Sekcje PKD* i usługami gastronomicznymi J Informacja i komunikacja K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna N Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca O Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne P Edukacja Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna R Działalność związana z kulturą, rozrywką - i rekreacją S Pozostała działalność usługowa Ogółem Liczba osób bezrobotnych w Toruniu, zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy dla Miasta Torunia wyniosła na koniec 2012 roku osób. Stopa bezrobocia rejestrowanego w grudniu 2012 roku wyniosła w Toruniu 9,5%, co stanowi około 6,6% udziału bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym. Stopa bezrobocia dla powiatu toruńskiego ziemskiego była znacznie wyższa i w grudniu 2012 r. wyniosła 19,1% (6970 zarejestrowanych osób bez pracy). Przyczyną wciąż dużej liczby osób bezrobotnych w mieście jest brak doświadczenia i kwalifikacji osób pozostających bez pracy lub niedostosowanie tych znajdujące się w grupach kwalifikacji do potrzeb rynku pracy, zwłaszcza osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Struktura ta na koniec 2011 roku najbardziej licznych grup przedstawiała się następująco: długotrwale bezrobotni osoby, młode osoby bezrobotne (do 25 roku życia) osób, osoby w przedziale wiekowych lata osób, powyżej 50 roku życia 2.261, osoby bez kwalifikacji zawodowych osoby. Bezrobotne kobiety stanowiły 54% ogółu bezrobotnych, tj. na 100 osób 46 osób stanowili mężczyźni, a 54 kobiety. Motoryzacja Na koniec 2012 roku zarejestrowanych było w Toruniu pojazdów, w tym osobowych (tablica 2.7.9). Liczba samochodów osobowych wzrosła od 2009 roku o blisko 28% (a od 1990 r. blisko trzykrotnie). Pozwala to oszacować wielkość wskaźnika motoryzacji w 2012 r. na poziomie około 428 samochodów osobowych/1000 mieszkańców. Tablica Zarejestrowane pojazdy samochodowe w Toruniu lata [źródło: dane Urzędu Miasta Torunia]. Rok Liczba pojazdów zarejestrowanych Liczba zarejestrowanych Liczba zarejestrowanych ogółem. pojazdów ciężarowych. pojazdów osobowych

29 Stopień (wskaźnik) motoryzacji będzie rósł zgodnie z tendencją przedstawioną na wykresie poniżej (rysunek źródło: Studium Wykonalności dla projektu pn.: Integracja systemu transportu miejskiego wraz z zakupem taboru tramwajowego niskopodłogowego w Toruniu w ramach BiT-City ). Będzie to prowadzić do dalszego zwiększania udziału transportu indywidualnego (samochodów osobowych) w ruchu drogowym. Rysunek Prognozowana względna wartość wskaźnika motoryzacji dla Torunia [ źródło: Studium Wykonalności dla projektu pn.: Integracja systemu transportu miejskiego wraz z zakupem taboru tramwajowego niskopodłogowego w Toruniu w ramach BiT-City ]. Uwzględniając powyższą zależność, można oszacować zmotoryzowanie mieszkańców w latach zgodnie z poniższym zestawieniem: Tablica Prognoza wskaźnika motoryzacji [źródło: opracowanie własne]. prognozowana względna wartość wskaźnik motoryzacji - liczba samochodów Rok wzrostu wskaźnika motoryzacji osobowych na 1000 mieszkańców , , , Czynniki społeczne Transport publiczny jest instrumentem realizacji polityki społecznej władz publicznych. Jej głównym celem realizowanym w Toruniu jest zapewnienie wszystkim mieszkańcom, niezależnie od statusu społecznego i materialnego, oczekiwanego przez nich poziomu mobilności. 29

30 Podstawowym narzędziem realizacji określonej polityki społecznej za pośrednictwem transportu miejskiego, są uprawnienia do przejazdów ulgowych i bezpłatnych. Analiza struktury demograficznej miasta wskazuje, że na dzień 31 grudnia 2012 r. ok % mieszkańców Torunia było uprawnionych do przejazdów ulgowych w komunikacji miejskiej, natomiast około 20% osób było uprawnionych do przejazdów bezpłatnych (przede wszystkim osoby które ukończyły 65 rok życia około 15% mieszkańców Torunia ogółem w 2012 r). Oznacza to, że łącznie blisko połowa mieszkańców mogła potencjalnie korzystać z komunikacji miejskiej na podstawie uprawnień o charakterze socjalnym. Szeroki zakres uprawnień do przejazdów ulgowych i bezpłatnych z jednej strony wpływa korzystnie na zakres realizacji polityki społecznej i transportowej (możliwość kreowania popytu w segmentach pasażerów uprawnionych do przejazdów ulgowych i bezpłatnych), z drugiej jednak strony, niekorzystnie kształtuje relacje ekonomiczno-finansowe, uzależniając funkcjonowanie komunikacji miejskiej w coraz większym stopniu od dopłat budżetowych. Analiza struktury sprzedaży biletów wskazuje, że na dzień 31 grudnia 2012 r. około 52,5% przejazdów, stanowiły przejazdy z wykorzystaniem opłat ulgowych. Strukturę przejazdów pasażerów komunikacji miejskiej oszacowaną na podstawie sprzedaży biletów przedstawiono w tablicy Przy wyliczeniach liczby przejazdów dla opłat abonamentowych, przyjęto założenie, iż średnio w miesiącu posiadacz biletu miesięcznego wykonuje 102 przejazdy, posiadacz biletu tygodniowego średnio w tygodniu 36 przejazdów, a posiadacz biletu jednodniowego średnio w ciągu doby - 6 przejazdów. Wpływ i sprzedaż biletów aglomeracyjnych BiT City oraz regionalnych WiT pominięto w niniejszej analizie, ponieważ ich wpływy dla gminy Toruń na poziomie 266 tys. zł rocznie (w 2012 r.) stanowią jedynie około 0,5% całkowitej kwoty wpływów z opłat od pasażerów komunikacji publicznej w Toruniu, tak więc nie mają tym samym istotnego wpływu na ewentualne zniekształcenia przedstawionej struktury. Tablica Struktura przejazdów komunikacją publiczną Torunia na podstawie sprzedaży biletów (dane za rok 2012 r).[źródło: dane Urzędu Miasta Torunia]. Rodzaj opłaty liczba biletów Liczba przejazdów bilety jednorazowe normalne karnety 8-przejazdowe normalne bilety jednodniowe normalne bilety tygodniowe normalne bilety miesięczne normalne bilety jednorazowe ulgowe karnety 8-przejazdowe ulgowe bilety jednodniowe ulgowe bilety tygodniowe ulgowe bilety miesięczne ulgowe razem bilety - opłaty normalne razem bilety - opłaty ulgowe razem bilety % przejazdów z wykorzystaniem ulg 51,47% 2.9. Czynniki gospodarcze Tablica Liczba i struktura wielkości podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Toruniu i powiecie ziemskim stan na 31 grudnia 2012 r.[źródło: dane GUS]. Liczba podmiotów Jednostka terytorialna liczba zatrudnionych i więcej Powiat toruński ziemski miasto Toruń

31 W gospodarce Torunia dominują małe i średnie przedsiębiorstwa. Strukturę wielkości podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Toruniu i gminach ościennych, zaprezentowano w tablicy Firmy zatrudniające do 9 osób stanowiły wg stanu na dzień 31 grudnia 2011 r. ponad 95% ogółu zarejestrowanych podmiotów gospodarczych (w powiecie ziemskim 96%). Łącznie w Toruniu, wg stanu na dzień 31 grudnia 2012 r., zarejestrowanych było podmiotów gospodarczych. Na obszarze miasta były zlokalizowane 44 duże firmy zatrudniające powyżej 250 osób, a więc stanowiące znaczące źródła ruchu. Duże i średnie przedsiębiorstwa oraz inne podmioty (instytucje, szkoły) stanowią znaczące źródła ruchu. Spośród większych przedsiębiorstw funkcjonujących w mieście, ze względu na przedmiot niniejszego Planu, na szczególną uwagę zasługują podmioty wymienione w p W Toruniu najwięcej osób pracuje w sekcjach: Przetwórstwo przemysłowe (20,0%), Handel hurtowy i detaliczny; Naprawa pojazdów (20%), Edukacja (13%). Analogicznie jest w innych miastach Polski - te same sekcje zatrudniają w nich najwięcej osób. Udział pracujących w sektorze prywatnym to 63% ogółu zatrudnionych wg stanu w roku Systematycznie natomiast na przestrzeni kilku ostatnich lat można natomiast zauważyć wzrost udziału pracujących w sektorze prywatnym (55,5% w roku 2000), a tym samym spadek pracujących w sektorze publicznym Generatory ruchu Główne źródła ruchu generujące podróże w Toruniu stanowi 20 dzielnic, których schematyczną lokalizację zilustrowano na rysunku w rozdz Poniżej w tablicach oraz na rysunkach zidentyfikowano lokalizacje obiektów (potencjalnych generatorów ruchu), które mogą mieć wpływ na generowanie podróży w mieście, w następujących kategoriach: - urzędy, - szpitale, - wielkopowierzchniowe obiekty handlowe, - obiekty hotelowe, - obiekty sportowe i rekreacyjne, - obiekty związane z kulturą, - obiekty związane z przyrodą, - miejsca nauki w szkołach ponadpodstawowych oraz wyższych (zakłada się pomijalny wpływ szkół podstawowych na ruchotwórczość w zakresie podróży niepieszych), - zestawienie największych przedsiębiorstw, które zatrudniają powyżej 200 pracowników. Z zaprezentowanych zestawień wynika, iż największe generatory ruchu w Toruniu wg tak definiowanych agregacji, koncentrują się w dzielnicach śródmiejskich takich jak Stare Miasto, Bydgoskie Przedmieście, Chełmińskie Przedmieście, Mokre Przedmieście, Jakubskie Przedmieście oraz Bielany (ruch związany z lokalizowanym tam Uniwersytetem Mikołaja Kopernika), a także dzielnica Grębocin Przy Lesie grupująca największą liczbę firm zatrudniających powyżej 200 pracowników. 31

32 Tablica Zestawienie urzędów i instytucji [źródło: dane adresowe publikowane w internecie]. NAZWA ULICA NUMER DZIELNICA Sąd Rejonowy FOSA STAROMIEJSKA 12/14 Stare Miasto Sąd Rejonowy MŁODZIEŻOWA 31 Chełmińskie Przedmieście Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej ŚW. JAKUBA 20 Stare Miasto Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa Oddział ŻWIRKI I WIGURY 73 Chełmińskie Przedmieście Sąd Okręgowy PIEKARY 51 Stare Miasto Kujawsko-Pomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych we Włocławku Oddział Rejonowy TARGOWA 13/15 Jakubskie Przedmieście Kujawsko-Pomorski Urząd Wojewódzki w Bydgoszczy Delegatura PL. TEATRALNY 2 Stare Miasto Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy Delegatura PL. TEATRALNY 2 Stare Miasto Narodowy Instytut Dziedzictwa w Warszawie Oddział Terenowy RABIAŃSKA 21 Stare Miasto Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Oddział Kujawsko-Pomorski SZOSA CHEŁMIŃSKA 28 Chełmińskie Przedmieście Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku Zarząd Zlewni Wisły Kujawskiej KLONOWICA 7 Bydgoskie Przedmieście Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku Nadzór Wodny KS. POPIEŁUSZKI 3 Bydgoskie Przedmieście Obwodowy Urząd Miar nr 2 SUŁKOWSKIEGO 2 Jakubskie Przedmieście Miejski Zarząd Dróg GRUDZIĄDZKA 159 Chełmińskie Przedmieście Powiatowy Urząd Pracy dla Miasta Torunia MAZOWIECKA 49a Mokre Przedmieście Urząd Kontroli Skarbowej w Bydgoszczy FAŁATA 39 Bydgoskie Przedmieście Stały Polubowny Sąd Konsumencki w Bydgoszczy Ośrodek Zamiejscowy PL. TEATRALNY 2 Stare Miasto Urząd Dozoru Technicznego Oddział w Bydgoszczy Ekspozytura BYDGOSKA 102c/31 Bydgoskie Przedmieście Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych MICKIEWICZA 9 Bydgoskie Przedmieście Ministerstwo Skarbu Państwa Delegatura SZOSA CHEŁMIŃSKA 30/32 Chełmińskie Przedmieście Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Kujawsko-Pomorski Oddział Regionalny DĄBROWSKIEGO 4 Stare Miasto Urząd Miasta Torunia BATOREGO 38/40 Mokre Przedmieście Urząd Miasta Torunia GRUDZIĄDZKA 126b Mokre Przedmieście Urząd Miasta Torunia WAŁY GEN. SIKORSKIEGO 12 Stare Miasto Urząd Miasta Torunia WAŁY GEN. SIKORSKIEGO 10 Stare Miasto Urząd Miasta Wydział Gospodarki Komunalnej LEGIONÓW 220 Chełmińskie Przedmieście Urząd Miasta Wydział Kultury PODMURNA 60 Stare Miasto Urząd Miasta Wydział Ochrony Ludności LEGIONÓW 70/76 Chełmińskie Przedmieście Urząd Miasta Wydział Sportu i Turystyki PODMURNA 74 Stare Miasto Urząd Miasta Torunia WAŁY GEN. SIKORSKIEGO 8 Stare Miasto Urząd Miasta Torunia BATOREGO 17/19 Mokre Przedmieście Sąd Rejonowy PIASTOWSKA 7 Stare Miasto Sąd Rejonowy MICKIEWICZA 10/16 Bydgoskie Przedmieście Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Bydgoszczy Rejon POLNA 113 Mokre Przedmieście Archiwum Państwowe PL. RAPACKIEGO 4 Stare Miasto Archiwum Państwowe IDZIKOWSKIEGO 6 Stawki Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków ŁAZIENNA 8 Stare Miasto Urząd Statystyczny w Bydgoszczy Oddział MICKIEWICZA 10/16 Bydgoskie Przedmieście Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Bydgoszczy Delegatura PL. TEATRALNY 2 Stare Miasto Państwowa Inspekcja Pracy Okręgowy Inspektorat Pracy w Bydgoszczy Oddział CHROBREGO 91 Mokre Przedmieście Izba Celna MAZOWIECKA 63/65 Mokre Przedmieście Urząd Celny w Toruniu S BATOREGO 61 Mokre Przedmieście Wojewódzki Urząd Pracy SZOSA CHEŁMIŃSKA 30/32 Chełmińskie Przedmieście Kujawsko-Pomorska Okręgowa Izba Lekarska CHOPINA 20 Bydgoskie Przedmieście Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny w Bydgoszczy Delegatura PIEKARY Stare Miasto Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej SZOSA CHEŁMIŃSKA 28 Chełmińskie Przedmieście Inspekcja Weterynaryjna Powiatowy Inspektorat Weterynarii ANTCZAKA 39/41 Jakubskie Przedmieście Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Rybackiej w Bydgoszczy Posterunek PL. TEATRALNY 2 Stare Miasto Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego Powiatu Grodzkiego LEGIONÓW 220 Chełmińskie Przedmieście Powiatowy Urząd Pracy dla Powiatu Toruńskiego TOWAROWA 4-6 Mokre Przedmieście Sąd Arbitrażowy przy Polskiej Izbie Gospodarczej POZNAŃSKA 118 Podgórz 32

33 NAZWA ULICA NUMER DZIELNICA Maszyn i Urządzeń Rolniczych Zarząd Dróg Wojewódzkich w Bydgoszczy Rejon Dróg Wojewódzkich POLNA 113 Mokre Przedmieście Urząd Miasta Torunia WAŁY GEN. SIKORSKIEGO 25 Stare Miasto Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa REJTANA 2-4 Chełmińskie Przedmieście "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 7 ANTCZAKA 25 Jakubskie Przedmieście "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 5 HALLERA 82 Stawki "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 12 FAŁATA 36 Bydgoskie Przedmieście "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 21 KONSTYTUCJI 3-GO MAJA 10 Na Skarpie "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 16 KOSYNIERÓW KOŚCIUSZKOWSKICH 4 Na Skarpie "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 13 KOSZALIŃSKA 16 Bielawy "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 3 KOŚCIUSZKI 41 Mokre Przedmieście "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 2 POLNA Mokre Przedmieście "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 17 ŁYSKOWSKIEGO 18 Rubinkowo "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 18 MAZOWIECKA 63/65 Mokre Przedmieście "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 10 RYNEK NOWOMIEJSKI 24 Stare Miasto "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 4 POZNAŃSKA 73 Podgórz "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 1 RYNEK STAROMIEJSKI 15 Stare Miasto "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 7 Filia SOBIESKIEGO 32/36 Jakubskie Przedmieście "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 9 SZOSA CHEŁMIŃSKA 140 Chełmińskie Przedmieście "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 19 ZIELNA 17/19 Wrzosy I Urząd Skarbowy SZOSA CHEŁMIŃSKA 34/36 Chełmińskie Przedmieście Inspekcja Ochrony Środowiska Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy Delegatura TARGOWA 13/15 Jakubskie Przedmieście Kujawsko-Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennego i Regionalnego we Włocławku Oddział SŁOWACKIEGO 114 Bydgoskie Przedmieście "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 6 KRASIŃSKIEGO 14 Bydgoskie Przedmieście "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 11 KONIUCHY 21 Chełmińskie Przedmieście "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 14 GŁOWACKIEGO 2 Chełmińskie Przedmieście "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Toruń 20 MATEJKI Chełmińskie Przedmieście Urząd Stanu Cywilnego BYDGOSKA 5 Bydgoskie Przedmieście Punkt Informacyjny Urzędu Miasta-Podgórz POZNAŃSKA 52 Podgórz Punkt Informacyjny Urzędu Miasta-Rubinkowo DZIEWULSKIEGO 38 Rubinkowo Punkt Informacyjny Urzędu Miasta-Słowackiego SŁOWACKIEGO 118a Bydgoskie Przedmieście Tablica Zestawienie szpitali [źródło: dane adresowe publikowane w internecie]. NAZWA ULICA NUMER DZIELNICA Wojewódzki Szpital Zespolony im. L. Rydygiera ŚW. JÓZEFA Bielany Specjalistyczny Szpital Miejski im. M. Kopernika BATOREGO 17/19 Mokre Przedmieście "Światło" Hospicjum GRUNWALDZKA 64 Bielany Szpital Psychiatryczny i Zespół Oddziałów Dziennych Psychiatrycznych MICKIEWICZA 24/26 Bydgoskie Przedmieście Szpital Specjalistyczny dla Dzieci i Dorosłych KONSTYTUCJI 3-GO MAJA 42 Na Skarpie Szpital Psychiatryczny i Zespół Oddziałów Dziennych Psychiatrycznych SKŁODOWSKIEJ-CURIE 27/29 Jakubskie Przedmieście "Matopat" Szpital Specjalistyczny STORCZYKOWA 8/10 Wrzosy Wojewódzki Szpital Obserwacyjno-Zakaźny KRASIŃSKIEGO 4/4a Bydgoskie Przedmieście Tablica Zestawienie wielkopowierzchniowych obiektów handlowych [źródło: dane adresowe publikowane w internecie]. NAZWA ULICA NUMER DZIELNICA Galeria AMC - ARPOL LELEWELA JOACHIMA 33 Chełmińskie Przedmieście Centrum Handlowe Twierdza DĄBROWSKIEGO HENRYKA, GEN. 6 Stare Miasto Centrum handlowe PDT RYNEK STAROMIEJSKI 36/38 Stare Miasto CH Bielawy OLSZTYŃSKA 8 Bielawy "Apsys Managment" Sp. z o.o. Centrum Handlowe "Kometa" GRUDZIĄDZKA 162 Mokre Przedmieście "Carrefour Polska" Sp. z o.o. "Carrefour Market" GRUDZIĄDZKA 45 Chełmińskie Przedmieście "Carrefour Polska" Sp. z o.o. "Carrefour Market" ŚLASKIEGO 7 Na Skarpie "OBI" Market Dom i Ogród SZOSA LUBICKA 130 Na Skarpie "Castorama Polska" Sp. z o.o. SZOSA BYDGOSKA 102a Starotoruńskie Przedmieście CH Toruń Plaza BRONIEWSKIEGO 90 Bydgoskie Przedmieście E.LECLERC ŁYSKOWSKIEGO 8 Rubinkowo CH COPERNICUS ATRIUM ŻÓŁKIEWSKIEGO 15 Jakubskie Przedmieście Targowisko Miejskie SZOSA CHEŁMIŃSKA 31/35 Starotoruńskie Przedmieście 33

34 Oprócz istniejących wielkopowierzchniowych centrów handlowych, w przyszłości znaczenie ruchotwórcze będą miały także obiekty planowane do rozbudowy takie jak centrum handlowe Copernicus czy centrum handlowe na terenach dawnego Polchemu w sąsiedztwie istniejącego obiektu Castorama. Tablica Zestawienie obiektów hoteli i miejsc noclegowych [źródło: dane adresowe publikowane w internecie]. NAZWA ULICA NUMER DZIELNICA "Spichrz" Hotel MOSTOWA 1 Stare Miasto "Bulwar" Hotel BULWAR FILADELFIJSKI 18 Stare Miasto "1A1 Centrum" Sp. z o.o. Hotel "Pod Orłem" MOSTOWA 17 Stare Miasto "Artor Europa" Sp. z o.o. "Polonia" Hotel PL. TEATRALNY 5 Stare Miasto "Spichrz" Hotel i Karczma WIELKI RÓW 30A Mokre Przedmieście "Hotelik w Centrum" Hotel SZUMANA 2 Stare Miasto "Hotel 1231" Hotel PRZEDZAMCZE 6 Stare Miasto "Gotyk" Hotel PIEKARY 20 Stare Miasto "Hotele Solaris" Sp. z o.o. PANNY MARII 9 Stare Miasto Hotele Solaris Sp. z o.o. OLBRACHTA 14/16 Mokre Przedmieście "Gromada" Hotel ŻEGLARSKA 10/14 Stare Miasto "Geofizyka Toruń" Sp. z o.o. Hotel "Refleks" WOJSKA POLSKIEGO 20/24 Mokre Przedmieście "Orbis" S.A. Oddział Hotel "Mercure-Helios" KRASZEWSKIEGO 1/3 Bydgoskie Przedmieście "Filmar" Sp.j. Hotel GRUDZIĄDZKA 37/45 Chełmińskie Przedmieście Uniwersytet Mikołaja Kopernika Hotel Uniwersytecki SZOSA CHEŁMIŃSKA 83A Chełmińskie Przedmieście "Trzy Korony" Hotel RYNEK STAROMIEJSKI 21 Stare Miasto PTTK Dom Turysty LEGIONÓW 24 Chełmińskie Przedmieście "Kopernik" Hotel WOLA ZAMKOWA 16 Stare Miasto "Walter" Zakład Handlowo-Usługowy-Produkcyjny DROGA STAROTORUŃSKA 5a Starotoruńskie Przedmieście "Pod Czarną Różą" Hotel RABIAŃSKA 11 Stare Miasto "B.B.B.-System" Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Hotel "Petite Fleur" PIEKARY 25 Stare Miasto "Heban-Hotel" Sp. z o.o. MAŁE GARBARY 7 Stare Miasto "Fasko" Firma Handlowo-Gastronomiczna Paweł Fabiszewski RYNEK NOWOMIEJSKI 3 Stare Miasto "Fasko" Firma Handlowo-Gastronomiczna Paweł Fabiszewski Motel "Marvin" KUJAWSKA 8 Stawki Tablica Zestawienie obiektów sportowych i rekreacyjnych [źródło: dane adresowe publikowane w internecie]. NAZWA ULICA NUMER DZIELNICA "Kopernik" Spółdzielnia Mieszkaniowa Stadion Osiedlowy ŚWIĘTOPEŁKA 15/23 Mokre Przedmieście Uniwersytet Mikołaja Kopernika Akademicki Związek Sportowy GAGARINA 35 Bielany "Unibax" S.A. Klub Sportowy FAŁATA 98/102 Bydgoskie Przedmieście "Budowlani" Toruński Klub Sportowo-Turystyczny MAJDANY 1 Stawki Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji - Stadion Miejski BEMA 23/29 Chełmińskie Przedmieście Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji - Hala Olimpijczyk SŁOWACKIEGO 114 Bydgoskie Przedmieście Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji BAŻYŃSKICH 9/17 Mokre Przedmieście Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji Kemping "Tramp" KUJAWSKA 14 Stawki Klub Sportowy Toruń Hokejowa S.A. BEMA 23 lok. 29 Chełmińskie Przedmieście Toruński Klub Piłkarski Elana S.A. BEMA 23/29 Chełmińskie Przedmieście Centrum Sportowo-Rekreacyjne PRZY SKARPIE 4 Jakubskie Przedmieście Motoarena - stadion żużlowy JONSSONA 7 Starotoruńskie Przedmieście 34

35 Tablica Zestawienie obiektów związanych z kulturą [źródło: dane adresowe publikowane w internecie]. NAZWA ULICA NUMER DZIELNICA Teatr im. W. Horzycy PL. TEATRALNY 1 Stare Miasto Toruńska Orkiestra Symfoniczna RYNEK STAROMIEJSKI 6 Stare Miasto Teatr "Baj Pomorski" PIERNIKARSKA 9 Stare Miasto "Na Skarpie" Spółdzielnia Mieszkaniowa Osiedlowy Dom Kultury Klub "Zodiak" WYSZYŃSKIEGO 6 Na Skarpie "Cinema City Toruń" Kino CZERWONA DROGA 1-6 Stare Miasto Uniwersytet Mikołaja Kopernika Muzeum Przyrodnicze GAGARINA 9 Bielany CH Toruń Plaza BRONIEWSKIEGO 90 Bydgoskie Przedmieście Muzeum Okręgowe RYNEK STAROMIEJSKI 1 Stare Miasto Muzeum Okręgowe Oddział "Dom Eskenów" ŁAZIENNA 16 Stare Miasto Muzeum Okręgowe Oddział "Dom Kopernika" KOPERNIKA 15/17 Stare Miasto Muzeum Okręgowe Oddział "Kamienica pod Gwiazdą" RYNEK STAROMIEJSKI 35 Stare Miasto Muzeum Okręgowe Muzeum Podróżników im. Tony'ego Halika FRANCISZKAŃSKA 11 Stare Miasto "Dom Muz" Dom Kultury PODMURNA 1/3 Stare Miasto "Dom Muz" Dom Kultury OKÓLNA 169 Stawki "Dwór Artusa" Centrum Kultury RYNEK STAROMIEJSKI 6 Stare Miasto Muzeum Etnograficzne im. M. Znamierowskiej-Prüfferowej WAŁY GEN. SIKORSKIEGO 19 Stare Miasto Muzeum Etnograficzne im. M. Znamierowskiej-Prüfferowej Dział Sztuki RABIAŃSKA 19 /21 Stare Miasto Kino Tumult RYNEK NOWOMIEJSKI 28 Stare Miasto Kino Centrum WAŁY GEN. SIKORSKIEGO 13 Stare Miasto Tablica Zestawienie obiektów związanych z przyrodą [źródło: dane adresowe publikowane w internecie]. NAZWA ULICA NUMER DZIELNICA Ogród Zoobotaniczny BYDGOSKA 7 Bydgoskie Przedmieście Rezerwat przyrody KĘPA BAZAROWA Rudak Tablica Zestawienie obiektów związanych z miejscami nauki szkoły wyższe [źródło: dane adresowe publikowane w internecie oraz dane pozyskane bezpośrednio od wyszczególnionych instytucji]. Jednostka organizacyjna /składowe jednostki/ Adres w Toruniu Dzielnica Liczba studentów stacjonarnych niestacjonarnych Uniwersytet Mikołaja Kopernika ul. Gagarina 11 Bielany Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Toruńskiej Pl. Frelichowskiego 1 Bydgoskie Przedmieście 61 0 Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych ul. Sienkiewicza 38 Bydgoskie Przedmieście Kolegium Pracowników Służb Społecznych w Toruniu ul. Bartkiewiczówny 93 Chełmińskie Przedmieście Uniwersytet Gdański - Kolegium Językowe w Toruniu ul. Morcinka 13 Chełmińskie Przedmieście 25 Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu ul. Młodzieżowa 31 A Chełmińskie Przedmieście Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej Droga Starotoruńska 3 Starotoruńskie Przedmieście Toruńska Szkoła Wyższa ul. Młodzieżowa 29 Chełmińskie Przedmieście Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy /Wydział Techniczny w Toruniu ul. Grunwaldzka 25B Chełmińskie Przedmieście Wyższa Szkoła Filologii Hebrajskiej w Toruniu ul. Poznańska 49 Podgórz Toruńska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości ul. Rybaki 57 Bydgoskie Przedmieście b.d. b.d Szkoła Policealna Medyczna ul. Św. Jana 1/3 Stare Miasto 134 Pomorskie Towarzystwo Edukacyjne FAMA ul. Młodzieżowa 29 Chełmińskie Przedmieście

36 Tablica Zestawienie obiektów związanych z miejscami nauki szkoły ponadpodstawowe [źródło: dane Urzędu Miasta Torunia]. Jednostka organizacyjna /składowe jednostki Adres w Toruniu Dzielnica Liczba uczniów w szkole Gimnazjum Nr 2 ul. Pająkowskiego 44/52 Jakubskie Przedmieście 254 Gimnazjum Nr 3 ul. Żwirki i Wigury 49 Chełmińskie Przedmieście 706 Gimnazjum Nr 21 ul. G. Morcinka 13 Chełmińskie Przedmieście 245 I Liceum Ogólnokształcące ul. Zaułek Prosowy 1 Stare Miasto 682 III Liceum Ogólnokształcące ul. Raszei 1 Na Skarpie 474 V Liceum Ogólnokształcące ul. Sienkiewicza 34 Bydgoskie Przedmieście 645 VII Liceum Ogólnokształcące ul. Batorego 39b Mokre Przedmieście 408 IX Liceum Ogólnokształcące ul. Rydygiera 12a Rubinkowo 421 Gimnazjum Nr 6 ul. Wojska Polskiego 47a: Mokre Przedmieście 70 VI Liceum Ogólnokształcące ul. Wojska Polskiego 47a: Mokre Przedmieście 296 Gimnazjum Nr 18 ul. Kard. St. Wyszyńskiego 1/5 Na Skarpie 118 XII Liceum Ogólnokształcące ul. Kard. St. Wyszyńskiego 1/5 Na Skarpie 47 Gimnazjum Specjalne Nr 19 ul. Dziewulskiego 41 c Rubinkowo 61 Gimnazjum Nr 10 ul. Bażyńskich 30/36 Mokre Przedmieście 315 Gimnazjum Nr 8 ul. Łyskowskiego 28 Rubinkowo 388 Gimnazjum Nr 9 ul. Rzepakowej 7/9 Wrzosy 232 Gimnazjum Nr 11 pl. Św. Katarzyny 9: Stare Miasto 423 X Liceum Ogólnokształcące pl. Św. Katarzyny 9: Stare Miasto 569 Gimnazjum Nr 14 ul. Gen. Hallera 79 Stawki 161 Gimnazjum Nr 15 ul. Paderewskiego 5/11 Podgórz 185 Gimnazjum Nr 16 ul. Dziewulskiego 2 Rubinkowo 197 Gimnazjum Nr 22 ul. Fałata 88/90 Bydgoskie Przedmieście 126 Technikum Nr 6 ul. Fałata 88/90 Bydgoskie Przedmieście 62 Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 6 ul. Fałata 88/90 Bydgoskie Przedmieście 108 Gimnazjum Nr 24 ul. Ogrodowa 3/5 Chełmińskie Przedmieście 385 Gimnazjum Specjalne Nr 26 ul. Buszczyńskich 11 Rubinkowo 38 Szkoła Specjalna Przysposabiająca ul. Buszczyńskich 11 do Pracy Nr 26 Rubinkowo 33 Gimnazjum Nr 28 ul. Przy Skarpie 13 Na Skarpie 216 Gimnazjum Nr 31 ul. Dziewulskiego 41b Rubinkowo 140 Gimnazjum Nr 34 ul. Włocławska 237/239: Czerniewice 99 Technikum Nr 1 ul. Grunwaldzka 39 Chełmińskie Przedmieście 451 Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 1 ul. Grunwaldzka 39 Chełmińskie Przedmieście 16 Technikum Nr 3 ul. Osikowa 15: Rubinkowo 970 Technikum Uzupełniające Nr 3 ul. Osikowa 15: Rubinkowo 21 Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 3 ul. Osikowa 15: Rubinkowo 154 Technikum Nr 9 ul. Batorego 43/49 Mokre Przedmieście 296 Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 9 ul. Batorego 43/49 Mokre Przedmieście 0 Technikum Nr 5 ul. Św. Józefa 26 Chełmińskie Przedmieście 645 Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 5 ul. Św. Józefa 26 Chełmińskie Przedmieście 53 Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I st. ul. Szosa Chełmińska 224/226 Wrzosy 334 Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna II st. ul. Szosa Chełmińska 224/226 Wrzosy 109 Szkoła Muzyczna I st. ul. Szosa Chełmińska 224/226 Wrzosy 85 Szkoła Muzyczna II st. ul. Szosa Chełmińska 224/226 Wrzosy 99 Gimnazjum Nr 29 ul. Kosynierów Kościuszkowskich 6 Na Skarpie 429 Liceum Ogólnokształcące Nr 2 ul. Kosynierów Kościuszkowskich 6 Na Skarpie 177 Gimnazjum Dwujęzyczne Nr 4 ul. Warszawska 1/5 Stare Miasto 89 IV Liceum Ogólnokształcące ul. Warszawska 1/5 Stare Miasto 568 Gimnazjum Nr 7 ul. Targowa 36/38: Jakubskie Przedmieście 128 XIII Liceum Ogólnokształcące ul. Targowa 36/38: Jakubskie Przedmieście 116 Technikum Nr 13 ul. Targowa 36/38: Jakubskie Przedmieście 272 VIII Liceum Ogólnokształcące ul. Grunwaldzka 33/35: Chełmińskie Przedmieście 683 Technikum Nr 8 ul. Grunwaldzka 33/35: Chełmińskie Przedmieście 94 Technikum Nr 7 ul. Grunwaldzka 25b Chełmińskie Przedmieście 363 Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 7 ul. Grunwaldzka 25b Chełmińskie Przedmieście 228 Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 4 ul. Legionów 19/25 Chełmińskie Przedmieście 525 Technikum Nr 4 ul. Legionów 19/25 Chełmińskie Przedmieście 72 36

37 Tablica Zestawienie lokalizacji największych pracodawców Torunia (liczba zatrudnionych powyżej 200 osób) [źródło: dane Urzędu Miasta Torunia]. L.p Nazwa jednostki Adres dzielnica Liczba osób zatrudnionych 1. Uniwersytet Mikołaja Kopernika Ul. Gagarina 11 Bielany Geofizyka Toruń Sp. z o.o. Ul. Chrobrego 50 Mokre Przedmieście Wojewódzki Szpital Zespolony Ul. Św. Józefa 53/59 Bielany Grupa TZMO S.A. Ul. Żółkiewskiego 20/26 Jakubskie Przedmieście Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko- Pomorskiego w Toruniu Ul. Plac Teatralny 2 Stare Miasto Cereal Partners Poland Pacyfic Sp. z o.o. Ul. Szosa Lubicka 38/58 Jakubskie Przedmieście Neuca S.A. Ul. Szosa Bydgoska 58 Starotoruńskie Przedmieście Erbud S.A Ul. Szosa Bydgoska Starotoruńskie Przedmieście Gamet S.A. Ul. Kociewska 22 Mokre Przedmieście Szpital Miejski im. Mikołaja Kopernika Ul. Batorego 17/19 Mokre Przedmieście Rug Riello Ul. Kociewska 28/30 Mokre Przedmieście Urząd Miasta Torunia Ul. Wały Gen. Sikorskiego 8 Stare Miasto Towimor S.A. Ul. Starotoruńska 5 Starotoruńskie Przedmieście Nomet Sp. z o.o. Ul. Kanałowa 40/42 Mokre Przedmieście Plasticon Poland S.A. Ul. Skłodowskiej 59 Grębocin Przy Lesie Lecznica Citomed Sp. z o.o. Ul. Skłodowskiej 73 Grębocin Przy Lesie Grupa CB Prefabrykacja Ul. Polna 121 Katarzynka Interhandler Sp. z o.o. Ul. Wapienna 6 Grębocin Przy Lesie Nova Trading S.A. Ul. Starotoruńska 5 Starotoruńskie Przedmieście Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Łowiczu, Zakład Mleczarski w Toruniu Ul. Chrobrego 64/80 Mokre Przedmieście Pack Druk Poligrafia Ul. Drzewieckiego Chełmińskie Przedmieście Boryszew S.A Oddział Elana Ul. Skłodowskiej-Curie 100 Grębocin Przy Lesie Elana Pet. Sp. z o.o. Ul. Skłodowskiej-Curie 73 Grębocin Przy Lesie Toruńskie Zakłady Graficzne Zapolex Ul. Gen. Sowińskiego 2/4 Jakubskie Przedmieście Przedsiębiorstwo Budownictwa Drogowo- Inżynieryjnego S.A. Ul. Wapienna 10 Grębocin Przy Lesie Delfia S.A. Ul. Szosa Lubicka 157a Na Skarpie 200 Tablica Zbiorcze zestawienie lokalizacji generatorów ruchu w jednostkach urbanistycznych Torunia [źródło: opracowanie własne]. DZIELNICA liczba szkół ponadgimnazjalnych / liczba uczniów liczba uczelni wyższych / liczba studentów liczba urzędów liczba szpitali liczba centrów handlowych Zakłady pracy zatrudniające powyżej 250 pracowników liczba hoteli liczba obiektów sportowych i rekreacyjnych liczba obiektów związanych z kulturą parki Barbarka Bielany 1/ Bielawy 1 1 Bydgoskie Przedmieście 4/941 3/ Chełmińskie Przedmieście 13/4466 6/ Czerniewice 1/99 Grębocin Nad Strugą Grębocin Przy Lesie 6 Jakubskie Przedmieście 4/ Kaszczorek Katarzynka 1 Mokre Przedmieście 6/ Na Skarpie 6/ Podgórz 1/185 1/119 3 Rubinkowo 10/ Rudak 1 Stare Miasto 5/2331 1/ Starotoruńskie Przedmieście 1/ Stawki 1/ Wrzosy 5/ Suma końcowa 56/

38 KATARZYNKA(X) WRZOSY(III) GRĘBOCIN NAD STRUGĄ(XIV) BARBARKA(II) GRĘBOCIN PRZY LESIE(XI) BIELAWY(XIII) MOKRE PRZEDMIEŚCIE(IX) RUBINKOWO(XII) STAROTORUŃSKIE PRZEDMIEŚCIE(I) BIELANY(IV) CHEŁMIŃSKIE PRZEDMIEŚCIE(VII) JAKUBSKIE PRZEDMIEŚCIE(VIII) NA SKARPIE(XV) STARE MIASTO(VI) KASZCZOREK(XVI) RUDAK(XVIII) STAWKI(XIX) PODGÓRZ(XX) CZERNIEWICE(XVII) Gimnazja i szkoły średnie Uczelnie wyższe 1000 uczniów/studentów=2,5 mm Rysunek Rozmieszczenie miejsc nauki wg dzielnic urbanistycznych miasta Torunia [źródło: opracowanie własne]. 38

39 WRZOSY(III) KATARZYNKA(X) GRĘBOCIN PRZY LESIE(XI) GRĘBOCIN NAD STRUGĄ(XIV) BARBARKA(II) BIELAWY(XIII) BIELANY(IV) CHEŁMIŃSKIE PRZEDMIEŚCIE(VII) MOKRE PRZEDMIEŚCIE(IX) RUBINKOWO(XII) NA SKARPIE(XV) STAROTORUŃSKIE PRZEDMIEŚCIE(I) STARE MIASTO(VI) JAKUBSKIE PRZEDMIEŚCIE(VIII) KASZCZOREK(XVI) RUDAK(XVIII) STAWKI(XIX) Urzędy Szpitale Centra handlowe Hotele Rekreacja Kultura Parki Liczba firm zatrudniających powyżej 200 osób PODGÓRZ(XX) CZERNIEWICE(XVII) Rysunek Rozmieszczenie podstawowych generatorów ruchu wg dzielnic urbanistycznych miasta Torunia [źródło: opracowanie własne]. 39

40 2.11. Ochrona środowiska naturalnego Rozwój transportu drogowego ma negatywny wpływ na środowisko. Do podstawowych zagrożeń należy zaliczyć: zanieczyszczenie powietrza (emisja substancji z procesu spalania paliw, cząstki materiału okładzin hamulcowych, ogumienia oraz metali ciężkich zawartych w olejach i smarach), pogorszenie klimatu akustycznego (wzrost hałasu związany ze wzrostem natężenia ruchu pojazdów), zanieczyszczenia gleby i wody oraz wytwarzanie znacznych ilości odpadów motoryzacyjnych. Hałasowi w środowisku przekraczającemu 60 db towarzyszą takie efekty, jak (badania PZH): znaczny wzrost występowania objawów zakłóceń emocjonalnych (zmęczenie, poczucie niewyspania, niespokojny sen, trudności w skupieniu uwagi itp.), wzrost częstości występowania objawów chorobowych (bicie i kołatanie serca, szybkie męczenie się, duszności, zawroty głowy, uderzenia krwi do głowy, bóle mięśni i stawów itp.), zwiększenie się ilości zażywania różnego rodzaju leków, a przede wszystkim: nasennych, uspakajających, związanych z chorobami serca, nadciśnieniem, chorobami reumatycznymi itp. O ile emisja hałasu dotyczy wszystkich środków transportu, niezależnie od ich zasilania o tyle emisja produktów spalania dotyczy pojazdów zasilanych silnikami o zapłonie iskrowym lub samoczynnym. Spośród substancji występujących w spalinach w dużych ilościach i mających zdecydowanie negatywny wpływ na zdrowie zwierząt i ludzi wymienić trzeba: tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory i ich pochodne, dwutlenek siarki, cząstki stałe, w tym sadza, dymy, popioły, związki metali ciężkich. Innym produktem spalania paliw kopalnych jest dwutlenek węgla, który w małych stężeniach nie jest szkodliwy dla zdrowia, uważany jest jednak za jeden z tzw. gazów cieplarnianych odpowiedzialnych za podwyższenie temperatury powierzchni Ziemi. W przyjętej w 2011 r. przez Komisję Europejską Białej Księdze zwraca się uwagę, że transport miejski odpowiedzialny jest za ok. 25% emisji CO2 z transportu ogółem. Stąd też plan zmniejszenia o połowę liczby samochodów konwencjonalnych w transporcie miejskim do 2030 r. i wyeliminowanie ich do roku Pozwoliłoby to na ograniczenie także innych szkodliwych emisji. Środki transportu drogowego są odpowiedzialne za następujący procent ogólnej emisji szkodliwych substancji: 80% tlenku węgla, 63% tlenków azotu, 50% substancji chemicznych pochodzenia organicznego, 10 25% pyłów zawieszonych w powietrzu, 6,5% dwutlenku siarki Hałas W 2012 roku opracowano Mapę akustyczną miasta Torunia (por. rysunek ). Mapa akustyczna sporządzana jest na potrzeby oceny stanu akustycznego środowiska i służy zewidencjonowaniu występujących w tym zakresie zagrożeń na terenie miasta Torunia. 40

41 Z opracowanej mapy wynika, że w Toruniu problem stanowi hałas drogowy, którym zagrożonych jest ok. 1,41% mieszkańców (wskaźnik L DWN ), przy czym niespełna 0,12% na przekroczenia większe niż 10 db. Podobna tendencja utrzymuje się w odniesieniu do pory nocy. Hałasem kolejowym jest zagrożonych 0,01% mieszkańców miasta (wskaźnik L DWN i L N ). Natomiast obserwowany jest niski, ale większy niż hałas szynowy, odsetek osób narażonych na uciążliwości powodowane hałasem przemysłowym. Z analiz wynika, że prawie 0,5% mieszkańców Torunia narażonych jest na hałas przekraczający ustalone wartości dopuszczalne określone wskaźnikiem L DWN i 1,3% określone wskaźnikiem L N. W odniesieniu do hałasu tramwajowego w Toruniu nie występują przekroczenia wskaźników L DWN i L N. Tereny zagrożone hałasem drogowym położone są wzdłuż: dróg krajowych Nr 91, Nr 15 i Nr 80; drogi wojewódzkiej Nr 553; dróg zbiorczych i nielicznych lokalnych na terenie miasta. Tereny zagrożone hałasem kolejowym położone są wzdłuż linii kolejowych nr 18 i powodują niewielkie przekroczenia na terenach chronionych. Tereny zagrożone hałasem przemysłowym zlokalizowane na terenach w bezpośrednim sąsiedztwie zakładów przemysłowych, sklepów i parkingów na terenach mieszkaniowych. W związku ze stwierdzeniem przekroczeń poziomów dopuszczalnych hałasu na terenie miasta opracowano Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Torunia uchwalony przez Radę Miasta Torunia Uchwałą Nr 536/13 z dnia r. Program obejmuje: - wskazania naruszeń dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, - podstawowe kierunki i zakres działań niezbędnych do przywrócenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, - terminy i koszty realizacji programu wraz ze wskazaniem źródeł jego finansowania. Realizacja zadań Programu przyczyni się do znacznej poprawy klimatu akustycznego w Toruniu, co przełoży się na zmniejszenie liczby mieszkańców narażonych na hałas w poszczególnych zakresach przekroczeń. Tablica Liczba ludności narażona na ponadnormatywny hałas wyrażony wskaźnikiem L DWN przed i po realizacji Programu hałas drogowy [źródło: Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Torunia ]. Zakres przekroczeń poziomów dopuszczalnych wskaźnika L DWN w db do 5 od 5 do 10 od 10 do 15 od 15 do 20 powyżej 20 Liczba ludności stan przed realizacją Programu (A) Liczba ludności stan po realizacji Programu (B) Różnica (A-B) Realizacja zadań Programu w zakresie hałasu drogowego, spowoduje zmniejszenie liczby ludzi narażonych na ponadnormatywny hałas, wyrażony wskaźnikiem L DWN. Zostanie zredukowana o 49% liczba osób narażonych na przekroczenia do 5 db. Zmniejszy się o 67% liczba ludzi narażonych na ponadnormatywny hałas do 10 db i wyeliminowane zostaną przekroczenia do 15 db. 41

42 W tablicy zestawiono działania przewidziane do realizacji w Programie. Działania Programu powinny być zrealizowane do 2019 roku i mogą zostać skorelowane z innymi zadaniami inwestycyjnymi w mieście. Proponowanie działań w dłuższej perspektywie czasowej jest obarczone bardzo dużymi błędami z uwagi na brak szczegółowych informacji dotyczących struktury ruchu na ulicach Torunia po realizacji zadań strategicznych miasta. Sukcesywna realizacja poszczególnych zadań zaplanowanych uzależniona jest głównie od dostępności środków finansowych, które mogą pochodzić z różnych źródeł. Do podstawowych źródeł finansowania zaplanowanych zadań zalicza się środki własne gminy. Jeśli będą to środki niewystarczające, będą musiały być wspierane kredytami, pożyczkami lub dotacjami, które mogą pochodzić ze źródeł krajowych lub zagranicznych. Potencjalne źródła finansowania: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Program Infrastruktura i Środowisko, Bank Ochrony Środowiska i inne banki komercyjne. Tablica Wykaz i jednostkowe koszty szacunkowe realizacji poszczególnych zadań Programu [źródło: Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Torunia ]. Zadanie Koszt [zł] Budowa ekranu akustycznego z fundamentem i zł / 1m 2 (przyjęto 1000 zł) projektem. Zmiany organizacji ruchu Uzależniono od kategorii drogi i długości: (ograniczenia prędkości, zakazy ruchu, tablice zł informacyjne). Edukacja ekologiczna. 5000/rok Oszacowano, że całkowity koszt Programu w odniesieniu do hałasu drogowego wyniesie zł, z podziałem na grupy zadań: budowa ekranów zł, zmiany organizacyjne zł, fotoradary zł. 42

43 Rysunek Tereny zagrożone hałasem drogowym (Wskaźnik L DWN ) [źródło: Mapa akustyczna miasta Torunia 2012 r.]. 43

44 Powietrze Na terenie miasta Torunia Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy Delegatura w Toruniu prowadził w 2012 r. pomiary imisji zanieczyszczeń powietrza w następujących stacjach pomiarowych: 1. we wschodniej części miasta przy ul. Dziewulskiego 1 (stacja Policja ); 2. w centrum miasta przy ul. Przy Kaszowniku (stacja Kaszownik ); 3. na Starówce przy ul. Wały Gen. Sikorskiego 12 (stacja Airpointer ). Wyniki pomiaru zilustrowano w tablicy Na stacjach Kaszownik oraz Airpointer oprócz pomiarów zanieczyszczeń powietrza rejestrowane są parametry meteorologiczne. WIOŚ obsługiwał ponadto jeszcze stację pomiarów meteorologicznych Rubinkowo przy skrzyżowaniu Szosy Lubickiej z ulicą Przy Skarpie (Plac Sybiraków). Uzupełnieniem pomiarów prowadzonych na stałych automatycznych stacjach były pomiary stężeń dwutlenku siarki i dwutlenku azotu, wykonywane przy użyciu metody pasywnej. Pomiary te prowadzone są od 1996 roku. W 2012 r. realizowano je w 18 punktach na terenie miasta. Przy ul. Dziewulskiego prowadzono również pomiary pasywne benzenu. Miasto Toruń stanowi odrębną strefę, podlegającą corocznej klasyfikacji ze względu na ochronę zdrowia ludzi. Wynikiem oceny dla wszystkich substancji podlegających ocenie (dla kryteriów: poziom dopuszczalny i poziom docelowy) jest zaliczenie strefy do jednej z poniżej wymienionych klas: - klasa A - jeżeli stężenia zanieczyszczeń nie przekraczają poziomów dopuszczalnych albo docelowych, - klasa B - jeżeli stężenia zanieczyszczeń przekraczają poziomy dopuszczalne lecz nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji, - klasa C - jeżeli stężenia zanieczyszczeń przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, a w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony - poziomy dopuszczalne albo przekraczają poziomy docelowe. Dla stref, w których został przekroczony poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji albo poziom docelowy, sejmik województwa określa w drodze uchwały program ochrony powietrza (POP). Ocena roczna jakości powietrza za rok 2012 będzie już jedenastą oceną. Na podstawie dotychczas wykonanych ocen (z lat ) oraz wstępnej analizy wyników z roku 2012 strefa miasto Toruń znalazła się w najmniej korzystnej klasie C ze względu na: a) pył zawieszony PM10, b) benzo(a)piren, c) pył zawieszony PM2,5. Z punktu widzenia ochrony środowiska w zakresie emisji zanieczyszczeń, właściwym rozwiązaniem jest takie planowanie sieci komunikacji miejskiej w Toruniu, które w największym możliwym stopniu ograniczy emisję zanieczyszczeń wytwarzaną przez środki transportu publicznego. W tym zakresie rekomenduje się położenie nacisku na planowanie i rozwój komunikacji tramwajowej oraz intensyfikację eksploatacji autobusów wyposażonych w silniki o najwyższej czystości spalin (norma EURO 5 lub 6) poprzez wykorzystanie ich na liniach o największej liczbie wozokilometrów. 44

45 W tablicy zaprezentowano normy zanieczyszczeń EURO dla silników wysokoprężnych. Tablica Normy zanieczyszczeń EURO dla silników wysokoprężnych [źródło: Europejski standard emisji spalin zgodnie z Dyrektywami Europejskimi]. Norma Emisja w g/km Emisja w szt./kwh CO (tlenek węgla) HC (węglowodory) NOx (tlenki azotu) PM (cząstki pyłu) EURO-1 4,2 1,1 8,0 612 EURO-2 4,0 1,1 7,0 250 EURO-3 2,1 0,66 5,0 200 EURO-4 1,5 0,46 3,5 20 EURO-5 1,5 0,46 2,0 20 EURO-6 1,5 0,13 0,

46 Tablica Zestawienie wyników badań za rok 2012 (dla normowanych zanieczyszczeń) ze stacji pomiarowych wykorzystanych w ocenie rocznej jakości powietrza [źródło: Urząd Miasta Torunia]. Lp. Nazwa substancji Okres uśredniania wyników pomiarów Dopuszczal ny albo docelowy poziom substancji w powietrzu (µg/m3) przekracza nia dopuszczal nego poziomu w roku Wyniki pomiarów (µg/m3) Toruń POLICJA ul. Dziewulskiego 1 Toruń KASZOWNIK ul. Przy Kaszowniku Toruń AIRPOINTER ul. Wały Gen. Sikorskiego 12 µg/m3 µg/m3 µg/m3 1 Benzen rok kalendarzowy 5-2,18 (pomiary pasywne) X 1,85 d) - X X 2 Dwutlenek azotu jedna godzina razy X X max 131 d) 0 max rok kalendarzowy 40 - X X 22,8 d) - 18,8-3 Dwutlenek siarki jedna godzina razy X X max 50 0 max godziny razy X X max 36 0 max Ołów rok kalendarzowy 0,5-0, X X X X do pu sz cz al ne go / do pu sz cz al ne go 5 Ozon osiem godzin b) 120 e) 25 dni f) max X X X X 6 Pył zawieszony 24 godziny razy max max max PM10 rok kalendarzowy 40-27,8-23,9-31,3-7 Pył zawieszony 25 (2 µg/m3 margines rok kalendarzowy PM2,5 tolerancji) - 14,7 d) - X X X X 8 Tlenek węgla osiem godzin b) X X max X X 9 Arsen rok kalendarzowy 0,006 e) - 0, X X X X 10 Kadm rok kalendarzowy 0,005 e) - 0, X X X X 11 Nikiel rok kalendarzowy 0,020 e) - 0, X X X X 12 Benzo(a)piren rok kalendarzowy 0,001 e) - 0, X X X X Pył zawieszony PM10 percentyl S90,4 ze stężeń 24 godzinnych 50-51,9 X 40,1 X 64,9 X / a do pu sz cz al ne go a) wyniki pomiarów okresowych, które nie spełniają wymagań zawartych w pkt. 2 Tabela 2 Załącznika nr 6 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 18 września 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz.U. 2012, poz. 1032) b) maksymalna średnia ośmiogodzinna spośród średnich kroczących c) wyrażony jako AOT 40, które oznacza sumę różnic pomiędzy stężeniem średnim jednogodzinnym wyrażonym w µg/m 3 a wartością 80 µg/m 3, dla każdej godziny w ciągu doby pomiędzy godziną 8.00 a czasu środkowoeuropejskiego, dla której stężenie jest większe niż 80 µg/m 3 ; wartość tę uznaje się za dotrzymaną, jeżeli nie przekracza jej średnia z takich sum obliczona dla okresów wegetacyjnych z pięciu kolejnych lat d) - wyniki pomiarów ciągłych, które nie spełniają wymagań zawartych w pkt. 2 Tabela 1 Załącznika nr 6 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 18 września 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz.U. 2012, poz. 1032) e) poziom docelowy f) liczba dni z przekroczeniem w roku kalendarzowym uśredniona w ciągu kolejnych 3 lat g) wartość uśredniona dla kolejnych 5 lat Kolorem czerwonym zaznaczono przekroczenia poziomów dopuszczalnych i docelowych. / do 46

47 Wpływ planowanych przedsięwzięć w transporcie publicznym na środowisko naturalne Przeprowadzono oceny oddziaływania na środowisko dla następujących przedsięwzięć: - Budowa linii tramwajowej na Os. Bielany wraz ze skrosowaniem linii tramwajowej w Alei Solidarności i przebudową wybranej infrastruktury przystankowej w Toruniu - w ramach projektu pn. Rozwój sieci komunikacji tramwajowej w Toruniu w latach , - Przebudowa torowiska tramwajowego na linii średnicowej od węzła Toruń Miasto (Pl. 18-ego Stycznia) do Alei Solidarności poprawiająca dostępność komunikacyjną Zespołu Staromiejskiego wpisanego na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO poprzez transport przyjazny środowisku wraz z budową węzła przesiadkowego przy dworcu PKP Toruń Miasto integrującego tramwajową linię średnicową nr 1 oraz pozostały transport publiczny z koleją metropolitarną Bit City w ramach projektu pn. Integracja systemu transportu miejskiego wraz z zakupem taboru tramwajowego w Toruniu BIT CITY. W obu przypadkach sporządzono wymagane Raporty na potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć oraz zostały wydane pozytywne decyzje środowiskowe. Przeprowadzono szczegółowe analizy środowiskowe wpływu na komponenty środowiska zgodnie z art. 66 ustawy OOŚ. W obu projektach nie przewiduje się znaczącego negatywnego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia w ramach omawianych zadań na środowisko, w tym w szczególności na klimat akustyczny, hałas, wibracje, zanieczyszczenia gruntowo-wodne związane z odprowadzeniem ścieków deszczowych, środowisko przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe oraz zdrowie ludzi. Zastosowane rozwiązania techniczne oraz realizacja zaleceń wynikających z analiz środowiskowych, zwłaszcza związanych z minimalizacją negatywnego wpływu na klimat wibroakustyczny, zrealizowanych na etapie budowy i eksploatacji, będą skutecznie chronić zdrowie i bezpieczeństwo ludzi oraz środowisko naturalne Dostęp do infrastruktury transportowej Toruń jest znaczącym węzłem komunikacyjnym w regionie. Sieć drogową miasta tworzą drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne. W mieście zbiegają się obecnie cztery drogi krajowe. W sąsiedztwie Torunia przebiega autostrada A1 oraz droga ekspresowa S-10 stanowiąca południową obwodnicę miasta. W granicach miasta znajduje się 461,32 km dróg i ulic (stan na koniec 2012 r.). Istniejący układ ulic miejskich tworzą zarówno drogi krajowe, jak i wojewódzkie, powiatowe i gminne. Szkielet sieci ulicznej tworzą następujące drogi krajowe: - przez Toruń przebiega Transeuropejski Korytarz Transportowy (tzw. VI korytarz TINA) biegnący z Gdańska do Cieszyna i dalej przez Słowację i Czechy na Bałkany - w korytarzu tym biegnie autostrada A1; - nr S10 droga ekspresowa Szczecin-Toruń-Płońsk - od węzła autostradowego Lubicz przez węzeł Czerniewice, tzw. trasą poligonową do Małej Nieszawki i dalej do Bydgoszczy przez Przyłubie; - nr 15 Trzebnica-Toruń-Ostróda - od ul. Gniewkowskiej przez Most Piłsudskiego do ulicy Olsztyńskiej; 47

48 - nr 80 łącząca Pawłówek z Lubiczem po prawej stronie Wisły od Szosy Bydgoskiej do węzła autostradowego Lubicz ; - nr 91 łącząca Toruń z Gdańskiem. Autostrada A1 i droga ekspresowa S10 stanowią obwodnice Torunia odpowiednio od wschodu i południa, dzięki czemu istotnie ograniczony jest ruch tranzytowy przez miasto. Długość dróg krajowych wynosi 39,3 km, natomiast dróg wojewódzkich - 18,2 km (stan w 2012 r.). Drogi krajowe oraz wojewódzkie i powiatowe posiadają nawierzchnię bitumiczną. Drogi gminne są utwardzone w około 60%. W ramach realizacji Programu komunikacji rowerowej na lata oraz w ramach inwestycji drogowych rozbudowywana jest w Toruniu infrastruktura rowerowa. Długość dróg rowerowych i ciągów pieszo-rowerowych na koniec roku 2012 wynosiła 68 km. Rocznie oddaje się średnio 5-7 km nowych tras dla rowerzystów. Toruń jest znaczącym węzłem kolejowym, przez który przebiega sieć linii kolejowych o znaczeniu państwowym. Przez miasto przebiegają 4 linie kolejowe znaczenia państwowego: nr 18 Kutno Piła Główna, nr 27 Nasielsk Toruń Wschodni, nr 207 Toruń Wschodni Kornatowo, nr 353 Poznań Wschód Skandawa granica państwa. Stacją obsługującą ten czterokierunkowy ruch jest Toruń Główny. Wyszczególnione linie są liniami pierwszorzędnymi, dwutorowymi i zelektryfikowanymi. Część transportu kolejowego obsługiwana jest również przez stację Toruń Wschodni. Podstawowym środkiem zbiorowego transportu publicznego na obszarze miasta są autobusy. Całkowita długość linii autobusowych wynosi 128 km i obejmuje 30 końcówek kursowych oraz 433 przystanki. Jedynie 3 pętle końcowe dysponują pełnym wyposażeniem, 3 dalsze wiążą się z węzłami stacyjnymi PKP. Około 59% przystanków zlokalizowanych jest w zatokach, z czego około 65% wyposażonych jest w wiaty przystankowe. Obsługę autobusowych przewozów pasażerskich zapewnia 36 linii zwykłych (w tym 1 linia okresowa) oraz 4 linie nocne. Zasięg działania komunikacji miejskiej w Toruniu przekracza granice administracyjne miasta w zakresie komunikacji autobusowej. Od 2012 roku linia nr 23 kursuje do miejscowości Kopanino w gminie Lubicz. Od 2013 roku uruchomione zostały kolejne linie miejsko-podmiejskie łączące miejscowości Gronowo i Grębocin (linia nr 21) oraz Lubicz i Krobia (linia nr 35) na mocy zawartego porozumienia międzygminnego. System komunikacji tramwajowej składa się z 6 linii (w tym jedna linia nocna kursująca w nocy z piątku na sobotę i z soboty na niedzielę), które obsługiwane są przez Miejski Zakład Komunikacji w Toruniu Sp. z o.o. Komunikacja tramwajowa jest jednym z ważniejszych elementów transportu publicznego w Toruniu. Modernizuje się istniejące sieci, jak również planuje się budowę nowych odcinków. Obecnie długość toru pojedynczego na terenie miasta wynosi 44,967 km, w tym torów przeznaczonych pod przewóz osobowy - 41,544 km. Torowiska wbudowane stanowią 11% długości torów. Przeważają szyny na podkładach betonowych (41,999 km t.p.), następnie na podkładach drewnianych (1,915 km t.p.), a na płycie betonowej jest jedynie 1,053 km t.p. Na terenie Torunia funkcjonuje sześć linii tramwajowych: 1, 2, 3, 4, 5, 1N. Sieć tramwajowa obsługiwana jest przez 76 przystanków. Stan inwentarzowy taboru tramwajowego wynosi 58 jednostek, w tym: 55 wagonów typu 805 Na, 2 wagony techniczne, 1 wagon turystyczny - który jest atrakcją dla mieszkańców i turystów odwiedzających Toruń. 48

49 2.13. Plany zrównoważonego rozwoju transportu publicznego wyższego szczebla Zgodnie z określoną w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym hierarchią planów transportowych Plan Transportowy Miasta Torunia powinien uwzględniać Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego opracowany przez Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego oraz Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego międzywojewódzkie i międzynarodowe przewozy pasażerskie w transporcie kolejowym stanowiący załącznik do rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 9 października 2012 r. i opublikowany w Dzienniku Ustaw RP z dnia 23 października 2012 r. Do czasu opracowania niniejszego Planu Transportowego jedynym planem wyższego szczebla jest cytowany wyżej Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego międzywojewódzkie i międzynarodowe przewozy pasażerskie w transporcie kolejowym stanowiący załącznik do rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 9 października 2012 r. i opublikowany w Dzienniku Ustaw RP z dnia 23 października 2012 r. W planie tym Toruń wymieniono w grupie siedmiu miast o liczbie ludności tys. mieszkańców (pozostałe to: Białystok, Gdynia, Częstochowa, Radom, Sosnowiec, Kielce), w których skupione są sieci obiektów użyteczności publicznej, oświaty i nauki, kultury oraz administracji i które zajmują najwyższy poziom w hierarchii osadniczej kraju. Toruń znalazł się w grupie miast o największym odsetku mieszkańców korzystających codziennie z transportu kolejowego (22 pasażerów na 1000 mieszkańców). W przytoczonym Planie transportowym wyższego rzędu zwraca się uwagę na niski stopień dostosowania taboru i infrastruktury transportu kolejowego do potrzeb osób niepełnosprawnych. Tylko 12% pociągów międzywojewódzkich jest przystosowanych do przewozu tych osób. Zwraca się także uwagę, że przebudowane dworce na liniach sieci TEN-T nie spełniają w całości wymagań nałożonych przez TSI-PRM.21. Plan przewiduje, że najbardziej prawdopodobne zapotrzebowanie na przewozy kolejowe międzywojewódzkie w 2020 r. wyniesie 55 mln pasażerów na rok i 36,4 mln pociągokm na rok. Oznacza to prognozowany wzrost przewozów w stosunku do 2010 r. odpowiednio o 9,34% i 3,40%. Praca eksploatacyjna w przewozach międzywojewódzkich, objętych dofinansowaniem z budżetu państwa, wzrośnie w 2020 r. do 40,907 mln pociągokm (wzrost w stosunku do 2012 r. o 23,56%), natomiast liczba pasażerów do 30,686 mln (z 26,395 mln pasażerów w 2012 r. wzrost o 16%). Prognozowane potoki ruchu pasażerskiego do i z Torunia wyniosą w 2025 r. od 1000 do 2500 do pasażerów na dobę w kierunku do i z Bydgoszczy oraz od 2500 do 5000 pasażerów na dobę w kierunku do i z Kutna. Plan Transportowy określa następujące możliwe warianty rozwoju przewozów kolejowych: - wariant minimalny utrzymanie oferty na obecnym poziomie w odniesieniu do Torunia w praktyce jest to jedyny rozważany wariant; - wariant maksymalny w odniesieniu do Torunia oferta jak wariancie minimalnym; - wariant prawdopodobny w odniesieniu do Torunia oferta jak wariancie minimalnym. Po uchwaleniu Planu Transportowego przez Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Gmina Miasta Toruń w razie potrzeby zaktualizuje swój plan, w celu uwzględnienia w nim zapisów planu opracowanego przez Marszałka Województwa. 49

50 3. CHARAKTERYSTYKA ISTNIEJĄCEJ OFERTY PRZEWOZOWEJ W PUBLICZNYM TRANSPORCIE ZBIOROWYM TORUNIA 3.1. Sieć Na dzień r. w Toruniu uruchomionych było 40 linii dziennych, w tym 5 tramwajowych i 35 autobusowych oraz 5 linii nocnych, w tym 4 autobusowe i 1 tramwajowa. Trasy wszystkich linii przebiegały w granicach miasta Torunia z wyjątkiem jednej linii autobusowej, wykonującej kursy podmiejskie na terenie gminy Lubicz. Poniżej przedstawiono trasy wszystkich linii komunikacyjnych z uwzględnieniem kursów wariantowych przebiegających w granicach miasta Torunia (aktualne na dzień 31 grudnia 2012 roku). Trasę obowiązującą wyłącznie w kierunku tam oznaczono literą (T). Trasę w kierunku powrotnym literą (P). Aktualnie sieć transportową obsługują 434 przystanki autobusowe oraz 76 tramwajowych (szczegółowy wykaz w Załączniku). 1 - linia tramwajowa całodzienna Trasa: OLIMPIJSKA - Konstytucji 3. Maja - Ślaskiego - Szosa Lubicka - Traugutta - Warszawska - Szumana - Wały Sikorskiego - al. Jana Pawła II - pl. Rapackiego - Chopina - Bydgoska - Sienkiewicza (T) - Broniewskiego (T) - REJA 1N - linia tramwajowa nocna, kursuje tylko w soboty, niedziele i święta Trasa: OLIMPIJSKA - Konstytucji 3. Maja - Ślaskiego - Szosa Lubicka - Traugutta - Warszawska - Szumana - Wały Sikorskiego - al. Jana Pawła II - pl. Rapackiego - Chopina - Bydgoska - Sienkiewicza (T) - Broniewskiego (T) - REJA 2 - linia tramwajowa całodzienna Trasa: ELANA - Skłodowskiej-Curie - Dworzec Wschodni - Kościuszki - Warneńczyka - Przy Kaszowniku - Odrodzenia - Czerwona Droga - Kraszewskiego - Bema - Broniewskiego - Szosa Bydgoska - MOTOARENA 3 - linia tramwajowa kursująca w wybranych godzinach (tylko w dni robocze) Trasa: ELANA - Skłodowskiej-Curie - Dworzec Wschodni - Kościuszki - Warneńczyka - Przy Kaszowniku - Uniwersytecka - Wały Sikorskiego - al. Jana Pawła II - pl. Rapackiego - Chopina - Bydgoska - Sienkiewicza (T) - Reja (P) - Broniewskiego - Szosa Bydgoska - MOTOARENA 4 - linia tramwajowa całodzienna Trasa: WSCHODNIA (PĘTLA) - Skłodowskiej-Curie - Dworzec Wschodni - Kościuszki - Warneńczyka - Przy Kaszowniku - Odrodzenia - Czerwona Droga - Kraszewskiego - Bema - Broniewskiego - Szosa Bydgoska - MOTOARENA 5 - linia tramwajowa całodzienna Trasa: OLIMPIJSKA - Konstytucji 3. Maja - Ślaskiego - Szosa Lubicka - Traugutta - Warszawska - Szumana - Wały Sikorskiego - al. Jana Pawła II - pl. Rapackiego - Chopina - Bydgoska - Sienkiewicza (T) - Reja (P) - Broniewskiego - Szosa Bydgoska - MOTOARENA 10 - linia autobusowa całodzienna 50

51 Trasa: KONIUCHY - Legionów - Grudziądzka - Szosa Chełmińska - al. Solidarności - Wały Sikorskiego - al. Jana Pawła II - pl. Rapackiego - most Piłsudskiego - pl. Armii Krajowej - [wybrane kursy: Kujawska (P) - Łódzka (P) - Kniaziewicza (P) Hallera (P) - Armii Ludowej (P) - Andersa (P) - Okólna (P) - Drzymały (P)] - Poznańska - SZUBIŃSKA 11 - linia autobusowa całodzienna Trasa: KONIUCHY - Legionów - Żwirki i Wigury - Św. Józefa - Sienkiewicza - Fałata - Kraszewskiego - al. Jana Pawła II - pl. Rapackiego - most Piłsudskiego - pl. Armii Krajowej - Kujawska (T) - Podgórska (P) - Łódzka - Włocławska (P) - Zdrojowa (P) - CZERNIEWICE 12 - linia autobusowa całodzienna Trasa: RUDAK - Podgórska - pl. Armii Krajowej - most Piłsudskiego - pl. Rapackiego - al. Jana Pawła II - Czerwona Droga - Odrodzenia - Przy Kaszowniku - Warneńczyka - Grudziądzka - Polna - Traktorowa - Ugory - Kwiatowa - Szosa Chełmińska - WRZOSY I - [wybrane kursy: OSIEDLE LEŚNE-POLANA] 13 - linia autobusowa całodzienna Trasa: PLAC TEATRALNY - Wały Sikorskiego (P) - al. Solidarności (T) - Czerwona Droga (T) - al. Jana Pawła II - pl. Rapackiego - most Piłsudskiego - pl. Armii Krajowej - Podgórska - Rudacka - DZIAŁKI RUDAK 14 - linia autobusowa kursująca w wybranych godzinach Trasa: CMENTARZ CENTRALNY - Celnicza - Mazowiecka - Chrobrego - Mleczna - [wybrane kursy: Kociewska] - Polna - Grudziądzka - Warneńczyka - Przy Kaszowniku - Odrodzenia - Czerwona Droga - al. Jana Pawła II - pl. Rapackiego - most Piłsudskiego - pl. Armii Krajowej - Kujawska (T) - Podgórska (P) - Łódzka - Kniaziewicza - OKÓLNA 15 - linia autobusowa całodzienna Trasa: OKRĘŻNA - Gagarina - Sienkiewicza - Fałata - Kraszewskiego - Czerwona Droga - Odrodzenia - Przy Kaszowniku - Sobieskiego (T) - Chrobrego (P) - Dworzec Wschodni - Żółkiewskiego - Szosa Lubicka - Rydygiera - Łyskowskiego - Dziewulskiego - RUBINKOWO II 16 - linia autobusowa kursująca w wybranych godzinach (tylko w dni robocze) Trasa: OLIMPIJSKA (PĘTLA) - Konstytucji 3. Maja - Śląskiego - Jamontta - Dziewulskiego - Łyskowskiego - Rydygiera - Wschodnia - Skłodowskiej-Curie - Równinna - Polna - Grudziądzka - Wielki Rów - Długa - Szosa Chełmińska - WRZOSY I 17 - linia autobusowa uzupełniająca (kursuje tylko w dni robocze) Trasa: OKRĘŻNA - Gagarina - Św. Józefa - Żwirki i Wigury - Grudziądzka - Polna - [wybrane kursy: Kociewska] - Chrobrego - MAZOWIECKA - [wybrane kursy: Celnicza - CMENTARZ CENTRALNY] 18 - linia autobusowa całodzienna Trasa: PORT DRZEWNY - Szosa Bydgoska - Szosa Okrężna - Gagarina - Św. Józefa - [wybrane kursy: SZPITAL BIELANY] - Żwirki i Wigury - Szosa Chełmińska - WRZOSY I 19 - linia autobusowa całodzienna (kursuje tylko w soboty, niedziele i święta) 51

52 Trasa: RUBINKOWO II - Dziewulskiego - Łyskowskiego - Rydygiera - Wschodnia - Skłodowskiej-Curie - Dworzec Wschodni - Chrobrego (T) - pl. Św. Katarzyny (T) - Szumana (T) - Wały Sikorskiego (T) - Sobieskiego (P) - Przy Kaszowniku (P) - Odrodzenia (P) - al. Solidarności (P) - PLAC TEATRALNY 20 - linia autobusowa całodzienna Trasa: KONIUCHY - Legionów - Grudziądzka - Szosa Chełmińska - pl. Teatralny - Wały Sikorskiego - al. Jana Pawła II - pl. Rapackiego - most Piłsudskiego - pl. Armii Krajowej - Poznańska -ZAKŁADY DROBIARSKIE - [wybrane kursy: GLINKI] 21 - linia autobusowa całodzienna Trasa: WAPIENNA - Olsztyńska - [wybrane kursy: Elektrociepłownia (T)] - Szosa Lubicka - Jamontta - Dziewulskiego - Łyskowskiego - Rydygiera - Wschodnia - Skłodowskiej-Curie - Dworzec Wschodni - Sobieskiego - Dobrzyńska (T) - pl. Św. Katarzyny (T) - Szumana (T) - Wały Sikorskiego (T) - Przy Kaszowniku (P) - Odrodzenia (P) - PLAC TEATRALNY 22 - linia autobusowa całodzienna Trasa: NA SKARPIE - Kolankowskiego - Ligi Polskiej - Konstytucji 3. Maja - Ślaskiego - Szosa Lubicka - Żółkiewskiego - Dworzec Wschodni - Chrobrego (T) - Sobieskiego (P) - Przy Kaszowniku - Odrodzenia - Czerwona Droga - Osiedle Młodych - pl. Rapackiego - most Piłsudskiego - pl. Armii Krajowej - Kujawska (T) - Podgórska (P) - DWORZEC GŁÓWNY 23 - linia autobusowa całodzienna miejsko-podmiejska Trasa: PLAC ŚW. KATARZYNY - Dobrzyńska (T) - Sobieskiego (T) - Chrobrego (P) - Dworzec Wschodni - Żółkiewskiego - Szosa Lubicka - Przy Skarpie - Turystyczna - Dożynkowa - Fantazyjna - Na Przełaj - [wybrane kursy: KASZCZOREK] - Złotoria - KOPANINO 25 - linia autobusowa całodzienna Trasa: RUBINKOWO CENTRUM - Łyskowskiego (T) - Szosa Lubicka (T) - Żółkiewskiego (T) - Rydygiera (P) - Wschodnia (P) - Skłodowskiej-Curie (P) - Dworzec Wschodni - Kościuszki - Grudziądzka - Warneńczyka - Przy Kaszowniku - Odrodzenia - Czerwona Droga - al. Jana Pawła II - pl. Rapackiego - most Piłsudskiego - pl. Armii Krajowej - Kujawska (T) - Podgórska (P) - DWORZEC GŁÓWNY 26 - linia autobusowa całodzienna Trasa: RUBINKOWO II - Dziewulskiego - Łyskowskiego - Rydygiera - Wschodnia - Skłodowskiej-Curie - Kościuszki - Grudziądzka - Żwirki i Wigury - Św. Józefa - Gagarina - OKRĘŻNA 27 - linia autobusowa całodzienna Trasa: DWORZEC GŁÓWNY - Kujawska (P) - Podgórska (T) - pl. Armii Krajowej - most Piłsudskiego - pl. Rapackiego - Wały Sikorskiego - pl. Teatralny - Szosa Chełmińska - Kwiatowa - Chabrowa - Lniana (T) - Słoneczna (T) - Fasolowa (P) - Ugory - Zbożowa - Szosa Chełmińska - WRZOSY I [wybrane kursy: BARBARKA] 28 - linia autobusowa kursująca w wybranych godzinach (tylko w dni robocze) Trasa: OKRĘŻNA - Gagarina - Sienkiewicza - Fałata - Kraszewskiego - Odrodzenia - Warneńczyka - Grudziądzka - Polna - Kociewska - Mleczna - Chrobrego - MAZOWIECKA 52

53 29 - linia autobusowa szczytowa (kursuje tylko w dni robocze oraz 1 listopada) Trasa: SZUBIŃSKA - Poznańska - [wybrane kursy: Drzymały (T) Andersa (T) - Armii Ludowej (T) Hallera (T) - Kniaziewicza (T) Łódzka (T) Podgórska (T)] - pl. Armii Krajowej - most Piłsudskiego - pl. Rapackiego - Czerwona Droga - Odrodzenia - Przy Kaszowniku - Sobieskiego (T) - Chrobrego (P) - Dworzec Wschodni - Żółkiewskiego - Szosa Lubicka - Ślaskiego - Konstytucji 3. Maja - OLIMPIJSKA 30 - linia autobusowa całodzienna Trasa: PLAC TEATRALNY - Odrodzenia (T) - Przy Kaszowniku (T) - Sobieskiego (T) - Wały Sikorskiego (P) - Szumana (P) - pl. Św. Katarzyny (P) - Dobrzyńska (P) - Chrobrego (P) - Dworzec Wschodni - Skłodowskiej-Curie - Wschodnia - Rydygiera - Łyskowskiego - Dziewulskiego - Jamontta - Szosa Lubicka - Olsztyńska - NAD STRUGĄ 31 - linia autobusowa całodzienna Trasa: NA SKARPIE - Kolankowskiego - Ligi Polskiej - Konstytucji 3. Maja - Ślaskiego - Szosa Lubicka - Żółkiewskiego - Dworzec Wschodni - Chrobrego (T) - Sobieskiego (P) - Przy Kaszowniku - Uniwersytecka (T) - Wały Sikorskiego (T) - pl. Teatralny (T) - Odrodzenia (P) - Szosa Chełmińska - Kwiatowa - Chabrowa - Słoneczna - Szosa Chełmińska - WRZOSY I 32 - linia autobusowa całodzienna Trasa: PLAC TEATRALNY - Szosa Chełmińska - Żwirki i Wigury - Św. Józefa - Szosa Chełmińska - Lisia (T) - Św. Antoniego (P) - WRZOSOWA 33 - linia autobusowa szczytowa (kursuje tylko w dni robocze oraz soboty) Trasa: MAZOWIECKA - Chrobrego - Mleczna - [wybrane kursy: Kociewska] - Polna - Chrobrego - Dworzec Wschodni - Skłodowskiej-Curie - Wschodnia - Rydygiera - Łyskowskiego - Dziewulskiego - Ślaskiego - Konstytucji 3. Maja - OLIMPIJSKA 34 - linia autobusowa całodzienna Trasa: OKRĘŻNA - Gagarina - Św. Józefa - Żwirki i Wigury - Szosa Chełmińska - Długa - Wielki Rów - Grudziądzka - Kościuszki - Dworzec Wschodni - Skłodowskiej-Curie - Wschodnia - Rydygiera - Łyskowskiego - Dziewulskiego - Jamontta - Ślaskiego - Konstytucji 3. Maja - OLIMPIJSKA 35 - linia autobusowa szczytowa Trasa: ODLEGŁA - Szosa Lubicka - [wybrane kursy: RUBINKOWO II] Żółkiewskiego - DWORZEC WSCHODNI 36 - linia autobusowa całodzienna Trasa: OKRĘŻNA - Gagarina - Sienkiewicza - Fałata - Kraszewskiego - al. Jana Pawła II - pl. Rapackiego - most Piłsudskiego - pl. Armii Krajowej - Kujawska (T) - Podgórska (P) - Łódzka - Andersa - Kniaziewicza - Hallera - Armii Ludowej - Andersa (P) - Okólna (T) - Inowrocławska - Poznańska - KLUCZYKI CMENTARZ 38 - linia autobusowa kursująca w wybranych godzinach Trasa: PLAC TEATRALNY - al. Solidarności - Czerwona Droga - al. Jana Pawła II - pl. Rapackiego - most Piłsudskiego - pl. Armii Krajowej - Poznańska - Drzymały - Andersa 53

54 (T) - Okólna (P) - Armii Ludowej - Hallera - Kniaziewicza - Łódzka - Podgórska - Okólna - Łódzka - Zdrojowa - Włocławska - SPACEROWA 39 - linia autobusowa szczytowa (kursuje tylko w dni nauki szkolnej) Trasa: KASZCZOREK - Na Przełaj - Fantazyjna - Dożynkowa - Turystyczna - Ligi Polskiej - Konstytucji 3. Maja - Ślaskiego (T) - Przy Skarpie (P) - Szosa Lubicka - Olsztyńska - Szczecińska - Krynicka - Suwalska - Olsztyńska - [wybrane kursy: Elektrociepłownia] - Olsztyńska - NAD STRUGĄ 40 - linia autobusowa całodzienna Trasa: OKRĘŻNA - Gagarina - Św. Józefa - Żwirki i Wigury - Grudziądzka - Kościuszki - Dworzec Wschodni - Skłodowskiej-Curie - Wschodnia - Rydygiera - Łyskowskiego - Dziewulskiego - Ślaskiego - Konstytucji 3. Maja - Ligi Polskiej - Olsztyńska - BIELAWY 41 - linia autobusowa szczytowa (kursuje tylko w dni robocze) Trasa: DWORZEC WSCHODNI - Skłodowskiej-Curie - Wschodnia - Rydygiera - Łyskowskiego - Dziewulskiego - Niesiołowskiego - Bukowa - Chrzanowskiego - NA ZAPLECZU 42 - linia autobusowa kursująca w wybranych godzinach (tylko w dni robocze) Trasa: OLIMPIJSKA - Konstytucji 3. Maja - Ślaskiego - Jamontta - Dziewulskiego - Łyskowskiego - Rydygiera - Wschodnia - Curie-Skłodowskiej - Dworzec Wschodni - Kościuszki - Batorego - Towarowa - Chrobrego - Polna - [wybrane kursy: Kociewska] - Mleczna - Chrobrego - MAZOWIECKA 43 - linia autobusowa całodzienna Trasa: PLAC TEATRALNY - Czerwona Droga - Uniwersytecka (P) - Kraszewskiego - Matejki - Bema - Fałata - Sienkiewicza - Gagarina - Szosa Okrężna - Polna - PRZY LESIE 0 - linia autobusowa kursująca w wybranych godzinach (tylko w soboty, niedziele i święta) Trasa: OKRĘŻNA - Gagarina - Św. Józefa - Żwirki i Wigury - Grudziądzka - Celnicza - CENTRALNY CMENTARZ C - linia autobusowa kursująca w wybranych godzinach (tylko w soboty, niedziele i święta) Trasa: BIELAWY - Olsztyńska - Ligi Polskiej - Konstytucji 3. Maja Ślaskiego - Jamontta - Dziewulskiego - Łyskowskiego - Rydygiera - Wschodnia - Curie-Skłodowskiej - Dworzec Wschodni - Kościuszki - Grudziądzka - Celnicza - CMENTARZ CENTRALNY 01 - linia autobusowa nocna Trasa: OLIMPIJSKA (PĘTLA) - Konstytucji 3. Maja - Ślaskiego - Jamontta - Dziewulskiego - Łyskowskiego - Rydygiera - Wschodnia - Skłodowskiej-Curie - Dworzec Wschodni - Kościuszki - Warneńczyka - Przy Kaszowniku - Odrodzenia - al. Solidarności - Wały Sikorskiego - al. Jana Pawła II - pl. Rapackiego - most Piłsudskiego - pl. Armii Krajowej - Kujawska - Łódzka - Kniaziewicza - Hallera - Armii Ludowej - Okólna (T) - Andersa (P) - Inowrocławska - Poznańska - GNIEWKOWSKA 02 - linia autobusowa nocna Trasa: [wybrane kursy: MOTOARENA - Szosa Bydgoska - Szosa Okrężna] - OKRĘŻNA - Gagarina - Reja - Broniewskiego - Bema - Kraszewskiego - al. Jana Pawła II - Wały Sikorskiego - al. Solidarności - Odrodzenia - Uniwersytecka - Szumana - Warszawska - 54

55 Traugutta - Szosa Lubicka - Rydygiera - Łyskowskiego - Dziewulskiego - Jamontta - Ślaskiego - Konstytucji 3 Maja - [wybrane kursy: Ligi Polskiej - Turystyczna - KASZCZOREK - Turystyczna - Ligi Polskiej] - OLIMPIJSKA [wybrane kursy: Olimpijska - Olsztyńska - NAD STRUGĄ] 03 - linia autobusowa nocna Trasa: [wybrane kursy: LISIA - Szosa Chełmińska (P) - Słoneczna (P) - Lniana (P) - Chabrowa (P) - Kwiatowa - Ugory - Polna] - KONIUCHY - Legionów - Podgórna - Szosa Chełmińska - al. Solidarności - PLAC TEATRALNY [wybrane kursy: Wały Sikorskiego - al. Jana Pawła II - pl. Rapackiego - most Piłsudskiego - pl. Armii Krajowej - Kujawska - Łódzka Włocławska (P) - Zdrojowa (P) - CZERNIEWICE] 04 - linia autobusowa nocna Trasa: PLAC TEATRALNY - Wały Sikorskiego (T) - al. Jana Pawła II (T) - al. Solidarności (P) - Czerwona Droga (P) - Kraszewskiego - Bema - Broniewskiego - Reja - Gagarina OKRĘŻNA Układ tras linii dziennych zilustrowano na rysunku Poniżej w tablicy zestawiono częstotliwości kursowania wszystkich miejskich linii komunikacyjnych dla dnia roboczego szkolnego (poniedziałek - czwartek), z podziałem na linie tramwajowe i autobusowe, obowiązujące dla rozkładu jazdy ważnego na dzień 5 listopada 2012 roku. Prezentowana liczba pojazdów może odbiegać od rzeczywistej liczby pojazdów w ruchu z powodu wykonywania przez niektóre z nich kursów na kilku liniach w ramach jednej zmiany. Obecny układ sieci komunikacyjnej jest bardzo rozproszony. Zdecydowana większość linii kursuje przez lub do centrum miasta. Ciągi komunikacyjne o wysokiej częstotliwości kursowania pojazdów oraz wzajemnej synchronizacji odjazdów istnieją w komunikacji tramwajowej (linie 1 i 5 oraz 2 i 4) oraz w komunikacji autobusowej (linie 10 i 20, linie 22, 27 i 31, linie 21 i 30, linie 26 i 40, linie 33 i 42). Często trasy linii, łączących te same, rejony miasta przebiegają innymi ulicami. Linie, które nie są wzajemnie koordynowane posiadają częstotliwość dostosowaną do popytu. Pojazdy tych linii kursują z różnymi częstotliwościami, niekiedy rzadko i dość nieregularnie, a godziny poszczególnych kursów są ściśle powiązane z zapotrzebowaniem na przewozy ukierunkowanym na dojazdy do pracy i szkół. Przytoczone uwarunkowania dotyczące przebiegu tras, zmiennych interwałów kursowania oraz trudnych do zapamiętania godzin odjazdów nie zachęcają do planowania podróży z przesiadką. Układ linii sugeruje, że każda z nich uruchamiana jest w konkretnym celu przewozowym, niezależnie od pozostałych linii. Przykładem mogą być linie 0 i C kursujące w dni wolne na Cmentarz Centralny, linie nr 16, 17, 18, 33 i 42 oraz 41 obsługujące rejony przemysłowo składowe. 55

56 Rysunek Układ tras linii dziennych w miejskim transporcie publicznym Torunia stan 2012 r. [źródło: Analiza sytuacji rynkowej w zakresie regularnych przewozów pasażerskich dla miasta Torunia na 2012 r. ]. 56

57 Tablica Tabela częstotliwości linii miejskich dzień roboczy szkolny (od poniedziałku do czwartku) [źródło: Analiza sytuacji rynkowej w zakresie regularnych przewozów pasażerskich dla miasta Torunia na 2012 r. ]. Linia Trasa linii Częstotliwość Częstotliwość i liczba pojazdów w dzień roboczy szkolny (od poniedziałku do czwartku) - w poszczególnych przedziałach godzinowych Liczba pojazdów o Częstotliwość 5.45 Liczba Liczba pojazdów o Częstotliwość pojazdów o Częstotliwość Liczba Liczba pojazdów o Częstotliwość pojazdów o Częstotliwość Liczba pojazdów o Częstotliwość Liczba pojazdów o Linie tramwajowe dzienne i nocne MZK Toruń 1 Olimpijska Reja x 0 1N Olimpijska Reja x x x x x x x 1N 2 Elana Kraszewskiego Motoarena x 0 3 Elana pl. Rapackiego Motoarena x 0 x 0 x 0 4 Wschodnia Kraszewskiego Motoarena x 0 5 Olimpijska Motoarena x 0 Całkowita liczba pociągów do obsługi linii tramwajowych x 17 x 21 x 18 x 21 x 15 x 11 x 0 2. Linie autobusowe dzienne i nocne MZK Toruń 10 Szubińska Koniuchy x 0 11 Czerniewice Koniuchy x 0 12 Rudak Wrzosy I / Osiedle Leśne-Polana x 0 13 Działki Rudak Plac Teatralny x 0 14 Okólna Mazowiecka / Cmentarz Centralny x 0 15 Rubinkowo II Okrężna x 0 16 Olimpijska Wrzosy I x x 0 x 0 x 0 17 Okrężna Mazowiecka / Cmentarz Centralny x 1 x 0 x 0 18 Port Drzewny Szpital Bielany / Wrzosy I x 0 19 Rubinkowo II Plac Teatralny x x x x x x x 20 Koniuchy Zakłady Drobiarskie / Glinki x 0 21 Wapienna Plac Teatralny x 0 22 Dworzec Główny Na Skarpie x 0 23 Plac Św. Katarzyny Kaszczorek / Kopanino x 0 25 Rubinkowo Centrum Dworzec Główny x x 1 x 0 26 Okrężna Rubinkowo II x 0 27 Dworzec Główny Wrzosy I / Barbarka x 0 28 Mazowiecka Okrężna x 1 x 0 x 0 29 Szubińska Olimpijska x x 1 x 0 x 0 30 Nad Strugą Plac Teatralny x 0 31 Wrzosy I Na Skarpie x 0 32 Wrzosowa Plac Teatralny x 0 33 Mazowiecka Olimpijska x x 1 jeden kurs 1 x 0 34 Olimpijska Okrężna x 0 35 Odległa Rubinkowo II / Dworzec Wschodni x x 0 jeden kurs 0 x 0 36 Kluczyki Cmentarz Okrężna x 0 38 Plac Teatralny Spacerowa x 0 jeden kurs x 0 x 0 x 0 39 Kaszczorek Nad Strugą x x x 0 x 0 x 0 40 Bielawy Okrężna x 0 41 Na Zapleczu Dworzec Wschodni x 0 jeden kurs 0 x 0 42 Mazowiecka Olimpijska x 0 x 0 43 Przy Lesie Plac Teatralny x 0 0 Okrężna Cmentarz Centralny x x x x x x x C Cmentarz Centralny Bielawy x x x x x x x Szk Ceramika >> Działki Rudak x 0 jeden kurs 1 x 0 x 0 x 0 x 0 x 0 01 Gniewkowska / Plac Teatralny - Olimpijska x 0 x 0 x 0 x 0 x 0 x Nad Strugą / Olimpijska / Plac Teatralny - Okrężna / Motoarena x 0 x 0 x 0 x 0 x 0 x Lisia / Koniuchy - Plac Teatralny / Czerniewice x 0 x 0 x 0 x 0 x 0 x Plac Teatralny - Okrężna x 0 x 0 x 0 x 0 x 0 x Całkowita liczba pojazdów MZK Toruń do obsługi linii autobusowych x 73 x 95 x 76 x 94 x 72 x 54 x 4 Całkowita liczba pojazdów do obsługi linii x 90 x 116 x 94 x 115 x 87 x 65 x 4 Odsetek zaangażowanego maksymalnie taboru x 77,6% x 100,0% x 81,0% x 99,1% x 75,0% x 56,0% x 3,4% 57

58 3.2. Tabor Obsługę wszystkich linii komunikacji miejskiej w Toruniu zapewnia Miejski Zakład Komunikacji w Toruniu Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Sienkiewicza 24/26 w Toruniu. Na dzień 31 grudnia 2012 roku MZK Toruń dysponuje 55 wagonami tramwajowymi oraz 135 autobusami, z których 72 jest przystosowanych do przewozu osób o ograniczonej sprawności ruchowej lub niepełnej mobilności. Średni wiek wszystkich pojazdów wynosi 15,5 roku. Dla autobusów wartość ta osiąga 10 lat, dla tramwajów przeszło 29 lat jednak uwzględniając fakt wykonanej już w latach modernizacji 12 wagonów, średni wiek tego taboru wynosi dla tramwajów 23,5 roku, zatem łącznie cały park taborowy liczy średnio 13,9 lat. Docelowo modernizacji podanych zostanie łącznie 18 wagonów. W poniższej tablicy zestawiono tabor obsługujący linie komunikacyjne na terenie miasta Torunia. Jako liczbę miejsc stojących w pojeździe przyjęto wartość zaniżoną względem danych producenta określających maksymalną liczbę pasażerów na podstawie dopuszczalnych obciążeń. Przyjęte wartości uwzględniają natomiast element minimalnego komfortu podróży, możliwego do osiągnięcia przy liczbie pasażerów nieco mniejszej względem ilości maksymalnej podawanej przez producenta. Tablica Wykaz taboru w parku MZK Toruń stan r.[źródło: dane MZK w Toruniu]. L. p. Marka i typ pojazdu Numer taborowy Rok produkcji / modernizacji Klasa pojazdu Wysokość podłogi Liczba miejsc ogółem Liczba miejsc siedzących 1 Konstal 805Na solo HF lub 24 2 Konstal 805Na /2010 solo HF lub 24 3 Konstal 805NaD /2010 solo HF lub 24 4 Konstal 805Na solo HF lub 24 5 Konstal 805Na solo HF lub 24 6 Konstal 805Na solo HF lub 24 7 Konstal 805Na solo HF lub 24 8 Konstal 805Na solo HF lub 24 9 Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805NaD solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na /2011 solo HF lub Konstal 805Na /2011 solo HF lub Konstal 805Na /2007 solo HF lub Konstal 805NaD /2007 solo HF lub Konstal 805Na /2008 solo HF lub Konstal 805NaD /2008 solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na /2010 solo HF lub Konstal 805Na /2011 solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub 24 Przystosowanie dla osób nie w pełni mobilnych ruchowo 58

59 40 Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805NaD solo HF lub Konstal 805Na /2009 solo HF lub Konstal 805NaD /2009 solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Konstal 805Na solo HF lub Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120MM/ MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz M121M MAXI LE Tak 60 Jelcz M121M MAXI LE Tak 61 Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz M081MB MINI LE Tak 96 Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz M081MB MINI LE Tak 104 Jelcz M081MB MINI LE Tak 105 Jelcz M081MB MINI LE Tak 106 Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF

60 112 Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz M081MB MINI LE Tak 116 Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120MM/ MAXI HF Jelcz 120MM/ MAXI HF Jelcz M081MB MINI LE Tak 123 Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120M/ MAXI HF Jelcz 120MM/ MAXI HF MAN NL MAXI LF Tak 127 MAN NL MAXI LF Tak 128 MAN NL MAXI LF Tak 129 Jelcz M120MM/ MAXI HF MAN NL MAXI LF Tak 131 MAN NL MAXI LF Tak 132 MAN NL MAXI LF Tak 133 MAN NL MAXI LF Tak 134 MAN NL MAXI LF Tak 135 MAN NL MAXI LF Tak 136 MAN NL MAXI LF Tak 137 MAN NL MAXI LF Tak 138 MAN NL283 Lion's City MAXI LF Tak 139 MAN NL283 Lion's City MAXI LF Tak 140 MAN NL283 Lion's City MAXI LF Tak 141 MAN NL283 Lion's City MAXI LF Tak 142 MAN NL283 Lion's City MAXI LF Tak 143 MAN NL283 Lion's City MAXI LF Tak 144 MAN NL283 Lion's City MAXI LF Tak 145 MAN NL283 Lion's City MAXI LF Tak 146 MAN NL283 Lion's City MAXI LF Tak 147 MAN NL283 Lion's City MAXI LF Tak 148 MAN NL283 Lion's City MAXI LF Tak 149 MAN NL283 Lion's City MAXI LF Tak 150 MAN NL283 Lion's City MAXI LF Tak 151 MAN NL283 Lion's City MAXI LF Tak 152 MAN NL263 Lion's City MAXI LF Tak 153 MAN NL273 Lion's City MAXI LF Tak 154 MAN NL273 Lion's City MAXI LF Tak 155 MAN NL273 Lion's City MAXI LF Tak 156 MAN NL273 Lion's City MAXI LF Tak 157 MAN NL273 Lion's City MAXI LF Tak 158 MAN NL273 Lion's City MAXI LF Tak 159 MAN NL273 Lion's City MAXI LF Tak 160 MAN NL273 Lion's City MAXI LF Tak 161 MAN NL273 Lion's City MAXI LF Tak 162 MAN NL273 Lion's City MAXI LF Tak 163 MAN NL273 Lion's City MAXI LF Tak 164 MAN NG313 Lion's City G MEGA LF Tak 165 MAN NG313 Lion's City G MEGA LF Tak 166 Solaris Urbino MEGA LF Tak 167 Solaris Urbino 12 W81 CNG MAXI LF Tak 168 Solaris Urbino 12 W81 CNG MAXI LF Tak 169 Solaris Urbino 12 W81 CNG MAXI LF Tak 170 Solaris Urbino 12 W MAXI LF Tak 171 Solaris Urbino 12 W MAXI LF Tak 172 Solaris Urbino 12 W MAXI LF Tak 173 Solaris Urbino 12 W MAXI LF Tak 174 Solaris Urbino 12 W MAXI LF Tak 175 Solaris Urbino 12 W MAXI LF Tak 176 Solaris Urbino 12 W MAXI LF Tak 177 Solaris Urbino 12 W MAXI LF Tak 178 Solaris Urbino 12 W MAXI LF Tak 179 Solaris Urbino MAXI LF Tak 180 Solaris Urbino MAXI LF Tak 181 Solaris Urbino 8, MIDI LF Tak 182 Solaris Urbino 8, MIDI LF Tak 183 Solaris Urbino 8, MIDI LF Tak 60

61 184 Solaris Urbino 8, MIDI LF Tak 185 Solaris Urbino 8, MIDI LF Tak 186 Solaris Urbino MAXI LF Tak 187 Solaris Urbino MAXI LF Tak 188 Solaris Urbino MAXI LF Tak 189 Solaris Urbino MAXI LF Tak 190 Solaris Urbino MAXI LF Tak Opis oznaczeń w tablicy: LF - Niskopodłogowy (bez stopni poprzecznych), LE - Niskowejściowy, HF Wysokopodłogowy Do obsługi komunikacji miejskiej przedsiębiorstwo wykorzystuje głównie standardowe autobusy o długości ok. 12 metrów (klasa MAXI), które stanowią 90% posiadanego taboru. 8% taboru to pojazdy mniejsze gabarytowo (klasy MIDI i MINI), posiadające mniejszą zdolność przewozową. Pozostałe 2% stanowią pojazdy przegubowe (klasa MEGA) oferujące największą liczbę miejsc. Na tle innych operatorów tramwajowo autobusowych w kraju, pojazdy użytkowane przez MZK prezentują zbliżony poziom. Średni wiek taboru jest jednak wyraźnie zawyżony przez wagony tramwajowe, z których najnowszy zakupiono 23 lata temu. Warto podkreślić, że Toruń jest jedynym polskim miastem, w którym przez tak długi okres czasu nie zakupiono żadnego wagonu tramwajowego (nowego bądź używanego, ale bardziej przyjaznego pasażerom). Toruń nie posiada także ani jednego tramwaju niskopodłogowego. Zmodernizowano natomiast istniejące wagony typu Konstal 805Na w liczbie 12 sztuk w latach , w latach kolejne 2 szt. Aktualnie realizowana jest modernizacja kolejnych 2 wagonów typu Konstal 805Na, natomiast w 2014 r. planowana jest modernizacja następnych 2 wagonów tego typu. Struktura wieku autobusów przedstawia się znacznie korzystniej, bowiem 27% pojazdów ma mniej niż 5 lat i tylko 4% autobusów ma więcej niż 16 lat. W 2012 roku zakupiono kolejnych 5 sztuk nowoczesnych autobusów typu maxi. 70% parku autobusowego spełnia normy czystości spalin EURO, przy czym najwyższe EURO-5 - spełnia około 12% parku autobusowego. Żaden z tramwajów MZK Toruń nie jest przystosowany do przewozu osób niepełnosprawnych. Natomiast niską podłogę (przynajmniej w jednych drzwiach) posiada nieco ponad połowa autobusów (53%), co stanowi 38% ogółu taboru MZK. W Toruniu pojazdy niskopodłogowe lub niskowejściowe kursują wyłącznie na liniach autobusowych. W dni robocze planowanych do ruchu jest 39 spośród 67 posiadanych pojazdów niskopodłogowych. Pozostałe są kierowane na linie operatywnie. Na liniach miejskich w Toruniu udział brygad planowo obsługiwanych taborem niskopodłogowym wynosi 34% całości pracy przewozowej. Na większości linii autobusowych zaplanowano co najmniej jedną brygadę planowo obsługiwaną taborem niskopodłogowym. Dzięki takiemu rozdysponowaniu autobusów znaczna część sieci komunikacyjnej Torunia stała się w jakimkolwiek stopniu dostępna dla pasażerów o ograniczonej zdolności ruchowej. Żadna jednak linia nie jest obsługiwana takim taborem w całości (wyłączając nieliczne trasy obsługiwane przez tylko jedną niskopodłogową brygadę). Brak jest taboru niskopodłogowego na specjalnych liniach dowozowych do Cmentarza Centralnego (0 i C). Wziąwszy pod uwagę strukturę wieku pasażerów korzystających z tych linii, sugeruje się skierowanie do ich obsługi autobusów ułatwiających podróż osobom starszym. 61

62 Istnieją też trasy, na których nie kursują jakiekolwiek pojazdy niskopodłogowe. O ile w komunikacji autobusowej są to najczęściej odcinki peryferyjne, to w komunikacji tramwajowej stanowią one znacznej długości odcinki na trasach dojazdowych do centrum, na których brak jest konkurencyjnych linii autobusowych, mogących zapewnić obsługę pojazdami niskopodłogowymi. Poniżej zestawiono najistotniejsze odcinki tras pozbawionych obsługi taborem niskopodłogowym: - Szosa Bydgoska Bydgoska (w kierunku miasta od Portu Drzewnego), - Broniewskiego, - Szosa Okrężna, - Warszawska - Traugutta Szosa Lubicka, - Szosa Lubicka (w kierunku miasta od ul. Odległej), - Skłodowskiej Curie, - Ligi Polskiej Turystyczna (obsługa osiedla Kaszczorek), - Rudacka, - dojazd do os. Bielawy od ul. Olsztyńskiej Praca transportowa Poniżej w tablicy zestawiono roczne bilanse wykonanej pracy transportowej taboru w 2012 roku (jako wozokilometry liniowe bez jazd technologicznych) na poszczególnych liniach komunikacji miejskiej obsługiwanych przez MZK Toruń. Tablica Wykaz wykonanej pracy transportowej przez pojazdy MZK w Toruniu na liniach komunikacyjnych w 2012 r.[źródło: dane MZK w Toruniu]. Autobusy dzienne L. p. Nr Linii Trasa Długość linii Poniedzi ałek - Piątek Dni Nauki Szkolnej Poniedzi ałek - Piątek Ferie wozokilometry / dzień Liczba wkm w roku Koniuchy Szubińska 10, Koniuchy Czerniewice 13, Rudak -Wrzosy I / Os. Leśne Polana 13, Pl. Teatralny Działki Rudak 6, Okólna Mazowiecka / CCK 13, Okrężna Rubinkowo II 10, Wrzosy I Na Skarpie 14, Okrężna Mazowiecka / CCK 9, Port Drzewny Wrzosy I 9, Plac Teatralny Rubinkowo II 6, Koniuchy Zakł. Drobiarskie / Glinki 12, Plac Teatralny Wapienna 11, Na Skarpie Dworzec Główny 11, Pl. Św. Katarzyny Kaszczorek / Kopanino 11, Rubinkowo Dworzec Główny 9, Okrężna Rubinkowo II 10, Dworzec Gł. - Wrzosy I / Barbarka 13, Okrężna Mazowiecka / CCK 9, Szubińska Na Skarpie 16, Plac Teatralny Nad Strugą 11, Wrzosy I Na Skarpie 14, Wrzosy I Plac Teatralny 4, Mazowiecka / CCK Na Skarpie 9, Okrężna Na Skarpie 13, Dworzec Wschodni Odległa 7, Kluczyki Okrężna 11, Plac Teatralny Czerniewice 14, Sobota Niedzie le Święta 62

63 30 39 Pl. Św. Katarzyny Kaszczorek 9, Okrężna Bielawy 12, Dw. Wschodni - Na Zapleczu 7, Na Skarpie Mazowiecka / CCK 11, Pl. Teatralny Przy Lesie 6, Olimpijska - Uniwersytecka 0, (zt) Za tramwaj, Euro 2012, 52( styczeń),61 0, Okrężna Mazowiecka / CCK 5, C Bielawy CCK 10, L Przy Skarpie Nad Strugą 7, Szk Cegielnia - Dzałki Rudak 5, Razem (liniowe) 375, Autobusy nocne wozokilometry / dzień Liczba wkm w Trasa roku Olimpijska Gniewkowska 17, L. p. Nr Linii Dł. Linii 2 02 Nad Strugą/Olimpijska Okrężna/Motoarena 18, Wrzosy I - Pl.Teatralny Czerniewice 14, Koniuchy-Motoarena-Pl.Teatr.- Polna-Zaj 10, Razem (liniowe) 61, Tramwaje dzienne L. p. Nr Linii Trasa Dł. Linii DNS DNS F F Sobota wozokilometry / dzień Sobota Niedzie le Niedzie le Święta Święta Liczba wkm w roku Olimpijska Reja 10, Elana Motoarena 9, Elana Motoarena 10, Wschodnia Motoarena 7, Olimpijska Motoarena 12, Razem (liniowe) 50, Tramwaje nocne L. p. Nr Linii Trasa Dł. Linii wozokilometry / dzień Liczba wkm w roku N Olimpijska Reja 10, Oferta cenowa W przewozach środkami komunikacji miejskiej w Toruniu obowiązuje taryfa opłat oraz zasady korzystania z przejazdów środkami komunikacji miejskiej w Toruniu określone w stosownych uchwałach Rady Miasta Torunia. Aktualna taryfa opłat za przejazdy środkami publicznego transportu zbiorowego w Toruniu (obowiązująca od dnia 1.I.2013 r.): 1. Bilety jednorazowe i wieloprzejazdowe na okaziciela na liniach dziennych w granicach miasta: bilet jednorazowy: N 2,80, U 1,40, karnet 8-przejazdowy: N 20,10, U 10,05, 2. Bilety jednorazowe i wieloprzejazdowe na okaziciela na liniach miejsko-podmiejskich: bilet jednorazowy: 2x j.w., karnet 8-przejazdowy: 2x j.w., 3. Bilety jednorazowe i wieloprzejazdowe na okaziciela na linie nocne: bilet jednorazowy: N 5,60, U 2,80, karnet 8-przejazdowy: N 40,20, U 20,10, DNS F Sobota Niedzie le Święta 63

64 4. Przewóz bagażu nie podlega opłacie, 5.Przewóz zwierząt innych niż małe trzymane na rękach cena biletu normalnego jednorazowego, 6. Bilety krótkookresowe na okaziciela: bilet jednodniowy: N 11,20, U 5,60, bilet tygodniowy: N 41,50, U 20,75, 7. Bilety aglomeracyjne BiT City: normalne i ulgowe wystawione przez PKP Przewozy Regionalne na trasie Bydgoszcz - Toruń i bilety powrotne z dopiskiem "ważny w Komunikacji Miejskiej w Toruniu" ważne są wyłącznie na liniach miejskich przez 60 minut licząc od godziny wskazanej na bilecie, miesięczne imienne BiT City normalne i ulgowe wystawione przez PKP Przewozy Regionalne z dopiskiem "ważny w Komunikacji Miejskiej w Toruniu na linii nr..." ważne są na wybranej linii dziennej autobusowej lub tramwajowej w granicach administracyjnych miasta we wszystkie dni miesiąca, 8. Bilety regionalne WiT: regionalne jednorazowe normalne i ulgowe wystawione przez PKP Przewozy Regionalne na trasie Włocławek - Toruń i bilety powrotne z dopiskiem "ważny w Komunikacji Miejskiej w Toruniu" ważne są wyłącznie na liniach miejskich przez 60 minut licząc od godziny wskazanej na bilecie, regionalne miesięczne imienne normalne i ulgowe wystawione przez PKP Przewozy Regionalne pomiędzy Toruniem a Włocławkiem z dopiskiem "ważny w Komunikacji Miejskiej w Toruniu na linii nr..." ważne są na wybranej linii dziennej autobusowej lub tramwajowej w granicach administracyjnych miasta we wszystkie dni miesiąca, 9. Bilety miesięczne imienne: na 1 linię w granicach administracyjnych miasta na tramwaj: N 71,60, U 35,80, na 1 linię w granicach administracyjnych miasta na autobus: N 75,80, U 37,90, na 1 linię miejsko-podmiejską: N 83,00, U 41,50, na wszystkie linie w granicach administracyjnych miasta: N 89,20, U 41,600, na wszystkie linie dzienne i nocne: N 145,20, U brak, na wszystkie linie w granicach administracyjnych miasta i 1 linię miejsko-podmiejską: N 122,40, U 61,20, 10. Bilety miesięczne na okaziciela: na wszystkie linie w granicach administracyjnych miasta: N 160,00, U brak, na wszystkie linie w granicach administracyjnych miasta i miejsko-podmiejskie: N 180,00, U brak. Katalog osób uprawnionych do bezpłatnych i ulgowych przejazdów określa stosowna Uchwała RMT Wielkość popytu w roku bazowym 2012 model ruchu Niniejszy rozdział opracowano na podstawie aktualizacji modelu oraz prognoz ruchu wykonanych w ramach opracowania Model ruchu komunikacji miejskiej na potrzeby planu transportowego miasta Torunia (Biuro Projektowe Koniczyna Aneta Bebyn r.). W analizach modelu popytu na ruch dla roku bazowego 2012, posłużono się opracowanym czterostopniowym modelem symulacyjnym (proces powstawania ruchu, wyboru celu podróży, wyboru środka transportu, wyboru trasy przejazdu) opracowanym na bazie kompleksowych badań ruchu drogowego oraz badań ankietowych mieszkańców w latach , oraz W modelu tym odtwarzane są zjawiska transportowego na terenie miasta uwzględniające zarówno stronę popytu, jak i podaży 64

65 na transport, a także współzależność obu tych charakterystyk. Model składa się z ponad 130 wewnętrznych i zewnętrznych rejonów transportowych reprezentujących jednolite obszary miasta oraz wloty i wyloty zarówno drogowe, jak i kolejowe do i z miasta. Rejony zewnętrzne reprezentują odpowiednio: - rejon nr 1001 K1 - ul. Szosa Bydgoska, - rejon nr 1002 K2 - ul. Szosa Chełmińska, - rejon nr 1003 K3 - ul. Grudziądzka, - rejon nr 1004 K4 - ul. Olsztyńska, - rejon nr 1005 K5 - ul. Szosa Lubicka, - rejon nr 1006 K6 - ul. Łódzka, - rejon nr 1007 K7 - ul. Poznańska. W modelu rejony wewnętrzne stanowią jednolite obszary zagospodarowania przestrzennego miasta ograniczone przeszkodami naturalnymi (rzeka) oraz ważnymi ciągami transportowymi (linie kolejowe, ciągi drogowe). Dodatkowo w modelu wyznaczono szczególne generatory ruchu takie jak centra handlowe, dworce autobusowe i kolejowe oraz obiekty sportowe. Na rysunku przedstawiono mapę i oznaczenia numeryczne poszczególnych rejonów transportowych miasta. Każdemu z rejonów przypisano szczegółowe charakterystyki opisujące jego tzw. atrakcyjność transportową (generacje i absorbcję), a opisujące m.in. - Liczbę mieszkańców w podziale na : a) Uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów (USP), b) Uczniowie szkół średnich (USS), c) Studenci w trybie studiów stacjonarnych (Stu), d) Osoby pracujące posiadające samochód do swojej wyłącznej dyspozycji (P+S), e) Osoby pracujące nieposiadające samochodu do swojej wyłącznej dyspozycji (P-S), f) Osoby niepracujące posiadające samochód do swojej wyłącznej dyspozycji (NP+S), g) Osoby niepracujące nieposiadające samochodu do swojej wyłącznej dyspozycji (NP-S). - Liczbę miejsc pracy, - Liczbę miejsc pobierania nauki w podziale na: a) Uczniów szkół podstawowych i gimnazjów, b) Uczniów szkół średnich, c) Studentów w trybie studiów stacjonarnych, - Liczbę klientów sklepów, - Liczbę klientów centrów handlowych. - Liczbę odwiedzin obiektów użyteczności publicznej oraz podróży prywatnych obejmujących m.in. parki, kona, teatry, puby, kawiarnie, restauracje, szpitale, przychodnie, urzędy, obiekty sportowe itp. - Liczbę pojazdów dostawczych dojeżdżających i wyjeżdżających z danego rejonu transportowego. - Liczbę pojazdów ciężkich dojeżdżających i wyjeżdżających z danego rejonu transportowego. Jak wynika z powyższych danych tak określone atrakcyjności transportowe umożliwiają odtworzenie podróży mieszkańców miasta do wszystkich podstawowych celów wynikających z naturalnych potrzeb transportowych (potrzeba pracy, nauki, bytu, wypoczynku), a także odtworzenie przemieszczeń pojazdów w tramach ruchu towarowego: pojazdów ciężkich i dostawczych. Na kolejnych rysunkach przedstawiono mapy odpowiednio: 65

66 1. Atrakcyjności rejonów transportowych w zakresie absorbcji ruchu (miejsca pracy, miejsca zakupów w centrach handlowych, miejsca zakupów i usług w sklepach detalicznych, miejsca podróży w sprawach prywatnych), 2. Atrakcyjności rejonów transportowych w zakresie absorbcji ruchu (miejsca nauki w szkołach podstawowych i gimnazjalnych, w szkołach średnich, na wyższych uczelniach), 3. Atrakcyjności rejonów transportowych w zakresie generacji ruchu (miejsca pracy, miejsca zakupów w centrach handlowych, miejsca zakupów i usług w sklepach detalicznych, miejsca podróży w sprawach prywatnych), 4. Atrakcyjności rejonów transportowych w zakresie generacji ruchu (miejsca nauki w szkołach podstawowych i gimnazjalnych, w szkołach średnich, na wyższych uczelniach). Wyżej wymienione dane zestawiono także w tablicach w Załączniku Zestawienie atrakcyjności rejonów transportowych absorbcja ruchu i Zestawienie atrakcyjności rejonów transportowych generacja ruchu. 66

67 Rysunek Mapa wewnętrznych i zewnętrznych rejonów transportowych Torunia [źródło: Model ruchu komunikacji miejskiej na potrzeby planu transportowego miasta Torunia - Biuro Projektowe Koniczyna Aneta Bebyn r.]. 67