SIEĆ INFORMACJI, DORADZTWA I INTEGRACJI DLA OFIAR NAZIZMU FUNDACJI POLSKO-NIEMIECKIE POJEDNANIE

Transkrypt

1 S PRAWOZDANIE 2013 G ESCHÄFTSBERICHT 2013

2

3 S PRAWOZDANIE 2013 G ESCHÄFTSBERICHT 2013

4 4 S PRAWOZDANIE 2013 Szanowni Państwo, 2013 rok zaczął się dla Fundacji Polsko Niemieckie Pojednanie bardzo szczęśliwie została uhonorowana Nagrodą Polsko Niemiecką ustanowioną przez rządy Rzeczypospolitej Polskiej oraz Republiki Federalnej Niemiec za szczególne zasługi dla rozwoju stosunków polsko niemieckich. Sprawozdanie z działalności w 2013 roku dokumentuje pracę Fundacji i świadczy o tym, że nie spoczęła ona na laurach, ale dołożyła wszelkich starań i wykorzystała każdą szansę, aby efektywnie wspierać środowisko osób poszkodowanych przez Trzecią Rzeszę, prowadzić działalność edukacyjną w Polsce i za granicą i służyć idei porozumienia i pojednania między narodami. Dzięki dotacji niemieckiej Fundacji Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość (EVZ) prowadziła Sieć Informacji, Doradztwa i Integracji (SIDI) dla ofiar prześladowań nazistowskich i ich rodzin. Fundusze pochodzące z darowizny niemieckiego koncernu Deutsche Bahn AG pozwoliły na realizację programów pomocy socjalnej, organizację szkoleń dla opiekunów osób niepełnosprawnych i projektu lobbingowego na rzecz osób starszych poszkodowanych przez Trzecią Rzeszę. Dzięki współpracy z niemieckimi partnerami oraz Urzędem ds. Kombatantów i Osób represjonowanych nadal pozyskiwano sprzęt rehabilitacyjny dla potrzebujących, organizowano wyjazdy byłych robotników przymusowych III Rzeszy do Niemiec na zaproszenia niemieckich miast i gmin. W sprawozdaniu tym znajdziecie Państwo informacje o udziale Fundacji w międzynarodowym projekcie utworzenia Muzeum Miejsca Pamięci na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Sobiborze, o organizowanych przez nią międzynarodowych konferencjach, spotkaniach, o projektach dokumentacyjnych i wydawniczych. Jednym z najważniejszych kierunków działalności Fundacji jest praca z młodzieżą. W 2013 roku nie zabrakło projektów edukacyjnych skierowanych do młodzieży w Polsce, Niemczech, ale nie tylko. W ramach projektu Tragiczna historia wspólna pamięć w Sobiborze i Włodawie zorganizowano międzynarodowe spotkanie i warsztaty edukacyjne, w których wzięły udział grupy młodzieży z Izraela, Holandii, Niemiec, Austrii, Rosji, Ukrainy i Białorusi, młodzi wolontariusze Fundacji z Polski, Niemiec, Ukrainy i Armenii oraz uczniowie szkół ponadpodstawowych z Włodawy ogółem 130 uczestników. Projektów tych nie udałoby się zrealizować bez wsparcia ze strony partnerów, darczyńców i sponsorów, którym jako przewodniczący Rady Fundacji chciałbym gorąco podziękować. Podziękowania kieruję także do wspaniałych wolontariuszy z Polski i z zagranicy, którzy przez cały rok angażowali się w pracę Fundacji. Krzysztof Miszczak Przewodniczący Rady Fundacji FPNP

5 G ESCHÄFTSBERICHT Sehr geehrte Damen und Herren, Das Jahr 2013 fing für die Stiftung Polnisch Deutsche Aussöhnung sehr gut an. Sie wurde mit dem Deutsch Polnischen Preis der Republik Polen und der Bundesrepublik Deutschland für ihre Verdienste um die Entwicklung der deutsch polnischen Beziehungen ausgezeichnet. Der Geschäftsbericht für das Jahr 2013 dokumentiert die Arbeit der Stiftung und zeigt, dass sie sich nicht auf ihren Lorbeeren ausgeruht hat, sondern sich weiter bemüht und jede Chance nutzt, zur Verständigung und Versöhnung zwischen beiden Völkern beizutragen, die NS Opfer sowie die in Polen und im Ausland betriebene Bildungsarbeit zu unterstützen. Dank der Unterstützung der Bundesstiftung Erinnerung, Verantwortung und Zukunft (EVZ) bestand die Möglichkeit, das Netzwerk für Information, Beratung und Integration der NS Opfer und deren Familien (SIDI) zu betreiben. Die Mittel aus der Spende der Deutschen Bahn AG ermöglichten der Stift ung die Durchführung von Sozialhilfeprogrammen, von Schulungen für Betreuer behinderter Personen sowie eines Lobbying Programms zugunsten der NS Opfer. Dank der Zusammenarbeit mit deutschen Partnern und dem Amt für Kriegsveteranen und Opfer der Verfolgungen konnten die Stiftung auch in diesem Jahr Rehabilitationsgeräte für ihre Begünstigten erwerben sowie Begegnungsreisen ehemaliger Zwangsarbeiter in deutsche Städte und Gemeinden mitveranstalten. In diesem Geschäftsbericht finden Sie auch Informationen über die Tätigkeit der Stiftung im Rahmen des internationalen Projektes zur Gründung der Gedenkstätte auf dem Gelände des ehemaligen deut schen NS Vernichtungslagers Sobibor, über die von der Stiftung veranstalteten internationalen Konferenzen und Treffen, wie auch über Dokumentations und Veröffentlichungsprojekte. Einer der wichtigsten Aspekte der Tätigkeit der Stiftung ist die Jugendarbeit. So fanden auch 2013 Projekte statt, die an Jugendliche aus Polen, Deutschland und anderen Ländern gerichtet waren. Im Rahmen des Projektes Tragische Geschichte gemeinsame Erinnerung in Sobibor und Włodawa, organisierte die Stiftung ein internationales Treffen und einen Bildungsworkshop, an denen Jugendliche aus Israel, den Niederlanden, Deutschland, Österreich, Russland, der Ukraine und Weißrussland, junge Freiwillige der Stiftung aus Polen, Deutschland, der Ukraine und Armenien, sowie Oberschüler aus Włodawa insgesamt 130 Personen teilnahmen. All diese Projekte hätten sich ohne die Unterstützung seitens der Partner, Spender und Sponsoren der Stiftung nicht realisieren lassen. Ihnen möchte ich als Vorsitzender des Stiftungsrates herzlich danken. Dank gebührt auch den wunderbaren Freiwilligen aus Polen und dem Ausland, die die Stiftung das ganze Jahr über unterstützt haben. Krzysztof Miszczak Vorsitzender des Stiftungsrates

6 S PRAWOZDANIE 2013 O FUNDACJI Fundacja Polsko Niemieckie Pojednanie została ustanowiona w dniu 27 listopada 1991 roku. Powstała w wyniku porozumienia zawartego pomiędzy rządem RP i RFN. Jest organizacją non profit, działa na rzecz ofiar prześladowań nazistowskich i polsko niemieckiego dialogu. Prowadzi działalność społeczną, humanitarną i edukacyjną. Cele Statutowe Celem Fundacji jest: 1. świadczenie pomocy ofiarom prześladowań nazistowskich w Polsce, 2. gromadzenie i udostępnianie dokumentacji nazistowskich prześladowań obywateli polskich, 3. prowadzenie działalności edukacyjno informacyjnej i naukowo badawczej dla upowszechniania prawdy historycznej o II wojnie światowej, 4. inicjowanie przedsięwzięć służących pojednaniu i porozumieniu między narodami, w tym zwłaszcza między Polakami i Niemcami. Fundatorem w stosunku do Fundacji Polsko Niemieckie Pojednanie jest Skarb Państwa, w imieniu którego występuje Minister Skarbu Państwa. Rada Fundacji Do zadań Rady Fundacji należy ogólna ocena działalności Fundacji, ocena wykorzystania funduszy, rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań finansowych oraz bilansu. Członków Rady Fundacji powołuje i odwołuje Fundator. Członkowie Rady pełnią swoje funkcje honorowo W 2013 roku Radę Fundacji tworzyli: Edmund Baranowski Jarosław Kalinowski Stefan Kozłowski Jerzy Kranz Zdzisław Lichtarski Tomasz Miedziński Krzysztof Miszczak Przewodniczący Lech Mróz Lech Nijakowski Stanisław Oleksiak Jan Ołdakowski Bogusław Sonik Jacek Taylor Zarząd Fundacji Zarząd kieruje działalnością Fundacji, zarządza jej majątkiem oraz reprezentuje ją na zewnątrz. W 2013 roku Zarząd Fundacji Polsko Niemieckie Pojednanie pracował w składzie: Dariusz Pawłoś Przewodniczący Przemysław Sypniewski Sekretarz

7 G ESCHÄFTSBERICHT ÜBER DIE STIFTUNG Die Stiftung Polnisch Deutsche Aussöhnung wurde am 27. November 1991 auf der Grundlage eines Abkommens zwischen den Regierungen der Republik Polen und der Bundesrepublik Deutschland gegründet. Sie ist eine Non Profit Organisation, die sich für die Bedürfnisse der überlebenden Opfer des Dritten Reiches sowie für die deutsch polnische Verständigung engagiert. Sie ist in gesellschaftlichen und humanitären Bereichen sowie im Bildungssektor tätig. Satzungsziele Zweck der Stiftung ist es: 1. Hilfe für die überlebenden Opfer der NS Verfolgung in Polen zu leisten, 2. Materialien über die NS Verfolgung polnischer Bürger zu sammeln und zur Verfügung zu stellen, 3. Bildungs, Informations, Lehr und For schungstätigkeiten zur Verbreitung des historischen Wissens über den Zweiten Weltkrieg zu realisieren, 4. Maßnahmen, die zur Versöhnung und Verständigung zwischen den Völkern, insbesondere zwischen Polen und Deutschen, beitragen, zu initiieren. Stifter der Stiftung Polnisch Deutsche Aussöhnung ist das Staatsschatzministerium, in dessen Namen der Minister des Staatsschatzes auftritt. Stiftungsrat Zu den Aufgaben des Stiftungsrates gehören die allgemeine Beurteilung der Tätigkeit der Stiftung und der Verwendung der Mittel der Stiftung, die Begutachtung und Genehmigung der Finanzberichte und der Bilanz der Stiftung. Die Mitglieder des Stiftungsrates werden vom Stifter berufen und abberufen. Die Mitglieder des Stiftungsrates sind ehrenamt lich tätig. Im Jahre 2013 gehörten dem Stiftungsrat an: Edmund Baranowski Jarosław Kalinowski Stefan Kozłowski Jerzy Kranz Zdzisław Lichtarski Tomasz Miedziński Krzysztof Miszczak Vorsitzender Lech Mróz Lech Nijakowski Stanisław Oleksiak Jan Ołdakowski Bogusław Sonik Jacek Taylor Stiftungsvorstand Der Vorstand leitet die Arbeit der Stiftung, er vertritt sie nach außen und verwaltet ihr Vermögen. Im Jahre 2013 gehörten dem Stiftungs vorstand der Stiftung Polnisch Deutsche Aussöhnung folgende Personen an: Dariusz Pawłoś Vorsitzender Przemysław Sypniewski Sekretär

8 8 S PRAWOZDANIE 2013 POMOC OFIAROM PRZEŚLADOWAŃ NAZIST OWSKICH Sieć Informacji, Doradztwa i Integracji Sieć Informacji, Doradztwa i Integracji (SIDI) jest projektem Fundacji Polsko Niemieckie Pojednanie, współfinansowanym przez niemiecką Fundację Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość. Jego celem jest ułatwienie osobom represjonowanym oraz ich rodzinom dostępu do informacji o możliwościach po z y skiwania pomocy socjalnej, medycznej oraz prawnej z polskich i zagranicznych instytucji publicznych i prywatnych, a także aktywizacja osób starszych. W ramach tego projektu zorganizowaliśmy sieć punktów informacyjnych na terenie Polski, w których udzielane są bezpłatne porady prawne i medyczne, odbywają się spotkania integracyjne oraz szkolenia aktywizujące dla seniorów. Ośrodki SIDI działają też jako centra wolontariatu. Naszymi partnerami w tym projekcie są największe organizacje zrzeszające osoby poszkodowane Stowarzyszenie Polaków Poszkodowanych przez III Rzeszę oraz Polski Związek Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych. W 2013 roku w ramach Sieci działało dziewięć ośrodków: w Warszawie w siedzibie Fundacji Polsko Niemieckie Pojednanie, w Gdańsku, Wrocławiu, Katowicach, Krakowie, Poznaniu i Lublinie w wojewódzkich oddziałach Stowarzyszenia Polaków Po szko do wa nych przez III Rzeszę, w Szczecinie i Zamościu Fot. David Rojkowski

9 G ESCHÄFTSBERICHT UNTERSTÜTZUNG FÜR NS OPFER Netzwerk für Information, Beratung und Integration Das Netzwerk für Information, Beratung und Integration (SIDI) ist ein Projekt der Stiftung Polnisch Deutsche Aussöhnung (FPNP), das durch die deutsche Stiftung Erinnerung, Verantwortung und Zukunft mitfinanziert wird. Das Ziel des Projekts ist es, verfolgten Personen und ihren Familien Zugang zu Informationen über soziale, medizinische und rechtliche Hilfe von polnischen und ausländischen öffentlichen und privaten Einrichtungen zu verschaffen sowie darüber hinaus ältere Menschen zu aktivieren. Im Rahmen dieses Projektes haben wir ein Netzwerk von Infopoints in ganz Polen organisiert, an das sich die Betroffenen wenden können, um sich kostenlosen rechtlichen und medizinischen Rat einzuholen. Außerdem finden dort Integrationstreffen und Aktivierungsschulungen für Senioren statt. Die SIDI Netzwerkstellen fungieren unter anderem auch als Zentren für Freiwilligendienste. Unsere Projektpartner sind die größten NS Opfer Organisationen: die Vereinigung der durch das Dritte Reich Geschädigten Polen und der Polnische Verband Ehemaliger Politischer Häftlinge der NS Gefängnisse und Konzentrationslager. Im Jahre 2013 waren im Rahmen des Netzwerkes neun Anlaufstellen in Betrieb: in Warschau am Standort der Stiftung Polnisch Deutsche Aussöhnung in Gdańsk, Wrocław, Katowice, Kraków, Poznań und Lublin in den dortigen Nie Fot. David Rojkowski

10 10 S PRAWOZDANIE 2013 w tamtejszych oddziałach Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych. Nasz ośrodek informacyjny w Warszawie odwiedziło 547 osób poszukujących wsparcia. Miesięcznie udzielaliśmy ok informacji telefonicznych oraz odpowiadaliśmy na listów. We wszystkich punktach SIDI można było korzystać z bezpłatnych porad prawnych i medycznych. Konsultacji prawnych udzielali radcy prawni, a medycznych lekarze różnych specjalności, w tym geriatrzy. Ważnym udogodnieniem było to, że zainteresowani, którzy nie mogli przyjechać na takie spotkanie osobiście, mieli możliwość umówienia się na konsultację telefoniczną. Dla wielu osób poszkodowanych przez Trzecią Rzeszę, które ze względu na stan zdrowia nie wychodzą z domu, była to jedyna możliwość skorzystania z takiej porady. W każdym z punktów Sieci odbywały się spotkania integracyjno szkoleniowe dla osób starszych. Były one okazją do wymiany doświadczeń, zdobycia nowej wiedzy (na przykład z zakresu prawa, ochrony zdrowia, praw osób niepełnosprawnych), ale także do spotkań towarzyskich i integracji środowiska. W 2013 roku ośrodki SIDI organizowały także spotkania międzypokoleniowe z udziałem uczniów okolicznych szkół, młodych wolontariuszy i studentów. Spotkania młodzieży z osobami starszymi przyczyniają się do lepszego wzajemnego poznania i integracji tych dwóch grup wiekowych. Ośrodki SIDI działają też jako centra wolontariatu socjalnego. Osobom poszkodowanym pomagało ok. 60 ochotników. Byli to przede wszystkim uczniowie szkół ponadpodstawowych, studenci oraz sami seniorzy. Osoby represjonowane w czasie wojny światowej jako wolontariusze włączają się w prace komisji społecznych, powoływanych przy różnych programach humanitarnych, biorą udział w spotkaniach edukacyjnych z młodzieżą, a także opiekują się innymi poszkodowanymi. Informacje o wolontariacie, działalności informacyjno doradczej i aktywizującej były przekazywane odbiorcom projektu w bezpośrednim kontakcie w punktach SIDI, za pośrednictwem mediów (np. na portalu skrzynka dobroci), poprzez kontakty z instytucjami i or

11 Fot. David Rojkowski derlassungen der Vereinigung der durch das Dritte Reich Geschädigten Polen sowie in Szczecin und Zamość in den dortigen Niederlassungen des Polnischen Verbandes Ehemaliger Politischer Häftlinge der NS Gefängnisse und Konzentrationslager. Unsere Anlaufstelle in Warschau wurde dieses Jahr von 547 Personen aufgesucht. Außerdem erteilten wir monatlich ca telefonische Auskünfte und beantworteten Briefe. Bei allen SIDI Stellen konnte man kostenlose rechtliche und ärztliche Beratung in Anspruch nehmen. Während Rechtsanwälte Rechtsberatung erteilten, boten Fachärzte, darunter Geriater, medizinische Beratung an. Für Interessierte, die nicht persönlich kommen konnten, stellten telefonische Konsultationen eine große Hilfe dar. Für viele NS Opfer, die wegen ihres schlechten Gesundheitszustandes ihr Haus nicht mehr verlassen können, war das die einzige Möglichkeit, sich einen solchen Rat einzuholen. In jeder Netzwerkstelle wurden Integrations und Schulungstreffen für Senioren organisiert, auf denen Erfahrungen ausgetauscht und neues Wissen erworben werden konnte (z.b. im rechtlichen Bereich, über den Gesundheitsschutz oder über die Rechte von Menschen mit Behinderungen). Es bestand dabei auch die Gelegenheit, sich gegenseitig besser kennenzulernen und die Menschen in die Gemeinschaft zu integrieren. Im Jahre 2013 veran stalteten die SIDI Zentren auch Genera tionstreffen, an denen neben den Senioren auch Schüler, junge Freiwillige und Studenten teilnahmen. Die Begegnungen der Jugendlichen mit den älteren Personen tragen zu einem besseren gegenseitigen Verständnis und einer besseren Integration dieser beiden Altersgruppen bei. Die SIDI Anlaufstellen fungieren auch als Zentren für den sozialen Freiwilligendienst. Den ehemaligen NS Opfern wurde von ca. 60 Freiwilligen geholfen. Das waren hauptsächlich Schüler von weiterführenden Schulen, Studenten, aber auch andere Senioren. Die im Zweiten Weltkrieg verfolgten Personen engagieren sich z.b. in sozialen Ausschüssen, die für verschiedene humanitäre Programme berufen

12 ganizacjami seniorskimi oraz otaczającymi opieką osoby starsze. Naszymi partnerami były między innymi takie instytucje i organizacje jak Maximilian Kolbe Werk, Fundacja 50+, Mali Bracia Ubogich, Przychodnia dla Kombatantów w Warszawie przy ul. Litewskiej, Przychodnia dla Kombatantów przy Szpitalu Praskim, Fundacja Pomocy na Rzecz Żołnierzy AK, Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów oraz inne związki i stowarzyszenia zajmujące się osobami represjonowanymi w czasie II wojny światowej. Pomoc humanitarna Fundacja Polsko Niemieckie Pojednanie od dwudziestu lat niesie pomoc żyjącym ofiarom niemieckiego nazizmu. W tym czasie wypłaciła poszkodowanym przeszło 4 miliardy 800 milionów zł, pochodzących z różnych funduszy zagranicznych. Udzielenie pomocy około milionowi beneficjentów nie kosztowało budżetu państwa ani złotówki. FPNP posiada ogromne doświadczenie w realizacji projektów pomocy humanitarnej, medycznej i materialnej osobom starszym, a powierzone jej działania wykonuje w sposób dużo bardziej efektywny i znacznie tańszy, niż robią to instytucje państwowe lub inne organizacje. Beneficjentami tej pomocy są nie tylko Polacy mieszkający w Polsce, ale również Polacy za granicą. Pomoc Fundacji (głównie finansowa) trafiła do Polaków w 54 krajach świata. Programy pomocy z dotacji Deutsche Bahn AG W 2010 roku Fundacja Polsko Niemieckie Pojednanie, wspólnie z Polskim Związkiem Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych oraz Stowarzyszeniem Polaków Poszkodowanych przez III Rzeszę, a także we współpracy z innymi organizacjami partnerskimi niemieckiej Fundacji Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość w Europie Wschodniej, wynegocjowała z Deutsche Bahn AG dotację finansową na realizację programów pomocy humanitarnej na rzecz żyjących ofiar represji niemieckich. W wyniku tych negocjacji zarząd koncernu Deutsche

13 G ESCHÄFTSBERICHT Fot. Jördis Krap werden, nehmen an Bildungsgesprächen mit Jugendlichen teil oder kümmern sich um andere ehemalige NS Opfer. Informationen über den Freiwilligendienst, über Beratungs und Aktivierungstätigkeiten wurden direkt in den SIDI Anlaufstellen, über Medien (z.b. auf den Portalen skrzynka dobroci [Güte Mailbox]), über Kontakte mit Einrichtungen, Verbänden und Organisationen, die sich um Senioren kümmern, vermittelt. Zu unseren wichtigen Partnern gehören unter anderem folgende Einrichtungen und Organisationen: das Maximilian Kolbe Werk, Fundacja 50+ [Stiftung 50+], Mali Bracia Ubogich, die Klinik für Kriegsveteranen in Warschau in der Litewska Straße, die Klinik für Kriegsveteranen beim Krankenhaus im Wohnviertel Praga, die Stiftung für Soldaten der Heimatarmee (AK), der Polnische Verband der Rentner und Invaliden sowie andere Verbände, die sich für die im Zweiten Weltkrieg verfolgten Menschen einsetzen. Humanitäre Hilfe Die Stiftung Polnisch Deutsche Aussöhnung unterstützt seit über zwanzig Jahren überlebende NS Opfer. In dieser Zeit wurden an Geschädigte über 4,8 Milliarden PLN aus unterschiedlichen ausländischen Fonds ausgezahlt. Diese Leistungen an ca. eine Million Betroffene kosteten den polnischen Staatshaushalt nicht einen Złoty. Die FPNP verfügt über umfangreiche Erfahrungen bezüglich der Umsetzung von Projekten humanitärer, medizinischer und materieller Hilfe für ältere Menschen. Anders als staatliche Einrichtungen, hat die Stiftung ihre Aufgaben viel effizienter und kostengünstiger erfüllt. Die Begünstigten die

14 14 S PRAWOZDANIE 2013 Bahn AG podjął decyzję o przekazaniu darowizny w wysokości 5 mln euro na pomoc humanitarną dla żyjących ofiar prześladowań nazistowskich w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Pieniądze zostały przekazane na konto niemieckiej Fundacji Federalnej EVZ, która przekazuje środki na realizacje konkretnych programów pomocy w poszczególnych krajach i nadzoruje ich realizację. Program pomocy socjalnej i medycznej W 2013 roku kontynuowaliśmy i zakończyliśmy Program pomocy socjalnej i medycznej. Pomoc w postaci jednorazowych zasiłków kierowana była do najbardziej potrzebujących ofiar nazizmu, osób, które już w poprzednich latach zwróciły się do Fundacji z wnioskami o wsparcie, przedstawiając dokumentację medyczną oraz informacje o sytuacji materialnej. W latach zasiłki otrzymało ponad beneficjentów. W 2013 roku pomogliśmy kolejnym potrzebującym, a wartość tej pomocy wyniosła ,60 zł. W sumie w ramach tego programu zasiłki otrzymało osoby, a łączna kwota pomocy wyniosła ,60 zł Ponadto w 2013 roku 22 osoby otrzymały pomoc na łączną kwotę zł w ramach Programu zapomóg specjalnych, przeznaczonego dla osób poszkodowanych przez III Rzeszę, które nigdy nie otrzymały żadnych świadczeń finansowych z Fundacji i znalazły się w bardzo ciężkiej sytuacji materialnej i życiowej. W sumie na zapomogi specjalne w latach przeznaczyliśmy zł, a pomoc ta dotarła do 67 osób. Szkolenia dla opiekunów W latach , w ramach projektu wspieranego przez Niemiecką Fundację Pa

15 G ESCHÄFTSBERICHT ser Beihilfen waren nicht nur im Land, sondern auch im Ausland lebende Polen. Die durch die Stiftung geleistete (hauptsächlich finanzielle) Hilfe erreichte Polen in 54 Ländern weltweit. Hilfsprogramm aus der Spende der Deutschen Bahn AG Im Jahr 2010 hat die Stiftung Polnisch Deutsche Aussöhnung zusammen mit dem Polnischen Verband Ehemaliger Politischer Häftlinge der NS Gefängnisse und Konzentrationslager, mit der Vereinigung der durch das Dritte Reich Geschädigten Polen sowie in Zusammenarbeit mit Partnerorganisationen der deutschen Stiftung Erinnerung, Verantwortung und Zukunft in Osteuropa von der Deutschen Bahn AG eine finanzielle Zuwendung für die Umsetzung von Programmen humanitärer Hilfe für überlebende NS Opfer vereinbart. Nach den Verhandlungen einigte sich der Vorstand der Deutschen Bahn AG auf eine Spende in Höhe von 5 Millionen Euro für humanitäre Hilfe zugunsten der lebenden NS Opfer in Mittel und Osteuropa. Das Geld wurde auf das Konto der Deutschen Bundesstiftung EVZ überwiesen, die diese Mittel für die Umsetzung konkreter Hilfsprogramme einzelner Ländern übermittelt und diese Umsetzung koordiniert. Fot. David Rojkowski

16 16 S PRAWOZDANIE 2013 i pielęgnacyjnych osób starszych i niepełnosprawnych. Celem szkolenia było przekazanie wiedzy o różnych aspektach domowej opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi, a także umiejętności rozmowy i wspierania osób w żałobie, samotnych, z problemami związanymi nie tylko z chorobami wieku starszego, ale także z przeżyciami wojennymi, pobytem w obozach koncentracyjnych, wię zieniach, gettach. Obecnie duża część przeszkolonych przez nas opiekunów pracuje z osobami starszymi jako wolontariusze a także pracownicy placówek służby zdrowia i ośrodków pomocy. mięć, Odpowiedzialność i Przyszłość z dotacji koncernu Deutsche Bahn AG, Fundacja Polsko Niemieckie Pojednanie organizuje szkolenia dla opiekunów osób starszych i niepełnosprawnych. Uzyskane środki pozwolą na nieodpłatne przeszkolenie 300 uczestników przygotowanie ich do sprawowania opieki nad starszymi osobami, w szczególności nad ofiarami nazizmu. Projekt ruszył w drugiej połowie 2012 roku, a w 2013 udało nam się wykonać znaczną część całego planu i przeszkolić 210 osób. Projekt realizowaliśmy z udziałem doświadczonej kadry trenerów i specjalistów przy współpracy z oddziałami Caritasu, zakładami opiekuńczo leczniczymi i hospicjami w Katowicach, Łodzi, Poznaniu, Białymstoku, Lublinie. Szkolenie obejmowało 100 godzin wykładów, ćwiczeń i zajęć praktycznych, podczas których uczestnicy poznawali zasady opieki nad ludźmi starszymi i niepełnosprawnymi, uczyli się jak organizować taką opiekę, nabywali wiedzę z zakresu typowych problemów zdrowotnych Pomoc rzeczowa Fundacja Polsko Niemieckie Pojednanie już od lat z powodzeniem prowadzi program pomocy rzeczowej, który polega na pozyskiwaniu i nieodpłatnym przekazywaniu osobom poszkodowanym używanego a także nowego

17 Programm der sozialen und medizinischen Hilfe Im Jahre 2013 wurde das Programm der sozialen und medizinischen Hilfe fortgesetzt und beendet. Die Unterstützung wurde in Form einmaliger Beihilfen an die am meisten bedürftigen NS Opfer geleistet, welche sich schon in vorherigen Jahren mit Anträgen auf Unterstützung an uns gewendet hatten, indem sie ihre medizinische Dokumentation und Informationen über ihre materielle Situation vorlegten. In den Jahren erhielten im Rahmen dieses Programms über 6000 Personen Hilfe. Im Jahre 2013 weitere Hilfebedürftige, mit einem Gesamtbetrag in Höhe von ,60 PLN. Insgesamt gewährten wir im Rahmen dieses Programms Beihilfen für Personen in einer Gesamthöhe von ,60 PLN. Darüber hinaus erhielten im Jahre durch das Dritte Reich geschädigte Personen, die keine finanziellen Leistungen von der Stiftung erhalten haben und sich in schwieriger Finanz und Lebenslage befinden, eine Unterstützung im Gesamtwert von PLN im Rahmen des Fonds für Härtefälle. Solche speziellen Zuschüsse wurden in den Jahren insgesamt an 67 Personen in einer Gesamthöhe von PLN ausbezahlt. Schulungen für Betreuer Seit der zweiten Hälfte 2012 organisiert die Stiftung Polnisch Deutsche Aussöhnung im Rahmen des durch die Bundesstiftung Erinnerung, Verantwortung und Zukunft unterstützten Projektes und aus der Spende des Konzerns Deutsche Bahn AG Schulungen für Betreuer von Senioren und Behinderten. Aus den uns zur Verfügung gestellten Mitteln haben wir die Möglichkeit, 300 Personen kostenlos zu schulen und sie auf diese Weise auf die Betreuung der Senioren und insbesondere der NS Opfer vorzubereiten. Im Jahre 2013 ist es uns gelungen den größten Teil unseres Vorhabens zu realisieren und 210 Teilnehmer zu schulen.

18 18 S PRAWOZDANIE 2013 sprzętu rehabilitacyjnego. Od kilku lat otrzymujemy używane wózki inwalidzkie, chodziki i inny sprzęt rehabilitacyjny od firm i instytucji z Niemiec, przede wszystkim od firmy Schulte Derne z Brandenburga. W 2013 r. w ramach programu finansowanego ze środków DB mogliśmy pomóc 65 osobom, którym przekazaliśmy 25 wózków inwalidzkich, 14 chodzików oraz kule łokciowe i krzesła sanitarne, a także dwóm placówkom Domowi Pomocy Społecznej Na Przedwiośniu w Międzylesiu i Miejskiemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Olsztynku, które otrzymały 20 wózków i dwa chodziki. Ogółem środki pochodzące z darowizny DB pozwoliły na udzielenie pomocy rzeczowej blisko 450 osobom indywidualnym oraz kilkunastu placówkom leczniczym i opiekuńczym, w których przebywają nasi beneficjenci. W 2013 roku prowadziliśmy także projekt pomocy rzeczowej dzięki wsparciu Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. W ramach tego projektu zakupiliśmy 80 sztuk sprzętu rehabilitacyjnego (wózków inwalidzkich, chodzików, koncentratorów tlenu) oraz 120 opakowań środków pielęgnacyjnych (pieluchomajtek i podkładów higienicznych) dla osób obłożnie chorych. Przygotowaliśmy 108 pakietów pomocy rzeczowej, które przekazaliśmy osobom uprawnionym. Działania na rzecz obrony interesów oraz aktywizacji i integracji seniorów Od początku swojego istnienia Fundacja Polsko Niemieckie Pojednanie podejmuje różne działania lobbingowe na rzecz osób starszych poszkodowanych przez Trzecią Rzeszę. Fundacja Polsko Niemieckie Pojednanie blisko współpracuje z organizacjami społecznymi, zrzeszającymi kombatantów i osoby poszkodowane przez reżim nazistowski w Polsce. Do najbardziej aktywnych naszych partnerów w ostatnich latach należą między innymi: Stowarzyszenie Polaków Poszkodowanych przez III Rzeszę, Polski Związek

19 Das Projekt führten wir mit Unterstützung erfahrener Trainer und Experten und in Zusammenarbeit mit Caritas Abteilungen, Pflegeeinrichtungen und Hospizen in Katowice, Łódź, Białystok und Lublin durch. Die Schulung umfasste 100 Unterrichtsstunden, wie Vorträge, Übungen und praktische Workshops, in denen die Teilnehmer lernten, was bei der Pflege älterer und behinderter Menschen zu beachten ist. Sie vertieften unter anderem auch ihr Wissen im Bereich der typischen Probleme bezüglich der Gesundheit und Pflege, die bei den Senioren und Behinderten auftreten. Das Ziel der Schulung war es nicht nur die Teilnehmer auf verschiedene Probleme und Situationen der häuslichen Pflege der hilfsbedürftigen Menschen aufmerksam zu machen, sondern auch den Betreuern nahe zu bringen, wie sie die Gespräche mit den Personen durchzuführen haben, da diese Menschen oftmals um jemanden trauern, einsam sind, an verschiedenen Krankheiten oder unter Kriegserlebnissen leiden oder das Trauma der Konzentrationslager, Gefängnisse oder Ghettos nicht bewältigen können. Zur Zeit arbeitet die Mehrheit der von uns geschulten Betreuer mit Senioren. Sie unterstützen die älteren Menschen als Freiwillige oder Mitarbeiter von Gesundheits und Sozialeinrichtungen. Sachhilfe Die Stiftung Polnisch Deutsche Aussöhnung führt schon seit Jahren mit Erfolg das

20 Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej, Ogólnopolski Związek Żołnierzy Batalionów Chłopskich, Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej, Sto wa rzy szenie Dzieci Holocaustu, Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, Fundacja Moje Wojenne Dzieciństwo, Stowarzyszenie Dzieci Zamojszczyzny. Organizacje te uczestniczą w realizacji projektów humanitarnych, edukacyjnych, inicjatywach związanych z upamiętnianiem ofiar nazizmu oraz działaniach na rzecz porozumienia i pojednania. W Radzie Fundacji Polsko Niemieckie Pojednanie zasiadają wybitni działacze społeczni: Prezes SPP Zdzisław Lichtarski, Wiceprezes Związku Powstańców Warszaw

21 G ESCHÄFTSBERICHT Programm der Sachhilfe durch, indem neue und gebrauchte Rehabilitationsgeräte besorgt und unentgeltlich an die Geschädigten übergeben werden. Seit mehreren Jahren erhalten wir gebrauchte Rollstühle, Gehhilfen und andere Rehabilitationsgeräte von Firmen und Einrichtungen aus Deutschland, hauptsächlich von der Firma Schulte Derne aus Brandenburg. Im Jahre 2013 konnten wir aus Mitteln der Spende der Deutschen Bahn AG u.a. 25 Rollstühle, 14 Gehhilfen, Krücken und sanitäre Stühle für 65 Hilfebedürftige finanzieren. Darüber hinaus konnten wir Rehabilitationsgeräte (20 Rollstühle und zwei Gehhilfen) für zwei Einrichtungen, das Pflegeheim Na Przed wio śniu [ Vorfrühling ] in Międzylesie und das Städtische Zentrum für Sozialhilfe in Olsztynek, beschaffen. Die uns zur Verfügung gestellten Mittel aus der DB Spende ermöglichten es uns ca. 450 Einzelpersonen und einige Heil und Pflegeeinrichtungen, in denen unsere Begünstigten leben, in Form von Sachhilfe zu unterstützen. Dank der Unterstützung des Amtes für Kriegsveteranen und Verfolgte konnten wir im Jahre 2013 ein anderes Projekt der Sachhilfe durchführen. Wir erwarben 80 verschiedene Rehabilitationsgeräte (Rollstühle, Gehhilfen, Sauerstoffkonzentratoren) sowie 120 Pflegesets (Windelhöschen, hygienische Unterlagen) für Schwerkranke. Es wurden 108 Sachhilfe Pakete von uns vorbereitet und den Hilfebedürftigen überreicht. Interessenschutz, Aktivierung und Integration der Senioren Seit dem Anfang ihrer Tätigkeit betreibt die Stiftung Polnisch Deutsche Aussöhnung Lobbyarbeit zu Gunsten älterer Menschen, die zu den ehemaligen Opfern des Dritten Reiches zählen. Fot. David Rojkowski

22 skich Edmund Baranowski, były wieloletni Prezes Zarządu Głównego PZBWPHWiOK Stefan Kozłowski, Przewodniczący Zarządu Głównego Stowarzyszenia Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej Tomasz Miedziński, były Prezes Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy AK Stanisław Oleksiak. W 2013 roku kontynuowaliśmy projekt lobbingowy, mający na celu ochronę interesów osób poszkodowanych przez reżim nazistowski, zapewnienie im godnego miejsca w społeczeństwie, przeciwdziałanie ich wykluczeniu z życia obywatelskiego oraz uwrażliwienie polskiej opinii publicznej na potrzeby tej grupy społecznej. Jest to projekt finansowany z dotacji niemieckich kolei, który będziemy realizować do sierpnia 2014 roku. Projekt przewiduje organizację konferencji, briefingów i spotkań z dziennikarzami, przygotowywanie raportów/artykułów i sprawozdań m.in. na temat socjalnej i zdrowotnej sytuacji ofiar Trzeciej Rzeszy, skutków przeżyć wojennych, systemu opieki, możliwości aktywizacji społecznej generacji wojennej, a także organizację szkoleń dla opiekunów osób starszych i niepełnosprawnych. Działania lobbingowe były podejmowane przede wszystkim przez Zarząd Fundacji i opierały się na organizowaniu bezpośrednich spotkań i dyskusji na temat sytuacji ofiar prześladowań nazistowskich i sposobów ich wspierania. Uczest

23 G ESCHÄFTSBERICHT Die Stiftung Polnisch Deutsche Aussöhnung arbeitet eng mit gesellschaftlichen Organisationen zusammen, die Kriegsveteranen und NS Opfer in Polen vereinigen. Zu unseren aktivsten Partnern gehören in den letzten Jahren u.a. die Vereinigung der durch das Dritte Reich geschädigten Polen (SPP), der Polnische Verband Ehemaliger Politischer Häftlinge der NS Gefängnisse und Konzentrationslager (PZBWPHWiOK), der Weltverband der Soldaten der Heimatarmee, der Gesamtpolnische Verband der Soldaten von Bauernbataillonen, die Vereinigung der Jüdischen Kombattanten und im Zweiten Weltkrieg Geschädigten, der Verein der Holocaust Kinder, der Veteranenverband der Republik Polen und des Verbandes der Ehemaligen Politischen Gefangenen, die Stiftung Moje Wojenne Dzieciństwo [Meine Kriegskindheit] und der Verband der Kinder aus Zamość Land. Diese Organisationen sind unter anderem an der Umsetzung humanitärer Hilfsprojekte und Bildungsprojekte beteiligt, sowie an der Umsetzung von Initiativen zum Gedenken an NS Opfer und von Aktionen bezüglich der Verständigung und Versöhnung. In dem Stiftungsrat der Stiftung Polnisch Deutsche Aussöhnung sind herausragende Aktivisten tätig: der Vorsitzende von SPP, Zdzisław Lichtarski, der stellvertretende Vorsitzende des Verbandes der Warschauer Aufständischen, Edmund Baranowski, der ehemalige Vorsitzende des Hauptvorstandes von PZBWPHWiOK, Stefan Kozłowski, der Vorsitzende des Hauptverbandes der Vereinigung der Jüdischen Kombattanten und im Zweiten Weltkrieg Geschädigten, Tomasz Miedziński und der ehemalige Vorsitzende des Hauptvorstandes des Weltverbandes der Soldaten der Heimatarmee, Stanisław Oleksiak. Im Jahre 2013 haben wir das Lobbying Projekt fortgesetzt, dessen Ziel der Schutz der Interessen der Opfer des NS Regimes war. Wir sorgten dafür, dass die Opfer einen würdigen Platz in der Gesellschaft finden, trafen Maßnahmen gegen ihre soziale Ausgrenzung und versuchten die Öffentlichkeit in Polen für die

24 24 S PRAWOZDANIE 2013 nicy każdego takiego spotkania otrzymywali materiały informacyjne i publikacje. W 2013 roku odbyło się kilkanaście spotkań bilateralnych z polskimi parlamentarzystami posłami i senatorami z różnych ugrupowań politycznych i członkami różnych komisji, w tym także z Marszałkiem Senatu. O problemach osób starszych, przede wszystkim żyjących ofiar prześladowań nazistowskich, członkowie Zarządu Fundacji rozmawiali z urzędnikami i przedstawicielami władz publicznych, m.in. Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Obrony Narodowej, Rozwoju Regionalnego, Kancelarii Prezydenta, Kancelarii Premiera, Instytutu Pamięci Narodowej, Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, z Rzecznikiem Praw Obywatelskich. Rozmawiano z przedstawicielami organizacji pozarządowych, kościołów i samo rządów: Fundacji Współpracy Polsko Niemieckiej, Caritasu, Stowarzyszenia Wspólnota Samorządowa, Stowarzyszenia Wspólnota Polska, z Naczelnym Rabinem Polski. Członkowie Zarządu Fundacji spotkali się także z szefami firm, które chcemy pozyskać dla projektów i działań na rzecz osób starszych, takich jak Poczta Polska, Polskie Koleje Państwowe, WARS, Continuum Care i Adventure Consulting. Fundacja Polsko Niemieckie Pojednanie działała jako organizacja reprezentująca interesy osób starszych, głównie ofiar prześladowań nazistowskich, w pracach parla men tarnych nad nowelizacją ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego. Członkowie Zarządu Fundacji uczestniczyli w posiedzeniach Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Obrony Narodowej, brali też udział w konsultacjach z Urzędem Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

25 G ESCHÄFTSBERICHT Bedürfnisse dieser Gesellschaftsgruppe zu sensibilisieren. Dieses Projekt wird von der Deutschen Bahn AG finanziert und bis August 2014 durchgeführt. Im Projekt sind Veranstaltungen, wie Konferenzen, Briefings und Treffen mit Journalisten vorgesehen, sowie die Erstellung von Berichten und Artikeln u.a. über die soziale und gesundheitliche Lage der Opfer des Dritten Reiches, die Folgen der Kriegserlebnisse, das Betreuungssystem, die mögliche soziale Aktivierung der Kriegsgeneration sowie die Organisation von Schulungen für Betreuer älterer und behinderter Menschen. Im Jahre 2013 fanden ein paar Dutzend bilaterale Treffen mit polnischen Parlamentariern Abgeordneten und Senatoren aus verschiedenen politischen Parteien, mit Mitgliedern verschiedener Ausschüsse, darunter mit dem Präsidenten des Polnischen Senats, statt. Die Probleme der älteren Personen, insbesondere der lebenden NS Opfer, wurden von den Vorstandsmitgliedern in die Gespräche mit Beamten und Vertretern der öffentlichen Gewalt, u.a. mit Vertretern des Außenministeriums, des Verteidigungsministeriums, des Ministeriums für Regionalentwicklung, der Präsidentenkanzlei, der Kanzlei des Ministerpräsidenten, des Instituts für Nationales Gedenken, des Rates zur Bewahrung des Gedenkens an Kampf und Martyrium und dem Bürgerbeauftragten, miteingebunden. Ähnliche Gespräche wurden mit Vertretern der Nichtregierungsorganisationen, der Kirchen und der Selbstverwaltungen geführt: mit der Stiftung für Deutsch Polnische Zusammenarbeit, mit der Caritas, mit der Vereinigung Wspólnota Samorządowa [ Kommunale Gemeinschaft ] und der Vereinigung Wspólnota Polska [ Polnische Gemeinschaft ] sowie mit dem Hauptrabbi Polens. Die Vorstandsmitglieder unserer Stiftung trafen sich auch mit den Leitern der Firmen, die wir für Projekte und Initiativen zugunsten der

26 Dla naszego projektu staraliśmy się pozyskać przedstawicieli mediów, organizowaliśmy spotkania z dziennikarzami z różnych redakcji i freelancerów. Wśród najważniejszych mediów, z którymi przystąpiliśmy lub dalej utrzymywaliśmy kontakty to m.in. Rzeczpospolita, Gazeta Wyborcza i tygodniki Polityka, Gość Niedzielny, redakcje telewizji Polsat, stacje radiowe Program I, Merkury, Lublin, portal internetowy Interia. Poprzez współpracę z mediami i opiniotwórczymi instytucjami, chcemy uświadamiać społeczeństwu obecną sytuację najstarszego pokolenia, a zwłaszcza ofiar prześladowań nazistowskich, które wciąż żyją w Polsce. Jednym z głównych celów naszego projektu jest uwrażliwianie społeczeństwa na losy żyjących świadków historii ofiary nazizmu, ich obecną sytuację życiową, oraz przeciwdziałanie izolacji społecznej tej grupy. Tego typu tematy nie są dla mediów szczególnie atrakcyjne i nie są chętnie podejmowane, szukamy zatem różnych sposobów, aby przekonać dziennikarzy prasowych, radiowych i telewizyjnych do zajęcia się tym tematem. Wykorzystujemy różne okazje, uroczystości, ważne rocznice i bieżące wydarzenia polityczne, aby inspirować i wspierać powstawanie reportaży, felietonów i wywiadów, które zwracają uwagę odbiorcom, że żyją między nami świadkowie dramatycznych wydarzeń, którzy potrzebują naszej troski i opieki. Wydarzeniami ostatniego roku, które mogliśmy wykorzystać dla naszych kampanii medialnych były: narodowy dzień pamięci ofiar obozów koncentracyjnych, 70. rocznica Powstania w Getcie Warszawskim, rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego, drugiej wojny światowej, jak również 70 rocznica powstania i ucieczki więźniów z obozu zagłady w Sobiborze. W 2013 roku powstał nasz raport na temat uniwersytetów trzeciego wieku jako drogi do społecznej aktywizacji seniorów. Raport powstał m.in. na podstawie rozmów z wykładowcami i uczestnikami kursów, Rzecznikiem Praw Obywatelskich i lekarzem geriatrą. Zawiera on także rys historyczny, informacje o modelach działania i ofercie uniwersytetów trzeciego wieku w Polsce.

27 G ESCHÄFTSBERICHT Fot. Jördis Krap Senioren gewinnen wollen, u.a. mit Poczta Polska [Polnische Post], Polskie Koleje Państwowe [Polnische Staatsbahn], WARS, Continuum Care und Adventure Consulting. Die Stiftung Polnisch Deutsche Aussöhnung ist als Interessenvertreter älterer Personen, hauptsächlich NS Opfer, an parlamentarischen Arbeiten an der Novellierung von Gesetzen über Kombattanten und andere Opfer der Kriegs und Nachkriegsrepressionen beteiligt. Die Vorstandsmitglieder der Stiftung nahmen an Sitzungen des Ausschusses für Sozialpolitik und Familie und für Landesverteidigung, sowie an Besprechungen mit dem Kombattantenamt teil.

28 We współpracy z socjologiem przygotowaliśmy ankietę dotyczącą dyskryminacji seniorów powyżej 65 roku w różnych dziedzinach życia. Analiza jej wyników posłuży do przygotowania raportu, który zostanie przekazany Rzecznikowi Praw Obywatelskich, Pełnomocnikowi Rządu do spraw Równego Traktowania, posłom, senatorom, a także dzien nikarzom, którzy zajmują się problemami społecznymi. Mamy nadzieję, że dzięki temu pojawi się więcej artykułów, poświęconych sytuacji najstarszych seniorów, należących do wojennego pokolenia. W 2013 roku pracowaliśmy również nad przygotowaniem publikacji o roboczym tytule Niewolnicy pamięci. Jej bohaterami są ludzie, którzy w swojej działalności pozazawodowej poświęcili się misji zachowania pamięci o ofiarach nazistowskich zbrodni i przekazywania młodzieży świadectwa o tamtym czasie. Wolontariat W pracy na rzecz ofiar nazizmu pomagają Fundacji wolontariusze. Współpracują z nami

29 G ESCHÄFTSBERICHT Wir bemühten uns auch darum für unser Projekt die Medien zu gewinnen. Daher haben wir Treffen mit Redakteuren und freien Journalisten veranstaltet. Wir initiierten und pflegten den Kontakt mit folgenden Medien: u.a Rzeczpospolita, Gazeta Wyborcza, mit den Wochenzeitungen: Polityka, Gość Niedzielny, TV Polsat, Radios Program 1, Merkury, Lublin und dem Internetportal Interia. Durch die Zusammenarbeit mit den Medien und meinungsbildenden Institutionen wollen wir der Gesellschaft die aktuelle Lebenssituation der ältesten Generation, vor allem der NS Opfer in Polen, bewusst machen. Eines der Hauptziele unseres Projektes ist die Sensibilisierung der Gesellschaft für das Schicksal der Zeitzeugen, der NS Opfer, ihre Lebenssituation und das Entgegenwirken der sozialen Ausgrenzung dieser Gruppe. Solche Themenkomplexe sind für die Medien nicht besonders attraktiv und werden deshalb selten aufgegriffen. Aufgrund dessen versuchen wir die Presse, Radio, und Fernsehjournalisten vom Gegenteil zu überzeugen. Wir unterstützen die Journalisten und animieren sie zum Verfassen von Reportagen, Feuilletons und Interviews, dank derer die Gesellschaft erfährt, dass unter uns Zeugen der dramatischen Geschichte leben, die unsere Hilfe brauchen. Gute Gelegenheit dazu bieten verschiedene Anlässe, Feierlichkeiten, wichtige Jahrestage und aktuelle politische Ereignisse. Im letzten Jahr konnten wir folgende Jahrestage für unsere Medienkampagne nutzen: den Nationalen Gedenktag an Opfer der Konzentrationslager, den 70. Jahrestag des Aufstands im Warschauer Ghetto, den Jahrestag des Ausbruchs des Warschauer Aufstands, des Zweiten Weltkriegs, sowie den 70. Jahrestag des Aufstandes und der Flucht aus dem Vernichtungslager Sobibor. Im Jahre 2013 entstand unser Bericht über Universitäten des Dritten Lebensalters als Methode der Aktivierung der Senioren. Dieser Bericht basiert u.a. auf den Gesprächen mit den Dozenten und Kursteilnehmern, mit dem Bürgerbeauftragten und einem Geriatriearzt. Er beinhaltet auch Informationen über den Geschichtsunterricht und seine Lehrmodelle sowie über das gesamte Lehrangebot in Polen.

30 Fot. Olga Gryb

31

32 32 S PRAWOZDANIE 2013 zarówno Polacy, jak i młodzi ludzie z Niemiec i całej Europy. Wolontariusze pomagają nam w ramach wolontariatu socjalnego i instytucjonalnego. W ramach wolontariatu socjalnego ok. 60 wolontariuszy FPNP odwiedzało starsze osoby w ich domach. Wolontariusze pomagają w drobnych pracach domowych, zakupach, przynoszą obiady, załatwiają sprawy w urzędach, towarzyszą swoim podopiecznym w wizytach u lekarza, w banku, na spacerach. Jest to cenna pomoc, zwłaszcza dla osób samotnych i niepełnosprawnych. Wspólne spotkania pomagają starszym osobom zapomnieć o samotności, chorobach i traumatycznych przeżyciach z przeszłości. Dla młodych wolontariuszy spotkania ze świadkami historii są niezwykle cennym źródłem wiedzy o czasach II wojny światowej, wiedzy jakiej nie przekażą podręczniki. Dzięki tym kontaktom młodzież uczy się odnosić do starszych osób z większym szacunkiem i zrozumieniem. Między wolontariuszami a podopiecznymi często zawiązują się trwałe znajomości a nawet przyjaźnie. Wolontariat socjalny służy pogłębianiu dialogu międzypokoleniowego. Większość naszych wolontariuszy zaangażowanych w pracę socjalną to młodzież licealna i studenci. Wolontariuszem można jednak zostać w każdym wieku, wśród naszych ochotników są też ludzie czynni zawodowo i osoby starsze, które same w czasie wojny doznały represji, a dziś są gotowe pomagać innym potrzebującym. Wolontariusze wspierają nas także przy realizacji innych projektów. Uczestniczą w przygo

33 G ESCHÄFTSBERICHT In Zusammenarbeit mit einem Soziologen erarbeiteten wir einen Fragebogen zur Diskriminierung von Senioren im Alter von über 65 Jahren in verschiedenen Lebensbereichen. Seine Ergebnisse werden Grundlage eines Berichts sein, den wir dem Bürgerbeauftragten, dem Gleichstellungsbeauftragten der Regierung, den Abgeordneten, Senatoren und Journalisten überreichen wollen, die sich mit gesellschaftlichen Problemen beschäftigen. Wir hoffen, dass dadurch mehr Artikel über die bei uns junge Menschen aus Polen, Deutschland und aus ganz Europa als Freiwillige, indem sie im Rahmen des sozialen Freiwilligendienstes oder als Praktikanten im Büro helfen. Im Rahmen des sozialen Freiwilligendienstes besuchten ca. 60 Freiwillige der FPNP ältere Menschen zu Hause. Die Freiwilligen helfen den Senioren bei kleinen Hausarbeiten, beim Einkaufen, bringen ihnen Mittagessen, erledigen Formalitäten in Ämtern und begleiten sie zum Arzt, in die Bank oder gehen mit Lebenssituation ältester Senioren, die zur Kriegsgeneration gehören, erscheinen werden konzentrierten wir uns auch auf die Vorbereitung der Publikation Sklaven der Erinnerung, in der einzelne ehemalige KZ Häftlinge vorgestellt werden, die sich für das Bewahren der Erinnerung an die NS Verbrechen einsetzen und in Gesprächen mit Jugendlichen ein Zeugnis dieser Zeit ablegen. Freiwilligendienst Die Stiftungsarbeit wird zu Gunsten der NS Opfer von Freiwilligen unterstützt. Es arbeiten ihnen spazieren. Besonders für einsame und behinderte Menschen ist dies eine wertvolle Hilfe. Gemeinsame Treffen helfen den Senioren, ihre Einsamkeit, Krankheiten und traumatische Erlebnisse aus der Vergangenheit für einen Moment zu vergessen. Für die jungen Menschen sind die Treffen mit den Zeitzeugen eine besonders wertvolle Wissensquelle über den Zweiten Weltkrieg, Wissen dieser Art können sie aus Schulbüchern nicht schöpfen. Dank dieser Kontakte lernen die Jugendlichen, den Senioren mit mehr Achtung und Verständnis zu begegnen. Zwischen den Freiwilligen und älteren Personen entsteht oftmals eine feste Bekanntschaft oder sogar Freundschaft. Der

34 34 S PRAWOZDANIE 2013 towywaniu konferencji, spotkań, wystaw i publikacji. W 2013 roku pracowało w naszym biurze 10 wolontariuszy i praktykantów z Polski, Niemiec i Ukrainy. Dzięki wieloletniej współpracy z niemiecką organizacją Akcja Znak Pokuty Aktion Sühnezeichen Friedensdienste od lat gościmy w naszej Fundacji młodych wolontariuszy z Niemiec i z Ukrainy. Głównym celem założycielskim Aktion Sühnezeichen była służba na rzecz pojednania i pokoju między Niemcami a krajami, które padły ofiarą niemieckiego nazizmu. Za jeden z krajów, który trzeba otoczyć szczególną opieką, uznano Polskę. Młodzi wolontariusze angażują się w pracę socjalną i pogłębiają edukację polityczno historyczną. Odwiedzają osoby poszkodowane w ich domach i pracują w domach opieki społecznej. W 2013 roku gościliśmy w Fundacji kolejno dwie pary tandemowe wolontariuszy ASF z Niemiec i Ukrainy. Młodzi ludzie, którzy przyjeżdżają do Polski pracować w Fundacji i opie kować się osobami poszkodowanymi, na zawsze już pozostają najcenniejszymi ambasadorami polskoniemieckiego pojednania. Wolontariusze Fundacji byli też współorganizatorami i uczestnikami międzynarodowego spotkania młodzieży i warsztatów edukacyjnych, zorganizowanych przez Fundację Polsko Niemieckie Pojednanie w dniach października 2013 roku w Sobiborze.

35 G ESCHÄFTSBERICHT soziale Freiwilligendienst dient vor allem der Vertiefung des Dialogs zwischen den Generationen. Die meisten unserer im sozialen Dienst engagierten Freiwilligen sind Studenten und Schüler. Man kann jedoch in jedem Alter Freiwilliger werden, denn unter unseren Freiwilligen sind auch berufstätige und ältere Personen, die im Krieg selber verfolgt wurden und heute anderen Bedürftigen Hilfe leisten wollen. Freiwillige unterstützen uns auch bei der Durchführung verschiedener Projekte und nehmen an Vorbereitungen von Konferenzen, Treffen, Ausstellungen und Veröffentlichungen teil. Im Jahre 2013 arbeiteten in unserem Büro 10 Freiwillige und Praktikanten aus Polen, Deutschland und der Ukraine. Dank der mehrjährigen Zusammenarbeit mit der deutschen Organisation Aktion Sühnezeichen Friedensdienste haben wir seit Jahren junge Freiwillige aus Deutschland und der Ukraine zu Gast. Das Hauptziel der Gründung der Aktion Sühnezeichen waren Versöhnungsund Friedensdienste zwischen Deutschland und den Ländern, die dem Nationalsozialismus zum Opfer fielen. Innerhalb aller Länder hat Polen hierbei eine Sonderstellung eingenommen. Junge Freiwillige engagieren sich in der Sozialarbeit und vertiefen somit ihre politischen und historischen Kenntnisse. Sie besuchen Geschädigte zu Hause und arbeiten in Pflegeheimen. Im Jahre 2013 hatten wir das Vergnügen, zwei Tandempartner, die Freiwillige der ASF waren, aus Deutschland und der Ukraine aufzunehmen. Jugendliche, die nach Polen reisen, um in der Stiftung zu arbeiten und sich um die NS Opfer kümmern, sind und bleiben für immer die wertvollsten Botschafter der deutsch polnischen Versöhnung. Die Freiwilligen der Stiftung waren auch Mitverantstalter und Teilnehmer der internationalen Jugendbegegnung und des Bildungsworkshops, die von uns vom 11. bis 15. Oktober in Sobibor organisiert wurden.