TEMAT: OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM RENTGENOWSKIM W PEDIATRII

Transkrypt

1 OCHRONA RADIOLOGICZNA PACJENTA TEMAT: OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM RENTGENOWSKIM W PEDIATRII CZAS WYKŁADU

2 Dlaczego tak ważna jest ochrona radiologiczna w pediatrii? zachodzi duża ilość podziałów komórkowych narażenie wrażliwych narządów jak gonady, szpik kostny, soczewki kumulacja dawek możliwość indukowania nowotworów jako następstwo mutacji genowych (skutki stochastyczne) 2

3 Najistotniejsze dla funkcjonowania komórki jest uszkodzenie DNA uszkodzenie podwójnej nici DNA uszkodzenie pojedynczej nici DNA uszkodzenie zasad (purynowej lub pirymidynowej) mutacje punktowe powstawanie krzyżowych połączeń białek jądrowych i DNA Najtrudniejsze do naprawienia jest uszkodzenie podwójnej nici DNA 3

4 SKUTKI STOCHASTYCZNE (prawdopodobne) nie ma dawek minimalnych, progowych mogą indukować powstawanie nowotworów SKUTKI DETERMINISTYCZNE (progowe) przy przekroczeniu dawki progowej może powstać: zaćma sterylizacja ostra choroba popromienna 4

5 DEFINICJA RÓŻNYCH DAWEK DAWKA POCHŁONIĘTA [D]- grej [Gy] 1 kg materiału pochłania energię 1 dżula DAWKA RÓWNOWAŻNA [H]- siwert [Sv] uwzględnia skutki biologiczne wywoływane przez różne rodzaje promieniowania (współczynnik dla promieniowania X wynosi 1) DAWKA SKUTECZNA [E]- suma wszystkich dawek równoważnych w tkankach pomnożonych przez odpowiedni współczynnik wagowy danej tkanki lub narządu 5

6 Współczynniki wagowe poszczególnych tkanek Narząd lub tkanka Współczynnik wagowy gonady 0,20 szpik czerwony, jelito grube, płuca, żołądek 0,12 pęcherz, gruczoły piersiowe, wątroba, przełyk, tarczyca 0,05 skóra, powierzchnia kości 0,01 Pozostałe 0,05 6

7 Dawka [Sv] Skutki napromieniowania do 0,25 - brak wykrywalności skutków klinicznych 0,25-0,50 - zmiany w obrazie krwi 0,50-1,00 - mdłości, zmęczenie 1,00-2,00 - mdłości, wymioty, wyczerpanie, mniejsza żywotność, biegunka 2,00-4,00 - mdłości, wymioty, niezdolność do pracy, pewna ilość zgonów 4,00-6,00-50% zgonów (w czasie 2-6 tygodni) 6,00 i więcej - prawie stu procentowy zgon 7

8 RYZYKO USZKODZENIA POPROMIENNEGO Tkanka Rodzaj uszkodzenia Ryzyko ( % ) Dawka Promieniowania [Gy] soczewka oka zaćma >5 >6 mózg, rdzeń kręgowy martwica <1 50 nerwy obwodowe demielinizacja 5 65 wątroba zapalenie płuco zapalenie

9 Badana okolica Dawka otrzymana przez szpik kostny [mgy] Gonady Mężczyźni [mgy] Gonady Kobiety [mgy] czaszka 0,1 <0,01 <0,01 klatka piersiowa 0,02 <0,01 <0,01 kręgosłup lędźwiowy żołądek, górny odcinek prz.pok. 0,6 1, ,02 0,4 urografia 0,25 1,5 3 miednica 0,2 3 1,5 9

10 DAWKI REFERENCYJNE Zdjęcie Dawka [mgy] Kl. piersiowa PA 0,3 Kl. piersiowa LAT 1,5 Czaszka AP/PA 5,0 Czaszka LAT 3,0 Kręgosłup L AP 10 Kręgosłup L LAT 30 Miednica 10 Zęby (zdj. punktowe) 5 10 FLUOROSKOPIA 25

11 PROBLEMY BADAŃ RENTGENOWSKICH W PEDIATRII 1. wiek współpraca lub jej brak 3. inne, specyficzne warunki wykonywania zdjęć i badań 4. inna budowa organizmu dziecka i młodzieży 11

12 Rozkład szpiku czerwonego w poszczególnych kościach w % narząd dziecko dorosły czaszka 29,5 8,5 kończyna górna 10,7 2,5 kończyna dolna 16,3 0 żebra 9,2 15,2 kręgosłup 15,2 40,1 12

13 Lp. Rodzaj badania (1) Dawka (2) [mgy] 1. Radiografia klatki piersiowej (poza noworodkami) projekcja PA/AP 0,1 projekcja LAT 0,2 2. Radiografia klatki piersiowej noworodków projekcja AP 0,08 3. Radiografia czaszki projekcja PA/AP 1,5 projekcja LAT 1 4. Radiografia miednicy niemowlęta 0,2 starsze dzieci 0,9 5. Radiografia brzucha z użyciem wiązki poziomej 1 lub pionowej (1) wartość poziomów referencyjnych dla pozostałych badań są obecnie nieokreślone; (2) poziomy referencyjne odnoszą się do standardowego pacjenta w wieku 5 lat (z wyłączeniem badań noworodków i niemowląt). 13

14 Najlepszą ochroną jest wstrzymanie się od badań z użyciem promieni rentgenowskich Obrazy nie muszą być piękne lecz diagnostyczne ALARA As Low As Reasonably Achievable Optymalizacja dawek nie znaczy minimalizacja 14

15 Najlepszą ochroną jest wstrzymanie się od badań z użyciem promieni rentgenowskich Wykorzystujemy badania usg i usg doppler: -badania jamy brzusznej i miednicy -przezczaszkowe u niemowląt -ocena narządu ruchu -obecność płynu w jamach opłucnowych 15

16 Najlepszą ochroną jest wstrzymanie się od badań z użyciem promieni rentgenowskich Badania MR: -OUN -miednicy i jamy brzusznej -narządu ruchu -układu naczyniowego 16

17 DLA OCHRONY PACJENTA JEST BARDZO WAŻNE 1. Wyposażenie pracowni rtg 2. Właściwie wypełnione skierowanie 3. Wybór odpowiedniego badania z użyciem pr. rtg 4. Wykonanie zdjęć lub badania dynamicznego 17

18 1. Wyposażenie pracowni rtg 2. Właściwie wypełnione skierowanie 3. Wybór odpowiedniego badania z użyciem pr. Rtg 4. Wykonanie zdjęć lub badania dynamicznego 18

19 -wysokiej klasy generator ( ma) -odprowadzalna kratka przeciwrozproszeniowa -możliwość dodatkowej filtracji -wzmacniacze ekranu o dużej średnicy do prześwietleń oraz skopia pulsacyjna -folie wzmacniające ( minimum 400) -kasety, stoły oraz kratki z obudową z włókien węglowych Diagnostyka obrazowa pod redakcją B. Pruszyńskiego 19

20 1. Wyposażenie pracowni rtg 2. Właściwie wypełnione skierowanie 3. Wybór odpowiedniego badania z użyciem pr. rtg 4. Wykonanie zdjęć lub badania dynamicznego 20

21 Skierowanie powinno zawierać: 1. imię i nazwisko oraz datę urodzenia i masę ciała 2. rozpoznanie kliniczne 3. istotne wyniki wykonanych badań (badanie fizykalne, badanie laboratoryjne, inne) 4. dotychczas wykonane badania obrazowe 5. PYTANIE, NA KTÓRE LEKARZ KIERUJĄCY OCZEKUJE ODPOWIEDZI 6. informacje o ewentualnych uczuleniach, jeżeli wymagane jest podanie dożylne kontrastu 7. stan,wydolność nerek 8. zgodę rodziców lub opiekunów prawnych bądź badanego 9. pieczątkę i podpis kierującego Data OM u dziewcząt miesiączkujących, możliwość ciąży 21

22 1. Wyposażenie pracowni rtg 2. Właściwie wypełnione skierowanie 3. Wybór odpowiedniego badania z użyciem pr. rtg 4. Wykonanie zdjęć lub badania dynamicznego 22

23 Na podstawie właściwego skierowania lekarz radiolog: 1. wybiera odpowiednie badanie obrazowe 2. podczas jego wykonywania decyduje o ewentualnych dodatkowych zdjęciach 3. podejmuje decyzję o zakończeniu badania 4. OPISUJE BADANIE! 23

24 1. Wyposażenie pracowni rtg 2. Właściwie wypełnione skierowanie 3. Wybór odpowiedniego badania z użyciem pr. rtg 4. Wykonanie zdjęć lub badania dynamicznego 24

25 TECHNIK ELEKTRORADIOLOGII 1. właściwe ułożenie i unieruchomienie pacjenta 2. ograniczenie pola naświetlania 3. odległość źródła promieniowania od badanego 4. użycie lub nie kratki przeciwrozproszeniowej 5. wprowadzenie dodatkowej filtracji 6. folie wzmacniające zastosowanie osłon 8. wybór odpowiednich parametrów kv i mas 9. zakaz wykorzystania podglądu 10. osłony dla osób towarzyszących 11. przy wykonywaniu zdjęć przyłóżkowych ochrona pacjentów znajdujących się w sąsiedztwie 12. po zakończonym badaniu na skierowaniu wpisuje dawkę lub warunki ekspozycji 25

26 osłony ołowiowe bobiks 26

27 Par.11 rozp. Ministra Zdrowia z dnia Wykonywanie badań rentgenodiagnostycznych u osób poniżej 16 roku życia, oprócz spełnienia wymagań określonych w 11, wymaga ponadto: 1)unieruchamiania niemowląt lub małych dzieci przy użyciu bobiksu lub innego urządzenia spełniającego tę funkcję; 2)stosowania osłon na narządy promienioczułe, gdy w trakcie badania mogą znaleźć się w obrębie, lub pobliżu pierwotnej wiązki promieniowania, jeżeli nie uniemożliwi to poprawnego wykonania badania. 2. Wykonanie badania rentgenowskiego u osób poniżej 16 roku życia należy odnotować w książce zdrowia dziecka. 3. Optymalne fizyczne parametry techniczne badań rentgenodiagnostycznych z zakresu radiologii pediatrycznej określa tabela B załącznika nr 7 do rozporządzenia

28 1. Jeżeli w czasie wykonywania badania rentgenodiagnostycznego zachodzi konieczność podtrzymywania pacjenta, czynność tę wykonuje osoba, która: 1) ukończyła 18 lat; 2) nie jest w ciąży; 3) została wyposażona w fartuch i rękawice ochronne z gumy ołowiowej; 4) została poinstruowana o sposobie postępowania i poinformowana o ryzyku radiacyjnym 2. Czynności, o których mowa w ust. 1, w warunkach ambulatoryjnych wykonywać może również członek rodziny lub opiekun pacjenta spełniający wymagania określone w ust. 1 28

29 Projekcja Kl.pier.AP leżąc Kl.pier. AP leżąc Kl.pierś.PA stojąc AP jama brzuszna Czaszka PA lub AP Odległoś ć Ogniskofilm[cm] Kratka p/rozp roszen iowa 6 miesięc y mas-kv 2 lata maskv ręka 100 nie 0,3-60 0,5-60 0, lat maskv 100 nie 0,8-65 0,8-75 1, lat mas- kv lat maskv 115 tak nie tak 2,0-65 bez kratki , tak 6, , Czaszka bok 100 tak 3, Kość ramienna 100 nie 1,0-60 1, ,5-60 3,2-60 Łokieć AP 100 nie 0,8-60 1, ,5-60 3,2-60 0,8-60 1,4-60

30 Badanie dynamiczne z wykorzystaniem prześwietlenia wykonuje lekarz radiolog łącznie z technikiem elektroradiologii stosując WSZYSTKIE ZASADY OCHRONY MINIMUM ŚWIECENIA + dokumentacja zdjęciowa INFORMACJĘ O PRZEPROWADZONYCH BADANIACH Z UŻYCIEM PR. RTG ZAMIESZCZA SIĘ W KSIĄŻECZCE ZDROWIA DZIECKA 30

31 31 ZDJĘCIA RTG KLATKI PIERSIOWEJ Stanowią ponad 50% zdjęć rtg u dzieci niemowlęta i małe dzieci - zdjęcia na leżąco a-p, mogą być również w pozycji pionowej - bardzo krótkie czasy ekspozycji (0,002-0,005 s) - bez kratki rozproszeniowej - czasami wykonuje się zdjęcie całego ciała babygram - często są to zdjęcia przyłóżkowe - unieruchomienie!! osłony!!

32 32 niewydolność oddechowa

33 33 osłona na dolną część tułowia

34 Dzieci starsze - powyżej 8. roku życia - zdjęcia na stojąco w projekcji p-a - z kratką przeciwrozproszeniową - uzupełniające zdjęcia w projekcji bocznej (nie rutynowo) - przy podejrzeniu ciała obcego w drogach oddechowych wykonuje się zdjęcie we wdechu i wydechu - ograniczenie pola naświetlania - osłony na gonady 34

35 Zdjęcia układu kostnego - druga grupa najczęściej wykonywanych zdjęć u dzieci - pourazowe - podejrzenie wad wrodzonych - skrzywienia kręgosłupa - ocena wieku szkieletowego - tylko ze wskazań zdjęcia porównawcze - b. rzadko dla oceny stawów biodrowych (badaniem wiodącym jest USG) - poza tym obowiązują wszystkie zasady wykonywania zdjęć u dorosłych - PAMIĘTAMY O OSŁONACH!! 35

36 36 podejrzenie zapalenia zatok obocznych nosa

37 37 stan po urazie

38

39 Badanie układu pokarmowego NIEMOWLĘTA - diagnostykę w znakomitej większości przypadków rozpoczynamy od badań usg (refluks żołądkowoprzełykowy, zwężenie kanału odźwiernika, podejrzenie wgłobienia) - podejrzenie niedrożności przełyku- zdjęcie z cewnikiem wprowadzonym do przełyku BEZ KONTRASTU - zdjęcie przeglądowe przy podejrzeniu niedrożności - diagnostyka wad wrodzonych - podejrzenie zarośnięcia odbytu- zdjęcie w pozycji pionowej głową w dół z zaznaczonym na skórze odbytem - odprowadzenie wgłobienia jelit może być pod kontrolą USG lub prześwietlenia 39

40 40 podejrzenie zwężenia kanału odźwiernika

41 Badanie układu pokarmowego DZIECI STARSZE I MŁODZIEŻ - choroba Crohna- wlew dwukontrastowy jelita cienkiego, enterokliza TK i enterokliza MR - choroba Hirschsprunga (megacolon congenitum)- wlew kontrastowy BEZ WLEWU CZYSZCZĄCEGO - diagnostyka obrazowa zaburzeń wchłaniania - diagnostyka wad wrodzonych - diagnostyka ostrego brzucha 41

42 Badanie układu moczowego - PIERWSZYM BADANIEM WINNO BYĆ USG - cystouretrografia mikcyjna wykonywana jako diagnostyka wad wrodzonych i refluksu -urografia 42

43 43 cystografia przed i w trakcie mikcji

44 Cystografia przed i po mikcji 44

45 cystografia- prawostronny refluks pęcherzowo- moczowodowy 45

46 urografia osłona 46

47 STOMATOLOGIA 1. zdjęcia wewnątrzustne 2. zdjęcia pantomograficzne 3. zdjęcia. cefalometryczne- niezbędne dla zaplanowania leczenia ortodontycznego 4. tomografia komputerowa wiązki stożkowej, (ang. Cone Beam Computed Tomography CBCT), nazywaną też stomatologicznym obrazowaniem wolumetrycznym (ang. Dental Volumetric Tomography DVT). BEZWZGLĘDNIE KONIECZNE OSŁONY tarczyca 2. gonady

48 Zdjęcia wewnątrzustne 1. zębowe 2. zgryzowo- skrzydłowe 3. zgryzowe- szczególnie przydatne u małych dzieci 48

49 Dawka promieniowania w CBCT może wahać się od 45 mikrosivertów do 650 mikrosivertów i zależy od rodzaju aparatu, ustawionych parametrów badania i obszaru badania. Dla porównania dawka promieniowania przy obrazowaniu całości uzębienia za pomocą radiografii analogowej wynosi 150 mikrosivertów, a dla analogowego zdjęcia panoramicznego 54 mikrosiverty Dawka promieniowania w CBCT jest niższa niż w klasycznej tomografii komputerowej 49

50 BADANIA TK W PEDIATRII 1. urazy głowy i wielomiejscowe 2. ostre stany neurologiczne 3. diagnostyka schorzeń układu oddechowego- zmiany przerzutowe i pierwotne łącznie z wadami wrodzonymi 4. ocena rozległości zmian nowotworowych narządów jamy brzusznej 5. wady i nowotwory układu kostnego 6. anomalie i wady układu naczyniowego 7. kontrola po zabiegach neurochirurgicznych- ocena wielkości układu komorowego 50

51 Dawki w TK 1. CTDI- Computed Tomography Dose Index [mgy] 2. DLP- Dose Lenght Product [mgy cm] CTDI oznacza współczynnik dawki na pojedynczą warstwę Dawkę tę oznacza się na fantomie DLP jest wpółczynnikiem dawki łącznej dla jednej serii końcowa DLP jest sumą wszystkich serii 51

52 DOBÓR ODPOWIEDNICH PARAMETRÓW 1. obrót lampy- poniżej 1 s 2. przesuw stołu- pitch >1 (1,5 lub 2) 3. kv i ma 4. grubość warstwy 5. zakres badania 6. fazowość, badania dynamiczne 52

53 Skierowanie powinno zawierać: 1. imię i nazwisko oraz datę urodzenia i masę ciała 2. rozpoznanie kliniczne 3. istotne wyniki wykonanych badań (badanie fizykalne, badanie laboratoryjne, inne) 4. dotychczas wykonane badania obrazowe 5. PYTANIE, NA KTÓRE LEKARZ KIERUJĄCY OCZEKUJE ODPOWIEDZI 6. informacje o ewentualnych uczuleniach, jeżeli wymagane jest podanie dożylne kontrastu 7. zgodę rodziców lub opiekunów prawnych bądź badanego 8. pieczątkę i podpis kierującego Data OM u dziewcząt miesiączkujących, możliwość ciąży 53

54 Badania u dzieci wymagają innych, niższych parametrów ma i kv. Przy ich doborze kierujemy się masą ciała, wiekiem i wielkością badanego dziecka. Bardzo często aparaty TK posiadają odpowiednie programy dziecięce, które wymagają jednak indywidualnego dostosowania do określonego badania. Wskazane stosowania osłon na części ciała nieobjęte badaniem, które znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie wiązki promieni X. 54

55 55 programy pediatryczne uwzględniające wagę dziecka

56 56

57 Badanie głowy 1. osłona na tarczycę ( kołnierz ołowiowy) 2. zakres badania nie obejmuje oczodołów 3. bizmutowe osłony na gałki oczne 4. badanie tylko po kontraście lub bez wzmocnienia kontrastowego 5. korzystniejsze badanie sekwencyjne 6. badanie twarzoczaszki metodą spiralną 57

58 58 osłona na gałki oczne

59 59 osłona na gałki oczne

60 Badanie klatki piersiowej 1. fartuch ołowiowy obejmujący jamę brzuszną i miednicę 2. bizmutowe osłony na gruczoły piersiowe u dziewcząt 3. badanie tylko po kontraście lub bez wzmocnienia kontrastowego Badanie jamy brzusznej 1. unikać badań wielofazowych 2. osłona na klatkę piersiową i jeżeli można na miednicę 3. przewód pokarmowy wypełniać tylko wodą 60

61 61 osłona na klatkę piersiową

62 62 osłona na tarczycę

63 63 l.3

64 Wartość mas zależnie od masy ciała: wzór proponowany przez Dr Rogalla z Kliniki Charite, (Masa ciała (kg) plus 5) F Kl. piersiowa F =1 Brzuch F = 1,5 Głowa F = 4-6 Masa ciała do 15 kg Klatka piersiowa 20 mas (maks.) mas mas mas mas Brzuch 30 mas (maks.) mas mas mas mas 64 Podaję za prof. T. Biegańskim

65 PRZYKŁADOWE DAWKI DLP WG PROGRAMÓW PACJENTÓW DOROSŁYCH badanie dawka [mgy cm] Jama brzuszna 760 Klatka piersiowa HRCT Głowa 1100 Odc. L warstwowo spiralnie

66 BADANIA SPECJALISTYCZNE rodzaj badania dawka[mgy cm] Oczodoły 937 Głowa + perfuzja 2195 Angio kończyn dolnych 850 Angio- głowy 709 Angio tt. szyjnych 517 Smart prep

67 PRZYKŁADOWE DAWKI DLP WG PROGRAMÓW PEDIATRYCZNYCH badanie dawka [mgy cm] Jama brzuszna 209,32 Klatka piersiowa 147,5 Głowa 1,5; 1,5-5; 5-10 wiek w latach 381,37; 405,2; 535,85 Zatoki HRCT i spiralne 120,41 i 1185,95 zależne od zakresu 67

68 68 ocena wad kręgosłupa przed leczeniem operacyjnym

69 69 diagnostyka wad kręgosłupa

70 Angio-TK głowy u 3-tygodniowego noworodka samoistne krwawienie wewnątrzczasz kowe 70

71 71 Anomalia naczyniowa u 12 dziewczynki

72 72 zapalenie zatok obocznych nosa

73 73 nadciśnienie tętnicze

74 nadciśnienie tętnicze 74 l. 16

75 zwężenie t. nerkowej prawej automatyczne kolejne pomiary średnicy tętnicy 75

76 76

77 77

78 PORÓWNANIE DAWEK W RADIOGRAFII I W TK Lp. Rodzaj badania (1) Dawka (2) [mgy] Radiografia klatki piersiowej (poza 1. noworodkami) projekcja PA/AP 0,1 projekcja LAT 0,2 2. Radiografia klatki piersiowej noworodków projekcja AP 0,08 3. Radiografia czaszki projekcja PA/AP 1,5 projekcja LAT 1 4. Radiografia miednicy 5. niemowlęta 0,2 starsze dzieci 0,9 Radiografia brzucha z użyciem wiązki poziomej 1 lub pionowej (1) wartość poziomów referencyjnych dla pozostałych badań są obecnie nieokreślone; (2) poziomy referencyjne odnoszą się do standardowego pacjenta w wieku 5 lat (z wyłączeniem badań noworodków i niemowląt). badanie Jama brzuszna 209,32 Klatka piersiowa 147,5 Głowa 1,5; 1,5-5; 5-10 wiek w latach Zatoki HRCT i spiralne dawka [mgy cm] 381,37; 405,2; 535,85 120,41 i 1396,55 zależne od zakresu 78

79 Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej Dz.U z dnia 9 marca 2011 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej 2) Na podstawie art. 33c ust. 9 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 276, z późn. zm. 3) ) zarządza się, co następuje: 3. Skierowanie, o którym mowa w ust. 2, poza wymaganiami określonymi w odrębnych przepisach, zawiera: 1) cel i uzasadnienie badania; 2) wstępne rozpoznanie kliniczne; 3) informacje istotne do prawidłowego przeprowadzenia medycznej procedury radiologicznej 79

80 Lekarz biorący udział w wykonywaniu badań medycznych związanych z narażeniem na działanie promieniowania jonizującego ponosi odpowiedzialność kliniczną odpowiednio do wykonanych czynności, obejmującą w szczególności: 1) uzasadnienie ekspozycji; 2) optymalizację ochrony przed promieniowaniem jonizującym; 3) kliniczną ocenę wyniku oraz przekazywanie informacji lub dokumentacji radiologicznej innym lekarzom; 4) udzielanie informacji pacjentom oraz innym uprawnionym osobom; 5) współpracę z innymi specjalistami i personelem w zakresie aspektów praktycznych, a także uzyskiwania informacji o wynikach poprzednich badań lub leczenia z zastosowaniem promieniowania jonizującego, jeżeli zachodzi taka potrzeba. 80

81 Dawka efektywna na całe ciało w badaniach radiologicznych Badanie narządu/obszaru Typowa dawka efektywna na całe ciało (msv) Równoważna liczba zdjęć RTG KLP Równoważny okres naturalnego promieniowania tła Radiologia klasyczna Kończyny i stawy 0,01 0,5 1,5 dnia Klatka piersiowa PA 0, dni Czaszka 0,1 5 2 tygodnie Kręgosłup szyjny 0,1 5 2 tygodnie Kręgosłup piersiowy 1, miesięcy Kręgosłup lędźwiowy 2, miesięcy Biodro 0, miesiące Miednica 1, miesięcy Skopia przełyku i żołądka 2, rok Tomografia komputerowa Głowa 2, rok Serce, jama brzuszna 8, lata 81 Radiologia kliniczna- zaczynamy Joerg Wilhelm Oestmann

82 1. KORZYŚĆ > RYZYKO PODSUMOWUJĄC: 2. NIE MA INNYCH MNIEJ OBCIĄŻAJĄCYCH METOD DIAGNOSTYCZNYCH 3. ZACHOWANO WSZYSTKIE ZASADY BEZPIECZNEGO STOSOWANIA PROMIENI RTG 4. WYBRANO PROTOKÓŁ BADANIA NAJKORZYSTNIEJSZY DLA PACJENTA 81

83 Dziękuję Państwu za uwagę