POMIARY ELEKTRYCZNE WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH 2

Transkrypt

1 Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu POMIARY ELEKTRYCZNE WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH 2 Kod przedmiotu: ES2C Ćwiczenie pt. Badanie właściwości przetwornika indukcyjnościowego Numer ćwiczenia WN 13 Opracował: dr inż. Andrzej Gładyszewski dr inż. Ryszard Piotrowski dr inż. Wojciech Walendziuk Białystok 2013

2 1 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z zasadą działania oraz właściwościami metrologicznymi przetwornika indukcyjnościowego transformatorowego, przedstawiciela dość licznej grupy przetworników przetwarzających wielkość nieelektryczną, jaką jest przemieszczenie liniowe na wielkości elektryczne: indukcyjność własną lub indukcyjność wzajemną. Przetworniki indukcyjnościowe (niesłusznie nazywane indukcyjnymi) służą nie tylko do pomiaru przemieszczeń liniowych, ale także innych wielkości, których pomiar da się sprowadzić do pomiaru przesunięć, jak na przykład ciśnienie, siła, przyśpieszenie, a nawet temperatura. Zakresy pomiarowe przetworników indukcyjnościowych obejmują szeroki zakres: od 10-6 m do nawet 2 m. Na przykład przetwornik badany w tym ćwiczeniu ma zakres pomiarowy ± 2,5 mm. 2. Zasada działania przetworników indukcyjnościowych Podstawowa zasada działania przetworników indukcyjnościowych polega na wykorzystaniu zmian indukcyjności własnej (L) lub wzajemnej (M) obwodów elektrycznych pod wpływem zmian przetwarzanej (mierzonej) wielkości nieelektrycznej. Mierzoną wielkością jest najczęściej przesunięcie, zmieniające geometrię obwodu magnetycznego głównie wymiary szczeliny powietrznej. Do zalet przetworników indukcyjnościowych należą: prostota konstrukcji niski koszt wytwarzania wysoka czułość silny sygnał wyjściowy Pod względem budowy omawiane przetworniki można podzielić na: impedancyjne transformatorowe W ramach każdej z tych grup występować mogą różne odmiany przetworników, takie jak: dławikowe solenoidalne wiroprądowe magnetosprężyste

3 2 Przetworniki dławikowe odróżnia od solenoidalnych miejsce usytuowania rdzenia ferromagnetycznego, stanowiącego element ruchomy przetwornika. W przetwornikach solenoidalnych rdzeń ferromagnetyczny znajduje się wewnątrz cewki, zaś w dławikowych poza cewką. 3. Przegląd przetworników indukcyjnościowych 3.1. Przetworniki impedancyjny dławikowy Ideę konstrukcji przetwornika dławikowego przedstawia rysunek1. Na nieruchomej części rdzenia ferromagnetycznego nawinięta jest cewka, której indukcyjność własna zmienia się wraz ze zmianą strumienia magnetycznego Φ, który ją przenika. L Φ i L=f() Rys.1. Przetwornik impedancyjny dławikowy oraz jego charakterystyka wyjściowa Zmiany strumienia wywoływane są przemieszczaniem w osi poziomej lub pionowej (rys. 1) ruchomej części przetwornika, co powoduje zmiany szerokości szczeliny powietrznej obwodu magnetycznego, w konsekwencji zmiany oporu (reluktancji) na drodze strumienia magnetycznego Φ, w następstwie tego zaś zmiany natężenia strumienia magnetycznego skojarzonego z cewką. Zgodnie z definicją (1) wpływa to na zmianę indukcyjności własnej L cewki. d d L z (1) di di gdzie: L- indukcyjność własna cewki Ψ strumień skojarzony z cewką (Ψ = z Φ) Φ strumień przenikający cewkę z liczba zwojów cewki i prąd płynący w cewce

4 3 Strumień magnetyczny Φ wywołany jest prądem zmiennym (i), dostarczonym przez układ pomiarowy, w którym przetwornik pracuje. Typowymi układami pomiarowymi w tym przypadku są mostki prądu zmiennego przeznaczone do pomiaru indukcyjności własnej lub wzajemnej obwodów elektrycznych. Typowym mostkiem tego rodzaju jest mostek Mawella. Na rysunku 1. przedstawiona jest także charakterystyka wyjściowa przetwornika L = f(). Przedstawia ona zależność indukcyjności własnej cewki L od przemieszczenia elementu ruchomego. Jak widać charakterystyka ta jest nieliniowa, co jest niekorzystną cechą przetwornika Przetwornik impedancyjny solenoidalny W przetwornikach solenoidalnych mamy do czynienia z podobnym do opisanego wyżej zjawiskiem zmiany indukcyjności własnej cewki (w kształcie solenoidu) pod wpływem zmian strumienia magnetycznego skojarzonego z cewką, wywołanych przemieszczaniem się w jej wnętrzu rdzenia ferromagnetycznego. Uproszczony szkic takiego przetwornika przedstawia rysunek 2. L L=f() Rys.2. Przetwornik impedancyjny solenoidalny oraz jego charakterystyka wyjściowa W przetworniku solenoidalnym w wyniku przemieszczania się rdzenia środkowego, następuje zmiana rozkładu materiału magnetycznego wewnątrz cewki i co za tym idzie zmiana strumienia skojarzonego z tą cewką. Maksymalne skojarzenie strumienia z cewką ma miejsce wtedy, gdy rdzeń znajduje się dokładnie w środku cewki w osi pionowej. Indukcyjność własna cewki osiąga wtedy maksimum, co ilustruje charakterystyka wyjściowa na rysunku 2.

5 Przetworniki impedancyjny wiroprądowy W przetworniku wiroprądowym zmiana głównego strumienia skojarzonego z cewką (strumienia roboczego) następuje przez osłabiania go przez strumień wytworzony przez prądy wirowe indukowane w elemencie ruchomym przetwornika. Siła oddziaływania strumienia prądów wirowych zmienia się wraz ze zmianą położenia elementu ruchomego, którym jest ścianka wykonana z dobrego przewodnika elektrycznego. Uproszczony szkic takiego przetwornika przedstawiony jest na rysunku 3. L F L=f() L=f(F) Rys. 3. Przetwornik impedancyjny wiroprądowy oraz jego charakterystyka wyjściowa Rys. 4. Przetwornik impedancyjny magnetosprężysty 3.4. Przetworniki impedancyjny magnetosprężysty W przetworniku magnetosprężystym rdzeń ferromagnetyczny poddawany jest działaniu siły (naprężeniu mechanicznemu), w wyniku którego następuje zmiana przenikalności magnetycznej tego rdzenia, a w ślad za tym indukcyjności własnej cewki. Szkic przetwornika magnetosprężystego przedstawiony jest na rysunku 4. Jako materiał na rdzenie przetworników magnetosprężystych stosuje się najczęściej stop żelazoniklowy o nazwie permalloj Wykorzystuje się też stal transformatorową. Przetworniki magnetosprężyste stosowane są do pomiaru dużych sił, naprężeń i ciśnień do 200 MPa (megapaskali).

6 Przetwornik transformatorowy W przetwornikach transformatorowych przemieszczenie rdzenia ferromagnetycznego powoduje zmianę sprzężenia magnetycznego między uzwojeniem pierwotnym i wtórnym (innymi słowy - zmianę indukcyjności wzajemnej między uzwojeniami), co wywołuje zmianę napięcia indukowanego w uzwojeniu wtórnym przy stałej wartości napięcia, jakim zasilane jest uzwojenie pierwotne. Szkic przetwornika transformatorowego przedstawiony jest na rysunku 5. M ~u 1 ~u 2 Rys. 5. Przetwornik transformatorowy oraz zależność indukcyjności wzajemnej M między uzwojeniem pierwotnym i wtórnym od przemieszczenia liniowego rdzenia 3.6. Niektóre właściwości przetworników indukcyjnościowych Przetworniki dławikowe stosowane są na ogół do pomiarów małych przesunięć, transformatorowe do dużych. Praktyczne zakresy pomiarowe tych ostatnich sięgają od 10-6 m do nawet 2 m. Błąd przetwarzania dobrych przetworników nie przekracza 0,1%. Liniowość charakterystyk przetwarzania zależy od zakresu pomiarowego. W przetwornikach transformatorowych jest ona rzędu 0,05% do 0,1%. Czułość przetworników transformatorowych produkowanych seryjnie jest rzędu 10 (V/V)/m 100 (V/V)/m. Indukcja maksymalna Bm w rdzeniach przetworników idukcyjnościowych jest niska i wynosi 0,1 T 0,2 T. Właściwości dynamiczne przetworników ograniczone są bezwładnością mechaniczną rdzenia.

7 6 Przetwornikami indukcyjnościowymi można mierzyć przemieszczenia zmienne, zmieniające się w czasie z częstotliwością kilku, a nawet kilkunastu kiloherców. Częstotliwość napięcia zasilającego powinna być wtedy przynajmniej kilkakrotnie większa od częstotliwości zmian przebiegu badanego. Czułość przetworników zależy od częstotliwości napięcia zasilającego, ale niewielkie jej zmiany nie wpływają znacząco na wynik pomiaru. Błędy spowodowane zmianą warunków zewnętrznych są niewielkie, zwłaszcza w układach różnicowych. Zmiany temperatury powodują głównie zmiany rezystancji uzwojeń, jednak wynikający stąd błąd przetwarzania można stosunkowo łatwo korygować. Dlatego przetworniki indukcyjnościowe stosuje się niekiedy do pracy w temperaturze sięgającej kilkuset stopni Celsjusza. Wpływ obcych pól magnetycznych jest eliminowany przez ekranowanie przetworników. 4. Układy pomiarowe przetworników indukcyjnościowych Typowym układem pomiarowy, w którym występują przetworniki indukcyjnościowe dławikowe, solenoidalne i wiroprądowe, w których wielkością wyjściową jest indukcyjność własna cewki jest mostek Mawella, którego schemat ideowy przedstawiony jest na rys.6. Przetwornik indukcyjnościowy o impedancji Z =R +jωl włączany jest w jedno z ramion mostka, w pozostałych trzech ramionach występują natomiast elementy wzorcowe, mianowicie wzorzec indukcyjności własnej (cewka wzorcowa) o impedancji Z w =R w +jωl w oraz dwa rezystory wzorcowe R 1, R 2. Z =R +jωl C Z w =R w +jωl w A DZ B R 1 D R 2 G Rys. 6. Schemat ideowy mostka Mawella

8 7 Występują dwa typy mostków pomiarowych: mostek zrównoważony oraz mostek niezrównoważony. W mostku zrównoważonym w przekątnej C - D występuje detektor zera DZ, czyli wskaźnik równowagi (rys. 6). W takim mostku proces pomiarowy polega na regulowaniu wartości rezystancji R 1, R 2, aż do chwili uzyskania stanu równowagi to znaczy zaniku różnicy potencjałów między punktami C - D, co wskazuje detektor DZ. Poszukiwane parametry R, L oblicza się z odpowiednich wzorów: R1 RX RW R2 R1 LX LW R W mostku niezrównoważonym nie doprowadza się do zaniku różnicy potencjałów między punktami C, D, lecz mierzy napięcie między tymi punktami, jakie pojawia się tam, po włączeniu nieznanej impedancji Z. Detektor zera zastępowany jest tu przez specjalny przyrząd pomiarowy (zwykle woltomierz) wywzorcowany w jednostkach mierzonej wielkości. Mostek zasilany jest napięciem sinusoidalnym o częstotliwości kilku khz. W układach przetworników indukcyjnościowych transformatorowych sygnałem wyjściowym jest siła elektromotoryczna indukowana w uzwojeniu wtórnym przetwornika, którą mierzy się odpowiednimi miernikami napięcia. 5. Przetworniki w układach różnicowych Najkorzystniejsze właściwości przetworników indukcyjnościowych uzyskuje się w tak zwanych układach różnicowych, złożonych z dwóch przetworników. Wzrostowi parametrów w jednym przetworniku towarzyszy wtedy takie same względne zmniejszenie parametrów w drugim przetworniku, dzięki czemu uzyskuje się: 2 zwiększenie sygnału wyjściowego przetwornika, co oznacza zwiększenie ego czułości zwiększenie zakresu pomiarowego, zmniejszenie wpływów czynników zewnętrznych: temperatury, obcych pól magnetycznych, wahań częstotliwości napięcia zasilającego Ważnymi elementami układów pomiarowych z przetwornikami indukcyjściowych są prostowniki fazoczułe. Pozwalają one na określenie nie tylko wartości przesunięcia, ale także jego kierunku.

9 Przetwornik transformatorowy różnicowy Ponieważ w trakcie ćwiczenia wykorzystywany jest przetwornik transformatorowy różnicowy, omówimy ten typ przetwornika nieco dokładniej. Przetworniki transformatorowe ze względu na liczne zalety są obecnie najczęściej stosowanymi przetwornikami indukcyjnościowymi. Na rysunku 7. przedstawiony jest schemat ideowy takiego przetwornika. M 1,2 R 1 R 2 L 2 U 1 U zas L 1 M 2,3 U wy R obc L 3 U 2 M 1,3 Rys.7. Schemat ideowy przetwornika transformatorowego różnicowego Zasada działania przetwornika polega na zmianie indukcyjności wzajemnych M 1,2, M 1,3 między obwodem zasilającym (uzwojeniem pierwotnym transformatora) a obwodem wtórnym (dwiema połączonymi w układzie różnicowym sekcjami uzwojenia wtórnego), wywołanej przemieszczeniem się rdzenia ferromagnetycznego. Przy stałej wartości napięcia zasilającego U zas (stałej amplitudzie i częstotliwości), zmienia się napięcie wyjściowe przetwornika U wy. Właściwie można tu mówić o wyjściowej sile elektromotorycznej, ponieważ napięcie to mierzone jest praktycznie bez poboru prądu. Gdy rdzeń położony jest symetrycznie względem uzwojeń, w obu identycznych sekcjach uzwojenia wtórnego indukują się identyczne napięcia u 1, u 2 (siły elektromotoryczne), które odejmują się i napięcie wyjściowe przetwornika jest równe zeru. Wraz z przemieszczaniem się rdzenia jedno z napięć staje się większe i napięcie wyjściowe wzrasta. W zależności od kierunku przesunięcia rdzenia, zmienia się przesunięcie fazowe φ między napięciem zasilającym U zas i wyjściowym U wy.

10 9 Na rysunku 8. przedstawione są charakterystyki wyjściowe przetwornika transformatorowego różnicowego. φ U wy π π /2 0 U 0 Rys. 8. Charakterystyki wyjściowe przetwornika transformatorowego różnicowego Jak pokazuje to rysunek 8. w przetworniki rzeczywistym istnieje zawsze pewne napięcie zerowe U 0. W dobrze wykonanych przetwornikach napięcie zerowe nie przekracza 0,1% zakresu pomiarowego przetwornika. 6. Opis przetwornika PNy5 Celem pomiarów jest zdjęcie charakterystyk wyjściowych (charakterystyk przetwarzania) przetwornika transformatorowego różnicowego typu PNy5 produkcji firmy PELTRON. Jego schemat ideowy przedstawiony jest na rysunku 9. u 1 U WY 2,2 μf 1kΩ C Zasilanie B U E z = 3,6V 3 khz 2 X BCW 71 E u 2 B 1kΩ C 10kΩ Rys. 9 Schemat ideowy przetwornika typu PNy5 Niżej podano niektóre informacje dotyczące przetwornika PNy5 zawarte w karcie katalogowej producenta.

11 10 Miniaturowe, transformatorowe przetworniki przemieszczeń liniowych serii PNy stosowane są do pomiaru małych odkształceń z dużą precyzją i dokładnością. Przetworniki budowane są w oparciu o transformator różnicowy umieszczony w cylindrycznej obudowie, w którą wbudowano demodulator. W cewce transformatora znajduje się ruchomy rdzeń magnetyczny, od położenia którego zależny jest sygnał wyjściowy. Nasze urządzenia stosowane są we wszystkich gałęziach przemysłu, jak również w laboratoriach naukowych, a w szczególności w zakładach produkujących kineskopy telewizyjne NIEKTÓRE DANE TECHNICZNE BADANEGO PRZETWORNIKA Zakres pomiarowy: 2,5 mm Napięcie zasilające: 3,6 V RMS Prąd zasilania: 10 ma Częstotliwość napięcia zasilającego: 3 khz Impedancja obciążenia: 10 k Sygnał wyjściowy: 1,2 V DC Rezystancja izolacji: 20 M Czułość: % (mv/v)/mm Zero elektryczne: 3,0 mm 0,1 mm Wobec braku szczegółowych danych ze strony producenta, dotyczących badanego przetwornika, możemy jedynie jakościowo opisać zasadę jego działanie. Przetwornik transformatorowy typu PNy5 współpracuje z prostownikiem fazoczułym, który stanowią dwa identyczne tranzystory typu n-p-n. Napięcie u 2 indukowane w dolnej połówce uzwojenia wtórnego w odpowiednich półfalach napięcia sinusoidalnego wprowadza oba tranzystory w stan nasycenia (przewodzenia) albo zatkania (odcięcia). Gdy napięcie u 2 ma zwrot dodatni (wskaz napięcia narysowany linią ciągłą), bazy obydwu tranzystorów zyskują potencjały dodatnie względem swoich emiterów i przy odpowiedniej wartości napięcia u 2 wchodzą w stan nasycenia (tranzystory zaczynają przewodzić). Napięcia kolektor-emiter tych tranzystorów stają się bliskie zeru. Dzięki temu dolny tranzystor łączy ze sobą dolne zaciski obu połówek uzwojenia

12 11 wtórnego. Na wyjściu przetwornika pojawia się w tym stanie rzeczy napięcie U WY będące różnicą napięć u 1 oraz u 2. Gdy rdzeń ferromagnetyczny przetwornika znajduje się dokładnie w pozycji środkowej, napięcia u 1 i u 2 mają identyczne wartości, zaś ich różnica jest równa zeru. Napięcie wyjściowe U WY przetwornika nie jest dokładnie równe zeru, gdyż napięcie u 1 przewyższa nieco napięcie u 2, które jest pomniejszone o spadki napięć na rezystorze obwodu bazy górnego tranzystora i na jego złączu baza-kolektor. Napięcie na wyjściu przetwornika przyjmuje zwrot napięcia u 1. Gdyby w rozpatrywanej chwili rdzeń ferromagnetyczny był przesunięty ku górze, przewaga napięcia u 1 nad napięciem u 2 byłaby większa, większe byłoby także napięcie wyjściowe przetwornika, przy czym zachowałoby ono ten sam zwrot, co w omówionej poprzednio sytuacji. W półfali ujemnej napięcia wtórnego (wskazy napięć narysowane liniami przerywanymi), napięcie u 2 polaryzuje obydwa tranzystory zaporowo i w przybliżeniu wyjście przetwornika zostaje odcięte od obydwu napięć wtórnych (U WY 0). Jeżeli rdzeń przetwornika zostanie przesunięty ku dołowi, napięcie u 2 zyska przewagę nad napięciem u 1 i w tym półokresie napięcia, w którym tranzystory przewodzą, różnica napięć u 1, u 2 przyjmie zwrot napięcia u 2. Stosownie do tego zmieni się na przeciwny także zwrot napięcia wyjściowego U WY przetwornika. W ten sposób zidentyfikowany zostanie kierunek przemieszczenia się rdzenia, a co za tym idzie, kierunku ruchu obiektu badanego. Obciążenie przetwornika rezystorem 10 kω jest potrzebne do prawidłowej pracy prostownika fazoczułego. Woltomierz cyfrowy, jakim mierzy się napięcie wyjściowe przetwornika, ma bowiem zbyt dużą rezystancję wewnętrzną, by obciążać układ dostatecznie dużym prądem, wymaganym do prawidłowej pracy tranzystorów. Równolegle przyłączona pojemność służy natomiast wygładzaniu pulsacji napięcia wyprostowanego. 7. Przebieg pomiarów Na wstępie ćwiczący powinni zapoznać się z zasadami odczytu wskazań śruby mikrometrycznej ściśle związanej z badanym przetwornikiem oraz ogólnie z układem pomiarowym, którego schemat blokowy przedstawiono na rysunku 10. W układzie tym występuje generator napięcia sinusoidalnego (np. PW-11) oraz dwa woltomierze cyfrowe, z których jeden (V 1 ) pracuje w trybie AC (pomiar napięcia zmiennego), drugi zaś (V 2 ) w trybie DC (pomiar napięcia stałego). Ćwiczącym poleca się wykonanie dwóch wymienionych niżej ZADAŃ.

13 12 V 1 V 2 U G (AC) U WY (DC) GENERATOR NAPIĘCIA SINUSOI DALNEGO BADANY PRZETWORNIK PNy5 OBCIĄŻENIE ZNAMIONOWE Rys. 10. Schemat układu pomiarowego ZADANIE 1 Zbadaj wpływ częstotliwości napięcia zasilającego przetwornik na jego charakterystykę przetwarzania U WY = f() ZALECENIA: 1) Należy nastawić zadaną w Tablicy 1 wartość napięcia U G Uwaga: Napięcie wyjściowe generatora należy nastawiać dopiero po przyłączeniu do niego badanego przetwornika wraz z obciążeniem znamionowym oraz przy wskazaniu śruby mikrometrycznej 40 mm. 2) Należy zmieniać położenie rdzenia przetwornika nastawiając na śrubie mikrometrycznej wskazane w Tablicy 1 wartości X i notując wartości napięcia wyjściowego U WY 3) W sprawozdaniu należy wykreślić na papierze milimetrowym we wspólnym układzie współrzędnych prostokątnych zależności U WY = f(x P ) dla trzech wymienionych w Tablicy 1 częstotliwości napięcia zasilającego przetwornik. Niedopuszczalne są wykresy komputerowe! Należy przyjąć następujące współczynniki skali: Oś Y: 1 cm ~ 0,2 V Oś X: 1 cm ~ 0,5 mm

14 13 Tablica 1 L.p. X X P = = X - 40 U G = 3,6 V f = 2 khz f = 3 khz f= 4 khz U WY U WY U WY - mm mm V V V 1. 40, ,5 0, ,0 1, ,5 1, ,0 2, ,5 2, ,0 3, ,5 3, ,0 4, ,5 4, ,0 5, ,5 5,5 X - wskazanie śruby mikrometrycznej X p = X - 40 mm przemieszczenie rdzenia przetwornika

15 14 ZADANIE 2 Zbadaj wpływ wartości napięcia U G zasilającego przetwornik na jego charakterystykę przetwarzania U WY = f(). ZALECENIA: 1) Należy nastawić zadaną w Tablicy 2 zalecaną przez producenta wartość częstotliwości napięcia zasilającego przetwornik. Uwaga: Napięcie wyjściowe generatora należy nastawiać dopiero po przyłączeniu do niego badanego przetwornika wraz z obciążeniem znamionowym oraz przy wskazaniu śruby mikrometrycznej 40 mm. 2) Należy zmieniać położenie rdzenia przetwornika nastawiając na śrubie mikrometrycznej wskazane w Tablicy 2 wartości X i notując wartości napięcia wyjściowego U WY 3) W sprawozdaniu należy wykreślić na papierze milimetrowym we wspólnym układzie współrzędnych prostokątnych zależności U WY = f(x P ) dla wszystkich wartości napięcia U G. Niedopuszczalne są wykresy komputerowe! Należy przyjąć następujące współczynniki skali: Oś Y: 1 cm ~ 0,2 V Oś X: 1 cm ~ 0,5 mm 4) Określić średnie wartości czułości S P przetwornika dla każdego z trzech napięć zasilających. Wyniki wpisać do Tablicy 3. Czułość przetwornika definiowana jest następująco: S P du dx WY P U X W tym wypadku z kolei wskazane jest posłużenie się techniką komputerową. (Charakterystyka przetwarzania nie jest funkcją idealnie liniową!). 5) Stwierdzić, która z wielkości: napięcie zasilające, czy jego częstotliwość ma większy wpływ na czułość przetwornika. WY P

16 15 Tablica 2 L.p. X X P = = X - 40 f = 3 khz U G = 2,6 V U G = 3,6 V U G = 4,6 V U WY U WY U WY - mm mm V V V 1. 40, ,5 0, ,0 1, ,5 1, ,0 2, ,5 2, ,0 3, ,5 3, ,0 4, ,5 4, ,0 5, ,5 5,5 X - wskazanie śruby mikrometrycznej X p = X - 40 mm przemieszczenie rdzenia przetwornika Na podstawie wyników zawartych w Tablicy 2 należy obliczyć średnie wartości czułości badanego przetwornika dla poszczególnych napięć zasilających. Wyniki wpisać do Tablicy 3.

17 16 Tablica 3. Średnie wartości czułości S P przetwornika Napięcie zasilające V 2,6 3,6 4,6 Średnia czułość S P V/mm 8. Pytania i zadania kontrolne 1. Omów zasadę działania przetworników indukcyjnościowych impedancyjnych: a) dławikowego, b) solenoidalnego, c) wiroprądowego 2. Omów zasadę działania przetworników indukcyjnościowych transformatorowych 3. Jaką zaletę mają przetworniki w układzie różnicowym w porównaniu z przetwornikami prostymi 4. Narysuj i objaśnij schemat ideowy mostka Mawella 5. Jaką rolę odgrywają w układach pracy przetworników indukcyjnościowych prostowniki fazoczułe? 9. Literatura 1. Chwaleba A., Czajewski J.: Przetworniki pomiarowe wielkości fizycznych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa Michalski A., Tumański S., Żyła B.: Laboratorium miernictwa wielkości nieelektrycznych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa Jaworski J.: Pomiary elektryczne wielkości nieelektrycznych, WPW, Warszawa Bolikowski J. i inni.: Laboratorium pomiarów wielkości nieelektrycznych cz. I, WPW, Warszawa Łapiński M.: Pomiary elektryczne i elektroniczne wielkości nieelektrycznych, WNT, Warszawa 1974