KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Transkrypt

1 PL PL PL

2 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia KOM(2010)308 wersja ostateczna KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW Plan działania w sprawie zastosowań globalnego systemu nawigacji satelitarnej (GNSS) SEK(2010)716 SEK(2010)717 PL PL

3 KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW Plan działania w sprawie zastosowań globalnego systemu nawigacji satelitarnej (GNSS) 1. WPROWADZENIE: DZIAŁANIA NA RZECZ LICZNIEJSZYCH ZASTOSOWAŃ EGNOS I GALILEO W EUROPIE 1.1. EGNOS już działa, korzystajmy z niego! EGNOS 1, europejski system wspomagania satelitarnego torujący drogę dla GALILEO, działa od 1 października 2009 r. Sześć miesięcy wcześniej Komisja w imieniu UE przejęła od Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) własność systemu. Dzięki swym trzem satelitom geostacjonarnym i 40 stacjom naziemnym rozrzuconym w Europie i Afryce Północnej EGNOS stanowi uzupełnienie globalnego systemu pozycjonowania (GPS), udostępnionego w 2000 r. przez Stany Zjednoczone do użytku cywilnego bez gwarancji obsługi. Konsultacje europejskie w sprawie zastosowań GNSS zainicjowane przez zieloną księgę z 2006 r. potwierdziły szeroki zakres potencjalnych dziedzin zastosowania GNSS w Europie z wykorzystaniem oferowanych przez ten system możliwości w zakresie określania położenia, prędkości i czasu. EGNOS zapewnia darmowe wzmocnione sygnały nawigacji satelitarnej w całej Europie, które są dziesięć razy precyzyjniejsze niż GPS. We wszystkich dziedzinach zastosowania, w których wykorzystuje się informacje z zakresu określania położenia i prędkości, można uzyskać korzyści dzięki tej zwiększonej dokładności: we wszystkich rodzajach transportu poprzez zarządzanie infrastrukturą i zapewnienie zlokalizowanych geograficznie informacji, w logistyce, precyzyjnym rolnictwie, ochronie ludności i zarządzaniu w sytuacjach kryzysowych, kartografii i ewidencji gruntów, rybactwie, energetyce, zarządzaniu zasobami naturalnymi, górnictwie, naukach o Ziemi, meteorologii, modelowaniu zmian klimatu, działaniach związanych ze środowiskiem, wymiarze sprawiedliwości i ochronie porządku publicznego, kontroli granicznej itd. Kolejną zaletą systemu EGNOS dla użytkowników cywilnych jest jego wiarygodność, tj. stopień zaufania, jakie można pokładać w poprawności informacji dostarczanych przez system, gdzie użytkownik jest automatycznie ostrzegany, gdy tylko błąd systemu wykracza poza określony przedział ufności. Wiarygodność odgrywa ważną rolę w zastosowaniach związanych z bezpieczeństwem życia w transporcie (wszystkie rodzaje transportu, zarządzanie portami lotniczymi, pojazdy automatyczne), wrażliwych zastosowaniach przemysłowych (precyzyjna lokalizacja platform wiertniczych, logistyka, przewóz towarów niebezpiecznych) lub w wymagających środków prawnych zastosowaniach, w których decydujące znaczenie ma kwestia odpowiedzialności (odtwarzanie wypadków drogowych, 1 EGNOS: European Geostationary Navigation Overlay Service (europejski system wspomagania satelitarnego). PL 2 PL

4 nakładanie opłat na użytkowników dróg, synchronizacja sieci elektrycznych lub telekomunikacyjnych) Europa musi zdobyć udział w globalnym rynku GNSS niższego szczebla W połączeniu z sygnałem GPS, EGNOS obecnie a w dalszej kolejności GALILEO wzmacnia infrastrukturę umożliwiającą stworzenie globalnego rynku produktów i usług GNSS, zwanych zastosowaniami GNSS niższego szczebla. W 2008 r. wartość tego rynku wynosiła 124 mld EUR. Rynek ten opiera się głównie na podstawowych sygnałach pozwalających ustalić położenie i czas, lecz oczekuje się, że planowane wprowadzenie uwierzytelniania i kodowania sygnałów przyniesie dodatkowe korzyści. Eksperci przewidują, że pod względem wielkości 75 % tego rynku (52 % dochodów) stanowić będą produkty i usługi związane z telekomunikacją komórkową i terminalami osobistymi, kolejne 20 % (44 % dochodów) inteligentne drogowe systemy transportowe, a pozostałe 5 % (4 % dochodów) inne dziedziny zastosowania. Pomimo europejskich inwestycji we własną infrastrukturę GNSS i dostępności systemu EGNOS przemysł europejski ma jedynie niewielki udział w globalnym rynku zastosowań GNSS w porównaniu z tym, co jest w stanie osiągnąć w innych sektorach zaawansowanej technologii (ponad jedna trzecia). Stanowi to problem, ponieważ: zastosowania oparte na systemie EGNOS, a następnie GALILEO, przyczyniłyby się w decydujący sposób do rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy i stworzenia wartościowych miejsc pracy w UE. Europa straci zatem wielką szansę, jeśli nie zdobędzie odpowiedniego udziału w korzyściach gospodarczych oczekiwanych w związku z zastosowaniami GNSS. Również jeśli GALILEO i EGNOS nie staną się podstawowym standardem dla GNSS w Europie, wiele dziedzin zastosowania może pozostać uzależnionych od technologii, które nie pozwalają na wykorzystanie wartości dodanej, jaką dają nowe zaawansowane usługi; ograniczone wykorzystanie zastosowań opartych na EGNOS i GALILEO prowadzi do niebezpiecznego uzależnienia, ponieważ technologie GNSS są bardzo rozpowszechnione, stanowiąc źródło podstawowych informacji w zakresie położenia, nawigacji i czasu stosowanych w wielu rodzajach codziennej działalności, jak również w działaniach związanych z bezpieczeństwem Europy i jej rozwojem społeczno-gospodarczym. Polegając jedynie na zastosowaniach opartych na GPS, UE narażałaby się na potencjalną niedostępność sygnału GPS, na co UE nie ma wpływu, ponieważ podstawowym celem tego systemu jest wspieranie operacji wojskowych państwa trzeciego. Podobnie jak ma to miejsce w przypadku Internetu, powszechność usług GNSS jest ogromna. Najnowsze i ostrożne szacunki łącznych korzyści, jakie przemysł, obywatele i państwa członkowskie UE czerpać będą z unijnych programów GNSS, wskazują na kwoty od 55 do 63 mld EUR w ciągu następnych 20 lat, przy czym największe korzyści mają płynąć z dochodów pośrednich w przemyśle niższego szczebla (od 37 do 45 mld EUR). W konsekwencji niewielkie rozpowszechnienie zastosowań opartych na unijnym systemie GNSS stanowi problem, który dotyczy całego społeczeństwa europejskiego, i to na wiele sposobów 2. 2 Kwestia dochodów bezpośrednich, które mógłby generować europejski system GNSS, nie będzie przedmiotem niniejszego komunikatu; nie będą nim również działania specjalnie związane z usługą PL 3 PL

5 Tymczasem niepewność otaczająca europejski system GNSS wpływa na zaufanie w potencjalnych dziedzinach działalności niższego szczebla. Rosnąca konkurencja ze strony państw trzecich (Stanów Zjednoczonych, Rosji, Chin, Indii, Japonii, które uznały strategiczną wartość GNSS i zadeklarowały zamiar udostępnienia do użytku cywilnego możliwości, jakie daje GNSS, włącznie z opracowaniem przez ich przemysł zastosowań opartych na własnym systemie) również zmieniła na niekorzyść podmiotów europejskich sytuację w zakresie opracowania zastosowań GNSS, ponieważ systemy te mogłyby zacząć działać mniej więcej w tym samym czasie co GALILEO. Uwzględniając więc nową rzeczywistość, w jakiej znalazły się europejskie programy GNSS, potrzebny jest szczegółowy plan działania: aby podnieść publiczne zaufanie do programów, wesprzeć rozwój zastosowań niższego szczebla EGNOS i GALILEO oraz osiągnąć jak najszybszy, gruntowny i najszerszy rozwój zastosowań we wszystkich dziedzinach, tak by w maksymalnym stopniu wykorzystać infrastrukturę UE. 2. JAKĄ ROLĘ MA DO ODEGRANIA UE? Potencjalne korzyści z zastosowań GNSS obejmują szereg dziedzin polityki koordynowanych na szczeblu UE, w tym strategię UE 2020 z jej projektem przewodnim Polityka przemysłowa w dobie globalizacji, bezpieczeństwo transportu, środowisko i realizację wspólnej polityki rolnej. Biorąc pod uwagę, że wprowadzenie unijnego systemu GNSS często wymaga zgodności z normami międzynarodowymi lub certyfikacji na szczeblu europejskim, potrzebne jest działanie ze strony UE, aby uniknąć powielania i marnowania wysiłków na szczeblu państw członkowskich. Utrzymanie stanu obecnego i niepodjęcie działania przez UE spowodowałoby częściowe lub nieskoordynowane działania ze strony państw członkowskich i utrzymałoby obecny niski poziom rozpowszechnienia zastosowań opartych na unijnym systemie GNSS, ograniczyło skuteczność nowych zastosowań, stworzyło bariery dla swobodnego przepływu towarów i usług i doprowadziło do nierównego traktowania obywateli europejskich. Ponieważ to Komisja zarządza systemami GALILEO i EGNOS w imieniu UE, musi ona zapewnić jak najlepszy zwrot z inwestycji poczynionych w te programy. Komisja uruchomi również środki na badania i rozwój pochodzące z programów badawczych UE. Propozycje działań UE zostały zatem zgromadzone w drodze konsultacji o szerokim zasięgu, poczynając od wyżej wymienionej zielonej księgi z 2006 r. w sprawie zastosowań nawigacji satelitarnej. Komisja i inne zainteresowane strony europejskie, w tym niektóre państwa członkowskie, przeprowadziły szereg badań rynkowych oraz analiz kosztów i korzyści. Nowe pomysły zostały również wyłonione dzięki zaproszeniom do składania wniosków w dziedzinie badań w ramach 6. i 7. programu ramowego Unii Europejskiej w dziedzinie badań i rozwoju lub zaproszeniom do zgłaszania pomysłów, takim jak GALILEO Masters. Liczba dziedzin, w których możliwy jest rozwój zastosowań, jest ogromna, jednak ograniczenia budżetowe powodują, że działania Komisji muszą skupiać się na ograniczonej liczbie tematów, w odniesieniu do których wpływ tych działań jest największy. Inne kierunki działania pozostawia się innym podmiotom oraz siłom rynkowym. Oprócz tych dziedzin publiczną o regulowanym dostępie, do której dostęp ograniczony jest do organów państw członkowskich. Obie te kwestie będą przedmiotem odrębnych dokumentów. PL 4 PL

6 priorytetowych Komisja proponuje zwiększenie innowacji w dziedzinach, w których podejmowane są działania horyzontalne, w celu ogólnie większego rozpowszechnienia unijnego systemu GNSS. 3. PROGRAM DZIAŁANIA W POSZCZEGÓLNYCH DZIEDZINACH PRIORYTETOWYCH Spośród wskazanych powyżej możliwych dziedzin zastosowania przyznano priorytet tym dziedzinom, w których zastosowania GNSS mogą przynieść najwięcej pod względem: przyczynienia się do osiągnięcia celów UE (wzrostu gospodarczego, tworzenia miejsc pracy, społeczeństwa opartego na wiedzy); pośrednich korzyści gospodarczych (w tym dotyczących zużycia energii) i społecznych; pozytywnego wpływu na emisje i inne rodzaje zanieczyszczeń; pozytywnego wpływu na działanie jednolitego rynku i handel transgraniczny; pozytywnego wpływu na interoperacyjność zastosowań; powiązania z interesami wynikającymi z konsultacji i zaproszeń do zgłaszania pomysłów oraz projektów gospodarczych; wpływu Komisji Europejskiej i organów państw członkowskich; ograniczeń i możliwości związanych z terminami (z uwzględnieniem obecnej dostępności systemu EGNOS, oczekiwanej wkrótce walidacji na orbicie systemu GALILEO i pełnej zdolności operacyjnej GALILEO dopiero później); szczególnej wartości dodanej wynikającej z przewagi konkurencyjnej usług EGNOS i GALILEO: uwierzytelniania, wiarygodności, wysokiej dokładności w zakresie określania położenia, nawigacji i określania czasu. Proces ten doprowadził do skoncentrowania planu działania w okresie do 2013 r. 3 na dziedzinach oznaczonych ciemniejszym kolorem (zob. rysunek 1): zastosowaniach dotyczących terminali osobistych i telefonów komórkowych, transportu drogowego, lotnictwa, transportu morskiego i rybactwa, precyzyjnego rolnictwa i ochrony środowiska, ochrony ludności i nadzoru. 3 Komisja Europejska będzie nadal monitorować rynek i oceniać skutki działań w celu dostosowania dziedzin priorytetowych przy każdorazowej aktualizacji planu działania. PL 5 PL

7 PL 6 PL Cele UE Maksymalizacja pośrednich korzyści gospodarczych i społecznych Wpływ na emisje i zanieczyszczenie Wpływ na jednolity rynek i handel transgraniczny Wpływ na interoperacyjność zastosowań Przejawy zainteresowania Wpływ organów władzy publicznej Priorytet czasowy (pilne:, w odpowiednim czasie:, razem z Galileo:, niepilne: -) Szczególna wartość dodana uzyskana dzięki EGNOS lub Galileo Logistyka Kolej Transport miejski Transport drogowy Transport morski Lotnictwo ssr sss ssrr sr srr = rrs ssr = Rybactwo Precyzyjne rolnictwo i ochrona środowiska rrhh = = Meteorologia i zapobieganie klęskom żywiołowym sss = rs = Synchronizacja sieci - rr = Kartografia i ewidencja gruntów ssr Energia sss Ochrona ludności i nadzór Terminale i telefony komórkowe rrr =

8 Rysunek 1: Schemat hierarchii priorytetów dla segmentów GNSS W każdej dziedzinie priorytet przyznaje się działaniom postrzeganym jako najbardziej opłacalne lub takim, na które dostępność systemu EGNOS ma największy wpływ, oraz takim, w przypadku których Komisja Europejska ma największe możliwości działania (stosując zasadę pomocniczości). Wyboru instrumentów dokona się spośród tych, którymi tradycyjnie dysponuje Komisja, a są to w szczególności koordynacja działań władz, rozpowszechnianie informacji, podnoszenie świadomości oraz ewentualnie uregulowania prawne pod warunkiem dokonania konkretnych ocen skutków w przypadku, gdy siły rynkowe zostaną uznane za niewystarczające Certyfikacja, normalizacja i działania koordynacyjne Lotnictwo z natury rzeczy jest pierwszą dziedziną zastosowania systemu EGNOS. Związana z bezpieczeństwem życia usługa systemu EGNOS została zaprojektowana z myślą o potrzebach sektora lotniczego. Do potencjalnych użytkowników GNSS zaliczają się nie tylko wielkie międzynarodowe linie lotnicze, lecz także podmioty zarządzające statkami powietrznymi i helikopterami w ramach lotnictwa ogólnego. Porty lotnicze mogą również być zainteresowane usługami europejskiego GNSS do celów zarządzania ruchem naziemnym. Projekty w zakresie badań i rozwoju wykazały, że małe, nie w pełni wyposażone porty lotnicze mogą znacznie poprawić i zwiększyć ruch raczej dzięki wykorzystaniu GNSS, a nie instalowaniu obecnie używanego kosztownego wyposażenia naziemnego.. Polityka dotycząca jednolitej przestrzeni powietrznej oraz strategia SESAR (ang. Single European Sky ATM 4 Research europejski system zarządzania ruchem lotniczym nowej generacji) także opierają się na europejskim GNSS. Certyfikacja systemu EGNOS w celu umożliwienia korzystania z niego w lotnictwie cywilnym ma zatem pierwszorzędne znaczenie. Działanie 1: Dąży się do certyfikacji systemu EGNOS dla lotnictwa cywilnego (poprzez Europejską Agencję Bezpieczeństwa Transportu Lotniczego (EASA) i zgodnie z normami Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO)), co obejmuje certyfikację systemu i podmiotu nim zarządzającego. Rozpowszechnienie systemu EGNOS w Europie, systemu WAAS (ang. Wide Area Augmentation System) w USA oraz innych systemów SBAS (ang. Satellite-Based Augmentation Systems) na Dalekim Wschodzie zapewni ciągłość usługi od Ameryki do Azji dla statków powietrznych wyposażonych w SBAS. EGNOS obecnie obejmuje Europę Zachodnią i Środkową. Zostanie rozszerzony na wschód i na południe w obszarze śródziemnomorskim. Podobne systemy nad obszarem Afryki ułatwią połączenia między Europą a tym kontynentem. Istniejący segment satelitarny systemu EGNOS mógłby stanowić część rozwiązania. Działanie 2: Komisja Europejska będzie prowadzić prace przygotowawcze na rzecz objęcia systemem SBAS Bliskiego Wschodu oraz Europy Wschodniej i Północnej na poziomie równym z działaniem systemu EGNOS w UE. Podczas zbliżającego się szczytu UE-Afryka zaproponuje scenariusze stworzenia SBAS w Afryce. 4 ATM: Air Traffic Management (zarządzanie ruchem lotniczym). PL 7 PL

9 Rynek telekomunikacyjny, zdecydowanie wiodący pod względem wielkości (75 % światowego rynku produktów i usług GNSS), wymagać będzie niewielkich inwestycji dla rozwoju większości zastosowań, gdy tylko zostaną powszechnie udostępnione tanie odbiorniki (np. przez producentów telefonów komórkowych). Działanie 3: Komisja Europejska będzie popierać stosowanie kompatybilnych z systemami GALILEO i EGNOS układów scalonych i terminali poprzez współpracę przemysłową z państwami-właścicielami GNSS oraz producentami odbiorników. Niektóre przyszłe zastosowania inteligentnych systemów transportowych (ITS: ang. Intelligent Transport Systems) w transporcie drogowym, w tym zaawansowanych systemów wspomagania kierowcy (ADAS: ang. Advanced Driver Assistance Systems), opierać się będą na zapewnianych przez GALILEO funkcjach wiarygodności i uwierzytelniania. Wymagać to będzie powołania organu certyfikującego i opracowania procedur certyfikacji we współpracy z producentami pojazdów, dostawcami elementów elektronicznych i podmiotami odpowiedzialnymi za zarządzanie drogami. Działanie 4: Zbadana zostanie kwestia certyfikacji GALILEO do celów systemów ADAS. Monitorowanie transportu morskiego i nadzór nad nim mogłyby ulec znacznej poprawie dzięki zastosowaniom EGNOS i GALILEO w nawigacji, w tym w portach, obszarach przybrzeżnych lub na niebezpiecznych szlakach żeglugowych, takich jak Kanał La Manche. GNSS jest również podstawowym narzędziem dla nowych europejskich systemów monitorowania ruchu (LRIT: ang. Long Range Identification and Tracking, system dalekiego zasięgu do identyfikacji i śledzenia statków). Wykorzystywana również w górach i na obszarach pustynnych, usługa poszukiwawczo-ratownicza (SAR: ang. Search and Rescue) systemu GALILEO jest opracowana w szczególności z myślą o bezpieczeństwie rybaków i żeglarzy. Ułatwiając śledzenie statków, GALILEO może również uprościć procedury celne. Możliwe jest również zastosowanie na śródlądowych drogach wodnych, gdzie GNSS dzięki swej poprawionej dokładności powinien być ważnym źródłem danych dla usług informacji rzecznej (RIS: ang. River Information Services). Dla wszystkich takich zastosowań, w których decydujące znaczenie ma kwestia bezpieczeństwa, wymagana jest certyfikacja. Działanie 5: Dążyć się będzie do przyjęcia systemu EGNOS, a następnie GALILEO, w transporcie morskim we współpracy z Międzynarodową Organizacją Morską (IMO), uwzględniając konwencje międzynarodowe, takie jak Międzynarodowa konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu (SOLAS). Działanie 6: Akceptacja możliwości systemu GALILEO w zakresie SAR przez organizację Cospas-Sarsat Rozpowszechnianie informacji, wymiana informacji i kampanie na rzecz podnoszenia świadomości Transport drogowy jest drugim rynkiem GNSS pod względem wielkości (około 20 % światowego rynku produktów i usług GNSS). Systemy ITS dla transportu drogowego mogą w większym stopniu korzystać z usług GNSS. Przykładowo, korzystanie z GNSS jest już zalecane w dyrektywie europejskiej w sprawie interoperacyjności systemów elektronicznych PL 8 PL

10 opłat drogowych 5 lub w rozporządzeniu w sprawie warunków transportu żywych zwierząt 6. Plan działania Komisji Europejskiej w sprawie ITS 7 oraz towarzysząca mu dyrektywa 8 dotyczą promowania usług GNSS w obrębie poszczególnych zastosowań systemów ITS (ecall, pobieranie opłat, parkingi dla ciężarówek itd.). Plan działań na rzecz logistyki 9 jest kolejną szansą rozwinięcia zastosowań GNSS w celu śledzenia kontenerów w czasie rzeczywistym lub zapobiegania kradzieżom. W sektorze ITS znajomość systemu EGNOS jest jednak znikoma. Działanie 7: Komisja Europejska podejmie się przeprowadzenia kampanii informacyjnej obejmującej szereg badań mających wykazać zalety systemu EGNOS oraz kampanii marketingowej skierowanej do sektora transportu drogowego. Po certyfikacji systemu EGNOS dla celów lotnictwa potrzebne będzie zwrócenie uwagi podmiotów działających w sektorze lotnictwa cywilnego i ogólnego, w tym producentów statków powietrznych i władz portów lotniczych, na dostępność usług. Działanie 8: We współpracy z organizacją Eurocontrol Komisja Europejska zaangażuje się w kampanię informacyjną i mającą na celu rozwój rynku, skierowaną przede wszystkim do producentów statków powietrznych, sektora lotnictwa ogólnego i małych portów lotniczych. Podobnie należy zwrócić uwagę producentów wyposażenia, stoczni, władz portowych i właścicieli statków (rybackich, sportowych, handlowych) na nowe usługi zapewniane przez EGNOS, a następnie GALILEO, do celów działalności morskiej. Działanie 9: Komisja Europejska zaangażuje się w kampanię informacyjną skierowaną do producentów wyposażenia oraz stoczni, władz portowych i właścicieli statków. Niektórzy rolnicy europejscy korzystają już z systemu EGNOS. Jego dokładność i niezawodność pozwala im oszczędzać czas, paliwo, wodę i chemikalia. Oprócz rolnictwa, system GNSS może być przydatny w dziedzinie ochrony środowiska i zarządzania zasobami naturalnymi, ponieważ stanowi niezbędne źródło danych w połączeniu z innymi źródłami pomiarów, takimi jak inicjatywa Globalny monitoring środowiska i bezpieczeństwa (GMES). Główną kwestią w tej dziedzinie jest zwrócenie uwagi potencjalnych użytkowników na korzyści, jakie zapewnia GNSS. Działanie 10: Komisja Europejska podejmie się przeprowadzenia kampanii informacyjnej skierowanej do sektora rolnictwa i innych działań w zakresie zarządzania zasobami naturalnymi. W połączeniu z GMES usługi GALILEO o wartości dodanej pomogą w zarządzaniu katastrofami humanitarnymi, opanowywaniu pożarów lasów i ratowaniu osób znajdujących Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/52/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie interoperacyjności systemów elektronicznych opłat drogowych we Wspólnocie. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniające dyrektywy 64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenie (WE) nr 1255/97. COM(2008) 886. COM(2008) 887. COM(2007) 607. PL 9 PL

11 się w niebezpieczeństwie. Będą miały rozstrzygające znaczenie dla bezpieczeństwa, ułatwiając monitorowanie granic i nadzór nad strefami morskimi. Działanie 11: Komisja Europejska będzie dążyć do podniesienia świadomości w tym zakresie oraz koordynować działania państw członkowskich związane z ochroną ludności Uregulowania prawne Pewne uregulowania prawne mogą stać się potrzebne w przypadkach, w których GNSS przynosi dodatkowe korzyści w dziedzinie bezpieczeństwa drogowego (np. w odniesieniu do monitorowania przewozu towarów niebezpiecznych lub transportu publicznego dalekiego zasięgu), wydajności transportu towarowego lub ulepszonego zarządzania ruchem, stanowiąc uzupełnienie planów działania na rzecz logistyki i ITS, w szczególności w stosunku do określonych w tym drugim planie działań 3.2 ( ecall ) i 4.1 (w odniesieniu do otwartej platformy pokładowej). W tym celu przeprowadzi się szczegółowe oceny skutków. Działanie 12: Komisja Europejska rozważy celowość przyjęcia pewnych dyrektyw: jedna dotyczyłaby monitorowania autobusów dalekobieżnych w oparciu o GNSS, a druga logistyki multimodalnej opartej na tym samym systemie. Jeśli chodzi o monitorowanie przewozu towarów niebezpiecznych w oparciu o GNSS, Komisja Europejska zbada różne warianty dotyczące wykorzystania telematyki, opracowane wspólnie na szczeblu międzynarodowym (np. przez EKG ONZ 10 i OTIF 11 ). Działanie 13: Komisja Europejska rozważy celowość zmiany rozporządzenia dotyczącego tachografów cyfrowych, zwłaszcza by wykorzystać dostępność opartych na GNSS uwierzytelnionych informacji w zakresie określania położenia, czasu i prędkości. Niektóre przyszłe działania w dziedzinie ITS w odniesieniu do transportu drogowego (w tym systemy ADAS, zabezpieczenia przed kradzieżą, rejestratory danych dotyczących wypadków i systemy ich odtwarzania) będą wymagały przesłania danych potrzebnych do identyfikacji elektronicznej i lokalizacji pojazdów. Działanie 14: Komisja Europejska rozważy celowość przyjęcia dyrektywy w sprawie wyposażenia pojazdów w pokładowy zespół funkcjonalny umożliwiający współpracę z GNSS i identyfikację radiową (RFID) w celu umożliwienia zarówno dokładnego uwierzytelnionego określenia położenia pojazdu, jak i jego identyfikacji elektronicznej, z należytym uwzględnieniem zasad prywatności i ochrony danych. Wspólna polityka rolna uwzględniająca czynniki środowiskowe zwiększa zapotrzebowanie na szczegółowe dane pozwalające określić dokładne położenie obiektów i inwentarza. Działanie 15: Komisja Europejska będzie starała się doprowadzić do wykorzystania systemów EGNOS i GALILEO w systemach zarządzania programami UE i kontroli nad nimi (np. we wspólnej polityce rolnej) EKG ONZ: Europejska Komisja Gospodarcza Organizacji Narodów Zjednoczonych. OTIF: Międzyrządowa Organizacja Międzynarodowych Przewozów Kolejami. PL 10 PL

12 4. DZIAŁANIA HORYZONTALNE Druga grupa działań obejmuje działania horyzontalne, których celem jest opracowanie szerokiej gamy zastosowań w przeróżnych dziedzinach oraz stymulowanie innowacji, w tym również nieoczekiwanych, inicjowanych przez użytkowników sposobów wykorzystania usług GNSS tak jak to miało miejsce w przypadku Internetu. Przykładowo, oczekiwany jest gwałtowny rozwój nowych zastosowań dotyczących terminali osobistych i telefonów komórkowych, zainicjowany w opisany powyżej sposób pod warunkiem szerokiej dostępności tanich odbiorników. Działanie 16: Komisja Europejska będzie finansować działania w zakresie badań i rozwoju mające na celu obniżenie kosztu odbiorników, co stanowić będzie wsparcie działania 3. GNSS zapewnia nowe i proste środki ustalenia dokładnego położenia stałych punktów. Mogą one być pomocne przy tworzeniu dokładnej bazy danych zawierającej mapy cyfrowe; są również w oczywisty sposób użyteczne w bardzo wielu dziedzinach zastosowania opierających się na systemach informacji geograficznej, poczynając od baz danych dla kartografii, map technicznych bądź tworzenia lub aktualizacji ewidencji gruntów. W tym zakresie gromadzenie danych powinno być zgodne z przepisami obowiązującej dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiającej infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE) 12 oraz z przepisami wykonawczymi do niej. Działanie 17: Komisja Europejska będzie popierać wykorzystanie systemów EGNOS i GALILEO w miernictwie w państwach członkowskich i w państwach trzecich. Możliwości systemów EGNOS i GALILEO w zakresie usprawnienia aktualizacji baz danych geograficznych zostaną zbadane takimi metodami, jak wymiana najlepszych praktyk i koordynacja działań państw członkowskich. W wielu zastosowaniach GNSS zachodzi potrzeba połączenia usług związanych z obserwacją Ziemi, takich jak podstawowe usługi GMES, i usług telekomunikacyjnych. Działanie 18: Komisja Europejska będzie działać na rzecz zwiększenia synergii między GALILEO, GMES, GEOSS 13 i programami telekomunikacyjnymi, którymi zarządza, w celu ulepszenia usług połączonych. Aby powstawały liczne nowe zastosowania w możliwie najszerszym zakresie dziedzin, specyfikacje techniczne GNSS oraz informacje prawne i ekonomiczne muszą zostać udostępnione na całym świecie użytkownikom i podmiotom opracowującym zastosowania. Użytkownicy muszą mieć możliwość wymiany doświadczeń i praktyk, a podmioty opracowujące zastosowania muszą dysponować zestawem narzędzi ułatwiających ich pracę. Działanie 19: Komisja Europejska stworzy międzynarodowe forum zastosowań EGNOS i GALILEO, w ramach którego użytkownicy, podmioty opracowujące zastosowania, podmioty zarządzające infrastrukturą oraz dostawcy Dz.U. L 108 z , s GEOSS: Global Earth Observation System of Systems (Globalna Sieć Systemów Obserwacji Ziemi). PL 11 PL

13 systemów będą mogli wymieniać opinie, które zostaną wykorzystane w projekcie rozwoju europejskiego GNSS. Działanie 20: Komisja Europejska stworzy i będzie utrzymywać wirtualne centrum informacyjne oraz przeprowadzi ogólną kampanię informacyjną i komunikacyjną. Celem tych działań będzie zgromadzenie opinii zwrotnych do wykorzystania w specyfikacjach w celu rozwoju systemów EGNOS i GALILEO. Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) odgrywają kluczową rolę, a prawdopodobieństwo powstania nowych miejsc pracy w innowacyjnych sektorach jest największe właśnie w tych przedsiębiorstwach. Należy zatem uświadomić im nowy potencjał tkwiący w systemach EGNOS i GALILEO, aby zaangażowały się w badania. Należy również pomóc MŚP w uzyskaniu dostępu do finansowania na etapie przechodzenia od badań do prototypów i produktów. Działanie 21: Komisja Europejska zwróci uwagę MŚP na wspomniane wyżej systemy, wykorzystując w tym celu instrumenty programu na rzecz przedsiębiorczości i innowacji: specjalne działanie w ramach sieci Enterprise Europe Network oraz system bonów szkoleniowych umożliwiających zapoznanie się z innowacyjnym potencjałem GNSS w ramach partnerstwa na rzecz innowacji w dziedzinie usług satelitarnych. Działanie 22: Komisja Europejska będzie dążyć do powstania synergii między programami inwestycyjnymi zarządzanymi przez Europejski Bank Inwestycyjny w imieniu Unii Europejskiej (np. w ramach programu na rzecz konkurencyjności i innowacji) a innymi programami (np. programem transferu technologii zarządzanym przez ESA). Proponuje się specjalny środek wspierający bazujące na GNSS innowacje w możliwie najszerszym zakresie zastosowań, oparty na istniejącej inicjatywie dla inwestorów i ze wsparciem regionów europejskich: Działanie 23: Komisja Europejska wraz z Organem Nadzoru Europejskiego GNSS będzie wspierać stworzenie międzynarodowego systemu nagród, w którym uczestniczyłyby na przykład organizacje regionalne i którego celem byłaby promocja opartych na systemach EGNOS i GALILEO zastosowań w szerokim zakresie dziedzin, w tym w usługach społecznych świadczonych na rzecz osób starszych lub niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej sprawności ruchowej. Badania nad zastosowaniami okazały się użyteczne na przykład w rozpowszechnieniu korzystania z Internetu. Wobec braku finansowania ze strony wojska wsparcie Unii Europejskiej przeznaczone na badania nad cywilnymi zastosowaniami GNSS stanowi ważną zachętę dla europejskich uniwersytetów, centrów badawczych, MŚP i wielkiego przemysłu. Działanie 24: Komisja Europejska przydzieli w 2011 r. 38 mln EUR ze środków dostępnych w ramach 7PR na szerokie spektrum wniosków dotyczących badań nad zastosowaniami GNSS oraz będzie się starać o dodatkowe finansowanie w ramach śródokresowego przeglądu 7PR, aby umożliwić coroczne ogłaszanie zaproszeń do składania wniosków. PL 12 PL

14 5. POTRZEBA POPRAWY FINANSOWANIA PRZEZ UE BADAŃ I ROZWOJU Badania są bez wątpienia najlepszym źródłem innowacji. Pieniądze wydane na badania mają bezpośredni wpływ na absorpcję nowych technologii. GNSS nie może być jednak uważany za tradycyjny rynek, ponieważ systemy amerykański, rosyjski i chiński są pod kontrolą wojskową, a ich specyfikacjami rządzą raczej względy wojskowe niż komercyjne: przemysły krajowe tych państw mogą bezpośrednio korzystać z finansowanych przez wojsko programów w celu opracowania zastosowań i usług na tyle dojrzałych, że mogą być one wprowadzone na rynek cywilny. Przykładowo, finansowane przez wojsko federalne programy amerykańskie na rozwój zastosowań i usług GNSS szacuje się na 200 do 500 mln EUR rocznie, w porównaniu ze średnią kwotą 15 mln EUR rocznie 14, którą Unia Europejska przeznacza na finansowanie zastosowań cywilnych (zob. rysunek 2). Ponieważ Europa koncentruje się na cywilnych zastosowaniach systemów EGNOS i GALILEO, całkowite środki finansowe przeznaczone przez UE na badania i rozwój (w tym programy krajowe) powinny osiągać poziom amerykańskich inwestycji publicznych w zastosowania GNSS, aby sprawić, by system GALILEO był w pełni wykorzystywany i konkurencyjny. Pod względem środków przeznaczonych w budżecie UE obecna kwota wydawana na badania i rozwój w dziedzinie GNSS jest bardzo niska w porównaniu z innymi sektorami zaawansowanej technologii: przykładowo, przeciętnie licząc, sektor technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) corocznie otrzymuje 3 razy większe środki finansowe na badania i rozwój niż europejski GNSS przy takich samych obrotach w UE 15. Gdyby UE zdecydowała się przywrócić kwotę 400 mln EUR odjętą w 2008 r. z siódmego programu ramowego Unii Europejskiej w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji ( ) 16 (7PR) na finansowanie infrastruktury, musiałaby zwiększyć środki finansowe na badania i rozwój dotyczące zastosowań GNSS do około 100 mln EUR rocznie, poczynając od 2010 r. Stanowiłoby to mniej niż 10 % budżetu przeznaczonego na infrastrukturę GNSS. Ponieważ w ramach obecnych wieloletnich ram finansowych na okres nie są dostępne żadne niewykorzystane przydzielone środki, zwiększenie unijnego finansowania badań i rozwoju wymagałoby albo wewnętrznego przegrupowania środków w obrębie budżetu 7PR, albo dodatkowych inwestycji krajowych w tej dziedzinie ze strony państw członkowskich Środki finansowe w ramach 7PR na badania i rozwój w segmencie użytkownika końcowego (zastosowania, normalizacja i certyfikacja, odbiorniki, powiązane projekty międzynarodowe, zmiana celów projektów) wyniosły 27 mln EUR w 2007 r., 40 mln EUR w 2008 r. i 38 mln EUR w 2011 r. To daje średnio 15 mln EUR rocznie w okresie Ponadto w 2007 r. przeznaczono 15 mln EUR ze środków 7PR na badania i rozwój w zakresie technologii GNSS. W czasie trwania 7PR przeznaczono 8,3 mld EUR na TIK (średnio 1,2 mld EUR rocznie) przy obrotach w UE wynoszących 680 mld EUR w 2009 r. Dla porównania, średnio 15 mln EUR rocznie przeznaczano na badania i rozwój związane z segmentem użytkownika końcowego europejskiego GNSS, w którym obroty wyniosły 25 mld EUR. Dz.U. L 412 z , s. 1. PL 13 PL

15 (w milionach EUR) POTRZEBY FINANSOWE W ZAKRESIE BADAŃ I ROZWOJU DOTYCZĄCYCH GNSS Kwota przydzielona w ramach 7PR na badania i rozwój dotyczące segmentu użytkownika końcowego GNSS Kwota przydzielona w ramach 7PR na badania i rozwój dotyczące technologii GNSS Dodatkowe finansowanie przewidziane na badania i rozwój dotyczące GNSS ŚRODKI PRZYDZIELONE NA INFRASTRUKTURĘ GNSS W RAMACH FINASOWANIA 7PR (ŚRODKI URUCHOMIONE) Rysunek 2: Potrzeby finansowe w zakresie badań i rozwoju dotyczących GNSS Jeśli UE i państwa członkowskie nie zaczną działać, rynek zostanie przejęty przez zagraniczny przemysł, który korzystał z funduszy wojskowych dla stworzenia swych podstaw, osiągnięcia decydującej przewagi i zdobycia dominującej pozycji. Kwestia ta nie ma charakteru wyłącznie gospodarczego. Skoro Europa stworzyła własną niezależną infrastrukturę GNSS, musi zachować niezależność również pod względem zastosowań: informacje związane z określaniem położenia i czasu są zasobami wykorzystywanymi w wyjątkowo wysokim stopniu; uzależnione jest od nich ponad 6 % całego PKB Unii Europejskiej. 6. PERSPEKTYWY Niniejszy plan działania będzie regularnie aktualizowany, tak jak to ma miejsce w przypadku programów zmienianych w toku: jego cele sięgają poza rok 2020, lecz obecny zestaw działań dotyczy głównie okresu Pierwszy przegląd obecnego wniosku mógłby nastąpić po przyjęciu planu eksploatacji systemu GALILEO w okresie po 2013 r., ponieważ właściwości przyszłych usług mogą wpłynąć na każde z działań, zwłaszcza pod względem harmonogramu uruchomienia, polityki cenowej, odpowiedzialności i własności intelektualnej. Mogą być również potrzebne dostosowania w związku z decyzjami podejmowanymi w odniesieniu do dalszego finansowania badań nad zastosowaniami lub rozszerzenia infrastruktury systemu EGNOS na regiony położone poza Europą. Chociaż w obecnym planie położono nacisk na zastosowania systemu EGNOS, w kolejnych wersjach priorytetową rolę zaczną stopniowo odgrywać zastosowania systemu GALILEO. Opracowane zostaną także PL 14 PL

16 model i narzędzie makroekonometryczne służące do monitorowania skutków planu, w celu zapewnienia informacji zwrotnych do wykorzystania we wspomnianym procesie przeglądu. Proponowane działanie będzie realizowane przez Komisję Europejską i jej powiązane agencje, a uczestniczyć w nim będą władze krajowe i regionalne państw członkowskich oraz w miarę potrzeby inne zainteresowane strony. PL 15 PL