Zanieczyszczenie światłem
|
|
- Seweryna Leśniak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Borys Wilk, Karolina Jarosińska, Jakub Senio, Rajmund Michalski W dobie coraz większej świadomości społeczeństwa w zakresie ochrony środowiska oraz ekologii, praktycznie wszyscy zdają sobie sprawę z istnienia takich zagrożeń jak zanieczyszczenia powietrza, wody czy gleby. Niewielu jednak zdaje sobie sprawę z istnienia zjawiska zanieczyszczenia środowiska światłem. Ten rodzaj zagrożenia dla środowiska naturalnego jest wciąż mało znanym zagadnieniem, pomimo że stanowi on duże niebezpieczeństwo zarówno dla ludzi, zwierząt, jak i roślin. W związku z czym jest w stanie znacząco zdestabilizować ekosystem Błękitnej Planety. Żeby dobrze rozumieć czym jest zanieczyszczenie światłem zacznijmy od podstaw. Jak zapewne każdy z nas wie, zanieczyszczeniem środowiska nazywamy stan wynikający z wprowadzania do powietrza, wody czy gruntu substancji stałych, ciekłych, gazowych, a także energii w takich ilościach i takim składzie, że może to ujemnie wpływać na zdrowie człowieka, przyrodę ożywioną, klimat, glebę, wodę oraz powodować inne niekorzystne zmiany np. korozję metali. Mówiąc o iluminacji jako czynniku zanieczyszczającym mamy oczywiście do czynienia z zanieczyszczeniem poprzez energię, ponieważ światło jest widzialną częścią promieniowania elektromagnetycznego odbieraną przez siatkówkę oka. Przyjmuje się, że zakresem widzialnym są fale o długości od 380 do 780 nm. Zjawisko omawiane w tym artykule definiuje się jako emisję światła, która przeszkadza min. w obserwacjach astronomicznych, czy w żerowaniu zwierząt. Być może to zdanie nie brzmi jak definicja jakiegoś poważnego zagrożenia jednak jest to mylne wrażenie. Zjawisko to w znaczący sposób wpływa na środowisko i nas samych, dlatego też warto poświęcić mu uwagę, a także we własnym zakresie zadbać o zmniejszenie niepotrzebnej emisji światła, skoro już segregujemy odpady, dbamy by nie emitować do atmosfery szkodliwych substancji, czy zanieczyszczeń do wód, dlaczego mielibyśmy pomijać dbanie o środowisko również w omawianym w tym artykule zakresie? Jasne niebo Pierwszym dostrzeżonym symptomem zanieczyszczenia środowiska przez nadmierną emisję światła był tzw. efekt jasnego nieba powodujący utratę naturalnego widoku rozgwieżdżonego nieboskłonu. Brak możliwości dostrzeżenia dużej części gwiazd powiększa stosowanie żółto-pomarańczowych lamp sodowych do oświetlania ulic. Naturalnym nocnym źródłem światła jest Księżyc, światło to widziane z Ziemi ma około 4000 K, oraz poświata nieba emitująca światło biało-niebieske. Lampy o barwie 4000 K i chłodniejszej zmieniają naturalny widok jaki powinniśmy oglądać patrząc w nocne niebo. Strona 1 z 5
2 Fot.1. Sztuczne oświetlenie Ziemi. Widok nocą z kosmosu [wg Po wyłączeniu latarni, okazało się, że niebo jest rozświetlone pomarańczową łuną, zjawisko to nie jest efektem występującym naturalnie w przyrodzie, jest to skutek działalności człowieka. Jako pierwsi na zjawisko to zwrócili uwagę astronomowie, którym efekt ten utrudniał, bądź nawet całkowicie uniemożliwiał, nocne obserwacje. Oni również, jako pierwsi, rozpoczęli walkę z tym problemem. Według badań brytyjskiego Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego, dwie trzecie ludności świata żyje w obszarach zanieczyszczonych przez światło. W krajach rozwiniętych jest jeszcze gorzej. W Stanach Zjednoczonych 97%, a w Unii Europejskiej 96% ludzi mieszka na obszarach, w których nocne niebo nigdy nie jest ciemniejsze niż przy Księżycu świecącym w kwadrze. W wielu miejscach USA, centralnej Europy, Japonii i Korei Południowej niebo nigdy nie staje się ciemniejsze niż w czasie tzw. zmierzchu żeglarskiego (Słońce 6-12 stopni pod horyzontem). W takich warunkach można zobaczyć jedynie planety i najjaśniejsze gwiazdy. Nie ma możliwości dostrzeżenia gołym okiem Drogi Mlecznej. Bardzo często oko nie jest nawet w stanie przystosować się do ciemności. We wrześniu 2001 roku ukazał się pierwszy "Atlas sztucznego oświetlenia nieba" wydany przez Brytyjskie Królewskie Towarzystwo Astronomiczne, który ukazuje skalę tego zjawiska na przestrzeni lat Mapa sztucznej jasności nieba w zenicie na poziomie morza, pozwala na porównanie zanieczyszczenia światłem w różnych miejscach na Ziemi. Mapa nie pokazuje bezpośrednio widoczności gwiazd, ale w przybliżeniu oznacza: kolor pomarańczowy - trudności w dostrzeżeniu Drogi Mlecznej, kolor czerwony - widać tylko 1% gwiazd. Kolor żółty oznacza poziom sztucznego zanieczyszczenia światłem równy naturalnej jasności nieba, czyli w efekcie całkowita jasność nieba jest podwojona. Zagrożenia dla zwierząt Naukowcy dowodzą, że łuna, która nocą rozjaśnia horyzont nad miastami, może mieć negatywny wpływ na życie zwierząt. Nawet jeśli żarówki nie oświetlają zwierząt bezpośrednio, światło odbija się od chmur, co czyni noce nienaturalnie jasnymi. Amerykanie, najbardziej zaangażowani w badanie tego zjawiska, obliczyli, że na dwóch trzecich powierzchni USA noc jest co najmniej o 10 proc. jaśniejsza niż na terenie niezamieszkanym. Biolodzy podejrzewają, że ta nienaturalna jasność zakłóca fizjologię i zachowania zwierząt aktywnych nocą. Szczególnie narażone na zanieczyszczenie światłem są ptaki. Krytyczne dla nich okresy to wiosna i lato, gdy miliony tych skrzydlatych stworzeń ruszają w drogę. Księżyc i gwiazdy to ich punkty orientacyjne. Sztuczne światło, zwłaszcza czerwone, dezorientuje je. Stada zderzają się z rozjarzonymi ścianami drapaczy chmur albo krążą wokół tych budynków aż do wyczerpania. Strona 2 z 5
3 Ornitolodzy podejrzewają, że maszty radiowe zakłócają także funkcjonowanie zmysłu magnetycznego, którym ptaki kierują się podczas przelotów. W szczycie sezonu migracji, wokół jednego drapacza chmur znajdowano po nocy, nawet kilkanaście tysięcy nieżywych ptaków różnych gatunków. Na świecie straty wśród tych zwierząt w okresie migracji sięgają nawet setek tysięcy sztuk dziennie. Warto także przytoczyć zdarzenie z 1954 r., kiedy to w bazie lotniczej w Georgii w ciągu dwóch nocy zginęło ponad ptaków, które zdezorientowane światłami pasa startowego, kierowały się prosto w jego powierzchnię. W nocy wiele gatunków węży, salamander i żab ogranicza poszukiwania pokarmu nawet podczas pełni Księżyca, a braki nadrabiają, gdy noc jest naprawdę ciemna. Światło, którym człowiek rozprasza ciemności, powoduje, że zwierzęta pozostają w ukryciu o kilka godzin dłużej. W rezerwacie w okolicach San Diego wyginęły wszystkie polujące nocą węże z gatunków Arizona elegans i Rhinocheilus lecontei. Nawet krótki błysk światła może spowodować, że niektóre gatunki rzekotek nieruchomieją na wiele godzin. W porze godów samce milkną, zamiast wabić samice. U niektórych gatunków rzekotek światło zmienia syntezę DNA i produkcję hormonów regulujących takie czynniki, jak zapas tłuszczu odkładanego na zimę czy pora składania jaj. Zwierzęta wodne są także wrażliwe na zanieczyszczenie światłem. Małe skorupiaki - rozwielitki żywiące się głównie glonami - wypływają w nocy na powierzchnię jeziora, a kiedy światła przybywa, opadają w głąb wody. Sztuczne oświetlenie zatrzymuje je kilka metrów poniżej powierzchni, gdzie są pożerane przez ryby. W konsekwencji glony rozwijają się ponad miarę, obniżając jakość wody. Toksyczne zakwity glonów częściej mogą się przytrafić w zbiornikach sąsiadujących z ludzkimi osiedlami. Jednym z najbardziej wymownych przykładów tego, jak groźne może być światło, są problemy żółwi. Rozjarzone tereny hoteli wybudowanych wokół plaż Florydy zniechęcają samice żółwi karetta, skórzastych i zielonych do wychodzenia na brzeg w porze składania jaj. Liczba młodych żółwi maleje z roku na rok. Tuż po opuszczeniu jaja powinny one jak najszybciej dotrzeć do morza. Instynkt każe im się kierować w stronę światła, ale w nadmorskim kurorcie ta wrodzona mądrość prowadzi je w przeciwnym kierunku. Nie udaje im się przed świtem zniknąć w oceanie, wyjadają je drapieżne ptaki, giną rozjechane przez samochody. W zagadkowy sposób światło zakłóca także zdolność ciem do unikania nietoperzy. Te nocne motyle słyszą ultradźwięki, za pomocą których wróg próbuje je namierzyć. Uciekające ćmy często i chaotycznie zmieniają kierunek lotu. Tymczasem w pobliżu lampy zachowują się tak, jakby ogłuchły i zapomniały o swojej obronnej strategii. To, że nocne owady gromadzą się wokół światła, oprócz nietoperzy wykorzystują m.in. gekony. Ciemności wybrało wiele małych gryzoni, nietoperzy, jedna piąta naczelnych i 80% torbaczy. Ekolodzy są przekonani, że ich zachowanie także może ulegać poważnym zmianom na terenach zanieczyszczonych światłem. Także zwierzęta, będące nocnymi łowcami, cierpią przez zanieczyszczenie światłem nie są w stanie zdobyć wystarczającej ilości pożywienia ponieważ są zdezorientowane sztucznym światłem. Dodatkowo światło destabilizuje wydzielanie hormonów w organizmach ssaków np. tych odpowiedzialnych za odkładanie tłuszczu, gdy zapadają w zimowy sen. Zapobieganie Wielu ludzi na świecie (nie tylko zawodowych astronomów) działa na rzecz ciemnego nieba w międzynarodowej organizacji Dark Sky Association. Jej celem jest edukacja społeczeństw, w szczególności osób odpowiedzialnych za tworzenie prawa, w zakresie upowszechniania piękna ciemnego, nocnego nieba. Istnieją metody poprawienia obecnego stanu. Jednym ze stosowanych sposobów, w różnych miejscach świata, jest montowanie lamp ulicznych świecących jedynie w dół. Lampa uliczna przed (lewa część zdjęcia) i po zainstalowaniu osłony ograniczającej od góry emisję światła (prawa część zdjęcia). Zmiana charakteru oświetlenia jest radykalna. Zamiast plamy światła oślepiającej wszystko dookoła widać dobrze oświetloną powierzchnię ziemi i niebo powyżej. Strona 3 z 5
4 Fot.2. Przykłady złej i dobrej instalacji oświetlenia ulicznego [ O ciemne niebo walczmy i my - nie używajmy świateł kiedy ich nie potrzebujemy. Ponadto powinniśmy m.in. rezygnować z kulistych lamp parkowych ponieważ świecą one również w górę. Zamiast nich należało by kożystać np. z lamp wyposażonych w specjalny daszek i pryzmatyczny klosz nieprzepuszczający światła w górę. Popularne reflektory montowane najczęściej na ścianach budynków należy instalować na odpowiedniej wysokości, tak aby snop światła był kierowany wyłącznie w kierunku ziemi, a nie na wprost. Z kolei podświetlane reklamy, czy budynki powinny być zabezpieczone specjalnymi osłonami. Istnieją normy wydane w różnych krajach regulujące ograniczenie zanieczyszczenia światłem. Powstaje także wiele inicjatyw chronienia ciemnego nieba takich jak np. Globe at Night, akcja ta ma swoją stronę internetową pod adresem Republika Czeska stała się w lutym 2002 roku pierwszym krajem, który wprowadził w życie ustawę prowadzącej do eliminacji zanieczyszczania atmosfery światłem. "Ustawa o ochronie atmosfery" przeszła przez obie izby czeskiego Parlamentu i została 27 lutego 2002 r. podpisana przez Prezydenta Vaclava Havla i zyskała moc prawną 1 czerwca 2002 roku. Wiadomość ta została podana na konferencji zorganizowanej przez międzynarodową organizację zajmującą się walką o ciemne niebo (International Dark-Sky Association, IDA). Organizacja ta działa od 1988 roku i zrzesza ponad 4 tysiące członków w 69 krajach. Dr David Crawford, astronom i wolontariusz w IDA, określił czeską ustawę jako "wielki krok naprzód" w walce ze świetlnym zanieczyszczeniem. Mamy nadzieję, że w ślad za Czechami pójdą inne kraje. Prawo wprowadzone przez naszych sąsiadów określa zanieczyszczenie światłem jako "każdą formę sztucznego oświetlenia, która jest rozpraszana poza oświetlany obszar, w szczególności jeśli rozpraszana jest ponad poziom horyzontu". Zgodnie z tą ustawą obywatele Republiki Czeskiej oraz organizacje są zobowiązane do przeciwdziałania zanieczyszczeniu światłem. Kluczem do realizacji nowego prawa ma być użycie specjalnych osłon na lampy uniemożliwiających emisję światła ponad linię horyzontu. Za złamanie nowego prawa przewidziano kary finansowe. Również Wielka Brytania prowadzi prace nad stworzeniem ustawy nakładającej kary na osoby prywatne lub firmy prowadzące szkodliwą emisję światła. Ustawa ta jest poniekąd analogiczna do praw regulujących emisję hałasu. Miejmy nadzieję, że podobne prawo zostanie również wprowadzone w Polsce. Umożliwi to nam wszystkim czerpanie radości z podziwiania rozgwieżdżonego nieba, a faunie i florze pozwoli wrócić do na ile to jeszcze możliwe normalnego funkcjonowania. Strona 4 z 5
5 Borys Wilk, Karolina Jarosińska, Jakub Senio, Rajmund Michalski Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania im. Gen. J. Ziętka, Wydział Techniki i Informatyki Adres URL źródła (wygenerowano 28/01/ :04): Strona 5 z 5
SP Klasa VI, temat 2
SP Klasa VI, temat 2 SP Klasa VI, temat 2 SP Klasa VI, temat 2 SP Klasa VI, temat 2 SP Klasa VI, temat 2 SP Klasa VI, temat 2 SP Klasa VI, temat 2 SP Klasa VI, temat 2 zagiąć NAUKOWCY SP Klasa VI, temat
Bardziej szczegółowoDzień dobry. Miejsce: IFE - Centrum Kształcenia Międzynarodowego PŁ, ul. Żwirki 36, sala nr 7
Dzień dobry BARWA ŚWIATŁA Przemysław Tabaka e-mail: przemyslaw.tabaka@.tabaka@wp.plpl POLITECHNIKA ŁÓDZKA Instytut Elektroenergetyki Co to jest światło? Światło to promieniowanie elektromagnetyczne w zakresie
Bardziej szczegółowo10 dobrych uczynków dla Ziemi. czyli jak na co dzień możemy dbać o przyrodę
10 dobrych uczynków dla Ziemi czyli jak na co dzień możemy dbać o przyrodę Zmniejszenie ilości odpadów Jak to możemy osiągnąć? Korzyści i zalety Korzystanie z tworzyw biodegradowalnych Nie marnujemy miejsca
Bardziej szczegółowoSamica nietoperza zwykle rodzi: 1. 10-15 młodych 2. 1-2 młodych 3. 3-5 młodych
Samica nietoperza zwykle rodzi: 1. 10-15 młodych 2. 1-2 młodych 3. 3-5 młodych Odpowiedź nr 2. Samice wychowujące młode żyją zwykle: 1. wspólnie (samica i samiec) 2. samotnie (samice) 3. w grupach, tzw.
Bardziej szczegółowoCechy oświetlenia zewnętrznego minimalizującego zanieczyszczenie światłem.
Cechy oświetlenia zewnętrznego minimalizującego zanieczyszczenie światłem. załącznik do regulaminu konkursu na zagospodarowanie terenu Instytutu Astronomicznego UWr ze szczególnym uwzględnieniem oświetlenia
Bardziej szczegółowoLiczmy gwiazdy, dopóki jest co liczyć
Liczmy gwiazdy, dopóki jest co liczyć Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca, CBK PAN Gdzie podziało się niebo? Świetlny smog Skala problemu Jasność/ciemność nieba Komu szkodzi zanieczyszczenie
Bardziej szczegółowoPaździernikowe tajemnice skrywane w blasku Słońca
Październikowe tajemnice skrywane w blasku Słońca Do tej pory zajmowaliśmy się po części opisem nieba nocnego. I to nie powinno dziwić: wszak ta pora nadaje się na obserwacje rozgwieżdżonego nieba. Tymczasem
Bardziej szczegółowoSkala jasności w astronomii. Krzysztof Kamiński
Skala jasności w astronomii Krzysztof Kamiński Obserwowana wielkość gwiazdowa (magnitudo) Skala wymyślona prawdopodobnie przez Hipparcha, który podzielił gwiazdy pod względem jasności na 6 grup (najjaśniejsze:
Bardziej szczegółowo1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd 5.
Budowa i ewolucja Wszechświata Autor: Weronika Gawrych Spis treści: 1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd
Bardziej szczegółowoAstroturystyka jako nowa forma ekoturystyki. Dr Tomasz Ściężor Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej
Astroturystyka jako nowa forma ekoturystyki Dr Tomasz Ściężor Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej Zanieczyszczenie świetlne jest to świecenie nieba wywołane przez rozpraszanie światła
Bardziej szczegółowowww.harcerskanatura.eu PROJEKT
PROJEKT kampania edukacyjna dla dzieci i młodzieży 4 żywioły przyjaciele człowieka cykl konkursów w szkołach główna nagroda w konkursach wymiana dzieci i młodzieży między Partnerami projektu program edukacyjny
Bardziej szczegółowoCiemne niebo nad Polską. Waldemar Ogłoza Izabela Pawlik
Ciemne niebo nad Polską Waldemar Ogłoza Izabela Pawlik www.as.up.krakow.pl/2009 Satelitarne zdjęcie nocnej Europy Rozproszone światło zanieczyszcza nocne niebo Polska w nocy Niekorzystne oświetlenie Kulisty
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne do poszczególnych działów programowych - klasa VI
Wymagania edukacyjne do poszczególnych działów programowych - klasa VI WSZECHŚWIAT I ZIEMIA Omawia budowę i zastosowanie kalendarza Podaje różnice między planetami a gwiazdami Podaje przykłady świadczące
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do technologii HDR
Wprowadzenie do technologii HDR Konwersatorium 2 - inspiracje biologiczne mgr inż. Krzysztof Szwarc krzysztof@szwarc.net.pl Sosnowiec, 5 marca 2018 1 / 26 mgr inż. Krzysztof Szwarc Wprowadzenie do technologii
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenie Światłem
Gimnazjum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 2 Rok 2017 1. Wstęp teoretyczny Rozwój cywilizacyjny, wprowadzenie sztucznego oświetlenia, wzrost populacji i gęstości zaludnienia spowodował nie tylko
Bardziej szczegółowoJaki jest Wszechświat?
1 Jaki jest Wszechświat? Od najmłodszych lat posługujemy się terminem KOSMOS. Lubimy gry komputerowe czy filmy, których akcja rozgrywa się w Kosmosie, na przykład Gwiezdne Wojny. Znamy takie słowa, jak
Bardziej szczegółowoProjekt Jak wykorzystać zasoby Internetu do efektywnej nauki biologii w gimnazjum?
Projekt Jak wykorzystać zasoby Internetu do efektywnej nauki biologii w gimnazjum? Autorzy: Weronika Frąckowiak Katarzyna Dobrowolska Paulina Dominiak Agata Bukowiecka Opiekun: Katarzyna Kowalska Spis
Bardziej szczegółowoTemat: Czym zajmuje się ekologia?
Temat: Czym zajmuje się ekologia? Z czym kojarzy Ci się pojęcie ekologia? Termin ekologia pochodzi z języka greckiego i utworzono go z dwóch wyrazów: oikos oznacza dom, środowisko lub miejsce życia; lógos
Bardziej szczegółowoJeden z narządów zmysłów. Umożliwia rozpoznawanie kształtów, barw i ruchów. Odczytuje moc i kąt padania światła. Bardziej wyspecjalizowanie oczy
I CO MU ZAGRAŻA Jeden z narządów zmysłów. Umożliwia rozpoznawanie kształtów, barw i ruchów. Odczytuje moc i kąt padania światła. Bardziej wyspecjalizowanie oczy pozwalają np. widzieć w ciemności. Zewnętrzne
Bardziej szczegółowoZagadnienia dla klasy 4 do I części konkursu (test)
Zagadnienia dla klasy 4 do I części konkursu (test) 1. Sposoby poznawania przyrody. 2. Kierunki geograficzne. 3. Zmiany położenia Słońca na niebie w ciągu doby i w różnych porach roku. 4. Składniki pogody
Bardziej szczegółowoW 30 lat od Raportu Komisji Brundtland Konwencja o Różnorodności Biologicznej
W 30 lat od Raportu Komisji Brundtland Konwencja o Różnorodności Biologicznej Czy dbamy o Naszą Wspólną Przyszłość? Anna Kalinowska Uniwersytet Warszawski Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem
Bardziej szczegółowoPowtórzenie i utrwalenie wiadomości zajęcie zaplanowane na 3 godziny lekcyjne (przyroda + technika) w klasie V szkoły podstawowej
Opracowanie Anna Nowak Blok tematyczny: Człowiek a środowisko Temat: Podstawowe potrzeby życiowe człowieka Powtórzenie i utrwalenie wiadomości zajęcie zaplanowane na 3 godziny lekcyjne (przyroda + technika)
Bardziej szczegółowoZakazywać i karać czy edukować? Rozwiązania prawne i inicjatywy edukacyjne w zakresie zanieczyszczenia świetlnego
Zakazywać i karać czy edukować? Rozwiązania prawne i inicjatywy edukacyjne w zakresie zanieczyszczenia świetlnego Marek Kubala Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Krakowska XXIV Konferencja Metodyczna
Bardziej szczegółowoZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW GAZÓW DLA ŚRODOWISKA. Patr
ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW GAZÓW DLA ŚRODOWISKA Patr Zanieczyszczenie atmosfery Największym niebezpieczeństwem dla naszej atmosfery są: tlenek węgla, tlenek azotu, dwutlenek siarki oraz pyły. Wszystkie
Bardziej szczegółowoWstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 6 Tomasz Kwiatkowski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Fizyki Instytut Obserwatorium Astronomiczne Tomasz Kwiatkowski, OA UAM Wstęp do astrofizyki I, Wykład
Bardziej szczegółowo1 Co to jest gwiazda? 2 Gwiazdozbiór. 3 Przedstawienie
Maria Myśkow Spis treści 1 Co to jest gwiazda?...3 2 Gwiazdozbiór...3 3 Przedstawienie...3 4 Znak zodiaku...4 4.1 Zodiak astronomiczny...4 4.2 Zodiak astrologiczny...5 5 Ekliptyka...6 6 Bibliografia:...6
Bardziej szczegółowoZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ Kryteria realizacji standardu zrównoważonego rozwoju Biuro organizacji Organizacja posiadająca swoje biuro lub korzystająca z dowolnego lokalu stara się zapewnić warunki sprzyjające
Bardziej szczegółowoJak działamy dla dobrego klimatu?
Jak działamy dla dobrego klimatu? Utrzymanie stanu czystości powietrza Zanieczyszczenia powietrza w istotny sposób wpływają na społeczeństwo. Grupy najbardziej narażone to: dzieci, osoby starsze oraz ludzie
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenie światłem w Ostrowcu Świętokrzyskim
Modernizacje oświetlenia ulicznego przeprowadzone w 2009 roku, w naszym mieście miały na celu dostosowanie oświetlenia naszych ulic do normy unijnej EN 13201. Niestety podczas prac modernizacyjnych nie
Bardziej szczegółowoFotometria i kolorymetria
9. (rodzaje receptorów; teoria Younga-Helmholtza i Heringa; kontrast chromatyczny i achromatyczny; dwu- i trzywariantowy system widzenia ssaków; kontrast równoczesny). http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny Pytania:
Układ Słoneczny Pytania: Co to jest Układ Słoneczny? Czy znasz nazwy planet? Co jeszcze znajduje się w Układzie Słonecznym poza planetami? Co to jest Układ Słoneczny Układ Słoneczny to układ ciał niebieskich,
Bardziej szczegółowoKroki: A Windows to the Universe Citizen Science Event. windows2universe.org/starcount. 29 października - 12 listopada 2010
Kroki: CZEGO potrzebuję? Długopis lub ołówek Latarka z czerwonym światłem lub do trybu nocnego GPS, dostęp do Internetu lub mapa topograficzna Wydrukowany Przewodnik obserwatora z formularzem raportu JAK
Bardziej szczegółowoDlaczego niebo jest niebieskie?
Dlaczego niebo jest niebieskie? Obserwując niebo, na pewno zastanawiacie się, jakie przyczyny powstawania różnych kolorów nieba, a zwłaszcza kolor błękitny. Odpowiedź na to pytanie brzmi: przyczyną błękitnego
Bardziej szczegółowoCZĘŚCIOWE ZAĆMIENIE SŁOŃCA CZY WARTO POŚWIĘCAĆ MU UWAGĘ?
Mariusz Krukar Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii Oddział w Krośnie CZĘŚCIOWE ZAĆMIENIE SŁOŃCA CZY WARTO POŚWIĘCAĆ MU UWAGĘ? Materiały własne z obserwacji: Prawie całkowitego zaćmieni Słońca w Szkocji
Bardziej szczegółowoZWIERZĘTA. z różnych stron ŚWIATA
ZWIERZĘTA z różnych stron ŚWIATA PROJEKT Projekt Nie znikaj poświęcony jest zagadnieniu bioróżnorodności. Choć słowo bioróżnorodność jest stosunkowo młode, to robi obecnie prawdziwą karierę. Niestety przyczyna
Bardziej szczegółowoPODSTAWY BARWY, PIGMENTY CERAMICZNE
PODSTAWY BARWY, PIGMENTY CERAMICZNE Barwa Barwą nazywamy rodzaj określonego ilościowo i jakościowo (długość fali, energia) promieniowania świetlnego. Głównym i podstawowym źródłem doznań barwnych jest
Bardziej szczegółowoFragment nadchodzącej książki: Zdrowie na Zawsze: czyli, czego nie powie Ci doktor Zbigniew Bryła
Tak wielu ludzi marzy o dobrym zdrowiu, inni je mają. Gratuluje Ci że jesteś tutaj. Większość tylko marzy, Ty zaś wiozłeś sprawy w swoje ręce. Wiara bez działania jest jak studnia bez wody. Nikt nie zadba
Bardziej szczegółowoWYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU
WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność
Bardziej szczegółowoOświetlenie w sypialni
Oświetlenie w sypialni Urządzając klasyczną sypialnię w całości na biało, nie musimy obawiać się, że będzie sprawiała wrażenie zbyt zimnej. Osoby, które chcą stworzyć odpowiedni nastrój - powinny postawić
Bardziej szczegółowoNOWOCZESNE TECHNOLOGIE LED. dla przemysłu i nie tylko lat. #
NOWOCZESNE TECHNOLOGIE LED dla przemysłu i nie tylko... 5 lat oszczędność przede wszystkim W dobie coraz droższej energii i wzrastającej świadomości poszanowania środowiska wszyscy zaczynamy poszukiwać
Bardziej szczegółowoZastosowanie filtrów w astronomii amatorskiej
Zastosowanie filtrów w astronomii amatorskiej Wyrózniamy różne rodzaje filtrów Filtry szerokopasmowe i wąskopasmowe Filtry słoneczne, księżycowe, polaryzacyjne Filtry LP Filtry mgławicowe wizualne i astrofotograficzne
Bardziej szczegółowoLampki biurkowe dla dzieci: najlepsze oświetlenie punktowe
Lampki na biurko dla dzieci. O czym należy pamiętać, wybierając lampki dla ucznia? Szykując szkolną wyprawkę dla ucznia nie można zapomnieć również o organizacji jego pokoju. To w nim nasze dziecko będzie
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z PRZYRODY dla klasy VI- rok szkolny 2018/2019
Wymagania edukacyjne z PRZYRODY dla klasy VI- rok szkolny 2018/2019 Program nauczania: Tajemnice przyrody Program nauczania przyrody w klasach 4 6 szkoły podstawowej realizowany przy pomocy podręcznika:
Bardziej szczegółowoEdukacja przyrodnicza
Edukacja przyrodnicza Wiedza przyrodnicza: Kl. Wymagania nie odróżnia roślin zielonych od drzew i krzewów. zbyt ogólnikowo opisuje budowę poznanych zwierząt. nie słucha zapowiedzi pogody w radiu i w telewizji.
Bardziej szczegółowoCzęść I Zmiany klimatu
Część I Zmiany klimatu 1. Nazwij kontynenty i oceany 2. Najciemniejsze kraje są najbardziej rozwinięte, nowoczesne 3. Najjaśniejsze najmniej rozwinięte czyli najbiedniejsze, 2014_UN_Human_Development_Report
Bardziej szczegółowoWłasności optyczne materii. Jak zachowuje się światło w zetknięciu z materią?
Własności optyczne materii Jak zachowuje się światło w zetknięciu z materią? Właściwości optyczne materiału wynikają ze zjawisk: Absorpcji Załamania Odbicia Rozpraszania Własności elektrycznych Refrakcja
Bardziej szczegółowoEkologiczna ścieżka edukacyjna
Ekologiczna ścieżka edukacyjna Lp. Treści ogólne Treści szczegółowe Osiągnięcia przedmiot klasa 1. Ekonomiczne i społeczne aspekty Uczeń potrafi: związków między człowiekiem i jego działalnością a środowiskiem.wartość
Bardziej szczegółowoROCZNY PROGRAM ROZWOJU TĘCZOWEGO PRZEDSZKOLA W DZIERZGONIU NA ROK SZKOLNY 2012/2013.
ROCZNY PROGRAM ROZWOJU TĘCZOWEGO PRZEDSZKOLA W DZIERZGONIU NA ROK SZKOLNY 2012/2013. Adres : ul. Słowackiego 4, 82-440 Dzierzgoń, woj. pomorskie data: 01.09.2012 r. Podczas opracowywania programu uwzględniono:
Bardziej szczegółowo(1) Na początku stworzył Bóg niebo i ziemię. (2) A ziemia była pustkowiem i chaosem; ciemność była nad otchłanią, a Duch Boży unosił się nad
(1) Na początku stworzył Bóg niebo i ziemię. (2) A ziemia była pustkowiem i chaosem; ciemność była nad otchłanią, a Duch Boży unosił się nad powierzchnią wód. (3) I rzekł Bóg: Niech stanie się światłość.
Bardziej szczegółowoTEMAT: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska?
1 TEMAT: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Imię i nazwisko ucznia Klasa.. Celem nauki jest stawianie hipotez, a następnie ich weryfikacja, która w efekcie prowadzi
Bardziej szczegółowoK A R T Y P R A C Y. projekt Anna Kaszuba-Dębska. krakowskialarmsmogowy.pl / polskialarmsmogowy.pl
K A R T Y P R A C Y Materiały do pracy z książką UWAGA!! SMOGOSMOK! dostępne na: krakowskialarmsmogowy.pl / polskialarmsmogowy.pl s c h e m a t z a j ę ć 1. Zapoznanie się z książką UWAGA!! SMOGOSMOK!
Bardziej szczegółowoBadania naukowe z udziałem uczniów i nauczycieli. Projekt Wygasz. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN
Badania naukowe z udziałem uczniów i nauczycieli. Projekt Wygasz. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Na początku są ludzie, a dopiero potem cała reszta Dokąd sięga pamięć
Bardziej szczegółowoZastosowanie diod elektroluminescencyjnych w pojazdach samochodowych
Zastosowanie diod elektroluminescencyjnych w pojazdach samochodowych Przygotował: Jakub Kosiński DIODA ELEKTROLUMINESCENCYJNA (LED - light-emitting diode) Dioda zaliczana do półprzewodnikowych przyrządów
Bardziej szczegółowo1. Wawelska Ludwika Pasteura. Oświetlenie przejść dla pieszych. 2. Wawelska - Raszyńska. Plan przejścia. Plan przejścia 3. Filtrowa Raszyńska (1)
1. Wawelska Ludwika Pasteura Oświetlenie przejść dla pieszych Wykonały: Linda Braun Agnieszka Kryczka Grupa SRD 2. Wawelska - Raszyńska 3. Filtrowa Raszyńska (1) 4. Filtrowa Raszyńska (2) Plan skrzyżowania
Bardziej szczegółowoPOZWALAJĄCYCH WYDŁUŻYĆ ŻYWOTNOŚĆ LAMPY DO PROJEKTORA 1) NALEŻY REGULARNIE CZYŚCIĆ I WYMIENIAĆ FILTR POWIETRZA.
10 PORAD POZWALAJĄCYCH WYDŁUŻYĆ ŻYWOTNOŚĆ LAMPY DO PROJEKTORA 1) NALEŻY REGULARNIE CZYŚCIĆ I WYMIENIAĆ FILTR POWIETRZA. Wyczyszczenie filtru powietrza raz na 3-6 miesięcy wyraźnie zwiększa efektywność
Bardziej szczegółowoŚródroczny kurs żeglarza jachtowego 2016/2017
Śródroczny kurs żeglarza jachtowego 2016/2017 27 Harcerska Drużyna Wodna Hufca Ziemi Mikołowskiej im. Bohaterów Powstań Śląskich Maciej Lipiński Meteorologia Meteorologia Meteorologia (gr. metéōron - unoszący
Bardziej szczegółowoOptyka stanowi dział fizyki, który zajmuje się światłem (także promieniowaniem niewidzialnym dla ludzkiego oka).
Optyka geometryczna Optyka stanowi dział fizyki, który zajmuje się światłem (także promieniowaniem niewidzialnym dla ludzkiego oka). Założeniem optyki geometrycznej jest, że światło rozchodzi się jako
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PRZYRODNICZA
EDUKACJA PRZYRODNICZA KLASA I Ocenie podlegają następujące obszary: środowisko przyrodnicze/park, las, ogród, pole, sad, zbiorniki wodne, krajobrazy/, środowisko geograficzne, historyczne, ochrona przyrody
Bardziej szczegółowoDym z komina ma wpływ na to, co jesz i czym oddychasz
Czym grozi palenie śmieci w kominku? Rocznie w Polsce produkuje się średnio 58 milionów m3 odpadów komunalnych. To jakby zapełnić śmieciami po dach Stadion Narodowy aż 58 razy. Część z odpadów staje się
Bardziej szczegółowoHałas statków powietrznych 2. Emisje z silników statków powietrznych. Ochrona środowiska
2 Lata 60-te XX wieku - wzrost zainteresowania problemami ochrony w sąsiedztwie lotnisk 1971 - uchwalenie przez Radę ICAO międzynarodowych norm i zalecanych metod postępowania w zakresie hałasu lotniczego
Bardziej szczegółowoSpalanie odpadów i wypalanie traw zagraża naszemu środowisku
Scenariusz warsztatów: Spalanie odpadów i wypalanie traw zagraża naszemu środowisku Scenariusz przewidziany jest do realizacji w szkołach podstawowych (kl. IV VI). Treści można poszerzyć bądź też zmodyfikować
Bardziej szczegółowoPostępowanie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko zakres KIP
Karta informacyjna przedsięwzięcia art. 3 ust. 1 pkt. 5 ustawy z 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
Bardziej szczegółowoZ Unią Europejską dbamy o środowisko
Opublikowano na Miasto Gliwice (https://gliwice.eu) Strona główna > Z Unią Europejską dbamy o środowisko Z Unią Europejską dbamy o środowisko Uaktualniono: 13.05.2019 / Sekcja: / drukuj [1] / pdf [2] Mija
Bardziej szczegółowoDlaczego człowiek tworzy parki narodowe? Jakie formy prawnej ochrony przyrody, stosowane są w naszym kraju. Które z tych form dają możliwość
Dlaczego człowiek tworzy parki narodowe? Jakie formy prawnej ochrony przyrody, stosowane są w naszym kraju. Które z tych form dają możliwość zachowania naturalnych krajobrazów dla następnych pokoleń? Omawialiśmy
Bardziej szczegółowo21. Jakie znamy choroby aparatu ruchu, jak z nimi walczyć i zapobiegać?
Biologia tematy lekcji klasa 2 1. Poznajemy budowę oraz znaczenie tkanek zwierzęcych. 2. Jakie cechy charakterystyczne posiadają gąbki i parzydełkowce? 3. Skąd wywodzi się nazwa płazińce i nicienie? 4.
Bardziej szczegółowoPrzedszkolak obserwator przyrody. Program edukacji przyrodniczej dla dzieci 5- i 6-letnich
Większą mądrość znajduje się w przyrodzie aniżeli w książkach Bernard z Clairvaux Przedszkolak obserwator przyrody Program edukacji przyrodniczej dla dzieci 5- i 6-letnich Opracowała: mgr Katarzyna Buczak
Bardziej szczegółowo17. Który z rysunków błędnie przedstawia bieg jednobarwnego promienia światła przez pryzmat? A. rysunek A, B. rysunek B, C. rysunek C, D. rysunek D.
OPTYKA - ĆWICZENIA 1. Promień światła padł na zwierciadło tak, że odbił się od niego tworząc z powierzchnią zwierciadła kąt 30 o. Jaki był kąt padania promienia na zwierciadło? A. 15 o B. 30 o C. 60 o
Bardziej szczegółowoLampa słoneczna, ścienna Esotec Sunny, stal szlachetna
Lampa słoneczna, ścienna Esotec Sunny, stal szlachetna Instrukcja obsługi Numer produktu: 571564 Strona 1 z 5 Instrukcje te odnoszą się wyłącznie do niniejszego produktu, zawierają one istotne informacje
Bardziej szczegółowoPraca kontrolna semestr IV Przyroda... imię i nazwisko słuchacza
Praca kontrolna semestr IV Przyroda.... imię i nazwisko słuchacza semestr 1. Ilustracja przedstawia oświetlenie Ziemi w pierwszym dniu jednej z astronomicznych pór roku. Uzupełnij zdania brakującymi informacjami,
Bardziej szczegółowoPROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY
PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY RUCH OBROTOWY ZIEMI Ruch obrotowy to ruch Ziemi wokół własnej osi. Oś Ziemi jest teoretyczną linią prostą, która przechodzi przez Biegun
Bardziej szczegółowoW systemie oświetleniowym Fomei jako światło górne zalecana jest lampa Boomlight
Światło górne Funkcją światło górnego jest w miarę równomierne oświetlenie całej przestrzeni planu zdjęciowego z natężeniem zależnym od światłoczułości stosowanego materiału zdjęciowego. Kierunek oświetlenia
Bardziej szczegółowoDlaczego Cele Zrównoważonego Rozwoju są ważne dla młodych ludzi?
Prezentacja Ośrodka Informacji ONZ Dlaczego Cele Zrównoważonego Rozwoju są ważne dla młodych ludzi? Slajd 1: strona tytułowa Slajd 2: Cele Zrównoważonego Rozwoju Trochę historii: Cofnijmy się do roku 2000,
Bardziej szczegółowo- 1 - OPTYKA - ĆWICZENIA
- 1 - OPTYKA - ĆWICZENIA 1. Promień światła padł na zwierciadło tak, że odbił się od niego tworząc z powierzchnią zwierciadła kąt 30 o. Jaki był kąt padania promienia na zwierciadło? A. 15 o B. 30 o C.
Bardziej szczegółowoPakiet nauczyciela: przewodnik obserwacji
Pakiet nauczyciela: przewodnik obserwacji Zachęć swoich uczniów do wzięcia udziału w ogólnoświatowej kampanii naukowej, polegającej na obserwacji gwiazd widocznych na niebie, jako wskaźnika zanieczyszczenia
Bardziej szczegółowoUczenie się biologii wymaga dobrej organizacji pracy Sposoby odżywiania się organizmów
Temat Uczenie się biologii wymaga dobrej organizacji pracy Sposoby odżywiania się Sposoby oddychania Sposoby rozmnażania się Bakterie a wirusy Protisty Glony przedstawiciele trzech królestw Wymagania na
Bardziej szczegółowoWciornastek tytoniowiec (Thrips tabaci Lindeman, 1888 ssp. communis Uzel, 1895
Wciornastek tytoniowiec (Thrips tabaci Lindeman, 1888 ssp. communis Uzel, 1895 1. Systematyka Rząd - przylżeńce (Thysanoptera) Rodzina - wciornastkowate (Thrypidae) 2. Biologia i opis gatunku: Gatunek,
Bardziej szczegółowoWstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 2 Tomasz Kwiatkowski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Fizyki Instytut Obserwatorium Astronomiczne Tomasz Kwiatkowski, shortinst Wstęp do astrofizyki I,
Bardziej szczegółowoWstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 2 Tomasz Kwiatkowski 12 październik 2009 r. Tomasz Kwiatkowski, Wstęp do astrofizyki I, Wykład 2 1/21 Plan wykładu Promieniowanie ciała doskonale czarnego Związek temperatury
Bardziej szczegółowoLider Lokalnej Ekologii. Zrównoważony rozwój a racjonalna gospodarka oraz ochrona zasobów wodnych
Lider Lokalnej Ekologii Zrównoważony rozwój a racjonalna gospodarka oraz ochrona zasobów wodnych Prywatna Szkoła Podstawowa w Redzie ul. Norwida 59 Dyrektor: Kazimierz Wróbel Koordynator: Anna Gerber Renata
Bardziej szczegółowoZapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;
Geografia listopad Liceum klasa I, poziom rozszerzony XI Ziemia we wszechświecie Zapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;
Bardziej szczegółowoWieczór pod gwiazdami - astronomiczny spacer.
Kółko Astronomiczne przy Publicznej Szkole Podstawowej w Łanach wyruszyło na obserwację "spadających gwiazd". czyli meteorów z roju Leonidów. Wieczór pod gwiazdami - astronomiczny spacer. Walburga Węgrzyk
Bardziej szczegółowoSpis treści. Od Autorów... 7
Spis treści Od Autorów... 7 Drgania i fale Ruch zmienny... 10 Drgania... 17 Fale mechaniczne... 25 Dźwięk... 34 Przegląd fal elektromagnetycznych... 41 Podsumowanie... 49 Optyka Odbicie światła... 54 Zwierciadła
Bardziej szczegółowoĆwiczenie Nr 11 Fotometria
Instytut Fizyki, Uniwersytet Śląski Chorzów 2018 r. Ćwiczenie Nr 11 Fotometria Zagadnienia: fale elektromagnetyczne, fotometria, wielkości i jednostki fotometryczne, oko. Wstęp Radiometria (fotometria
Bardziej szczegółowoTEMAT: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska?
1 TEMAT: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Imię i nazwisko ucznia Klasa.. Celem nauki jest stawianie hipotez, a następnie ich weryfikacja, która w efekcie prowadzi
Bardziej szczegółowoPODGRZEWACZE GAZOWE I PROMIENNIKI PODCZERWIENI DO OGRODÓW I TARASÓW
JAKIE OGRZEWANIE TARASOWE WYBRAĆ? PODGRZEWACZE GAZOWE I PROMIENNIKI PODCZERWIENI DO OGRODÓW I TARASÓW Lato to idealna pora na spędzanie czasu na świeżym powietrzu. Grill z rodziną, spotkania w ogrodzie
Bardziej szczegółowoŚwiatła robocze do ciągników rolniczych: LED czy halogen?
.pl https://www..pl Światła robocze do ciągników rolniczych: LED czy halogen? Autor: Ernest Jankowski Data: 27 czerwca 2017 Każdy ciągnik oryginalnie wyposażony jest w oświetlenie robocze, którego zadaniem
Bardziej szczegółowoPlan wynikowy. Klasa:4 Czas realizacji:1 miesiąc
Plan wynikowy Przedmiot:przyroda Klasa:4 Czas realizacji:1 miesiąc Wg. Programu DKW-4014-49/99 Opracowała: Dorota Łapińska Zespół Szkół w Łapach Dział LP. Temat lekcji Treść ścieżki Wymagania podstawowe
Bardziej szczegółowoTechniki Multimedialne
Techniki Multimedialne Laboratorium oświetlenie hali Po zbudowaniu, zaimportowaniu do programu 3ds Max oraz nadaniu odpowiednich materiałów hali trzeba pomyśleć o odpowiednim jej oświetleniu. W każdej
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenie światłem
Zanieczyszczenie światłem Życie na Ziemi od zarania dziejów podporządkowane było naturalnemu rytmowi dobowemu. Część organizmów w toku ewolucji przystosowała się do funkcjonowania za dnia, inne natomiast
Bardziej szczegółowoŚwiatła robocze do ciągników rolniczych: LED czy halogen?
https://www. Światła robocze do ciągników rolniczych: LED czy halogen? Autor: Ernest Jankowski Data: 10 czerwca 2019 Każdy ciągnik oryginalnie wyposażony jest w oświetlenie robocze, którego zadaniem jest
Bardziej szczegółowoZarządzanie barwą w fotografii
1 z 6 2010-10-12 19:45 14 czerwca 2010, 07:00 Autor: Szymon Aksienionek czytano: 2689 razy Zarządzanie barwą w fotografii Mamy możliwość używania cyfrowych aparatów fotograficznych, skanerów, monitorów,
Bardziej szczegółowoŚrodowisko przyrodnicze - ogólny
Ś R O D O W I S K O Środowisko to ogół elementów przyrodniczych i antropogenicznych (przyrody martwej i ożywionej, pozostających w stanie naturalnym lub przekształconym przez człowieka), tworzących otoczenie,
Bardziej szczegółowoZmysły. Wzrok 250 000 000. Węch 40 000 000. Dotyk 2 500 000. Smak 1 000 000. Słuch 25 000. Równowaga?
Zmysły Rodzaj zmysłu Liczba receptorów Wzrok 250 000 000 Węch 40 000 000 Dotyk 2 500 000 Smak 1 000 000 Słuch 25 000 Równowaga? Fale elektromagnetyczne Wzrok Informacje kształt zbliżony do podstawowych
Bardziej szczegółowoPLAN PRACY WYCHOWAWCZEJ, DYDATKTYCZNEJ I OPIEKUŃCZEJ na rok szkolny 2013/2014
PLAN PRACY WYCHOWAWCZEJ, DYDATKTYCZNEJ I OPIEKUŃCZEJ na rok szkolny 2013/2014 Plan pracy wychowawczo dydaktyczno opiekuńczej opracowano na podstawie: 1. Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty
Bardziej szczegółowoWyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą spektrometru siatkowego
Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. grupa II Termin: 19 V 2009 Nr. ćwiczenia: 413 Temat ćwiczenia: Wyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą spektrometru
Bardziej szczegółowoKSZTAŁTOWANIE OPTYMALNYCH WARUNKÓW PRACY PRZY WYSTĘPOWANIU HAŁASU ZAWODOWEGO I POZAZAWODOWEGO
KSZTAŁTOWANIE OPTYMALNYCH WARUNKÓW PRACY PRZY WYSTĘPOWANIU HAŁASU ZAWODOWEGO I POZAZAWODOWEGO Teresa LIS, Krzysztof NOWACKI, Krystyna BENTKOWSKA-SENATOR HAŁAS jeden z czynników, który ma szczególnie negatywne
Bardziej szczegółowoFale elektromagnetyczne to zaburzenia pola elektrycznego i magnetycznego.
Fale elektromagnetyczne to zaburzenia pola elektrycznego i magnetycznego. Zmienne pole magnetyczne wytwarza zmienne pole elektryczne i odwrotnie zmienne pole elektryczne jest źródłem zmiennego pola magnetycznego
Bardziej szczegółowoEnergetyk-Elektronik-Bytom.net
Moje miasto nocą Autor: Krystian Czerny 5a 1961 08.02.2010. Zmieniony 13.03.2010. Dostałem do sprawdzenia (testowania) aparat z prawdziwego zdarzenia, a mianowicie Canon EOS 3D. Nie zastanawiając się długo,
Bardziej szczegółowoPojęcie Barwy. Grafika Komputerowa modele kolorów. Terminologia BARWY W GRAFICE KOMPUTEROWEJ. Marek Pudełko
Grafika Komputerowa modele kolorów Marek Pudełko Pojęcie Barwy Barwa to wrażenie psychiczne wywoływane w mózgu człowieka i zwierząt, gdy oko odbiera promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu światła
Bardziej szczegółowo