Zawody w ochronie zdrowia. Wymogi kwalifikacyjne i obowiązki zawodowe, zasady zatrudniania i wynagradzania

Transkrypt

1 Zawody w ochronie zdrowia Wymogi kwalifikacyjne i obowiązki zawodowe, zasady zatrudniania i wynagradzania

2 Skorzystaj z bezpłatnego dostępu do portalu Dziękujemy za zakup książki Zawody w ochronie zdrowia. Do książki dołączyliśmy kod rabatowy, który umożliwi bezpłatne korzystanie z serwisu EkspertBeck.pl Kadry i płace w służbie zdrowia Zasady korzystania z kodu rabatowego: 1. Otwórz stronę 2. Wpisz swój kod ze zdrapki załączonej do książki i kliknij Dalej 3. W kolejnym kroku uzupełnij swoje dane i kliknij Zapisz W razie problemów skontaktuj się z Centrum.Klienta@beck.pl lub zadzwoń pod numer Twój bezpłatny dostęp obejmuje pełną bazę wiedzy w module Kadry i płace w służbie zdrowia. Będziesz miał dostęp do serwisu przez miesiąc od daty aktywowania konta. EkspertBeck/moduł kadry i płace to doskonałe narzędzie w pracy każdego działu kadr: Szybki dostęp do wiedzy obszerna baza wiedzy zawierająca porady, aktualności oraz narzędzia. Wysoka jakość i praktyczny charakter tekstów rzetelne i sprawdzone rozwiązania, którym można zaufać.

3 Zawody wochroniezdrowia

4

5 Zawody w ochronie zdrowia Wymogi kwalifikacyjne i obowiązki zawodowe, zasady zatrudniania i wynagradzania

6 Zawody w ochronie zdrowia Wymogi kwalifikacyjne i obowiązki zawodowe, zasady zatrudniania i wynagradzania Wydanie 1 Stan prawny: kwiecień 2014 Autorzy: Agnieszka Fiutak: Część I rozdziały: 1, 2, 4, 5; Część II rozdziały: 1, 5, 7; Część III rozdziały: 1, 6 8, Anna Jacek: Część I rozdział 3; Część II rozdziały: 3, 6; Część III rozdziały: 3 5, 12, 13 Katarzyna Miaskowska-Daszkiewicz: Część I rozdziały: 6 8; Część II rozdział 4; Część III rozdziały: 9 11 Karolina Pyziak-Kowalska: Część II rozdział 2; Część III rozdział 2 Monika Durjasz: konsultacja Część III rozdział 2 Redaktor: Marta Graboń-Krajewska Korekta: Monika Mielczarek Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H.Beck, Anna Skibicka Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska Warszawa Druk: Elpil, Siedlce ISBN ISBN e-book

7 SPIS TREŚCI AUTORZY... WYKAZ SKRÓTÓW... XIII XV WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH... XVII WYKAZ TABEL I RYSUNKÓW.... XXV PRZEDMOWA.... XXIX CZĘŚĆ I. Zawody mające zastosowanie w ochronie zdrowia Klasyfikacja zawodów mających zastosowanie w ochronie zdrowia Najważniejsze pojęcia Zawody ujęte w klasyfikacji przedstawionej w rozporządzeniu Wykonywanie działalności leczniczej Formy wykonywania działalności leczniczej Umowa o pracę Umowy cywilnoprawne Założenie działalności gospodarczej (CEDIG, procedury i wytyczne prowadzenia działalności gospodarczej, PIP, PIS, NIL, rejestry w izbach) Praktyka indywidualna Zakładanie jednoosobowej działalności gospodarczej Numer identyfikacji podatkowej NIP Zgłoszenie do ZUS Założenie konta bankowego Podpis Praktyka grupowa Dopuszczalne formy praktyk grupowych V

8 Spis treści Spółka cywilna Spółka jawna Spółka partnerska Formy opodatkowania i prowadzenia księgowości Wybór sposobu opodatkowania Księgi rachunkowe Podatkowa księga przychodów i rozchodów REGON Procedura rejestracji praktyk w izbach Zgłoszenie do Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowej Inspekcji Sanitarnej Wymagania co do pomieszczeń Procedura uzyskania zezwolenia na uruchomienie pracowni rtg Wilgotność w pomieszczeniach Gabinet stomatologiczny Kontrola podmiotu leczniczego Podstawy przeprowadzania kontroli Kontrola Ministra Zdrowia Kontrola NIK Nadzór Kontrola Państwowej Inspekcji Sanitarnej Kontrola Państwowej Inspekcji Pracy Kontrola skarbowa NFZ Kontrola przeprowadzana przez organ prowadzący rejestr Obowiązkowe ubezpieczenie OC Regulamin organizacyjny Dane osobowe w podmiocie prowadzącym działalność leczniczą Pieczątki lekarskie Tryb zawierania umów Informacje wprowadzające Konkurs ofert Rokowania Umowa o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej Środki odwoławcze VI

9 Spis treści 4. Podstawowe prawa i obowiązki osób związanych z ochroną zdrowia Prawa Obowiązki Odpowiedzialność za błędy medyczne Podstawowe pojęcia związane z odpowiedzialnością Odpowiedzialność cywilna Odpowiedzialność pracownicza Odpowiedzialność karna Deontologia w zawodach ochrony zdrowia Uznawanie kwalifikacji zawodowych zawodów mających zastosowanie w ochronie zdrowia Podstawy prawne Automatyczne uznawanie kwalifikacji system sektorowy Uznawanie kwalifikacji zawodowych w systemie ogólnym Uznawanie kwalifikacji zawodowych zdobytych w państwach innych niż państwa członkowskie UE, Szwajcaria, Norwegia, Islandia i Lichtenstein Normy i systemy czasu pracy pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych Informacje wprowadzające System podstawowy Równoważny czas pracy Zadaniowy czas pracy Wydłużony czas pracy klauzula opt-out Skrócony czas pracy w okresie przejściowym Dyżur medyczny Prawo do nieprzerwanego odpoczynku Zasady ustalania wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych Podstawy prawne i regulamin wynagradzania Zasady ustalania wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych będących jednostkami budżetowymi CZĘŚĆ II. Specyfika zawodów medycznych Informacje wprowadzające Lekarz i lekarz dentysta Zasady wykonywania zawodu lekarza i lekarza dentysty VII

10 Spis treści 2.2. Prawo wykonywania zawodu Rodzaje prawa wykonywania zawodu Dokumentacja Wpis do rejestru Przeszkolenie uzupełniające Staż podyplomowy Kształcenie podyplomowe Odbywanie szkolenia specjalizacyjnego Zakres wykonywania zawodu lekarza i lekarza dentysty Samorząd lekarski Deontologia w Zawodach Ochrony Zdrowia Przebieg postępowania przed organami odpowiedzialności zawodowej lekarza Pielęgniarka i położna Prawo wykonywania zawodu Ograniczone prawo wykonywania zawodu Przeszkolenie Niezdolność do wykonywania zawodu Wygaśnięcie prawa i ograniczonego prawa wykonywania zawodu Samodzielność zawodowa pielęgniarki i położnej Zakres wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej Deontologia zawodowa Obowiązki pielęgniarki i położnej Prawa i uprawnienia pielęgniarki i położnej Wykonywanie zawodu bez uprawnień Odpowiedzialność zawodowa pielęgniarki i położnej Przesłanki odpowiedzialności zawodowej Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej Naczelny Sąd Pielęgniarek i Położnych oraz Okręgowy Sąd Pielęgniarek i Położnych Postępowanie wyjaśniające Postępowanie przed sądem zawodowym Kary z tytułu odpowiedzialności zawodowej VIII

11 Spis treści Środki odwoławcze Przedawnienie Zatarcie Farmaceuta Prawo wykonywania zawodu Wpis do rejestru farmaceutów Utrata prawa wykonywania zawodu Zawieszenie w prawie wykonywania zawodu albo ograniczenie w wykonywaniu określonych czynności Specjalizacje i podnoszenie kwalifikacji zawodowych Zadania zawodowe farmaceutów Kierownik apteki Klauzula sumienia farmaceuty Odpowiedzialność zawodowa Diagnosta laboratoryjny Zakres przedmiotowy czynności diagnostyki laboratoryjnej Odpowiedzialność dyscyplinarna diagnosty laboratoryjnego Ratownik medyczny Wykształcenie Zakres wykonywania zawodu ratownika medycznego Uprawnienia i obowiązki i ratownika medycznego Deontologia zawodowa Odpowiedzialność zawodowa Felczer Prawo wykonywania zawodu Zakres wykonywania zawodu i obowiązki felczera CZĘŚĆ III. Zawody ochrony zdrowia Informacje wprowadzające Fizjoterapeuta Prawo do wykonywania zawodu i wymagane wykształcenie Obowiązki fizjoterapeuty a odpowiedzialność zawodowa i prawna Różnica między fizyko- i kinezyterapeutą oraz masażystą Promotor zdrowia Specjalista zdrowia publicznego IX

12 Spis treści 5. Specjalista żywienia człowieka Audiofonolog Logopeda Regulacje ustawowe Wykształcenie Wykonywanie zawodu Etyka zawodu logopedy Optometrysta Wykształcenie Wykonywanie zawodu Technik farmaceutyczny Technik sterylizacji medycznej Koordynator pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów Kosmetolog Opiekun medyczny Psychoterapeuta Wymagane wykształcenie Wykonywanie zawodu Specjalista psychoterapii uzależnień Wykształcenie Wykonywanie pracy Zasady deontologii zawodowej Specjalista terapii uzależnień Wykształcenie Wykonywanie pracy Zasady deontologii zawodowej Instruktor terapii uzależnień Wymagania Wykonywanie zawodu Terapeuta zajęciowy Wymagania Wykonywanie zawodu Psycholog kliniczny Zakres pracy psychologa X

13 Spis treści Wykonywanie zawodu psychologa w świetle ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów Deontologia Technik ortopeda Wymagane wykształcenie Zadania zawodowe Asystentka dentystyczna/stomatologiczna Wymogi kwalifikacyjne Zadania zawodowe asystentki stomatologicznej Higienistka dentystyczna Wymogi kwalifikacyjne Wykonywanie zawodu Higienistka szkolna Wymagane wykształcenie Wykonywanie zawodu Opiekunka dziecięca Wykształcenie Zadania zawodowe Optyk okularowy Wymagane wykształcenie Czynności wykonywane przez optyka okularowego Ortoptysta Wykształcenie Wykonywanie zawodu ortoptysty Protetyk słuchu Wymagane wykształcenie Zadania zawodowe Technik dentystyczny Prawne aspekty wykonywania zawodu technika dentystycznego Wymagane wykształcenie Zakres uprawnień technika dentystycznego Technik elektroradiolog Wymagane wykształcenie Zadania zawodowe XI

14

15 AUTORZY Agnieszka Fiutak prawnik, karnista, specjalista z zakresu prawa medycznego, farmaceutycznego i ubezpieczeń zdrowotnych oraz prawa dla psychologów; doktorantka w Katedrze Prawa Karnego WPiA Uczelni Łazarskiego w Warszawie; pielęgniarka z kilkuletnim stażem. Prowadzi zajęcia z prawa medycznego m.in. na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym, na studiach podyplomowych Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie. Prowadzi również kancelarię prawną LEXMEDI oraz bloga Autorka licznych publikacji z zakresu prawa medycznego Dr Anna Jacek adiunkt na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz współpracownik Kancelarii Prawa Gospodarczego Steczkowska i Wspólnicy z siedzibą w Warszawie. Posiada długoletnie doświadczenie zawodowe w systemie powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Jest autorką i współautorką wielu publikacji z zakresu prawa medycznego. Jest również członkiem Wojewódzkiej Komisji ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych w Rzeszowie. Dr Katarzyna Miaskowska-Daszkiewicz adiunkt w Katedrze Prawa Unii Europejskiej WPPKiA KUL, stypendystka fundacji Herbert-Quandt-Stiftung oraz Gesellschaft für Rechtspolitik. Odbyła staż naukowy w Centrum Prawa Medycznego na Uniwersytecie Georga Augusta w Getyndze. Ekspert ds. legislacji w Biurze Analiz Sejmowych. Autorka licznych prac z zakresu prawa administracyjnego, prawa Unii Europejskiej oraz prawa farmaceutycznego. Karolina Pyziak-Kowalska lekarz specjalista chorób zakaźnych i pasożytniczych, Kierownika Izby Przyjęć w Wojewódzkim Szpitalu Zakaźnym. Interesuje się szeroko pojętą problematyką HIV/AIDS oraz zagadnieniami prawno-medycznymi. Od 2011 r. roku prowadzi blok tematyczny o Punktach Konsultacyjno-Diagnostcznych podczas kursów dla lekarzy organizowanych przez Warszawski Uniwersytet Medyczny. Jest autorką artykułów poświeconych tematyce HIV/AIDS i prawom pacjentów i personelu medycznego. XIII

16

17 WYKAZ SKRÓTÓW DiagabU... ustawa z r. o diagnostyce laboratoryjnej DoskZawRatMedR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z r. w sprawie doskonalenia zawodowego ratowników medycznych DziałLeczU... ustawa z r. o działalności leczniczej FelczerU... ustawa z r. o zawodzie felczera GIP... Główny Inspektorat Pracy / Główny Inspektor Pracy IzbyAptekU... ustawa z r. o izbach aptekarskich IzbyLekU... ustawa z r. o izbach lekarskich KC... ustawa z r. Kodeks cywilny KK... ustawa z r. Kodeks karny KP... ustawa z r. Kodeks pracy KPA... ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego MEN... Ministerstwo Edukacji Narodowej, Minister Edukacji Narodowej MF... Ministerstwo Finansów, Minister Finansów MNiSW... Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego MPiPS... Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Minister Pracy i Polityki Społecznej MZ... Ministerstwo Zdrowia, Minister Zdrowia NSA... Naczelny Sąd Administracyjny OdpZawFPSZU... ustawa z r. o odpowiedzialności zawodowej fachowych pracowników służby zdrowia OrdPodU... ustawa z r. Ordynacja podatkowa XV

18 WYKAZ SKRÓTÓW OSNAPiUS... Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNP... Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych PIP... Państwowa Inspekcja Pracy PIS... Państwowa Inspekcja Sanitarna PrAtom... ustawa z r. Prawo atomowe PrFarm... ustawa z r. Prawo farmaceutyczne RachU... ustawa z r. o rachunkowości RatowMedU... ustawa z r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym red.... redakcja RM... Rada Ministrów SamPielU... ustawa z r. o samorządzie zawodowym pielęgniarek i położnych SN... Sąd Najwyższy SwobDziałGospU... ustawa z r. o swobodzie działalności gospodarczej sygn.... sygnatura SzkolWyżU... ustawa z r. Prawo o szkolnictwie wyższym ŚOZŚrPublU... ustawa z r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych t.j.... tekst jednolity TK... Trybunał Konstytucyjny UKZU... ustawa z r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej ZakrMedCzynRatR.. rozporządzenie Ministra Zdrowia z r. w sprawie szczegółowego zakresu medycznych czynności ratunkowych, które mogą być podejmowane przez ratownika medycznego ZawLekU... ustawa z r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty ZawPielU... ustawa z r. o zawodach pielęgniarki i położnej ZawPsychologU... ustawa z r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów ZUS... Zakład Ubezpieczeń Społecznych zoz... Zakładowa Organizacja Związkowa XVI

19 WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH Ustawy 1) Ustawa z r o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 217 ze zm.) 2) Ustawa z r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 277, poz ze zm.) 3) Ustawa z r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U. Nr 174, poz ze zm.) 4) Ustawa z r. o samorządzie zawodowym pielęgniarek i położnych (Dz.U. z Nr 174, poz ze zm.) 5) Ustawa z r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 757 ze zm.) 6) Ustawa z r. o diagnostyce laboratoryjnej (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 174 ze zm.) 7) Ustawa z r. o izbach lekarskich (Dz.U. Nr 219, poz ze zm.) 8) Ustawa z r. o izbach aptekarskich (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 136, poz. 856 ze zm.) 9) Ustawa z r. o zawodzie felczera (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1133) 10) Ustawa z r. Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2008 r., Nr 45, poz. 271 ze zm.) 11) Ustawa z r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (t.j. Dz.U r. Nr 45, poz. 271 ze zm.) 12) Ustawa z r. o odpowiedzialności zawodowej fachowych pracowników służby zdrowia (Dz.U. Nr 36, poz. 332 ze zm.) 13) Ustawa z r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz ze zm.) 14) Ustawa z r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 159 ze zm.) 15) Ustawa z r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz.U. Nr 63, poz. 394) XVII

20 Wykaz aktów prawnych 16) Ustawa z r. o wyrobach medycznych (Dz.U. Nr 107, poz. 679 ze zm.) 17) Ustawa z r. o konsultantach w ochronie zdrowia (Dz.U. z 2009 r. Nr 52, poz. 419 ze zm.) 18) Ustawa z r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz.U. Nr 122, poz. 696 ze zm.) 19) Ustawa z r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) 20) Ustawa z r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 254 ze zm.) 21) Ustawa z r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 674 ze zm.) 22) Ustawa z r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 672 ze zm.) 23) Ustawa z r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 134 ze zm.) 24) Ustawa z r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.) 25) Ustawa z r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) 26) Ustawa z r. Prawo atomowe (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 264 ze zm.) 27) Ustawa z r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) 28) Ustawa z r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) 29) Ustawa z r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) 30) Ustawa z r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.) 31) Ustawa z r. Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 572 ze zm.) 32) Ustawa z r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 182 ze zm.) 33) Ustawa z r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 135 ze zm.) 34) Ustawa z r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 223, poz ze zm.) 35) Ustawa z r. o rzemiośle (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 979 ze zm.) 36) Ustawa z r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) XVIII