PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z GEOGRAFII Nauczanie geografii jest zgodne z Programem nauczania geografii w gimnazjum autorstwa Ewy Marii Tuz oraz nową podstawą programową kształcenia ogólnego zawartą w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. PROGRAM realizowany jest w ciągu czterech godzin w trzyletnim cyklu nauczania: Klasa I - 2 godziny tygodniowo Klasa II - 1 godzina tygodniowo Klasa III - 2 godziny tygodniowo Zespól Szkół w Kraczkowej rok szkolny 2016/2017 1

2 OBSZARY AKTYWNOŚCI PODLEGAJĄCE OCENIANIU/ KONTAKT Z UCZNIAMI W TOKU NAUCZANIA GEOGRAFII W GIMNAZJUM OCENIE PODLEGAJĄ KLUCZOWE KOMPETENCJE W EDUKACJI GEOGRAFICZNEJ: Czytanie map różnej treści, Wyjaśnianie prawidłowości występujących w cyklach astronomicznych, geograficznych, społecznych i gospodarczych, Umiejętność posługiwania się przyrządami oraz modelami geograficznymi, Umiejętność dokonywania planowych oraz systematycznych obserwacji, Umiejętność odczytywania i wykorzystywania oraz sporządzania dokumentacji geograficznej (dane statystyczne, wykresy, diagramy, ryciny), Umiejętność dokonywania obliczeń (odległości, różnica wysokości, średnie temperatur, amplitudy, spadek temperatury z wysokością, wysokość słońca w różnych szerokościach geograficznych, różnice czasowe), Umiejętność posługiwania się słownictwem, terminologią i symboliką geograficzną w mowie żywej i pisanej, Wartościowanie działalności w środowisku przyrodniczym. 1. Wykaz umiejętności i wiadomości dla danego poziomu przedstawiony jest uczniom na początku roku szkolnego poprzez omówienie programu nauczania w danej klasie z jednoczesnym wskazaniem na kierunek pracy, częstotliwość i sposób uzyskania oceny. 2. FORMY AKTYWNOŚCI UCZNIA PODLEGAJĄCE OCENIE: Wypowiedzi ustne (co najmniej jedna ocena w ciągu roku szkolnego). Wypowiedzi pisemne (kartkówki z trzech ostatnich lekcji, inne - np. sprawdzające wybrane umiejętności; interpretacja treści mapy, graficznych sposobów przedstawiania zjawisk). Aktywność i praca na lekcji (indywidualna i w zespołach grupowych tu: zaangażowanie, umiejętność komunikowania się i współpracy w zespole, korzystanie z różnych źródeł informacji, efektywność pracy). Podstawowe umiejętności praktyczne (czytanie mapy, wykonywanie i interpretacja rysunku poziomicowego, odwzorowywanie jej wybranych treści; orientacja w terenie położenie, kierunki; dokonywanie podstawowych obliczeń stosowanych w geografii; czytanie i graficzna interpretacja danych liczbowych). Praca domowa (krótkoterminowe zadania w zeszycie ćwiczeń, inne: polecenia z lekcji na lekcję; długoterminowe referaty, plakaty, i inne opracowania tematyczne do lekcji, opracowania do projektów realizowanych w środowisku, opracowania do gazetki szkolnej). Aktywność obejmująca prezentowanie wyników swojej pracy w różnej formie (konkursy przedmiotowe, udział w projektach oraz innych przedsięwzięciach środowiskowych). 2

3 3. Odpowiedź ustna, zadanie domowe i praca na lekcji podlegają ocenie na bieżąco, bez zapowiedzi. Ocenianie wszystkich innych form poza wymienionymi jest wcześniej zapowiadane. Dłuższe sprawdziany, z większej partii materiału z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. 4. Oceny są jawne, uzasadnione i zgodne z wymogami na daną notę. Skala ocen zawiera stopnie od 1 do 6, rozszerzone o + i - nieobecność podczas oceniania odnotowywana jest symbolem nb. i należy daną partię rozliczyć. W przypadku ćwiczeń odbywa się to na lekcji w terminie wybranym przez nauczyciela. Termin rozliczania wiedzy i umiejętności sprawdzanych na dłuższych sprawdzianach ustala się z nauczycielem i dotyczy to czasu i formy (można pisemnie lub ustnie). Z podstawowych umiejętności należy uzyskać ocenę pozytywną. 5. Podczas oceniania w zależności od formy brane są pod uwagę: jakość, poprawność, terminowość, częstotliwość i systematyczność. 6. W stosunku do ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w nauce uniemożliwiające sprostanie wymogom edukacyjnym wynikającym z realizowanego programu nauczania, potwierdzone pisemną opinią poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej upoważnionej do tego jednostki nauczyciel stosuje obniżenie wymagań jednak są one nie mniejsze niż opisane na ocenę dopuszczającą. 7. Jeżeli uzyskana przez ucznia ocena nie satysfakcjonuje go - istnieje możliwość poprawy w terminie ustalonym przez nauczyciela. Uwaga: ocena otrzymana za poprawę jest wpisana obok poprawianej oceny 8. Po dłuższej, usprawiedliwionej nieobecności w szkole (powyżej 1 tygodnia) uczeń będzie oceniany po nadrobieniu braków w wiadomościach, zapisach lekcyjnych, ćwiczeniach wykonywanych na lekcjach, pracach domowych - co należy do jego obowiązku. Nastąpi to nie później niż po 2 tygodniach od czasu powrotu na zajęcia. Dokładny termin i formę ustala nauczyciel uwzględniając przyczynę absencji i możliwości ucznia. 9. Na koniec semestru nie przewiduje się dodatkowych sprawdzianów zaliczeniowych. Uzyskane stopnie w poszczególnych formach aktywności ucznia stanowią podstawę stopnia semestralnego. 10. Przy wystawianiu oceny na koniec roku szkolnego uwzględnia się pracę i wyniki z całego roku szkolnego. 11. Wszystkie sprawy sporne, nie ujęte w PSO z geografii rozstrzygane będą zgodnie z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania. 12. Po każdym roku szkolnym następuje ewaluacja przedmiotowego systemu nauczania z geografii. 3

4 OGÓLNE KRYTERIA I WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE stopień/ocena - niedostateczny Uczeń nie opanował niezbędnych umiejętności zawartych w ch podstawy programowej dla gimnazjum potrzebnych do kontynuowania nauki. W szczególności: wykazuje brak systematyczności i chęci do nauki, nie posiada podstawowej orientacji na mapie, nie wykonuje zadań domowych, nie potrafi samodzielnie korzystać z różnych źródeł, w tym treści podręcznika, nie pracuje na lekcji, nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych i praktycznych o elementarnym stopniu trudności samodzielnie, w grupie lub nawet przy pomocy nauczyciela, nie udziela prawidłowych odpowiedzi na większość zadanych mu pytań. Stopień/ocena - dopuszczający ( konieczne) Uczeń ma braki w ch koniecznych z zakresu umiejętności. Opanował w stopniu elementarnym umiejętność czytania map, posiada elementarną orientację na mapie świata, Europy i Polski, posługuje się w stopniu elementarnym słownictwem i terminologią geograficzną w mowie żywej i pisanej, samodzielnie rozwiązuje i wykonuje zadania o niewielkim stopniu trudności, przejawia chęć i gotowość pracy i współpracy, umie wykorzystać różne źródła informacji, przy czym objawia się to jako praca odtwórcza, wskazująca na słabe zrozumienie polecenia, nadrabia zaległości, przy pomocy nauczyciela udziela odpowiedzi na proste pytania. UWAGA: uczeń powinien uzyskać nie mniej niż po 2 oceny pozytywne w jednym półroczu. Podczas wypowiedzi pisemnej uzyskuje min. 30% poprawnych odpowiedzi. Stopień/ocena - dostateczny ( podstawowe) Uczeń opanował podstawowe wybrane umiejętności określone podstawą programową. W szczególności: posiada podstawową orientację na mapie i w przestrzeni geograficznej, poprawnie wyraża swoje myśli w prostych i typowych przykładach w mowie żywej i pisanej, przy wypowiedzi widać nieliczne błędy, odpowiedź ustna odbywa się przy pomocy nauczyciela zadającego kolejne pytania, samodzielnie i w grupie rozwiązuje poprawnie nieskomplikowane polecenia, potrafi naśladować podobne rozwiązania w analogicznych sytuacjach, wartościuje elementy działalności w środowisku, poprawnie odczytuje dane z tekstu, rysunków, diagramów, tabel, przetwarza proste dane na wykresy, wykonuje wybrane, proste obliczenia stosowane w geografii, z pomocą nauczyciela poprawnie stosuje umiejętności do rozwiązywania sytuacji problemowych. UWAGA: uczeń uzyskuje głównie pozytywne noty podczas oceniania poszczególnych obszarów. Podczas wypowiedzi pisemnych uzyskuje min. 50% poprawnych odpowiedzi. Stopień/ocena - dobry ( rozszerzające) Uczeń opanował umiejętności w stopniu dobrym, uwzględniającym rozszerzające. W szczególności: pracuje systematycznie, a jego przygotowanie, choć pełne jest różne jakościowo, posiada dobrą orientację na mapie świata, czyta ze zrozumieniem mapy tematyczne, dokonuje poprawnych interpretacji różnorodnych tekstów źródłowych, udziela zasadniczo samodzielnie odpowiedzi, choć uwidaczniają się niewielkie braki w wiedzy lub wypowiedź nie wyczerpuje omawianego zagadnienia, umiejętności podstawowe są dla niego zrozumiałe, potrafi samodzielnie rozwiązywać zadania o pewnym stopniu trudności tu: treści przystępne, średnio trudne, wykonuje wszystkie obliczenia stosowane w geografii, dostrzega zależności przyczynowo-skutkowe, łączy zagadnienia w logiczne ciągi, opanował umiejętność dokonywania interpretacji prostych zjawisk przedstawianych graficznie, w mowie żywej i pisanej 4

5 posługuje się językiem poprawnym pod względem merytorycznym, stylistycznym i gramatycznym, potrafi wartościować działalność w środowisku, aktywnie i efektywnie pracuje i współpracuje w zespołach grupowych, chętnie wykonuje dodatkowe zadania. UWAGA: uczeń uzyskuje głównie dobre, rzadko dostateczne noty podczas oceniania wymaganych obszarów. Podczas wypowiedzi pisemnych uzyskuje min.70% poprawnych odpowiedzi. Stopień/ocena - bardzo dobry ( dopełniające) Uczeń w stopniu wyczerpującym opanował materiał przewidziany w podstawie programowej dla danej klasy oraz praktycznie stosuje umiejętności z zakresu kluczowych kompetencji w edukacji geograficznej. W szczególności: przygotowanie ucznia do lekcji jest pełne, wszchechstronne oraz systematyczne, sprawnie posługuje się wiadomościami i zdobytymi umiejętnościami, podczas wypowiedzi ustnej samodzielnie potrafi interpretować omawiane zagadnienie, jego wypowiedź jest ładna, ciekawa i poprawna pod względem merytorycznym, stylistycznym i gramatycznym, samodzielnie dokonuje interpretacji treści mapy i innych materiałów źródłowych, obok prawidłowego wnioskowania przeprowadza proste analizy zjawisk, potrafi zastosować wiedzę w praktycznym działaniu, chętnie wykonuje zadania i prace dodatkowe, wykorzystuje różne źródła informacji do pogłębiania swojej wiedzy, bierze aktywny udział w przedsięwzięciach o charakterze środowiskowym, wnosi twórczy wkład w realizację zadań oraz omawianych zagadnień, pracuje nad własnym rozwojem lub bierze aktywny udział w konkursach o treściach geograficznych. UWAGA: uczeń uzyskuje dobre i bardzo dobre wyniki podczas oceniania poszczególnych obszarów. Podczas wypowiedzi pisemnych uzyskuje nie mniej niż 80% poprawnych odpowiedzi. Stopień/ocena - celujący ( wykraczające) Uczeń spełnia wszystkie kryteria ujęte w ch na ocenę bardzo dobrą, a ponadto w zakresie posiadanej wiedzy wykracza poza podstawę programową, samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania, a ich efekty potrafi zaprezentować innym w konkretnej formie. Ponadto uczeń powinien wykazać się znaczącymi osiągnięciami w konkursach na poziomie ponadszkolnym. 5

6 SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA STOPNIE SZKOLNE Z GEOGRAFII W KL I GIMNAZJUM Ocena dopuszczająca Wymagania konieczne obejmują które umożliwiają uczniowi kontynuację nauki i stosowanie ich w sytuacjach typowych. przedstawić argumenty i dowody potwierdzające kulisty kształt przedstawić długość: równika, południka wyznaczyć kierunki główne i pośrednie na globusie dokonać podziału na półkulę wschodnią i zachodnią dokonać podziału na półkulę północną i południową odróżniać południki od równoleżników podać kierunek obrotu wokół swej osi podać czas obrotu wokół swej osi wyjaśnić następstwo dnia i nocy jako skutek ruchu obrotowego podać czas Ocena dostateczna Uczeń opanował które są stosunkowo łatwe, użyteczne w życiu codziennym i konieczne do kontynuowania nauki. Uczeń, który spełnia konieczne i podstawowe, dostateczną. odróżniać siatkę geograficzna od kartograficznej odczytać i zapisać współrzędne geograficzne dowolnego punktu według oznaczeń międzynarodowych identyfikować moment górowania Słońca z momentem południa na południku miejscowym odczytać czas strefowy na mapie stref czasowych podać kąt i kierunek nachylenia osi ziemskiej do płaszczyzny orbity wyjaśnić różnice w długości trwania roku kalendarzowego raz na cztery lata wyjaśnić zależność między wysokością Słońca nad Ocena dobra Uczeń opanował które są średnio trudne, są pogłębiane i rozszerzane w stosunku do wymagań podstawowych. Uczeń, który spełnia konieczne, podstawowe i rozszerzone dobrą. wyjaśnić dowody kulistości wykazać zniekształcenia siatki kartograficznej oznaczyć położenie geograficzne wybranego punktu na mapie świata i mapach z dokładnością 1 obliczyć prędkość kątową w czasie ruchu obrotowego wskazać na globusie moment wschodu, południa i zachodu Słońca w czasie ruchu obrotowego wyjaśnić zależność między czasem miejscowym a 6 Ocena bardzo dobra Uczeń opanował które są trudne ale nie wykraczają poza obowiązujący program. Uczeń, który spełnia konieczne, podstawowe, rozszerzone i dopełniające bardzo dobrą. wyznaczyć południk miejscowy przy użyciu gnomonu oznaczyć położenie geograficzne wybranego punktu na mapie Polski z dokładnością 10 minut. zaznaczyć na mapie i mapie Polski punkty, znając ich współrzędne geograficzne przeprowadzić dowód Eratostenesa obliczyć czas miejscowy danego południka na podstawie różnicy długości geogr. ustalić datę przy przekraczaniu linii Ocena celująca Wiadomości i umiejętności ucznia wykraczają poza obowiązujący program nauczania. Uczeń proponuje nietypowe rozwiązania problemów. Uczestniczy i uzyskuje pozytywne wyniki w konkursach i olimpiadach. obliczać wymiary powierzchniowe na mapie i w rzeczywistości za pomocą skali mapy kreślić profil topograficzny wymieniać zniekształcenia odwzorowawcze dostrzegać ograniczenia w wykonywaniu pomiarów na mapie obliczać szerokość geogr. na podstawie wysokości Słońca i odwrotnie posługiwać się obrotową mapą nieba wyjaśniać współczesne poglądy na powstanie i budowęwszechświata obliczać wysokość górowania Słońca na różnych szer. geograficznych wyjaśniać etapy ewolucji oraz życia na w

7 jednego obiegu wokół Słońca podać daty rozpoczęcia astronom. pór roku na półkuli pn. i pd. wymienić nazwy zewnętrznych geosfer rozpoznać wybrane okazy skał: magmowych i osadowych (granit, bazalt, wapień, sól kam., żwir, glina, piaskowiec) odczytać treść tablicy stratygraficznej opisać następstwa wybuchu wulkanu granice i oceanów odczytać na mapie hipsometrycznej wysokości bezwzględne zdefiniować terminy: pogoda i klimat wymienić składniki pogody i klimatu zmierzyć i opisać podstawowe składniki klimatu klimatycznej zasięg stref klimatycznych odczytywać diagramy klimatyczne wymienić główne działy gospodarczej działalności opisać zmiany składników środowiska w swoim regionie pod wpływem działalności wykazać konieczność ochrony zasobów przyrody horyzontem a ilością energii słonecznej dochodzącej do powierzchni wskazać granice stref oświetleniowych podać długość trwania dnia i nocy na równiku w ciągu roku odróżniać układ heliocentryczny od geocentrycznego objaśnić naukowe i praktyczne znaczenie odkrycia M.Kopernika odróżniać skamieniałości od skał podać przykłady współczesnych procesów geologicznych wyjaśnić procesy wietrzenia i erozji określić względny wiek fałdowań górskich świata główne obszary sejsmiczne określić położenie fizycznogeograficzne i matematycznogeograficzne na wskazać na mapach i odczytać nazwy wielkich form ukształtowania powierzchni wymienić czynniki kształtujące klimat Podać przykłady oddziaływania czynników klimatotwórczych na kształtowanie się cech klimatu wykonać na podstawie danych diagramy klimatyczne największe jeziora i obszary pojezierne na długością geogr. wyznaczyć różnicę długości geogr. na podstawie różnicy czasów miejscowych wyjaśnić konieczność ustalenia obszarów czasu urzędowego na terytorium niektórych państw odróżniać czasy : miejscowy, strefowy, urzędowy określać przesuwanie się miejsc wschodu i zachodu Słońca na horyzoncie w ciągu roku przedstawić na rycinach oświetlenie w dniach rozpoczęcia astronomicznych pór roku wyjaśnić zjawisko dnia i nocy polarnej podać przykłady form powierzchni powstałe w wyniku erozji rzecznej, lodowcowej, morskiej, eolicznej porównać wielkości powierzchni lądów i oceanów opisać cyrkulacje pasatową i monsunową na wykazać na przykładach działalności gospodarczej zależności od warunków klimatycznych wyjaśnić związki miedzy rodzajem zasilania i typem rzeki opisać typowe formacje roślinne na przedstawić 7 zmiany daty wyjaśnić zmiany długości dnia i wysokości Słońca nad horyzontem w ciągu roku wyjaśnić dowody ruchu obiegowego wokół Słońca odróżniać strefy oświetlenia na podstawie długości trwania dnia i nocy oraz wysokości i kierunku górowania Słońca podać główne pierwiastki tworzące ę opisać skład chemiczny poszczególnych geosfer wyjaśnić główne etapy cyklu skałotwórczego wykazać związki miedzy strefami sejsmicznymi a występowaniem czynnych wulkanów wyjaśnić i opisać cyrkulacje powietrza na wykazać związki i zależności miedzy ciśnieniem atmosferycznym, temperaturą powietrza i opadami na opisać roczny przebieg temp. powietrza i sum opadów miesięcznych w każdej ze stref klimat. Wskazać na przykładach współzależności między formacją roślinną, warunkami klimatycznymi i glebami podać współzależności między sferami powłoki ziemskiej ujęciu interdyscyplinarnym obliczać temperaturę w głębi skorupy ziemskiej, znając stopień geotermiczny opisywać cykl skałotwórczy odnajdywać związki między ruchami płyt skorupy ziemskiej i rozmieszczeniem grzbietów śródoceanicznych wyjaśniać przyczyny wzajemnego przemieszczania się płyt skorupy ziemskiej wymieniać dowody istnienia wędrówki wyjaśniać powstawanie niezgodnego układu warstw skalnych wyjaśniać zależność między budową wulkanu a sposobem jego wybuchu objaśniać działanie gejzeru opisywać na podstawie lektury uzupełniającej najsłynniejsze wybuchy wulkanów i ich skutki opisywać na podstawie lektury uzupełniającej najsłynniejsze trzęsienia ziemi i ich skutki wyjaśniać przyczyny powstawania tsunami odtwarzać dawne położenie na podstawie ich kształtu i układu pasm górskich wykazywać się bardzo dobrą znajomością mapy świata (krainy, wody, szczyty itp.) wyjaśniać

8 rozpoznać na rycinie typowe formacje roślinne podać przykłady wpływu składników środowiska na życie i działalność ludzi podać przykłady współczesnych zmian następujących w składnikach środowiska przykłady zagrożeń wybranych składników środowiska w wyniku działalności opisać dostosowywanie się działalności do warunków środowiska w ujęciu historycznym. powstawanie wiatrów zmiennych: wiatru górskiego i dolinnego, bory wyjaśniać zależności między zmianami pogody i wahaniami wodostanów rzeki wyjaśniać przyczyny wezbrań i niżówek kreślić i analizować wykresy zmian wodostanów rzeki w ciągu roku odróżniać wezbrania rzek górskich od nizinnych interpretować wykresy zmian wodostanów rzek w ciągu roku odnajdywać związki między budową geologiczną i właściwościami wód podziemnych wyjaśniać powstawanie wód artezyjskich wyjaśniać przyczyny powstawania jezior wymieniać sposoby zanikania jezior opisywać przykłady przyspieszonego zanikania jezior omawiać największe współczesne zagrożenia dla środowiska tj. efekt cieplarniany, dziura ozonowa, pustynnienie, erozja gleb itd. opisywać warunki życia w poszczegól. strefach mórz i oceanów 8

9 SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA STOPNIE SZKOLNE Z GEOGRAFII W KL II GIMNAZJUM Ocena dopuszczająca Wymagania konieczne obejmują które umożliwiają uczniowi kontynuację nauki i stosowanie ich w sytuacjach typowych. lokalizować wskazane przez nauczyciela obiekty geograficzne na mapie świata i mapach odczytać treści dowolnej mapy samodzielnie korzystać z różnych źródeł informacji geograficznej wymienić zasoby przyrody wymienić rodzaje surowców mineralnych wymienić główne rośliny żywieniowe i zwierzęta hodowlane wymienić czynniki rozwoju rolnictwa przykłady regionów rolniczych świata wymienić sektory gospodarki Ocena dostateczna Uczeń opanował które są stosunkowo łatwe, użyteczne w życiu codziennym i konieczne do kontynuowania nauki. Uczeń, który spełnia konieczne i podstawowe, dostateczną. sprawnie wyszukiwać w tablicach niezbędne dane statystyczne czy inne informacje przeprowadzać prostą analizę i interpretację danych statystycznych w wypowiedziach ustnych i pisemnych stosować ze zrozumieniem terminologię naukową świata rejony wydobycia najważniejszych surowców mineralnych wyjaśnić na czym polega racjonalne gospodarowanie zasobami naturalnymi wymienić kilka Ocena dobra Uczeń opanował które są średnio trudne, są pogłębiane i rozszerzane w stosunku do wymagań podstawowych. Uczeń, który spełnia konieczne, podstawowe i rozszerzone dobrą. porównywać treść różnych map dla wykazania związków i zależności pomiędzy elementami środowiska przyrodniczego a działalnością gospodarczą konstruować i interpretować diagramy i wykresy podać przykłady wykorzystania alternatywnych źródeł energii porównać wielkość produkcji energii elektrycznej w wybranych krajach omówić wady i zalety różnych typów elektrowni omówić na przykładach 9 Ocena bardzo dobra Uczeń opanował które są trudne ale nie wykraczają poza obowiązujący program. Uczeń, który spełnia konieczne, podstawowe, rozszerzone i dopełniające bardzo dobrą. prawidłowo dobierać różne źródła informacji w zależności od opracowywanych problemów opracować listę działań mających na celu oszczędność energii wskazać możliwości oszczędzania energii i surowców w procesach recyklingu ocenić warunki do upraw roślin i hodowli zwierząt w różnych regionach świata zaproponować sposoby zwiększenia globalnej Ocena celująca Wiadomości i umiejętności ucznia wykraczają poza obowiązujący program nauczania. Uczeń proponuje nietypowe rozwiązania problemów. Uczestniczy i uzyskuje pozytywne wyniki w konkursach i olimpiadach. samodzielnie opracowywać tekst, który swoim zakresem wykracza poza program a dotyczy omawianego problemu samodzielnie prowadzić obserwacje opisywać różne sposoby wykorzystania zasobów przyrody we własnym regionie samodzielnie gromadzić literaturę merytoryczną, źródła kartograficzne i statystyczne na wybrane tematy

10 narodowej oraz formy użytkowania powierzchni wymienić obszary nadwyżek i niedoborów żywności wyjaśnić termin przemysł i wymienić główne jego gałęzie wymienić i wskazać na mapie przykłady dużych okręgów przemysłowych świata zrozumieć, że krajobraz współczesny to wynik oddziaływania sfer ziemskich i podać przykłady zależności miedzy elementami środowiska wymienić bariery rozmieszczenia na wyjaśnić podstawowe pojęcia demograficzne znać i wymienić najludniejsze państwa z każdego kontynentu pokazać na mapie najludniejsze państwa świata pokazać na mapie największe miasta świata wyjaśnić termin migracja podać z własnego doświadczenia przyczyny migracji, kierunki i skutki wymienić podstawowe rasy wymienić główne religie na świecie wyjaśnić termin urbanizacja alternatywnych źródeł energii opisywać na podstawie map rozmieszczenie głównych upraw zrozumieć wpływ czynników na rozwój rolnictwa wyjaśnić terminy: rolnictwo naturalne, towarowe, gospodarka ekstensywna i intensywna zrozumieć przyczyny i skutki występowania niedoboru i nadwyżek żywności podać przykłady wpływu rolnictwa na środowisko wyjaśnić terminy: przemysł wysokiej technologii, ośrodek, okręg przemysłowy wymienić funkcje przemysłu podać przykłady zmian w środowisku wywołanych przez przemysł znać funkcje usług podać przykłady państw o różnych ustrojach politycznych wymienić i wskazać na mapie przykłady państw wysoko i słabo rozwiniętych omówić znaczenie turystyki, komunikacji i handlu w rozwoju społecznogospodarczym państw rozpoznać różne typy krajobrazów zasięgi występowania formacji roślinnych na kontynentach scharakteryzować prawidłowe i nieprawidłowe wykorzystanie zasobów przyrod. podać różnicę pomiędzy rolnictwem ekstensywnym a intensywnym omówić głównych roślin żywieniowych w poszczególnych strefach klimatycznych wyjaśnić zależności pomiędzy warunkami naturalnymi a rozmieszczeniem upraw zbożowych ocenić gospodarcze znaczenie mórz i oceanów, posługując się konkretnymi przykładami posługując się odpowiednimi wskaźnikami różnicować kraje na wysoko, średnio i rozwijające się wymienić kraje o największym udziale w obrotach handlu zagranicznego ocenić zalety i wady oraz wykorzystanie w skali światowej różnych rodzajów transportu wskazać obszary o najkorzystniejszych i najtrudniejszych warunkach do życia i uzasadnić swój wybór potrafi wymienić problemy wielkich miast w omawianych państwach porównać poziomy rozwoju gospodarczego omawianych państw Europy i innych w oparciu o wybrane wskaźniki 10 produkcji żywności na świecie omówić sposoby ochrony wód i terenów przyległych wyjaśnić przyczyny powstawania zespołów miejskich wyjaśnić pozytywne aspekty urbanizacji wyjaśnić przyczyny zmian tempa wzrostu liczby ludności poszczególnych określić przyczyny i skutki ujemnego przyrostu naturalnego w wybranych państwach uzasadnić związek religii z życiem i gospodarką wyjaśnić zależność cech gospodarki rolnej danego kraju od poziomu jego rozwoju omówić nowoczesne gałęzie przemysłu, wskazać obszary koncentracji i czynniki lokalizacji na podstawie różnych źródeł przedstawić zmiany gospodarcze, polityczne i społeczne w omawianych państwach przedstawić charakterystykę porównawczą krajów o różnych poziomach rozwoju gospodarczego oceniać możliwości wykorzystania różnych źródeł energii w swoim regionie przygotować informacje o nowoczesnych urządzeniach ADG, środkach transportu omówić zagrożenia dla rolnictwa na świecie ocenić poziom wyżywienia ludności w wybranych krajach zaproponować sposoby walki z głodem na świecie omówić trudności w rozwoju gospodarczym omawianych państw przygotować i zaprezentować ciekawostki przyrodnicze i społecznokulturowe wybranych krajów zaproponować działania nietypowe, które mogłyby podjąć państwa nadbałtyckie w celu ochrony wód tego morza

11 znać i podać przybliżone wielkości znać i wymienić charakterystyczne cechy położenia znać i wskazać na mapie wielkie krainy geograficzne, główne rzeki i jeziora poszczególnych wymienić rekordy omawianych podać po jednym przykładzie problemu społecznego, gospodarczego i przyrodniczego omawianych i państw wymienić przykłady konfliktów na różnym tle wymienić dominanty omawianego państwa określić położenie geograficzne omawianego państwa, odszukać go na mapie główne krainy, rzeki, jeziora i wielkie miasta omawianego państwa wymienić kilka państw Unii Europejskiej rozpoznać symbole Unii Europejskiej różne typy klimatów na kontynentach zrozumieć, że na każdym kontynencie występują różne problemy przyrodnicze, społeczne i gospodarcze sporządzić opis geograficzny wybranego kontynentu, kraju, regionu wg założonego planu z wykorzystaniem różnych źródeł wymienić i wskazać na mapie państwa rolnicze oraz państwa, w których przemysł i usługi pełnią dominującą rolę w gospodarce wyjaśnić wpływ warunków przyrodniczych na rozmieszczenie i działalność gospodarczą podać przykłady przystosowania się do różnych warunków środowiska przyrodniczego wymienić czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności na świecie zrozumieć potrzebę tolerancji wobec ras, kultur, religii i przekonań politycznych wymienić międzynarodowe organizacje, omówić ich główne zadania i ocenić ich znaczenie we współczesnym świecie określić cele oraz założenia polityki społecznej i gospodarczej UE określić zasady i kierunki międzynarodowej współpracy w badaniach Antarktydy wyjaśnić zróżnicowanie rasowe, etniczne, językowe ludności jako następstw historycznych i współczesnych ruchów migracyjnych kraje emigracyjne i imigracyjne wyjaśnić przyczyny i skutki eksplozji demograficznej omówić skutki migracji w najbliższym środowisku wyjaśnić przyczyny zróżnicowania poziomu urbanizacji na świecie wskazać przykłady państw wysoko i słabo zurbanizowanych przykłady obszarów chronionych omówić przyczyny zmian w środowisku wyjaśnić przyczyny występowania problemów przyrodniczych i społecznogospodarczych na kontynentach i w omawianych państwach omówić kontrasty w poziomie rozwoju społecznogospodarczego wybranych państw zaproponować sposoby zmniejszania negatywnych skutków zmian w środowisku przedstawić swoje stanowisko wobec przemian społecznogospodarczych na kontynentach, państwach i regionach. zaproponować sposoby rozwiązywania konfliktów i walki z terroryzmem zaprojektować wycieczkę do wybranego kraju lub regionu ustalić korzyści związane z integracją Polski w ramach UE 11

12 SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA STOPNIE SZKOLNE Z GEOGRAFII W KL III GIMNAZJUM Ocena dopuszczająca Wymagania konieczne obejmują które umożliwiają uczniowi kontynuacje nauki i stosowanie ich w sytuacjach typowych. pokazać Polskę na mapie świata i Europy podać powierzchnię i liczbę ludności Polski odczytać na mapie nazwy państw graniczących z Polską podzielić pasy ukształtowania powierzchni na krainy geograficzne podzielić surowce mineralne ze względu na ich gospodarcze wykorzystanie gospodarczej rozmieszczenie głównych surowców mineralnych podać nazwy głównych typów gleb w Polsce zdefiniować terminy pogoda, klimat odczytać diagramy klimatyczne hipsometrycznej Ocena dostateczna Uczeń opanował które są stosunkowo łatwe, użyteczne w życiu codziennym i konieczne do kontynuowania nauki. Uczeń, który spełnia konieczne i podstawowe dostateczną. podać korzyści i zagrożenia wynikające z położenia Polski odczytać na mapie współrzędne krańcowych punktów Polski omówić przebieg granic wskazać na mapie fizycznej granice pasów ukształtowania powierzchni podać nazwy ruchów górotwórczych, w wyniku których powstały góry Polski wymienić nazwy głównych struktur geologicznych Polski wskazać na mapie obszary wydobycia surowców mineralnych wymienić główne cechy Ocena dobra Uczeń opanował które są średnio trudne, SA pogłębiane i rozszerzane w stosunku do wymagań podstawowych. Uczeń, który spełnia konieczne, podstawowe i rozszerzone dobrą. podać wielkość krajów sąsiednich i innych państw Europy wymienić procesy kształtujące rzeźbę powierzchni Polski zrozumieć wpływ budowy geologicznej na ukształtowanie powierzchni i rozmieszczenie surowców zrozumieć wpływ lodowca i lądolodu na rzeźbę wymienić masy powietrza wpływające na kształtowanie pogody i klimatu Polski odczytać na mapach klimatycznych rozkład składników pogody wymienić cechy sieci rzecznej Polski podać nazwy i pochodzenie 12 Ocena bardzo dobra Uczeń opanował które są trudne ale nie wykraczają poza obowiązujący program. Uczeń, który spełnia konieczne, podstawowe, rozszerzone i dopełniające bardzo dobrą. posługiwać się ze zrozumieniem w opracowaniach i wypowiedziach ustnych terminami z zakresu geografii fizycznej, osadnictwa, demografii i geografii gospodarczej Polski wyjaśnić przyczyny zmian granic Polski w XX wieku wymienić mniejszości narodowe i religijne oraz wskazać obszary ich życia w Polsce gromadzić, interpretować i prezentować wiadomości o środowisku przyrodniczym Polski na podstawie różnych źródeł opracować raport o stanie środowiska w określonym Ocena celująca Wiadomości i umiejętności ucznia wykraczają poza obowiązujący program nauczania. Uczeń proponuje nietypowe rozwiązania problemów. Uczestniczy i uzyskuje pozytywne wyniki w konkursach i olimpiadach. na podstawie literatury samodzielnie opracować temat problemowy, który swoim zakresem wykracza poza program, a jednocześnie wskazuje na jego zainteresowania geografią samodzielnie gromadzić literaturę merytoryczną, materiały kartograficzne i dane statystyczne sformułować i obronić swój pogląd na temat negatywnych i pozytywnych skutków naszego wejścia do UE zaplanować

13 rzeki główne i ich dopływy hipsometrycznej przykłady głównych typów jezior w Polsce wymienić składniki krajobrazu określić typ Morza Bałtyckiego wymienić korzyści wynikające z dostępu do morza wskazać główne ośrodki przemysłu stoczniowego i porty handlowe wymienić formy rzeźby polodowcowej przedstawić główne walory pojezierzy przykłady pojezierzy odróżnić krajobraz młodoglacjalny od staroglacjalnego wskazać przebieg wybranych pradolin i podać ich nazwy wskazać przykłady nizin przykłady wyżyn podać przykłady form rzeźby krasowej przykłady kotlin podzielić Karpaty na krainy geograficzne i wskazać je na mapie przedstawić walory turystyczne Karpat uzasadnić konieczność ochrony przyrody w Karpatach dokonać podziału rzeźby Polski wskazać na mapie krajobraz młodoglacjalny i staroglacjalny wymienić cechy klimatu Polski zrozumieć wpływ ukształtowania terenu na rozkład temperatury i opadów wskazać na mapie obszary o różnej długości trwania okresu wegetacyjnego zrozumieć wpływ Morza Bałtyckiego na klimat i gospodarkę wykonać na podstawie danych diagram klimatyczny omówić znaczenie wody w życiu i gospodarce zrozumieć przyczyny i wskazać obszary występowania nadmiaru i deficytu wód podać przyczyny i skutki powodzi wskazać na mapie przykłady występowania głównych typów gleb w Polsce omówić funkcje przyrodnicze i gospodarcze M. Bałtyckiego zrozumieć wpływ świadomości ekologicznej społeczeństwa na jakość środowiska podać przykłady obszarów chronionych i zdegradowanych w Polsce wymienić nazwy największych największych i najgłębszych jezior w Polsce omówić znaczenie jezior w przyrodzie i gospodarce wskazać zbiorniki retencyjne i kanały w Polsce wykazać potrzebę racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi wymienić klasy bonitacyjne gleb ocenić gospodarkę omawianej krainy na tle gospodarki kraju scharakteryzować środowisko M. Bałtyckiego omówić środowisko przyrodnicze Polski ze zwróceniem uwagi na główne jego walory zaprezentować własny region podać wizje rozwoju regionu i miejscowości planować i wykonać obserwacje swojego środowiska omówić główne problemy ludnościowe swojego regionu zrozumieć wpływ nauki i techniki oraz nakładów finansowych na przekształcenie środowiska Polski oraz jego ochronę obszary najsłabiej i najgęściej zaludnione wskazać największe skupiska Polonii na świecie wymienić kierunki, przyczyny i skutki migracji po II wojnie światowej podać wskaźnik urbanizacji i 13 regionie ocenić środowisko wybranych obszarów Polski pod kątem zaspokajania potrzeb i zagospodarowania przestrzennego działać na rzecz ochrony regionalnego dziedzictwa kulturowego w swojej Małej Ojczyźnie ocenić zagospodarowanie swojego regionu wyszukać w prasie radio i telewizji informacji o tematyce gospodarczej wskazać na podstawie różnych źródeł w jakich dziedzinach Polska jest w czołówce światowej, a w jakich ustępuje innym państwom potrzebną w regionie inwestycję i uzasadnić jej lokalizację zaprojektować wycieczkę po własnym lub innych regionach Polski

14 Sudetów i Przedgórza Sudeckiego wymienić i wskazać na mapie nazwy województw województwo podkarpackie oraz Rzeszów wymienić województwa ościenne podać przykłady gałęzi przemysłu wydobywczego i przetwórczego gospodarczej główne okręgi przemysłowe w Polsce wymienić rodzaje użytków rolnych wymienić najważniejsze zwierzęta hodowlane wymienić funkcje lasu wymienić formy ochrony przyrody podać nazwy parków narodowych w regionie określić położenie własnego regionu na tle podziału Polski na krainy geograficzne podać przykłady walorów krajoznawczych własnego regionu podać przykłady zmian w środowisku własnego regionu aglomeracji wymienić funkcje miast w Polsce zrozumieć związek miedzy czynnikami przyrodniczymi i ekonomicznymi a gęstością zaludnienia czytać i interpretować mapę rozmieszczenia ludności Polski obliczyć średnią gęstość zaludnienia w Polsce czytać dane statystyczne, interpretować i konstruować wykresy np. dotyczące procesów demograficznych i różnych zjawisk gospodarczych przedstawić problemy wielkich miast wymienić czynniki rozwoju polskiego przemysłu, rolnictwa i podstawowych usług omówić funkcje rolnictwa, przemysłu i usług wskazać regiony rolnicze, okręgi przemysłowe i turystyczne przy pomocy mapy dokonać charakterystyki rozmieszczenia upraw i chowu zwierząt odróżniać typy lasów omówić rolę Polski w NATO wskazać na mapie państwa należące do UE bezrobocia w Polsce na tle innych państw Europy omówić przyczyny zmian w strukturze ludności Polski ocenić warunki życia mieszkańców wsi i skutki urbanizacji w Polsce wielkie elektrownie wyjaśnić przyczyny zmian w strukturze upraw przedstawić czynniki lokalizacji różnych gałęzi przemysłu podać powierzchnię lasów w stosunku do pozostałej powierzchni kraju najważniejsze szlaki transportowe i węzły komunikacyjne mieć własne zdanie na tematy związane z problemami integracji opracować i zaprezentować organizacje międzynarodowe do których należy Polska zebrać informacje i opracować przewodnik po obiektach kulturowych wybranego regionu zebrać informacje i opracować przewodnik po własnym regionie uzasadnić konieczność współpracy międzynarodowej w ramach UE 14