Po co etyka? Normy, wartości moralne, etyka w zarządzaniu. Minimalistyczna Postępuj tak, aby twoje zachowanie nie przyniosło nikomu szkody

Transkrypt

1 Po co etyka? Normy, wartości moralne, etyka w zarządzaniu Etyka jest działem filozofii, którego celem jest objaśnienie natury tego, co słuszne i niesłuszne, natury dobra i zła. Etyka normatywna mówi jak powinniśmy postępować w relacjach z innymi ludźmi, aby nasze postępowanie było moralnie słuszne Etyka nie jest zbiorem zakazów dotyczących przede wszystkim seksu Etyka nie jest zbiorem nierealnych zasad, które nie sprawdzają się w praktyce Etyka nie jest toŝsama z religią Etyka nie jest czymś subiektywnym i relatywnym Minimalistyczna Postępuj tak, aby twoje zachowanie nie przyniosło nikomu szkody Postępuj tak, aby twoje zachowanie zmniejszyło cierpienie innych Maksymalistyczna Postępuj tak, aby zwiększać szczęście innych 1

2 Wyobraź sobie Ŝycie, w którym nikt nie przejmuje się tym co słuszne i niesłuszne, kaŝdy skupia się na zaspokajaniu swoich potrzeb i nie ma czasu myśleć o innych śycie jako ciągła walka samotne, biedne, bez słońca, zwierzęce i krótkie Thomas Hobbes Opiera się na zdolności do postawienia się w sytuacji drugiego Uznaniu Ŝe potrzeby innych mają dla nich takie same znaczenie jak twoje potrzeby dla ciebie Uznaniu, Ŝe dąŝenie do własnych celów kosztem drugiego człowieka jest złe Postawa moralna Normy moralne potrzebne są do tego, by w zadawalający sposób ułoŝyć sobie stosunki z innymi ludźmi (znaczenie społeczne) Wartości moralne potrzebne są do tego, by odpowiedzieć sobie na pytanie kim jestem i po co Ŝyję (znaczenie osobiste) Cynizm to postawa zwątpienia w moralne zasady, zwyczaje i instytucje Postawa cyniczna jest zwykle reakcją na hipokryzję - udawanie dla własnych korzyści przestrzegania norm i wartości etycznych Bądź podejrzliwy wobec norm i instytucji ale zawsze rób to moralnie naucz się podwaŝać autorytety i demaskować hipokryzję PoniewaŜ jesteśmy uczestnikami gry, która wymaga wzajemnego zaufania i szacunku tylko pustelnik moŝe kwestionować wszystkie zasady 2

3 Etyka nie dotyczy błahostek ale tego jak powinniśmy Ŝyć śycie nie poddane refleksji nie jest warte by je przeŝyć Wybory moralne odzwierciedlają charakter człowieka to kim jesteśmy w relacji do innych, są więc bardzo waŝne dla poczucia toŝsamości Dotyczą kwestii o fundamentalnym znaczeniu dla istnienia społeczeństwa- są więc podstawą poczucia godności osobistej Wartości etyczne nadają sens naszemu Ŝyciu 3

4 Ceni sobie zestaw kilkunastu elementarnych, powszechnie cenionych wartości, uwaŝa je za waŝne i godne poparcia Opisuje się nimi, we własnej ocenie ma przymioty odpowiadające tym wartościom: jest odpowiedzialnym, uczciwym, rzetelnym etc. człowiekiem Jest taki w ocenie najbliŝszej rodziny Jest człowiekiem wartości w ocenie Ŝyczliwych mu kolegów, przyjaciół, sąsiadów Zahamowanie rozwoju czy to są moje wartości? śelazne preferencje przypisywanie gustom i upodobaniom moralnej wartości Słaba wola nieobowiązujące traktowanie wartości moralnych Podwójne standardy - hipokryzja Rozwiązywanie dylematów moralnych Konflikt preferencji podstawowe źródło stresu Wartości etyczne Normy moralne Sytuacje pokusy Dylematy moralne 4

5 Normy moralne Konkretne oczekiwania, co do określonego zachowania, które słuŝy równocześnie do oceny ludzkich zachowań Wartości moralne Ogólne oczekiwania, abstrakcyjny kolektywny obraz tego, co ludzie uwaŝają za sprawiedliwe, dobre, warte zachodu, mogą być świadome ale często są tak głęboko zakorzenione, Ŝe nie są formułowane słownie dr Dobrochna Bartkowska-Nowak Psychologia moralności 17 Wartości abstrakcyjne rzeczowniki Normy - dyrektywy - nakazy lub zakazy Sprawiedliwość Uczciwość Lojalność Odpowiedzialność Nie ściągaj Nie powinieneś pozwalać ściągać innym Nie wolno kłamać Zawsze mów prawdę 5

6 Wartości Im bardziej szczegółowa norma, tym bliŝszy związek z zachowaniem i trudniej odnieść ją do wartości moralnych Zachowanie Nie przyjmuj bez zgody pracodawcy Ŝadnych prezentów, przysług czy nagród za swoją pracę od innej organizacji lub osoby Ocenę pracy przeprowadzaj tak, aby nie poniŝać ani nie ośmieszać pracownika i nie powodować u niego zaniŝonej oceny przydatności zawodowej Nie ujawniaj, nie przekazuj, ani nie rozpowszechniaj informacji o konkurencji, (technicznych, technologicznych, organizacyjnych) które stanowią tajemnice przedsiębiorstwa, (nie były ujawnione do wiadomości publicznej),a które mogłyby naruszyć interesy konkurencyjnej firmy Czy to, co robię robię właściwie? Etykieta Moda Gramatyka Prawo Czy wszystkie normy dotyczą moralności? Normy ogólnie przyjęte zasady postępowania, na które wszyscy się zgadzają Tylko niektóre normy są normami moralnymi Religia Moralność Obyczaj Normy etyczne budują zaufanie i umoŝliwiają współpracę społeczną Konwencje nie mają decydującego znaczenia dla współpracy społecznej 6

7 Techniczny imperatyw zręczności Dobór odpowiednich środków, które umoŝliwiają realizację wybranego celu Pragmatyczny imperatyw mądrości Podjęcie działań, które sprzyjają osiągnięciu przez człowieka szczęścia Imperatyw kategoryczny Bezwzględny nakaz, który moŝe stanowić uniwersalną podstawę ludzkiego postępowania Postępuj wedle takiej tylko moralnej zasady, którą pragnąłbyś jednocześnie widzieć jako zasadę ogólną Wybieraj takie postępowanie jakiego chciałbyś sam doświadczyć od innych Unikaj takiego postępowania, co do którego jesteś pewien, Ŝe nie chciałbyś, aby się stało powszechną zasadą obowiązującą w Ŝyciu Podstawowe potrzeby organizmu Potrzeby wtórne, tworzone w procesie warunkowania, pieniądze, stanowisko, aprobata, władza, sukces itp. DąŜenie do korzyści jest czymś naturalnym i nie jest samo w sobie czymś dobrym czy złym Wchodząc w konflikt z cenionymi wartościami mogą tworzyć róŝnego rodzaju pokusy Nigdy nie biegaj po asfalcie i betonie Zaczynaj zebranie o oznaczonej godzinie niezaleŝnie od tego, kto się spóźnia Przy kaŝdej okazji mów dobrym pracownikom, ile znaczą dla firmy DąŜ do ulepszania a nie mnoŝenia rzeczy Nie zabieraj z pracy niczego, co do ciebie nie naleŝy Nie odbieraj nikomu jego uprawnień, tego co mu się słusznie naleŝy Zachowuj się w stosunku do nieobecnych tak, jak byś się zachował w ich obecności 27 7

8 System porządkowania wartości poprzez przypisywanie im stopnia waŝności Hierarchie wartości ujawniają się najczęściej w przypadku konfliktu wartości wymagającego wyboru czyli dylematu moralnego Etyka pracy menadŝera normy moralne, którymi powinni kierować się menadŝerowie w swojej pracy podstawowe obszary zainteresowania Stosunek firmy do pracownika Stosunek pracownika do firmy Stosunek firmy do innych podmiotów gospodarczych Zatrudnianie i zwalnianie np. nepotyzm, kumoterstwo, dyskryminacja Warunki pracy i płacy np. mobing Zachowywanie prywatność Konflikty interesów Decyzja korzystna dla jednostki przynosi jednocześnie uszczerbek organizacji Poufność Ujawnianie tajemnic firmy konkurencyjnej organizacji Uczciwość w rozliczaniu kosztów 8

9 Klienci np. rzetelna informacja o produkcie, rozsądna cena, bezpieczeństwo Konkurenci np. nierzetelne praktyki gospodarcze, oczernianie konkurencji Akcjonariusze rzetelna informacja o firmie Dostawcy Agenci (dealerzy) np. wymuszanie znacznych upustów cenowych Związki zawodowe- wymuszanie ustępstw płacowych Jakimi wartościami i zasadami kierował się w swoim Ŝyciu zawodowym bohater filmu Chuck? Które z nich moŝna uznać za normy i wartości moralne? Jak zmienił się system wartości Chucka po pobycie na wyspie? Jak rozumiesz stwierdzenie Chucka Ta przesyłka uratowała mi Ŝycie? Co oznacza końcowa scena filmu na rozdroŝach? Poznane pojęcia: etyka, wartości moralne, hierarchia wartości, normy moralne, korzyści, preferencje Lektura: Ingram, D. B. Parks, J.A. (2003) Etyka dla Ŝółtodziobów. Poznań: Rebis (Rozdział 1,2,8) Pratley, P.(1998) Etyka w biznesie. Warszawa: Gebethner i Ska Podaj przykłady norm moralnych mających dla ciebie osobiście duŝe znaczenie Podaj przykłady norm moralnych, które uwaŝasz za szczególnie istotne w zarządzaniu w relacjach Firma pracownik Pracownik firma Firma otoczenie zewnętrzne Dla kaŝdej normy spróbuj określić wartości jakie ona chroni 9

10 Na stronie Demotywatory.pl poszukaj przykłady, które poruszają ciebie osobiście (wywołują twoje oburzenie, bądź podziw) i odnoszą się do kwestii moralnych (przynajmniej 3) Dla kaŝdego z wybranych przykładów zapisz normę moralną, która zastała naruszona, bądź heroicznie zachowana i zastanów się jaką wartość ta norma chroni Zastanów się, jakie zastosowanie mają opisane przez ciebie normy w zarządzaniu 10