Zapobieganie problemom zdrowotnym dzieci i młodzieży poprzez aktywność fizyczną.

Transkrypt

1 Zapobieganie problemom zdrowotnym dzieci i młodzieży poprzez aktywność fizyczną. Dr n. med. Joanna Ruszkowska Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi PABIANICE, 30 SIERPNIA 2012

2 Zgony przypisane wiodącym czynnikom ryzyka na świecie w 2004 r.* *Global health risks: mortality and burden of disease attributable to selected major risks. WHO 2009

3 Europejska strategia profilaktyki i kontroli przewlekłych chorób niezakaźnych (54 sesja WHO Europe; Kopenhaga,wrzesień 2006) Fundamenty zdrowia powstają bardzo wcześnie Korzystne postawy zdrowotne kształtują rodzice i środowisko rówieśnicze Zaniedbania w dzieciństwie prowadzą do: gorszego stanu zdrowia psychicznego i fizycznego częstszych zachowań agresywnych większej skłonności do uzależnień większej częstości występowania nadwagi i otyłości

4 Światowe zalecenia dot. aktywności fizycznej. WHO 2010 Dla dzieci i młodzieży w wieku 5-17 lat aktywność fizyczna powinna obejmować gry i zabawy, zajęcia sportowe, aktywność typu komunikacyjnego, rekreacyjnego, wychowanie fizyczne lub inny zaplanowany wysiłek realizowany w środowisku rodzinnym, szkolnym czy w społeczności lokalnej Dzieci i młodzież powinny podejmować codziennie wysiłek fizyczny o charakterze umiarkowanym i intensywnym trwający łącznie przynajmniej 60 minut dziennie Dzienne dawki aktywności fizycznej przekraczające 60 minut przynoszą dodatkowe korzyści zdrowotne. Większość dziennej aktywności ruchowej powinna mieć charakter aerobowy. Wysiłek o dużej intensywności zwłaszcza ten wzmacniający mięśnie i układ kostny, powinien być podejmowany przynajmniej 3 razy w tygodniu.

5 Poziom aktywności fizycznej dzieci i młodzieży w Polsce. 70% 6 i 7-latków wykazuje zadowalający poziom aktywności fizycznej Wśród 11-latków aktywni fizycznie stanowią blisko 42% W grupie 13-latków 34% to osoby o odpowiednim poziomie aktywności fiz. Nieco ponad 30% 15-latków to aktywni fizycznie

6 Poziom aktywności fizycznej dzieci i młodzieży w Polsce. 10% gimnazjalistów ma całoroczne zwolnienia z WF-u W liceach i technikach 40% dziewcząt ma całoroczne zwolnienia z WF-u W czasie wolnym młodzież w wieku lat poświęca 4 lub więcej godzin w tygodniu: - Na oglądanie TV i DVD => 50,7% - Przy komputerze => 49,2% - Aktywność ruchową => 37,9% Świderska-Kopacz J i wsp. Zachowania zdrowotne młodzieży gimnazjalnej i ich wybrane uwarunkowania. Cz. V. Aktywność fizyczna. Probl Hig Epidemiol 2008, 89(2):

7 Aktywność fizyczna młodzieży w wieku lat w czasie wolnym Świderska-Kopacz J i wsp. Zachowania zdrowotne młodzieży gimnazjalnej i ich wybrane uwarunkowania. Cz. V. Aktywność fizyczna. Probl Hig Epidemiol 2008, 89(2):

8 Liczba godzin dziennie w czasie wolnym, w dni szkolne przeznaczonych na oglądanie TV (w tym filmy wideo i DVD) Opracowanie własne na podstawie: Wyniki badań HBSC 2010.Raport techniczny. Red. Mazur J., Małkowska-Szkutnik A. Instytut Matki i Dziecka. Warszawa 2011

9 Liczba godzin dziennie w czasie wolnym, w dni szkolne przeznaczonych na granie w gry komputerowe lub na konsoli Opracowanie własne na podstawie: Wyniki badań HBSC 2010.Raport techniczny. Red. Mazur J., Małkowska-Szkutnik A. Instytut Matki i Dziecka. Warszawa 2011

10 Propagowanie aktywności fizycznej wśród dzieci i młodzieży ma na celu: Rozwiązywanie bieżących problemów grupy wiekowej (infekcje, stres) Zapobieganie ogólnym problemom zdrowotnym (wady postawy, nadwaga) Utrwalanie prozdrowotnych wzorów zachowań (tytoń, alkohol, agresja) Dostarczenie wiedzy na temat wpływu wysiłku fizycznego na zdrowie Wypracowanie i utrwalenie zachowań sprzyjających zdrowiu Wpływanie na stan zdrowia populacji (ChUK, cukrzyca, nowotwory, osteoporoza)

11 Wpływ treningu zdrowotnego na ukł. ruchu Wzrost masy i maksymalnej siły mięśniowej Poprawa unaczynienia mięśni szkieletowych Usprawnienie koordynacji ruchowej, harmonii oraz precyzji ruchów Poprawa ukrwienia i odżywienia stawów Pobudzenie czynności kaletek maziowych Zwiększenie zakresu ruchów w stawach

12 Wady postawy u dzieci polskich Brak odchyleń od prawidłowej postawy ciała stwierdzono u 18,1% dzieci wieku 3-6 lat. Maciałczyk-Paprocka i wsp. Postawa ciała dzieci w wieku przedszkolnym. Probl Hig Epidemiol 2011, 92(2): W grupie 7-15-latków odsetek dzieci z nieznaczną wadą postawy stanowi 59,3%; z wadą znaczną 22,5%. Kania-Gudzio T., Wiernicka M. Ocena postawy ciała dzieci w wieku 7-15 lat na podstawie wybranej losowo szkoły podstawowej miasta Poznania. Nowiny Lekarskie 2002, 71, 2-3,

13 Wpływ treningu zdrowotnego na ukł. ruchu Większa gęstość mineralna kości oraz masa kostna Wzrost przyswajania wapnia z pożywienia Mniejsza utrata masy kostnej a nawet jej utrzymanie w wieku starszym Wzrost równowagi i spadek częstości upadków

14 Problemy zdrowia psychicznego dzieci polskich powodu nerwicy lub zaburzeń nerwicowych cierpi 15 25% dzieci i młodzieży w szkole podstawowej, a nawet do 40% uczniów w szkole ponadpodstawowej Zdrowie psychiczne ok % piętnastolatków jest zagrożone z powodu objawów depresji lub innych problemów emocjonalnych. Bobrowski K. Zdrowie psychiczne i zachowania ryzykowne 15-latków badania mokotowskie. Alkoholizm i Narkomania 2006, tom 19: nr 3,

15 Wpływ treningu zdrowotnego na zdrowie psychiczne Wyższa subiektywna ocena samopoczucia Większa pewność siebie i wyższa samoocena Wyższy poziom zadowolenia z życia i pracy Niższy poziom lęku, rzadsze stany niepokoju Mniejsze napięcie psychiczne, większa odporność na stres Mniejsza częstość odczuwania smutku Poprawa procesu zasypiania oraz jakości snu

16 Wpływ treningu zdrowotnego na odporność organizmu Wzrost ilości neutrofili, granulocytów obojętnochłonnych oraz monocytów Długotrwały wzrost aktywności makrofagów i neutrofili oraz ich zdolności do zabijania drobnoustrojów Wzrost siły mięśni oddechowych i ruchomości klatki piersiowej Wzrost sprawności układu oddechowego Spadek częstości występowania infekcji górnych dróg oddechowych Łagodniejszy przebieg infekcji

17 Wpływ treningu zdrowotnego na metabolizm organizmu Zmniejszenie ogólnej ilości tkanki tłuszczowej Zmniejszenie wielkości adypocytów Wzrost wrażliwości tkanki tłuszczowej na działanie czynników lipolitycznych Wzrost aktywności lipazy lipoproteinowej Wzrost wrażliwości tkanek na działanie insuliny Spadek stężenia insuliny we krwi zmniejszenie wydzielania insuliny wzrost tempa wychwytywania i rozkładu

18 Nadwaga i otyłość dzieci polskich Dzieci w wieku 3-6 lat nadwaga dotyczy 9,1% dziewczynek i blisko 10% chłopców otyłość dotyczy 7,2% dziewczynek i 8,4% chłopców Mazur A. i wsp. Występowanie nadwagi i otyłości u dzieci przedszkolnych z regionu rzeszowskiego. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2008, 4(4): Uczniowie szkół podstawowych nadwagę stwierdzono u ok. 8% chłopców i 10,5% dziewcząt, a otyłość u około 7% chłopców i 11% dziewczynek. Mazur A. i wsp..: Nadwaga i otyłość u dzieci szkół podstawowych województwa podkarpackiego. Ped. Pol. 2001; 76: Dzieci w wieku lat nadwaga u 7,2% dziewcząt i 7,5% chłopców Otyłość u 7,3% dziewcząt i blisko 9% chłopców Krawczyński M. i wsp.: Otyłość u dzieci i młodzieży miasta Poznania. Aspekty etiopatogenetyczne, epidemiologiczne i społeczne. Nowiny Lekarskie 2001, 70(10-11):

19 Nadwaga i otyłość dzieci polskich Dzieci w wieku 7-19 lat Otyłość brzuszna u 6,6% dziewczynek i u 10,6% chłopców Nawarycz T., Ostrowska-Nawarycz L.: Otyłość brzuszna u dzieci i młodzieży doświadczenia łódzkie. Endokrynologia, Otyłość, Zaburzenia Przemiany Materii 2007, 3(1): 1 8

20 Częstość występowania nadmiernej masy ciała u młodzieży lat w Polsce Otyłość u polskich nastolatków. Epidemiologia, styl życia, samopoczucie red. Oblecińska A., Jodkowska M. Instytut Matki i Dziecka. Warszawa 2007

21 Częstość występowania nadwagi i otyłości u młodzieży w Polsce i w innych krajach Otyłość u polskich nastolatków. Epidemiologia, styl życia, samopoczucie red. Oblecińska A., Jodkowska M. Instytut Matki i Dziecka. Warszawa 2007

22

23 Dziękuję za uwagę!