SPECJALNOŚĆ TEATROLOGICZNA dla studentów filologii polskiej

Transkrypt

1 SPECJALNOŚĆ TEATROLOGICZNA dla studentów filologii polskiej Warunkiem przyjęcia na specjalność teatrologiczną jest: 1. zaliczenie szóstego semestru studiów filologii polskiej (ewentualnie licencjat na tym kierunku); 2. przedstawienie pisemnego uzasadnienia, w którym kandydat opisze interesujące go obszary wiedzy o teatrze; 3. uzasadnienie będzie punktem wyjścia do komisyjnej rozmowy kwalifikacyjnej. Przewiduje się w roku akademickim 2006/2007 utworzenie dwóch grup nieprzekraczających 15 osób każda, jednak zostawia się możliwość utworzenia dodatkowej grupy, o ile zainteresowanie specjalnością będzie bardzo duże.

2 PROGRAM SPECJALNOŚCI TEATROLOGICZNEJ L.p. Nazwa Liczba Rodzaj Zaliczenie Rozkład zajęć ECTS przedmiotu godzin zajęć (Z) VII sem. VIII sem. IX sem X sem. 1. Wstęp do 30 K Z 2 4 myślenia o teatrze 2. Teatr w świecie 15 WS Z 1 1 sztuk 3. Rodowody teatru 15 WM Z Pozaestetyczne 30 K Z 2 4 konteksty interpretacyjne teatru 5. Wstęp do wiedzy 15 WS Z 1 1 o dramacie 6. Czytanie teatru K Z Analiza dramatu z elementami K Z poetyki 8. Dramat w 15 WS Z 1 1 perspektywie konwencji teatralnych 9. Teatr w kulturze 30 WM Z 2 5 XX wieku 10. Teatry Dalekiego 15 W/PO Z 1 1 Wschodu 11. Teatry Azji 15 W/PO Z 1 1 Południowej 12. Antropologia 15 W/PO Z 1 1 teatru 13. Teatry alternatywne 15 W/PO Z 1 1 Razem 360 godz. 41 pkt. Egzaminy: 1. po semestrze VIII Teatr i dramat elementy historii i teorii (do XX wieku); 2. po semestrze X Teatr i dramat elementy historii i teorii (XX wiek). Legenda: K konwersatorium WM wykład monograficzny W/PO wykład/przedmiot opcyjny WS wykład specjalizacyjny Z zaliczenie 2

3 Profil absolwenta filologii polskiej o specjalności teatrologicznej Absolwenci filologii polskiej Specjalności Teatrologicznej dysponują wiedzą teoretyczną oraz elementami praktyki niezbędnymi do prowadzenia zajęć z wiedzy o teatrze w szkołach na wszystkich etapach kształcenia, domach kultury, specjalistycznych kołach zainteresowań. W czasie studiów nabywają bowiem umiejętności teoretyczne tyczące teatru i dramatu, jak również praktyczną zdolność analizy spektaklu, podstawy warsztatu krytyka teatralnego oraz kompetencje w zakresie pełnienia funkcji sekretarza literackiego, a także konsultanta programowego w teatrze. Ukończenie specjalności stwarza absolwentom większe możliwości na rynku pracy. 3

4 SPECJALNOŚĆ TEATROLOGICZNA (opis zajęć) SEMESTR I (VII) Istota teatru i dramatu. Teatr wobec innych sztuk 1. Wstęp do myślenia o teatrze konwersatorium (30 godz.) dr Magdalena Gołaczyńska. Zajęcia mają na celu wprowadzenie studentów w problematykę teorii teatru oraz analizy dzieła teatralnego. Wśród tematów omawianych w czasie kursu pojawią się m.in.: teatr jako zjawisko artystyczne, teatr w świecie widowisk, teatr a dramat; oraz aktor, widz i przestrzeń w systemie komunikacji teatralnej. - Balme Ch., Wprowadzenie do nauki o teatrze, Warszawa 2002; - Problemy teorii dramatu i teatru, red. J. Degler, Wrocław 2003; - Wiedza o kulturze, Cz. 3, Teatr w kulturze. Zagadnienia i wybór tekstów, red. W. Dudzik, L. Kolankiewicz, Warszawa Teatr w świecie sztuk wykład specjalizacyjny (15 godz.) dr Rafał Augustyn. Przedmiotem wykładu jest wielotworzywowość teatru i różne sposoby współistnienia struktur plastycznych, muzycznych i choreograficznych w dziele sztuki teatralnej. Po wstępnej części systematyzującej zostaje omówione w ujęciu historycznym i systematycznym miejsce muzyki i sztuk wizualnych w teatrze. (Scenografia: między malarstwem, architekturą a środowiskiem naturalnym. Muzyka: między trójjedyną choreią, ilustracją dźwiękową, główną płaszczyzną integracji a Gesamtkunstwerk). Osobny dział poświęcono XX-wiecznym i współczesnym formom teatru plastyków, muzyków i filmowców. 3. Rodowody teatru wykład monograficzny (15 godz.) dr Marta Steiner. 4

5 Celem wykładu jest nie tylko próba odpowiedzi na pytanie skąd wziął się teatr w kulturze ludzkiej, lecz również prześledzenie procesów, które każdorazowo powołują go do życia w różnych kulturach i okolicznościach. Na temat pochodzenia teatru kulturoznawcy proponowali liczne teorie. Prześledzenie ich historii stanowić będzie trzon zajęć, umożliwiając jednocześnie wgląd w teorię teatru i innych widowisk kulturowych. Informacje oferowane na wykładzie przydatne mogą być również w studiach etnograficznych. 4. Pozaestetyczne konteksty interpretacyjne teatru konwersatorium (30 godz.) dr Ireneusz Guszpit. Teatr jest sztuką autonomiczną i jako taki ma swoje określone miejsce w estetyce. Ale teatr można również postrzegać jako szczególny rodzaj człowieczej aktywności, szczególny przez wybór, przyjętą hierarchię wartości czy też rodzaj praktykowania. Na zajęciach będzie się zatem dyskutować o teatrze z perspektywy mitu i obrzędu, magii i kapłaństwa, struktur monastycznych, śnionych przez człowieka utopii, także z perspektywy teatru życia codziennego. - Mauss M., Socjologia i antropologia, Warszawa 2001 [tu:] Zarys ogólnej teorii magii; - Caillois R., Żywioł i ład, Warszawa 1973 [tu:] O duchu sekt; - Goffman E., Człowiek w teatrze życia codziennego, Warszawa 2000; - Szacki J., Spotkania z utopią, Warszawa 1980; - Jawłowska A., Więcej niż teatr, Warszawa 1988; - wybrane teksty praktyków teatru (E. Barba, J. Copeau, J. Grotowski, J. Osterwa, W. Staniewski, twórcy teatru alternatywnego etc). 5. Wstęp do wiedzy o dramacie wykład specjalizacyjny (15 godz.) dr Małgorzata Różewicz. Głównym celem zajęć będzie wprowadzenie studentów w podstawową problematyką teorii dramatu. Wśród omawianych zagadnień znajdą się między innymi: dramat jako rodzaj literacki, ewolucja terminu dramat, istota dramatu, dramat a teatr, dwie teorie dramatu; oraz tragizm, komizm, dramatyczność, groteskowość jako kategorie estetyczne i poznawcze. - Problemy teorii dramatu i teatru, red. J. Degler, T. 1, Wrocław 2003; 5

6 - Gołaszewska M., Zarys estetyki, Warszawa 1986; - Misiewicz J., Istota dramatu, Lublin 1991; - O dramacie. Wybór źródeł do dziejów teorii, red. E. Udalska, T.1, 2,3. SEMESTR II (VIII) - Dramat i jego związki z teatrem 1. Dramat w perspektywie konwencji teatralnych wykład specjalizacyjny (15 godz.) dr Piotr Rudzki. Celem wykładu jest przedstawienie wybranych konwencji w historii europejskiego teatru wpisanych w strukturę dzieł dramatycznych. Ewolucja konwencji teatralnych, od starożytności do współczesności, będzie omawiana w kontekście procesu kształtowania się teatru jako autonomicznej dziedziny sztuki. 2. Analiza dramatu z elementami poetyki (do XX wieku) konwersatorium (30 godz.) dr Małgorzata Różewicz. Zajęcia są propozycją analizy funkcjonalno-strukturalnej tekstu dramatu, głównie kwestii takich jak: konstrukcja zdarzeniowości dramatycznej i postaci, organizacja czasu i przestrzeni, kształt teatralny dramatu, struktura słowna, konstrukcja świata przedstawionego. - Sławińska I., Główne problemy struktury dramatu [w:] Problemy teorii dramatu i teatru, red. J. Degler, Wrocław 1988; - teksty dramatów istotnych w dziejach literatury europejskiej. 3. Czytanie teatru (analiza w oparciu o obejrzane przedstawienia albo filmowe zapisy spektakli dzieł teatralnych opartych na klasycznych tekstach i odpowiadających im konwencjach teatralnych) konwersatorium (30 godz.) dr Rafał Augustyn. - Ubersfeld A., Czytanie teatru I, przeł. J. Żurowska, Warszawa 2002; - Dramat polski. Interpretacje. Część I: od wieku XVI do Młodej Polski, pod red. J. Ciechowicza i Z. Majchrowskiego, Gdańsk (wybrane analizy); - Axer J., Filolog w teatrze, Warszawa 1991 (wybrane rozdziały); 6

7 - Sławińska I., Sceniczny gest poety. Zbiór studiów o dramacie [tu:] Ciąg scenicznych gestów w teatrze Norwida, Kraków Egzamin po dwóch semestrach: Teatr i dramat elementy historii i teorii (do XX wieku). SEMESTR III (IX) Wybrane problemy teatru i dramatu XX wieku 1. Teatr w kulturze XX wieku wykład monograficzny (30 godz.) prof. dr hab. Janusz Degler. Celem wykładu jest omówienie sytuacji i roli teatru w XX wieku na szerokim tle przemian społecznych, politycznych, kulturowych i estetycznych z próbą odpowiedzi na pytanie, co zadecydowało o uznaniu teatru za sztukę oraz jakie były przyczyny ograniczenia jego funkcji i zasięgu społecznego oddziaływania (rozwój kultury masowej, powstanie nowych mediów, konkurencyjność wielkich widowisk sportowych, teatralizacja życia politycznego i codziennego). obowiązkowe: - Wprowadzenie do nauki o teatrze, T. III, Odbiorcy dzieła teatralnego, wybór i opr. J. Degler, Wrocław 1978 [tu:] A. Hertz, Teatr jako zagadnienie socjologiczne i Zadania społeczne teatru, T. Goban-Klas, Socjologiczna problematyka publiczności teatralnej; - Raszewski Z., Teatr w świecie widowisk [w:] Problemy teorii dramatu i teatru, T. 2, pod red. J. Deglera., s ; - Wiedza o kulturze, Cz. III, Teatr w kulturze, opr. W. Dudzik i L. Kolankiewicz, Warszawa 1991 [tu:] II. Teatr w życiu społecznym, III. Rola społeczna - teatr życia codziennego, VII. Publiczność teatralna; - Goffman E., Człowiek w teatrze życia codziennego, przeł. H. i P. Śpiewakowie, Warszawa 1981 (fragmenty); zalecone: - Aktor w kulturze współczesnej, studia pod red. E. Udalskiej, Warszawa 1994; - Kowalewicz K., Teatr i odbiorca. Przygotowanie do odbioru przedstawienia teatralnego, Łódź 1993; - Lehmann H.-T., Teatr postdramatyczny, przeł. D. Sajewska i M. Sugiera, Kraków

8 2. Analiza dramatu z elementami poetyki (XX wiek) konwersatorium (30 godz.) dr Małgorzata Różewicz. Zajęcia są propozycją analizy funkcjonalno-strukturalnej tekstu dramatu, głównie kwestii takich jak: konstrukcja zdarzeniowości dramatycznej i postaci, organizacja czasu i przestrzeni, kształt teatralny dramatu, struktura słowna, konstrukcja świata przedstawionego. - Sławińska I., Główne problemy struktury dramatu [w:] Problemy teorii dramatu i teatru, red. J. Degler, Wrocław 1988; - teksty dramatów istotnych w dziejach literatury europejskiej. 3. Czytanie teatru (analiza w oparciu o obejrzane przedstawienia albo filmowe zapisy spektakli dzieł teatralnych opartych na dwudziestowiecznych tekstach i odpowiadających im konwencjach teatralnych) konwersatorium (30 godz.) dr Piotr Rudzki. - Kowalewicz K., Teatr i odbiorca. Przygotowanie do odbioru przedstawienia teatralnego, Łódź 1993; - Raszewski Z., Teatr w świecie widowisk. Dziewięćdziesiąt jeden listów o naturze teatru, Warszawa 1991 (wybrane fragmenty); - Ubersfeld A, Czytanie teatru I, przeł. J. Żurowska, Warszawa SEMESTR IV (X) Pozaeuropejskie konwencje teatralne. Więcej niż teatr 1. Teatry Dalekiego Wschodu wykład/przedmiot opcyjny (15 godz.) dr Marta Steiner. Wykład dotyczył będzie historii oraz dzisiejszego obrazu klasycznych dalekowschodnich teatrów i widowisk etnicznych. Na wstępie omawiana będzie koncepcja i specyfika teatru Dalekiego Wschodu przeciwstawionego teatrowi kultury Zachodu. Szczególnie wiele miejsce zajmie omówienie teatru Chin, które wzbogacone zostanie pokazami materiałów audiowizualnych. Zajęcia dają możliwość zapoznania się ze scenicznym kodem oraz życiem teatru, który niegdyś będąc egzotyczną ciekawostką coraz częściej obecny jest w różnych formach i na zachodnich scenach. Informacje oferowane na wykładzie przydatne mogą być również w studiach porównawczych nad teatrem. Wśród omawianych tematów pojawią się m.in.: 8

9 technika aktorska i trening; budowa widowiska i jego estetyka; konwencje i style; kostiumy, makijaże i maski; kulturowe funkcje spełniane przez teatr (szczególnie religijna i ceremonialna) oraz miejsce teatru pośród innych widowisk. - Łabędzka I.: Obrzędowy teatr Dalekiego Wschodu, Poznań Teatry Azji Południowej wykład/przedmiot opcyjny (15 godz.) dr Piotr Rudzki. Wykład będzie poświęcony wybranym gatunkom klasycznego, rytualnego, ludowego oraz tanecznego ( dance-dramas ) teatru subkontynentu indyjskiego, a także tym formom, które choć powstały poza wskazanym regionem, dzisiaj tylko tam mogą być kultywowane w swym oryginalnym kształcie, jak tybetańska opera lhamo. Zostanie omówiona specyfika tego teatru i jego miejsce w kulturze, podobieństwa i różnice w stosunku do tradycji europejskiej. Szczegółowe zagadnienia podejmowane w czasie spotkań to m.in.: technika aktorska i trening; budowa widowisk, konwencje i style; kostiumy, makijaże i maski oraz miejsce teatru pośród innych sztuk widowiskowych. Wykłady będą uzupełniane pokazami fragmentów rejestracji wybranych przedstawień, zdjęciami oraz nagraniami muzycznymi. 3. Antropologia teatru wykład/przedmiot opcyjny (15 godz.) dr Marta Steiner. Zajęcia obejmują szeroki zakres problemów znajdujących się na styku teatru i antropologii. Ogniskować będą się na dwóch współczesnych kierunkach badawczych: antropologii aktora oraz antropologii widowisk. Pierwszy pozwoli poznać osiągnięcia Międzynarodowej Szkoły Antropologii Teatru prowadzonej przez Eugenia Barbę. W ramach drugiego nurtu pojawią się takie tematy jak: rozmaite kulturowe funkcje teatru; teatr jako przejaw i element kultury, która go zrodziła; teatr, teatralność i teatralizacja w życiu człowieka. Poznawać będziemy rozmaite widowiska kulturowe: obrzędy prototeatralne, ceremonie społeczne, zawody, popisy, rytuały. Przywołana też zostanie historia związków i wzajemnych inspiracji teatrologów i antropologów. Omawiany materiał czerpany będzie z tak zwanej turystyki widowiskowej, zatem odnosić będzie się do widowisk z wielu zakątków świata. 9

10 - Sekretna sztuka aktora. Słownik antropologii teatru, red. E. Barba i N. Savarese, Wrocław Teatry alternatywne wykład/przedmiot opcyjny (15 godz.) dr Magdalena Gołaczyńska. Zajęcia będą poświęcone współczesnemu polskiemu oraz zagranicznemu teatrowi niezależnemu, pozostającemu na pograniczach teatralnych instytucji. Omówiona zostanie ewolucja teatru alternatywnego od kabaretu studenckiego, teatru otwartego i kontrkultury po najnowszy teatr poszukujący. Zostaną także przedstawione alternatywne koncepcje aktorstwa, eksperymenty z przestrzenią teatralną, stosunek twórców do słowa, obrazu oraz publiczności, a na przykładzie organizacji współczesnych festiwali nurtu "off" również niezależność dotycząca sfery organizacyjnej. - Gołaczyńska M., Mozaika współczesności. Teatr alternatywny w Polsce po roku 1989, Wrocław 2002; - Jawłowska A., Więcej niż teatr, Warszawa Czytanie teatru (analiza w oparciu o obejrzane przedstawienia albo filmowe zapisy spektakli dzieł teatralnych opartych na współczesnych tekstach i odpowiadających im konwencjach teatralnych oraz przedstawień, dla których dramat nie jest podstawą) konwersatorium (30 godz.) dr Ireneusz Guszpit - Ubersfeld A., Czytanie teatru I, przeł. J. Żurowska, Warszawa 2002; - Balme Ch., Wprowadzenie do nauki o teatrze, Warszawa 2002 [tu:] Analiza. Egzamin po dwóch semestrach: Teatr i dramat elementy historii i teorii (XX wiek). Opracowali Ireneusz Guszpit i Piotr Rudzki Noty o zajęciach przygotowali Prowadzący 10