Adam Lewandowski: Sięgamy po zdobycze nauki i biznesu

Transkrypt

1 programy operacyjne UE, rozwój regionalny, samorządność, innowacyjna gospodarka ISSN , rok I, nr 2 10 grudnia stycznia 2011 r. Adam Lewandowski: Sięgamy po zdobycze nauki i biznesu

2 młody dynamiczny z perspektywami UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU ul. M. Skłodowskiej-Curie 14, Białystok tel , fax , mail: uniwersytet@uwb.edu.pl Uniwersytet w Białymstoku to jedna z największych i najlepszych uczelni w północno-wschodniej Polsce. Powstał w 1997 roku z przekształcenia istniejącej 30 lat Filii Uniwersytetu Warszawskiego. Uniwersytet w Białymstoku to 10 wydziałów, 24 kierunki studiów i ponad 70 specjalności. Na studiach I i II stopnia, podyplomowych i doktoranckich kształci około 18 tys. studentów. Posiada uprawnienia do nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego. Z racji położenia na styku Zachodu i Wschodu, uczelnia podjęła się misji ochrony wspólnego dziedzictwa, jakim jest pogranicze kultur. Jako pierwsza szkoła wyższa w Polsce uruchomiła zagraniczną placówkę - Wydział Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie. Uniwersytet stawia na nowoczesność. W 2010 roku zajął III miejsce w konkursie na Najbardziej innowacyjną i kreatywną uczelnię w Polsce. Biblioteka Uniwersytecka, dysponująca innowacyjnym sprzętem dla niepełnosprawnych, należy do najnowocześniejszych w Polsce. UwB uczestniczy w wielu międzynarodowych projektach naukowych. Współpracuje z blisko 150 uczelniami na całym świecie. Uniwersytet odwiedzają politycy z pierwszych stron gazet, artyści i znani w świecie naukowcy. Częstym gościem był Ryszard Kaczorowski, ostatni prezydent RP na Uchodźstwie. W 2009 roku przekazał bibliotece część swego prywatnego księgozbioru. Wśród pracowników, studentów i absolwentów UwB są znane osoby ze świata nauki, polityki, biznesu i sztuki, m.in. prof. Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego, wojewoda Maciej Żywno, śpiewająca aktorka Karolina Cicha i Rozalia Mancewicz, Miss Polonia Przy uczelni działają trzy oficyny: Wydawnictwo UwB, Temida2 oraz Trans Humana, która już dwukrotnie - w 2008 i 2010 roku - otrzymała nagrodę za najlepszą akademicką książkę w kraju. Studenci Uniwersytetu w Białymstoku to ambitni, pełni zapału i pomysłów ludzie. Są w krajowej pierwszej dziesiątce, jeśli chodzi o liczbę stypendiów za wyniki w nauce przyznawanych przez ministra nauki. Uniwersytet w Białymstoku wciąż się rozwija. Niedawno otworzył Wydział Administracji w Siedlcach, przy Wydziale Pedagogiki i Psychologii powstaje nowoczesna aula. Dzięki unijnym funduszom rusza też budowa kampusu uniwersyteckiego. Jest to największa inwestycja UwB. Autorem projektu jest znany polski architekt prof. Marek Budzyński. Kampus stanie się nie tylko wizytówką uczelni, ale i miasta. Studenci nauk matematyczno-przyrodniczych rozpoczną w nim naukę w 2014 roku.

3 OD REDAKCJI nr 2/I Wstępniak obrazoburczy Już zabierałem się do pisania okolicznościowego, świątecznego wstępniaka pełnego refleksji i zadumy, a także szczerych, z serca płynących życzeń, gdy coś mnie osadziło w miejscu. Sztampa. Mam się wpisywać w ten ogólny jazgot? W to okolicznościowe szaleństwo przypominania sobie, że jestem myślącym o innych człowiekiem? Że POWINIENEM, bo tak nakazuje obyczaj i tradycja czcić Boże Narodzenie i wpisywać się w ogólny trend fałszu i pozorów, których jedynym celem jest iluzoryczne, chwilowe poczucie czystości sumienia? W polskiej obyczajowości, tak wnikliwie i odzierająco z mitów, opisanej przez prof. Jana Stanisława Bystronia mojego idola wieku nastoletniego i studenckiego - w świetnej książce Dzieje obyczajów w dawnej Polsce kluczowe miejsce zajmuje termin, któremu na imię pozór, albo nawet dosadniej: oszustwo. O Bogu przypominamy sobie, kiedy trwoga - o poczciwym życiu, kiedy Święta. Fasadowość, gra pozorów właśnie, jakże częsta obłuda to elementy składowe życia codziennego. Wielu, co nie znaczy, że wszystkich. I dla jasnego obrazu sam, będąc surowym i w miarę obiektywnym dla siebie, w tej pierwszej grupie często się odnajduję. I co z tym zrobić? Małe są szanse na to, by w przedświątecznej gonitwie za zakupami, wszelkiego rodzaju dobrami nadającymi się na prezenty, wiecznym poczuciu braku mozolnie budowanym w nas przez reklamy znaleźć chwile dla siebie, porozmawiać z samym sobą. Nie ma na to szans także w czasie samych Świąt, kiedy pomiędzy jednym a drugim obżarstwem wizytujemy, bądź jesteśmy nawiedzani przez rodzinę o ile ją mamy przyjaciół i znajomych. A do tego rzecz straszna, która tego roku spadła na nas jak klątwa. Zarówno Święta, jak i Sylwester przypadają w weekend, więc nie można już manipulować sobą i fundować sobie dwutygodniowej laby od pracy. Piszę o psikusie, jakim obdarzył nas kalendarz z dużą dozą ironii. Pomiędzy Świętami a nowym Rokiem trzeba po prostu pracować. I chwała Panu za to! Odebrał nam kolejne złudzenie, że życie to pasmo ciągłych uciech, a robota to kara za grzechy... Jakoś nie spotkałem się z opinią, że nadchodzący kalendarzowy układ świąteczno-noworoczny to raczej łaska niż dopust Boży. Dziwne? Nie sądzę. W polskiej mentalności na szczęście zmieniającej się, a raczej wymuszanej okolicznościami, w kierunku anglosaskim nadal zamiast kultu pracy, szacunku do niej, traktowania jej za najwyższe dobro i dar Boży, pokutuje przekonanie, że jest ona jarzmem i kajdanami krępującymi człowieka. Dlatego nie jestem zaskoczony, kiedy dowiaduję się, że większość przedsiębiorstw w wigilijny piątek w ogóle nie pracuje. W nich menedżerowie ulegają pracowniczej presji na wolne, chociaż strata dniówki to dla firmy wymierne uszczuplenie dochodów. Biznesmeni kładą uszy po sobie, a część spośród nich tak w głębi duszy jest nawet zadowolona, bo przecież tradycja, obyczaj, obowiązek wręcz... Zderzenie kultur na linii demarkacyjnej pomiędzy mentalnością zachodnią a wschodnią jest w tym przypadku aż nadto widoczne i dla mnie bolesne. Myślę sobie bowiem tak: Skoro szynka i karp po żydowsku nie są już takimi rarytasami, jak na przykład w czasie stanu wojennego, to po co latać za wytrzebionymi przez lisy i unikatowymi już w Polsce zającami, byle tylko świąteczny stół wyróżniał się na tle codziennego, przysłowiowego schabowego? Po co uczestniczyć w grabieży marketów, która doprowadza do tak absurdalnych sytuacji, jak ta, o której doniosła mi dziś (piszę ten tekst 20 grudnia) znajoma, że w Realu zabrakło mleka?! Czy nie lepiej posiedzieć w spokoju, zastanowić się nad sobą, swoją rolą na tym padole, może nad zadośćuczynieniem krzywdom, jakie wyrządziliśmy bliźnim, a może i samym sobie? Święta dla mnie będą bardzo skromne, ale i przebogate jednocześnie. Nie umrę z głodu, ale postanowiłem, że ten czas przeznaczę dla SIEBIE, na myślenie i na poszukiwanie uczuć. Jeśli to uczynię, to z czystym sumieniem będę mógł przynajmniej przez jakiś czas popatrzeć ludziom prosto w oczy. A jeśli zrobię coś w tej duchowej materii dla siebie to stworzę sobie szanse na to, by naprawdę coś dobrego dać innym. Taka jest kolejność. Jej odwrotność jest tylko iluzją. Wracam na ziemię i wpisuję się by nie czuć się wykluczonym poza nawias społeczeństwa osobnikiem i tradycyjnie po polsku życzę wszystkim moim przyjaciołom, nieznajomym i tym, którzy nie darzą mnie sympatią dobrych, pożytecznych Świąt i szczęśliwego Nowego Roku! Jacek Broszkiewicz redaktor naczelny Redaktor naczelny: Jacek Broszkiewicz tel.: redakcja@europrojekty-pl.pl Marek Klimek - z-ca red. nacz. tel.: Iwona Kolasińska - z-ca red. nacz. tel.: Zespół: Grażyna Brochwicz, Anna Kobylec, Krzysztof Kozik (Bielsko-Biała, Kopenhaga), Małgorzata Piętka, Gabriel Piotrowski, Piotr Ptak, Antoni Szczęsny, Witold Szwajkowski, Ewa Wanacka, Urszula Węgrzyk, Ewa Zasada (Wiedeń) Agnieszka Żuk (Paryż), Ewa Rojowiec, Dorota Kłysz. Stali felietoniści: Ryszard Tadeusiewicz, Piotr Wrzecioniarz, Ewa Wanacka. Stale współpracują: Danuta Kiera, Marek Starczewski, Ewa Szabelska, Bożena Wróblewska. Rada Redakcyjna: Honorowa Przewodnicząca Danuta Hübner b. Komisarz Unii Europejskiej ds. polityki regionalnej, Przewodnicząca Komisji Rozwoju Regionalnego Parlamentu Europejskiego prof. nadzw. dr Jacek Ławicki - Rektor Wyższej Szkoły Integracji Europejskiej w Szczecinie, prof. dr hab. inż. Ryszard Tadeusiewicz (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie), prof. dr hab. Andrzej Limański (rektor Wyższej Szkoły Zarządzania Marketingowego i Jezyków Obcych w Katowicach), Piotr Uszok - Prezydent Katowic, prof. dr hab. Tadeusz Sporek (Akademia Ekonomiczna w Katowicach), prof. Piotr Wrzecioniarz (Politechnika Wrocławska), prof. dr hab.n. med. Bogusław Maciejewski (Dyrektor Centrum Onkologii w Gliwicach) Redakcja: Katowice, Al. Korfantego 22/52 redakcja@europrojekty-pl.pl DTP: wieruszewski.m@gmail.com Wydawca: EUROPROJEKTY-POLSKA Sp. z o.o. w organizacji Al. Korfantego 22/ Katowice NIP: Spis treści: Sięgamy po zdobycze nauki i biznesu...4 Rewolucja w nauce i nie tylko...(1)...4 Wrzenie w unijnym kotle finansowym...7 Twórcza przekora i Szara strefa nauki...8 Na dużym plusie...9 Nowe obszary badawcze...10 Zbudować sprzężenie zwrotne!...12 Kultura pracy wpływa na jej bezpieczeństwo...13 Technopolis Gliwice...14 Innowacje siłą rozwoju...16 Tworzenie wspomaganie - promocja...18 Odpowiedzialność spoczywa po naszej stronie...20 Signum temporis Spawalnictwo jest wszechobecne...21 Założenia reformy wypełniamy treścią...22 Szybko i skutecznie...24 Na tym samym wozie... (2)...25 Fundamentalne pytania (2)...26 Kompleksowe wsparcie szkoleniowe dla pracowników przedsiębiorstw w ramach projektu Czas na zmiany...27 Zawsze w czołówce innowatorów...28 Zielona wyspa...30 W krainie zdrowia

4 nr 2/I Nauka w służbie samorządów: Śrem - Rozmawiamy tuż po wyborach samorządowych, w których już w I turze osiągając imponujące poparcie wyrażające się 84,5 punktami procentowymi - to jeden z najwyższych wyników w Polsce - został Pan ponownie wybrany Burmistrzem Śremu. Pamiętam, jak kilka lat temu, na łamach naszego poprzednika miesięcznika Euroregiony-Polska mogliśmy publikować Pańskie opracowania naukowe dotyczące najnowocześniejszych metod zarządzania społecznościami lokalnymi. Przygotowywał się Pan wówczas do obrony pracy doktorskiej z tej dziedziny w poznańskim obecnie Uniwersytecie Ekonomicznym. Zaryzykuję stwierdzenie, że kapitał wiedzy, jakim Pan dysponuje w tym obszarze znalazł bezpośrednie przełożenie na wynik ostatnich wyborów. Co pan sądzi o tej tezie? Co przesądziło o tak miażdżącym zwycięstwie? - Rzeczywiście w Śremie była tylko jedna tura wyborów, w wyniku której uzyskałem Sięgamy po zdobycze nauki i biznesu Z Adamem Lewandowskim Burmistrzem Śremu rozmawia Jacek Broszkiewicz poparcie ponad 84 procent głosujących. Jest to bardzo satysfakcjonujący wynik, ale jednocześnie ogromna odpowiedzialność. Mieszkańcy gminy Śrem na kolejne 4 lata powierzyli mnie i mojemu komitetowi zarządzanie samorządem. Czy wiedza, a szczególnie wiedza nowa z zarządzania społecznościami lokalnymi jest niezbędna do kierowania i zarządzania gminą? Otóż wiedza jest jak najbardziej słuszna, trzeba ją tylko przekształcić w praktykę. Mówienie o tym, jakie skuteczne metody można zastosować, żeby uzyskać pozytywny wizerunek miasta i regionu, jest uzasadnione. Ważny w społeczeństwie samorządowym jest zrównoważony rozwój. Nie mówimy tutaj o zrównoważeniu finansowym, które również jest istotne, ale o równomiernym rozwoju pomiędzy wsią a miastem, bo gmina Śrem jest gminą miejsko wiejską, a także o ekologii i przygotowaniu rozwiązań ekologicznych na najbliższe 20, 30 lat. Zrównoważony rozwój to także szansa edukacyjna dla naszych dzieci poprzez zapewnienie Z Perspektywy rządu opieki przedszkolnej dla wszystkich, którzy mają takie potrzeby. To również rozwój bazy opieki nad dziećmi do lat trzech, ale nie poprzez budowanie własnego systemu jednostek gminnych lecz przez outsourcing społeczny, czyli zlecanie zadań z zakresu opieki szkolnej, przedszkolnej, żłobka, podmiotom zewnętrznym. A co przesądziło o miażdżącym zwycięstwie w wyborach? Obywateli po prostu interesuje sprawne zarządzanie regionem, gminą, miastem i to jest odpowiedź na to pytanie. - Jestem przeświadczony o tym, że jest Pan zwolennikiem tzw. modelu władzy przedsiębiorczej. Jak Pan rozumie sposób jej sprawowania? Wszak w przeciwieństwie do pojmowania klasycznego biznesu i metod zarządzania w nim funkcjonujących Pan prowadzi nieustanny dialog z mieszkańcami Śremu poprzez swój blog zamieszczony na stronach UM. Sądząc z ocen, jakie wystawiają oni Pańskim projektom, wizjom i odpowiedziom jest Pan stale wśród nich. Rewolucja w nauce i nie tylko... (1) Z Prof. dr hab. Barbarą Kudrycką Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego rozmawia Jacek Broszkiewicz 4 - W Polsce finansowanie zarówno badań naukowych, jak i szkolnictwa wyższego jest w stosunku do innych krajów Europy bardzo niskie. W dodatku, w ostatnich latach w wielu krajach Europy, np. Francji, Finlandii czy Portugalii, przeznacza się na ten cel coraz więcej środków. Dofinansowanie szkolnictwa wyższego okazuje się być lekarstwem na kryzys gospodarczy, bo jest to inwestowanie w przyszłość, rozwój. Dlaczego w Polsce nie dostrzegamy tej możliwości? - Trudno myśleć o sukcesie naukowym w wymiarze europejskim, a tym bardziej globalnym bez nieustannego zwiększania nakładów na naukę. Dlatego cieszę się z coraz powszechniejszej w Polsce świadomości, że środki publiczne przeznaczone na badania są najlepszą inwestycją rozwojową dla Polski. Począwszy od premiera i ministrów obecnego rządu poprzez publicystów aż do liderów opinii publicznej wszyscy zgodnie twierdzą, że konieczne w dobie finansowego kryzysu oszczędności budżetowe nie mogą dotyczyć wydatków na badania i rozwój. Dzięki takiemu przekonaniu nakłady na naukę są dziś najwyższe od początku transformacji i będą nadal rosły. Wspomnę tylko o tym, że nakłady budżetowe na naukę w 2010 roku w porównaniu z rokiem 2007 wzrosły o ponad 2 mld złotych! To bezprecedensowy wzrost, który musi zaprocentować. Nie zapominajmy też o ogromnych strumieniach finansowania z funduszy strukturalnych, które pozwalają na budowanie w Polsce laboratoriów badawczych z wysokiej klasy aparaturą, to inwestycje tak przełomowe, że coraz częściej właśnie polskie ośrodki naukowe stają się gospodarzami międzynarodowych projektów badawczych. Do tej pory podpisaliśmy umowy na ponad 13 mld zł, a wydaliśmy już ponad 3 mld zł na tego typu inwestycje w całej Polsce. One zmieniają krajobraz polskiej nauki i tworzą warunki do wykorzystania naszego potencjału naukowego i prawdziwej konkurencji ze światem a pamiętajmy, że do 2013 roku inwestycje w naukę sięgną 16 miliardów złotych! I jeszcze jedna istotna uwaga. Dziś środowiska gospodarcze i biznesowe finansują badania zaledwie w 33 procentach, co sytuuje Polskę na dalekich pozycjach w Unii Europejskiej, gdzie ten wskaźnik to średnio 54,1%. Mam wielką nadzieję, że reformy pomogą odwrócić te niekorzystne proporcje. - Jakie rozwiązania w reformie szkolnictwa wyższego mają sprawić, że staniemy się bardziej konkurencyjni na gruncie Europejskim? Jaki wpływ na tę konkurencyjność będzie miał projakościowy sposób finansowania nauki czy tworzenie Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących? - Jeśli z pieniędzy podatnika finansujemy prowadzenie badań czy dydaktyki, to obowiązkiem państwa jest też wyegzekwowanie, by były te zadania wypełniane na wysokim poziomie, sprzyjające rozwojowi gospodarki i kraju. I dlatego zapisy obowiązujących od 1 października sześciu ustaw reformujących naukę mają wspólny mianownik - to nowa jakość badań naukowych.

5 Nauka w służbie samorządów: Śrem nr 2/I Zaprojektowaliśmy reformę tak, by nowe przepisy stymulowały jednostki naukowe do konkurowania o lepszą jakość badań, a co za tym idzie wyższe dotacje. Jeśli zaś chodzi o projekt nowelizacji prawa o szkolnictwie wyższym, to również przewidujemy stworzenie projakościowego systemu finansowania. Do tej pory uczelnie publiczne finansowane były na równi, wedle tych samych algorytmów. To źle pojmowana sprawiedliwość. Największe wsparcie państwa powinno płynąć do najlepszych by stawali się jeszcze lepsi. Zgodnie z duchem reformy utrzymamy zatem dotychczasowy poziom finansowania szkół wyższych, ale przy rozdziale środków w większym zakresie uwzględnimy jakość badań i studiów. Dodatkowo wyłonimy w drodze konkursów Krajowe Naukowe Ośrodki Wiodące (KNOW) elitarne wydziały czy instytuty, które przez pięć kolejnych lat (w wyjątkowych sytuacjach aż 10) uzyskiwać będą zwiększoną dotację. KNOW-y mogą powstawać zarówno w państwowych, jak i prywatnych uczelniach to pomoże zasypać dzisiejsze nierówności i podziały pomiędzy nimi. ności większego sensu. Samorządność to w przypadku Śremu 40 tysięcy mieszkańców. Ich oczekiwania z jednej strony to odtworzenie historycznych symboli Śremu: promenady, wieży wodociągowa i ich zagospodarowanie, z drugiej - komunikacja, instytucje publiczne na miarę XXI wieku. - Przygotowując się do tej rozmowy wysłuchałem kilku pańskich wypowiedzi dla lokalnej stacji radiowej. Uderza spokój, pewność siebie, ale i szacunek dla słuchacza oraz głębokie przekonanie co do wagi misji, jaka Pan pełni. Czy to są jedyne przywódcze cechy, jakie Pan znajduje w sobie? Co tak bardzo przyciąga do Pana ludzi i budzi w nich zaufanie do Pana? - W zarządzaniu potrzeba przede wszystkim spokoju i pokory wobec tego, co się dzieje wokół, wobec społeczności lokalnej i wobec wyzwań. Z drugiej strony myślę, że każdy zarządzający samorządem lokalnym zdaje sobie sprawę jak ważne i odpowiedzialne jest to stanowisko. Dobrze wykonywana praca to realizacja pewnej wizji. Jednocześnie wciąż należy uzupełniać wiedzę oraz borykać się z wszelkimi problemami: finansowymi, organizacyjnymi, prawnymi. Ale przeciwności są po to, żeby je pokonywać. Trzeba otaczać się ludźmi mądrzejszymi od siebie, którzy potrafią równie skutecznie realizować projekty oraz bezustannie prowadzić dialog z pracownikami, z mieszkańcami, z inwestorami. Ważne jest jasne przekazywanie informacji społeczeństwu o tym, co jest problemem, co udało się zrobić i skupianie się na Z Perspektywy rządu nowych rozwiązaniach, takich, które nieraz społeczność zaskakują, ale myślę, że dają ogromną satysfakcję. Mam tu na myśli chociażby zagospodarowanie rzeki Warty, która była zapomniana nie tylko w naszym regionie, ale Wieża ciśnień, fot. A. Wartecki w całej Wielkopolsce, a teraz wszyscy staramy się stać przodem do rzeki i jasno artykułować, że rzeka jest nam przyjazna i może spowodować, że rozwój miasta będzie jeszcze większy. To może wskazywać na pewne konotacje z japońskim stylem kierowania polegającym na tworzeniu z przedsiębiorstwa, instytucji, czy społeczności lokalnej jednej wielkiej współodpowiedzialnej rodziny... - Wiele lat tłumaczono, że samorząd kieruje się odrębnymi zasadami. Dla mnie są to tezy nieaktualne. Czy nie można zastosować metod zarządzania, które sprawdziły się już w przedsiębiorczości czy biznesie? Miasto to przedsiębiorstwo z dużą dywersyfikacją działalności, czyli od edukacji i opieki społecznej po wspieranie przedsiębiorczości i realizowanie inwestycji. Ponadto w ostatnich latach widoczna jest rywalizacja między samorządami. Cały czas trwa dyskusja na temat czy samorządy są motorem rozwoju inwestycyjnego regionów. Moim zdaniem tak, a konkurencja jest wpisana w definicję samorządu terytorialnego. Przejawia się przede wszystkim w wyścigu o środki zewnętrzne, w rozwiązaniach i pomysłach na zagospodarowanie nieruchomości czy rozwiązaniach technologicznych. Ważny aspekt to monitorowanie potrzeb mieszkańców. Prowadzimy nieustanny dialog z wszystkimi mieszkańcami naszego miasta, staramy się poznać ich oczekiwania. Najbardziej bezpośrednie metody poznania to blog, pozyskiwanie informacji w mailu Zapytaj burmistrza czy call center, czyli bezpłatna linia do urzędu miejskiego. Myślę, że mówienie o japońskim stylu kierowaniu polegającym na tworzeniu z przedsiębiorstwa czy instytucji wielkiej rodziny nie ma w samorządcd. na str. 6 Powołamy maksymalnie po trzy KNOW-y w ośmiu obszarach wiedzy: humanistycznym, społecznym, ścisłym, technicznym, medycznym, przyrodniczym, rolniczym i leśnym oraz sztuki. W tym celu utworzymy specjalny fundusz projakościowy. Rozdysponowany będzie nie tylko na dofinansowanie Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących, ale też na wyższe stypendia dla 30 proc. najlepszych doktorantów, dodatkowe dotacje dla jednostek uczelni, które uzyskają wyróżniająca ocenę PKA czy studia doktoranckie w uczelniach prywatnych. Co osiągniemy dzięki takim zmianom? Uczelnie zaczną konkurować o środki z budżetu państwa, budując jednocześnie własną silną markę. A tylko taki mechanizm może stymulować nieustanną poprawę jakości badań i dydaktyki. Skorzysta i państwo, i podatnicy. - Polska nauka podejmuje tematy bardzo ważne dla współczesnego świata, Kraków stał się jedną z siedzib Europejskiej Wspólnoty Wiedzy i Innowacji w zakresie zrównoważonej energii. Liderem polskiego Węzła Wiedzy i Innowacji jest Akademia Górniczo-Hutnicza. To przykład zbliżania badań naukowych do świata gospodarki. Jak ocenia Pani związki nauki i biznesu? - Przygotowując reformę, mieliśmy na uwadze daleki od ideału poziom współpracy nauki z sektorem gospodarczym zarówno na poziomie realizacji wspólnych projektów, jak i finansowania badań. Kiedy jakiś czas temu zmierzyliśmy dorobek wszystkich polskich jednostek naukowych, okazało się, że jedynie 14 proc. efektów ich pracy może być bezpośrednio przydatna dla gospodarki. To, niestety, znikomy potencjał większość dorobku koncentrowała się wokół publikacji, cytowań, uzyskiwania kolejnych stopni i tytułów. W przypadku uczelni dorobek o takim charakterze to aż 87 proc. ogólnych dokonań, w przypadku placówek PAN około 90 proc, a jednostek badawczo-rozwojowych około 55 proc. Te liczby wyraźnie obrazują potrzebę przewartościowania celów naukowych. Reforma nauki jest naszą odpowiedzią na taką potrzebę. - Dziękuję za tę część rozmowy Nie bójmy się sięgać gwiazd... c.d w następnym wydaniu EP.PL 5

6 nr 2/I Nauka w służbie samorządów: Śrem 6 cd. ze str. 5 - Nawiązując do przewodniego bloku tego wydania Europrojektów.PL, a więc związków świata nauki i codzienną praktyką także samorządową chciałbym Pana zapytać o to, czym powinien dysponować w tym kontekście każdy polski wójt, burmistrz, prezydent miasta, marszałek województwa. Czy sama charyzma wystarczy do skutecznego sprawowania władzy i napędzania dynamicznego rozwoju w swoim obszarze działania? - Myślę, że same cechy charakteru nie wystarczą. Obecnie oczywiście trzeba mieć charyzmę. Ale przede wszystkim trzeba być silnie zmotywowanym, mieć jasną wizję, umieć skupić wokół siebie, jak już mówiłem, ludzi mądrych, wykształconych, młodych, pomysłowych. Trzeba też zarządzającej, czyli krótko mówiąc wszystkich pracowników urzędu. Pełna identyfikacja urzędu z zadaniami gminy, to jest ta cecha, którą trzeba wypracować. Z pewnością można jeszcze więcej i lepiej, a my wciąż dążymy do doskonałości. Wielu pracowników stara się uzupełniać wiedzę wiedzę z zakresu zarządzania. Są to różne formy: kursy, studia podyplomowe, samokształcenie. Zarówno te elementy w uzupełnieniu z cechami charakteru i osobowością powodują, że czy rozwój samorządu będzie cały czas pozytywny. - Nie ulega wątpliwości, że aby skutecznie rządzić trzeba mieć realną i atrakcyjną wizję miasta i przyszłości jego mieszkańców. Co w kolejnej kadencji zaoferuje Pan swoim wyborcom i dlaczego jak pokazuje wynik wyborczy mają oni podstawy wierzyć, że to co Pan obieca, to urzeczywistni? Ławeczka Heliodora Święcickiego na promenadzie, fot. M. Dziuba Promenada w Śremie zimą, fot. M. Dziuba umieć przekonywać do współdziałania na rzecz gminy, miasta. W Śremie funkcjonuje Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna. Terenów objętych WSSE w okolicy i w Wielkopolsce jest sporo, ale to tutaj w Śremie udaje nam się pozyskiwać inwestorów. Powstały już dwie fabryki BASF, budują się dwa nowe zakłady. Ten wynik pokazuje, że potrafimy pozyskiwać zewnętrznych przedsiębiorców, przyjaciół, zwolenników, którzy inwestują i współpracują z naszym miastem. Do tego potrzeba wiedzy, nie tylko osoby kierującej - prezydenta czy burmistrza, ale całej grupy - Nowa kadencja to kontynuacja tego, co działo się przez ostatnie cztery lata. Przede wszystkim dokończymy proces przywrócenia rzeki Warty miastu - budowa dalszej części promenady oraz portu nadwarciańskiego z prawdziwego zdarzenia (projekt jest w trakcie realizacji). Społeczeństwo śremskie zasłużyło na centrum animacji z piękną salą widowiskową, którego projekt powstaje. Centrum będzie położone w środku miasta, w pięknym parku i myślę, że będzie to takie miejsce, gdzie każdy będzie mógł realizować swoje zainteresowania. Na pewno będziemy kontynuowali poprawę infrastruktury komunikacyjnej, przede wszystkim poprzez walkę o trzeci etap obwodnicy. Skupimy się też na terenach rekreacyjnych, nadal będziemy rozwijać infrastrukturę nad jeziorem, budować kolejne sale gimnastyczne. Nastąpi poprawa warunków edukacji, właśnie kończymy pierwszy etap budowy radiowego systemu internetowego. Jesteśmy posiadaczami, jako jedna z nielicznych gmin w Polsce, koncesji na wykorzystanie przestrzeni radiowej. Wszystkie jednostki naszej gminy będą połączone w jeden organizm elektroniczny, co skutkować będzie tańszymi rozmowami telefonicznymi, elektronicznym systemem obiegu dokumentów, skróceniem drogi zarządzania. Ważny jest też rozwój struktury kulturalnej. Mamy małe (na ok. 116 miejsc), ale piękne kino połączone z teatrem. Możliwa jest aktywność wielu formacji artystycznych. Myślimy też o pierwszym międzynarodowym filmowym weekendzie, którego chcemy być organizatorami. Pomysłów jest wiele. Myślę, że to tylko i wyłącznie kwestia czasu. - Kapitał intelektualny to wartość istotna w każdej, pod względem wielkości, populacji. Śrem, jako miasto bliskie wielkiemu Poznaniowi może aspirować do roli ważnego ogniwa metropolii poznańskiej, która być może kiedyś się narodzi. Jak wyobraża sobie Pan rolę miasta w tym układzie? - Będziemy usilnie wpisywać się w strategię Metropolii Poznań. Przystąpiliśmy do stowarzyszenia Metropolia Poznań, w ramach którego wizja współpracy komunikacyjnej, w zakresie służby zdrowia czy edukacji spowoduje efektywność funkcjonowania aglomeracji. Rola naszego miasta w układzie metropolii jest jednoznaczna, bowiem stanowimy silny ośrodek miejski w promieniu mniejszym niż 50 km od Poznania. Powoli obserwujemy proces migracji zewnętrznej mieszkańców Poznania do gmin podpoznańskich. Chcemy stworzyć na terenie Śremu warunki do tego, żeby mieszkańcy Poznania mogli na warunkach konkurencyjnych zakupić działki i osiedlać się również w Śremie. Zycie tutaj nie tylko jest tańsze, ale spokojniejsze, z dobrą ofertą handlowo - usługową i kulturalno sportową. Infrastrukturę oczywiście trzeba wciąż rozwijać. Tutaj rola miasta jest przeogromna. - Dziś najwartościowszym towarem jest informacja i dostęp do niej, poziom edukacji społecznej. Jakie ma Pan plany w tej sferze? Czy w Śremie pojawią się filie wyższych uczelni, czy planuje pan ofensywę edukacyjną przy wykorzystaniu środków Unii europejskiej i innych źródeł pozabudżetowych? Jakie są Pańskie, autorskiej inicjatywy i pomysły w tej dziedzinie? - Cały czas mówimy o społeczeństwie informacyjnym. Myślę, że nie zdajemy sobie sprawy z tego, że wszyscy bierzemy udział w tym wyścigu. Jak już wspomniałem, budujemy własną, na razie niewielką sieć. Ponadto można korzystać z 7 darmowych hot spotów, skupionych wokół placówek oświatowych. Komunikowanie się ze społeczeństwem to podstawowa sprawa. Informacja jest dzisiaj drogocenną rzeczą i zrobimy wszystko, by jak najwięcej tych

7 Nauka w służbie samorządów: Śrem nr 2/I O niedawnym kryzysie powiedziano w Europie już prawie wszystko, natomiast z wprowadzeniem środków przeciwdziałających jego po wrotowi jest już znacznie gorzej, podobnie jest z uruchomieniem mechanizmów na rzecz wzrostu. Polska oczekuje zapowiadanych przez Komisję Europejską nowych decyzji, a wśród nich szczególnie zainteresowana jest zmianami w sposobie liczenia deficytu i długu publicznego, co pozwoli nam rozwiązać problem szybkiego wzrostu zadłużenia i uniknąć konsekwencji wynikających z przekroczenia konstytucyjnych progów ostrożnościowych. Jak na razie rząd nie ogłosił pełnego zestawu decyzji, które mają stworzyć możliwość obniżenia wydatków publicz nych. Pozytywną informacją z ostatnich dni, a dotyczącą poziomu deficytu i długu publicznego jest to, że znane instytucje finansowe sy gnalizują możliwość podniesienia prognozy wzrostu naszego PKB w przyszłym roku nawet powyżej 4%PKB... Jedną z pierwszych koncepcji systemowych Brukseli, które mają zapobiec powrotowi kryzysu jest wprowadzenie rozwiązań, które skło nią rządy, aby wydatki publiczne nie mogły rosnąć szybciej niż PKB. Odstępstwa od przestrzegania tej re- Rynek w Śremie, fot. M. Dziuba informacji odbierać. Co roku wykonywane są ankietowe badania zadowolenia klientów, czyli mieszkańców tych, którzy przychodzą do urzędu, a co dwa lata robimy poważniejsze badanie dotyczące oczekiwań oraz oceny jakości życia w naszym mieście. W ciągu najbliższych lat rozpoczniemy pełną informatyzację szkół - edukację komputerową nie tylko na lekcjach informatyki, ale na wszystkich przedmiotach - na początek w jednej szkole. W przyszłym roku uruchomimy system powiadomienia przez sms o zagrożeniach czy też innych ważnych i ciekawych wydarzeniach. Sądzę, że każdy z zarządzających gminą powinien zdawać sobie sprawę, że kontakt poprzez różne formy komunikacji: , blog, gadu-gadu czy infolinię jest jak najbardziej wskazany. Może czasami trudny, bo trzeba odpowiadać na niewygodne i kontrowersyjne pytania, ale zapewne skuteczny i potrafi przekonać do wielu racji. - Czy zauważa Pan jako troskliwy gospodarz pozytywne zmiany owocujące zacieśnianiem współpracy śremskich przedsiębiorców ze środowiskami naukowymi i placówkami badawczymi kreującymi nowe technologie i produkty? Czy widzi Pan rolę samorządu w animowaniu tego procesu? - Myślę, że każdy przedsiębiorca, zarówno duży, jak i mały korzysta z nowinek technologicznych. Wiele przedsiębiorstw działających na terenie Śremu to przedsiębiorstwa bardzo innowacyjne. Świetnym przykładem jest firma Acrylmed, która ma wiele opatentowanych rozwiązań chemicznych w dziedzinie klejów, kosmetyków, itp. Staramy się przekazywać informacje do przedsiębiorców o zaletach Wielkopolski Innowacyjnej, czyli o programie unijnym, który jest realizowany przez samorząd województwa wielkopolskiego. Są to szkolenia w zakresie designu czy pozyskiwania środków na rozwiązania innowacyjne. Staramy się wdrażać działania innowacyjne, np. w procesie modernizacji oczyszczalni ścieków, która wykorzystuje rozwiązania energetyczne w zakresie odzyskiwania UE: Nieco pod górkę... Wrzenie w unijnym kotle finansowym guły mają być karane sankcja mi. Mają nimi być nie oprocentowane karne depozyty w wysokości 0,2% PKB. Ten depozyt miałby być zwrócony ukaranemu krajowi po jego powrocie do właściwej polityki gospodarczej. Także za nadmierny dług publiczny (po przekroczeniu 60% PKB) będzie stosowana identyczna procedura jak w wypadku nadmiernego deficytu (powyżej 3% PKB). Komisja Europejska chce też, aby kraje, których dług wynosi powyżej poziomu 60%PKB, zmniejszały go o minimum 5 procent rocznie Unia Europejska wypowiedziała się też w sprawie sposobu rozliczania kosztów reform emerytalnych (postulat w tej sprawie zgłosiło 9 państw unijnych, w tym Polska). Zaproponowała, że przy podejmowaniu decyzji o rozpoczęciu procedury karnej za nadmierny dług bę dzie brać pod uwagę koszty reform emerytalnych na korzyść krajów, które te reformy przeprowadziły. To rozwiązanie jest tylko częściową odpowiedzią na Polskie zabiegi, aby zmieniona została metodologia liczenia długu, uwzględniająca koszty reform emerytalnych w długu i deficycie publicznym. Ta decyzja w zamiarach Komisji Europejskiej ma obowiązywać w pięcioletnim okresie przejściowym. gazów w wyniku procesu oczyszczania ścieków. Myślę, że przede wszystkim samorządy powinny zachęcać przedsiębiorców do rozwiązań innowacyjnych. Zespół Obsługi Inwestorów, Promocji i Informacji Urzędu Miejskiego ma ważne do realizacji zadania. Co roku staramy się poprawiać jakość przepływu informacji i myślę, że tutaj również będziemy priorytetowo stosowali rozwiązania innowacyjne. - Dziękuję za rozmowę Powyższe rozwiązanie spotkało się z ostrą krytyką polskiego Ministerstwa Finansów. Uważa ono, że polska reforma emerytalna powoduje już teraz koszty opiewające na 2,4 procent i takie stanowisko KE będzie zniechęcać kolejne kraje do przeprowadzenia reform, mimo że będą do tego przy muszane pogarszającą się sytuacją demograficzną. 7

8 nr 2/I Komercjalizacja badań naukowych szanse i przeszkody strukturalne Twórcza przekora i Szara strefa nauki 8 Możliwości komercjalizacji wyników badań naukowych, czyli popularnie nazywana współpraca świata nauki z sektorem produkcji jest tematem setek analiz, publikacji prasowych i tematem często roztrząsanym na wielu konferencjach. Prawdopodobnie władze każdego Regionu dysponują opracowaniami w formie zamawianych badań i analiz, których celem było opisanie stanu oraz wskazanie działań, które mają doprowadzić do bardziej efektywnego wykorzystania wyników badań wytwarzanych przez ośrodki naukowe Regionu, przez przedsiębiorstwa działające w danym Regionie. Czasami przy okazji omawiania wyników tych badań organizowane są konferencje, dyskusje panelowe lub dyskusje otwarte, a prawie zawsze dochodzi do typowej wymiany poglądów: naukowcy mają pretensje do przedsiębiorców, dlaczego przedsiębiorcy nie chcą zgłaszać się do ośrodków naukowych (czytaj: państwowych uczelni), aby prosić o wsparcie badawcze. Przedsiębiorcy albo na takie opinie w ogóle nie reagują, albo zarzucają uczelniom, że dostęp do wiedzy o możliwościach badawczych danej uczelni jest prawie żaden, albo odpowiadają, że nie mają czasu na pokonywanie skomplikowanej procedury nawiązywania oficjalnej współpracy firmy z uczelnią. Wielu dyskutantów tak ze strony uczelni jak i firm podnosi konieczność dokonania głębokiej reformy w systemie szkolnictwa wyższego. Reforma ta wymagałaby zmian ustawowych. I tutaj realiści szybko dochodzą do wniosku, że na tak głębokie zmiany nie ma co liczyć, bo nikt, a już na pewno środowiska naukowe nie lobbują za głębokimi zamianami ustawowymi. Zatem sytuacja wydaje się całkowicie patowa. Szczebel rządowy czasami wspomina o konieczności reform, ale przecież nie widać jakichkolwiek prac zmierzających do zmian w prawie. Nadal uczelnie publiczne, a szczególnie młode publiczne i młode niepaństwowe, to przede wszystkim instytucje produkujące absolwentów nosicieli dyplomów. Stosunkowo łatwo jest pozyskać czy to rządową dotację czy prywatne czesne, jako źródła finansowania uczelni producenta absolwentów. Pozyskanie środków na badania jest już znacznie trudniejsze. W 2010 roku było sporo zamieszania, kiedy ministerstwo opublikowało dane wskazujące, jak niewiele uczelni kwalifikuje się do pozyskania funduszy ministerialnych przeznaczonych na badania. W Lublinie, szczycącym się tym, że jest to miasto wiedzy, kryteria spełniała tylko jedna uczelnia, akurat niepaństwowa, czyli Katolicki Uniwersytet Lubelski. Ministerstwo stwierdziło, że ta uczelnia dysponuje wystarczającym potencjałem do realizacji i wdrażania wyników badań naukowych. Tyle, że ta uczelnia specjalizuje się w naukach humanistycznych i ekonomicznych. Są to dziedziny potrzebne, ale przecież sektor gospodarki potrzebuje przese wszystkim badań w dziedzinach technicznych. Brak perspektyw na zmiany strukturalne w sektorze badań oznacza, że ewentualne sukcesy w komercjalizacji badań mogą mieć miejsce tylko w przypadku ewentualnych niestandardowych metod współpracy tych dwóch światów. Chyba dobrym przykładem, rokującym szansę konkretnego wykorzystania wyników badań naukowych w gospodarce jest strategia przyjęta we Wrocławskim Centrum Badań EIT+. WCB EIT+ czasami łatwiej skojarzyć z roboczą nazwą KAMPUS PRACZE. Ta bardziej popularna nazwa wyróżnia ten ośrodek na tle innych centrów, i niesie w sobie także założone cele strategiczne. Co jest nowatorskiego w pomyśle WCB? Oryginalność ich strategii polega na tym, że każdy z partnerów, czyli WCB jako przedsiębiorstwo (jest to spółka akcyjna) oraz wrocławskie uczelnie zachowują swoje podmiotowe statusy, ale warunki współpracy dyktuje przedsiębiorstwo, czyli WCB jako spółka akcyjna. Dlaczego ma się im udać doprowadzić do skutecznego wykorzystania wyników badań w przemyśle? Bo spółka akcyjna to wynalazek sprzed wieków, powszechnie występujący w sektorze gospodarki, i najważniejszą cezurą jego aktywności jest wynik finansowy. Jest to wystarczająco silna motywacja, aby działać skutecznie, bo inaczej podmiot zniknie z rynku. W strategii WCB wpisano tylko kilka najbardziej innowacyjnych i obiecujących dziedzin nauki. WCB jako spółka akcyjna musi dysponować określonym wieloletnim planem działania, za pomocą którego musi przekonać swoich akcjonariuszy, że wniesiony do spółki kapitał będzie właściwie wykorzystany i że spółka utrzyma się na rynku. Przyjęte przez spółkę dziedziny badań naukowych stanowią dla uczelni wrocławskich otwartą ofertę. Wobec tego każda z uczelni musi sama zdecydować, czy zechce skorzystać z oferty WCB jako spółki. WCB dysponując określoną infrastrukturą (mocno rozbudowywany wyżej wspomniany Kampus Pracze) oferuje uczelniom dobry start. Bo na ogół uczelnie mają określoną liczbę dobrze przygotowanych naukowców, ale infrastruktura badawcza jest przeważnie w tych placówkach mocno wczorajsza i nie zanosi się na kupno najnowszej. Pomysł wrocławski nie jest na taką miarę, aby generalnie, głęboko i strukturalnie poprawić, czy zmienić współpracę dwóch światów. Docenić należy jednak postawienie sobie celów, które mają niemal pewną szansę powodzenia. Niepokój, jaki musi towarzyszyć każdemu prezesowi, także prezesowi WSB (bo to przecież spółka prawa spółek handlowych) stanowi wystarczającą rękojmię, że musi się pojawić konkret (żeby nie powiedzieć sukces), aby spółka nie poległa. Publiczni akcjonariusze (władze regionalne i władze miejskie) zawsze znajdą wiele innych potrzeb, pilnych wydatków niż kolejne dokapitalizowywanie spółki WCB, jeżeli nie będzie przekonywujących szans, że ten wydatek ma sens ekonomiczny. Oczywiście tak zdefiniowane warunki są trudne do skonsumowania przez publiczne uczelnie. Bo na przeszkodzie są defekty strukturalne tego partnera: długotrwały proces ustalania warunków współpracy uczelnia firma. Bo powszechnie wiadomo, że takie umowy są nielubiane przez poszczególnych naukowców. Wysokie koszty ogólne naliczane na szczeblu rektora, niepewność przyszłego honorarium dla najbardziej zaangażowanych naukowców. Z punktu widzenia drugiej strony tej umowy sprawa jest prosta: albo skorzystacie z naszej oferty, albo pójdziemy do konkurencyjnego ośrodka naukowego. Można założyć, że wrocławski model musi znaleźć naśladowców w innych regionach. Prawie każdy region ma na różnym etapie rozwoju park naukowo-technologiczny, gdzie główni akcjonariusze/ wspólnicy to region lub miasto wojewódzkie. Każdy z tych parków to podmiot prawa spółek handlowych. Podmiot ten nie może zakładać, że przez kolejne lata przetrwa tylko dzięki kapitałowi od publicznych podmiotów i/lub z funduszy strukturalnych. Musi pojawić się perspektywa samofinansowania. Jeżeli park ma rozbudowaną, nową infrastrukturę (budynki i sprzęt badawczy), to przynajmniej jakaś część kosztów stałych będzie pokryta przez lokatorów parku.

9 Komercjalizacja badań naukowych Zarząd parku musi wykazać się cechą, którą Brytyjski specjalista od marki, Wally Olins nazywa creative tension. Określenia tego używa od kilku lat, kiedy poproszono go o lapidarne zdefiniowanie marki Polska. Różni publicyści krajowi różnie tłumaczą to na język polski: twórcza przekora lub twórcze napięcie. Bez tej cechy żaden prezes spółki nie utrzyma firmy na rynku. Naukowcy w uczelniach też czasami takie twórcze napięcie wykazują, ale niestety, stanowią oni znikomą mniejszość. Większość z nich to nauczyciele akademiccy, mający zapewniony jako taki byt. Profesor Zbigniew Bochniarz, od kilkudziesięciu lat pracujący w USA (najpierw uniwersytet stanowy w Minnesocie, obecnie w Seatle) stwierdził po swoim wykładzie w Poznaniu, że w Polsce każdy profesor uczelni ma taką pewność swojego dalszego losu na danej uczelni, jaką w USA mają tylko profesorowie nobliści... A więc mała stabilizacja najczęściej towarzyszy polskim profesorom na uczelniach. Jednak są wśród nich, jako wyjątki potwierdzające regułę, tacy, którzy swoją wiedzę całkiem nieźle wykorzystują w quasi-sektorze nazywanym (głównie przez rektorów) podziemiem naukowym lub szarą strefą nauki. Polega to na tym, że niektórzy naukowcy są podbierani przez firmy, kiedy firma ma do zrealizowania jakiś swój projekt wdrożeniowy, w którym nie starcza wiedzy będącej we własnych zasobach firmy. Bo to nieprawda, jak twierdzą naukowcy z uczelni, i powiela to wielu autorów opracowań opisujących stan współpracy nauki i biznesu, że wśród przedsiębiorców panuje konserwatyzm, wręcz marazm, jeżeli chodzi o sięganie po nowe, innowacyjne rozwiązania. Jeżeli w danej firmie nie będą permanentnie poszukiwane i rozwijane różnego rodzaju nowe rozwiązanie w zakresie produktu, technologii wytwarzania, strategii marketingowej itp., to tak firma szybko zniknie z wolnego rynku. W każdej wolnorynkowej firmie musi być efekt innowacji, co najmniej na szczeblu firmy. Rzecz w tym, że te różnego rodzaju niezbędne nowe rozwiązania innowacyjne permanentnie wdrażane w firmach, nie są widoczne w żadnych statystykach. Szara strefa nauki lub podziemie naukowe istniało wtedy, kiedy w Polsce przeważały duże państwowe firmy i istnieje teraz, kiedy przeważają firmy prywatne. Naukowiec dostaje konkretne zadanie od prezesa, za umówione honorarium, które jest tylko dla niego, a nie na pokrycie kosztów ogólnych uczelni. Aby nie być gołosłownym w Regionalnym Parku Przemysłowym ŚWIDNIK w ostatnich latach pracowali bezpośrednio w firmach lokatorach Parku profesorowie z Lublina i Krakowa, a z zagranicy z Niemiec, z Ukrainy, z Włoch a nawet z dalekiego Tajwanu. Polscy profesorowie pomogli przy okazji uzyskać dofinansowanie z Ministerstwa Nauki, na badania wdrożeniowe. Oczywiście nikt nie prowadzi w Parku w Świdniku dokładnego monitoringu tego zjawiska. Efektów tej skutecznej współpracy nauki i biznesu nie widać w żadnych danych statystycznych. Można się spodziewać, że jeżeli będzie upowszechniać się rozwiązanie wymyślone i wdrażane we Wrocławskim Centrum Badań, to rektorzy wyższych uczelni będą musieli znaleźć formalne rozwiązania, pozwalające na skuteczne połączenie celów strategicznych zakreślonych przez park naukowo-technologiczny jako spółkę, oraz włączenie do tego procesu dobrych stron podziemia naukowego i szarej strefy nauki. W końcu w każdej uczelni zdecydowana większość pracowników, to ludzie z wyższym wykształceniem i na pewno coś wspólnie z rektorem wymyślą, aby skorzystać z unikalnej szansy. Bo na głębokie, systemowe reformy w tym sektorze nie ma co liczyć. Eugeniusz Hyz Prezes zarządu Regionalny Park Przemysłowy ŚWIDNIK Polska w UE: Fundusze strukturalne Polska jest dziś aktywnym uczestnikiem debaty na temat przyszłości polityki spójności. Chcemy pokazywać pozostałym państwom Unii efekty działania Funduszy Europejskich, dzięki którym nasz kraj rozwija się stabilnie i efektywnie. Rola polityki spójności jest nie do przecenienia. Pozwala ona regionom budować ich konkurencyjność i innowacyjność, dlatego będziemy walczyć o utrzymanie jej w obecnym kształcie również w kolejnym budżecie UE.Nasz kraj jest obecnie jedną z najszybciej rozwijających się gospodarek, a tym samym siłą napędową wzrostu ekonomicznego w całej Unii. To niewątpliwy sukces, do którego polityka spójności w tak istotny sposób się przyczyniła. Kluczowym jest optymalne wykorzystanie funduszy na szczeblu regionalnym i wojewódzkim. Należy więc mądrze inwestować w te sektory, które pobudzą konkurencyjność. Wykorzystanie funduszy unijnych Polska na półmetku Z sukcesem zagospodarowaliśmy już połowę środków z puli 67,3 mld EUR, które otrzymaliśmy na lata i możemy pochwalić się imponującymi efektami. Do 3 października br. beneficjenci złożyli 148,2 tys. wniosków na całkowitą kwotę dofinansowania 347,5 mld zł. W tym samym okresie podpisaliśmy umowy o dofinansowanie na kwotę 189,5 mld zł, w tym dofinansowanie w części UE 132,5 mld zł, co stanowi 50,6 proc. alokacji na lata Wartość złożonych przez beneficjentów wniosków o płatność wyniosła 47,6 mld zł, a w części dofinansowania UE 34,8 mld zł. W ciągu trzech kwartałów 2010 r. przesłaliśmy do Komisji Europejskiej wnioski o płatność o wartości 21,2 mld zł. Przyjęta na III kwartał prognoza zakładała poświadczenie wydatków na sumę 17,3 mld zł. Oznacza to, że założony plan został wykonany w 122 proc. Dla programów krajowych prognoza na III kwartał wynosiła 10,1 mld zł. Realizacja na poziomie 11,2 mld zł oznacza wykonanie planu w ponad 110 proc. Na dużym plusie W ramach regionalnych programów operacyjnych do końca września należało rozliczyć kwotę 7,2 mld zł. Do Brukseli trafiły wnioski o wartości przekraczającej 10 mld zł, tj. ponad 138 proc. założonego celu.te dobre wyniki znajdują również odzwierciedlenie w statystykach Komisji Europejskiej. Wg nich Polska plasuje się na czele krajów wykorzystujących fundusze unijne. Przyszłość polityki spójności po roku 3013 Polska może służyć za przykład kraju, który dzięki unijnej Polityce Spójności rozwija się szybciej i stabilniej. Jesteśmy żywym dowodem na to, że Polityka Spójności wzmacnia wzrost gospodarczy i zatrudnienie w okresach słabnącej koniunktury. To, jak Polska znakomicie wykorzystuje Fundusze Europejskie jest doskonałym argumentem świadczącym o tym, że polityka ta spełnia swoją funkcję i jest efektywna. Polityka Spójności została wskazana jako jedna z ważnych polityk UE przyczyniających się do realizacji celów Strategii Europa 2020 i powinna w związku z tym utrzymać swoje ważne miejsce w budżecie UE po 2013 roku. Polska od początku debaty nad przyszłością polityki spójności podkreślała w swoim stanowisku ścisły związek między wspieraniem konkurencyjności, innowacyjności i zatrudnienia, a spójnością ekonomiczną, społeczną i terytorialną. Chcemy, by przyszła polityka spójności była skierowana do wszystkich regionów Unii Europejskich. Fundusze unijne nie stanowią rekompensaty czy zapomogi dla obszarów zapóźnionych w rozwoju, ale służą całej Unii Europejskiej. Dodatkowy import stanowi istotną część kosztów realizacji polityki spójności w Polsce, ponoszonych przez najważniejszych partnerów handlowych z UE-15: w całym okresie z każdego euro wpłaconego do budżetu wspólnotowego na rzecz realizacji polityki spójności w Polsce Niemcy, (najważniejszy partner handlowy Polski) w postaci dodatkowego eksportu do Polski, otrzymają 85 centów. Ogółem, w postaci dodatkowego eksportu do Polski, kraje UE-15 otrzymają 46 centów z każdego euro. Oznacza to, że realne obciążenie gospodarek płatników netto jest znacznie niższe, niż wynika to z prostych rachunków na poziomie wpłat i wypłat z budżetu wspólnotowego. AS nr 2/I 9

10 nr 2/I Nauka Przemysł: Uniwersytet Śląski w Katowicach Nowe obszary badawcze Z Prof. zw. dr hab. Wiesławem Banysiem Rektorem Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach rozmawia Jacek Broszkiewicz 10 - W przemówieniu inauguracyjnym, wygłoszonym dwa lata temu, gdy rozpoczynał Pan Profesor kadencję rektorską, mówił Pan o uniwersytecie, jako ośrodku nie tylko integrującym i konsolidującym środowisko akademickie, ale aktywnie współpracującym z szeroko rozumianym otoczeniem samorządowym, przemysłowym i biznesowym. Właśnie tę współpracę uznał Pan za kluczowe zadanie dla Uniwersytetu Śląskiego. Jak dziś ocenia Pan Rektor realizację tego zadania? - Uniwersytet Śląski nawiązał bardzo dobre relacje z przemysłem i gospodarką. Obecnie prowadzonych jest prawie 1500 różnego typu projektów naukowo-badawczych, finansowanych tak ze źródeł europejskich, zewnętrznych w stosunku do budżetu uczelni, uzyskiwanych w wyniku konkursów na granty ministerialne, jaki ze środków na działalność statutową oraz ze środków na tzw. badania własne. Z tego punktu widzenia możemy mówić o systematycznym rozwoju naszej uczelni. Podczas dwóch kadencji rektorskich Pana Profesora Janusza Janeczka pełniłem funkcję prorektora ds. nauki i informatyzacji, mogę zatem stwierdzić, że nastąpił postęp nie tylko pod względem liczby składanych i realizowanych projektów naukowych, ale również ich jakości. Wciąż zwiększa się liczba badań finansowanych ze środków zewnętrznych. Wraz z projektami ściśle ukierunkowanymi na badania naukowe, realizujemy również różnego typu zadania, finansowane m. in. z funduszy strukturalnych, które dotyczą rozbudowy infrastruktury uczelnianej. Na te cele w ciągu ostatnich dwóch lat, bo taki jest przewidziany czas wykonania projektów, uzyskaliśmy ok. 320 mln zł. Jeśli chodzi o infrastrukturę, to składają się na te projekty takie inwestycje, jak: Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka projekt Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu Ekonomicznego, nowy budynek Centrum Dydaktyczno-Naukowego Instytutów Neofilologicznych w Sosnowcu wybudowany przez Miasto Sosnowiec, Urząd Marszałkowski i przy współudziale Uniwersytetu, Śląskie Międzyuczelniane Centrum Edukacji i Badań Interdyscyplinarnych w Chorzowie. Oprócz tego, w ramach tzw. programów miękkich, realizujemy ogromny projekt Uniwersytet Partnerem Gospodarki Uniwersytet Śląski Wydział Prawa i Administracji Opartej na Wiedzy, którego wartość wyniosła prawie 44 mln zł. Kolejny Zintegrowany system wspomagający zarządzaniem i ochroną zbiornika zaporowego ZiZoZap prowadzony jest na obszarze Zbiornika Zaporowego w Goczałkowicach. Polem szczególnej aktywności naszych naukowców są badania w zakresie nowych materiałów, znajdujących zastosowanie w medycynie. Prowadzimy zaangażowane badania w dziedzinie informacji biomedycznej, w zakresie opracowywania innowacyjnych leków, na rzecz ochrony środowiska i wiele innych. Cel, jakim jest kreowanie uczelni nowoczesnej, która musi sprostać niezwykle konkurencyjnym warunkom zewnętrznym, zarówno w zakresie czystych projektów naukowych, jak i tych dotyczących np. infrastruktury, bądź badań aplikacyjnych, moim zdaniem już został osiągnięty. Uniwersytet Śląski jest w świetnej kondycji i wciąż się rozwija, a umiędzynarodowienie Uczelni oraz pozyskiwanie środków pozabudżetowych, w tym w szczególności unijnych, należą do priorytetów śląskiej Alma Mater. - Jest to ocena Rektora, który musi w dzisiejszych czasach być również menedżerem. Czy jednak profesor, humanista patrzy również pragmatycznie? - Rektor musi być menadżerem w każdej sytuacji. Myślę, że większość moich kolegów profesorów zgodzi się ze mną, że możemy tworzyć i uczestniczyć w bardzo dużej liczbie projektów, bo dysponujemy olbrzymim potencjałem ludzkim. Uniwersytet Śląski zatrudnia ponad 2000 pracowników naukowo-dydaktycznych, a na 12 wydziałach są reprezentowane właściwie wszystkie dyscypliny nauki. Dlatego jesteśmy przygotowani do podejmowania zadań dotyczących zasadniczych dla Polski i Europy kwestii, jak np. ochrona środowiska czy pozyskiwanie nowych źródeł energii. Bardzo ważne zadania stoją również przed humanistami, np. neofilologami, bo przecież w Parlamencie Europejskim mówimy wszystkimi językami i tu otwierają się szerokie możliwości np. dla tłumaczy. Niezbędni są specjaliści od różnego typu tłumaczeń od mówionego, pisanego, po automatyczne, elektroniczne i informatyczne. - W okresie przyspieszonego tempa rozwoju gospodarczego, nowoczesnych technologii tego typu usługi są niezbędne. - Skuteczna nauka języków obcych jest obecnie wyzwaniem dla Europy. Wiemy o tym, i w konsekwencji duża część (neofilologiczna) Wydziału Filologicznego naszej Uczelni jest ukierunkowana na kształcenie tłumaczy. Staramy się, żeby absolwenci tych kierunków posiadali nie tylko wiedzę teoretyczną, ale przede wszystkim umiejętności praktyczne. Na taką właśnie formę kształcenia kładziemy szczególny nacisk. Jednak istotnych nie tylko dla Polski, ale i dla Europy zagadnień, którymi mogą się zająć humaniści, jest bardzo dużo. Przykładem może być realizowany przez profesorów Tadeusza Sławka i Aleksandra Wilkonia, uczonych związanych z Uniwersytetem Śląskim i Universita degli Studia di Napoli L`Orientalne, projekt Genius loci, skupiający swoje badania wokół tożsamości regionów, traktowania naszego miejsca na Ziemi jako szczególnego. Jest to opracowaniem Geniuszu Miejsca w kulturze europejskiej. W ramach tego projektu analizowane są uwarunkowania, podobieństwa i różnice kulturalne, cywilizacyjne, gospodarcze i klimatyczne między regionem neapolitańskim a Śląskiem. Najważniejsze zadania, stojące przed humanistami, są związane z rozwojem cywilizacyjnym, chodzi przecież o to, by pokazywać, że dywersyfikacja kultur, języków i cywilizacji może być bodźcem dla lepszego rozwoju Unii Europejskiej. Oczywiście, są to tylko sygnalne przykłady wielorakiej, wielostronnej i bardzo bogatej działalności badawczej naszych uczonych. - Po przegranej Wrocławia, jako siedziby Rady Zarządzającej Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii, nie poddaliśmy się i Kraków stał się jedną z siedzib Europejskiej Wspólnoty Wiedzy i Innowacji w zakresie zrównoważonej energii. Liderem polskiego Węzła Wiedzy i Innowacji jest Akademia Górniczo- -Hutnicza, a Uczelnia, którą Pan kieruje, w nim uczestniczy. To przykład zbliżania badań naukowych do świata gospodarki. - Czasy, kiedy uniwersytety tworzyły wieżę z kości słoniowej i były dostępne tylko dla wybranych, dawno już minęły. Uczelnie, w tym uniwersytety, już pod koniec ubiegłego wieku stały się integralną częścią społeczności, w których funkcjonowały. Ich misją intelektualną, kulturalną i społeczną jest zapewnienie ciągłości tradycji prowadzenia wszystkich typów badań. Jednak równocześnie uniwersytety muszą nadążyć za zmianami, następującymi w życiu gospodarczym. Stąd konieczność zwiększenia liczby badań stosowanych, aplikacyjnych, mocniejsze przestawienie akcentu z badań czysto teoretycznych na użytkowe. Oczywiście, wciąż trwa dyskusja, co jest badaniem podstawowym, a co użytkowym. Niektórzy twierdzą, że jest ona nie do końca uzasadniona, bo wszystkie badania podstawowe, chociażby z zakresu fizyki teoretycznej, być może dziś nie mają zastosowania, ale z czasem zapewne będą miały. Takich przykładów w historii cywilizacji mamy wiele. Obecnie obserwujemy ogólnoświatowy bardzo wyraźny trend, by wyniki badań mogły być w miarę szybko zastosowane w praktyce, tj. przeniesione i wykorzystane w różnych sektorach gospodarki. Również w naszej Uczelni mamy wiele przykładów takich działań. Powołane zostało m. in. Centrum Informacji, Transferu Technologii i Rozwoju, Fundacja Uniwersytetu Śląskiego, które finalizuje tworzenie szczegółowej bazy

11 Nauka Przemysł: Uniwersytet Śląski w Katowicach nr 2/I danych na temat badań naukowych, które mogłyby zostać skomercjalizowane. Pojawiają się w niej zarówno już istniejące rozwiązania w formie gotowej oferty dla przemysłu, jak również propozycje wdrożeń przedstawione przez poszczególne zespoły badawcze. Mamy też odpowiednie komórki w strukturach administracyjnych, które wspomagają transfer technologii i komercjalizację naszych osiągnięć i wynalazków. Wracając do Węzła Wiedzy i Innowacji to wielkie konsorcjum, skupiające partnerów z Niemiec, Francji, Szwecji, Belgii i Hiszpanii. Przedsięwzięcie to jest przykładem podejmowania badań, które mają rozwiązywać najważniejsze problemy współczesnego świata. Bez wątpienia należy do nich pozyskiwanie nowych źródeł energii, zmiany klimatyczne, szeroko rozumiana ekologia. Istotny jest zarówno trend w podejmowaniu tego typu tematów, ale również sposób, w jaki węzły wiedzy są konstruowane w ramach Europejskiego Instytutu Technologicznego. Warto bowiem wiedzieć, że mają one funkcjonować jako przedsięwzięcia biznesowe. To nowy twór, który powstaje na styku jednostek uczelnianych i podmiotów biznesowych, w tym przemysłowych. W konsekwencji pieniądze, przeznaczane na badania, muszą być wydatkowane w taki sposób, by ich rezultat został przełożony na praktykę. - Rozliczenie finansowe jest uzależnione od wdrożenia efektów badań. - Taka jest generalna zasada, ma to być maszyna, która dzięki konkretnym badaniom uzyska napęd i będzie generować kolejne. Uczelnie i przedsiębiorcy muszą funkcjonować tak, jak funkcjonuje się w przedsięwzięciu biznesowym. - Załóżmy, że Uniwersytet Śląski dla celów konkretnego projektu biznesowego zawiązuje współpracę z konkretną uczelnią za granicą i może bezpośrednio aplikować o środki do Komisji Europejskiej. Czy takie możliwości są na Uczelni rozważane? - Nasza Uczelnia jest wyjątkowa także z tego punktu widzenia nie tylko w skali regionu, ale w skali kraju, a także na płaszczyźnie międzynarodowej. O sieciowej współpracy mówiliśmy podczas odbywającego się niedawno Zgromadzenia Ogólnego European University Association. Takie rozwiązania są szansą zbudowania odpowiedniego kapitału wiedzy i potencjału, który przebije się nie tylko w Europie, ale i na świecie. Nie chodzi nam jednak o instytucjonalne scalanie jednostek, jesteśmy raczej zwolennikami powoływania konsorcjów uczelni, które w naszej nomenklaturze nazywają się związkami uczelni. Chcemy spowodować, by zajmowały się one, w części dotyczącej badań naukowych, dużymi, ważnymi problemami badawczymi, ujmowanymi z perspektywy interdyscyplinarnej, jak np. energia, zmiany klimatyczne. Nie musiałyby one koniecznie, jak to jest w przypadku węzłów wiedzy i innowacji, funkcjonować na zasadzie biznesowej, bo gdybyśmy np. badali wpływy kultur i różnorodności językowej na rozwój europejski, konieczne będzie przyjęcie innej formuły współpracy. W Polsce dyskutujemy aktualnie o powołaniu Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących. Powinny one powstać jak najszybciej, jednak na podstawie analiz i rankingów okazuje się, że nawet najbardziej liczące się w kraju ośrodki są zbyt małe, by były widoczne na świecie. Jeśli połączymy siły, przy zachowaniu pełnej autonomii uczelni współpracujących, tworzących sieć lub związek uczelni, jest szansa na stworzenie ośrodka na tyle dużego, by był rozpoznawalny w skali ogólnoświatowej. Na Śląsku marzy mi się powołanie związku uczelni Academia Silesiana, oczywiście z zachowaniem pełnej autonomii uczelni, które by ją tworzyły. Wspólnie dysponujemy w naszym regionie ogromnym potencjałem, konsolidacja dawałaby większe możliwości finansowania wspólnych interdyscyplinarnych badań i większe możliwości tworzenia i realizowania atrakcyjnej oferty programowej dla studentów. - Czekamy na ustawę metropolitarną, jej uchwalenie znakomicie koresponduje z tym o czym Pan Profesor mówi, utworzeniu potężnego ośrodka akademickiego. - Jestem przekonany, że Metropolia Silesia, jak i Academia Silesiana będą widoczne nie tylko w Europie Środkowej, ale i na świecie. Takie ruchy konsolidacyjne są prowadzone w całej Europie. Na przykład w Finlandii zmniejszyła się liczba uniwersytetów. We Francji tworzy się związki kilku uczelni, które prowadzą wspólne badania i dydaktykę. One właśnie, mimo kryzysu gospodarczego, otrzymały dodatkowe środki finansowe. W Belgii powołane będą akademie grupujące w swoich ramach kilka uczelni. Dofinansowanie szkolnictwa wyższego, inwestycja w edukację, okazuje się być zatem w niektórych krajach świetnym ruchem w czasie kryzysu to najlepsza inwestycja, która z pewnością zwróci się z nawiązką. W Europie jest zresztą nieco inne podejście do finansowania szkolnictwa wyższego niż w Polsce. W Finlandii trzy kolejne rządy dyskutowały, jak opracować prawo o szkolnictwie wyższym i jak zwiększyć finansowanie budżetowe uczelni. W Portugalii zdecydowanie zwiększono procent PKB przekazywany na szkolnictwo wyższe, a dodatkowo wprowadzono częściowe, zryczałtowane, czesne. U nas na naukę przeznacza się ok. 0,36% PKB, prawdopodobnie drugie tyle jest przekazywane na naukę przez biznes i gospodarkę. Analizy Komisji Europejskiej wskazują jednak, że dopiero gdy finansowanie budżetowe nauki wynosi 1% PKB, to uruchamiany jest element synergicznego współdziałania sektora pozabudżetowego i budżetowego, uruchamiający kolejny 1% PKB pozabudżetowego finansowania nauki. - Mam wrażenie, że na poziomie konsolidacji przyjęliście państwo założenie, że trzeba liczyć na własne siły. - Chcemy otrzymywać z budżetu państwa zdecydowanie większe środki finansowe na szkolnictwo wyższe i na naukę, przy zdecydowanie zwiększonym zakresie finansowania zadaniowego, projektowego, grantowego działalności badawczej w tej ostatniej kwestii taka też jest słuszna polityka naszego ministerstwa. W wielu różnych uchwałach apelujemy o zwiększenie finansowania szkolnictwa wyższego. Podczas ostatniego posiedzenia plenarnego Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich, a także naszego Senatu, mówiliśmy o konieczności zwiększenia finansowania szkolnictwa wyższego przynajmniej w części wynagrodzenia dla pracowników, zwłaszcza młodych pracowników nauki, którzy często, ze względu na zdecydowanie niewystarczające wynagrodzenia, wyjeżdżają z kraju. Praca na uczelni nie jest łatwa, a wynagrodzenie jest zdecydowanie zbyt niskie w stosunku do umiejętności i kompetencji uczonych. W przyjętej uchwale wskazujemy zatem m. in. na konieczność większego finansowania szkolnictwa wyższego w ogóle, a w szczególności w części wynagrodzeniowej. Wchodzimy w drugą dekadę XXI wieku i konieczne jest odpowiednie finansowanie tego, co gwarantuje rozwój. Z drugiej strony, nie oglądamy się wyłącznie na środki budżetowe i staramy się szukać nowych możliwości pozyskiwania i generowania środków finansowych. - Przygotowywane jest porozumienie z Górnośląską Agencją Rozwoju Regionalnego, w wyniku którego w murach Uniwersytetu odbywać się będą dla studentów seminaria poświęcone tworzeniu własnych firm. Nie jest to jedyna inicjatywa, której celem jest nauczanie przedsiębiorczości młodych ludzi? - Mamy wiele takich inicjatyw potencjał wiedzy, kreatywność i innowacyjne podejście, to atuty młodych ludzi. Studenci mogą korzystać z pomocy Akademickiego Inkubatora Przedsiębiorczości, który działa w murach naszej Uczelni. Realizujemy, wspólnie z Politechniką Śląską, projekt START, którego celem jest promocja przedsiębiorczości w uczelniach województwa. Jest Biuro Karier, Szkoła Zarządzania, a Samorząd Studencki organizuje cykliczne spotkania z biznesmenami. Powołaliśmy wraz z 8 innymi uczelniami publicznymi naszego Regionu Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych. Podpisaliśmy też, wraz z Politechnika Śląską i Uniwersytetem Ekonomicznym, porozumienie o współpracy z Regionalną Izbą Gospodarczą w Katowicach, działania te powinny przynieść korzyści w postaci bardziej atrakcyjnej, interdyscyplinarnej oferty dydaktycznej, programy kształcenia będą bowiem tworzone nie tylko przez nauczycieli akademickich, ale również przez przedsiębiorców. We współpracy z Politechnika Śląską, Uniwersytetem Ekonomicznym i ASP przygotowujemy nowy kierunek studiów, którego nie ma jeszcze w Polsce, roboczo nazwanego: rozrywka interaktywna, gry komputerowe. I to jest strzał w dziesiątkę już dostajemy wiele listów od osób zainteresowanych podjęciem takich studiów. To jest jednocześnie wyjście naprzeciw potrzebom naszych partnerów z kręgu biznesu, którzy w tej branży współpracowali z ośrodkami zagranicznymi. Konsolidacja sił i środków oraz wspólne przedsięwzięcia, wyzwalanie kreatywności, innowacyjności i przedsiębiorczości, to kierunek działań, który nam pozwoli osiągać sukcesy w coraz bardziej konkurencyjnym świecie. - Dziękuję za rozmowę 11

12 nr 2/I Nauka Otoczenie biznesowe Gospodarka: Górnośląska Agencja Przekształceń Przedsiębiorstw S.A. Zbudować sprzężenie zwrotne! Z Eugeniuszem Wycisło Prezesem Zarządu Górnośląskiej Agencji Przekształceń Przedsiębiorstw S.A. w Katowicach rozmawia Jacek Broszkiewicz 12 - Jaką rolę spełnia GAPP S.A. w promowaniu innowacyjności? - Misją i celem naszej firmy jest stwarzanie warunków i narzędzi umożliwiających podnoszenie konkurencyjności przedsiębiorstw, głównie małych i średnich, roboty jest tyle, że w zasadzie koncentrujemy się na obszarze naszego regionu. Innowacje, i słusznie, odmienia się dziś przez wszystkie przypadki. Górnośląska Agencja Przekształceń Przedsiębiorstw była liderem realizowanego w Konsorcjum Instytucji projektu: RIS Silesia stanowiącego opracowanie regionalnej strategii innowacyjnej dla Województwa Śląskiego. Projekt rozpoczęty 3 listopada 2001 r. finansowany był w ramach 5 Programu Ramowego i trwał 32 miesiące. W efekcie realizacji projektu zostały osiągnięte zakładane cele: - opracowano Regionalną Strategię Innowacji Województwa Śląskiego na lata , która została jednogłośnie przyjęta przez Sejmik Województwa Śląskiego w sierpniu 2003 r. - stworzono regionalny system kreujący i monitorujący działania innowacyjne w regionie, - przygotowano region do integracji ze strukturami UE. Opracowana strategia była pierwszą regionalną strategią innowacji w Polsce. Jest się więc czym pochwalić. A konkretne działania GAPP S.A., szkolenia, projekty, inicjatywy na rzecz MŚP? - Kluczem sukcesu firmy w czasach globalnej rywalizacji, szczególnie firm produkcyjnych, jest najwyższy poziom stosowanych technologii. Absolutną koniecznością jest umiejętne i efektywne wdrażanie innowacji, wytwarzanie i oferowanie innowacyjnych produktów i usług, czy to na bazie własnych pomysłów, czy też pozyskiwanych najnowocześniejszych rozwiązań. W tym procesie stroną odpowiedzialną za możliwość zastosowania, dopracowania i udostępnienia najnowszych zdobyczy myśli technicznej i organizacyjnej są uczelnie oraz instytuty naukowo badawcze. Właściciel firmy, producent - może ale nie musi posiadać wiedzy niezbędnej do przygotowania i wdrożenia innowacyjnej technologii zapewniającej sukces na konkurencyjnym rynku. Niezbędne jest stworzenie skutecznej, bezpiecznej, zapewniającej partnerskie warunki współpracy platformy komunikacji pomiędzy dysponentami innowacji, zainteresowanymi ich wdrażaniem a firmami, dla których rozwoju te innowacje są niezbędne. W okresie od lipca 2008 r. do lutego 2010 r. GAPP S.A. zrealizowała bardzo ciekawy projekt z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, działanie 4.2. Nauka dla Biznesu Biznes dla Nauki. Celem głównym projektu było wypracowanie efektywnego porozumienia: nauka przemysł, przemysł nauka, w celu podniesienia świadomości o roli i możliwościach instytucji naukowych i badawczo rozwojowych będących ofertą dla środowiska gospodarczego, oraz identyfikacja potrzeb i oczekiwań środowiska MŚP w zakresie innowacyjnych technologii i rozwiązań organizacyjnych. W projekcie zaangażowanych było przeszło 80 pracowników sfery B + R, w warsztatach uczestniczyło ponad 120 przedstawicieli podmiotów gospodarczych, ankietami objętych było około 160 przedsiębiorców. Analiza wyników nie napawa optymizmem. Regionalne statystyki dotyczące współpracy nauki i biznesu nie odbiegają od danych krajowych. Zaledwie 8% polskich firm wskazuje nakłady na działalność badawczo rozwojową, jako skuteczny sposób uzyskiwania przewagi konkurencyjnej i wartościowe źródło innowacyjności. - Jakie były istotne wnioski z tego projektu? - Pełna analiza wyników tego projektu zamieszczona jest w przewodniku: Śląski potencjał oferta sfery nauki dla biznesu, w którym staramy się również pokazać jak ten potencjał skutecznie wykorzystać. GAPP S.A. w tych relacjach: Nauka Biznes, stara się stać po stronie podmiotów gospodarczych, dla małych i średnich przedsiębiorstw poszukujemy najskuteczniejszych instrumentów rozwoju. I to ich opinie najgłębiej analizujemy, to dla środowisk gospodarczych szukamy najlepszych rozwiązań. Na pytanie o bariery utrudniające współpracę firm z naukowcami (gdzie ankietowany mógł wpisać max. 3 wskazania); najwyżej postawione zostały : - brak dostatecznych zachęt (np. podatkowych) ze strony władz (16%), - brak konkretnych informacji nt. możliwości i korzyści (15%), - zbyt wysoka cena oferowana przez ośrodki naukowe (14%), - nieznajomość przez naukowców realiów biznesu (13%), - biurokracja (12%), - brak ofert dla firm takich jak moja (10%). Wniosek absolutnie kluczowy i z opisywanego projektu i z naszych szerszych doświadczeń to promocjach dobrych praktyk w tym zakresie. - Oprócz szkoleń i działań promujących innowacyjność GAPP S.A. realizuje również zadania inwestycyjne... - W latach w ramach SPO WKP Działanie 1.3. na terenach upadłego PE BE ROW w Żorach i Rybniku, oraz na zdegradowanym gruncie Orła Białego w Bytomiu GAPP S.A. utworzyła dwa parki przemysłowe: w Żorach i Bytomiu, oraz Inkubator Technologiczny w Rybniku, którymi do dziś skutecznie zarządza i w których ulokowało się ponad 100 podmiotów gospodarczych. W marcu 2009 r. GAPP S.A. powołała spółkę celową do realizacji w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, działania 5.3 Wspieranie ośrodków innowacyjności projektu kluczowego pod nazwą: Utworzenie infrastruktury Śląskiego Centrum Naukowo-Technologicznego Przemysłu Lotniczego Sp. z o.o. Działalność Śląskiego Centrum Naukowo-Technologicznego Przemysłu Lotniczego Sp. z o.o. zmierzać będzie do rozwoju szerokiego zastosowania technologii kompozytowych stosowanych w przemyśle lotniczym oraz rozwijaniu i wdrażaniu tych technologii w innych dziedzinach gospodarki (np. przemyśle samochodowym czy budownictwie). Budowa ŚCNTPL w Czechowicach Dziedzicach rozpoczęła się 24 listopada 2010 r., a oddanie całej inwestycji do użytku planowane jest na początek 2013 r. Jest to również kolejny dobry przykład współpracy GAPP S.A. z samorządami lokalnymi, w tym przypadku Gminą Czechowice Dziedzice oraz Powiatem Bielskim. Wokół Projektu skupiono szerokie grono autorytetów naukowych w dziedzinie materiałów kompozytowych oraz nawiązano bliską współpracę m.in. z WSK PZL Świdnik S.A. oraz przedsiębiorcami skupionymi w Federacji Firm Lotniczych Bielsko. - Dziękuję za rozmowę.

13 Nauka Gospodarka: Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy nr 2/I Kultura pracy wpływa na jej bezpieczeństwo Z prof. zw. dr. hab. inż. dr. h.c. Markiem Trombskim, rektorem Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach rozmawia Marek F. Klimek - Uczelnia, którą pan kieruje, jest szczególnego charakteru, który wynika wprost z jej nazwy. Skąd inicjatywa jej utworzenia? - Jesteśmy uczelnią młodą. WSZOP została utworzona w styczniu 2002 roku przez spółkę Cenzus Doradztwo Kadrowe. Wynikało to z bieżących potrzeb takiej szkoły wówczas w Polsce nie było. O bezpieczeństwie pracy mówiło się wprawdzie na oddzielnych wykładach, ale utworzenie uczelni o tym profilu stało się wręcz koniecznością. Dziś, kiedy rozpoczęliśmy 10. rok działalności dydaktycznej WSZOP jest liderem kształcenia inżynierów w zakresie BHP w południowej Polsce i jedną z wiodących uczelni w kraju oferującej studia w tym zakresie na poziomie inżynierskim, magisterskim oraz podyplomowym. Kultura pracy wyniesiona ze studiów zaprocentuje bezpieczeństwem w przyszłości - Jak liczne jest grono naukowców i studentów? - Zatrudniamy ponad 380 nauczycieli akademickich. Natomiast liczba studentów waha się w okolicach 4,5 tysiąca, w tym ponad 500 na studiach dziennych. Mury uczelni opuściło dotychczas ok absolwentów. - Opuściło i co dalej? Czy dają sobie radę na rynku pracy? - O kariery zawodowe naszych absolwentów jestem spokojny, bez problemów znajdują zatrudnienie. Uczenia, można powiedzieć, wstrzeliła się w niszę. Wiele instytucji i służb publicznych zobligowanych jest do posiadania specjalistów w dziedzinie BHP, czy gospodarki odpadami. Szkoła dba o wysoki standard nauczania i dokłada wszelkich starań, aby jej absolwenci z łatwością odnaleźli się na rynku pracy. Wysoka jakość kształcenia została potwierdzona trzykrotnie w ocenie Państwowej Komisji Akredytacyjnej, organu nadzorującego Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ponadto czterokrotnie otrzymaliśmy certyfikat Wiarygodna Szkoła przyznawany przez Akademickie Centrum Informacyjne i pozytywną rekomendację Stowarzyszenia Służb Bezpieczeństwa i Higieny Pracy. - W ostatnich latach uczelnia uruchomiła nowe kierunki m. in. kulturoznawstwo, filologię angielską, bezpieczeństwo wewnętrzne. Skąd ten zwrot ku naukom humanistycznym? - W moim odczuciu na bezpieczeństwo pracy wielki wpływ ma kultura pracy, a ta wymaga stałego podnoszenia kwalifikacji i po- Studenci mają o czym dyskutować... Siedziba WSZOP mieści się przy tej samej ul. Bankowej, co Rektorat Uniwersytetu Śląskiego i zajmuje jeden z byłych jego obiektów ziomu kultury ogólnej. Stąd m. in. kulturoznawstwo. Ponadto życie zmusza do rozwoju kontaktów międzynarodowych z rynkami azjatyckimi dlatego uruchomiliśmy na filologii angielskiej specjalizację tłumaczeniową z językiem chińskim. Natomiast kierunek bezpieczeństwo wewnętrzne został utworzony w odpowiedzi na zapotrzebowanie rynku pracy i stanowi dopełnienie kształcenia w ogólnie rozumianym obszarze bezpieczeństwa. Mamy już ugruntowaną pozycję w tym obszarze m.in. dzięki stałej kadrze naukowo dydaktycznej, która jest z nami związana od początku istnienia szkoły. - Jakie są plany przyszłościowe uczelni? - Przede wszystkim pozyskanie własnej siedziby uczelni. Obecnie budynek główny po prostu przestaje mieścić tak dużą liczbę studentów zjeżdżających z całego województwa śląskiego Bielska-Białej, Częstochowy i innych miast. Jeśli to się uda nowa siedziba powinna powstać w ciągu trzech lat tu jestem optymistą. Jeśli chodzi o dydaktykę, to planujemy uruchomienie specjalności w zakresie czystych technologii węglowych we współpracy z Głównym Instytutem Górnictwa. - Czy oprócz GIG-u współpracujecie z innymi uczelniami? - Tak. Prowadzimy studia międzynarodowe z L Universite Paris-Nord 13 w specjalności zarządzanie organizacjami służby zdrowia, współfinansowane przez UE w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Mamy zawartą umowę o współpracy z Wyższą Szkołą Zarządzania i Nauk Społecznych w Tychach oraz z Centralnym Instytutem Ochrony Pracy PIB w Warszawie w zakresie stosowania programów informatycznych oraz realizacji wspólnych konferencji i seminariów. W 2009 r. uczelnia przystąpiła do projektu Baltic University Programme. W 2003 roku uczelnia nawiązała współpracę naukową i dydaktyczną z Academy for Occupational Health and Safety w Dreźnie, ośrodkiem szkoleniowym i badawczym kształcącym kadry w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy dla przemysłu niemieckiego. - Czy realizujecie konkretne projekty europejskie? - Owszem. W ramach konkursu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego realizujemy od 2009 roku projekt Wdrożenie strategii rozwoju w WSZOP w Katowicach z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, priorytetu IV Szkolnictwo wyższe i nauka. W ramach tego właśnie programu realizujemy m.in. studia polsko francuskie oraz filologię angielską. Szczególnie chodzi nam o wzmocnienie i rozwój potencjału dydaktycznego uczelni. - Dziękuję za rozmowę. 13

14 nr 2/I Nauka Innowacje Samorządy: Gliwice Technopolis Gliwice 14 Wspieranie innowacyjnej gospodarki, transferu technologii i nowoczesnej przedsiębiorczości przez samorządy stało się w ostatnich latach idee fixe wielu lokalnych polityków. Temat ten mieli wypisany na swoich sztandarach prawie wszyscy kandydaci na prezydentów miast i wielu kandydatów na burmistrzów. W Polsce oficjalnie działa kilkadziesiąt parków naukowo technologicznych rozsianych po wszystkich regionach kraju, pomimo, że mamy zaledwie kilka uczelni aspirujących do poziomu ośrodków europejskich. Na samym wstępie powiem zatem rzecz niepopularną: To nie może się udać. Kamus Politechniki Śląskiej - widok lotniczy Bardzo lubimy odwoływać się do amerykańskiej doliny krzemowej. Co rusz słyszę lub czytam, że oto kolejne ośrodki mają stać się polską doliną krzemową. Jest to swoisty paradoks. Kalifornijska Silicon Valley jest sławna na cały świat właśnie dlatego, że jest jedyna. Takiego nagromadzenia innowacyjnych przedsięwzięć trudno szukać gdziekolwiek indziej na świecie obecnie rywalizować w tej dziedzinie może jeszcze tylko kilka ośrodków azjatyckich. Warto zastanowić się nad przyczynami sukcesu doliny Santa Clara. Nie wdając się w obszerne dywagacje z całą pewnością można stwierdzić, że podstawą tego sukcesu jest Uniwersytet Stanforda, który jest, w co może trudno uwierzyć europejczykom, uczelnią prywatną. Dolina Krzemowa nie powstała bowiem dzięki publicznym dotacjom, lecz dzięki prywatnej inicjatywie. Dzięki przedsiębiorczości setek pracowników naukowych Stanforda, którzy nie wahali się porzucić kariery naukowej na rzecz biznesu. Później zadziałał efekt sprzężenia zwrotnego i synergii. Stoję zatem na stanowisku, że nie jesteśmy w stanie stymulować rozwoju klastrów innowacji w kilkudziesięciu ośrodkach jednocześnie. Do zaistnienia takowych potrzebne są określone warunki, które potencjalnie spełni zaledwie kilka miejsc w Polsce. Jestem przekonany, że jednym z nich mogą być Gliwice. Fundamentem jest oczywiście Politechnika Śląska. Jedna z niewielu polskich uczelni, która podejmuje wysiłek modernizacji i transformacji w nowoczesną placówkę naukową, nastawioną na jakość, użyteczność i wdrożenia. Drugi, równie ważny element, to lokalne otoczenie biznesowe. Gliwice są częścią regionu, który ma najdłuższa tradycję przemysłową w Polsce. Tradycyjne gałęzie ciężkiego przemysłu odchodzą, co prawda, w zapomnienie, niemiej Górny Śląsk pozostaje krajowym liderem produkcji przemysłowej. Gliwice wyszły z procesu transformacji gospodarczej lat 90 obronną ręką. Lokalizacja fabryki Opla i największej podstrefy Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej pociągnęły za sobą utworzenie kilkunastu tysięcy nowych miejsc pracy, które wypełniły lukę po zamykanych kopalniach i hutach. To połączenie przemysłu i przedsiębiorczości z tradycjami uczelni, która od dziesięcioleci otoczona była kilkoma instytutami naukowo-badawczymi oraz dziesiątkami biur projektowych, tworzy specyficzny klimat dla promocji nowych sektorów zaawansowanej technologicznie gospodarki. Gliwicki samorząd od lat podejmuje działania mające na celu wsparcie naturalnie występujących procesów transformacji gospodarki miasta. W 2008 roku rozpoczął działalność Park Naukowo Technologiczny Technopark Gliwice. Wspólne przedsięwzięcie samorządu, Politechniki Śląskiej i Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, mające na celu transfer technologii oraz inkubację nowoczesnych przedsiębiorstw. Szerzej o Technoparku i jego niewątpliwych sukcesach przeczytacie Państwo w wywiadzie z jego prezesem, prof. Janem Kosmolem. Ja podkreślę tylko, że ten jeden z najwyżej ocenianych polskich technoparków, działa jako wspólna inicjatywa dobrej uczelni, dużego biznesu i samorządu miasta. Ten model okazuje się bardzo efektywny. Drugą ciekawą inicjatywą, którą chciałbym tutaj opisać, jest Centrum Edukacji i Biznesu Nowe Gliwice. Projekt ten polegał na przekształceniu zlikwidowanej pod koniec lat 90-tych Kopalni Węgla Kamiennego Gliwice w strefę przedsiębiorczości i edukacji. W ramach przebudowy dofinansowanej prze Unię Europejską kwotą blisko 10 mln euro, gruntownie zrewitalizowano monumentalne zabytkowe budynki cechowni i maszynowni (warto dodać, że ich projektantami byli znani architekci Emil i Georg Nowe Gliwice - widok lotniczy Zillmann, twórcy katowickiego Giszowca i Nikiszowca) oraz rozebrano hałdę kopalnianą, która uwolniła kilkanaście hektarów ziemi przeznaczonej pod inwestycje. Budynki kopalni zasiedlili nowi gospodarze, w tak zwanej strefie edukacji - Gliwicka Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości uczelnia o profilu ekonomiczno humanistycznym, powołana przez samorząd miasta oraz Kolegium Języków Obcych Politechniki Śląskiej. Strefa biznesu to z kolei inkubator przedsiębiorczości prowadzony przez gliwicką Agencję Rozwoju Lokalnego - powierzchnie biurowe

15 Nauka Innowacje Samorządy: Gliwice nr 2/I udostępniane są komercyjnie firmom o profilu innowacyjnym - oraz tereny inwestycyjne wokół budynków, na których właśnie powstają siedziby dwóch inkubowanych firm (na resztę powierzchni zawarto już umowy). Stoisko Gliwickiej Misji Gospodarczej na Targach WTA Hi- tech Fair w Daejeon w Koreii Południowej - październik 2010 Nowe Gliwice można postrzegać w kategoriach symbolicznych, jako kwintesencję zmian zachodzących na Śląsku. Upadła kopalnia stała się miejscem gdzie rozwija się innowacyjny biznes. Jest to w tej chwili miejsce największej aktywności przedsięwzięć nowych technologii w mieście, a także centrum edukacyjno kongresowe, które gościło komisarzy europejskich i przewodniczących parlamentu europejskiego. Za dwa lata, w 2012 roku obędą się tutaj obrady Zgromadzenia Ogólnego Światowego Stowarzyszenia Technopolii. World Technopolis Association to stowarzyszenie skupiające miasta - technopolie z całego świata. Gliwice są jedynym polskim członkiem tej instytucji. Nasza współpraca z World Technopolis Association trwa już od 5 lat. Stowarzyszenie to bardzo ciekawy partner dla naszego miasta. Gliwice powoli wyrabiają sobie w Polsce markę miasta innowacyjnego, nowych technologii. Świadczą o tym liczne krajowe rankingi i nagrody jakie otrzymujemy. Oczywiście w porównaniu z państwami dalekiego wschodu jesteśmy ciągle na dorobku. To właśnie w tamtej części świata, kojarzonej do niedawna z towarami marnej jakości, lokuje się dzisiaj najnowocześniejszy, najbardziej technologicznie zaawansowany biznes. World Technopolis Association ma zasięg światowy, ale jego siedziba i większość najaktywniejszych członków to kraje azjatyckie. Japonia, Korea Południowa, Tajwan i wreszcie Chiny to dzisiaj najważniejsi gracze na rynku innowacji. Nie tylko będąca ciągle na dorobku Polska lecz również kraje tzw. starej Unii mogą Nowe Gliwice - Maszynownia siedziba inkubatora pozazdrościć tym państwom poziomu ich rozwoju technologicznego. Dlatego też współpraca z WTA jest dla nas bardzo istotna. Dzięki niej możemy uczyć się od światowej pierwszej ligi. W sierpniu tego roku władze WTA podjęły decyzję, że kolejne Zgromadzenie Generalne Stowarzyszenia odbędzie się w 2012 r. w Gliwach. Organizacja tej imprezy jest dla nas szansą na ogólnoświatową promocję Gliwic. Oczywiście nie jest to wydarzenie na miarę EXPO, o organizację którego bezowocnie starał się nie tak dawno Wrocław. Będzie to jednak dla nas szansa na pokazanie Gliwic kilkuset osobom z całego świata i na nawiązanie współpracy, która może w przyszłości bardzo korzystnie wpłynąć na rozwój naszego miasta. Obok bezpośredniego wsparcia innowacyjnych podmiotów za pośrednictwem Technoparku i Nowych Gliwic, stałej współpracy z Politechniką Śląską oraz rozwijania międzynarodowych kontaktów z najbardziej zaawansowanymi technologicznie ośrodkami w ramach WTA, nasze wsparcie dla najnowocześniejszych branż gospodarki przejawia się również w dbałości o innowacyjne rozwiązania infrastrukturalne. W 2008 roku Gliwice stojące na czele konsorcjum kilkunastu samorządów wygrały przetarg ogłoszony przez Urząd Komunikacji Elektronicznej na 14-letnią rezerwację częstotliwości z zakresu 3,6 3,8 GHz, obejmującej cztery tzw. dupleksowe kanały radiowe o szerokości 3,5 MHz każdy. Częstotliwość umożliwia bezprzewodową, szerokopasmową transmisję danych drogą radiową. Do zarządzania gliwicką szerokopasmówką powołano miejską spółkę Śląską Sieć Metropolitalną, która jest także pierwszym w kraju samorządowym operatorem infrastruktury teleinformatycznej. W ramach SSM uruchomiono w Gliwicach pod koniec ubiegłego roku nowoczesny monitoring wizyjny. Funkcjonuje już ponad 70 kamer, a docelowo będzie ich ok Wdrożono też system analizy i zdalnego sterowania sygnalizacją świetlną na ruchliwych skrzyżowaniach w centrum Nowe Gliwice - Cechownia siedziba GWSP miasta. Zapewnia on możliwość uprzywilejowania samochodów Policji, Staży Pożarnej czy Pogotowia, ale również autobusów komunikacji miejskiej. Udostępniono osiem punktów bezprzewodowego, bezpłatnego dostępu do Internetu (tzw. hotspoty). Potencjał sieci jest praktycznie nieograniczony. Obok infrastruktury bezprzewodowej chcemy zbudować sieci światłowodowe, które obejmą całe miasto w ramach projektu Silesia-Net budowa społeczeństwa informacyjnego w subregionie centralnym. Przedsięwzięcie zostało dofinansowane ze środków z Unii Europejskiej (w wysokości 85% wartości przedsięwzięcia). Obydwa projekty nie tylko wpisują się w niedawne ustawodawstwo zobowiązujące samorządy do zapewnienia publicznej infrastruktury teleinformatycznej lecz również stanowią element strategii wzmacniania potencjału innowacyjności i wiarygodności miasta dla branży hi-tech. To wszystko sprawia, że w takich miejscach jak Gliwice wytwarza się pewien unikalny potencjał - koniunktura, która sprzyja rozwojowi gospodarki opartej na wiedzy. Dowodem na to jest fakt, że w mieście rozwija się coraz więcej innowacyjnych prywatnych przedsięwzięć, które w żadnym stopniu nie korzystały z pomocy samorządu, ani innych podmiotów publicznych. Zygmund Frankiewicz Prezydent Miasta Gliwice 15

16 nr 2/I Nauka Infrastruktura gospodarka: best construction sp. z o.o. - Nowoczesny budynek jest w pełni zinformatyzowany i wyposażony w specjalistyczny sprzęt. Do dyspozycji studentów będzie biblioteka multimedialna i bezprzewodowy dostęp do Internetu. W budynku zostanie zainstalowany system backupu, a także system nagłośnienia sal i tłumaczeń symultanicznych i wideokonferencji mówi Urszula Pasieczna, rzecznik prasowy WSIiZ. Budynek naszpikowany nowoczesnymi rozwiązaniami technologicznymi z całą pewnością zasługuje na miano budynku inteligentnego. W specjalistycznych laboratoriach i pracowniach będą też prowadzone badania dla firm współpracujących z rzeszowską uczelnią. Już podczas studiów przedsiębiorstwa będą mogły wybierać studentów na praktyki i staże oraz włączać ich w badania. Innowacje Od lewej stoją prezes SPMP Stanisław Sroka, kierownik nagrodzonego projektu Jerzy Gil i prezes zarządu BEST Construction Jacek Pięta. W listopadzie br. w Rzeszowie odbyła się ogólnopolska Konferencja Innowacje siłą rozwoju Unii Europejskiej organizowana przez Stowarzyszenie Project Management Polska. Gośćmi honorowymi konferencji byli wicepremier Waldemar Pawlak, wiceminister Skarbu Państwa Jan Bury oraz Wojewoda Podkarpacki a obecny Marszałek Województwa Mirosław Karapyta. W czasie uroczystej gali wyłonieni zostali laureaci Polish Project Excellence Award prestiżowej ogólnopolskiej nagrody w zarządzaniu projektami. W tym roku, już po raz drugi, zwycięzcą została działająca zaledwie od kilku lat rzeszowska firma budowlana BEST Construction sp. z o.o., która w bardzo dynamiczny sposób rozwija swą działalność. Jest to możliwe dzięki energicznemu zarządzaniu, jakości wykonawstwa powierzanych zadań i znajomości zasad wykorzystywania funduszy unijnych. Po pierwsze: Dobrze zarządzać. Nagrodzony projekt to budowa Centrum Edukacji Międzynarodowej dla Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. Uczelnia uzyskała fundusze na jego budowę ze środków Unii Europejskiej. - Wszystkie finałowe zespoły projektowe osiągnęły wysoki poziom w zarządzaniu projektami. PPEA jest jednak konkursem, w którym zwycięzca może być tylko jeden. W tym roku główną nagrodę otrzymała firma Best Construction za projekt Budowy budynku Centrum Edukacji Międzynarodowej w Kielnarowej koło Rzeszowa Centrum Edukacji Międzynarodowej stan budowy z listopada 2010 r. - Budując swoją pozycję i markę na rynku budowlanym szczególną uwagę poświęcamy najwyższym standardom obsługi naszych klientów oraz partnerskim relacjom ze wszystkimi firmami współpracującymi. Przy realizacji budów doradzamy i stosujemy najnowsze rozwiązania technologiczne. Staramy się poprzez to zagwarantować najwyższy standard i jakość świadczonych przez nas usług oraz terminowość przy realizacji inwestycji. Mamy świadomość, że nasze cele osiągniemy dzięki pracownikom, którzy są naszym największym atutem. Z drugiej zaś strony, właśnie dynamika rozwoju spółki zapewnia idealne warunki do rozwoju zawodowego zarówno doświadczonej kadrze, jak i początkującym adeptom sztuki budowlanej - mówi Jacek Pięta, prezes zarządu Best Construction. - Roboty budowlane prowadzone są przez specjalistów i fachowców z odpowiednim przygotowaniem zawodowym i doświadczeniem, którzy ze względu na podkarpackie tradycje zdobywali swoje ostrogi w zawodzie na wielu budowach zagranicznych, przeważnie w Niemczech. BEST Construction prowadzi działalność w oparciu o standardy zarządzania projektami wg IPMA, czego rezultatem są już dwie nagrody za najlepiej zarządzany projekt w Polsce. Pierwszą firma otrzymała w Poznaniu w 2008 roku za realizacje, również w ekspresowym tempie, galerii handlowej Capital Park. Kunszt spółki potwierdzają też inne nagrody i wyróżnienia, m. in. Nagroda Budowa Roku Podkarpacia (2008 i 2009 r.), Bezpieczna Budowa 2008, certyfikat Wiarygodna Firma Województwa Podkarpackiego (2009 r.), Złota Kula - Lider Województwa Podkarpackiego (2009 r.), Nagroda Podkarpackiego Klubu Biznesu (2009 r.). Po drugie: Efektywnie wykorzystywać środki unijne i wdrażać nowe technologie. Best Construction sp. z o.o. oprócz tego, że buduje obiekty dla inwestorów instytucjonalnych i prywatnych, korzystających z dofinansowania z UE - sama również jest 16 usłyszeli podczas uroczystej gali wręczenia nagród prezes zarządu Jacek Pięta oraz kierownik projektu Jerzy Gil z Best Construction sp. z o.o. Obaj zgodnie podkreślali, że wysoka kultura organizacyjna Inwestora, znakomita współpraca z nadzorującymi budowę, autorkami projektu budowlanego Panią Urszulą Pomianek i Panią Marią Smółką pozwalała na tak sprawne prowadzenie i tak szybkie zakończenie inwestycji. Szef projektu Jerzy Gil szczególnie dumny był z tego, że mógł dobierać sobie podwykonawców robót instalacyjnych spośród sprawnych, lokalnych przedsiębiorstw, jak np. Creo Sp. z o.o., która wykonała w budynku instalacje sanitarne. W lipcu 2009 roku Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie podpisała umowę z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości i rozpoczęła procedury przetargowe pod inwestycję o wartości przekraczającej 27 mln złotych. Idealnym miejscem pod budowę obiektu był Kampus uczelni w Kielnarowej. Po rozstrzygnięciu przetargu tam właśnie we wrześniu 2009 r. ruszyły roboty ziemne pod budowę nowego obiektu. Mimo, że pierwotny harmonogram przewidywał zakończenie prac w III kwartale 2011 roku, Best Construction zaproponowała skrócenie terminu o rok. Po akceptacji Inwestora oraz jednostki finansującej - już w październiku 2010 roku - a więc prawie na rok przed terminem, BEST Construction mogła oddać budynek Inwestorowi do dalszych przygotowań dla prowadzenia w nim zajęć. Stanisław Harpula, kanclerz Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie: Jedyni z Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej - Jako jedyna uczelnia niepubliczna w Polsce otrzymaliśmy na budowę Centrum Edukacji Międzynarodowej środki z programu Rozwój Polski Wschodniej na lata W Centrum o powierzchni użytkowej m² mieszczą się: sala audytoryjna dla 300 studentów, 2 sale wykładowe (konferencyjne), sale ćwiczeniowe i biblioteka multimedialna. Ale najważniejsze jest uruchomienie 15 laboratoriów nowoczesnych technologii tele-informatycznych, wyposażonych w specjalistyczny sprzęt najnowszej generacji. Są to m.in.: Laboratorium Podstaw Automatyki i Robotyki, Laboratorium Przetwarzania Obrazu i Rzeczywistości Wirtualnej, Laboratorium Inteligentnych Systemów Informacyjnych Diagnostyka Obrazowa, a także Laboratorium Grafiki Komputerowej i Sztuki Cyfrowej, Laboratorium Zdalnej Diagnostyki Medycznej i Laboratorium Technologii Bezprzewodowych. Dzięki tej inwestycji, liczba laboratoriów w WSIiZ wzrośnie do ponad 60. Cieszy mnie, że wykonawcą tej inwestycji została wyłoniona w drodze przetargu tak renomowana, innowacyjna i gwarantująca jakość na najwyższym poziomie firma, jaką jest Best Construction. Oczywiście przy realizacji tego projektu zadbaliśmy o jak najlepszą - z naszej strony - formułę współpracy z naszym partnerem wykonawczym.

17 Nauka Infrastruktura gospodarka: best construction sp. z o.o. nr 2/I bezpośrednim beneficjentem i korzysta ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny AEROPOLIS to jedno z najbardziej atrakcyjnych miejsc pod inwestycje w południowo-wschodniej Polsce. Powstaje tam już wiele zakładów, a więc i miejsc pracy. W części parku dedykowanej przedsięwzięciom innowacyjnym, położonej w podrzeszowskiej Rogoźnicy, BEST Construction inwestuje w budowę - kosztem 6,6 mln zł (w tym 3,6 mln zł to dotacja unijna) - Inkubatora technologiczno-badawczego branży budowlanej. siłą rozwoju Celem tego przedsięwzięcia jest zorganizowanie ośrodka specjalizującego się w prowadzeniu badań, zwłaszcza laboratoryjnych, które znajdą zastosowanie w przemyśle materiałów budowlanych. Istotnym priorytetem jest podnoszenie kwalifikacji personelu budowlanego, zarówno wykonawczego, jak i nadzorującego. Projektowane obok poletka zapewnią idealne warunki do przeprowadzania szkoleń i wdrożeń najnowocześniejszych, stosowanych na świecie rozwiązań materiałowych i technologicznych. W naszym regionie jest coraz więcej budów, a brakuje tego typu placówek badawczych mówi prezes zarządu Best Construction Inkubator będzie pracował nie tylko dla naszej firmy, ale także świadczył usługi dla wszystkich zainteresowanych. W przyszłości działalność tę pragniemy prowadzić w oparciu o coraz bardziej rozwijającą się współpracę z Politechniką Rzeszowską, a zwłaszcza z jej Wydziałem Budownictwa i Inżynierii Środowiska podkreśla Jacek Pięta. Po trzecie: Dobrze budować. Wobec takich osiągnięć nie dziwi obecny, wypełniony po brzegi, portfel kontraktów. Wśród najbardziej prestiżowych projektów BEST Construction można wymienić: rozbudowę zabytkowego Konwentu o.o. Bernardynów w Rzeszowie wraz z adaptacją poddasza istniejącego budynku klasztoru. A także budowę ogrodów nad istniejącym parkingiem w ścisłym centrum, tuż obok słynnego rzeszowskiego pomnika; Prof. dr hab. inż. Leonard Ziemiański Dziekan Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechniki Rzeszowskiej: Zbieżność celów... Politechnika Rzeszowska, a zwłaszcza Wydział Budownictwa, od dłuższego czasu współpracuje z firmą BEST Construction sp. z o.o. Jest to ugruntowana współpraca fot. Marian Misiakiewicz w zakresie szkolenia przyszłych kadr dla branży budowlanej, w formie praktyk studenckich, czy to dla studentów polskich, czy też korzystających z wymiany IAESTE, obcokrajowców. Na placach budów, realizowanych przez firmę, odbywają się również zajęcia pokazowe i dydaktyczne związane z realizacją procesu budowlanego. Mam nadzieję, że w związku z planowanym utworzeniem ośrodka badawczego tej firmy, pojawią się nowe płaszczyzny współpracy. Zastosowanie nowoczesnych urządzeń do badań laboratoryjnych betonu i kruszyw sprawia, iż przyszłe laboratorium będzie jedną z najnowocześniejszych placówek w regionie i jedną z lepiej wyposażonych w kraju. Poprzez plany prowadzenia szkoleń nasz Wydział upatruje szans na współpracę dydaktyczną z tym prężnym przedsiębiorstwem budowlanym, a przez to wzbogacenie naszego procesu nauczania. Cieszy nas zaangażowanie młodej i prężnej spółki BEST Construction Sp. z o.o. w szkolenie przyszłych inżynierów budowlanych. Z pracownikami tej firmy, z prezesem zarządu Jackiem Piętą tworzyliśmy już, z dużym powodzeniem, podobne przedsięwzięcia, jak realizowana przez nich budowa inkubatora technologicznego i szkoleniowego laboratorium branży budowlano-drogowej. Założone przez BEST Construction w tym projekcie cele wydają się być adekwatną odpowiedzią na obecne zapotrzebowanie rynku i naszego regionu, szczególnie w świetle planowanych, znaczących inwestycji drogowych oraz budowlanych w regionie. rozbudowę infrastruktury edukacyjnej campusu uczelnianego Państwowej Wyższej Szkoły Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu; kompleksowe wykonanie budynku hali sportowej i krytej pływalni w Powiatowym Centrum Sportowym w Staszowie; zaprojektowanie i budowę budynków mieszkalnych z garażami i zielonymi tarasami dla Spółdzielni Mieszkaniowej Energetyk w Rzeszowie; Potrzeba takich więcej... Firma Best Construction, jako dynamicznie rozwijające się przedsiębiorstwo, udowodniło, iż warto inwestować w rozwój kompetencji pracowników oraz realizować swoje inwestycje z wykorzystaniem dobrych, światowych praktyk zarządzania projektami. Dwukrotny finalista nagrody na najlepiej zarządzany projekt w Polsce także w 2010 roku sięgnął po najwyższy laur. Otrzymując nagrodę Polish Project Excellence Award 2010 przyznawaną przez Stowarzyszenie Project Management Polska, firma Best Construction udowodniła, iż realizuje projekty, które nie tylko spełniają oczekiwania klienta, lecz biorą pod uwagę zaangażowanie innych interesariuszy oraz rozwój pracowników. Jury Polish Project Excellece Award 2010 oraz asesorzy, jako główne czynniki sukcesu projektu Budowy budynku Centrum Edukacji Międzynarodowej w Kielnarowej k/rzeszowa wymieniają: Bardzo wysoki poziom satysfakcji Klienta (Inwestora) z wyników projektu. Nakierowanie na spełnianie oczekiwań Klienta Projektu (bliska współpraca z Klientem) Wspierającą przedsiębiorczość i kreatywność pracowników kulturę organizacyjną firmy Efektywne i bardzo racjonalne gospodarowanie zasobami rzeczowymi oraz ludzkimi Osiągnięcie zakładanej rentowności oraz terminowe zakończenie projektu. Polish Project Excellence Award wspiera profesjonalne zarządzanie projektami w osiąganiu wysokiego ich poziomu. Identyfikuje te projekty, które stanowią przykład doskonałego zarządzania. Nagrodzone przez SPMP zespoły projektowe, stanowią ważny i innowacyjny przykład dla innych. Ewa Bednarczyk Wice Prezes Stowarzyszenia Project Management Polska wykonanie kilku budynków mieszkalnych wielorodzinnych dla Spółdzielni Mieszkaniowej Projektant w Rzeszowie (te zadania w części realizuje Karpat-Bud Sp. z o.o., spółka zależna Grupy Best Construction). Jesteśmy dumni i cieszymy się z tego, że dodaje Jacek Pięta - przynajmniej wyższe podkarpackie uczelnie, takie jak Politechnika Rzeszowska, Uniwersytet, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania oraz Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska, tak konstruują zapisy w specyfikacjach przetargowych, aby mogły w nich startować lokalne firmy, takie jak nasza. Mam nadzieję, że za ich przykładem, również nowo wybrani podkarpaccy samorządowcy i inni zarządzający publicznymi pieniędzmi, nie będą na siłę podwyższać progów w specyfikacjach i przekonają się, że warto dać szansę prężnym lokalnym firmom, w których pracują przecież ich wyborcy. My - ze swej strony - mamy nadzieję, że wciąż będzie wzrastać dojrzałość wyborców, którzy są przecież pracownikami lokalnych firm, co w konsekwencji przełoży się na rozwój tych przedsiębiorstw, równie szybki jak BEST Construction - podkarpackiej spółki budowlanej. Marek Klimek Laboratorium BEST Construction BEST Construction Sp. z o.o Rzeszów ul. Mikołaja Reja 12 tel

18 nr 2/I Nauka Infrastruktura dla Biznesu: Technopark Gliwice Tworzenie Wspomaganie - Promocja O najważniejszych celach działania Parku Naukowo-Technologicznego Technopark- Gliwice Sp. z o. o. i sukcesach w tych dziedzinach z prezesem Zarządu prof. Janem Kosmolem, rozmawia Marek F. Klimek 18 - Jakie potrzeby stały się podwalinami idei powołania Technoparku Gliwice? - W Polsce istotnym hamulcem rozwoju jest brak sprawdzonych metod wprowadzania wyników badań naukowych do gospodarki. Szczególnie w regionie śląskim potrzeba aplikacji metod transferu wyników badań naukowych do gospodarki jest szczególnie istotna. Przez ostatnie kilkadziesiąt lat ten region był rozwijany dokładnie w przeciwnym kierunku, tj w kierunku technologii nierynkowych, w kierunku tzw. przemysłu ciężkiego - górnictwa, hutnictwa. W rezultacie zapóźnienia w technologiach High-Tech wydają się być większe niż w innych regionach kraju. A przecież region śląski należy do obszarów o jednym z największych w kraju potencjale badawczo-rozwojowym mamy tu 7 uczelni, 5 instytutów naukowo-badawczych, 13 ośrodków badawczo-rozwojowych. Wcześniej pracowały głównie dla potrzeb przemysłu ciężkiego. Należy więc stworzyć warunki, które umożliwiłyby skierowanie tego dużego potencjału intelektualnego na działania proinnowacyjne i inkubacyjne. Technopark Gliwice stanowi jedno z ogniw, które umożliwią realizację tego celu. - Historia działania Technoparku Gliwice nie jest długa, ale osiągnął pan już w tym dziele wiele sukcesów - Pierwsze koncepcje parku technologicznego w Gliwicach na obszarze Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Podstrefa Gliwice pojawiły się w 2000r. Autorami tego pomysłu byli dr inż. Jerzy Łoik, wiceprezes KSSE S.A. i prof. Jan Kaźmierczak zastępca prezydenta Gliwic. Studium wykonalności powstało 3 lata później, a jako podmiot Park Naukowo-Technolo- Spółka pozyskała środki finansowe na wybudowanie siedziby Technoparku Gliwice o powierzchni użytkowej ok m² giczny Technopark Gliwice Sp. z o.o. został powołany do życia 27 kwietnia.2004 roku przez trzech założycieli: Miasto Gliwice, Politechnikę Śląską i Katowicką Specjalną Strefę Ekonomiczną S.A. W 2006 r. W Technoparku Gliwice utworzone zostały pierwsze, innowacyjne firmy technologiczne, które otrzymały dofinansowanie na cele związane z nowymi technologiami. Natomiast oficjalne i uroczyste przekazanie Technoparku do użytkowania nastąpiło w czerwcu 2008 r. - Jak na tym skorzystały firmy w Technoparku? - Beneficjenci którzy zdecydowali się umieścić swoją siedzibę w naszych murach otrzymują pomieszczenia wyposażone w meble, sprzęt biurowy (komputery, drukarki, telefony) jak również warsztaty wyposażone w podstawowe media oraz meble. Część warsztatów została zagospodarowana przez Technopark. Znajdą się w nich między innymi: maszyna do szybkiego prototypowania Rapid Prototyping, maszyna do cięcia wysokociśnieniową strugą wodną WaterJet, nowoczesna technika pomiarowa współrzędnościowa i zaawansowane metody kształtowania z zastosowaniem pięcioosiowych centrów obróbkowych. Ponadto Technopark dysponuje zaawansowanym oprogramowaniem do projektowania CAD/ CAE. Zarówno urządzenia jak i oprogramowanie firmy mogą wykorzystywać na własne potrzeby. - Skąd wzięły się środki na obiekt tak zaawansowane technologicznie jego wyposażenie? - Zarząd Spółki zgłosił w 2005 roku wniosek do Funduszy Strukturalnych: Działanie 1.3 Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw o dofinansowanie wybudowania infrastruktury technicznej parku naukowo-technologicznego w Gliwicach i takie dofinansowanie uzyskał w kwocie około 17,5 mln zł. Pozostałą część dołożyli założyciele - Dlaczego zdecydowano się za założenie Parku właśnie w Gliwicach? - Zapotrzebowanie na technologie innowacyjne jest być albo nie być postindustrialnego regionu śląskiego, a praktyka światowa pokazuje, że realizowane to jest głównie przez małe i średnie przedsiębiorstwa. Z badań przeprowadzonych w ramach Studium wykonalności Technoparku Gliwice wynika, że region Gliwic należy do najkorzystniejszych pod względem poziomu klimatu biznesowego, co stanowi znaczący czynnik dla potencjalnych inwestorów i do zakładania nowych firm. - Jakie są zasadnicze cele działania Technoparku teraz i w przyszłości? - Wspomaganie tworzenia nowych, innowacyjnych firm technologicznych, transfer technologii do małych i średnich przedsiębiorstw i promocja przedsiębiorczości to nasze główne zadania. Oprócz tego, oczywiście, pozyskiwanie środków z Unii Europejskiej, a także realizacja prac badawczych i usługi pomiarowo kontrolne. Przede wszystkim poszukujemy udziałowców strategicznych, którzy są zainteresowani ulokowaniem swoich siedzib na naszym terenie. Technopark dysponuje działką o powierzchni ok. 1,1 hektara, co umożliwia budowę obiektu o powierzchni 6 8 tys. metrów kw. Mamy nawet swoje projekty. Chcemy, aby powstał nowy budynek, na które to przedsięwzięcie mamy nadzieję otrzymać dofinansowanie. Odpowiedni wniosek złożyliśmy do RPO WSl (działanie transfer technologii) i oczekujemy na rozstrzygniecie konkursu. Jeśli taka decyzja zapadnie, to od kwietnia 2011 r. możemy rozpocząć budowę. Zasadniczym naszym atutem jest tu bezpośrednie sąsiedztwo Politechniki Śląskiej i bardzo dobry dojazd z największego w Polsce skrzyżowania autostrad A1, A4 i Drogowej Trasy Średnicowej. Dlatego proponujemy objęcie udziałów w Spółce tym dużym firmom, które byłyby zainteresowane umieszczeniem swoich przedstawicielstw w Technoparku Gliwice. Biorąc pod uwagę taką lokalizację firma ma bezpośredni dostęp do laboratoriów i uczonych z Politechniki Śląskiej ale co może jeszcze istotniejsze, do absolwentów tej uczelni. - Czy udaje się te cele realizować? Jakie napotyka Pan trudności? - Największy sukces odnieśliśmy przy tworzeniu nowych firm. W ciągu dwóch lat ulokowało się ich w Technoparku 28, w większości tworzonych przez pracowników uczelni, tzw. firm

19 Nauka Infrastruktura dla Biznesu: Technopark Gliwice nr 2/I odpryskowych. Ten proces rozwija się bardzo dobrze, choć chętnie powitalibyśmy większą liczbę samodzielnych pracowników naukowych, profesorów prowadzących projekty badawcze. Tutaj pewnym ograniczeniem są możliwości lokalowe, ale jak już wspomniałem - mamy nadzieję wkrótce je rozwiązać. Uwypuklenie w działaniach promocyjnych Technoparku Gliwice jego funkcji inkubacyjnej wskazuje absolwentom, zwłaszcza Politechniki Śląskiej (ponad rocznie), gdzie można próbować zrealizować swoje zamiary innowacyjne i co ważne, jak to zrobić. Technopark oferuje specjalistyczne szkolenia z zakresu zaawansowanych technologii skierowane głównie do MŚP. wsparcia finansowego w postaci jednorazowej bezzwrotnej dotacji do wysokości 37 tysięcy zł. W ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki realizujemy także inne projekty, których nazwy mówią same za siebie: Techno-Kapitał, czyli zainwestuj w swoją przyszłość, Przedsiębiorczy naukowiec, Wsparcie dla osób pragnących założyć i prowadzić przedsiębiorstwo, Kreator innowacyjności - Jak oceniana jest dotychczasowa działalność Technoparku Gliwice? - Jesteśmy najmniejszym parkiem w Polsce, ale na 17 ocenianych niedawno przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości wypadliśmy na 4-5 miejscu. To moim zdaniem bardzo dobry wynik potwierdzający założenie o pozytywnym oddziaływaniu takich instytucji na transfer innowacyjnych technologii i że próba przeniesienia doświadczeń europejskich na obszar regionu śląskiego jest uzasadniona. Tym bardziej, że podobne warunki gospodarcze jakie są na Śląsku były w niektórych regionach Niemiec, Belgii czy Francji, gdzie obecnie znajdują się parki technologiczne powszechnie uważane jako wzór do naśladowania. Jest to o tyle istotne, że założyciele Technoparku Gliwice mieli z tymi ośrodkami długotrwałą współpracę - A z kim w tej chwili współpracuje Technopark Gliwice przy realizacji swoich projektów? - Mamy wiele umów o współpracy podpisanych przede wszystkim z PolitechnikąŚląską - Katedrą Inżynierii Chemicznej i Procesowej, Katedrą Mechatroniki, Instytutem Techniki Cieplnej, Katedrą Ochrony Powietrza, Katedrą Zarządzania i Inżynierii Bezpieczeństwa, Katedrą Fizykochemii i Technologii Polimerów, Katedrą Spawalnictwa, Instytutem Automatyzacji Procesów Technologicznych - A jak przebiega transfer nowoczesnych technologii? - Prowadzimy wiele szkoleń w ramach projektu Akademia Przedsiębiorczości realizowanego w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Kreator innowacyjności wsparcie innowacyjnej przedsiębiorczości akademickiej. Jego celem jest wyposażenie pracowników naukowych, studentów i absolwentów uczelni wyższych w wiedzę i umiejętności praktyczne potrzebne do założenia i prowadzenia działalności gospodarczej typu spin- -off i spin-out, wpływającej na wzrost poziomu innowacyjności gospodarki oraz na wzrost poziomu współpracy sfery nauki i biznesu. Projekt adresowany jest do studentów, absolwentów, doktorantów i pracowników naukowych uczelni z regionu śląska, czyli do osób bardzo dobrze przygotowanych, z olbrzymim potencjałem merytorycznym w obszarze wysokich technologii, lecz bez wystarczającej wiedzy do podjęcia ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej. Prowadzimy też szkolenia specjalistyczne w wybranych technologiach skierowane do pracowników przedsiębiorstw. Projekt ten jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki i jest w 100% dofinansowany ze środków Unii Europejskiej oraz budżetu państwa. Udział w tym projekcie jest całkowicie bezpłatny. Skorzystało z niego już ponad 500 osób. Obejmuje szkolenie z zakresu obsługi maszyn oraz oprogramowania inżynierskiego, w szczególności programowanie maszyn sterowanych numerycznie, nowoczesne metody obróbki ze szczególnym uwzględnieniem metody cięcia strumieniem wody, nowoczesne metody w obróbce skrawaniem, podstawy projektowania inżynierskiego (technicznego) CAD/CAM. Z uwagi na bardzo silne powiązania z Politechniką Śląską możemy podjąć się organizacji specjalistycznych szkoleń praktycznie z każdej dziedziny techniki. - Wiele osób obawia się rozpoczynania działalności gospodarczej z uwagi na konieczność ponoszenia od początku stałych kosztów z tym związanych. Czy i na to macie radę? - Projekt Własna firma Twoją drogą do sukcesu ma na celu dofinansowanie 20 nowopowstałych mikroprzedsiębiorstw tworzonych na terenie województwa śląskiego. Projekt skierowany jest do kobiet, osób do 25 oraz powyżej 45 roku życia spełniających dodatkowo kryteria szczegółowe. Zakwalifikowani uczestnicy projektu (40 osób) mogą ubiegać się o otrzymanie do 37 tysięcy złotych dofinansowania na zakup środków trwałych, środków obrotowych, promocję oraz o półroczne wsparcie pomostowe. Osoby przystępujące do projektu uzyskają pełne wsparcie szkoleniowe i doradcze. Uczestnictwo w szkoleniach jest jednym z warunków ubiegania się o wsparcie finansowe i pomostowe. Pomysły przyszłych przedsiębiorców zostaną ocenione na podstawie sporządzonych pod okiem doradców planów biznesu, które będą podstawą do przyznania W budynku wszystkie dostępne pomieszczenia warsztatowe i biurowe zostały całkowicie zagospodarowane przez 20 firm technologicznych. i Zintegrowanych Systemów Wytwarzania, Instytutem Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych, Katedrą Biotechnologii Środowiskowej, Katedrą Logistyki i Transportu Przemysłowego, Katedrą Konstrukcji Budowlanych, Katedrą Elektryfikacji i Automatyzacji Górnictwa, Instytutem Informatyki, Instytutem Automatyki, Centrum Inżynierii Biomedycznej, a także z Głównym Instytutem Górnictwa, Gliwicką Wyższą Szkołą Przedsiębiorczości, Instytutem Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników Oddział Zamiejscowy Farb i Tworzyw, Krakowskim Parkiem Technologicznym Sp. z o.o., Centrum Elektryfikacji i Automatyzacji Górnictwa EMAG, Instytutem Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Ośrodkiem Badawczo-Rozwojowym Urządzeń Mechanicznych OBRUM Sp. z o.o., Grupą MODUS w Krakowie, Rudzkim Inkubatorem Przedsiębiorczości Sp. z o.o. w Rudzie Śląskiej oraz Górnośląską Agencją Przekształceń Przedsiębiorstw S.A., Grupą Gumułka Euroedukacja, Instytutem Techniki i Aparatury Medycznej ITAM, Branżowym Ośrodkiem Badawczo-Rozwojowym Maszyn Elektrycznych KOMEL, Instytutem Szkła, Ceramiki, Materiałów Ogniotrwałych i Budowlanych, Oddział Materiałów Ogniotrwałych, Instytutem Inżynierii Chemicznej PAN, Instytutem Metali Nieżelaznych, Instytutem Spawalnictwa, Instytutem Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Centrum Mechanizacji Górnictwa KOMAG Ośrodkiem Badawczo-Rozwojowym Dźwignic i Urządzeń Transportowych DETRANS. - Dziękuję za rozmowę 19

20 nr 2/I 20 Nauka Przedsiębiorczość - Gospodarka: Politechnika Śląska w Gliwicach Odpowiedzialność spoczywa po naszej stronie... Z prof. dr hab. inż. Andrzejem Karbownikiem Rektorem Politechniki Śląskiej w Gliwicach rozmawia Antoni Szczęsny - Zewsząd słychać nawoływania do ścisłych związków świata nauki i badań z codzienną działalnością praktyczną, wytwórczą, usługową, tymczasem uczelnie zdają się produkować jajogłowych młodych ludzi zupełnie nieprzygotowanych do kreatywnej pracy w realnej rzeczywistości gospodarczej... - Muszę panu przerwać, ponieważ zupełnie nie zgadzam się z początkiem tej tezy. Jako rektor jednej z największych w kraju i najwyżej cenionych uczelni technicznej obserwuję zupełnie inne zjawisko. Wynikające zresztą z prowadzonej od lat polityki propagowania idei i ducha przedsiębiorczości wśród studentów, młodych pracowników naukowych, badaczy, decydujących się na intelektualne dokapitalizowanie tej placówki akademickiej. Naturalnie, nie każdy inżynier opuszczający mury swej Alma Mater staje się automatycznie biznesmenem, ale obserwuję rodzącą się tendencję wśród absolwentów do zakładania od razu na wstępie swej kariery zawodowej własnego przedsiębiorstwa. Jest to wynik zarówno obserwacji, ale przede wszystkim ich zaangażowania w jakiś obszar badawczy, sferę, często unikatową, niszową. Ci młodzi ludzie czego często się nie zauważa mają niespożytą energię i samozaparcie w dążeniu do celu, który choćby nawet miał być kojarzony z idee fixe, to jednak, wyzwala niesamowitą, godną podziwu, determinację. Rola uczelni jest bardzo delikatna. Z jednej strony nie zniechęcać przypominaniem o pewnych normach i szczeblach. Które należy pokonać, by osiągnąć sukces, z drugiej, by podtrzymywać zapał i działać tak, by kreatywne nastawienie do życia pracy miało charakter stabilny. Signum temporis... - Mamy obecnie do czynienia z sytuacją, w której kooperacja pomiędzy uczelniami a instytucjami okołoprzemysłowymi, gospodarczymi, t jest znakiem czasu. Pojawiają się potencjalne - bo przecież jeszcze trudno dziś mówić o realnych - szanse lepszego, głębszego uczestnictwa zarówno uczelni, jak i tych organizacji w przemianach, jakie się dokonują. Jesteśmy obecnie w pewnym okresie przełomowym i zaczynamy coraz głośniej mówić o tym, że dawne pewne wartości, które były podstawowymi wartościami na rynku w gospodarce, podlegają bardzo szybkim zmianom. Dawne wartości podlegają pewnej dewaluacji i my musimy w całym kraju, w każdym regionie, ośrodku akademickim potrafić umieć odnaleźć się na tym nowym poziomie. To jest pewnego rodzaju i szansa ale i konieczność, inaczej pozostaniemy jako ważny element kapitału intelektualnego regionów, kraju zmarginalizowani jako środowisko, nie będziemy odgrywać roli, jaką z natury rzeczy przypisuje się dziś na świecie kręgom akademickim: animowania rozwoju regionów i kraju, dawania impulsów do rozwijania najbardziej opłacalnych i ekonomicznie efektywnych dziedzin gospodarki na różnych szczeblach. Szansy na zmianę tej złej sytuacji upatruję w tworzeniu sieci uczelni na poziomie regionalnym i krajowym, by zespolić wysiłki zmierzające do przełamania sytuacji pewnego bezruchu na styku nauka i badania gospodarka. Nie mamy innego wyjścia - musimy się integrować, funkcjonować wspólnie. Prof. dr hab. Jan Pyka Rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach To dlatego staramy się utrzymywać i tworzyć ramy coraz szerszej współpracy z realnym światem gospodarki. Stałymi wykładowcami i gośćmi Politechniki są śląscy biznesmeni, którzy przekazują swą wiedzę i doświadczenie naszym studentom. W ten sposób ci ostatni mają szansę na to, by ich zderzenie z nią nie było zbyt bolesne i rozczarowujące. Myślę, że ta nasza misja ma o wiele większe znaczenie niż statystyki mówiące o imponujących liczbach inżynierów, których kształtuje nasza uczelnia. Chodzi bowiem nie tylko o wysoki poziom przygotowania merytorycznego absolwentów, ale równolegle o należyte przygotowanie ich do sprawnego i skutecznego poruszania się w środowiskach gospodarczych. Uroczystość nadania tytułu doktora honoris causa Politechniki Śląskiej prof. Jerzemu Buzkowi - Można zatem powiedzieć, że przed Uczelnia stoi spore wyzwanie w postaci promowania idei przedsiębiorczości wśród studentów... - Owszem. Nie mamy w tej sferze zbyt dużego doświadczenia ani osiągnięć. Ale chodzi tu zasadniczo o kształtowanie osobowości młodych, wykształconych Polaków w kontekście nie tylko gotowości do zmian, ale umiejętności zarządzania nimi. Te właśnie cechy chcemy wszczepiać w umysły przyszłych inżynierów przy wsparciu śląskich firm i Regionalnej Izby Gospodarczej i korzystając z ich doświadczeń. Przedsiębiorczość to przecież umiejętność zarządzania zmianami, otwieranie się na nie, wreszcie kreowanie ich. Chcemy zmienić dotychczasowy schemat, według którego ablowent uczelni technicznej kołatał do drzwi kolejnych firm i odchodził z kwitkiem bez pracy, bo po prostu go tam nie znano wcześniej. Dlatego też, poprzez zacieśnianie związków Politechniki z dziesiątkami i setkami przedsiębiorstw, angażowanie ludzi biznesu w życie uczelni, a studentów w życie firm, pragniemy doprowadzić do sytuacji, w której młody człowiek opuszczający mury uczelni już będzie wiedział dokąd skierować swe kroki, by znaleźć przychylność przyszłego pracodawcy. To jedna strona medalu. Drugą jest chęć zaszczepienia w jak największej grupie absolwentów determinacji do zakładania własnego biznesu. Przed namik staje więc bardzo poważne zadanie, polegające również na stworzeniu takiego systemu, który będzie wspierał naszych studentów po uzyskaniu przez nich dyplomu w ich poszukiwaniach, penetracjach, a w przyszłości i badaniach opartych o potencjał uczelni mam namyśli firmy typu spin-off, zakładane przez absolwentów i pracowników naukowych mogących korzystać z naszych laboratoriów i sprzętu badawczego. Ten ostatni kierunek wydaje mi się najbardziej pożądany w kontekście konieczności wspierania poszukiwań badawczych opracowywania nowych technologii i wdrażania ich w sferze gospodarczej, wytwórczej lub usługowej. - Jak ocenia pan Rektor obecne możliwości transferu technologii opracowywanych w Politechnice Śląskiej do przemysłu? - Nie jestem zadowolony stanem, z jakim mamy obecnie do czynienia i słabą pociechą jest to, iż wiele do zrobienia na tym polu jest w całym kraju, we wszystkich środowiskach akademickich. Istnieje zbyt duża przepaść pomiędzy środowiskiem nauki i badań a światem biznesu. Na poziomie państwa nie istnieją mechanizmy wsparcia, pobudzające wzajemne dążenia do zbliżenia się tych środowisk, ale też muszę to przyznać wiele uczelni żyje własnym, wewnętrznym życiem i skupia się przede wszystkim na produkowaniu jak największej liczby absolwentów. Tę chorą sytuację trzeba zmienić. Potrzebny jest jednak twórczy ferment na tym polu wśród ludzi nauki. Nie można całej odpowiedzialności za brak korzystania z dorobku polskiej nauki, za to, że nie jest on implementowany w gospodarkę zwalać na rzekomą niechęć do współpracy polskich przedsiębiorców. Wielkie i i duże przedsiębiorstwa zlecają uczelniom prace badawcze, ale wielka masa małych i średnich firm nawet o tym nie myśli, ponieważ odstrasza je biurokracja i formalizacja procesów zawierania umów dyktowane przez uczelnie. To trzeba zmienić. Musimy stać się bardziej przyjaźni i otwarci na współpracę z MŚP. - Dziękuję za rozmowę