Pożar budynku mieszkalnego i kościoła w Oławie analiza akcji

Transkrypt

1 30 maja 2013 r. doszło do pożaru zabytkowego kościoła św. Józefa przy ul. Janowskiego w Oławie. Strażakom udało się uratować sąsiadujący ze świątynią budynek mieszkalny. Podczas akcji ratowników ewakuowano z niego 8 osób. Pożar budynku mieszkalnego i kościoła w Oławie analiza akcji 1. Do stanowiska kierowania komendanta powiatowego PSP w Oławie (SK KP) 30 maja 2013 r. o godz dotarła informacja o zdarzeniu. 2. Rodzaj zdarzenia oraz przypuszczalna przyczyna powstałego zagrożenia: pożar duży, prawdopodobnie zaprószenie ognia przez osoby nieustalone, działania w celu ustalenia przyczyny, okoliczności oraz sprawcy prowadzą prokuratura i policja. 3. Nazwa zakładu, obiektu, terenu (obszaru), a także nazwa właściciela, użytkownika lub zarządcy: budynek mieszkalny i kościół przy ul. ks. Prałata Jana Janowskiego w Oławie. Właściciel kościoła Kościół rzymskokatolicki. Właściciel budynku mieszkalnego gmina miejska Oława. 4. Rodzaj i przeznaczenie obszaru (obiektu), w którym powstało zdarzenie: Kompleks budynków: Obiekt mieszkalny wielorodzinny, 3-kondygnacyjny, po dwa mieszkania na piętrze. Ostatnia kondygnacja składała się z części mieszkalnej (adaptacja strychu) i części gospodarczej strych. Obiekt sakralny kościół pw. św. Józefa w Oławie. Kościół pod wezwaniem św. Józefa, znajdujący się przy ul. ks. Prałata Janowskiego w Oławie, wybudowany został w 1877 r. Obecnie jest to kościół rzymsko-katolicki, zapasowy. Dawniej był to kościół ewangelicki, garnizonowy, pw. św. Michała. Charakterystyczne jest, że kościół stanowi budynek w zabudowie ciągłej z budynkiem mieszkalnym wielorodzinnym. Budynek sakralny, średnio wysoki, jednokondygnacyjny, całkowicie podpiwniczony, wykonany jest w konstrukcji tradycyjnej, murowanej. Mury z cegły pełnej, na zaprawie wapiennej, o grubości od 25 do 82 cm. Dach dwuspadowy o kącie nachylenia ok. 40 o, więźba dachowa o konstrukcji płatwiowo-kleszczowej, kryta dachówką karpiówką. Strop nad piwnicą: odcinkowy łukowy, ceglany, oparty na stalowych belkach. Strop nad nawą główną drewniany belkowy. Wieża kościoła, stanowiąca lokalną dominantę, murowana, z cegły pełnej, przykryta hełmem o konstrukcji drewnianej, pokrytym blachą cynkową. Do kościoła prowadzą dwa wejścia główne w ścianie frontowej oraz boczne, w ścianie wschodniej, prowadzące poprzez przedsionek również do zakrystii. W kościele znajdowały się instalacje: wodociągowa, kanalizacji sanitarnej, elektryczna oraz c.o. (nieużytkowana). Powierzchnia zabudowy części sakralnej: 189 m 2. Obiekt zachowany jest w strefie ochrony konserwatorskiej i wpisany w wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków. W budynku mieszkalnym 3-kondygnacyjnym znajdują się po dwa mieszkania na 1. i 2. kondygnacji nadziemnej. Trzecia kondygnacja nadziemna, na której powstał pożar, składała się z części mieszkalnej (adaptacja strychu) i strychu. Budynek mieszkalny ma ściany murowane, o grubości 1,5-2 cegły, strop odcinkowy łukowy ceramiczny, drewnianą konstrukcję dachu połączoną z dachem kościoła. Powierzchnia zabudowy części mieszkalnej: 236 m 2. Właścicielem budynku mieszkalnego jest gmina miejska Oława, a właścicielem budynku sakralnego Kościół rzymskokatolicki. Ani kościół, ani część mieszkalna nie były wyposażone w instalację pożarową. Budynek kościoła i sąsiedni budynek mieszkalny nie są ze sobą powiązane funkcjonalnie. Brak od- 8

2 dzielenia pożarowego obu budynków. 5. Zauważenie zdarzenia osoba, która pierwsza zauważyła zdarzenie, rozmiary zdarzenia w chwili zauważenia, ewentualne przyczyny późnego zauważenia: osoba, która pierwsza zauważyła zdarzenie, zadzwoniła na policję. Informacja do SK KP wpłynęła od dyżurnego policji, który nie miał danych osobowych osoby zgłaszającej. Zgłoszenie zdarzenia do jednostki ochrony przeciwpożarowej lub stanowiska kierowania: stanowisko kierowania przyjęło zgłoszenie od dyżurnego policji, który powiedział, że otrzymał informację o pożarze kościoła znajdującego się przy drodze, którą się jedzie na stary cmentarz w Oławie. Stwierdził, że na miejsce wysyła patrol. Nie miał numeru telefonu osoby zgłaszającej. Kolejne zgłoszenie pozwoliło doprecyzować, że pożar dotyczy kościoła przy ul. ks. Prałata J. Janowskiego, a nie znajdującego się niedaleko kościoła przy ul. św. Rocha. Ogólnie ponownych telefonów zarejestrowano 9, przy czym należy podkreślić, że z treści zgłoszeń wynika, że powiadomienia nie dokonał nikt z mieszkańców. 5 zgłoszeń otrzymano po przełączeniu z WCPR. Dysponowanie i alarmowanie Po otrzymaniu zgłoszenia dyżurny SK KP w I rzucie dysponuje: zastęp GBA 2,5/24 z JGR Oława, zastęp SH-24 z JRG Oława, zastęp GBA 2,30/16 z JRG Jelcz- -Laskowice, zastęp SH 20,6 z JRG Jelcz-Laskowice. W II rzucie zadysponowano kolejne zastępy: 2 GCBA, 1 GLBM z OSP KSRG oraz SH 25 z JRG nr 4 we Wro- cławiu. Zadysponowano 2 zastępy PSP z JRG nr 3 we Wrocławiu, z których 1 (GBA) zadysponowano w celu zabezpieczenia operacyjnego powiatu. Opis podjętych działań ratowniczych Składniki czasu operacyjnego: 1) godzina zauważenia zdarzenia (ustalenia lub szacowania): ok. 5.20; 2) godzina przyjęcia zgłoszenia o zdarzeniu przez właściwie terytorialnie stanowisko kierowania: przez SK KP w Oławie: 5.26; 3) godzina zadysponowania pierwszej jednostki ochrony przeciwpożarowej lub podmiotu KSRG: 5.27; 4) godzina przybycia na miejsce pierwszej jednostki ochrony przeciwpożarowej: 5.30; 5) godzina rozpoczęcia działań ratowniczych: 5.31; 6) godzina przekazania osób poszkodowanych zespołom ratownictwa medycznego: brak osób poszkodowanych; 7) godzina lokalizacji zagrożenia: 7.43; 8) godzina likwidacji zagrożenia: 15.00; 9) godzina zakończenia działań ratowniczych: 15.23; 10) godzina powrotu ostatniego podmiotu lub jednostki ochrony przeciwpożarowej oraz odzyskania gotowości operacyjnej: Czas interwencji: 10 godzin i 15 minut. Rozpoznanie oraz jego wyniki Rozpoznanie pośrednie Ze zgłoszenia wynikało, że pali się kościół pw. św. Józefa. Kościół zlokalizowany jest w środkowej części ul. ks. J. Janowskiego, do ulicy prowadził dojazd z dwóch stron: od strony ul. 3 Maja i od strony skrzyżowania z ul. Młyńską i Zwierzyniecką. W momencie dojazdu na miejsce zdarzenia KDR posiadał ogólną wiedzę na temat miejsca pożaru: mały kościół stanowiący kompleks z budynkiem mieszkalnym niskim, obiekty poniemieckie wybudowane w technologii murowanej z drewnianymi konstrukcjami dachów i możliwością wykonania innych elementów konstrukcyjnych (klatka schodowa, stropy) z drewna, co stanowiło jeden z podstawowych elementów do rozpoznania po przyjeździe na miejsce zdarzenia. Nie przewidywano trudności w dojeździe i dostępie do kompleksu, który można swobodnie obejść pieszo. Rozpoznanie bezpośrednie Po dojeździe na miejsce zdarzenia ustalono, że na miejscu zdarzenia jest dwuosobowy patrol policji. KDR wraz z policją udał się na rozpoznanie w budynku mieszkalnym. Na klatce schodowej nawiązano kontakt z częścią mieszkańców, którym wydano polecenie ewakuacji na zewnątrz budynku. Ustalono, że w budynku znajdują się 3 kondygnacje, na których znajdują się lokale mieszkalne (parter, I p., II p.). KDR wraz z policją, wchodząc na poszczególne kondygnacje, informował mieszkańców o potrzebie ewakuacji. Po dotarciu na II p. KDR doszedł do najdalszego mieszkania, za którym znajdował się strych gospodarczy częściowo zadymiony i objęty płomieniami ognia. Sytuacja pożarowa Pali się strych (II p.) kompleksu mieszkalno-sakralnego, pożar objął część mieszkalną. W momencie przyjazdu straży duże ilości dymu 9

3 Szkic sytuacyjny 10

4 wydobywały się poprzez dach budynku mieszkalno-sakralnego na powierzchni około 60 m 2, w trakcie rozpoznania w budynku ustalono, że w części mieszkalnej znajduje się klatka schodowa drewniana zlokalizowana przy zewnętrznej ścianie budynku. Klatka łączyła wszystkie 3 kondygnacje, na II p. od klatki odchodził w głąb budynku korytarz, przy którym znajdowały się dwa lokale mieszkalne. Za nimi znajdował się gospodarczy strych, który objęty był ogniem. Za płonącym strychem konstrukcja dachu łączyła się z budynkiem kościoła. Obie konstrukcje dachu łączyły się ze sobą. Po wykonaniu ewakuacji przez KDR wraz z policją i wyjściu na zewnątrz na dachu pojawiły się płomienie, spadające dachówki otwierały powierzchnie dachu, powodując łatwe rozprzestrzenianie się ognia na ostatniej kondygnacji. Ustalono, że budynek wyposażony jest w instalację elektryczną i sieć gazową, które wraz z podjęciem działań gaśniczych odłączono na przyłączach na parterze lub na zewnętrznej ścianie budynku. Przebieg pożaru Pierwsze zgłoszenie o pożarze wpłynęło do stanowiska kierowania komendanta powiatowego PSP w Oławie o godz Zgłoszenie wpłynęło od dyżurnego policji. O godz dyżurny SK KP PSP w Oławie zadysponował pierwsze zastępy. Wg procedury alarmowania i dysponowania sił i środków do pożaru obiektu sakralnego w I rzucie powinny być zadysponowane 2 x GBA, GCBA oraz SD/SH. Dyżurna zdecydowała się zadysponować zamiast GCBA drugi SHD (samochody SHD okazały się niezbędne przy prowadzeniu działań gaśniczych). Kolejne samochody gaśnicze i trzeci podnośnik zadysponowano w następnych rzutach. O 5.30 na miejsce pożaru przybyły pierwsze zastępy z JRG w Oławie (GBA, SH, razem 7 strażaków). Dowódca zadysponowanych zastępów miał ogólną wiedzę na temat miejsca pożaru: mały kościół stanowiący kompleks z budynkiem mieszkalnym, obiekty poniemieckie wybudowane w technologii murowanej z drewnianymi konstrukcjami dachów i możliwością występowania drewnianych schodów i stropów (co stanowiło jeden z podstawowych elementów do rozpoznania). Nie przewidywano trudności w dojeździe i dostępie do kompleksu. Obiekt można swobodnie obejść pieszo. Ze względu na stopień rozwinięcia pożaru w chwili dojazdu pierwszych zastępów należy domniemywać, że pożar powstał na długo przed powiadomieniem straży pożarnej (trwają prace biegłego mające na celu ustalenie godziny prawdopodobnego powstania pożaru). Pierwszy kierujący działaniem ratowniczym stwierdził, że pali się poddasze budynku wielorodzinnego przylegającego do kościoła. Na miejscu była policja, z dachu budynku mieszkalno-sakralnego (z powierzchni około 60 m 2 ) wydobywał się dym. Zabezpieczono miejsca zdarzenia, ustawiono SH24 na ul. Janowskiego przy części mieszkalnej płonącego budynku w celu sprawienia stanowiska gaśniczego na podnośniku i podania prądu wody na dach części mieszkalnej. Strażacy, idąc klatką schodową, informowali mieszkańców o zagrożeniu, prowadzili (z pomocą policjantów) ewakuację z parteru, I piętra i poddasza. Po dotarciu na najwyższą kondygnację ustalono, że pożar powstał w części strychu budynku mieszkalnego od strony kościoła. Strych był zadymiony i całkowicie objęty płomieniami. Jedna z osób mężczyzna przebywający na ostatniej kondygnacji początkowo odmówiła ewakuacji i wycofała się do mieszkania, po kilku minutach perswazji jednak się ewakuowała. Nadal nie można było wykluczyć obecności ludzi na objętym pożarem poddaszu i strychu. Ok. godz. 5.35, po ewakuowaniu mieszkańców (ogółem 8 osób) i odłączeniu prądu przy pomocy głównego wyłącznika prądu znajdującego się na klatce schodowej, rozpoczęto budowę drugiej linii gaśniczej i stanowiska gaśniczego na poddaszu budynku mieszkalnego, wprowadzając rotę klatką schodową (schody fot. archiwum KP PSP w Oławie 11

5 Informacje ogólne 1. Wypadki ludzi: nie doszło do wypadku z udziałem ratowników, pozostałych uczestników oraz innych osób osób zostało ewakuowanych z budynku mieszkalnego. 3. Z kościoła ewakuowane zostały naczynia i szaty liturgiczne oraz 2 figury (drewniana i gipsowa). 4. Nie doszło do zmian w środowisku, szacunkowe straty wstępnie oszacowano na zł (z czego zł to straty budynków). drewniane) usytuowaną przy zewnętrznej ścianie budynku z priorytetem utrzymania klatki schodowej jako jedynej drogi ewakuacji. Ok. godz podawano dwa prądy wody z podnośnika i z klatki schodowej. KDR zażądał dodatkowych sił, w tym podnośnika z łamanym ramieniem. W tym czasie płomienie objęły dach budynku mieszkalnego, przesuwając się w kierunku dachu kościoła (spadające dachówki otwierały drewnianą konstrukcję, co przyspieszyło rozwój pożaru). Zasilanie wykonano z hydrantów podziemnych i nadziemnych (jeden z hydrantów okazał się niesprawny, w innym stalowa pokrywa zasuwy była częściowa zalana asfaltem, co opóźniło jego użycie). Zastępy przybyłe z JRG Jelcz-Laskowice GBA i SH 21 zajęły stanowiska również na ul. Janowskiego, ale od strony kościoła. O godz sprawiono SH21 w celu budowy stanowiska gaśniczego na podnośniku. Wprowadzenie rot do kościoła szybko okazało się niemożliwe ze względu spadające elementy dachu, drewnianych schodów oraz wyposażenia. Sukcesywnie dojeżdżające jednostki OSP wykonywały zasilanie pracujących samochodów PSP z wykorzystaniem hydrantów podziemnych. O godz pożar nadal rozprzestrzeniał się. KDR podzielił teren akcji na dwa odcinki bojowe: OB 1, na którym pracowały zastępy z Oławy od strony ul. Młyńskiej (przy części mieszkalnej), oraz OB 2, na którym pracowały zastępy z Jelcza-Laskowic od strony ul. 3 Maja (przy części sakralnej). Przybyłe na miejsce pogotowie energetyczne odłączyło prąd na przyłączu energetycznym i na słupie, odcięto również dopływ gazu do budynku. Po przyjeździe zastępów PSP z Wrocławia sprawiono trzecie stanowisko gaśnicze z podnośnika SH24 ustawionego pomiędzy pracującymi już dwoma podnośnikami (godz. 6.35). Pożar nadal rozprzestrzeniał się. Na miejsce zdarzenia przybyli kolejno: komendant powiatowy PSP, d-ca JRG Oława, z-ca komendanta powiatowego PSP oraz grupa operacyjna komendanta wojewódzkiego PSP. Ok. godz w wyniku osłabienia drewnianej konstrukcji runęły dach kościoła i drewniana kopuła wieży kościelnej pokryta blachą miedzianą. Działanie z wykorzystaniem trzech stanowisk gaśniczych z podnośnika i jednego z wewnątrz budynku mieszkalnego umożliwiły lokalizację pożaru (godz. 7.32). Następnie prowadzono dogaszanie i zabezpieczono stwarzające zagrożenie elementy dachu. Po odpowiednim zabezpieczeniu obiektu oraz sprawdzeniu budynku wielorodzinnego pod względem obecności tlenku węgla obiekt sprawdzono kamerą termowizyjną. Na miejsce przybył prokurator i wraz z biegłym z zakresu pożarnictwa przeprowadził czynności dochodzeniowe. Przybyli również: inspektor nadzoru budowlanego, zarządca budynku wielorodzinnego oraz proboszcz parafii. Działania ratownicze zakończono o godz Przed odjazdem zastępów obiekt ogrodzono taśmą ostrzegawczą wzdłuż chodnika. Podsumowanie W wyniku pożaru zniszczeniu uległy większa część dachu i strych budynku mieszkalnego. Zalane zostały mieszkania na niższych kondygnacjach. Obroniono mieszkania oraz zakrystię oddzielającą część mieszkalną od kościoła. W budynku sakralnym zniszczone w całości zostały dach (w tym dach wieży), drewniany strop, wyposażenie sali nabożeństw (ołtarz, ambona, schody, antresola chór), tynki wewnętrzne (odspojone w wyniku działania wysokiej temperatury oraz wody), wszystkie instalacje (wodociągowa, elektryczna, kanalizacyjna), witraże, metalowe okna oraz drzwi. Uszkodzeniu uległy gzymsy (częściowo w wyniku zapadnięcia belek stropowych), sklepienia okien (pęknięcia), tynki w górnej części wieży. Ściany piwniczne i fundamenty są zawilgocone w wyniku akcji gaśniczej oraz późniejszych opadów. Z kościoła ewakuowane zostały naczynia i szaty liturgiczne oraz 2 figury (drewniana i gipsowa). Kierujący działaniem ratowniczym wstępnie oszacował straty na 1,5 mln zł (w tym 1 mln zł zniszczenia budynków). Nie stwierdzono uszkodzeń termicznych ani odchyleń w pionie ścian zewnętrznych. q Artykuł powstał na podstawie pracy zbiorowej zastępów straży pożarnej, które brały udział w akcji. Szczególne podziękowania dla Komendanta KP PSP w Oławie bryg. mgr. inż. Jana Ciętaka oraz Zastępcy Naczelnika Wydziału ds. operacyjnych i kontrolno- -rozpoznawczych kpt. mgr. inż. Łukasza Słomy za udostępnienie materiałów. 12