Rachunkowość kreatywna, czyli jak nie dać się oszukać

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Rachunkowość kreatywna, czyli jak nie dać się oszukać"

Iwona Szczepańska
8 lat temu
Przeglądów:

1 Rachunkowość kreatywna, czyli jak nie dać się oszukać Piotr Rybicki Karpacz, 7 czerwca 2014r. godz

2 Plan spotkania Wstęp Rachunkowość kreatywna definicja Parę słów o zysku netto Przykłady (aż 13) Zakończenie 2

3 Zastrzeżenie Przedstawione przykłady prezentują autentyczne dane finansowe spółek giełdowych, jednakże nie należy ich traktować jako analizę konkretnego przypadku, lecz jako próbę pokazania jak czytać dane zawarte w sprawozdaniach finansowych na podstawie wyrywkowych danych. Omówione przykłady mają charakter edukacyjny i tak należy je traktować. Nie stanowią one również rekomendacji, ani oceny konkretnego podmiotu. Nie są również przykładami negatywnej rachunkowości kreatywnej. 3

finansowych na podstawie wyrywkowych danych. Omówione przykłady mają charakter edukacyjny i tak należy je traktować.

4 2013 4

5 5

6 6

7 Zamiast wstępu... 7

8 Mogę obronić zarówno tezę, (1) iż rachunkowość kreatywną stosują wszystkie firmy, jak i całkowicie przeciwną (2) nie ma w Polsce rachunkowości kreatywnej 8

9 Ile razy od ubiegłorocznej Konferencji WallStreet 17 posądzono firmy o stosowanie rachunkowości kreatywnej? 9

10 Odpowiedź: 1 (słownie: jeden) 10

11 Tak się osiąga odlotowe zyski (1/2) Na poprawę wyników finansowych Polskich Lini Lotniczych wpłynęła aktualizacja majątku, a nie faktyczna restrukturyzacja firmy - ustalił "Dziennik Gazeta Prawna". Ministerstwo Skarbu Państwa twierdzi, że to nie jest kreatywna księgowość ( ) Na początku kwietnia Polskie Linie Lotnicze ogłosiły, że w 2013 r. zamiast straty na poziomie 196 mln zł wygenerowały 26 mln zł zysku ( ) Według naszych informacji, poprawa wyników LOT to efekt inżynierii finansowej. Polegała ona na decyzji zarządu spółki o aktualizacji wyceny majątku i obciążeniu odpisami wyniku finansowego za 2012 r., a nie na udanej restrukturyzacji. 11

Ministerstwo Skarbu Państwa twierdzi, że to nie jest kreatywna księgowość ( ) Na początku kwietnia Polskie Linie Lotnicze ogłosiły, że w 2013 r.

12 Tak się osiąga odlotowe zyski (2/2) Zarząd LOT bardzo sprytnie obniżył więc raty amortyzacyjne, a w rezultacie koszty operacyjne spółki, jedynie za pomocą manipulacji księgowych. Co więcej, aktualizacja wartości aktywów niefinansowych w bilansie 2012 r. stworzyła możliwości zmniejszenia kosztów amortyzacji środków trwałych nie tylko w 2013 r., ale też w 2014 i 2015 r. Daje to możliwość poprawienia wyniku operacyjnego o zysk z planowanej sprzedaży samolotów embraer 170 i 175. Ich obecna wartość jest zaniżona, a zysk powinien być znaczny, ponieważ wysokość odpisu aktualizującego ich wartość dokonanego w bilansie za 2012 r. wynosiła 240,6 mln zł. Źródło: 12

, ale też w 2014 i 2015 r. Daje to możliwość poprawienia wyniku operacyjnego o zysk z planowanej sprzedaży samolotów embraer 170 i 175.

13 Źródło: Akcjonariusz nr 1/

14 Co to jest rachunkowość kreatywna? 14

16 Źródło: Akcjonariusz nr 1/

17 Płaszczyzny rachunkowości kreatywnej Można zatem wyróżnić cztery płaszczyzny, co do których pojęcie rachunkowość kreatywna jest używane. 1. Pierwsza płaszczyzna dotyczy pozytywnego przekazu jaki daje rachunkowość kreatywna, gdy jest to wybór rozwiązań, jakie dopuszcza ustawa o rachunkowości które mają na celu jak najbardziej obiektywne (tj. rzetelnie i jasno) zaprezentowanie liczb w sprawozdaniu finansowym. Zarząd dokonuje takich wyborów, aby odbiorca sprawozdania finansowego miał jak najbardziej prawdziwy obraz sytuacji finansowej i majątkowej. Takie postrzeganie rachunkowości kreatywnej jest wskazane i pożądane i absolutnie nie ma znamion nadużyć czy fałszowania danych. Bardziej w tym przypadku będziemy mówić o polityce rachunkowości niż rachunkowości kreatywnej. Źródło: Akcjonariusz nr 1/

(tj. rzetelnie i jasno) zaprezentowanie liczb w sprawozdaniu finansowym.

18 2. Druga płaszczyzna wynika po części z pierwszej i dotyczy sytuacji kiedy celem sporządzającego sprawozdanie finansowe nie jest wybranie optymalnych rozwiązań, ale takich, które upiększą liczby. Z formalnego punktu widzenia oznacza to wybór takiego rozwiązania (dopuszczonego ustawą o rachunkowości), które będzie ukierunkowane na przekazanie określonej informacji odbiorcy. To rozwiązanie to klasyczna rachunkowość kreatywna. Źródło: Akcjonariusz nr 1/

Z formalnego punktu widzenia oznacza to wybór takiego rozwiązania (dopuszczonego ustawą o rachunkowości), które

19 3. Trzecia płaszczyzna to bardzo duża nadinterpretacja pojęcia rachunkowości kreatywnej i przypisywanie jako coś kreatywnego wszystkich nadużyć i przestępstw. Rachunkowość kreatywna jest tutaj rozumiana np. jako kradzież gotówki z kasy, ukrywanie lub zawyżanie pewnych wydatków lub kosztów, sporządzanie sprawozdania finansowego niezgodnie z przepisami. Jak łatwo zauważyć mamy tutaj do czynienia głównie z łamaniem prawa, a nie z typową rachunkowością kreatywną. Źródło: Akcjonariusz nr 1/

jako kradzież gotówki z kasy, ukrywanie lub zawyżanie pewnych wydatków lub kosztów, sporządzanie sprawozdania finansowego

20 4. Czwarta płaszczyzna jest najtrudniejsza do uchwycenia, ale też i najtrudniejsza do zrealizowania. Otóż dotyczy ona przypadków, gdy jeszcze przed zakończeniem roku (np. w październiku czy listopadzie) zawiera się takie umowy, czy dokonuje takich działań, które mają na celu zaprezentowanie danych w sprawozdaniu finansowym w określony sposób. Przykładem takich działań może być świadome renegocjowanie umów, które ma na celu szybsze lub późniejsze poniesienie kosztów np. wynagrodzeń lub usług obcych. Trudno mówić w tym przypadku o przekroczeniu prawa, trudno też jednoznacznie określić czy to już rachunkowość kreatywna czy jeszcze rozwiązania wymuszone otoczeniem rynkowym. Źródło: Akcjonariusz nr 1/

Przykładem takich działań może być świadome renegocjowanie umów, które ma na celu szybsze lub późniejsze poniesienie kosztów np. wynagrodzeń lub usług obcych.

21 a więc dwa najczęstsze cele rachunkowości kreatywnej: 1. Ukrycie strat 2. Pokazanie zysku 21

22 Czy zysk netto powinien być podstawą analizy? 22

23 Czy zysk netto powinien być podstawą analizy? Wszystkie wskaźniki giełdowe budowane są w oparciu o zysk netto (C/Z, C/WK) Jak powstaje zysk? zysk = przychody koszty - zalety zysku netto: a) zrozumiały przekaz, b) wiele wskaźników liczonych na jego podstawie, c) prezentowany w wielu miejscach - wady zysku netto: a) duża podatność na kreatywność, b) duża przypadkowość, c) przecenianie jego wartości 23

24 Czy zysk netto powinien być podstawą analizy? Przykład Dziś Dziś dokonuje transakcji a więc mam przychody, koszty oraz ZYSK 24

25 Następuje zdarzenie, które definitywnie oznacza stratę Strata Dziś Dziś dokonuje transakcji a więc mam przychody, koszty oraz ZYSK 25

26 Następuje zdarzenie, które definitywnie oznacza stratę Strata W którym momencie uznać stratę za stratę? Dziś Dziś dokonuje transakcji a więc mam przychody, koszty oraz ZYSK 26

27 Następuje zdarzenie, które definitywnie oznacza stratę A Strata B W którym momencie uznać stratę za stratę? C D E F G Dziś Dziś dokonuje transakcji a więc mam przychody, koszty oraz ZYSK 27

28 Zysk netto bardzo łatwo może stać się narzędziem rachunkowości kreatywnej 28

29 Praktyczne przykłady 29

30 Przykład 1 Dobry wynik kwartalny 30

31 Źródło: miesięcznik Kapitałowy, wrzesień

33 33

34 Zapamiętaj: jeden dobry kwartał to nie zawsze początek eldorado; na szczęście czasami tak 34

35 Przykład 2 Które poziomy zysku analizować? 35

36 36

37 Zapamiętaj: zysk netto może być mylący; analizuj wszystkie poziomy rachunku zysków i strat 37

38 Przykład 3 Prezentacja danych 38

39 39

40 Zapamiętaj: to zawsze subiektywny wybór 40

41 Przykład 4 Odroczony podatek dochodowy 41

42 42

43 43

44 Zapamiętaj: odroczony podatek dochodowy może być ujemny (tzn. poprawić wynik i to czasami istotnie) 44

45 Przykład 5 Zdarzenia jednorazowe 45

46 46

47 47

48 48

49 49

50 Zapamiętaj: szukaj zdarzeń jednorazowych; zdarzenia jednorazowe mogą skutecznie zamazać rzeczywisty wynik finansowy 50

51 Przykład 6 Duża zmienność wyników 51

52 Źródło: 52

53 ? Źródło: 53

54 Zapamiętaj: duża zmienność trudności w prognozowaniu 54

55 Przykład 7 4 kwartały? 55

56 56

57 57

58 Zapamiętaj: 4 kwartały to nie zawsze rok 58

59 Przykład 8 Odpisy aktualizujące 59

60 Źródło: Akcjonariusz nr 2/

61 61

62 Zapamiętaj: ZAWSZE analizuj odpisy aktualizujące 62

63 Przykład 9 Amortyzacja 63

64 64

65 Zapamiętaj: analizuj również amortyzację 65

66 Przykład 10 Jest dobrze! 66

67 Źródło: bankier.pl 67

68 Zapamiętaj: straty nie muszą być ujawnione wtedy, gdy tobie się wydaję, że powinny być ujawnione 68

69 Przykład 11 Rezerwy (i wszystko jasne) 69

70 70

71 Zapamiętaj: zawsze sprawdzaj jakość zysku 71

72 Przykład 12 Mała refleksja przed finałem 72

73 73

74 Przykład 13 Co się tak naprawę liczy? 74

76 76

77 Zapamiętaj: Gotówka, gotówka i jeszcze raz gotówka 77

78 Zamiast zakończenia... 78

79 Mogę obronić zarówno tezę, (1) iż rachunkowość kreatywną stosują wszystkie firmy, jak i całkowicie przeciwną (2) nie ma w Polsce rachunkowości kreatywnej 79

80 Odpowiedź na to pytanie pozostawiam otwartą 80

81 Dziękuję za uwagę Zapraszam do kontaktu: 81

Podobne dokumenty

Program IV Konferencji Rada Nadzorcza

Program IV Konferencji Rada Nadzorcza 12.00. Przywitanie uczestników 12.05. Perspektywy 2015, czyli co nas czeka już za chwilę /transmisja video/ (prof. Witold Orłowski) 12.30. Rachunkowość kreatywna,