125 godzin w cyklu nauczania

Transkrypt

1 ROZKŁAD MATERIAŁU Z HISTORII DLA LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO zakres rozszerzony 125 godzin w cyklu nauczania dział temat treści kształcenia WPROWA DZENIE STARO ŻYTNY WSCHÓD STARO ŻYTNA GRECJA STARO ŻYTNY RZYM WCZESNE ŚREDNIO WIECZE 1. Przeszłość i jej poznanie dzieje i historia jako opis dziejów; epoki w dziejach; źródła historyczne; źródła informacji 2. Pierwsze cywilizacje i ich twórcy 3. Cywilizacje Mezopotamii i Egiptu 4. Cywilizacje Indii, Chin, Fenicji i państwa żydowskiego 5.Kształtowanie świata greckiego 6.Sparta i Ateny społeczności zbieracko - łowieckie; rewolucja neolityczna; mapa najstarszych cywilizacji; zróżnicowania językowe; ziemie polskie cywilizacja Sumerów; nowe ludy w Mezopotamii; powstanie państwa egipskiego; monarchia despotyczna; osiągnięcia kulturalne i techniczne; wierzenia religijne formy organizacji społeczeństwa Indii; powstanie państwa chińskiego; osiągnięcia kulturalne i techniczne; wierzenia i postawy religijne- braminizm, buddyzm; konfucjonizm Fenicja i jej mieszkańcy; kolonizacja fenicka; powstanie państwa żydowskiego; judaizm jako monoteizm; niewola babilońska; Persowie- organizacja państwa; Bliski Wschód pod panowaniem perskim polis jako organizacja społeczeństwa; kolonizacja grecka; wojny z Persami; wierzenia religijne; igrzyska olimpijskie zróżnicowanie ustrojowe miast- państw; społeczeństwo i ustrój Sparty; demokracja ateńska i jej funkcjonowanie; społeczeństwo i gospodarka Aten, rola niewolników; wojna peloponeska i jej następstwa 7. Kultura helleńska literatura; filozofia; teatr; architektura; rzeźba; człowiek miarą wszystkiego 8. Świat hellenistyczny podboje Aleksandra; próba stworzenia uniwersalnego państwa; synkretyzm kulturowy; państwa hellenistyczne; kultura hellenistyczna- osiągnięcia i ośrodki 9. Republika rzymska i jej podboje 10. Geneza i rozwój cesarstwa rzymskiego 11. Przemiany religijne. Chrześcijaństwo Osiągnięcia cywilizacji rzymskiej 12. Upadek Cesarstwa Zachodniego 13. Europa i basen morza Śródziemnego po upadku Cesarstwa Zachodniego ludy Italii; zasady republiki rzymskiej; organizacja armii; wojny z Kartaginą; opanowanie państw hellenistycznych; powstanie imperium; przemiany społeczne, rola niewolników kryzys republiki; pryncypat; dominat; dalsze podboje; pax romana ; Rzym jako centrum świata śródziemnomorskiego; ziemie polskie w czasach Cesarstwa Rzymskiego kryzys tradycyjnych wierzeń; działalność Chrystusa; chrześcijaństwo a judaizm; władze rzymskie wobec chrześcijaństwa; chrześcijaństwo a kultura antyczna; chrześcijaństwo poza granicami Imperium romanizacja prowincji; wpływy kultury greckiej; zasady i funkcjonowanie prawa rzymskiego; literatura; obraz świata i wzór obywatela; udoskonalenia techniczne; życie miejskie przejawy kryzysu; najazdy barbarzyńców ; podział imperium- różnice między Wschodem a Zachodem; wędrówka ludów; upadek Cesarstwa Zachodniego Cesarstwo Wschodnie- władza i Kościół; wpływy bizantyjskie w Europie Południowo- Wschodniej i jej chrystianizacja; przemiany polityczne na obszarze dawnego Cesarstwa Zachodniego; zanik miast; początki klasztorów benedyktyńskich; gospodarka i społeczeństwo wiejskie; języki i ludy Europy 14. Arabowie i świat islamu półwysep Arabski- warunki naturalne, ludność; działalność Mahometa; powstanie islamu; podstawy i zasady nowej religii; podboje Arabów; podział imperium arabskiego; gospodarcze pośrednictwo Arabów w handlu między Wschodem a Zachodem; rola Arabów w dziejach kultury 15. Cesarstwo i papiestwo we wczesnym średniowieczu 16. Wizerunek Europy w IX dziedzictwo Merowingów; rozwój terytorialny i organizacja państwa Karola Wielkiego; stosunki z Kościołem i rozrost organizacji kościelnej; znaczenie koronacji Karola Wielkiego; sakralny i patrymonialny charakter państwa; rozwój Państwa Kościelnego, wzrost wpływów papiestwa; podobieństwa i różnice między Kościołem Wschodnim i Zachodnim; podział chrześcijaństwa w 1054 roku traktat w Verdun i dziedzictwo monarchii karolińskiej; państwo Ottonów i jego ekspansja; odnowienie Cesarstwa w 962 roku; monarchia Kapetyngów; najazdy Wikingów i ich rola; powstawanie nowych państw w Europie Środkowo- Wschodniej; Młodsza Europa

2 PEŁNE ŚREDNIO WIECZE PÓŹNE ŚREDNIO WIECZE 17. Powstanie państwa polskiego 18. Państwo, społeczeństwo, kultura za pierwszych Piastów 19. Społeczeństwo i gospodarka feudalne 20. Przemiany gospodarcze i społeczne w wiekach XI- XIII 21. Walka o hegemonię w świecie chrześcijańskim 22. Monarchia piastowska między jednością a rozbiciem 23. Ziemie polskie w okresie rozbicia dzielnicowego. Sytuacja polityczna Gospodarka i społeczeństwo 24. Rozkwit kultury średniowiecza 25. Przemiany w gospodarce, społeczeństwie i świadomości europejskiej w XIV i XV 26. Polityczny wizerunek Europy w późnym średniowieczu 27. Polska na drodze do państwa stanowego 28. Unie Polski za Andegawenów i Jagiellonów 29. Monarchia polska w drugiej połowie XV plemiona słowiańskie i związki plemienne; Wiślanie i Polanie; państwo Mieszka I i znaczenie chrztu; stosunki z cesarstwem i papiestwem; państwo Bolesława Chrobrego i jego sąsiedzi; misja św. Wojciecha; zjazd w Gnieźnie; koronacja Bolesława Chrobrego; kryzys państwa za Mieszka II i odbudowa za Kazimierza Odnowiciela władca, dwór, rola drużyny; organizacja grodowa; znaczenie wiecu; zajęcia ludności, powinności wobec władcy i Kościoła; utrwalenie organizacji kościelnej; początki kultury uczonej; piśmiennictwo łacińskie podział na modlących się, walczących i pracujących; utrwalenie systemu lennego na Zachodzie; powinności chłopskie; gospodarka samowystarczalna i wymiana; rozdrobnienie feudalne; pokój boży wzrost powierzchni upraw, zmiany w technice rolnej, przyrost liczby ludności; początki miast i ich rozwój, samorządy; rozwój gospodarki pieniężnej; szlaki handlowe, rozwój handlu dalekosiężnego; udział Żydów w życiu gospodarczym kryzys Kościoła w X i jego reforma; Grzegorz VII i spór o inwestyturę; rozwój życia zakonnego, powstanie zakonów żebraczych; rozszerzenie systemu organizacji parafialnej; pielgrzymki i wyprawy misyjne; krucjaty poza Europą i w Europie; herezje; początki monarchii stanowych w Anglii i we Francji uzależnienie lenne od cesarstwa za Kazimierza Odnowiciela; niezależna polityka zagraniczna i wewnętrzna Bolesława Śmiałego; konflikt z biskupem Stanisławem; ponowne uzależnienie od cesarstwa za Władysława Hermana; walka Bolesława Krzywoustego o jedność i niezależność państwa; uzależnienie lenne Pomorza Zachodniego; testament Bolesława Krzywoustego jako wyraz patrymonialnego pojmowania władzy; sąsiedzi Polski obalenie senioratu; księstwa dzielnicowe; walki wewnętrzne; wzrost zagrożeń zewnętrznych; straty terytorialne postęp uprawy ziemi i zasiedlanie nowych obszarów; immunitety; prawo książęce; rozwój prawa osadniczego; lokacja wsi i miast, samorządy; powstanie i umacnianie więzi gospodarczych między dzielnicami uniwersalizm kultury średniowiecznej; organizacja szkolnictwa i rozwój uniwersytetów; myśl naukowa, systemy filozoficzne; literatura świecka; sztuka romańska i gotycka; budowa i organizacja miast; systemy obronne miast i zamków; kultura rycerska, mieszczańska, ludowa; rozwój kultury piśmienniczej w Polsce kryzys gospodarczy, demograficzny i społeczny na Zachodzie, czarna śmierć; zmiany organizacji produkcji; rozwój gospodarki pieniężnej; nowe szlaki i ośrodki handlowe; schizma i idea soborowa; wystąpienie Jana Husa wojna stuletnia i jej następstwa; przemiany w cesarstwie; nowe formy organizacji państwowych; sytuacja w basenie morza Bałtyckiego; upadek Konstantynopola; powstanie nowych imperiów: rozwój państwa osmańskiego, jednoczenie ziem ruskich, idea Moskwy jako trzeciego Rzymu czynniki jednoczenia państwa, rola ośrodków dzielnicowych; Władysław Łokietek, jego działania na rzecz zjednoczenia państwa; utrata Pomorza Gdańskiego; znaczenie koronacji Władysława Łokietka; stosunki Kazimierza Wielkiego z sąsiadami, zmiany terytorialne; inwestycje Kazimierza Wielkiego; zmiany w administracji państwowej, kodyfikacja prawa; rozwój handlu i zmiana szlaków handlowych; kształtowanie się stanów; utworzenie uniwersytetu; różne narody, wyznania i religie w państwie Kazimierza Wielkiego rządy Andegawenów, znaczenie przywileju w Koszycach; geneza i charakter unii w Krewie; chrystianizacja Litwy; wielka wojna z Zakonem i pokój toruński; unia w Horodle; sobór w Konstancji i sprawa sporu polsko- krzyżackiego; rola przywilejów szlacheckich w przemianach państwa Jagiełły; druga unia polskowęgierska Związek Pruski i inkorporacja Prus; główne wydarzenia wojny trzynastoletniej; drugi pokój toruński i odzyskanie Pomorza Gdańskiego; rozwój przywilejów; wzrost znaczenia szlachty; utrwalenie struktury stanowej

3 POCZĄTEK CZASÓW NOWOŻY TNYCH 30. Kultura późnego średniowiecza w Europie i w Polsce Świat w końcu XV 31. Droga do europejskich potęg kolonialnych Początek dominacji Europy w nowożytnym świecie rozwój szkolnictwa i uniwersytetów; piśmiennictwo i awans języków narodowych; wynalazek druku; kształtowanie się nowego obrazu człowieka i świata; życie codzienne na wsi, w mieście i na zamku; rola dworu podróże w średniowieczu: zasięg geograficzny, ludzie, możliwości, opisy; postęp wiedzy geograficznej; rozwój techniki nawigacyjnej; życie polityczne, gospodarcze i religijne społeczeństw pozaeuropejskich odkrywcze wyprawy dalekomorskie; kolonizacja nowo odkrytych ziem; podział świata między Hiszpanię i Portugalię; powstanie nowych potęg w Europie gospodarcze i społeczne skutki odkryć: rozwój miast, międzynarodowy obrót pieniężny; weksle, giełdy, pieniądz papierowy; skutki kolonizacji dla ludów pozaeuropejskich; powstanie niewolnictwa w Ameryce WIEK XVII 32. Humanizm i odrodzenie w Europie i w Polsce 33. Reformacja- rozłam chrześcijaństwa zachodniego humanizm- nowe spojrzenie na człowieka; nawrót do antyku- nowa forma kultury; wybitni twórcy i ich dzieła; upowszechnienie renesansu w Europie; renesans w Polsce geneza Reformacji i jej zasięg terytorialny; główne wyznania protestanckie w Europie; wojny religijne w Niemczech i we Francji; reformacja w Polsce; stosunek władzy państwowej i społeczeństw do reformacji: tolerancja, nietolerancja; reforma Kościoła- kontrreformacja 34. Europa w XVI wzrost znaczenia Anglii; początki absolutyzmu we Francji; kraje niemieckie; konflikt Habsburgów z Francją; Księstwo Moskiewskie w czasach Iwana IV Groźnego 35. Gospodarka i społeczeństwo Polski w XVI 36. Rzeczpospolita szlachecka w XVI Polityka zagraniczna ostatnich Jagiellonów 37. Państwa Europy w XVII 38. Szlachecka Rzeczpospolita Obojga Narodów 39.Wojny Rzeczypospolitej w XVII Kryzys Rzeczypospolitej w XVII dwa kierunki rozwoju gospodarczego Europy- defeudalizacja na Zachodzie i refeudalizacja na wschodzie; powstanie folwarku pańszczyźnianegopogorszenie się sytuacji chłopów i mieszczan, wzrost gospodarczego znaczenia szlachty Konstytucja Nihil Novi ; powstanie dwuizbowego sejmu walnego, sejmiki ziemskie i generalne, zasada jednomyślności; unia lubelska, powstanie Rzeczypospolitej Obojga Narodów sekularyzacja ziem zakonów Najświętszej Marii Panny i Kawalerów Mieczowych; stosunki z Habsburgami- problem Czech i Węgier; wieczysty pokój z Turcją; udział Rzeczypospolitej w walce o panowanie na Bałtyku kryzys społeczny i gospodarczy w Hiszpanii i jego skutki; następstwa wojny trzydziestoletniej; rewolucja i ukształtowanie się monarchii parlamentarnej w Anglii; Francja monarchią absolutystyczną; Rosja pod rządami nowej dynastii, rozwój terytorialny polityczne, społeczne i gospodarcze następstwa unii lubelskiej- państwo wielokulturowe; unia brzeska; pierwsza wolna elekcja; artykuły henrykowskie i pacta conventa; polityka wewnętrzna i zagraniczna Stefana Batorego Wazowie na tronie Rzeczypospolitej- konflikt ze Szwecją; konflikty z Rosją i Turcją; utrata lenna pruskiego; powstania kozackie społeczne i gospodarcze skutki wojen; przemiany polityczne- osłabienie władzy królewskiej, wzrost roli magnaterii; przemiany w świadomości społecznej WIEK XVIII- EPOKA OŚWIECE NIA 40. Kultura baroku podłoże nowej kultury; filozofia, nauki przyrodnicze; architektura, sztuka, teatr, muzyka; barok w Rzeczypospolitej- sarmatyzm, edukacja szlachty, literatura, architektura, sztuka 41. Przemiany polityczne w Europie środkowej i wschodniej w XVII 42. Rzeczpospolita w pierwszej połowie XVIII 43. Oświecenie- nowa ideologia polityczna i społeczna wzrost znaczenia Rosji za czasów Piotra I, wojna północna; Królestwo Pruskie Fryderyka Wielkiego; wzrost władzy Habsburgów- początki absolutyzmu habsburskiego królowie sascy na tronie Rzeczypospolitej; ingerencja państw europejskich w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej; próby reform wewnętrznych- Stanisław Konarski, Stanisław Leszczyński; obozy polityczne, plany Czartoryskich filozoficzne podstawy oświecenia; rozwój wiedzy o świecie, odkrycie Australii; nowe spojrzenie na człowieka i społeczeństwo; absolutyzm oświecony; krytyka monarchii absolutnej, trójpodział władzy; realizacja idei oświecenia- rewolucja w Ameryce Północnej, konstytucyjne zasady funkcjonowania państwa 44. Rewolucja Francuska gospodarcza i społeczna sytuacja we Francji przed rewolucją; kryzys absolutyzmu; przeobrażenia ustrojowe, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, konstytucja 1791 roku; Francja republiką, wojna domowa, wojny z koalicjami; walka o władzę w republice; powstanie społeczeństwa

4 PIERWSZA POŁOWA XIX WIEKU- CZASY NAPOLEOŃ SKIE I ŁAD WIEDEŃSKI 45. Próby ratowania Rzeczypospolitej Obojga Narodów Załamanie dążeń reformatorskich- upadek Rzeczypospolitej 46. Europa w czasach napoleońskich Sprawa polska w czasach napoleońskich 47. Nowy Ład w Europie i świecie 48. Ziemie polskie po Kongresie Wiedeńskim Dążenia niepodległościowe w Królestwie Polskim i na emigracji obywatelskiego Stanisław August Poniatowski na tronie Rzeczypospolitej; przemiany gospodarcze; idee oświecenia w Rzeczypospolitej; konfederacja barska; sejm rozbiorowy i jego reformy; oświata i kultura doby stanisławowskiej Sejm czteroletni- inicjatywy oświeceniowe; Konstytucja 3 Maja 1791 roku; walka o Konstytucję- II rozbiór Rzeczypospolitej; Insurekcja 1794 roku, III rozbiór Rzeczypospolitej, upadek państwa kariera Napoleona Bonaparte- od generała do cesarza; Francja- od republiki do cesarstwa; kodeks cywilny i inne reformy- kontynuacja wątków rewolucji; dążenia napoleońskiej Francji do hegemonii w Europie; upadek cesarstwa wiązanie walki o odzyskanie niepodległości z rewolucyjną Francją- Legiony Polskie we Włoszech; Księstwo Warszawskie; trwałe osiągnięcia Księstwa Warszawskiego- zmiany społeczne i świadomościowe Kongres Wiedeński- zasady tworzenia nowego ładu w Europie; Święte Przymierze na straży postanowień Kongresu Wiedeńskiego; ruchy narodowe i niepodległościowe w Europie po Kongresie; romantyzm, liberalizm, konserwatyzm; Wiosna Ludów w Europie i na ziemiach polskich postanowienia terytorialne- podział ziem Księstwa Warszawskiego; konstytucyjne Królestwo Polskie- namiastka państwowości; przemiany gospodarcze i społeczne; oświata i kultura zmiana polityki cara- organizacje niepodległościowe; Powstanie Listopadowe i wojna polsko- rosyjska; represje carskie; Wielka Emigracja- jej wpływ na kraj WIEK XIX- ROZWÓJ KAPITALI ZMU PIERWSZA WOJNA ŚWIATOWA DWUDZIE STOLECIE MIĘDZY 49. Kształtowanie się społeczeństwa przemysłowego 50. Ziemie polskie po Powstaniu Listopadowym Ziemie polskie- modernizacja gospodarki i społeczeństwa w drugiej połowie XIX 51. Dążenia unifikacyjne zaborców na ziemiach polskich Rozwój świadomości narodowej pod zaborami 52. Modernizacja gospodarki i społeczeństwa w Europie końca XIX Życie polityczne w drugiej połowie XIX 53. Mapa polityczna Europy w drugiej połowie XIX i na przełomie XIX i XX 54. Przemiany w sytuacji politycznej na świecie 55. Wybuch i przebieg I wojny światowej Zakończenie wojny 56. Sprawa polska w czasie I wojny światowej 57. Porządek wersalski i waszyngtoński na świecie upowszechnienie osiągnięć rewolucji przemysłowej końca XVIII ; powstawanie ośrodków przemysłowych; kształtowanie się nowych grup społecznych; warunki życia robotników, wzrost napięć społecznych; ruch socjalistyczny plany niepodległościowe i dążenie do reform; powstanie 1846 roku; skutki przegranej przez Rosję wojny krymskiej; reformy Wielopolskiego; Powstanie Styczniowe i jego skutki uwłaszczenie chłopów, sytuacja w rolnictwie; różnice w poziomie uprzemysłowienia ziem polskich; urbanizacja, polska przedsiębiorczość; warunki życia chłopów, klasy robotniczej, inteligencji, burżuazji rusyfikacyjna i germanizacyjna polityka państw zaborczych; różnorodne formy obrony przed wynarodowieniem; autonomia Galicji nowoczesne ruchy polityczne: konserwatyści, socjaliści, ruch narodowy, ruch ludowy, syjoniści; znaczenie rola Kościoła dla postaw patriotycznych; rola nauki i kultury w podtrzymywaniu tożsamości narodowej etapy gospodarki kapitalistycznej; osiągnięcia naukowe i rewolucja techniczna; urbanizacja, wzrost liczby ludności; przemiany w kulturze europejskiej, edukacja, prasa; początki kultury masowej; upowszechnienie się parlamentaryzmu; demokratyzacja życia publicznego; związki zawodowe i partie polityczne; syjonizm; walka kobiet o równouprawnienie skutki wojny krymskiej; zjednoczenie Włoch; zjednoczenie Niemiec; osłabienie Turcji, nowe państwa na Półwyspie Bałkańskim; wojna secesyjna- wzrost znaczenia Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej; stany południowe i północne- bilans wojny secesyjnej; reformy modernizacyjne w Japonii; Chiny imperia kolonialne- sprzeczności między mocarstwami; narastanie napięć międzynarodowych; powstanie i rywalizacja bloków polityczno- militarnych zamach w Sarajewie; przebieg działań wojennych w latach ; charakter wojny; rewolucje w Rosji; pokój brzeski; upadek cesarstw niemieckiego i austro- węgierskiego; rozejm w Compiegne; społeczne skutki wojny polskie orientacje polityczne przed wybuchem wojny; czyn zbrojny Polaków; stosunek państw zaborczych i Ententy do sprawy polskiej; działalność Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego; kształtowanie się pierwszych ośrodków władzy lokalnej i centralnej; postanowienia traktatu wersalskiego w sprawie polskiej traktat wersalski, traktat waszyngtoński, Republika Weimarska, Liga Narodów, syjonizm, demokracja, David Lloyd George, Woodrow Wilson, faszyzm, Benito Mussolini

5 WOJENNE W EUROPIE II RZECZ POSPOLITA II WOJNA ŚWIATOWA POWOJENN A EUROPA I ŚWIAT 58. Gospodarka światowa po I wojnie 59. Powstanie i rozwój systemów totalitarnych w Europie 60. Wzrost zagrożeń wojennych na świecie 61. Kultura w okresie międzywojennym 62. Walka o kształt ustroju w Polsce Walka o granice Polski niepodległej 64. Sytuacja gospodarcza odradzającej się Polski 65. Rzeczpospolita w dobie rządów parlamentarnych Rzeczpospolita w dobie rządów autorytarnych 66. Oświata i kultura w II Rzeczpospolitej Sytuacja geopolityczna Polski w latach trzydziestych 67. Wybuch II wojny światowej 68. II wojna światowanarastanie i po przełomie 69. Narody i państwa Europy wobec agresji i ludobójstwa 70. Sytuacja Polski w pierwszym okresie wojny 71. Wojenne losy obywateli II Rzeczpospolitej 72. Komplikacje sprawy polskiej Czas przełomupolski epilog 73. Ukształtowanie się dwubiegunowego świata 74. Powojenne przemiany w Azji 75. Europa na wschód od żelaznej kurtyny koniunktura, recesja, hiperinflacja, nadprodukcja, nożyce cen, monopolizacja, interwencjonalizm, Nowy Ład, etatyzm, Franklin Roosevelt, John Keynes totalitaryzm, cios w plecy, NSDAP, Mein Kampf, nazizm, rasizm, rasa aryjska, antysemityzm, III Rzesza, ustawy norymberskie, Gestapo, komunizm wojenny, Czeka, NEP, ZSRR, kolektywizacja rolnictwa, gospodarka nakazoworozdzielcza, łagry, Adolf Hitler, Józef Goebbels, Włodzimierz Lenin, Józef Stalin, Lew Trocki Mała Ententa, układ w Rapallo, układ w Locarno, remilitaryzacja Nadrenii, Pakt Antykominternowski, Anschluss, aneksja, układ w Monachium, pakt Ribbentrop- Mołotow tworzywa syntetyczne, radar, kultura masowa, szalone lata dwudzieste, massmedia, jazz, ekspresjonizm, impresjonizm, kubizm, sztuka dekoracyjna nurty polityczne, Sejm Ustawodawczy, mniejszości narodowe, wybory pięcioprzymiotnikowe, konstytucja marcowa, legitymizacja władzy, Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Wojciech Korfanty, Wincenty Witos, Maciej Rataj linia demarkacyjna, federacja, inkorporacja, linia Curzona, Rada Obrony Państwa, bitwa warszawska, pokój ryski, plebiscyty, powstanie wielkopolskie, powstania śląskie, Zaolzie, Lucjan Żeligowski, Józef Haller, Semen Petlura unifikacja, hiperinflacja, deficyt budżetowy, marka polska, złoty polski, parcelacja, wojna celna, Władysław Grabski, Eugeniusz Kwiatkowski, reforma walutowa mniejszości narodowe, samorządy terytorialne, Zgromadzenie Narodowe, korytarz, państwo sezonowe, Gabriel Narutowicz, Stanisław Wojciechowski, Władysław Sikorski zamach stanu, sanacja, rządy autorytarne, nowela sierpniowa, BBWR, Centrolew, ONR, proces brzeski, COP, Ignacy Mościcki, Walery Sławek, Edward Rydz- Śmigły analfabetyzm, obowiązek szkolny, szkoły dwujęzyczne, Wolna Wszechnica Polska, Władysław Reymont układ o nieagresji, polityka równowagi, rewizjonizm, Westerplatte, mobilizacja, Józef Beck, pakt Ribbentrop- Mołotow Wojna błyskawiczna, internowanie, konstytucja kwietniowa, kampania wrześniowa, Edward Rydz- Śmigły, Tadeusz Kutrzeba, Stefan Starzyński, Franciszek Kleeberg, Władysław Raczkiewicz dziwna wojna, linia Maginota, Pakt Trzech, bitwa o Anglię, Wielka Koalicja, bitwa o Atlantyk, Karta Atlantycka, Holocaust, getta, Winston Churchill, Franklin Roosevelt, Filip Petain, Pearl Harbor konferencja w Teheranie, konferencja w Jałcie, kamikadze, bomba atomowa, Stalingrad, El- Alamein, Midway cywilny ruch oporu, wojskowy ruch oporu, kolaboracja, ludobójstwo, Jan Karski, Vidkun Quisling, Charles de Gaulle GG, ziemie wcielone, Deutsche Volksliste, egzekucje, odpowiedzialność zbiorowa, deportacje, obozy koncentracyjne, obozy zagłady, łagry, PPP, ZWZ, AK, Delegatura Rządu na Kraj, RJN, TON, Szare Szeregi, Kazimierz Sosnkowski, Stefan Rowecki, Kazimierz Pużak godzina policyjna, szmuglerzy, czarny rynek, prasa podziemna, prasa gadzinowa, walka cywilna, wydział N, Żegota, ŻOB, Stefan Korboński, Aleksander Kamiński, Mordechaj Anielewicz, Marek Edelman sprawa Katynia, akcja scaleniowa, PPR, ZPP, KRN, Iwan Majski, Władysław Anders, Władysław Sikorski, Stanisław Mikołajczyk, Tadeusz Komorowski, Marceli Nowotko, Zygmunt Berling, Władysław Gomułka, Bolesław Bierut linia Curzona, plan Burza, powstanie warszawskie, proces szesnastu, UPA, PKWN, TRJN, MO, Stanisław Mikołajczyk, Tomasz Arciszewski, Leopold Okulicki strefy okupacyjne Niemiec, migracje, Sojusznicza Rada Kontroli, zimna wojna, ONZ, Rada Bezpieczeństwa, Harry Truman, Winston Churchill, Clement Atlee, Józef Stalin, żelazna kurtyna Brytyjska Wspólnota Narodów, Unia Francuska, Indyjski Kongres Narodowy, Liga Muzułmańska, dekolonizacja, brudna wojna, Mahatma Gandhi, Ho Szi Min, Mao Tse Tung, Ben Gurion, Gama Naser demokracja ludowa, taktyka salami, terror, kolektywizacja wsi, autarkia, walka klasowa, Kominform, RWPG, Józef Bros Tito, Edward Benesz, Trybunał

6 PRL Europa na zachód od żelaznej kurtyny 76. Świat między zimną wojną a pokojowym współistnieniem 77. Świat między pokojowym współistnieniem a zimną wojną norymberski, doktryna Hallsteina, integracja, doktryna powstrzymywania, Rada Europy, EWWiS, Georges Marshall, Konrad Adenauer, Robert Schumann, NRD, RFN kult jednostki, odwilż, destalinizacja, kryzys kubański, segregacja rasowa, rewolucja kulturalna, Nikita Chruszczow, Leonid Breżniew, Fidel Castro, John Kennedy, Martin Luter King, Kim Ir Sen Vietkong, Czerwoni Khmerzy, wojna sześciodniowa, OWP, kryzys paliwowy, równowaga strachu, odprężenie, mudżahedini, gwiezdne wojny, pieriestrojka, głasnost, Jasir Arafat, Jimmy Carter, Richard Nixon, Ronald Reagan, ajatollah Chomeini, Michaił Gorbaczow 78. Trzeci świat dekolonizacja, separatyzm, apartheid, ludność kolorowa, Trzeci Świat, państwa niezaangażowane, Nelson Mandela, Jawaharlah Nehru, Indira Gandhi, Che Guewara 79. Podziały i współpraca w jałtańskiej Europie 80. Upadek systemu jałtańskiego w Europie 81. Kształtowanie się powojennej Polski 82. Umacnianie systemu stalinowskiego Polski 83. Łagodzenie systemu stalinowskiego w Polsce. Ograniczona stabilizacja PRL 84. Kryzysowe przesilenia w PRL Polska transformacja w ramach systemu 85. Od Solidarności do stanu wojennego Schyłek PRL-u mur berliński, praska wiosna, doktryna Breżniewa, Europa Ojczyzn, terroryzm, kontestacja, EWG, KBWE, Imre Nagy, Aleksander Dubczek, Willy Brandt, Vaclaw Havel Jesień narodów, aksamitna rewolucja, aksamitny rozwód, traktat z Maastricht, UE, WNP, NATO, czystki etniczne, Helmut Kohl, Borys Jelcyn przesiedlenia, kresy, ziemie odzyskane, autochtoni, szaber, reforma rolna, nacjonalizacja przemysłu, bitwa o handel, plan trzyletni, plan sześcioletni, TRJN, referendum, UPA, akcja Wisła, Wherwolf, Stanisław Mikołajczyk PZPR, ZSL, SD, ZMP, Służba Polsce, Stowarzyszenie PAX, radio Wolna Europa, indoktrynacja, terror, kułak, współzawodnictwo pracy, socrealizm, Władysław Gomułka, Bolesław Bierut, Józef Cyrankiewicz, Stefan Wyszyński, Stanisław Tatar, Kazimierz Moczarski, Jerzy Giedroyć destalinizacja, amnestia, Józef Światło, Edward Ochab, Władysław Gomułka, czerwiec 1956, październik 1956, rewizjoniści, technokraci, ZOMO, Wielka Nowenna, milenium, mała stabilizacja, Jacek Kuroń, Stefan Wyszyński marzec 1968, grudzień 1970, syjoniści, partyzanci, komandosi, dyktatura ciemniaków, protesty społeczne, Adam Michnik, Karol Modzelewski, Edward Gierek, Piotr Jaroszewicz, kredyty, licencje, propaganda sukcesu, nomenklatura, drugi obieg, KOR, ROPCIO, Antoni Macierewicz, Leszek Moczulski, Aleksander Hall MKS, umowa społeczna, NSZZ, marsze głodowe, beton partyjny, stan wojenny, internowanie, pacyfikacja, Rada Państwa, WRON, PRON, Lech Wałęsa, Anna Walentynowicz, Bronisław Geremek, Stanisław Kania, Wojciech Jaruzelski, Karol Wojtyła, OPZZ, Komitet Obywatelski, okrągły stół, wybory kontraktowe, lista krajowa, pluralizm, gruba kreska, Jerzy Popiełuszko, Mieczysław Rakowski, Tadeusz Mazowiecki,