1. Zmiany związane z wprowadzeniem Centrów Usług Wspólnych

Transkrypt

1 JBK1062 NOTA AKTUALIZACYJNA do książki Sprawozdawczość budżetowa oraz w zakresie operacji finansowych w jednostkach sektora finansów publicznych Izabela Świderek Dnia 31 marca 2016 r. zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz.U. poz. 441). Celem tej nowelizacji było dostosowanie rozwiązań w zakresie sprawozdawczości budżetowej do innych obowiązujących rozwiązań prawnych, wpływających na sposób i zakres konstrukcji sprawozdań budżetowych. Poniżej omówiono poszczególne zmiany. 1. Zmiany związane z wprowadzeniem Centrów Usług Wspólnych Najistotniejszym czynnikiem zmian jest wejście w życie, z dniem 1 stycznia 2016 r., ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1045), która umożliwiła samorządowym jednostkom organizacyjnym korzystanie ze wspólnej obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej. Konsekwencją takiego rozwiązania jest właśnie konieczność dostosowania przepisów w zakresie sprawozdań budżetowych jednostek samorządu terytorialnego. Efektem wprowadzonych zmian jest uzupełnienie słownika zawartego w 2 rozporządzenia poprzez dodanie pkt 10. Definiuje on kierownika jednostki obsługującej, uznając za niego kierownika jednostki obsługującej, o której mowa odpowiednio w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446), ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz z późn. zm.) i ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 486 z późn. zm.). 1

2 Na mocy art. 10b ustawy o samorządzie gminnym art. 6b ustawy o samorządzie powiatowym oraz art. 8d ustawy o samorządzie województwa jednostkami obsługującymi mogą być: urząd gminy, inna jednostka organizacyjna gminy, jednostka organizacyjna związku międzygminnego albo jednostka organizacyjna związku powiatowo-gminnego w odniesieniu do gmin, starostwo powiatowe, inna jednostka organizacyjna powiatu, jednostka organizacyjna związku powiatów albo jednostka organizacyjna związku powiatowo-gminnego w odniesieniu do powiatu, urząd marszałkowski lub inna wojewódzka samorządowa jednostka organizacyjna w odniesieniu do samorządu województwa. Umożliwienie skupienia obsługi w jednej jednostce stało się przyczynkiem dla wprowadzenia lit. g w 4 pkt 3. Na mocy tego przepisu zobowiązani do sporządzania i przekazywania sprawozdań w zakresie budżetów jednostek samorządu terytorialnego zostali również kierownicy jednostek obsługujących, odpowiednio do zakresu wykonywanych zadań wynikających z odrębnych uregulowań. Z tego względu przepisy zmienionego rozporządzenia w zakresie: obowiązku sporządzania sprawozdań rzetelnie i prawidłowo pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym w ustalonej przez zarząd formie, usunięcia nieprawidłowości w sprawozdaniach, terminowego przekazywania sprawozdań do zarządu jednostki samorządu terytorialnego i podpisywania sprawozdań, odnoszą się również do kierownika jednostki obsługującej. Ponadto kierownik jednostki obsługującej obowiązany jest, na mocy przepisu 14 ust. 1 rozporządzenia, do sporządzania i podpisania sprawozdań: Rb-27S, Rb-27ZZ, Rb-28S, Rb-28NWS, Rb-30S, Rb-34S oraz Rb-50. Podpis na sprawozdaniach budżetowych, oprócz kierownika jednostki obsługującej (w przypadku korzystania ze wspólnej obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej) winien złożyć również główny księgowy (skarbnik) jednostki obsługującej. Tak określone obowiązki kierownika jednostki obsługującej powodują również konieczność przedłożenia prawidłowo sporządzonych sprawozdań budżetowych zarządowi jednostki samorządu terytorialnego, w obowiązujących terminach. Szczegółowo określa je załącznik nr 44 do rozporządzenia. Z uwagi na dotychczasowe nieścisłości odnoszące się do zakresu sporządzanych przez przewodniczących jednostek samorządu terytorialnego sprawozdań, katalog sprawozdań, co do których istnieje obowiązek ich sporządzania 2

3 i przekazania odbiorcom, nałożony na przewodniczącego zarządu, uzupełniony został o sprawozdanie Rb-30S ( 4 pkt 3 lit. a). Ponadto, zgodnie z brzmieniem 4 pkt 5 lit. a, kierownicy jednostek organizacyjnych podległych i nadzorowanych przez jednostki samorządu terytorialnego (kierownicy samorządowych: jednostek budżetowych, zakładów budżetowych, instytucji kultury, podmiotów leczniczych albo samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, kierownicy innych samorządowych osób prawnych, utworzonych na podstawie odrębnych ustaw) oraz kierownicy jednostek obsługujących zobowiązani są do sporządzania i przekazywania w imieniu jednostki sprawozdania jednostkowego Rb-WSa. Umożliwienie prowadzenia wspólnej obsługi jednostek budżetowych wpłynęło również na zmianę definicji sprawozdania jednostkowego. Obecnie uznawane jest ono za sprawozdanie sporządzane przez kierowników jednostek organizacyjnych, kierowników jednostek obsługujących i naczelników urzędów skarbowych na podstawie ewidencji księgowej. Obowiązek sprawozdawania nakłada także konieczność usunięcia ewentualnych nieprawidłowości w tych sprawozdaniach przez kierowników jednostek obsługujących. Zgodnie bowiem z nowym brzmieniem przepisu 9 ust. 1 nieprawidłowości w sprawozdaniach, ujawnione w wyniku kontroli formalno-rachunkowej i/lub merytorycznej przeprowadzonej przez jednostkę otrzymującą sprawozdanie, zobowiązani są usunąć odpowiednio kierownicy jednostek, kierownicy jednostek obsługujących albo naczelnicy urzędów skarbowych sporządzający sprawozdania jednostkowe. Dokonać tego muszą jeszcze przed włączeniem zawartych w nich danych do sprawozdań łącznych lub zbiorczych. W razie zaistnienia takiej potrzeby do nich należy również dokonanie odpowiednich zapisów korygujących w księgach rachunkowych okresu sprawozdawczego. 2. Zmiany w sposobie sporządzania niektórych sprawozdań budżetowych W zakresie sprawozdania Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego uszczegółowiono dotychczasowe brzmienie opisu należności. Obecnie w kolumnie Należności wykazywane są salda początkowe (należności pozosta- 3

4 łych do zapłaty zmniejszone o nadpłaty), powiększone o kwoty przypisów należności z tytułu dochodów budżetowych, po zmniejszeniu ich o kwoty odpisów, przy czym jeżeli kwota nadpłat i odpisów przewyższa kwotę należności pozostałych do zapłaty i przypisów, to różnica wykazywana jest jako liczba ujemna. W kolumnie Należności wykazywane są również zaległości podatkowe zabezpieczone hipoteką. Nie wykazuje się w niej natomiast należności długoterminowych. Prawodawca doprecyzował również zakres wykazywanych przez jednostki sprawozdające Dochodów otrzymanych. W pozycji tej wykazywane są kwoty dochodów otrzymanych na rachunek bankowy jednostki w okresie sprawozdawczym, pomniejszone o dokonane zwroty. Ponadto, zgłaszane przez jednostki samorządu terytorialnego wątpliwości odnośnie do ujmowania w sprawozdaniu Rb-27S dochodów budżetowych pobieranych przez urzędy skarbowe i przekazywanych na rzecz jednostki samorządu terytorialnego przyczyniły się do szczegółowej regulacji wykazywanych dochodów. Podział ten zawarty jest w 3 ust. 1a załącznika nr 39. Zgodnie ze zmienionym przepisem ust. 1a dochody budżetowe pobierane przez urzędy skarbowe na rzecz jednostki samorządu terytorialnego z tytułu: 1) podatków i opłat wykazywane są w sprawozdaniach za marzec, czerwiec, wrzesień i rok budżetowy w sposób następujący: a) w kolumnie Plan (po zmianach) wykazywane są dane o planowanych dochodach, zgodnie z planem po ewentualnych zmianach, b) w kolumnach: Należności, Dochody wykonane (wpływy minus zwroty), zaległości netto wykazywane są dane zgodnie z danymi wynikającymi z informacji udostępnionej w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych w dziale: Finanse publiczne. Budżet państwa, odpowiednio do dnia 15 kwietnia, 15 lipca, 15 października danego roku budżetowego i 10 lutego roku następującego po roku budżetowym, c) w kolumnie Dochody otrzymane wykazywane są kwoty dochodów otrzymanych na rachunek bankowy jednostki w okresie sprawozdawczym, pomniejszone o dokonane zwroty, d) w kolumnie należności pozostałe do zapłaty wykazywane są kwoty stanowiące różnicę pomiędzy kwotami wykazanymi w kolumnie Należności oraz kwotami wykazanymi w kolumnie Dochody wykonane (wpływy minus zwroty), 4

5 2) udziału jednostek samorządu terytorialnego w podatku dochodowym od osób prawnych wykazywane są w sprawozdaniach za marzec, czerwiec, wrzesień i rok budżetowy w sposób następujący: a) w kolumnie Plan (po zmianach) wykazywane są dane o planowanych dochodach, zgodnie z planem po ewentualnych zmianach, b) w kolumnach: Należności oraz Dochody wykonane (wpływy minus zwroty) wykazywane są dane zgodnie z danymi wynikającymi z informacji udostępnionej w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych w dziale: Finanse publiczne. Budżet państwa, odpowiednio do dnia 15 kwietnia, 15 lipca, 15 października danego roku budżetowego i 10 lutego roku następującego po roku budżetowym, c) w kolumnie Dochody otrzymane wykazywane są kwoty dochodów otrzymanych na rachunek bankowy jednostki w okresie sprawozdawczym, pomniejszone o dokonane zwroty, d) w kolumnie należności pozostałe do zapłaty wykazywane są kwoty stanowiące różnicę pomiędzy kwotami wykazanymi w kolumnie Należności oraz kwotami wykazanymi w kolumnie Dochody wykonane (wpływy minus zwroty). Zmieniony został także sposób prezentacji danych w sprawozdaniu Rb-27ZZ z wykonania planu dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego ustawami. Przyczyną zmian w sposobie prezentacji danych sprawozdawczych są zmiany wynikające z ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. poz. 1302). Zmiany te wprowadziły odmienny od dotychczasowego zakres rozliczania należności przypadających od dłużnika alimentacyjnego z tytułu świadczeń wypłacanych z funduszu alimentacyjnego i odsetek. W instrukcji sporządzania sprawozdania Rb-27ZZ usunięto wyrazy: z wyjątkiem dochodów realizowanych w ramach ustawy o funduszu świadczeń alimentacyjnych, które należy wykazywać tylko w części należnej gminie wierzyciela. Obowiązujący obecnie zapis ust. 4 w 6 załącznika nr 39 nakazuje wykazywanie w sprawozdaniu Rb-27ZZ w kolumnie potrącone na rzecz jednostek samorządu terytorialnego kwoty do- 5

6 chodów, które powinny być także wykazywane w takiej samej wysokości w sprawozdaniu Rb-27S w kolumnie Dochody wykonane (wpływy minus zwroty) w paragrafie Dochody jednostek samorządu terytorialnego związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami. Ponadto wykazywane w sprawozdaniu Rb-27ZZ w części B danych uzupełniających należności, zaległości i nadpłaty z tytułu dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego ustawami powinny być w takiej samej wysokości wykazywane w sprawozdaniu Rb-27S. Zmiany również nastąpiły w formularzu sprawozdania Rb-PDP z wykonania dochodów podatkowych gminy/miasta na prawach powiatu (załącznik nr 11 do rozporządzenia). Nowe brzmienie nadano treści odnośnika nr 2 w związku z utratą mocy obowiązywania ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach (Dz.U. Nr 210, poz z późn. zm.). W zakresie sprawozdania Rb-28S z wykonania planu wydatków budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego doprecyzowano zobowiązania ogółem, wykazywane w kolumnie Zobowiązania ogółem. Obecnie uznawane są za nie wszystkie bezsporne zobowiązania niespłacone według stanu na koniec okresu sprawozdawczego. Takie też zobowiązania podlegają wykazaniu w kolumnie Zobowiązania ogółem sprawozdania Rb-28S. Prawodawca dokonał również zmiany sposobu wykazywania wielkości ekonomicznych w sprawozdaniu Rb-28NWS. Obecne brzmienie ust załącznika nr 39 nakazuje wykazywać plan finansowy wydatków, które nie wygasły z upływem roku budżetowego ustalony przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, o którym mowa w art. 263 ust. 5 ustawy o finansach publicznych. Plan finansowy powinien być zgodny z danymi wykazanymi w kolumnie Wydatki, które nie wygasły z upływem roku budżetowego sprawozdania Rb-28S na koniec roku budżetowego, w którym plan finansowy został przyjęty przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. W odniesieniu do załącznika nr 40 stanowiącego Instrukcję sporządzania rocznych sprawozdań Rb-WSa i Rb-WSb o wydatkach strukturalnych 6

7 wprowadzono zmianę polegającą na wyłączeniu z ww. sprawozdań krajowych środków publicznych, które stanowią współfinansowanie projektów realizowanych w ramach perspektywy finansowej (przepis 1 ust. 1). Zmiana ta stanowi konsekwencję konieczności dostosowania rozporządzenia do zapisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r., które definiuje nową metodologię weryfikacji zasady dodatkowości dla okresu programowania Zgodnie z art. 95 oraz pkt 2 załącznika X do tego rozporządzenia weryfikacja zasady dodatkowości będzie polegała na wykazaniu nakładów brutto na środki trwałe instytucji rządowych i samorządowych, przy czym państwo członkowskie nie ma obowiązku wykazywania tych kwot oddzielnie dla każdej z kategorii. W związku z możliwością wspólnej obsługi w załączniku nr 40 zmienione zostało brzmienie przepisu: 2 ust. 7, który obecnie stanowi, iż jednostka sporządza sprawozdanie skonsolidowane łączne/zbiorcze obejmujące wydatki własne jednostki i wydatki poniesione przez jednostki organizacyjne i nadzorowane oraz przez jednostki obsługujące wykazane w sporządzonych przez nie sprawozdaniach jednostkowych, 4 ust. 3, który obecnie stanowi, iż jednostki organizacyjne i nadzorowane przez jednostki samorządu terytorialnego oraz jednostki obsługujące przekazują w terminie do dnia 31 marca po upływie okresu sprawozdawczego sprawozdanie jednostkowe Rb-WSa właściwej jednostce, która sporządzi sprawozdanie skonsolidowane zbiorcze. 3. Dostosowanie sprawozdania Rb-70 do zmian w strukturze zatrudnienia w sądownictwie powszechnym i zmian w klasyfikacji budżetowej W związku ze zmianami wprowadzonymi przez kilka ustaw zmieniających dostosowano zasady sporządzania sprawozdania Rb-70 poprzez: a) włączenie kategorii asesorów sądowych do statusu zatrudnienia 07 w systemie ewidencji zatrudnienia w sądach powszechnych (w związku z ustawą z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 1224); 7

8 b) dodanie nowego statusu zatrudnienia 18 dla grupy specjalistów opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów (w związku z ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r. o opiniodawczych zespołach sądowych specjalistów, Dz.U. poz. 1418); c) dodanie nowego statusu zatrudnienia 19 dla grupy aplikantów sądowych i prokuratorskich (w związku z ustawą z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 694); d) zmianę zasad ujmowania w 406 należności dla żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy, obecnie w tym paragrafie ujmowane są inne należności przysługujące żołnierzom zawodowym oraz funkcjonariuszom, zaliczane do wynagrodzeń zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz z późn. zm.), niezaliczone do paragrafu 405 i 407, w tym nagrody uznaniowe i zapomogi dla żołnierzy zawodowych oraz nagrody i zapomogi dla funkcjonariuszy (w związku ze zmianą rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, t.j. Dz.U. z 2014 r. poz z późn. zm.). Wejście w życie zmienionych przepisów Większość zmienionych przepisów rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej weszła w życie z dniem 1 kwietnia 2016 r. i ma zastosowanie do sporządzania sprawozdań miesięcznych za marzec 2016 r. oraz kwartalnych za I kwartał 2016 r.; wyjątkiem są przepisy dotyczące sporządzania sprawozdań Rb-70 w zakresie aplikantów sądowych i prokuratorskich, których termin wejścia w życie to 1 stycznia 2017 r. Określony termin wejścia w życie zmian rozporządzenia związany jest z koniecznością dostosowania przepisów w sprawie sprawozdawczości budżetowej do aktualnie obowiązującego stanu prawnego określonego w innych przepisach. Wyjątek stanowią zapisy dotyczące aplikantów sądowych i prokuratorskich, które obowiązują od 1 stycznia 2017 r., ponieważ zgodnie z ustawą z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury oraz niektórych innych ustaw zorganizowanie pierwszego naboru na aplikację na nowych zasadach przewidziane jest na 2016 r., a zatrudnienie aplikantów w 2017 r. 8