Spis rzeczy. Przedmowa do wydania czwartego... 22

Transkrypt

1 Spis rzeczy Przedmowa do wydania czwartego Rozdział 1. Co to jest socjologia? Socjologiczne spojrzenie na świat Studia socjologiczne Do czego socjologia może nam się przydać w życiu? Świadomość różnic kulturowych Ocena skutków działania Samopoznanie Rozwój myśli socjologicznej Pierwsi teoretycy Comte Durkheim Marks Kapitalizm a walka klas Zmiana społeczna materialistyczna koncepcja dziejów Weber Racjonalizacja Współczesne perspektywy socjologiczne Funkcjonalizm Teorie konfliktu Teorie działania społecznego Interakcjonizm symboliczny Zakończenie Podsumowanie Rozdział 2. Kultura i społeczeństwo Pojęcie kultury Wartości i normy Zmiany wartości i norm kulturowych Różnorodność kulturowa Etnocentryzm Socjalizacja Role społeczne Tożsamość Typy społeczeństw

2 6 Spis rzeczy Zanikający świat losy społeczeństw przednowoczesnych Łowcy i zbieracze Społeczeństwa pasterskie i rolnicze Cywilizacje przedindustrialne, czyli tradycyjne Świat nowoczesny społeczeństwa przemysłowe Rozwój globalny Pierwszy, Drugi i Trzeci Świat Kraje rozwijające się Kraje nowo uprzemysłowione Zmiana społeczna Czynniki zmiany społecznej Środowisko fizyczne Organizacje polityczne Czynniki kulturowe Zmiana w epoce nowoczesnej Czynniki ekonomiczne Czynniki polityczne Czynniki kulturowe Zakończenie Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 3. Zmieniający się świat Wymiary globalizacji Czynniki sprzyjające globalizacji Przyczyny postępu globalizacji Przemiany polityczne Przepływ informacji Korporacje ponadnarodowe Spór o globalizację Sceptycy Hiperglobaliści Zwolennicy koncepcji transformacji Wpływ globalizacji na nasze życie Narodziny indywidualizmu Praca zawodowa Kultura popularna Globalizacja a ryzyko Ryzyko stwarzane przez człowieka Ryzyko związane ze środowiskiem Ryzyko zdrowotne Globalne społeczeństwo ryzyka Globalizacja a nierówności społeczne Nierówności a podziały globalne

3 Spis rzeczy 7 Kampania na rzecz globalnej sprawiedliwości Zakończenie potrzeba stworzenia światowego systemu zarządzania. 96 Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 4. Interakcja społeczna a życie codzienne Badanie życia codziennego Mikrosocjologia i makrosocjologia Komunikacja niewerbalna Wyraz twarzy, gesty i emocje Twarz i szacunek Płeć a komunikacja niewerbalna Reguły społeczne a rozmowa Wspólne sensy Doświadczenia Garfinkla Wandalizm interakcyjny Sposoby rozmawiania Wykrzyknięcia Przejęzyczenia Twarz, ciało i mowa w interakcji Zdarzenia interakcyjne Znaczniki Manipulowanie wrażeniami Scena i kulisy Przestrzeń prywatna Interakcja w czasie i przestrzeni Czas zegarowy Życie społeczne a porządek czasowy i przestrzenny Zakończenie potrzeba bliskości Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 5. Płeć kulturowa i seksualność Różnice płci Płeć kulturowa a biologia różnice naturalne Socjalizacja do ról związanych z płcią Społeczne tworzenie płci Teorie nierówności płci Perspektywy funkcjonalistyczne Dyskusja Perspektywy feministyczne Feminizm liberalny

4 8 Spis rzeczy Feminizm radykalny Czarny feminizm Typy kobiecości, typy męskości i kulturowe relacje płci Kulturowy porządek płci Connell Kulturowa hierarchia płci Nowy kulturowy porządek płci tendencje kryzysowe Nowe wzory męskości Bezrobocie Przestępczość Kryzys znaczeń? Obraz mężczyzny w środkach przekazu Seksualność człowieka Biologia a zachowania seksualne Wpływ społeczeństwa na zachowania seksualne Seksualność w kulturze Zachodu Zachowania seksualne raport Kinseya Zachowania seksualne po badaniach Kinseya Nowy model wierności? Homoseksualizm Homoseksualizm w kulturze Zachodu Lesbijstwo Postawy wobec homoseksualizmu Kampania na rzecz praw i uznania homoseksualizmu Prostytucja Prostytucja dziś Prostytucja dziecięca i światowy rynek usług seksualnych Czym wytłumaczyć prostytucję? Zakończenie płeć kulturowa a globalizacja Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 6. Socjologia ciała zdrowie, choroba i starzenie się Socjologia ciała Społeczne podstawy zdrowia Zdrowie a klasa społeczna Zdrowie a płeć Zdrowie a rasa Zasada odwrotnie proporcjonalnej opieki Medycyna a społeczeństwo Narodziny biomedycznego modelu zdrowia Demografia badania społeczeństw ludzkich Model biomedyczny Krytyka modelu biomedycznego Medycyna i zdrowie w zmieniającym się świecie

5 Spis rzeczy 9 Socjologiczne teorie zdrowia i choroby Rola chorego Dyskusja Choroba jako przeżycie Zdrowie a starość Fizyczne przejawy starzenia się Problemy związane ze starzeniem się Zakończenie przyszłość starości Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 7. Rodziny Podstawowe pojęcia Zróżnicowanie rodzin Rodzina w teorii socjologicznej Funkcjonalizm Teorie feministyczne Nowe perspektywy w socjologii rodziny Beck i Beck-Gernsheim Małżeństwa i rozwody w Wielkiej Brytanii Rodzice samotnie wychowujący dzieci Powtórne małżeństwo Wielorodziny Nieobecny ojciec Kobiety bezdzietne z wyboru Modele rodziny różnorodność etniczna w Wielkiej Brytanii Rodziny południowoazjatyckie Rodziny afrokaraibskie i afroamerykańskie Zamiast małżeństwa Mieszkanie razem bez ślubu Gejowskie i lesbijskie układy partnerskie Przemoc i nadużycia w życiu rodzinnym Przemoc w rodzinie Seksualne wykorzystywanie dzieci i kazirodztwo Badania nad molestowaniem seksualnym Spór o wartości rodzinne Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 8. Przestępczość i dewiacja Socjologia dewiacji Interpretacje zjawisk przestępczości i dewiacji

6 10 Spis rzeczy Interpretacje biologiczne typy kryminalistów Interpretacje psychologiczne nienormalne stany psychiczne Socjologiczne teorie przestępczości i dewiacji Teorie funkcjonalistyczne Przestępczość a anomia Durkheim i Merton Subkultury Dyskusja Teorie interakcjonistyczne Dewiacja wyuczona zróżnicowane powiązania Teoria etykietowania Dyskusja Teorie konfliktu nowa kryminologia Realizm nowej lewicy Teorie kontroli Wnioski teoretyczne Struktura przestępczości w Wielkiej Brytanii Przestępczość a statystyki przestępstw Strategie walki z przestępczością w społeczeństwie ryzyka Polityka walki z przestępczością Rola policji w społeczeństwie ryzyka Społeczne grupy samopomocy Ofiary i sprawcy przestępstw Przestępczość a płeć Wskaźniki przestępczości mężczyzn i kobiet Przestępczość a kryzys męskości Przestępstwa, których ofiarami są kobiety Przestępstwa, których ofiarami są homoseksualiści Przestępczość a młodzież Przestępczość białych kołnierzyków Przestępczość korporacyjna Przestępczość zorganizowana Nowe oblicze przestępczości zorganizowanej Przestępczość w sieci Więzienia sposób na walkę z przestępczością? Zakończenie przestępczość, dewiacja a porządek społeczny Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 9. Rasa, etniczność i migracja Rozumienie rasy i etniczności Rasa Etniczność Grupy mniejszościowe Uprzedzenia, dyskryminacja i rasizm

7 Spis rzeczy 11 Rasizm Od starego rasizmu do nowego rasizmu Źródła rasizmu i dyskryminacji na tle etnicznym Interpretacje psychologiczne Interpretacje socjologiczne Etnocentryzm, hermetyczność i rozdział zasobów Teorie konfliktu Integracja etniczna i konflikt etniczny Modele integracji etnicznej Konflikt etniczny Migracja globalna Ruchy migracyjne Diaspory świata Imigracja do Wielkiej Brytanii Zmiany w brytyjskiej polityce imigracyjnej Różnorodność etniczna w Wielkiej Brytanii Zatrudnienie i sukces ekonomiczny Zmiany tendencji w zatrudnianiu członków mniejszości etnicznych od 1960 roku Najnowsze badania Induski sukces ekonomiczny Problem z awansem Sytuacja mieszkaniowa Rasa a przestępczość Rasizm w policji Imigracja a stosunki etniczne na kontynencie Migracja a Unia Europejska Uchodźcy, osoby ubiegające się o azyl i migranci zarobkowi Zakończenie Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 10. Klasy, stratyfikacja i nierówności Teorie klas i stratyfikacji Teoria Marksa Co to jest klasa Teoria Webera Teoria klas Wrighta Operacjonalizacja pojęcia klasy Klasa a zawód Golthorpe Modele przynależności klasowej problem dyskusyjny Struktura klasowa współczesnych społeczeństw zachodnich Kwestia klasy wyższej Klasa średnia

8 12 Spis rzeczy Nowe oblicze klasy robotniczej Klasa a styl życia Podklasa Stratyfikacja a płeć Określanie pozycji klasowej kobiet Poza gospodarstwem domowym? Praca zawodowa kobiet a podziały klasowe Ruchliwość społeczna Ruchliwość społeczna w badaniach porównawczych Ruchliwość w dół Ruchliwość społeczna w Wielkiej Brytanii Ruchliwość społeczna a płeć Zakończenie Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 11. Ubóstwo, opieka społeczna i wykluczenie społeczne Ubóstwo Co to jest ubóstwo? Badania ubóstwa Oficjalne statystyki ubóstwa Subiektywna ocena ubóstwa Ubóstwo w Wielkiej Brytanii najnowsze tendencje Kim są ludzie biedni? Skąd się bierze ubóstwo? Dyskusja Ubóstwo a ruchliwość społeczna Spór o podklasę Kontekst sporu o podklasę Podklasa, Unia Europejska a migracja Czy w Wielkiej Brytanii istnieje podklasa? Dyskusja Wykluczenie społeczne Formy wykluczenia społecznego Warunki mieszkaniowe i sąsiedztwo Młodzież Wieś Bezdomni Wykluczenie społeczne a przestępczość Państwo opiekuńcze i jego reforma Teorie państwa opiekuńczego Prawa obywatelskie Marshall Trzy typy kapitalizmu opiekuńczego Esping-Andersen Powstanie brytyjskiego państwa opiekuńczego

9 Spis rzeczy 13 Reforma systemu opieki społecznej Rządy konserwatywne redukcja opieki społecznej Dyskusja nad konserwatywnym programem redukcji opieki społecznej 359 Reforma opieki społecznej nowe zadania Zakończenie o równości i nierównościach raz jeszcze Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 12. Nowoczesne organizacje Organizacje a życie w nowoczesnym świecie Teorie organizacji Biurokracja według Webera Formalne i nieformalne stosunki w ramach organizacji Blau Dysfunkcjonalność biurokracji Merton Systemy mechaniczne i organiczne Burns i Stalker Teoria organizacji: kontrola czasu i przestrzeni Foucault Nadzór w organizacjach Granice nadzoru Biurokracja a demokracja Organizacje a płeć Kobiety na stanowiskach kierowniczych Co zamiast biurokracji? Zmiana organizacyjna model japoński Zmiany sposobów zarządzania Rozwiązania techniczne w nowoczesnych organizacjach Sieci organizacji Pytanie o debiurokratyzację Narodziny adhokracji Organizacja ponowoczesna Makdonaldyzacja społeczeństwa? Zakończenie Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 13. Praca i życie gospodarcze Co to jest praca? Praca płatna i niepłatna Kierunki rozwoju systemu zatrudnienia Gospodarka oparta na wiedzy Podział pracy a zależność ekonomiczna Tayloryzm i fordyzm Ograniczenia tayloryzmu i fordyzmu

10 14 Spis rzeczy Zmiany w systemie pracy Postfordyzm Elastyczność produkcji Praca zespołowa Zespoły zadaniowe Wszechstronność Szkolenia pracownicze Krytyka postfordyzmu Kobiety a praca zawodowa Kobiety i praca zawodowa perspektywa historyczna Wzrost aktywności zawodowej kobiet Praca a kulturowa nierówność płci Segregacja zawodowa Praca w niepełnym wymiarze Zróżnicowanie zarobków Czy zjawisko kulturowej nierówności płci w pracy zanika? Więcej możliwości dla kobiet na szczycie Ale dyskryminacja wobec kobiet na dole hierarchii zawodowej utrzymuje się Podział obowiązków domowych Prace domowe Nowy podział obowiązków domowych Praca a rodzina Praca zawodowa a obowiązki domowe Wydłużanie czasu pracy Wpływ pracy rodziców na rozwój dzieci Pracujące matki pod presją Przyjazne rodzinie rozwiązania organizacyjne w pracy Elastyczny czas pracy Wspólne etaty Praca w domu Urlopy wychowawcze Dyskusja Bezrobocie Analiza bezrobocia Bezrobocie w Wielkiej Brytanii Indywidualne doświadczenie bezrobocia Niepewność zatrudnienia Spadek bezpieczeństwa zatrudnienia Zagrożony środek czy niepewność zatrudnienia jest wyolbrzymiona? 434 Szkodliwe skutki niepewności zatrudnienia Korozja charakteru Koniec ze stałą posadą? Czy praca traci dla nas znaczenie? Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe

11 Spis rzeczy 15 Rozdział 14. Rządzenie i polityka Rządy, polityka i władza Pojęcie państwa Systemy polityczne Monarchia Demokracja Demokracja uczestnicząca Demokracja przedstawicielska Autorytaryzm Rozwój demokracji liberalnych na świecie Upadek komunizmu Z czego wynika sukces demokracji liberalnej? Paradoks demokracji Partie polityczne i systemy wyborcze w krajach zachodnich Systemy partyjne Europejskie partie skrajnie prawicowe Partie i system wyborczy w Wielkiej Brytanii Thatcheryzm i jego następstwa Nowa Partia Pracy Wybory w 1997 roku Polityka trzeciej drogi Zmiana polityczna i społeczna Globalizacja i ruchy społeczne Nowe ruchy społeczne Ruchy społeczne i nowoczesne techniki Ruchy nacjonalistyczne Teorie nacjonalizmu i narodu Nacjonalizm a społeczeństwo nowoczesne Narody bez państwa Mniejszości narodowe w Unii Europejskiej Narody i nacjonalizmy w krajach rozwijających się Zakończenie państwo narodowe, tożsamość narodowa i globalizacja 471 Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 15. Środki masowego przekazu i telekomunikacja Prasa i telewizja Prasa Telewizja Telewizja publiczna Przyszłość BBC Telewizja globalna Oddziaływanie telewizji Telewizja a przemoc

12 16 Spis rzeczy Badania socjologiczne programów informacyjnych Krytyka badań Glasgow Media Group Gatunki telewizyjne Opery mydlane Teorie mediów Wczesne teorie Sfera publiczna Habermas Hiperrzeczywistość Baudrillard Media a społeczeństwo nowoczesne Thompson Media a ideologia Nowe techniki telekomunikacyjne Telefony komórkowe przedsmak przyszłości? Internet Skąd wziął się Internet? Znaczenie Internetu Środki przekazu a globalizacja Muzyka Kino Superkoncerny medialne Imperializm mediów Światowe środki przekazu a demokracja Przeciwnicy światowych mediów i rozwiązania alternatywne Kwestia regulacji mediów Zakończenie Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 16. Oświata Rola oświaty Oświata a industrializacja Początki i rozwój oświaty w Wielkiej Brytanii Oświata a polityka System oświaty powszechnej i jego krytycy Polityka oświatowa rządu Nowej Partii Pracy Porównania międzynarodowe Szkolnictwo wyższe System szkolnictwa wyższego w Wielkiej Brytanii Kryzys finansowania szkolnictwa wyższego Teleuniwersytety Oświata a nowe techniki telekomunikacyjne Technika w klasie szkolnej Oświata a nierówny dostęp do osiągnięć technicznych Prywatyzacja oświaty Stany Zjednoczone przedsiębiorcy oświatowi

13 Spis rzeczy 17 Wielka Brytania na pomoc słabym szkołom Dyskusja Teorie nauczania a problem nierówności Kody językowe Bernstein Ukryty program szkolenia Illich Edukacja a reprodukcja kulturowa Bourdieu Analiza reprodukcji społecznej Willis Nauka nieróbstwa? Szkolni macho lat dziewięćdziesiątych Edukacja a płeć kulturowa Płeć a osiągnięcia szkolne Co jest przyczyną nierówności płci w szkołach? Czy złe wyniki w nauce rzeczywiście mają związek z płcią? Płeć kulturowa a szkolnictwo wyższe Oświata a etniczność Wykluczenie społeczne z procesu nauczania Iloraz inteligencji a osiągnięcia szkolne Co to jest inteligencja? Iloraz inteligencji a czynniki genetyczne Wojny o krzywą dzwonową Inteligencja emocjonalna i interpersonalna Zakończenie nauka przez całe życie Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 17. Religia Definicja religii Czym religia nie jest Czym jest religia Typy religii Totemizm i animizm Judaizm, chrześcijaństwo i islam Judaizm Chrześcijaństwo Islam Religie Dalekiego Wschodu Hinduizm Buddyzm, konfucjanizm i taoizm Teorie religii Religia według Marksa Durkheim i rytuał religijny Religie światowe a zmiana społeczna Weber Dyskusja Typy organizacji religijnych Kościoły i sekty

14 18 Spis rzeczy Wyznania i kulty Dyskusja Religia a płeć Przedstawienia religijne Kobiety w organizacjach religijnych Kobiety a katolicyzm Kobiety w kościele anglikańskim Religia, sekularyzacja i zmiana społeczna Aspekty sekularyzacji Religia w Wielkiej Brytanii Religia w Stanach Zjednoczonych Dyskusja nad tezą o sekularyzacji Nowe ruchy religijne Typy nowych ruchów religijnych Ruchy afirmujące świat Ruchy odrzucające świat Ruchy przystosowawcze Nowe ruchy religijne a sekularyzacja Ruchy milenarystyczne Wyznawcy Joachima Taniec Duchów Charakter ruchów milenarystycznych Apokaliptyzm Fundamentalizm religijny Fundamentalizm islamski Islam a Zachód Odrodzenie islamu Fundamentalizm chrześcijański Kościół elektroniczny Zakończenie Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 18. Wielkie ośrodki miejskie i przestrzeń miejska Cechy nowoczesnego urbanizmu Rozwój nowoczesnych ośrodków miejskich Teorie urbanizmu Szkoła chicagowska Ekologia miasta Urbanizm jako sposób życia Urbanizm a sztuczne środowisko Restrukturyzacja przestrzeni Harvey Urbanizm a ruchy społeczne Castells Dyskusja

15 Spis rzeczy 19 Kierunki rozwoju miast Rozwój przedmieść Upadek śródmieść Zamieszki Odnowa miast W stronę renesansu miast raport Grupy do zadań urbanistycznych 606 Uszlachetnianie i recykling urbanistyczny Urbanizacja w krajach rozwijających się Problemy urbanizacyjne w krajach rozwijających się Skutki gospodarcze Problemy środowiskowe Skutki społeczne Przyszłość urbanizacji w krajach rozwijających się Miasta a globalizacja Globalne ośrodki miejskie Miasto a peryferia Nierówności a globalne ośrodki miejskie Zarządzanie miastami w dobie globalizacji Zarządzanie w skali globalnej Miasta jako aktorzy polityczni, gospodarczy i społeczni Rola burmistrzów Zakończenie miasta a rządy globalne Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 19. Wzrost demograficzny a kryzys ekologiczny Światowy przyrost naturalny Analizy populacyjne demografia Dynamika zmian populacyjnych Przyrost naturalny w krajach rozwijających się Przejście demograficzne Prognozy w kwestii przyrostu naturalnego Wpływ człowieka na przyrodę Zagrożenie środowiska czy istnieją granice rozwoju? Zrównoważony rozwój Konsumpcja, ubóstwo i środowisko naturalne Źródła zagrożenia Skażenie środowiska i odpady Zatrucie powietrza Skażenie wody Odpady stałe Wyczerpywanie się zasobów Woda Jałowienie gleby i pustynnienie

16 20 Spis rzeczy Deforestacja Ryzyko a środowisko naturalne Globalne ocieplenie Co to jest globalne ocieplenie? Potencjalne skutki globalnego ocieplenia Wobec ryzyka globalnego ocieplenia Żywność zmodyfikowana genetycznie Spór o żywność zmodyfikowaną genetycznie Ocena ryzyka związanego z żywnością zmodyfikowaną genetycznie 652 Nasza przyszłość Środowisko naturalne problem socjologiczny? Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 20. Socjologiczne metody badawcze Pytania socjologiczne Czy socjologia jest nauką? Proces badawczy Problem badawczy Przegląd danych Sformułowanie problemu Opracowanie projektu Realizacja projektu Interpretacja wyników Sporządzanie raportu Ingerencja rzeczywistości! Rozumienie związków przyczynowo-skutkowych Przyczynowość a korelacja Mechanizm przyczynowości Próby kontrolne Ustalanie przyczyn Metody badawcze Etnografia Zalety i ograniczenia etnografii Badania sondażowe Kwestionariusze Próby Zalety i wady badań sondażowych Eksperymenty Historie życia Analizy historyczne Łączenie metod porównawczych i badań historycznych Badanie zmiany społecznej przykład globalizacji Praktyka badawcza problemy, pułapki, dylematy

17 Spis rzeczy 21 Badania miejskiego rasizmu i ubóstwa Powtórna analiza problemu badawczego Obserwacja uczestnicząca Publikacja wyników badań etnograficznych anonimowość, przyzwolenie i relacje władzy Zakończenie znaczenie socjologii Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Adresy internetowe Rozdział 21. Myślenie teoretyczne w socjologii Etyka protestancka Weber Dylematy teoretyczne Dylemat 1: Struktura a działanie Dyskusja Dylemat 2: Konsens a konflikt Dyskusja Dylemat 3: Problem płci Dyskusja Dylemat 4: Kształtowanie nowoczesnego świata Perspektywa Marksowska Stanowisko Webera Dyskusja Późniejsze teorie Teoria postmodernizmu Foucault Inne stanowiska Demokracja i sfera publiczna Habermas Społeczeństwo ryzyka Beck Gospodarka sieci Castells Refleksyjność społeczna Giddens Zakończenie Podsumowanie Kwestie do przemyślenia Dalsze lektury Bibliografia Słownik terminów Indeks osób Indeks rzeczowy Spis tabel Spis diagramów Spis ramek