1. Pojęcie funkcji turystyki:

Transkrypt

1 Wykład 9. FUNKCJE I DYSFUNKCJE TURYSTYKI 1

2 1. Pojęcie funkcji turystyki: Funkcje turystyki jako następstwo oddziaływania na turystów oraz na działania i rozwój turystyki w miej- scowościach recepcyjnych i emisyjnych turystów. Oddziaływanie to może mieć charakter pozytywny lub negatywny, w pierwszym znaczeniu mówimy o funkcjach turystyki, w drugim o jej dysfunkcjach. Analizowanie funkcji lub dysfunkcji rozwoju turystyki dokonywane jest w przekroju różnych uwarunkowań i kryteriów, głównie takich jak: całokształt skutków jej rozwoju, polityka społeczno-ekonomiczna, ekonomiczna, polityka środowiskowa i przestrzenna, polityka turystyczna, wpływ na obszar recepcyjny i emisyjny turystów, funkcje oczekiwane i funkcje występujące. 2

3 2. Funkcje współczesnej turystyki: Różnorodność funkcji i ich wzajemne przenikanie. Do najważniejszych zalicza się: 1. Funkcję usługowo-handlową, związaną z zaspoko- jeniem zróżnicowanych potrzeb turystycznych oraz z rozwojem infrastruktury dla ich świadczenia. Usługi turystyczne tworzą podstawę rozwoju dzia- łalności gospodarczej, sprzyjając zaspokajaniu potrzeb turystycznych i ich kreowaniu. Funkcje tego typu spełniane są w obszarze recepcji turystycznej, jak i w obszarze emisji. 3

4 funkcje turystyki cd. 2. Funkcję rekreacyjno-zdrowotną, związana z powsta- waniem i zaspakajaniem potrzeb w zakresie regeneracji sił fizycznych i psychicznych. Cechy obecnej cywilizacji: ciągły stres, intensywne tempo życia, hałas, degradacjaśrodowiska itp. oraz przemęczenie fizyczne i psychiczne silnie oddziałują na powstanie potrzeb reakreacyjno-zdrowotnych i ich różnicowanie. Obecnie obserwuje się wzrost znaczenia aktywnych form turystyki, w tym turystyki kwalifikowanej. Organizatorzy turystyki a rozwój rekreacyjno- zdrowotnej funkcji turystyki. 4

5 funkcje turystyki cd. 3. Funkcję poznawczo-kształceniową (łącznie z funkcją wychowawczą) przejawiającą się w: poznawaniu istniejącej rzeczywistości i pogłębia- niu wiedzy z różnych dziedzin życia, wraz z możliwością ich praktycznego wykorzystania, poznawaniu innych grup ludzi, krajów, narodów oraz ich kultury oraz dziedzictwa kulturowego, a przez to zbliżeniu do siebie obcych środowisk oraz wyrabianiu postawy życzliwej i przyjaznej wobec obcych sobie ludzi, uczeniu współżycia w grupie, samodzielności, odwagi w różnych warunkach podczas wyjazdu turystycznego, pobudzaniu do społecznego działania, 5

6 funkcje turystyki cd., funkcja poznawczo-kształceniowa cd. szerzeniu świadomości ekologicznej wśród tury- stów i mieszkańców obszarów turystycznych, wykorzystaniu wyjazdów turystycznych jako czynnika resocjalizacji wyjeżdżających i kształtowania nowych wartości moralnych, aktywizacji samorządów terenowych, pogłębieniu patriotyzmu i kultury rodzimej, prezentowaniu własnego kraju turystom zagranicznym. Krajoznawstwo turystyczne jako element poznawczo-kształceniowej funkcji turystyki. Rola instytucji edukacyjnych, edukacji ustawicznej, programów nauczania, kształcenia itp. w rozwoju turystyki i oddziaływanie turystyki na uczenie się. 6

7 funkcje turystyki cd. 4. Funkcję ekonomiczną przejawiającą się w: kreowaniu przedsiębiorczości na obszarze recepcji i emisji turystów, głównie poprzez: stworzenie bazy i infrastruktury zaspakajającej potrzeby turystyczne, która sprzyja aktywizacji życia społeczno-gospodarczego, rozwój różnego rodzaju usług związanych z turystyką, rozwój przemysłu związanego z turystyką oraz wytwarzanie wyrobów pamiątkarskich, aktywizację rozwoju gospodarczego na zasadzie sprzężenia zwrotnego; 7

8 funkcje turystyki cd., funkcja ekonomiczna cd. tworzeniu nowych miejsc pracy i wzroście dochodów ludności zatrudnionej: bezpośrednio w usługach turystycznych, przy produkcji sprzętu turystycznego i pamiątek, usługach i handlu, pośrednio pracujących dla potrzeb turystyki (np. praca w handlu); wielofunkcyjnym zagospodarowaniu obszarów i przeciwdziałaniu ich wyludnienia; wzroście atrakcyjności obszarów recepcji tury- stycznej, wyrażającym się we wzroście cen grun- tów, a przez to wartości terenów turystycznych. Dodatnie skutki turystyki przejawiają się w skali krajowej (regionalnej i lokalnej) oraz i zagranicznej. Zasilanie budżetów samorządów i władz z podatków podmiotów turystycznych. 8

9 funkcje turystyki cd. 5. Funkcję miastotwórczą poprzez rozwój urbaniza- cji w obszarach recepcyjnych, czasami połączona z przemieszczaniami ludności o charakterze stałym. Dwukierunkowy związek turystyki z urbanizacją: turystyka jest funkcją urbanizacji i rozwija się wraz z powstaniem większych skupisk ludności, turystyka jest czynnikiem miastotwórczym, w przekroju różnych płaszczyzn, takich jak: urbanizacja ekonomiczna,, wyrażająca się w stałym zwiększaniu liczby i odsetka ludności zatrudnionej w zawodach nierolniczych; urbanizacja techniczno-przestrzenna, związana z rozwojem miejskich systemów infrastruktury i zabudowy (np. ulic i dróg, sklepów itp.); urbanizacja społeczna przyswajanie przez ludność miejscowości recepcyjnej wartości i 9 wzorców właściwych ludności miejskiej.

10 funkcje turystyki cd. Turystyka w strukturze czynników pełni funkcję modernizacyjną, będącą podstawą przemian obszaru recepcji turystycznej ekonomicznej i społecznej. Wpływ turystyki na urbanizację terenów wiejskich. Rolą władz, zwłaszcza lokalnych i regionalnych, jest regulowanie przebiegu miastotwórczej roli turystyki z punktu widzenia środowiska. 10

11 3. Dysfunkcje współczesnej turystyki: Ujemne strony rozwoju turystyki są nazywane dysfunkcjami (barierami), najczęściej obejmującymi: 1. Dysfunkcję w zakresie środowiska społeczno- kulturowego, wynikającą z kontaktów ludzi o różnych kulturach, stylach życia i konsumpcji, zachowania się itp., co wyraża się m. in. w: zanikaniu tradycyjnej gościnności w dużych ośrodkach turystycznych, powstawaniu uczucia niezadowolenia i frustracji wśród ludności terenów recepcji turystycznej z powodu niedostępności dla nich (ze względu na dochody) dóbr używanych przez turystów, demonstracji przez turystów swego stylu życia i zachowania się, co jest odbierane jako typowe do miejsca ich pochodzenia (nie zawsze prawda), zanikaniu więzi społecznej i współpracy ludzi, przyswojeniu przez ludność terenów odwiedza- nych niekorzystnych wzorców konsumpcji i 11 zachowania (np. narkomanii).

12 dysfunkcje turystyki cd. 2. Dysfunkcję w zakresie zagospodarowania środowi- ska przyrodniczego, wynikającą z zagrożenia stwa- rzanego przez rozwój ruchu turystycznego, jak: nadmierne zaludnienie obszaru turystycznego, przestrzenne zagospodarowanie turystyczno- rekreacyjne obszaru nie uwzględniające walorów turystycznych obszaru, masowa, często nieuregulowana turystyka, przekraczająca pojemność naturalną regionu, wzmożony ruch pojazdów mechanicznych, hałas, zanieczyszczenia środowiska itp., zagrożenie pożarowe, związane z ruchem turystycznym, niedostateczny poziom świadomości ekologicz- nej społeczeństwa, w tym turystów i osób świadczących usługi turystyczne. 12

13 dysfunkcje turystyki cd. 3. Dysfunkcję ekonomiczną, przejawiającą się w uruchamianiu mechanizmów oddziałujących ujemnie na gospodarkę. Może to wyrażać się w: braku dostatecznych środków na rozwój i doskonalenie bazy turystycznej, wystąpieniu bariery siły roboczej braku dosta- tecznej liczby lub o odpowiednich kwalifikacjach osób dla świadczenia usług turystycznych, ograniczającej cej rozwój turystyki, zaangażowaniu kapitałów zewnętrznych, które są wywożone i nie służą do reinwestowania zysków, zatrudnianiu w gospodarce turystycznej obszarów recepcji turystycznej kadry specjalistycznej zewnętrznej, pochodzących głównie z regionów inwestujących, 13

14 dysfunkcja ekonomiczna turystyki cd. rabunkowym charakterze gospodarki turystycz- nej, opartym na wykorzystaniu istniejących zasobów, ale nie uwzględniającym utrzymaniu i w dobrej jakości i prowadzenia stałej rekultywacji środowiska przyrodniczego, wystąpieniu presji inflacyjnej, kiedy silny wzrost sezonowego popytu nie napotyka odpowiedniej podaży lokalnej, a więc istnieje potrzeba importu wielu artykułów spoza regionu, gdyż nie wystar- cza ich nawet dla miejscowej ludności, braku środków na utrzymanie infrastruktury turystycznej, ze względu na sezonowe jej wykorzystanie. 14

15 Dziękuję za uwagę... 15