Odpowiedzialność prawna pracowników medycznych Przepisy Przykłady Orzecznictwo

Transkrypt

1 Odpowiedzialność prawna pracowników medycznych Przepisy Przykłady Orzecznictwo

2 Wydawnictwo C. H. Beck, Beck Info Biznes ul. Bonifraterska Warszawa tel.: (22) ; faks (22) Wejdź na stronę Wpisz kod rabatowy ze zdrapki PodLecz2013 UWAGA! Naruszenie pola ze zdrapką jest równoznaczne z zakupem książki! Zakup książki daje dostęp (po wpisaniu kodu ze zdrapki) do modułu Kadry w służbie zdrowia portalu przez 3 miesiące gratis.

3 Odpowiedzialność prawna pracowników medycznych

4

5 Praca zbiorowa Odpowiedzialność prawna pracowników medycznych Przepisy Przykłady Orzecznictwo Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2013

6 Odpowiedzialność prawna pracowników medycznych Przepisy Przykłady Orzecznictwo wydanie I marzec 2013 Praca zbiorowa Autorzy: Agnieszka Fiutak rozdz. 3 Tomasz Podleśny rozdz. 5 Michał Kozik rozdz. 1 Piotr Szczerba rozdz. 2 Katarzyna Zblewska-Wrońska rozdz. 4 Redakcja: Marta Figuła Korekta: Monika Mielczarek Wszelkie prawa zastrzeżone. Opinie zawarte w niniejszej publikacji stanowią osobisty punkt widzenia Autora Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H. Beck Druk: Elpil, Siedlce Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa tel , faks ISBN: ISBN e-book:

7 Spis treści Wykaz skrótów... Wykaz piktogramów... Autorzy... XVII Bibliografia... Wprowadzenie Odpowiedzialność zawodowa lekarzy Szczególny charakter odpowiedzialności zawodowej Odpowiedzialność zawodowa lekarzy i lekarzy dentystów... 9 XI XV XIX Przepisy regulujące postępowanie dotyczące odpowiedzialności zawodowej Organy prowadzące postępowanie Zakres podmiotowy odpowiedzialności zawodowej Zakres przedmiotowy a zasady etyki Zasady odpowiedzialności zawodowej Przebieg postępowania Przeszkody w prowadzeniu postępowania w sprawie odpowiedzialności zawodowej Zatarcie ukarania Rejestr ukaranych Odpowiedzialność zawodowa pielęgniarek i położnych Przepisy regulujące postępowanie dotyczące odpowiedzialności zawodowej... 55

8 Spis treści Organy prowadzące postępowanie Zakres podmiotowy odpowiedzialności zawodowej Zakres przedmiotowy a zasady etyki Zasady odpowiedzialności Przebieg postępowania Przeszkody w prowadzeniu postępowania w sprawie odpowiedzialności zawodowej Zatarcie ukarania Rejestr ukaranych Pozostali pracownicy medyczni Odpowiedzialność zawodowa farmaceutów Odpowiedzialność zawodowa ratowników medycznych Odpowiedzialność zawodowa a inne rodzaje odpowiedzialności Odpowiedzialność karna Zasady ogólne Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu Przestępstwa z art oraz 157a KK Przestępstwo z art. 155 KK Ciężki uszczerbek na zdrowiu i inne uszkodzenia ciała (art KK) Narażenie na niebezpieczeństwo (art. 160 KK) Nieudzielenie pomocy (art. 162 KK) Zabieg leczniczy bez zgody pacjenta (art. 192 KK) Pozbawienie wolności art. 189 KK Ujawnienie faktów objętych tajemnicą lekarską (art. 265 i 266 KK) Czyny zabronione związane z wykonywaniem zawodu bez uprawnień Rodzaje błędów medycznych i ryzyko odpowiedzialności karnej Przestępstwa dokonywane przy wykonywaniu czynności formalnych Poświadczenie nieprawdy i fałszerstwo intelektualne (art. 271 KK) Przyjęcie korzyści materialnych VI

9 Spis treści 3. Odpowiedzialność cywilna Charakter odpowiedzialności cywilnej Pojęcie odpowiedzialności cywilnej Źródła odpowiedzialności odszkodowawczej Odpowiedzialność ex contractu Odpowiedzialność ex delicto Odpowiedzialność solidarna Zbieg odpowiedzialności kontraktowej z deliktową Legitymacja bierna i przypozwanie Przesłanki odpowiedzialności cywilnej Szkoda Wina Związek przyczynowy Wina anonimowa Kontratypy Ciężar dowodu winy Przyczynienie się pacjenta do powstania szkody Roszczenia osoby uprawnionej Zapłata odpowiedniej sumy lub przywrócenie stanu poprzedniego Jednorazowy zwrot kosztów Renta Jednorazowe świadczenie pieniężne tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę Zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych Rodzaje odpowiedzialności w zależności od stosunku łączącego personel medyczny z pacjentem Umowa o pracę Kontrakt, umowa zlecenia Jednoosobowa działalność gospodarcza Grupowa działalność Nagłe przypadki działanie bez zlecenia Terminy przedawnienia Wybrane przypadki odpowiedzialności cywilnej Działanie bez zgody VII

10 Spis treści Nieinformowanie pacjenta Odmowa udzielenia pomocy Naruszenie tajemnicy Odpowiedzialność za szkody wyrządzone pacjentom w związku z użyciem niesprawnego sprzętu medycznego Odpowiedzialność za wyrządzenie szkody nasciturusowi (dziecku poczętemu) Odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego Odpowiedzialność za błąd w sztuce Odpowiedzialność cywilna a inne rodzaje odpowiedzialności Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne Odpowiedzialność pracownicza Odpowiedzialność porządkowa pracowników medycznych Rodzaje kar porządkowych Kumulowanie kar wymierzanych pracownikowi Przewinienia, za które można pracownikowi wymierzyć karę Przesłanki odpowiedzialności Sposób wymierzania kar Termin i procedura na wymierzenie kary Odwołanie od nałożonej kary Przechowywanie oświadczenia o nałożeniu kary i zatarcie ukarania Odpowiedzialność materialna pracowników medycznych Zakres i granice odpowiedzialności Przesłanki pracowniczej odpowiedzialności materialnej Naruszenie obowiązków pracowniczych Wina Szkoda Związek przyczynowy Konsekwencje dla pracownika Odpowiedzialność pozakodeksowa Charakterystyka odpowiedzialności za zdarzenia medyczne VIII

11 Spis treści 5.2. Zasady ustalania odszkodowania i zadośćuczynienia w przypadku zdarzeń medycznych Odpowiedzialność zawodowa lekarzy Postępowanie wyjaśniające Rozpoznanie sprawy przed sądem lekarskim Konsekwencje stwierdzenia błędu Zasady i tryb ustalania odszkodowania i zadośćuczynienia w przypadku zdarzeń medycznych na podstawie ustawy z r. o prawach pacjenta Tryb ustalania odszkodowania i zadośćuczynienia w przypadku zdarzeń medycznych etapy postępowania Akty prawne Ustawa o działalności leczniczej wyciąg z ustawy Ustawa o izbach lekarskich wyciąg z ustawy Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty wyciąg z ustawy Kodeks Etyki Lekarskiej Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej wyciąg z ustawy Ustawa o samorządzie pielęgniarek i położnych wyciąg z ustawy Kodeks Etyki Zawodowej Pielęgniarki i Położnej Rzeczypospolitej Polskiej IX

12

13 Wykaz skrótów AlkU... ustawa z r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2012 r., poz ze zm.) art.... artykuł DziałLeczU... ustawa z r. o działalności leczniczej (Dz.U. Nr 112, poz. 654 ze zm.) Dz.U.... Dziennik Ustaw ew.... ewentualnie FinPublU... ustawa z r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz ze zm.) KC... ustawa z r. Kodeks cywilny KEL... Kodeks Etyki Lekarskiej KEZ... Kodeks etyki zawodowej KEZPiP... Kodeks Etyki Zawodowej Pielęgniarki i Położnej Rzeczypospolitej Polskiej KK... ustawa z r. Kodeks karny KP... ustawa z r. Kodeks pracy KPA... ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego KPK... ustawa z r. Kodeks postępowania karnego KRO... ustawa z r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy KSH... ustawa z r. Kodeks spółek handlowych KW... ustawa z r. Kodeks wykroczeń LDEP... Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Państwowy XI

14 Wykaz skrótów LEP... Lekarski Egzamin Państwowy lit.... litera MF... Minister Finansów m.in.... między innymi MPiPS... Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej MZ... Minister Zdrowia NarkU... ustawa z r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. Nr 75, poz. 468 ze zm.) NFZ... Narodowy Fundusz Zdrowia np.... na przykład NSA... Naczelny Sąd Administracyjny Nr... numer OchrInfU... ustawa z r. o ochronie informacji niejawnych (Dz.U. Nr 182, poz. 1228) OchrPłodU... ustawa z r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz.U. Nr 17, poz. 78 ze zm.) OSNAPiUS... Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNP... Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych PDOFizU... ustawa z r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) PDOPrU... ustawa z r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.) PIP... Państwowa Inspekcja Pracy PIS... Państwowa Inspekcja Sanitarna pkt... punkt pkt.... punkty POChP... przewlekła obturacyjna choroba płuc por.... porównaj poz.... pozycja PrPacjent... ustawa z r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z 2012 r., poz. 159 ze zm.) PrWeksl... ustawa z r. Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282 ze zm.) XII

15 Wykaz skrótów r.... rok red.... redakcja RM... Rada Ministrów rozdz.... rozdział rozp.... rozporządzenie str.... strona (y) SA... Sąd Apelacyjny SN... Sąd Najwyższy t.j.... tekst jednolity tj.... to jest TK... Trybunał Konstytucyjny tzn.... to znaczy ustawa o zfśs... ustawa z r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 2012 r., poz. 592 ze zm.) ust.... ustęp w zw.... w związku wg... według ww.... wyżej wymieniony (a, e) ZapobChoróbU... ustawa z r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. Nr 234, poz ze zm.) ZawLekU... ustawa z r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 277, poz ze zm.) ZawPielU... ustawa z r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U. Nr 174, poz ze zm.) zd.... zdanie ZdrPsychU... ustawa z r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz ze zm.) ze zm.... ze zmianami zob.... zobacz ZOZU... ustawa z r. o zakładach opieki zdrowotnej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm.) ZUS... Zakład Ubezpieczeń Społecznych ZwZawU... ustawa z r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.)... paragraf XIII

16

17 Wykaz piktogramów orzecznictwo PRZYKŁAD WAŻNE XV

18

19 Autorzy Agnieszka Fiutak prawnik, karnista, specjalista z zakresu prawa medycznego, farmaceutycznego i ubezpieczeń zdrowotnych oraz prawa dla psychologów, doktorantka w Katedrze Prawa Karnego WPiA Uczelni Łazarskiego w Warszawie, pielęgniarka z kilkuletnim stażem. Prowadzi zajęcia z prawa medycznego m.in. na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym, na studiach podyplomowych Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie. Prowadzi również kancelarię prawną LEXMEDI oraz bloga Autorka licznych publikacji z zakresu prawa medycznego. Tomasz Podleśny radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Szczecinie specjalizujący się w prawie pracy i prawie medycznym. Zawodowo związany z obsługą podmiotów gospodarczych i jednostek samorządu terytorialnego. Praktyk w sądowych procesach pracowniczych. Były referendarz w jednym z wydziałów ksiąg wieczystych. Michał Kozik radca prawny, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Katowicach, wspólnik Kancelarii Radców Prawnych Niczpan, Trefon, Prasałek w Katowicach, radca prawny Naczelnej Izby Lekarskiej w Warszawie, prowadzi obsługę prawną podmiotów leczniczych, w tym szpitali i jednostek sektora finansów publicznych. Prowadzi wykłady z zakresu prawa medycznego dla lekarzy i ratowników medycznych. Wykłada prawo medyczne na studiach podyplomowych. Piotr Szczerba aplikant adwokacki, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, członek Izby Adwokackiej w Warszawie. Swoje zainteresowania zawodowe koncentruje wokół szeroko rozumianego prawa karnego. Katarzyna Zblewska-Wrońska prawnik, specjalista prawa pracy, absolwentka wydziału Prawa i Administracji na Uniwersytecie Gdańskim, ukończyła podyplo- XVII

20 Autorzy mowe Europejskie Studia Specjalne na Politechnice Gdańskiej, podyplomowe studia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na Politechnice Gdańskiej oraz studia podyplomowe na kierunku zarządzanie zasobami ludzkimi Menedżer HR w Wyższej Szkole Bankowej w Gdyni. Od wielu lat zajmuje się prawem pracy na co dzień, autorka licznych publikacji z zakresu prawa pracy oraz doświadczony szkoleniowiec. XVIII