Ekonomia Gminy Wywiad z panem Zygmuntem Żołądziem - Zastępcą Burmistrza Miasta i Gminy Nowa Dęba

Transkrypt

1 Nr r. Cena 1.99 zł Gazeta ekonomiczna wydana przez uczniów Gimnazjum im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Jadachach realizujących program Na Własne Konto. Ekonomia Gminy Wywiad z panem Zygmuntem Żołądziem - Zastępcą Burmistrza Miasta i Gminy Nowa Dęba Praca bankowca Relacja z wizyty w Banku PEKAO SA Czytaj dalej na stronie nr 3 Zajęcia, w których uczestniczyliśmy podczas ferii zimowych, przybliżyły nam ekonomię. Jesteśmy młodymi ludźmi, którzy interesują się lokalnymi problemami. - Na jaką pomoc, ze strony gminy mogą liczyć młodzi przedsiębiorcy? Czy osoby rozkręcające pierwszy interes mogą liczyć na wsparcie w pozyskaniu funduszy na start? -Gmina w swoich zadaniach nie ma obowiązku tworzenia miejsc pracy, natomiast nie- do szerokopasmowego Internetu. Dopiero suma tych wszystkich uregulowań daje odpowiednie warunki i szanse do lokowania małego czy też dużego biznesu. Ponadto współpracujemy z organizacjami pozarządowymi, które udzielają dotacji ze środków unijnych na zakładanie działalności gospodarczej. Najbliżej nas znajduje się Tarnobrzeska Agencja Rozwoju Regionalnego, ale też organizacje z Rzeszowa, Mielca, a nawet z Sandomie- Kulisy Pilkingtona Relacja z wizyty w fabryce Pilkington Czytaj na stronie nr 6 Zastępca Burmistrza Miasta i Gminy Nowa Dęba Zygmunt Żołądź Zabawa - ważna sprawa czytaj dalej na stronie nr 8 wątpliwie powinna stwarzać warunki do powstawania miejsc pracy lub do zakładania indywidualnych działalności gospodarczych. Jak gmina może w tym pomóc? Przede wszystkim poprzez uzbrajanie terenów, na których może być prowadzona działalność gospodarcza, czyli wyposażenie terenu w kanalizację, wodociągi, ciepło, prąd czy gaz. Obecnie jednym z ważniejszych warunków jest również dostęp rza. W takich programach można pozyskać 40 tys. bezzwrotnej dotacji na zakładanie działalności gospodarczej. W ten sposób można założyć mały biznes, na który ma się pomysł. Dodatkowo na gminnej stronie internetowej wydzieliliśmy cały dział Biznes, w którym promujemy nasze przedsiębiorstwa oraz zamieszczamy oferty przedsiębiorstw, cd.na str. 4

2 Na Własne Konto Uczniowie Gimnazjum im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Jadachach byli uczestnikami programu Na Własne Konto skierowanego do gimnazjalistów z gmin wiejskich i miejsko-wiejskich, którego pomysłodawcą i głównym wykonawcą jest Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej. z jak największym zyskiem. Wcielili się również w zwyczajnych członków polskiej rodziny, borykających się z szarą codziennością i planujących swój miesięczny budżet. Wykazali ogromną pomysłowość i dalekowzroaczność planując sposób ulokowania swoich przyszłych oszczędności. Wielu emocji dostarczyła wizyta w Pilkington Automtive Poland największym zakładzie działającym na terenie gminy Nowa Dęba. DyPraca nad prototypem zabawki rektor Albert Szwajkowski przywitał gimnazjalistów i przedstawił ting i reklama. Przygotowali projekt młodzieżociekawą prezentację na temat fabryki Pilkington, wej gazetki ekonomicznej (której jesteście Pańktórej założycielem był angielski arystokrata, stwo posiadaczami) i przesłali ją na konkurs. a obecnymi właścicielami są Japończycy. Zachęcamy do oddania swojego głosu, Uczniowie z dużym zainteresowaniem obejrzeli na SALDO w konkursie dla internautów. proces produkcji szyb do samochodów osobo- Każdy internauta, który posiada konto na prowych i ciężarowych, a panowie inżynierowie filu Facebook, w okresie od 1 do 15 maja chętnie odpowiadali na zadawane pytania r. będzie mógł oddać - w ciągu doby Obserwowanie pracy tak wielu osób i maszyn jeden głos na najlepszą młodzieżową gazetę ekonomiczną. Gazeta, która uzyska najwięcej wywarło na uczniach duże wrażenie. Nie skończyło się na jednym wyjeździe. Na- głosów internautów, otrzyma Nagrodę interstępną atrakcją była wizyta w banku Pekao SA nautów", a jej autorzy - nagrodę pieniężną. Po zakończeniu realizacji programu najbarw Tarnobrzegu, gdzie uczniowie poznali tajniki pracy bankiera, pro- dziej aktywni gimnazjaliści otrzymają gry plancedury obchodzenia szowe, a każdy z uczestników certyfikat. Finał się z pieniędzmi, konkursu odbędzie się w Warszawie, do wygrasposoby rozpozna- nia roczne stypendium w wysokości 1500zł. Program Na Własne Konto" jest realizowany wania fałszywych banknotów, różnice we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim pomiędzy kredytem w ramach programu edukacji ekonomicznej a pożyczką itp. i Fundacją na Rzecz Rozwoju Wsi Polska Wieś Na zakończenie, naj- 2000" im. M. Rataja. Anna Stagraczyńska bardziej aktywni dostali nagrody w postaci budzików, latarek i innych gadżetów. Finał zajęć uczczono wizytą w pizzerii. Po powrocie z zimowego wypoczynku, uczniowie realizowali moduł Zajęcia na feriach: od lewej stoją: Karol Babula, Marek Napieracz, dotyczący pojęć: Wioletta Kozioł, Joanna Krutysza, Oliwia Tomalska, Marcin Jakubus, biznesplan, markeangelika Szwajnos, Magdalena Zych i Tomasz Dryka Celem programu Na Własne Konto" jest: poszerzanie wiedzy ekonomicznej uczniów, kształtowanie podstaw przedsiębiorczości, przekazanie umiejętności świadomego planowania własnej ścieżki zawodowej, zmniejszenie dysproporcji w znajomości narzędzi finansowych pomiędzy młodzieżą miejską, a młodzieżą pochodzącą z terenów wiejskich. W pierwszym tygodniu ferii zimowych, poprzez zabawę i gry edukacyjne 20 gimnazjalistów z Jadachów poznawało podstawowe pojęcia i narzędzia ekonomiczne takie jak: postawa przedsiębiorcza, aktywność gospodarcza, pieniądze i bankowość, oszczędzanie i inwestowanie. Zajęcia prowadzili Anna Stagraczyńska nauczyciel ZS Jadachy i Hieronim Szelęgiewicz student V roku ekonomii na UR. Pomimo ferii i zimowej aury, uczniowie chętnie brali udział w codziennych zajęciach z ekonomii. Już w pierwszym dniu zostali mile zaskoczeni faktem, iż rozpoczęcie programu uświetnił z-ca burmistrza M i G Nowa Dęba pan Zygmunt Żołądź, który skierował kilka ciepłych słów pod ich adresem. Wciągająca okazała się gra rynek jabłek dzięki, której uczniowie poznali pojęcia popytu i podaży. Z łatwością też wcielali się w role bankowców i klientów, poznając przy okazji produkty bankowe. Podczas produkcji książek poznali wady i zalety prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Zrobili coś z niczego wymyślając prototyp zabawki, którą potem sprzedawali, 2

3 Praca bankowca Na feriach, w ostatnim dniu zajęć byliśmy w oddziale Banku Pekao SA w Tarnobrzegu. Tuż po przyjeździe udaliśmy się do sali, gdzie dokonać wypłaty z bankomatów. Zapytaliśmy: Czy ta usługa jest bezpieczna? Pracownice banku zapewniły nas, że wszystkie Wizyta w gabinecie dyrektor banku zostaliśmy przywitani przez panią dyrektor Marię Salamuchę i innych pracowników banku. Na początku Menadżer do spraw Sprzedaży Klienta Detalicznego - pani Katarzyna Przewłocka przedstawiła nam prezentację na temat działalności Banku Centralnego. Dowiedzieliśmy się, że zadania Narodowego Banku polegają na: wyłącznej emisji pieniądza gotówkowego, określaniu wielkości emisji i organizowaniu obiegu pieniądza, a także regulowaniu jego ilości w obiegu; prowadzeniu rachunków Rządu, instytucji państwowych i obsługi bankowej budżetu Państwa, a także zarządzaniu rezerwami walutowymi Państwa - Bank Państwa, odpowiedzialności za stabilność i bezpieczeństwo całego systemu bankowego, kontroli działalności banków i systemów płatności, przechowywaniu rezerw obowiązkowych banków i prowadzeniu bieżących rozrachunków międzybankowych - Bank Banków. Najbardziej zainteresowała nas usługa Peo Pay, która działa w Smartfonach. To nowoczesny i wygodny sposób płacenia, bez konieczności posiadania gotówki. Aplikacja umożliwia szybkie przelewy między użytkownikami usługi PeoPay, płatności bezgotówkowe w sklepach i punktach usługowych, oznaczonych symbolem oraz płatności za zakupy w Internecie. Za pomocą usługi można być on zabezpieczony hipoteką na mieszkanie czy zastawem na samochodzie, a pożyczkę zaciągamy na dowolny cel konsumpcyjny. Pożyczka może być udzielona przez bank dla osoby fizycznej bez zabezpieczeń, nawet do kwoty powyżej 100 tysięcy zł. Poinformowano nas również o tym, że na wiosnę 2014 r. zaplanowano wypuszczenie nowych, lepiej zabezpieczonych banknotów. Widoczneróżnice, między nowymi, a starymi banknotami będą dotyczyć detali. Oczywistą zmianą będzie podpis obecnego prezesa NBP Marka Belki, zamiast widniejącego podpisu Hanny Gronkiewicz - Waltz. Zajrzeliśmy również do banku,,od kuchni - ciekawostką było istnienie specjalnego stanowiska dla VIP-ów. Pracownice banku pokazały nam, jak działa maszynka do liczenia pieniędzy i dodały, że żadne urządzenie nie zastąpi człowieka, dlatego kasjer ręcznie przelicza każdą otrzymaną lub wydawaną sumę. Za brak odpowiedniej kwoty odpowiada on sam, i płaci z własnej kieszeni. Ta sama zasada zwrotu obowiązuje, gdy przyjmie fałszywe banknoty. Zdarzają się też nadwyżki pieniędzy - bankier przekazuje je na specjalne konto, przeznaczone na rozliczanie nadwyżek bankowych. Bankowy skarbiec był poza naszym zasięgiem, wyjaśniono nam, że tylko nieliczni mogą do niego wejść. Po zajęciach pracownice banku nagrodziły najaktywniejszych uczniów drobnymi nagrodami. Całe spotkanie zostało zakończone poczęstunkiem i wspólnym zdjęciem z panią dyrektor. Dzięki tej wizycie uświadomiliśmy sobie, że praca w banku jest bardzo trudna i odpowiedzialna. Jesteśmy pewni, że wiedza zdobyta na temat funkcjionowania banku zaprocentuje w przyszłości. Wielu z nas założy konto oszczędnościowe, lub podejmie pracę bankowca. dane klienta są chronione, a klient ma całkowitą kontrolę swoich wydatków. Pieniądze nie są przechowywane w telefonie, a zagubienie go nie oznacza ich utraty. Każda płatność potwierdzana jest kodem epin, który zna tylko Tekst: Karolina Kwaśnik, klient - jeśli chce, może go zmienić w aplikacji. Angelika Szwajnos, Adrian Szwajnos Wszystkie szczegółowe informacje na temat Zdjęcia: Michał Smykla i Łukasz Rawski konta są dostępne wyłącznie po zalogowaniu. Dzięki Peo Pay można zawierać szybkie transakcje bez wychodzenia z domu. Dowiedzieliśmy się rówież, że młodzież już od 13 lat pod nadzorem rodziców lub osoby dorosłej może założyć konto w banku. Wyjaśniono nam różnicę pomiędzy k r e d y t e m a pożyczką. W i e m y już, że kredyt bierzemy na konk r e t n y cel np. zakup mieszkania, saokazjonalne karty bankowe w rękach Artura Kwaśnika mochodu i może 3

4 ciąg dlaszy ze str. 1 które mają na zbyciu tereny inwestycyjne, lokale pod wynajem, albo są gotowi do kooperacji. Prowadzimy tam również katalog firm, dzięki któremu mogą się promować firmy z terenu gminy, a także opisujemy działalność wyróżniających się firm na łamach gazety lokalnej Nasze Sprawy. W dziale poświęconym przedsiębiorczości można też znaleźć informacje o tym, jak założyć działalność gospodarczą i jak skrzystać z doradztwa biznesowego. - Czy w naszej gminie funkcjonuje inkubator przedsiębiorczości? Jeśli nie, to czy powstanie on w najbliższej przyszłości? - Jak na razie na terenie gminy Nowa Dęba nie ma inkubatora przedsiębiorczości, ale powstało takie zamierzenie. Wspólnie z powiatem tarnobrzeskim, na terenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Nowej Dębie planowane jest uzbrojenie kolejnych terenów inwestycyjnych oraz wybudowanie hali, w której znalazłby miejsce inkubator przedsiębiorczości. Mamy nadzieję, że w latach uda się, z pomocą środków z Unii Europejskiej, ten pomysł zrealizować. - Jaki jest odsetek bezrobocia w naszej gminie? Ile na tą chwilę w naszej gminie jest miejsc pracy? -Nie mamy danych procentowych na ten temat dla gminy, ponieważ Powiatowy Urząd Pracy w Tarnobrzegu opracowuje swoje dane dla całego powiatu, a nie dla poszczególnych gmin. W tej chwili nasz powiat nie odbiega od średniej pozostałych powiatów woj. podkarpackiego i jest w granicach 15,1% - 15,2%. Natomiast na koniec tego roku w gminie było zarejestrowanych 1139 osób bezrobotnych. Te dane oczywiście się zmieniają, bo zima jest takim okresem, w którym osób bezrobotnych przybywa. Jeżeli porównać liczbę osób bezrobotnych w stosunku do liczby mieszkańców na terenie powiatu tarnobrzeskiego, to Gmina Nowa Dęba wypada dość korzystnie. - Jaki procent budżetu gminy stanowi zysk z podatków od firm? - Podatek od zysku jest niestety nieduży, bo firmy nie wykazują zbyt wielkich dochodów. Natomiast główne dochody, które gmina czerpie od firm, to są podatki od nieruchomości, od budynków i budowli, które posiadają podmioty gospodarcze. To już są duże kwoty, wynoszące prawie połowę budżetu tj. ok. 24 mln zł. - Jaka jest liczba małych przedsiębiorstw na terenie naszej gminy, czy ich liczba wzrosła w przeciągu ostatnich dwóch lat? Jakie są spekulacje na nadchodzące 10 lat w związku z ilością małych przedsiębiorstw? 4 - W tej chwili mamy 563 aktywnych przedsiębiorstw na terenie gminy oraz około 120, które zawiesiły czasowo swoją działalność. Prawo polskie dopuszcza możliwość czasowego zawieszenia działalności. Kiedyś trzeba było ją zlikwidować, a obecnie można zawiesić. W ostatnich 2 latach w naszej gminie bilans zakładanych i zamykanych działalności gospodarczych jest dodatni, tzn. powstały 152 podmioty, a ubyło 94, czyli mamy 58 do przodu. Fakt ten świadczy o tym, że w gminie przedsiębiorczość się rozwija i to nas bardzo cieszy. - Gmina pozyskuje pieniądze z Unii Europejskiej na swój rozwój, jaki jest stosunek procentowy środków unijnych do środków otrzymywanych z budżetu państwa? - Trudno tutaj mówić o tym jak się mają dotacje unijne do środków z budżetu państwa. Raczej powinniśmy porównać ilość pozyskanych środków unijnych do środków w budżecie gminy. Przez ostatnie lata pozyskaliśmy ponad 20 mln zł na różne inwestycje, co w przypadku naszej gminy jest kwotą bardzo znaczącą. Z budżetu państwa otrzymaliśmy ponad 3 mln zł dotacji na budowę dróg tzw. schetynówek. - Czy Gmina zabiega o pojawienie się na naszych terenach dużych przedsiębiorstw takich jak Pilkington? - Trzeba mieć świadomość, że pozyskanie takiego inwestora jak Pilkington trafia się bardzo rzadko. W Pilkingtonie i firmach pracujących na jego rzecz, zatrudnionych jest już w tej chwili ok osób. W najbliższym czasie planowane są kolejne inwestycje, co powinno dać kolejne miejsca pracy. My oczywiście szukamy kolejnych inwestorów. W tym celu współpracujemy np. z Agencją Rozwoju Przemysłu, która zawiaduje terenami Specjalnej Strefy Ekonomicznej, żeby takie inwestycje tutaj przyciągnąć. - Jak istnienie strefy ekonomicznej pomaga naszej gminie w rozwijaniu się nowych firm? - Gdyby nie specjalna strefa ekonomiczna byłoby bardzo ciężko. W momencie, gdy zakłady metalowe Dezamet ograniczyły swoją działalność, zaczęły upadać kolejne gałęzie produkcji, np.: silniki motocyklowe, motorowerowe, żelazka, sprzęt gospodarstwa AGD, zatrudnienie tragicznie się kurczyło. Zostały budynki, z którymi nie było wiadomo, co zrobić. Dzięki obecności Specjalnej Strefy Ekonomicznej weszły przedsiębiorstwa o różnej produkcji, co pozwoliło na zahamowanie likwidacji miejsc pracy. Powstały wówczas nowe, w innych branżach. Ku naszemu zadowoleniu Rząd RP zadecydował o wydłużeniu terminu funkcjonowania Specjalnych Stref Ekonomicznych do roku Co w Pana ocenie przysporzy większą liczbę miejsc pracy w gminie duży inwestor, czy drobni przedsiębiorcy? Duży przedsiębiorca niewątpliwie jednorazowo tworzy większą ilość miejsc pracy, ale zatrudnienie dużej liczby pracowników w zakładzie o jednym profilu produkcji może stwarzać zagrożenie, że w przypadku zawirowań na rynku, kryzysu czy zmian w polityce gospodarczej, dużo większa liczba osób będzie zagrożona utratą pracy. Natomiast w przypadku małego przedsiębiorstwa, po pierwsze mniejsza liczba pracowników może stracić pracę, po drugie mały przedsiębiorca jest bardziej elastyczny i łatwiej może zmienić nawet rodzaj działalności. Przyznam, że na terenie gminy chętnie widzielibyśmy wielu dużych przedsiębiorców i jeszcze większą ilość małych. - Czy dzięki istnieniu strefy ekonomicznej w naszej gminie zwiększy się ilość wielkich fabryk przemysłowych? - Istnienie strefy ekonomicznej powoduje to, że większe zakłady typu Polpharma czy Marma, mogą skorzystać z ulgi w podatkach. Jest to na pewno zachęta do lokowania dużych przedsiębiorstw i one z tej możliwości korzystają. - Jakiego rodzaju inwestycje są planowane na terenach wiejskich? - Dziewięćdziesiąt procent oczekiwań ludzi z terenów wiejskich to: drogi, chodniki, place zabaw, rozbudowa remiz, wyposażenie szkół czy nowe boiska. W Jadachach mieszkańcy nie mogą się doczekać budowy boiska

5 ze sztuczną nawierzchnią, czy rozbudowy remizy strażackiej. Mogę zapewnić, że boisko powstanie jeszcze w tym roku, natomiast rozbudowa remizy musi poczekać, gdyż z tą inwestycją związana jest procedura, chociażby wykonanie projektu budowlanego. Być może taki projekt powstanie jeszcze w tym roku. - W jaki sposób gmina wspiera rodziny wielodzietne? - Przymierzaliśmy się do uchwalenia Gminnej Karty Rodziny Wielodzietnej. Jednak Prezydent RP rozpoczął prace nad krajową kartą i są one dość zaawansowane. Podobno w połowie roku mają wejść w życie przepisy, ustanawiające kartę rodzin wielodzietnych. W tej chwili mamy bilety rodzinne w instytucjach, które podlegają gminie np. w Samorządowym Ośrodku Kultury czy w Samorządowym Ośrodku Sportu i Rekreacji. Mamy też preferencje w przyjmowaniu dzieci z rodzin wielodzietnych do żłobka czy przedszkoli. Rada Miejska, ustalając opłaty za odbiór śmieci również zastosowała preferencyjne stawki dla rodzin wielodzietnych. Im więcej członków rodziny tym odpowiednio mniejsza opłata. Gmina wspiera również organizacje pozarządowe, które prowadzą banki żywności. Ponadto wspieramy organizacje pozarządowe, które organizują wypoczynek letni. W ten sposób pomagamy dzieciom, które nie zawsze stać na wyjazd podczas wakacji. - Jakie najistotniejsze zmiany dokonają się w naszej gminie w ciągu najbliższych 10 lat? - Mówienie o przyszłości, to często lista naszych marzeń. Znaczna ich część zapisana jest w projekcie Strategii Rozwoju Gminy na lata Projekt ten powstał w procesie uspołecznionym, w którym brali udział również uczniowie z Waszej szkoły. Po zatwierdzeniu tego dokumentu przez Radę Miejską powinien być realizowany. Obecnie mamy podjęte uchwały o opracowaniu planu zagospodarowa- nia Osiedla Północ w Nowej Dębie. Projekt jest już wstępnie opracowany. Wkrótce zostanie poddany konsultacjom społecznym i mamy nadzieję, że do końca roku uda się go uchwalić. Mamy również uchwały o przystąpieniu do sporządzenia takiego miejscowego planu zagospodarowania w Chmielowie oraz w Nowej Dębie przy ul. Leśnej. Terenem w Chmielowie interesują się prywatni inwestorzy, którzy chcą lokować swoje przedsiębiorstwa. Uchwalenie takich planów daje szansę powstania nowych przedsiębiorstw, miejsc pracy, a tym samym na rozwój gminy. Drugim takim ważnym elementem jest doprowadzenie do końca budowy kanalizacji w gminie. Została nam jeszcze Alfredówka i Buda Stanowska. W ten sposób cała gmina będzie skanalizowana, a wszystkie miejscowości wyposażone w niezbędne media. Kolejną ważną kwestią jest także komunalne budownictwo mieszkaniowe. Dużo młodych rodzin pragnie mieć swoje mieszkanie, lecz nie zawsze mają środki na jego zakup. Dlatego szukamy rozwiązań, umożliwiających budowę kolejnych bloków mieszkalnych pod wynajem. Gospodarka i mieszkalnictwo to priorytety dla naszej gminy na najbliższe lata. -Serdecznie dziękujemy za spotkanie. Wywiad przeprowadzili: Karol Babula, Marek Napieracz, Magdalena Zych Zdjęcia: Michał Smykla Niełatwa droga Naszą bolączką jest stan drogi, która prowadzi na boisko LZS. Jest ona pełna nierówności, wysypana gruzem i cegłami. Szczytem naszych marzeń jest droga asfaltowa. Odcinek prowadzący do szkoły Nie od dziś wiadomo, że Jadachy są jedną z lepiej rozwijających się miejscowości w dziedzinie sportu. Oczywiście mamy na myśli piłkę nożną. Nasz klub LZS Jadachy rozwija się w bardzo szybkim tempie. Posiadamy jedną z lepszych drużyn w gminie, która gra i trenuje na dobrze utrzymanym stadionie. Miejscowi fani bardzo licznie przybywają na mecze. Mają jednak duży problem - dotarcie na mecz ukochanej drużyny nie jest łatwe. Naszą bolączką jest stan drogi, która prowadzi na boisko. Jest ona pełna nierówności, wysypana gruzem i cegłami. Szczytem naszych marzeń jest droga asfaltowa. Odcinek prowadzący na stadion nie jest długi, a jego naprawa ułatwiłaby dojazd wielu mieszkańcom. Przykładem są matki prowadzące wózki z dziećmi dla nich ten odcinek jest nieprzejezdny. Część tej drogi codziennie pokonują również dzieci idące do szkoły. Inną kwestią są tumany kurzu, które wznoszą się, gdy przyjedzie po niej samochód. Jest to uciążliwe zarówno dla rowerzystów, jak i dla pieszych. Po deszczu pojawiają się kałuże i błoto, które są nie do przejścia. Naprawa bardzo ułatwiłaby dojazd do stadionu i przyczyniła się do zwiększenia liczby kibiców, dla których uczestnictwo w meczu stanowi jedyną niedzielną rozrywkę. Mamy nadzieję, że nasze władze zwrócą uwagę na tę sprawę. Tekst: Artur Kwaśnik, Tomasz Dryka, Damian Durtka Zdjęcie: Karol Zych Droga prowadząca na stadion LZS Jadachy 5

6 Kulisy Pilkingtona Kiedy dowiedzieliśmy się, że w ramach realizacji zajęć, podczas ferii zimowych, będziemy mieli możliwość odwiedzenia zakładu lub przedsiębiorstwa produkcyjnego z terenu naszej gminy, jednogłośnie powiedzieliśmy, że chcemy zobaczyć jak wygląda Pilkington największa fabryka w naszym regionie. Dzięki wsparciu otrzymanemu od pracowników Urzędu Gminy i pana Burmistrza, który w naszym imieniu wystąpił z prośbą o zgodę na zwiedzanie fabryki, udało nam się osiągnąć cel. Pilkington Automotive Poland Sp. z o.o. (PAP) w Chmielowie, to jeden z 2 zakładów tej Spółki w Polsce. Działają one w branży motoryzacyjnej, produkując szyby do samochodów osobowych i ciężarowych, znanych marek jak: Fiat, Ford, Volkswagen czy Mercedes. PAP jest częścią NSG Group, japońskiego koncernu reprezentowanego w Polsce przez 3 Spółki: Pilkington Automotive Poland, Pilkington IGP oraz Pilkington Polska, które produkują na rynek budowlany i motoryzacyjny. Produkty marki Pilkington powstają w 9 zakładach w całej Polsce. Zanim weszliśmy na teren zakładu, musieliśmy zapoznać się z szeregiem wymagań, jakie obowiązują na jego terenie. Na samym początku otrzymaliśmy identyfikatory, bez których obejrzenie zakładu byłoby niemożliwe. Musieliśmy podpisać umowy o poufności, które zobowiązują nas do nie ujawniania informacji na temat firmy, procesu produkcyjnego oraz zakazywały wykonywania zdjęć i filmów podczas wizyty. Po spełnieniu wszystkich wymogów formalnych, w sali konferencyjnej przywitał nas dyrektor zakładu, pan Albert Szwajkowski, który zapoznał nas z historią zakładu. Pan dyrektor Widok hal produkcyjnych z zewnątrz swoim sposobem bycia i otwartością zaskarbił kiej jakości szkło w sposób ciągły i w pojedynczym procesie. Technologia Float znacznie ponaszą sympatię. W trakcie tego spotkania dowiedzieliśmy prawiła wszystkie aspekty produkcji szkła: się, że firma Pilkington powstała w 1826 roku. zmniejszone zostały koszty, zwiększona wydajjej założycielem był angielski arystokrata ność, poprawiona jakość produktów i ogranisir Alastair Pilkington, który stworzył innowa- czony wpływ procesu na środowisko. cyjny sposób produkcji szkła Float. Inną ważną Początkowo produkcja szyb samochodowych informacją jest fakt, że firma Pilkington jako odbywała się jedynie w Sandomierzu, jednak pierwsza na świecie, wyprodukowała szkło sa- w związku z rozwojem Grupy i zwiększonym moczyszczące Pilkington ActivTM o podwójnym zapotrzebowaniem na szyby najwyższej jakości działaniu. Proces produkcji Float odmienił prze- spółka wybudowała drugą fabrykę w Chmielomysł szklarski. Po raz pierwszy uzyskano wyso- wie w Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej. Uroczyste otwarcie zakładu miało miejsce 14 września 2012 roku. Obecnie na terenie fabryki działają dwie linie produkcyjne: pierwsza linia do produkcji szyb do samochodów osobowych w technologii APBL, druga linia produkująca oszklenie do samochodów osobowych i ciężarowych w technologii BOX. Znajduje się tu również wydział tzw. dodatkowych obróbe, gdzie produkowane szyby są uzbrajane w sensory, podstawki do lusterek, oblewane gumą itp. Zakłady w Sandomierzu i Chmielowie stanowią jedno z najsilniejszych ogniw Grupy w Europie. Należy zaznaczyć, że warta 450 mln złotych inwestycja, została uznana w 2011 roku za największą inwestycję zagraniczną w Polsce. Pilkington Automotive Poland w Chmielowie zatrudnienia obecnie blisko 750 pracowników. Inne firmy zewnętrzne zajmujące się obsługą infrastruktury dają zatrudnienie około 150 osobom. Zadaliśmy dyrektorowi Szwajkowskiemu pytanie: Jak osiągnąć sukces w Pilkingtonie?. Odpowiedź była prosta i zaskakująca: WystarUczniowie w siedzibie firmy Pilkington 6

7 czy tego bardzo chcieć. W osiągnięciu sukcesu z pewnością pomoże znajomość języków obcych, a przede wszystkim języka angielskiego. Na tym zakończyło się nasze spotkanie z panem dyrektorem, który podziękował nam za uwagę i wrócił do swoich obowiązków. Następnym punktem naszej wizyty było zwiedzanie zakładu. Wcześniej jednak musieliśmy odbyć szkolenie BHP, w trakcie, którego dowiedzieliśmy się, że na hali produkcyjnej obowiązują określone zasady zachowania, których wszyscy muszą bezwzględnie przestrzegać. Podstawowa zasada dotyczy zakazu wchodzenia na obszar zaznaczony kolorem czerwonym, ponieważ może to spowodować zatrzymanie produkcji. Aby wejść w strefę pracy wózków widłowych, należy zasygnalizować swój zamiar poprzez podniesienie ręki, Kierujący wózkiem również odpowiada podniesieniem ręki, co oznacza, że poruszający widzą się nawzajem. Dzięki wprowadzeniu tego wymogu znacznie obniżyło się ryzyko wypadków z udziałem wózków widłowych. Ważną dla nas informacją było to, że w razie zagubienia się lub sytuacji alarmowej należy niezwłocznie udać się na miejsce zbiórki. Po przeszkoleniu i ubraniu w okulary ochronne i kamizelki odblaskowe, udaliśmy się na produkcję. Na hali spotykaliśmy wielu ciekawych ludzi, którzy w bardzo interesujący sposób opowiedzieli nam o procesie wytwarzania szyb. Techniczne zagadnienia produkcji szyb samochodowych omówili inżynierowie produkcji, odpowiedzialni za doskonalenie procesu produkcji. Reasumując, musimy przyznać, że fabryka wzbudziła nasz podziw. Zwiedzając zakład poznaliśmy odpowiedzi na nurtujące nas pytania oraz zobaczyliśmy linię produkcyjną, która jest w pełni zautomatyzowana. Dowiedzieliśmy się, że nie każdą stłuczoną szybę można przetopić na nową (dotyczy to szyb z tzw. serigrafią, czyli czarnym pasem wokół krawędzi), a wszystkie szyby wadliwe wyrzucane są do specjalnych kontenerów na stłuczkę. Niesamowitym przeżyciem było dla nas oglądanie ogromnych robotów, które ładują szkło na linie. Wiemy, że praca w takim zakładzie jest niewątpliwie trudna i odpowiedzialna, oraz wymaga wiele wysiłku i koncentracji. Trzymamy kciuki za dalszy rozwój fabryki w Chmielowie. Joanna Krutysza Magdalena Zych Wioletta Kozioł Wizja rozwoju gminy Nowa Dęba w ciągu najbliższych 10 lat, w oparciu o lokalną mapę przedsiębiorczości. Na początek krótko o położeniu geograficznoprzyrodniczym gminy, które nie jest obojętne dla rozwoju naszego regionu. Gmina Nowa Dęba położona jest w południowo - wschodniej Polsce, w rozwidleniu rzek Wisły i Sanu w województwie podkarpackim, powiecie tarnobrzeskim. Jest to gmina miejsko - wiejska. Tworzy ją miasto Nowa Dęba oraz wsie: Alfredówka z osiedlem Buda Stalowska, Chmielów, Cygany, Jadachy, Rozalin, Tarnowska Wola. Powierzchnia miasta i gminy wynosi łącznie 142 km², w tym 16 km² zajmuje miasto i 126 km² sołectwa. Gmina liczy ponad 19 tys. mieszkańców. Nowa Dęba jest drugim co do wielkości miastem powiatu, a jej położenie daje możliwość szybkiego dojazdu do wszystkich ważniejszych miast województwa. Przez teren gminy przebiega droga krajowa międzyregionalna nr 9 w ciągu komunikacyjnym Radom - Rzeszów oraz 3 drogi powiatowe. Zlokalizowane są tu linie kolejowe jednotorowe Ocice Nowa Dęba Rzeszów, Chmielów Staszów Kielce, Rozwadów Chmielów Dębica oraz Linia Hutnicza Szerokotorowa. Do najbliższego lotniska pasażerskiego Rzeszów Jasionka jest 48 km. Ponad połowę powierzchni gminy stanowią lasy - pozostałości Puszczy Sandomierskiej, w zdecydowanej większości będące własnością Skarbu Państwa. Najciekawszym przyrodniczo i krajobrazowo terenem jest rezerwat przyrody Stawy w Budzie Stalowskiej. A teraz to, co interesuje nas najbardziej, czyli jak rozwija się gmina pod względem gospodarczym i jakie są plany na przyszłość. W XVI i XVII wieku gospodarka na tym terenie oparta była o las. Mieszkańcy zajmowali się wypalaniem węgla drzewnego, polowaniem i bartnictwem. Duże zmiany zaszły tutaj dopiero w okresie międzywojennym. Najpierw w 1927 r. powstał w Dębie poligon wojskowy, który powoli się rozrastał. Następnie zapoczątkowano w ramach Centralnego Okręgu Wojskowego budowę Wytwórni Amunicji Nr 3 w Dębie. Po wojnie fabryka została odbudowana ze zniszczeń wojennych i przekształcona w przedsiębiorstwo państwowe o nazwie Zakłady Metalowe DEZAMET. Na okres ten przypada intensywny rozwój zakładu i co za tym idzie Dęby. Produkowały one obok wyrobów zbrojeniowych żelazka, silniki motocyklowe, motorowerowe i łodziowe. W 1957 roku powstał drugi ważny zakład Spółdzielnia Inwalidów Zjed- 7 noczenie, która na stałe związała się z miastem, pełniąc również ważną rolę społeczną, jaką jest integracja osób niepełnosprawnych z resztą mieszkańców miasta. Ten nowy etap w historii osiedla kończy się 31 grudnia 1961 roku, nadaniem praw miejskich Dębie, która zmieniła nazwę na Nowa Dęba. Okres rozwoju gospodarczego, który trwał przez lata siedemdziesiąte - przyniósł rozwój górnictwa, przetwórstwa siarki, przemysłu hutniczego, metalowego, zbrojeniowego, maszynowego. Wraz ze zmianami ustrojowymi w Polsce i Europie w latach dziewięćdziesiątych rozpoczął się trudny etap w życiu Miasta i Gminy. Nowe warunki ekonomiczne narzuciły konieczność restrukturyzacji przemysłu na terenie Nowej Dęby. Znaczący wpływ na jej nowy rozwój miało powstanie w 1997 roku Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Wisłosan, której podstrefa zlokalizowana na terenie Zakładów Metalowych DEZAMET umożliwiła ściągnięcie inwestorów. Powstały tam nowe firmy takie jak: Bester Medical System, Marma-Plast, Wafro-Met czy sztandarowa inwestycja - Zakład Farmaceutyczny Sanfarm, dzisiaj Polpharma. Powstanie nowych firm w strefie zróżnicowało dotychczasową monokulturę przemysłową, dając regionowi szansę na większą stabilizację w przypadku różnego rodzaju załamań koniunktury. W mieście i gminie Nowa Dęba poza strefą ekonomiczną działa ponad tysiąc podmiotów gospodarczych, m.in.: Spółdzielnia Inwalidów Zjednoczenie, PSS SPOŁEM, PGKiM, Nadleśnictwo w Nowej Dębie, Zakład Produkcji Ozdób - Firma Biliński, Energetyka Wisłosan. Inwestorzy mogą korzystać z usług wielu banków lub ich filii, mogą liczyć też na pierwszorzędną obsługę firm z branży księgowej, nieruchomości czy usług hotelarskich (hotel Szypowski i Szypowski II Strefa ). Historycznym momentem w rozwoju gminy Nowa Dęba było otwarcie fabryki Pilkington Automotive w Chmielowie 14 września 2012 roku. Wraz z otwarciem, w fabryce ruszyła produkcja przednich szyb samochodowych dla marek General Motors, Ford, Volkswagen, Fiat, a także szyb do samochodów ciężarowych. Fabryka w Chmielowie to drugi, obok Sandomierza, zakład Pilkington Automotive Poland w Polsce. Warte 450 mln zł. przedsięwzięcie zostało

8 uznane za największą inwestycję zagraniczną w Polsce w 2011 r. Obecnie w fabryce znalazło pracę około 900 osób, w tym około 150 pracowników firm świadczących usługi kooperacyjne. Doskonałe walory inwestycyjne, nieskażona przyroda, aktywność i pracowitość mieszkańców to podstawowe atuty gminy Nowa Dęba. Jednakże problemów nie brakuje przykładem może być mniejsze, ale nadal trwające bezrobocie zwłaszcza wśród młodych, wykształconych ludzi, a w związku z tym ucieczka wykwalifikowanej kadry do dużych ośrodków, niż demograficzny, starzenie się mieszkańców, niedostateczne zaplecze do kształcenia praktycznego, czy słaby rozwój małych zakładów rzemieślniczych. Jak będzie wyglądać nasza gmina za 10 lat? Co będziemy robili w tym czasie? Takie pytania często nas nurtują. Spróbujemy nakreślić naszą wizję na podstawie obserwacji teraźniejszego stanu gospodarczego gminy, oraz analizy projektu Strategii Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy Nowa Dęba na lata , w opracowaniu którego, braliśmy czynny udział. W misji gminy położono nacisk na tworzenie przyjaznych warunków dla inwestorów oraz przedsiębiorców, co pozwala myśleć z optymizmem na przyszłość. Tarnobrzeska Specjalna Strefa Ekonomiczna z nowymi terenami inwestycyjnymi, powstanie fabryki Pilkington przyciąga kolejnych inwestorów, a tym samym tworzą się nowe miejsca pracy. Z wywiadu z Panem Zygmuntem Żołądziem, zastępcą Burmistrza Miasta i Gminy Nowa Dęba wynika, iż w najbliższych latach z pomocą środków Unii Europejskiej na terenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej powstanie inkubator przedsiębiorczości. Są już plany zagospodarowania niektórych terenów w gminie, gdzie prywatni inwestorzy otworzą małe przedsiębiorstwa. Gmina prężnie pozyskuje dotacje unijne na różne inwestycje, co pozwala myśleć, iż nowa perspektywa finansowa UE daje szansę pozyskania kolejnych środków. Przedłużenie terminu funkcjonowania Specjalnych Stref Ekonomicz- nych do 2026 roku zachęci inwestorów do zakładania nowych przedsiębiorstw. W związku z zapotrzebowaniem na określoną kadrę, kształcenie zawodowe rozwinie się i wzbogaci o współpracę z przedsiębiorstwami. Rozwinie się budownictwo mieszkaniowe, powstaną mieszkania komunalne a to w znaczny sposób poprawi sytuację młodych rodzin. Nowa Dęba w kategorii niewielkich miast jest liderem w wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii, efektywności energetycznej i edukacji ekologicznej i w tym kierunku nadal będzie się rozwijać. Na potrzeby kotłowni miejskiej opalanej biomasą w postaci zrębków drewnianych, powstaną kolejne plantacje roślin energetycznych na terenach podmokłych i zdegradowanych rolniczo, co wpłynie na regulacje zachwianych stosunków wodnych oraz wzbogacenie lokalnego ekosystemu. W najbliższych latach zostaną ukończone prace kanalizacyjne i wszystkie miejscowości w gminie będą wyposażone w niezbędne media. Gmina rozwinie się także pod względem turystycznym. Powstaną nowe inwestycje nad Jeziorem Tarnobrzeskim, a także nowe ścieżki rowerowe, łączące poszczególne miejscowości. Aby wyeksponować walory turystyczne gminy, takie jak np. jedyne w Polsce Muzeum Bombki Choinkowej, zalew w Nowej Dębie, zakłady zbrojeniowe, czy też rezerwat przyrody Stawy gmina przystąpi do Podkarpackiej Regionalnej Organizacji Turystycznej(PROT), co przyciągnie turystów z całej Polski i tym samym wzmocni budżet gminy. Miejmy nadzieję, że gmina Nowa Dęba będzie się prężnie rozwijać, pokonywać trudności tak jak do tej pory, a tym samym uda się powstrzymać emigrację młodych ludzi do dużych miast w poszukiwaniu lepszych perspektyw życia. Pisząc ten artykuł korzystaliśmy z informacji udostępnionych na oficjalnej stronie Gminy Nowa Dęba, Starostwa Powiatowego Tarnobrzeg, lokalnej prasy oraz własnych obserwacji. Tekst: Marek Napieracz, Damian Durtka, Adrian Szwajnos, Patryk Gołąbek, Marcin Jakubus Zabawa ważna sprawa Trzy lata temu nasza gmina napisała projekt i uzyskała pieniądze z funduszy unijnych na budowę placu zabaw. Długo wyczekiwany obiekt usytuowano na nowym osiedlu, w centralnej części wioski za kościołem, po to aby jak największa liczba naszych milusińskich mogła z niego korzystać. To jedno z pierwszych takich miejsc, powstałych na terenach wiejskich naszej gminy. Plac jest dobrze wyposażony, więc popołudniami gromadzą się tu dzieci z całej miejscowości, spędzając czas na wyśmienitej zabawie. Nie wszystko wygląda jednak tak różowo. Po małym deszczu, plac zamienia się w błotnistą kałużę. Woda i błoto sprawiają, że nie można z niego korzystać. Dzieci z utęsknieniem spoglądają w stronę ukochanej rozrywki. Piękne, kolorowe huśtawki i zjeżdżalnie nasiąkają wodą i niszczeją. Postanowiliśmy się temu problemowi przyjrzeć z bliska. Poznaliśmy całą historię powstania obiektu. Okazało się, że teren, na którym usytuowano plac był podmokły od zawsze, otoczony rowem melioracyjnym. Podczas budowy rów został zasypany, a na jego miejsce powstał drenaż, którego zadaniem jest odprowadzenie nadmiaru wody. Aby podwyższyć teren nawieziono ziemi, następnie na tak przygotowane podłoże ustawiono urządzenia do zabawy, ławeczki i położono chodnik. Po pewnym czasie umieszczono również niewielką altankę, chroniącą osoby tam przebywające od słońca i deszczu. Całkowity koszt obiektu wyniósł ponad 180 tysięcy zł. Do zagospodarowania pozostała jeszcze duża część terenu. Naszą uwagę przykuł też płotek ogradzający plac, który przed niczym nie chroni. Bezpańskie psy mogą swobodnie chodzić po placu i zanieczyszczać piaskownicę skarży się jedna z przebywających tam matek. Budowa tego placu zabaw, to jedna z lepszych inwestycji w naszej wsi. Należy jednak sprawdzić dlaczego odwodnienie nie spełnia swojego zadania? Marzymy o tym by zagospodarować niewykorzystaną część placu na siłownię na świeżym powietrzu. Mogliby z niej korzystać zarówno młodzi jak i starsi mieszkańcy, aktywnie spędzać czas, mając na oku swoje pociechy. Karol Babula, Tomasz Dryka, Alicja Koper Plac zabaw w Jadachach 8

9 Pańskie oko, konia tuczy Wywiad z Panem Bogdanem Tomczykiem, lokalnym przedsiębiorcą. Szukając ciekawych osób, którzy osiągnęli sukces, prowadząc działalność gospodarczą, udaliśmy się do Pana Bogdana Tomczyka właściciela kilku sklepów wielobranżowych w Jadachach. Zostaliśmy przez niego gościnnie przyjęci. Zadawaliśmy pytania, na które uzyskaliśmy wyczerpujące odpowiedzi. - Skąd pomysł na założenie działalności handlowej? - W roku 1993 r. otwarto wolny rynek. Założenie w tym czasie sklepu było najlepszą, a zarazem najłatwiejszą dla mnie inicjatywą. Pierwszy sklep budowałem od podstaw. Największe zyski były w czasie weekendu, wtedy gdy inne sklepy były zamknięte. Na początku było to proste, wystarczyło kupić produkty i je sprzedać. Pierwszy sklep otworzyłem w 1994 r., w czasach, gdy prowadzenie takiej działalności było o wiele mniejszym problemem. - Ile Pan ma sklepów i czy znajdują się one tylko w Jadachach? - W Jadachach mam 3 sklepy, a w innej miejscowości wynajmuję powierzchnię sklepową. Zarządzanie tyloma sklepami jest trudne i zajmuje dużo czasu. Na szczęście mam wszystko pod ręką i w każdej chwili, mogę pojawić się na miejscu. - Zastanawialiśmy się, jakie są największe wady i zalety prowadzenia własnego interesu? - Wadą prowadzenia własnego interesu jest notoryczny brak czasu - aby sklepy odpowiednio funkcjonowały, trzeba je mieć pod stałą pieczą. Posiadanie punktów sklepowych w swojej miejscowości jest zaletą, gdyż zna się potrzeby klientów. W każdej chwili, gdy dzieje się coś złego lub trzeba coś dowieźć, pojawiam się w danym sklepie w kilka minut. - Czy przynależność do sieci ABC daje jakieś profity? - Tak, dzięki temu zyskuję znaną markę. Gdy ktoś przejeżdża i zauważa ten szyld, od razu rozpoznaje sklep. Podstawowym warunkiem przynależności do sieci ABC jest to, że trzeba płacić miesięcznie 200 zł. netto za każdy zgłoszony sklep. W zamian za to otrzymuję oznaczenie sklepu i malowanie budynku co 5 lat. Oprócz tego przynależność do sieci daje także rabaty na zakup produktów od 4% do 6%, a także reklamę placówki. - Czy podczas prowadzenia działalności miał Pan trudne momenty? - Kryzysu finansowego nie było, zdarzały się trudniejsze momenty, np. wtedy, gdy w pobliżu otwierano nowe sklepy. Zacząłem wtedy mieć chwile zwątpienia, ale nie poddawałem się i zawsze starałem się próbować zmienić coś na lepsze oraz patrzeć na wszystko z optymizmem. Najtrudniejsze zawsze są początki, ale zawsze należy szukać rozwiązań i nie poddawać się. - Czy wszystkie Pana sklepy posiadają monitoring? Interesuje nas w jakim stopniu jego zainstalowanie, przyczyniło się do poprawy bezpieczeństwa w sklepach? - Oczywiście, że we wszystkich sklepach jest zainstalowany monitoring. Pierwszy z nich był założony na próbę, a następnie kamery sukcesywnie instalowałem w pozostałych sklepach. Posiadanie takiego sprzętu pozwala wyjaśnić nieprzyjemne sytuacje między klientem a sprzedawcą. Kiedyś mieliśmy taką sytuację: klientka twierdziła, że nie dostała zakupionego doładowania do telefonu. Jak się okazało robiła inne zakupy i przy okazji paragon z doładowaniem wrzuciła do kurczaka, a kurczaka z kolei do zamrażalnika wszystko się pomyślnie skończyło. Inną sytuacją są problemy z pieniędzmi. Klienci często twierdzą, że wydano im mniejszą kwotę. Zazwyczaj takie sytuacje są nieporozumieniem. Kamery przyczyniają się znacznie do poprawy bezpieczeństwa moich pracowników. - Obecnie trwa kryzys gospodarczy. Jaki był jego wpływ na Pańską działalność? - Kryzys raczej nie wpłynął na spadek dochodów. Zauważyłem jednak, że droższe towary sprzedają się rzadziej. - Popyt na pracę, przewyższa podaż czy Pana zdaniem łatwo jest pozyskać dobrego Spotkanie z Panem Bogdanem Tomczykiem pracownika? - Wydaje mi się, że naprawdę trudno jest znaleźć dobrego pracownika. Gdy chcę przyjąć kogoś do pracy, to przede wszystkim rozmawiam z kandydatem. Dzięki temu lepiej poznaję tę osobę i widzę jaki ma kontakt z innymi. Stawiam przede wszystkim na długoletnich i sprawdzonych pracowników. - Czy bliskość dużych dyskontów, takich jak Biedronka przekłada się na obniżenie Pana zysków? Każdy nowootwarty sklep w tak niedużej miejscowości ma wpływ na zyski. Zawsze istnieje taka sytuacja, że klient odwiedzi ten nowy sklep, nawet z czystej ciekawości. Sklep Biedronka jest bardzo silną konkurencją. Po jego otwarciu moje obroty minimalnie spadły, ale nie było to bardzo odczuwalne. - Posłowie już od dłużnego czasu pracują nad ustawą o zakazie handlu w niedzielę. Czy Pana zdaniem wprowadzenie jej w życie, miałoby znaczący wpływ na spadek zysków w branży handlowej? - W małych sklepach nastąpiłby spadek zysków, ale w całej branży nie byłby on odczuwalny. Każdy zrobiłby zakupy w sobotę i nie było by problemu. Myślę, że gdyby sklepy 9

10 z artykułami spożywczymi były zamknięte to i tak klienci udaliby się do CPN-ów czy restauracji. - Czy często zdarzają się prośby o wsparcie finansowe działalności charytatywnej i innej? Jakiego rodzaju działalność prospołeczną najczęściej Pan wspiera? - Sponsorzy w tak małej miejscowości często są jedyną podporą. Najbardziej wspieram sportowców, którzy często mają mecze czy też sparingi. Poza tym wspomagam Stowarzyszenie na Rzecz Ekorozwoju i Promocji Wsi Jadachy. Tradycją stało się, że podczas Rodzinnego Pikniku funduję w loterii nagrodę główną, którą jest rower. Wspieram również strażaków oraz szkołę. Nie są to wielkie kwoty, ale zawsze jest to jakaś pomoc przy organizacji meczów, festynów i tym podobnych imprez. Ostatnio zaczęły także dzwonić do mnie instytucje z całej Polski z prośbą o sfinansowanie sprzętów szkolnych czy wycieczek. Z takim zewnętrznym wsparciem skończyłem i postawiłem na swoją miejscowość i moich klientów. Staram się pomagać wszystkim lokalnym organizacjom, które zwracają się do mnie z prośbą o pomoc finansową. - Co poradziłby Pan młodym ludziom, którzy mają zamiar rozpocząć własną działalność? - Po pierwsze: muszą być wytrwali. Jeśli będą dążyć do celu i konsekwentnie realizować swoje plany, to wtedy będzie im łatwiej. Po drugie: nie wystarczy tylko skończyć szkołę, ale trzeba także zdobywać doświadczenie, posiadać odpowiednie predyspozycje do wykonywania danego zawodu i być odpornym na stres. Ponadto należy liczyć się z trudnościami, zwłaszcza tymi, które napotykamy na początku działalności. - Serdecznie dziękujemy za miłą atmosferę, wyczerpujące odpowiedzi i sponsorowanie naszej gazetki ekonomicznej. Rozmawiały: Sylwia Bajda, Wioletta Kozioł, Oliwia Tomalska Zdjęcia: Karol Zych Moje miejsce w gminie za 10 lat Gmina Nowa Dęba znajduje się na północno - wschodnim obszarze województwa podkarpackiego. Historycznie gospodarka tych terenów była oparta o las tj. pozyskiwanie drewna, łowiectwo, bartnictwo a następnie po przeprowadzeniu melioracji uzyskała charakter rolniczy o charakterystycznym dla obszarów dawnej Galicji silnym rozdrobnieniu gospodarstw. Sytuację tę próbowano zmienić w okresie dwudziestolecia międzywojennego, lokując na tym obszarze poligon a następnie wybudowaną w ramach COP fabrykę amunicji. Po II wojnie światowej w okolicznych nielicznych zakładach produkowano amunicję i sprzęt AGD, a w pobliskim Machowie powstał olbrzymi kombinat Siarkopol. Po zmianach ustrojowych w 1989r., jednym z najtrudniejszych pod względem ekonomicznospołecznym było ograniczenie zatrudnienia i ostatecznie upadek największego pracodawcy tj. kopalni siarki. Niełatwą sytuację ekonomiczną rodzin potęgowało, wynikające z silnego rozdrobnienia, a co za tym idzie nieopłacalnego ekonomicznie, równoległe upadanie gospodarstw rolnych. Nie jest zaskoczeniem fakt, że w odpowiedzi na rosnące trudności finansowe gospodarstw domowych nasilił się proces emigracji zarobkowej. Przy czym można tu wyróżnić dwa mechanizmy: pierwszy ukierunkowany na wyjazdy za granicę (bardzo często do pracy w budownictwie i rolnictwie), drugi związany z podjęciem studiów i nabywaniem wiedzy specjalistycznej - nie odpowiadającej możliwościom lokalnego Graficzna ilustracja wyników ankiety dotyczącej preferencji przyszłego miejsca zamieszkania. 10 rynku pracy. Należy zauważyć, że Rzeszów, jako najbliższy ośrodek akademicki jest oddalony o 70 km, co bywa znacznym obciążeniem budżetu rodzinnego. Przeprowadzona przez nas analiza lokalnego rynku pracy wykazuje, że do najbardziej poszukiwanych pracowników należą wykwalifikowani i niewykwalifikowani pracownicy fizyczni oraz kierowcy. Z drugiej strony nowi inwestorzy (jak Pilkington) oraz stały rozwój wielu firm już istniejących w Specjalnej Strefie Ekonomicznej powodują wzrost zapotrzebowania na pracowników produkcji. Zauważamy wzrost zapotrzebowania ze strony lokalnych przedsiębiorstw na specjalistów określonych dziedzin. Liczne atrakcje przyrodniczo - rekreacyjne regionu jak: Jezioro Tarnobrzeskie czy zaproponowane do objęcia programem NATURA 2000 Stawy w Budzie Stalowskiej, są również bardzo istotnym walorem. Wielu z nas zauważa szansę na ekonomiczny rozwój (swój i regionu) np. poprzez prowadzenie działalności agroturystycznej. Musimy mieć świadomość uwarunkowań ekonomicznych, z jakimi przyjdzie nam się zmierzyć w niedalekiej przyszłości. Tylko nieliczni z nas mają jasno sprecyzowaną wizję swojej przyszłości zawodowej. Wielu z nas jest nadal na etapie poszukiwań swoich predyspozycji czy analizy mocnych i słabych stron. Niemniej jednak bardzo interesująco przedstawiają się wyniki odpowiedzi na pytanie Czy masz zamiar pozostać w swoim regionie w przyszłości?". Spośród 33 ankietowanych uczniów gimnazjum w wieku lat, 51% badanych zadeklarowało chęć pozostania w swojej rodzinnej miejscowości i podjęcia pracy w regionie. Zamiar wyjazdu za granicę w celu poszukiwania zatrudnienia wyraziło 37% ankietowanych, zaś 9% zamierza pracować w innej części Polski. Pozostałe 3% odpowiadających nie ma określonych planów na przyszłość. Wyniki badań mogą napawać optymizmem - większość z nas (51%) chce pozostać i podjąć się pracy w swojej miejscowości, co powinno korzystnie wpływać na rozwój regionu. Niewielu z nas (9% ankietowanych) zamierza wyjechać do innej części Polski. Z ankiety wynika, że aż 37% badanych ma zamiar wyjechać za granicę (głównie Europa Zachodnia). Zapewne na taki wynik wpływ ma fakt, iż przez lata Polska nie mogła konkurować pod względem zatrudnienia i wynagrodzeń z krajami takimi jak np. Wielka Brytania, Francja czy Niemcy. Warto jednak zauważyć, że emi-

11 gracja zarobkowa staje się coraz mniej atrakcyjna ekonomicznie. Oczywiście tak dużych dysproporcji, jakie występowały w latach 80- tych ubiegłego wieku nie da się szybko zniwelować. Widoczna jest jednak stała tendencja do wyrównywania poziomu życia. Pozostałe 3% ankietowanych nie jest w stanie określić swoich planów na przyszłość. Wysoki wynik gimnazjalistów deklarujących chęć pozostania w gminie powinien cieszyć społeczność lokalną. Nasze miejsce za 10 lat widzimy w tej gminie. Jednak, aby tak się stało już dziś należy zadbać o rozwój gospodarczy regionu tak, abyśmy mogli znaleźć pracę, która satysfakcjonowałaby nas zarówno pod względem zawodowym jak i ekonomicznym. Kluczowym elementem jest nie tylko poszukiwanie inwestorów chcących prowadzić tutaj działalność gospodarczą, ale również przygotowywanie młodzieży do otwierania własnych firm i życia na własne konto. Tomasz Dryka, Karol Babula, Artur Kwaśnik, Alicja Koper Coś dla ciała czyli przepis na wiosenną sałatkę Zabawy z ekonomią ;) Krzyżówka Składniki: 1 brokuł 4 jajka 1/2 opakowanie sera typu Feta 1 puszka kukurydzy 2 ząbki czosnku ½ szklanki jogurtu ½ szklanki majonezu 2 łyżki pestek słonecznika Sposób przygotowania: Brokuł ugotować z odrobiną soli i kminku. Jajka ugotować i pokroić w ósemki. Ser pokroić w kostkę. Składniki układać na przemian (na dużym półmisku lub talerzu), całość posypać kukurydzą. Z jogurtu, majonezu i przeciśniętego czosnku przygotować sos i polać sałatkę. Pestki słonecznika uprażyć na suchej patelni, wystudzić i posypać sałatkę. Smacznego! Gazetę Saldo tworzą: Redaktor naczelna: Anna Stagraczyńska Zastępca red. naczelnej: Marek Napieracz Redakcja: Karol Babula, Tomasz Dryka, Alicja Koper, Artur Kwaśnik, Sylwia Bajda, Damian Durtka, Patryk Gołąbek, Marcin Jakubus, Wioletta Kozioł, Joanna Krutysza, Adrian Szwajnos, Angelika Szwajnos, Magdalena Zych, Karolina Kwaśnik, Oliwia Tomalska Fotoreporterzy: Karol Zych(II), Karol Zych(III), Łukasz Rawski, Michał Smykla 1. Osoba, która prowadzi działalność. 2. Wymiana towar za towar. 3. Papier wartościowy, będący dowodem udzielenia pożyczki przez nabywcę. 4. Dodatnia różnica między uzyskanymi wpływami, a podniesionymi wydatkami. 5. Umowa miedzy klientem a bankiem. 6. Spadek wartości waluty danego kraju względem walut innych krajów. 7. Wynagrodzenie pobierane przez instytucję. 8. Wartość wyrażona w pieniądzu. 9. Dodatni wynik finansowy przedsiębiorstwa. 10. Środek wymiany gospodarczej, wyrażony w cenach i wartościach towarów. 11. Wartość pieniądza, która nie zmienia się zbyt szybko. 12. Posiadacz akcji, które są częścią kapitału określonej spółki akcyjnej Automatyczne urządzenie służące do wypłaty gotówki. 14. Tworzenie czegoś nowego. 15. Zestawienie planowanych dochodów i wydatków na dany okres.

12 Rebusy ;)