Wpływ aerodynamiki przepływu powietrza przez nos na fizjologię nosa
|
|
- Sylwester Zakrzewski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRACE ORYGINALNE Wpływ aerodynamiki przepływu powietrza przez nos na fi zjologię nosa Wpływ aerodynamiki przepływu powietrza przez nos na fizjologię nosa The influence of nasal flow aerodynamics on the nasal physiology Stanisław Betlejewski 1, Andrzej Betlejewski 2 1 Katedra Zdrowia Publicznego Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy Uniwersytet Mikołaja Kopernika W Toruniu Kierownik: dr hab. med. K. Leksowski, prof. UMK 2 Oddział Otolaryngologiczny Szpitala Specjalistycznego im. F. Ceynowy w Wejherowie Ordynator: dr med. A. Betlejewski Summary The ability of the human nose to warm and humidify the respiratory air is important to maintaining the internal environment of the lungs, since ambient air is conditioned to nearly alveolar conditions (body temperature and fully saturated with water vapour) upon reaching the nasopharynx. Because of very short time of the inspiratory phase duration, as well as expiratory phase, only the rich vascularization of the nasal mucosa and specific organization of the submucosal vessels are not able to assure such effective physiological activity. Therefore the type of airflow during the respiration is essential to understanding the functional possibilities of the nasal mucosa. Most studies have investigated the airflow only in steady-flow conditions, where the laminar flow was observed. Anatomically accurate physical models of real nasal cavities and particle image velocimetry allow evaluation of the entire flow field in the nasal cavity. In these investigations a partially turbulent flow was observed even at low air velocities in most part of the nasal cavity. From a physiological perspective, a turbulent flow would seem sensible, since it enhances contact between air and the mucosal layer. By doing so, the nasal physiological functions humidification, cleaning and warming are optimized. Hasła indeksowe: nos, fizjologia, aerodynamika, przepływ powietrza Key words: nose, physiology, aerodynamics, air flow Otolaryngol Pol 2008; LXII (3): by Polskie Towarzystwo Otorynolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi Rolę czynności fizjologicznej nosa dla przygotowania powietrza oddechowego oraz w odniesieniu do chirurgii zatok przynosowych przedstawił Artur Protez w 1938 r. [1], a jeszcze bardziej szczegółowo omówił w swej monografii Applied physiology of the nose [2]. Od tego czasu ukazały się bardzo liczne prace, omawiające to zagadnienie i odnoszące się do poszczególnych czynności, takich jak oczyszczanie, ogrzewanie i nawilgotnienie powietrza oddechowego. Czynność fizjologiczna oczyszczania powietrza oddechowego ściśle związana jest z czynnością wydzielniczą gruczołów błony śluzowej nosa oraz z czynnością rzęsek nabłonka oddechowego. Przegląd wcześniejszych badań dotyczących tego zagadnienia przedstawił w swej pracy Tremble [3]. W badaniach dotyczących kierunku ruchów rzęsek w zatokach przynosowych i jamach nosa, olbrzymim postępem były doniesienia Autorzy nie zgłaszają konfliktu interesów. Messerklingera w zakresie czynności aparatu śluzówkowo-rzęskowego błony śluzowej górnych dróg oddechowych [4, 5]. Jedną z głównych czynności nosa jest ogrzewanie (lub oziębianie) i nawilżanie wdychanego powietrza w celu ochrony niżej leżących odcinków błony śluzowej dróg oddechowych oraz dla umożliwienia wymiany gazowej w pęcherzykach płucnych [6, 7, 8, 9]. Zadanie to nos wypełnia z doskonałą efektywnością [10]. W bardzo krótkim odcinku dróg oddechowych, od nozdrzy przednich do nozdrzy tylnych wdychane powietrze zostaje ogrzane i nawilżone [8]. Dla prawidłowej wymiany gazowej w pęcherzykach płucnych niezbędne jest nasycenie powietrza oddechowego para wodną i równoczesne uzyskanie przez powietrze temperatury ciała [11, 12]. W badaniach modelowych, Naftali i wsp. [13] stwierdzili, że zdro- Otolaryngologia Polska 2008, LXII, 3 321
2 S. Betlejewski, A. Betlejewski wy nos może wydajnie dostarczyć ponad 90% ciepła i dopływu wody niezbędnej do zapewnienia powietrzu ze środowiska otaczającego, prawie normalnych warunków, spotykanych w pęcherzykach płucnych, niezależnie od szerokiego zakresu zmiennych warunków środowiskowych [13]. Podczas wydechu ciepło i wilgotność powietrza są odzyskiwane z powietrza wydechowego. Ogrzewanie powietrza wdychanego zależy więc w dużej mierze od ciepła dostarczanego błonie śluzowej przez przepływ krwi w naczyniach błony śluzowej, ale również od ciepła odzyskiwanego z powietrza wydechowego. Podobnie wilgotność względna powietrza wdechowego zależy od zdolności wydzielniczej gruczołów błony śluzowej, ale również od zawartości wody w powietrzu wydechowym. Ażeby możliwa była jednak resorpcja wilgotności z powietrza wydechowego, niezbędna jest różnica pomiędzy temperaturą powietrza a temperaturą błony śluzowej [10, 14]. Odnośnie do wartości temperatury wewnątrznosowej, podczas wdechu i wydechu ma miejsce istotna wymiana ciepła. Podczas wdechu cieplejsze ściany nosa ogrzewają chłodniejsze powietrze wdechowe, podczas wydechu chłodniejsze ściany nosa obniżają temperaturę cieplejszego powietrza wydechowego. Te fakty powodują obniżanie temperatury błony śluzowej, a ogrzanie powietrza podczas wdechu i vice versa, wzrost temperatury błony śluzowej a spadek temperatury powietrza podczas wydechu [10]. Równoległe badania temperatury błony śluzowej nosa i powietrza oddechowego, przeprowadzone in vivo przez Wiesmiller i wsp. [10] wykazały, że te różnice temperatur wynoszą średnio 1,7ºC przy końcu wdechu i 1,9ºC przy końcu wydechu. W badaniach temperatury i wilgotności względnej, przeprowadzonych przez Keck i wsp. [8], w trzech różnych miejscach nosa (na wysokości zastawki nosa, przedniego odcinka małżowiny nosowej dolnej i w części nosowej gardła), okazało się, że największy wzrost temperatury i wilgotności powietrza przy końcu fazy wdechowej oddechu, był w przednim odcinku nosa, tuż za zastawką nosa (średnio o 3,9ºC i o 34% wilgotności względnej) [8]. Ten niezwykle wydajny proces nawilżania i ogrzewania około 500 ml powietrza oddechowego podczas każdego oddechu następuje w bardzo krótkim czasie. Przyjmując średnią częstotliwość oddechu podczas spoczynku, wynoszącą 16 oddechów na minutę, czas całego cyklu oddechowego wynosi 3,75 sekundy. Uwzględnić jednak trzeba, że cykl oddechowy składa się z szeregu faz: fazy wdechowej, okresu zmiany kierunku przepływu i przejścia wdechu w wydech, następnie z fazy wydechowej, zakończonej okresem pauzy oddechowej, z ponowną zmianą kierunku przepływu, trwającej do następnego pobudzenia wdechowego. We wcześniejszych badaniach, przeprowadzonych wśród 45 młodych, zdrowych osób (w wieku lat), przy użyciu zapisu rynospirograficznego [15], stwierdzono, że w warunkach oddychania spoczynkowego średnia częstotliwość oddychania wynosiła u kobiet 17,8, natomiast w grupie 20 mężczyzn 16,5. Przy takiej częstotliwości oddychania, czas odpowiadający fazie wdechowej wyniósł średnio u kobiet 0,35 s., fazy przejścia wdechu w wydech 1,01 s., fazy wydechowej 0,47 s. a okres pauzy oddechowej 1,55 s. W grupie mężczyzn odpowiednio czasy poszczególnych faz wynosiły: faza wdechu 0,33 s., przejście wdechu w wydech 1,04 s., wydech 0,6 s. a okres pauzy oddechowej 1,65 s. [15]. Nieco inaczej czas trwania poszczególnych odcinków cyklu oddechowego wyglądał w badanej grupie 40 zdrowych dzieci (bez żadnych zaburzeń ze strony oddychania) w wieku 7 14 lat [16]. Obserwowano tu wyraźne, w porównaniu z osobami dorosłymi skrócenie faz przejściowych (przejście z wdechu w wydech i okres pauzy oddechowej) kosztem wydłużenia okresów wdechu i wydechu (tab. I). Zwiększenie częstości oddychania, np. podczas wysiłku fizycznego, odbywa się głównie kosztem skrócenia faz przejściowych, podczas zmiany kierunku przepływu, szczególnie zauważalny w okresie tzw. pauzy oddechowej, w końcowej fazie wydechu [15]. Przyjmując te dane jako pewnego rodzaju średnie wartości czasowe, zauważyć można, że okres, podczas którego około 500 ml powietrza oddechowego przepływając przez jamę nosa musi zostać wydajnie ogrzane i nawilżone, jest bardzo krótki. Ogrzewanie powietrza odbywa się kosztem oziębiania błony śluzowej [10], niewątpliwie niezwykle ważnym czynnikiem jest bogate unaczynienie błony śluzowej i specyficzna organizacja tego unaczynienia z naczyniami pojemnościowymi w postaci ciał pseudojamistych. Ale uwzględniając nawet doskonałą regulację nerwowo-naczyniową, umożliwiającą szybkie zmiany wypełniania i opróżniania łożyska naczyniowego błony śluzowej nosa, bardzo trudno wyjaśnić sposób wykonywania czynności ogrzewania i nawilżania tak dużych porcji powietrza oddechowego, w tak krótkim czasie przez stosunkowo niewielką powierzchnię błony śluzowej nosa bez uwzględnienia sposobu przepływu tego powietrza przez nos [17]. Dla czynności fizjologicznej nosa rodzaj przepływu powietrza przez nos ma bardziej istotne znaczenie niż opisywane wielokrotnie wcześniej linie strumieni powietrza [18]. Według klasycznych pojęć normalnym i prawidłowym rodzajem przepływu przez nos był 322 Otolaryngologia Polska 2008, LXII, 3
3 Wpływ aerodynamiki przepływu powietrza przez nos na fi zjologię nosa Tabela I. Średnie wartości czasu trwania poszczególnych odcinków cyklu oddechowego i średnie wartości częstotliwości oddychania w porównywanych grupach Czas w sekundach (wartości średnie i odchylenie standardowe) Faza cyklu oddechowego kobiety w wieku lat mężczyźni w wieku lat dzieci w wieku 7 14 lat X d X d X d Wdech 0,35 0,12 0,33 0,11 0,37 0,1 Przejście z wdechu w wydech 1,01 0,21 1,04 0,11 0, Wydech 0,47 0,24 0,6 0,22 0,65 0,2 Pauza oddechowa i przejście wydech w kolejny wdech 1,55 0,35 1, ,28 0,4 Średnia częstotliwość oddechu 17,8 16,5 16,0 X wartości średnie d - odchylenie standardowe przepływ laminarny, natomiast istnienie turbulencji w nosie uważano za przepływ patologiczny i niekorzystny [1, 18]. Wielokrotnie opierano się na doświadczeniu Paulsena z 1882 roku [19], w którym przez jamy nosa zwłok wyłożone papierkami lakmusowymi przepuszczano pary amoniaku. Doświadczenie to było wykonane prawidłowo, natomiast interpretacja, polegająca na połączeniu linią ciągłą poszczególnych miejsc, w których zabarwione zostały papierki lakmusowe, było błędne. Zabarwienie prawie wszystkich papierków w jamie nosa świadczyło, że przepływające powietrze wypełniło prawie całą jamę nosa (nie uwzględniono w doświadczeniu fizjologicznej zmienności ciśnień i objętości przepływu), natomiast rysowanie na tej podstawie linii strumieni powietrza było już dowolną interpretacją. Te linie strumieni były potem wielokrotnie powtarzane na podstawie doświadczeń, nieuwzględniających praw przepływu gazu przez jamę o bardzo nierównym kształcie przekroju na całej długości przepływu [17, 20]. Badania Masinga [21], a szczególnie Fischera [22], wykazały, że dyskusje dotyczące kształtu i przebiegu linii strumieni powietrza mają dla fizjologii oddychania przez nos niewielkie znaczenie [18, 23]. Dla wyjaśnienia procesów fizjologicznych nosa bardziej istotny jest rodzaj przepływu powietrza oddechowego przez nos. Przy przepływie laminarnym strumienie gazu przebiegają równolegle do siebie i równolegle do ścian ograniczających przestrzeń, przez którą przepływają. W tej sytuacji jedynie brzeżne strumienie powietrza mogą mieć kontakt ze ścianą jam nosa i mieć dobre warunki przez bezpośredni kontakt z błoną śluzową nosa, do ogrzania i zwiększenia wilgotności względnej. Taka sytuacja w znacznym stopniu ogranicza możliwości zmiany warunków fizycznych tym strumieniom powietrza, które nie mają bezpośredniego kontaktu z błoną śluzową, uwzględniając krótki czas przepływu powietrza przez nos podczas wdechu czy wydechu. Badania Wiesmiller i wsp. [10] wykazały, że błona śluzowa oddaje ciepło powietrzu wdechowemu, natomiast podczas wydechu powietrze ma wyższą temperaturę niż temperatura błony śluzowej, i ciepło to oddaje, a więc wymiana ciepła między tymi dwoma środowiskami wymaga lepszego kontaktu, niż ten, który zapewnia przepływ laminarny strumieni powietrza. W przypadku przepływu turbulentnego właściwie każda cząsteczka gazu ma własny kierunek i nie można w tym przypadku mówić o strumieniu przepływu. Utrzymany jest zasadniczy kierunek przepływu, związany z różnicą ciśnień, ale w tym sposobie przepływu każda cząsteczka powietrza oddechowego ma szanse zetknąć się z błoną śluzową nosa, a nie tylko strumienie brzeżne. Wiele badań modelowych, prowadzonych w ostatnich latach wykazało, że w różnych częściach jamy nosa można wykazać różnice szybkości przepływu [24, 25, 26], jednak nawet w niskich, fizjologicznych szybkościach przepływu można wykazać przepływ turbulentny. Dla określenia rodzaju przepływu istotne jest określenie liczby Reynoldsa (Re). Liczba Reynoldsa jest bezwymiarowym współczynnikiem wyrażającym stosunek sił bezwładności do sił lepkości. Przy Re <2300 przepływ jest laminarny, (n D r) Re =, h gdzie: n = średnia prędkość przepływu (m/s), D = wymiar liniowy (np. średnica rury) (m), r = gęstość (kg/m 3 ), h = współczynnik lepkości dynamicznej. Przy wartościach Re >4000 dominują siły bezwładności i przepływ staje się turbulentny. W obszarze przejściowym między Re 2300 i Re 4000 przepływ jest nieokreślony, udział turbulencji może być różny, tego rodzaju przepływ w piśmiennictwie anglojęzycznym określany jest jako transitional flow. Otolaryngologia Polska 2008, LXII, 3 323
4 S. Betlejewski, A. Betlejewski Obliczenie teoretyczne wartości liczby Reynoldsa dla przepływu powietrza w nosie jest niezwykle trudne, gdyż szereg danych jest zmiennych, m.in. ze względu na morfologię jam nosa. Wymiary średnicy jam nosa są niemal w każdym odcinku przekroju nosa bardzo różne i zmienne w zależności od wypełnienia łożyska naczyniowego błony śluzowej, ponadto kształt przekroju jam nosa jest bardzo złożony, bardzo daleki od modelu przekroju rury. Jak wynika z badań ostatnich lat również prędkość przepływu jest bardzo różna w poszczególnych częściach jam nosa. Niezwykle dynamicznie zmienną jest też różnica ciśnień, powodująca przepływ powietrza oddechowego przez nos. Kortekangas [18] przypuszczał, że liczba Reynoldsa dla nosa niewiele przekracza krytyczną wartość 2320, jednakże już badania modelowe Fischera [22], a także najnowsze badania [26, 27] wykazały, że już przy małych szybkościach przepływu, w granicach fizjologicznych wartości objętościowego natężenia przepływu stwierdza się istnienie przepływu turbulentnego. Istnienie więc turbulencji w przepływie powietrza przez nos nie budzi już dzisiaj wątpliwości, a znaczenie tego typu przepływu wyjaśnia w dużej mierze zdolności pierwszego odcinka dróg oddechowych do wykonania z dużą wydajnością zadań fizjologicznych przygotowania powietrza oddechowego dla ochrony niżej leżących dróg oddechowych i dla efektywnej wymiany gazowej w pęcherzykach płucnych. Duża zmienność fizjologiczna podczas każdego oddechu, jak i zmienność osobnicza jam nosa powoduje, że trudno jest jednoznacznie określić rodzaj przepływu. Wydaje się, że najbardziej odpowiadającym warunkom w nosie jest zakres wartości przepływu, który mieści się między wartościami liczby Reynoldsa Re 2300 i Re 4000, a który w piśmiennictwie anglojęzycznym określany jest pojęciem transitional flow. WNIOSKI Istnienie w mniejszym lub większym stopniu udziału turbulencji w przepływie powietrza przez nos wydaje się w świetle badań modelowych nie budzić wątpliwości. Udział turbulencji w przepływie powietrza przez nos w dużej mierze wyjaśnia fizjologię przygotowywania przez nos powietrza oddechowego dla dalszych odcinków układu oddechowego. PIŚMIENNICTWO 1. Protez AW. Nasal Physiology and its Relation to the Surgery of the Accessory Nasal Sinuses. Proc. Royal Soc. Med. 1938; 31 (120): Protez AW. Essays on the Applied Physiology of the Nose. Annals Publishing Comp. St Louis, Tremble GE. Milestones in research of upper respiratory cilia. Arch. Otolaryng. (Chicago) 1962, 76, Messerklinger W. Mucosa of the upper respiratory tract from the viewpoint of newer research. Arch. Ohren Nasen Kehlkpfheilk. 1958, 173 (1): Messerklinger W. Mucosa of the upper respiratory tract from the standpoint of modern research. Arch. Ohren Nasen Kehlkpfheilk. 1958, 173 (2): Ingelstedt S, Ivstam B. Study in the humidifying capacity of the nose. Acta Otolaryngol. 1951, 39, Betlejewski S. Wpływ czynników środowiskowych na czynność fizjologiczną nosa. Otolaryngol. Pol,.1993, 47, supl Keck T, Leiacker R, Heinrich A, Kühnemann S, Rettinger G. Humidity and temperature profile in the nasal cavity. Rhinology 2000, 38 (4), Keck T, Leiacker R, Lindemann J, Rettinger G, Kühnemann S. Endonasales Temperatur- und Feuchtprofil nach Exposition zu verschieden klimatisierter Einatemluft. HNO 2001, 49, Wiesmiller K, Keck T, Leiacker R, Lindemann J. Simultaneous in vivo measurements of intranasal air and mucosal temperature. Eur. Arch. Otorhinolaryngol. 2007, 264 (6), Negus V. Biology of respiration. Livingstone, Edinburgh Nunn JF. Kliniczna fizjologia oddychania. PZWL, Warszawa Naftali S, Rosenfeld M, Wolf M, Elad D. The air-conditioning capacity of the human nose. Ann. Biomed. Eng., 2005, 33 (4), Walter JEC, Wells RE. Heat and water exchange in the respiratory tract. Am. J. Med., 1961, 3o Betlejewski S, Kłosowska M, Pawłowski A. Wysiłek fizyczny a drożność nosa. Annales Academiae Medicae Gedanensis 1978, 8, Betlejewski S, Piziewicz A. Nasal respiration and physical effort in children. International Journal of Pediatric Oto-Rhino- Laryngology, 1981, 3, 4, Betlejewski S. Znaczenie aerodynamiki dla fizjologii oddychania przez nos. Otolaryngol. Pol,.1996, 50, supl. 21, Kortekangas AE. Funktion und Funktionsprüfung der Nase und der Nasennebenhöhlen. W: Berendes J., Link R., Zöllner F.: Hals-Nasen-Ohrenheilkunde in Praxis und Klinik. Bd.1, G. Thieme Verlag, Stuttgart Paulsen E. Experimentelle Untersuchungen über die Strömung der Luft in der Nasenhöhle. Sitzungsbericht der K. Akademie der Wissenschaften. Wien 1882, Betlejewski S. Obiektywne badanie drożności nosa w eksperymencie i klinice. Część I., Otolaryngol. Pol,.1972, 26, 1, Część II., Otolaryngol. Pol,.1972, 26, 4, Masing H. Experimentelle Untersuchungen über die Strömung in Nasenmodell. Arch. klin. exp. Ohr-, Nas.u.Kehlk. Heilk. 1967, 189, 59-70, Otolaryngologia Polska 2008, LXII, 3
5 Wpływ aerodynamiki przepływu powietrza przez nos na fi zjologię nosa 22. Fischer R. Die Physik der Atemströmung In der Nase. Habilitationsschrift. Hausdruckerei des Klinikum Steglitz der Freien Universität Berlin. Berlin Betlejewski S. Aerodynamika oddychania przez nos. Otolaryngol. Pol,.1972, 26, 4, Kelly JT, Prasa A.K, Wexler A. Detailed flow patterns in the nasal cavity. J. Appl. Physiol. 2000, 89, Seung-Kyu Chung, Young Rak Son, Seok Jae Shin, Sung-Kyun Kim. Nasal airflow during respiratory cycle. Am. J. Rhinol. 2006, 20, Jin Kook Kim, Joo-Heon Yoon, Chang Hoon Kim, Tae Wook Nam, Dae Bo Shim, Hyang Ae Shin. Particle image velocimetry measurements for the study of nasal airflow. Acta Oto- Laryngologica 2006, 126, Simmen D, Scherrer Jl, Moe K, Heinz B. A dynamic and direct visualization Model fort he study of nasal airflow. Arch Otolaryngol. Head Neck Surg. 1999, 125, Adres autora: Prof. Stanisław Betlejewski ul. Powstańców Wielkopolskich 23/ Bydgoszcz Otolaryngologia Polska 2008, LXII, 3 325
STAN CZYNNOŚCIOWY GÓRNYCH DRÓG ODDE- CHOWYCH STUDENTÓW ŚLĄSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ
Ann. Soc. Doctr. Stud. Acad. Med. Siles. 1994, 20 Radosław Śpiewak STAN CZYNNOŚCIOWY GÓRNYCH DRÓG ODDE- CHOWYCH STUDENTÓW ŚLĄSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ Koło STN przy II Katedrze i Klinice Chorób Wewnętrznych
Bardziej szczegółowoUkład krążenia krwi. Bogdan Walkowiak. Zakład Biofizyki Instytut Inżynierii Materiałowej Politechnika Łódzka. 2014-11-18 Biofizyka 1
Wykład 7 Układ krążenia krwi Bogdan Walkowiak Zakład Biofizyki Instytut Inżynierii Materiałowej Politechnika Łódzka 2014-11-18 Biofizyka 1 Układ krążenia krwi Source: INTERNET 2014-11-18 Biofizyka 2 Co
Bardziej szczegółowoJ. Szantyr Wyklad nr 6 Przepływy laminarne i turbulentne
J. Szantyr Wyklad nr 6 Przepływy laminarne i turbulentne Zjawisko występowania dwóch różnych rodzajów przepływów, czyli laminarnego i turbulentnego, odkrył Osborne Reynolds (1842 1912) w swoim znanym eksperymencie
Bardziej szczegółowo. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest porównanie na drodze obserwacji wizualnej przepływu laminarnego i turbulentnego, oraz wyznaczenie krytycznej licz
ZAKŁAD MECHANIKI PŁYNÓW I AERODYNAMIKI ABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW ĆWICZENIE NR DOŚWIADCZENIE REYNODSA: WYZNACZANIE KRYTYCZNEJ ICZBY REYNODSA opracował: Piotr Strzelczyk Rzeszów 997 . Cel ćwiczenia Celem
Bardziej szczegółowoMateriały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej
Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej w Systemach Technicznych Symulacja prosta dyszy pomiarowej Bendemanna Opracował: dr inż. Andrzej J. Zmysłowski
Bardziej szczegółowoLaboratorium Elektronicznej Aparatury Medycznej I
Laboratorium Elektronicznej Aparatury Medycznej I Politechnika Wrocławska Wydział Podstawowych Problemów Techniki Katedra Inżynierii Biomedycznej Dr inż. Elżbieta Szul-Pietrzak ĆWICZENIE NR 4 APARATURA
Bardziej szczegółowoUKŁAD ODDECHOWY
Zadanie 1. (1 pkt). Na rysunku przedstawiono pęcherzyki płucne oplecione siecią naczyń krwionośnych. Określ znaczenie gęstej sieci naczyń krwionośnych oplatających pęcherzyki płucne.... Zadanie 2. (2 pkt)
Bardziej szczegółowoOpieka po operacjach endoskopowych zatok (FEOZ) z oceną regeneracji błony śluzowej na podstawie badań cytologicznych
Opieka po operacjach endoskopowych zatok (FEOZ) z oceną regeneracji błony śluzowej na podstawie badań cytologicznych Dr n. med. Jacek Schmidt Oddział Otolaryngologiczny ZOZ MSWiA w Łodzi Operacje endoskopowe
Bardziej szczegółowoJ. Szantyr Wykład nr 20 Warstwy przyścienne i ślady 2
J. Szantyr Wykład nr 0 Warstwy przyścienne i ślady W turbulentnej warstwie przyściennej można wydzielić kilka stref różniących się dominującymi mechanizmami kształtującymi przepływ. Ogólnie warstwę można
Bardziej szczegółowoWnikanie ciepła przy konwekcji swobodnej. 1. Wstęp
Wnikanie ciepła przy konwekcji swobodnej 1. Wstęp Współczynnik wnikania ciepła podczas konwekcji silnie zależy od prędkości czynnika. Im prędkość czynnika jest większa, tym współczynnik wnikania ciepła
Bardziej szczegółowoParametry układu pompowego oraz jego bilans energetyczny
Parametry układu pompowego oraz jego bilans energetyczny Układ pompowy Pompa może w zasadzie pracować tylko w połączeniu z przewodami i niezbędną armaturą, tworząc razem układ pompowy. W układzie tym pompa
Bardziej szczegółowoWYMIANA CIEPŁA W PROCESIE TERMICZNEGO EKSPANDOWANIA NASION PROSA W STRUMIENIU GORĄCEGO POWIETRZA
Konopko Henryk Politechnika Białostocka WYMIANA CIEPŁA W PROCESIE TERMICZNEGO EKSPANDOWANIA NASION PROSA W STRUMIENIU GORĄCEGO POWIETRZA Streszczenie W pracy przedstawiono wyniki symulacji komputerowej
Bardziej szczegółowoPrawidłowe zasady podawania leków donosowo
Prawidłowe zasady podawania leków donosowo WSKAZANIA do podawania leków donosowo 1) ostre infekcyjne zapalenie błony śluzowej nosa 2) alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa 3) idiopatyczny nieżyt nosa
Bardziej szczegółowoRAM Cannula. Nieinwazyjne wsparcie oddechowe od sali porodowej do wypisu. konsultacja medyczna dr n. med Krzysztof Truszkowski
RAM Cannula Nieinwazyjne wsparcie oddechowe od sali porodowej do wypisu konsultacja medyczna dr n. med Krzysztof Truszkowski Rozwój neonatologii: Zastosowanie wczesnego CPAP jest bezpieczną i skuteczną
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA DYFUZJI WODY W KOSTKACH MARCHWI OD TEMPERATURY POWIETRZA SUSZĄCEGO
Inżynieria Rolnicza 5(13)/211 ZALEŻNOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA DYFUZJI WODY W KOSTKACH MARCHWI OD TEMPERATURY POWIETRZA SUSZĄCEGO Marian Szarycz, Krzysztof Lech, Klaudiusz Jałoszyński Instytut Inżynierii Rolniczej,
Bardziej szczegółowoJ. Szantyr Wykład 4 Podstawy teorii przepływów turbulentnych Zjawisko występowania dwóch różnych rodzajów przepływów, czyli laminarnego i
J. Szantyr Wykład 4 Podstawy teorii przepływów turbulentnych Zjawisko występowania dwóch różnych rodzajów przepływów, czyli laminarnego i turbulentnego, odkrył Osborne Reynolds (1842 1912) w swoim znanym
Bardziej szczegółowoPROFIL PRĘDKOŚCI W RURZE PROSTOLINIOWEJ
LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW Ćwiczenie N 7 PROFIL PRĘDKOŚCI W RURZE PROSTOLINIOWEJ . Cel ćwiczenia Doświadczalne i teoretyczne wyznaczenie profilu prędkości w rurze prostoosiowej 2. Podstawy teoretyczne:
Bardziej szczegółowoWstęp. Rysunek 1. Tryb BiLevel. 1 Opcja BiLevel/Respiratory serii 800. Oddech spontaniczny PEEP H. Ciśnienie Wspomaganie ciśnieniem
1 Opcja BiLevel/Respiratory serii 800 Wstęp Opcja BiLevel (Rysunek 1) dla respiratorów serii 800 jest mieszanym trybem wentylacji, który zawiera w sobie elementy wentylacji wymuszonej i spontanicznej.
Bardziej szczegółowociąg podciśnienie wywołane róŝnicą ciśnień hydrostatycznych zamkniętego słupa gazu oraz otaczającego powietrza atmosferycznego
34 3.Przepływ spalin przez kocioł oraz odprowadzenie spalin do atmosfery ciąg podciśnienie wywołane róŝnicą ciśnień hydrostatycznych zamkniętego słupa gazu oraz otaczającego powietrza atmosferycznego T0
Bardziej szczegółowobiologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski
biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/
Bardziej szczegółowoNAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK 1 (145) 2008 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (145) 2008 Zbigniew Owczarek* NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH
Bardziej szczegółowoKLASA I. TEMAT LEKCJI: Budowa i funkcja układu oddechowego człowieka. DZIAŁ: Organizm człowieka jako zintegrowana całość Układ oddechowy
KLASA I TEMAT LEKCJI: Budowa i funkcja układu oddechowego człowieka DZIAŁ: Organizm człowieka jako zintegrowana całość Układ oddechowy 1. Cele edukacyjne a) kształcenia w zakresie wiadomości uczeń: - wylicza
Bardziej szczegółowoMETODA ELEMENTÓW SKOŃOCZNYCH Projekt
METODA ELEMENTÓW SKOŃOCZNYCH Projekt Wykonali: Maciej Sobkowiak Tomasz Pilarski Profil: Technologia przetwarzania materiałów Semestr 7, rok IV Prowadzący: Dr hab. Tomasz STRĘK 1. Analiza przepływu ciepła.
Bardziej szczegółowoKSZTAŁTOWANIE MIKROKLIMATU W STREFIE PRZEBYWANIA LUDZI W OBIEKTACH SAKRALNYCH
KSZTAŁTOWANIE MIKROKLIMATU W STREFIE PRZEBYWANIA LUDZI W OBIEKTACH SAKRALNYCH WOLSKI Leszek 1 JELEC Paweł 2 1,2 Zakład Instalacji Budowlanych i Fizyki Budowli, Politechnika Warszawska ABSTRACT This script
Bardziej szczegółowoBiologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 5 :
Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 5 : 5.11.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 (s. Cybulskiego; 08.10. 19.11.) II gr
Bardziej szczegółowoAerozol pulsujący. Nowa jakość w leczeniu zapalenia zatok. skuteczne, dokładne i bezpieczne leczenie zapalenia zatok
Nowa jakość w leczeniu zapalenia zatok Aerozol pulsujący skuteczne, dokładne i bezpieczne leczenie zapalenia zatok PARI SINUS Terapia inhalacyjna stosowana w ostrych i przewlekłych chorobach górnych dróg
Bardziej szczegółowoGrupa 1 1.1). Obliczyć średnicę zastępczą przewodu o przekroju prostokątnym o długości boków A i B=2A wypełnionego wodą w 75%. Przewód ułożony jest w
Grupa 1 1.1). Obliczyć średnicę zastępczą przewodu o przekroju prostokątnym o długości boków A i B=2A wypełnionego wodą w 75%. Przewód ułożony jest w taki sposób, że dłuższy bok przekroju znajduje się
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoBUDOWA I FUNKCJE UKŁADU ODDECHOWEGO. Autor: Paulina Duraj
BUDOWA I FUNKCJE UKŁADU ODDECHOWEGO Autor: Paulina Duraj UKŁAD ODDECHOWY Każdy człowiek od pierwszej chwili życia aż do śmierci oddycha bez przerwy. Jest to podstawowa czynność utrzymująca funkcjonowanie
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH
LABORATORIUM METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH Projekt z wykorzystaniem programu COMSOL Multiphysics Prowadzący: dr hab. Tomasz Stręk, prof. PP Wykonali: Aleksandra Oźminkowska, Marta Woźniak Wydział: Elektryczny
Bardziej szczegółowoPomiar ciśnienia krwi metodą osłuchową Korotkowa
Ćw. M 11 Pomiar ciśnienia krwi metodą osłuchową Korotkowa Zagadnienia: Oddziaływania międzycząsteczkowe. Siły Van der Waalsa. Zjawisko lepkości. Równanie Newtona dla płynięcia cieczy. Współczynniki lepkości;
Bardziej szczegółowoNajczęstsze choroby błony śluzowej nosa i zatok. Poradnik dla pacjenta Dr Grzegorz Warkowski
Najczęstsze choroby błony śluzowej nosa i zatok Poradnik dla pacjenta Dr Grzegorz Warkowski 1. Błona śluzowa nosa i zatok. Budowa i znaczenie dla organizmu Bariera przeciw zakażeniom i zanieczyszczeniom
Bardziej szczegółowoWydajne wentylatory promieniowe Fulltech o wysokim ciśnieniu statycznym
1 Wydajne wentylatory promieniowe Fulltech o wysokim ciśnieniu statycznym Wydajne wentylatory promieniowe Fulltech o wysokim ciśnieniu statycznym Wentylatory są niezbędnym elementem systemów wentylacji
Bardziej szczegółowopętla nastrzykowa gaz nośny
METODA POPRAWY PRECYZJI ANALIZ CHROMATOGRAFICZNYCH GAZÓW ZIEMNYCH POPRZEZ KONTROLOWANY SPOSÓB WPROWADZANIA PRÓBKI NA ANALIZATOR W WARUNKACH BAROSTATYCZNYCH Pracownia Pomiarów Fizykochemicznych (PFC), Centralne
Bardziej szczegółowoWOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ
WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ Instrukcja do ćwiczenia T-06 Temat: Wyznaczanie zmiany entropii ciała
Bardziej szczegółowodn dt C= d ( pv ) = d dt dt (nrt )= kt Przepływ gazu Pompowanie przez przewód o przewodności G zbiornik przewód pompa C A , p 1 , S , p 2 , S E C B
Pompowanie przez przewód o przewodności G zbiornik przewód pompa C A, p 2, S E C B, p 1, S C [W] wydajność pompowania C= d ( pv ) = d dt dt (nrt )= kt dn dt dn / dt - ilość cząstek przepływających w ciągu
Bardziej szczegółowoErmeto Original Rury / Łuki rurowe
Ermeto Original Rury / Łuki rurowe R2 Parametry rur EO 1. Gatunki stali, własności mechaniczne, wykonanie Rury stalowe EO Rodzaj stali Wytrzymałość na Granica Wydłużenie przy zerwaniu rozciąganie Rm plastyczności
Bardziej szczegółowoModelowanie i symulacja zagadnień biomedycznych PROJEKT BARTŁOMIEJ GRZEBYTA, JAKUB OTWOROWSKI
Modelowanie i symulacja zagadnień biomedycznych PROJEKT BARTŁOMIEJ GRZEBYTA, JAKUB OTWOROWSKI Spis treści Wstęp... 2 Opis problemu... 3 Metoda... 3 Opis modelu... 4 Warunki brzegowe... 5 Wyniki symulacji...
Bardziej szczegółowoTemat: Jak funkcjonuje układ oddechowy człowieka?
SCENARIUSZ LEKCJI PRZYRODY Temat: Jak funkcjonuje układ oddechowy człowieka? Autor : Marzanna Chobot-Kłodzioska Klasa: IV Czas : 45 min. Cel ogólny: Zainteresowanie uczniów budową i funkcjonowaniem własnego
Bardziej szczegółowoZestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku elektroradiologia w roku akademickim 2017/2018.
Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku elektroradiologia w roku akademickim 2017/2018. w1. Platforma elearningowa stosowana na kursie. w2. Metodyka eksperymentu fizycznego - rachunek błędów.
Bardziej szczegółowoPLAN METODYCZNY LEKCJI BIOLOGII W II KLASIE GIMNAZJUM
PLAN METODYCZNY LEKCJI BIOLOGII W II KLASIE GIMNAZJUM Temat: Powtórzenie wiadomości dotyczących działu ODDYCHANIE. Zakres treści programowych: narządy budujące układ oddechowy, fazy oddychania, mechanizm
Bardziej szczegółowoĆw. M 12 Pomiar współczynnika lepkości cieczy metodą Stokesa i za pomocą wiskozymetru Ostwalda.
Ćw. M 12 Pomiar współczynnika lepkości cieczy metodą Stokesa i za pomocą wiskozymetru Ostwalda. Zagadnienia: Oddziaływania międzycząsteczkowe. Ciecze idealne i rzeczywiste. Zjawisko lepkości. Równanie
Bardziej szczegółowoInżynieria Rolnicza 5(93)/2007
Inżynieria Rolnicza 5(9)/7 WPŁYW PODSTAWOWYCH WIELKOŚCI WEJŚCIOWYCH PROCESU EKSPANDOWANIA NASION AMARANTUSA I PROSA W STRUMIENIU GORĄCEGO POWIETRZA NA NIEZAWODNOŚĆ ICH TRANSPORTU PNEUMATYCZNEGO Henryk
Bardziej szczegółowoAdsorpcyjne oczyszczanie gazów z zanieczyszczeń związkami organicznymi
Pracownia: Utylizacja odpadów i ścieków dla MSOŚ Instrukcja ćwiczenia nr 17 Adsorpcyjne oczyszczanie gazów z zanieczyszczeń związkami organicznymi Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii Zakład Dydaktyczny
Bardziej szczegółowoUrządzenie do nieinwazyjnej
PL Urządzenie do nieinwazyjnej wentylacji noworodków WILAflow Elite Nieinwazyjne wsparcie oddechowe dla najdelikatniejszych pacjentów 0197 Nieinwazyjna wentylacja noworodków zdefiniowana na nowo. Nowa
Bardziej szczegółowoNumeryczna symulacja rozpływu płynu w węźle
231 Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN Tom 7, nr 3-4, (2005), s. 231-236 Instytut Mechaniki Górotworu PAN Numeryczna symulacja rozpływu płynu w węźle JERZY CYGAN Instytut Mechaniki Górotworu PAN,
Bardziej szczegółowoMateriały szkoleniowe
Materiały szkoleniowe Projekt I.N.05 Opracowanie modelu obciążenia cieplnego organizmu człowieka przebywającego w warunkach środowiskowych odpowiadających głęboko położonym oddziałom kopalni węgla i miedzi.
Bardziej szczegółowoLaboratorium. Hydrostatyczne Układy Napędowe
Laboratorium Hydrostatyczne Układy Napędowe Instrukcja do ćwiczenia nr Eksperymentalne wyznaczenie charakteru oporów w przewodach hydraulicznych opory liniowe Opracowanie: Z.Kudżma, P. Osiński J. Rutański,
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3: Wyznaczanie gęstości pozornej i porowatości złoża, przepływ gazu przez złoże suche, opory przepływu.
1. Część teoretyczna Przepływ jednofazowy przez złoże nieruchome i ruchome Przepływ płynu przez warstwę luźno usypanego złoża występuje w wielu aparatach, np. w kolumnie absorpcyjnej, rektyfikacyjnej,
Bardziej szczegółowoWarunki izochoryczno-izotermiczne
WYKŁAD 5 Pojęcie potencjału chemicznego. Układy jednoskładnikowe W zależności od warunków termodynamicznych potencjał chemiczny substancji czystej definiujemy następująco: Warunki izobaryczno-izotermiczne
Bardziej szczegółowoAparatura Chemiczna i Biotechnologiczna Projekt: Filtr bębnowy próżniowy
Aparatura Chemiczna i Biotechnologiczna Projekt: Filtr bębnowy próżniowy Opracowanie: mgr inż. Anna Dettlaff Obowiązkowa zawartość projektu:. Strona tytułowa 2. Tabela z punktami 3. Dane wyjściowe do zadania
Bardziej szczegółowo- najważniejsze narzędzie pracy nauczyciela
- najważniejsze narzędzie pracy nauczyciela lek. laryngolog, spec. foniatra Arkadiusz Mikulski, 24.09.2011 Konferencja pt. W trosce o głos nauczyciela Budowa i czynnośćnarządu głosu Głos powstaje dzięki
Bardziej szczegółowo1. Część teoretyczna. Przepływ jednofazowy przez złoże nieruchome i ruchome
1. Część teoretyczna Przepływ jednofazowy przez złoże nieruchome i ruchome Przepływ płynu przez warstwę luźno usypanego złoża występuje w wielu aparatach, np. w kolumnie absorpcyjnej, rektyfikacyjnej,
Bardziej szczegółowoUkład oddechowy. Drogi oddechowe. + płuca + opłucna
Układ oddechowy Układ oddechowy Drogi oddechowe + płuca + opłucna I. Górne drogi oddechowe: nos i gardło 1. Nos - szkielet nosa zewnętrznego: kostny - kości nosowe, wyrostki czołowe szczęk chrzęstny -
Bardziej szczegółowoTabela 1-1. Warunki środowiska zewnętrznego podczas badania i charakterystyka osoby badanej
Ćwiczenie 3 Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Sprawność zaopatrzenia tlenowego podczas wysiłków fizycznych I Analiza zmian wybranych wskaźników układu krążenia i oddychania podczas wysiłku o stałej intensywności
Bardziej szczegółowoFizjologia nurkowania
Rozdział 4 Fizjologia nurkowania Podczas nurkowania na nurka oddziałuje ciśnienie hydrostatyczne słupa wody wzrastające w miarę zanurzania o 1 atmosferę (0,1 MPa) na każde 10 m głębokości. Drugim elementem
Bardziej szczegółowoCzym jest chłodzenie ewaporacyjne?
Czym jest chłodzenie ewaporacyjne? Praktycznie klimatyzacja ewaporacyjna jest odpowiedzialna np. za chłodną bryzę nad morzem. Wiatr wiejący od strony morza w kierunku plaży, powoduje odparowanie wody,
Bardziej szczegółowogazów lub cieczy, wywołanym bądź różnicą gęstości (różnicą temperatur), bądź przez wymuszenie czynnikami zewnętrznymi.
WYMIANA (TRANSPORT) CIEPŁA Trzy podstawowe mechanizmy transportu ciepła (wymiany ciepła): 1. PRZEWODZENIIE - przekazywanie energii od jednej cząstki do drugiej, za pośrednictwem ruchu drgającego tych cząstek.
Bardziej szczegółowoMetoda Elementów Skończonych
Metoda Elementów Skończonych 2013/2014 Wydział Budowy Maszyn i Zarządzania Mechanika i Budowa Maszyn Rok III, Semestr V, Grupa M-3 Michał Kąkalec Hubert Pucała Dominik Kurczewski Prowadzący: prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN KATEDRA URZĄDZEŃ MECHATRONICZNYCH LABORATORIUM FIZYKI INSTRUKCJA
POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN KATEDRA URZĄDZEŃ MECHATRONICZNYCH LABORATORIUM FIZYKI INSTRUKCJA ĆWICZENIE LABORATORYJNE NR 1 Temat: Wyznaczanie współczynnika
Bardziej szczegółowoMECHANIKA PŁYNÓW Płyn
MECHANIKA PŁYNÓW Płyn - Każda substancja, która może płynąć, tj. pod wpływem znikomo małych sił dowolnie zmieniać swój kształt w zależności od naczynia, w którym się znajduje, oraz może swobodnie się przemieszczać
Bardziej szczegółowoPolitechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2013/2014
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu Wydział Mechaniczny obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2013/2014 Kierunek studiów: Inżynieria Biomedyczna Forma
Bardziej szczegółowoZadanie 1. Zadanie 2.
Zadanie 1. Określić nadciśnienie powietrza panujące w rurociągu R za pomocą U-rurki, w której znajduje się woda. Różnica poziomów wody w U-rurce wynosi h = 100 cm. Zadanie 2. Określić podciśnienie i ciśnienie
Bardziej szczegółowoPolitechnika Poznańska. Zakład Mechaniki Technicznej. Metoda Elementów Skończonych Lab. Wykonali: Antoni Ratajczak. Jarosław Skowroński
Politechnika Poznańska Zakład Mechaniki Technicznej Metoda Elementów Skończonych Lab. Wykonali: Antoni Ratajczak Jarosław Skowroński Ocena.. 1 Spis treści Projekt 1. Analiza ugięcia półki 1. Wstęp....
Bardziej szczegółowoPodstawy fizjologii i patofizjologii nurkowania
Podstawy fizjologii i patofizjologii nurkowania Układ krążenia, krwionośny Układ krążenia (krwionośny) zbudowany jest z zamkniętego systemu naczyń krwionośnych, które pod wpływem rytmicznych impulsów serca
Bardziej szczegółowoPOMIAR STRUMIENIA PŁYNU ZA POMOCĄ ZWĘŻEK.
POMIAR STRUMIENIA PŁYNU ZA POMOCĄ ZWĘŻEK. Strumieniem płynu nazywamy ilość płynu przepływającą przez przekrój kanału w jednostce czasu. Jeżeli ilość płynu jest wyrażona w jednostkach masy, to mówimy o
Bardziej szczegółowoLaboratorium LAB3. Moduł pomp ciepła, kolektorów słonecznych i hybrydowych układów grzewczych
Laboratorium LAB3 Moduł pomp ciepła, kolektorów słonecznych i hybrydowych układów grzewczych Pomiary identyfikacyjne pól prędkości przepływów przez wymienniki, ze szczególnym uwzględnieniem wymienników
Bardziej szczegółowoLaboratorium InŜynierii i Aparatury Przemysłu SpoŜywczego
Laboratorium InŜynierii i Aparatury Przemysłu SpoŜywczego 1. Temat ćwiczenia :,,Wyznaczanie współczynnika przenikania ciepła 2. Cel ćwiczenia : Określenie globalnego współczynnika przenikania ciepła k
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 2 Wpływ budowy skraplacza na wymianę ciepła
Andrzej Grzebielec 2009-11-12 wersja 1.1 Laboratorium Chłodnictwa Ćwiczenie nr 2 Wpływ budowy skraplacza na wymianę ciepła 1 2 Wpływ budowy skraplacza na wymianę ciepła 2.1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PODSTAW BUDOWY URZĄDZEŃ DLA PROCESÓW MECHANICZNYCH
LABORATORIUM PODSTAW BUDOWY URZĄDZEŃ DLA PROCESÓW MECHANICZNYCH Temat: Badanie cyklonu ZAKŁAD APARATURY PRZEMYSŁOWEJ POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ BMiP 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie
Bardziej szczegółowoNazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 13: Współczynnik lepkości
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 13: Współczynnik lepkości Cel ćwiczenia: Wyznaczenie współczynnika lepkości gliceryny metodą Stokesa, zapoznanie się z własnościami cieczy lepkiej. Literatura
Bardziej szczegółowoProjekt Inżynier mechanik zawód z przyszłością współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zajęcia wyrównawcze z fizyki -Zestaw 4 -eoria ermodynamika Równanie stanu gazu doskonałego Izoprzemiany gazowe Energia wewnętrzna gazu doskonałego Praca i ciepło w przemianach gazowych Silniki cieplne
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 8 do SIWZ
Załącznik nr 8 do SIWZ Pieczęć firmowa Wykonawcy PARAMETRY TECHNICZNE I EKSPLOATACYJNE APARATY DO ZNIECZULENIA OGÓLNEGO Wyposażenie Model Producent Kraj produkcji Rok produkcji Klasa wyrobu medycznego
Bardziej szczegółowogazów lub cieczy, wywołanym bądź różnicą gęstości (różnicą temperatur), bądź przez wymuszenie czynnikami zewnętrznymi.
WYMIANA (TRANSPORT) CIEPŁA Trzy podstawowe mechanizmy transportu ciepła (wymiany ciepła):. PRZEWODZENIE - przekazywanie energii od jednej cząstki do drugiej, za pośrednictwem ruchu drgającego tych cząstek.
Bardziej szczegółowoO LPG W PROSTYCH SŁOWACH. Mieszanina propanu i butanu- LPG GAZ, który ulega skropleniu w temperaturze pokojowej gdy ciśnienie wynosi od 2.2 do 4 atm.
O LPG W PROSTYCH SŁOWACH Mieszanina propanu i butanu- LPG GAZ, który ulega skropleniu w temperaturze pokojowej gdy ciśnienie wynosi od 2.2 do 4 atm. Gaz i mieszaniny Skład gazów płynnych podaje Polska
Bardziej szczegółowoMgr inż. Marta DROSIŃSKA Politechnika Gdańska, Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa
MECHANIK 7/2014 Mgr inż. Marta DROSIŃSKA Politechnika Gdańska, Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa WYZNACZENIE CHARAKTERYSTYK EKSPLOATACYJNYCH SIŁOWNI TURBINOWEJ Z REAKTOREM WYSOKOTEMPERATUROWYM W ZMIENNYCH
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 9. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego
Ćwiczenie 9 Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego Zagadnienia teoretyczne 1. Kryteria oceny wydolności fizycznej organizmu. 2. Bezpośredni pomiar pochłoniętego tlenu - spirometr Krogha. 3. Pułap tlenowy
Bardziej szczegółowoTesty Która kombinacja jednostek odpowiada paskalowi? N/m, N/m s 2, kg/m s 2,N/s, kg m/s 2
Testy 3 40. Która kombinacja jednostek odpowiada paskalowi? N/m, N/m s 2, kg/m s 2,N/s, kg m/s 2 41. Balonik o masie 10 g spada ze stałą prędkością w powietrzu. Jaka jest siła wyporu? Jaka jest średnica
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW
Ćwiczenie numer Pomiar współczynnika oporu liniowego 1. Wprowadzenie Stanowisko służy do analizy zjawiska liniowych strat energii podczas przepływu laminarnego i turbulentnego przez rurociąg mosiężny o
Bardziej szczegółowoWpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy.
Marek Ciecierski, Zygmunt Mackiewicz, Arkadiusz Jawień Wpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy. Z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej AM w Bydgoszczy Kierownik
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM - TRANSPORT CIEPŁA I MASY II
Ćwiczenie numer 4 Transport ciepła za pośrednictwem konwekcji 1. Wprowadzenie Jednostka eksperymentalna WL 352 Heat Transfer by Convection umożliwia analizę transportu ciepła za pośrednictwem konwekcji
Bardziej szczegółowoTeoria pożarów. Ćwiczenie nr 1 wstęp, moc pożaru kpt. mgr inż. Mateusz Fliszkiewicz
Teoria pożarów Ćwiczenie nr 1 wstęp, moc pożaru kpt. mgr inż. Mateusz Fliszkiewicz Plan ćwiczeń 14 godzin Moc pożaru Urządzenia detekcji pożaru, elementy pożaru Wentylacja pożarowa Czas ewakuacji CFAST
Bardziej szczegółowoZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.2
METODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW ZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.2 Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Odmienność procesów zamrażania produktów
Bardziej szczegółowoMetoda Elementów Skończonych. Projekt: COMSOL Multiphysics 3.4.
Politechnika Poznańska Metoda Elementów Skończonych Projekt: COMSOL Multiphysics 3.4. Prowadzący: dr hab. Tomasz Stręk Wykonali: Widerowski Karol Wysocki Jacek Wydział: Budowa Maszyn i Zarządzania Kierunek:
Bardziej szczegółowoRAUTITAN NOWA GENERACJA UNIWERSALNY SYSTEM DO INSTALACJI GRZEWCZYCH TABELE STRAT CIŚNIENIA
RAUTITAN NOWA GENERACJA UNIWERSALNY SYSTEM DO INSTALACJI GRZEWCZYCH TABELE STRAT CIŚNIENIA 1 Wymiarowanie instalacji - Do wymiarowania instalacji wody pitnej oraz instalacji grzewczych REHAU oferuje różne
Bardziej szczegółowoSPRĘŻ WENTYLATORA stosunek ciśnienia statycznego bezwzględnego w płaszczyźnie
DEFINICJE OGÓLNE I WIELKOŚCI CHARAKTERYSTYCZNE WENTYLATORA WENTYLATOR maszyna wirnikowa, która otrzymuje energię mechaniczną za pomocą jednego wirnika lub kilku wirników zaopatrzonych w łopatki, użytkuje
Bardziej szczegółowoZawory pilotowe Danfoss
Zawory pilotowe Danfoss Pozycja regulatorów bezpośredniego działania pomimo nieustającego rozwoju układów regulacyjnych elektronicznych jest nie do podważenia. Bezobsługowe działanie i trwałość są niewątpliwymi
Bardziej szczegółowoWykład 2. Anna Ptaszek. 7 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 2. Anna Ptaszek 1 / 1
Wykład 2 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 7 października 2015 1 / 1 Zjawiska koligatywne Rozpuszczenie w wodzie substancji nielotnej powoduje obniżenie prężności pary nasyconej P woda
Bardziej szczegółowoI PORUSZAM SIĘ, ODDYCHAM I CZUJĘ
I PORUSZAM SIĘ, ODDYCHAM I CZUJĘ Zadanie 1. Dokończ zdania. A. Serce i wątroba to przykłady.... B. Najmniejszym elementem budującym organizm człowieka jest....... C. Zespół komórek podobnych do siebie
Bardziej szczegółowowrzenie - np.: kotły parowe, wytwornice pary, chłodziarki parowe, chłodzenie (np. reaktory jądrowe, silniki rakietowe, magnesy nadprzewodzące)
Wymiana ciepła podczas wrzenia 1. Wstęp wrzenie - np.: kotły parowe, wytwornice pary, chłodziarki parowe, chłodzenie (np. reaktory jądrowe, silniki rakietowe, magnesy nadprzewodzące) współczynnik wnikania
Bardziej szczegółowoOPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH
ĆWICZENIE II OPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH 1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą określania oporów przepływu w przewodach. 2. LITERATURA 1. Informacje z wykładów i ćwiczeń
Bardziej szczegółowoZ tego rozdziału dowiesz się:
Rozdział 2 Jak powstaje głos? Z tego rozdziału dowiesz się: które partie ciała biorą udział w tworzeniu głosu, jak przebiega proces wzbudzania dźwięku w krtani, w jaki sposób dźwięk staje się głoską, na
Bardziej szczegółowoPodstawowe prawa opisujące właściwości gazów zostały wyprowadzone dla gazu modelowego, nazywanego gazem doskonałym (idealnym).
Spis treści 1 Stan gazowy 2 Gaz doskonały 21 Definicja mikroskopowa 22 Definicja makroskopowa (termodynamiczna) 3 Prawa gazowe 31 Prawo Boyle a-mariotte a 32 Prawo Gay-Lussaca 33 Prawo Charlesa 34 Prawo
Bardziej szczegółowoOPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH
ĆWICZENIE II OPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH 1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą określania oporów przepływu w przewodach. 2. LITERATURA 1. Informacje z wykładów i ćwiczęń
Bardziej szczegółowoSchemat instalacji. Suszarka PT 8301 SL G PT 8301 COP SL G PT 8303 SL G. pl - PL / 01
Schemat instalacji Suszarka PT 8301 SL G PT 8301 COP SL G PT 8303 SL G pl - PL 08.11 09 237 320 / 01 Proszę koniecznie przeczytać instrukcję użytkowania i montażu przed ustawieniem - instalacją uruchomieniem.
Bardziej szczegółowoOPŁYW PROFILU. Ciała opływane. profile lotnicze łopatki. Rys. 1. Podział ciał opływanych pod względem aerodynamicznym
OPŁYW PROFILU Ciała opływane Nieopływowe Opływowe walec kula profile lotnicze łopatki spoilery sprężarek wentylatorów turbin Rys. 1. Podział ciał opływanych pod względem aerodynamicznym Płaski np. z blachy
Bardziej szczegółowoPrzewodnik i najlepsze praktyki dotyczące terapii wysokim przepływem Vapotherm PRZEWODNIK KIESZONKOWY NICU
Przewodnik i najlepsze praktyki dotyczące terapii wysokim przepływem Vapotherm PRZEWODNIK KIESZONKOWY NICU Wybór pacjenta OBJAWY: Pacjent wykazuje jeden lub więcej z następujących objawów: DIAGNOZY: Objawy
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoMiniskrypt do ćw. nr 4
granicach ekonomicznych) a punktami P - I (obszar inwersji) występuje przyspieszenie wzrostu spadku ciśnienia na wypełnieniu. Faza gazowa wnika w fazę ciekłą, jej spływ jest przyhamowany. Między punktami
Bardziej szczegółowoResuscytacja noworodka. Dorota i Andrzej Fryc
Resuscytacja noworodka Dorota i Andrzej Fryc Dlaczego szkolić położne? - Statystyki wewnątrzszpitalne, - Alternatywne miejsca porodu, - Kierunek samodzielność 09:55 2 Źródła zasad dotyczących resuscytacji
Bardziej szczegółowo