Tematy do ustnego egzaminu maturalnego w roku szkolnym 2012/2013

Transkrypt

1 Tematy do ustnego egzaminu maturalnego w roku szkolnym 2012/2013 Literatura 1. Mimetyzm i oniryzm jako konwencje literackie. Omów zagadnienie na podstawie celowo dobranych przykładów. 2. Przedstaw na przykładach wybranych utworów naśladowanie literatury przez literaturę (parodia, pastisz). 3. Koncepcja everymana w literaturze XX wieku (na przykładach wybranych utworów). 4. Artysta jako bohater literacki. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 5. Formy i funkcje publicystyki. Omów temat, przywołując odpowiednio dobrane utwory wybranej epoki. Uwzględnij uwarunkowania społeczne sprzyjające jej rozwojowi. 6. Literatura lamentacyjna i jej tradycja. Omów temat, wykorzystując celowo dobrane utwory. 7. Literatura współczesna wobec romantycznej koncepcji poezji i poety. Analiza wybranych tekstów. 8. Polemika literacka jako przykład literackiej dyskusji. Przedstaw formę i omów funkcję na wybranych przykładach z literatury. 9. Zderzenie różnych racji wygłaszanych przez bohaterów dzieł literackich. Omów cele, jakim służy taka konfrontacja poglądów w wybranych utworach. 10. W rzece czasu. Omów na wybranych przykładach literackich, czym jest czas i jaką rolę odgrywa w ludzkiej egzystencji. 11. Nazwiska znaczące w literaturze. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów. 12. Apokryf w literaturze dawnej i współczesnej. Omów temat na podstawie wybranego materiału literackiego. 13. Różne sposoby podjęcia tematu zagłady Żydów w czasie II wojny światowej. Zanalizuj i zinterpretuj wybrane utwory literackie. 14. Przenikanie się obrzędów pogańskich i chrześcijańskich literaturze. Omów temat, analizując wybrane przykłady.

2 15. Bawiąc - uczyć. Różne sposoby realizacji tego założenia w literaturze XVIII wieku. Omów zagadnienie na dowolnych przykładach. 16. Groteskowy sposób opisywania świata w twórczości S. Mrożka. Omów temat na wybranych tekstach tego autora. 17. Świat prowincji jako przestrzeń życia człowieka. Przeanalizuj i porównaj różne postawy bohaterów wobec życia na prowincji w wybranych utworach literackich. 18. Romantyczna i współczesna (po 1939r.) literatura emigracyjna wobec spraw narodowych. Analizując wybrane przykłady, wskaż podobieństwa i różnice w sposobie ujęcia problemu. 19. Obrazy małych ojczyzn w wybranych utworach z różnych epok literackich. Przedstaw i porównaj wybrane przykłady. 20. Honor jako kategoria etyczna w interpretacji wybranych pisarzy (na przykładach wybranych utworów) 21. Twórcy przełomu i utwory przełomowe. Analizując wybrane dzieła, znajdź uzasadnienie tych określeń w literaturze różnych epok. 22. Publicystyka, dramat i poezja okolicznościowa XVIII w. wobec zagadnień życia społeczno politycznego (na przykładach wybranych utworów). 23. Obraz wsi w polskiej literaturze XX wieku. Przeanalizuj temat, wykorzystując twórczość na przykład J. Kawalca i/lub W. Myśliwskiego, E. Redlińskiego. 24. Poetyka romantyzmu wobec estetyki klasycyzmu (na przykładach wybranych utworów literackich). 25. Ludowy sposób widzenia i wartościowania świata w literaturze. Omów temat na przykładach wybranych utworów. 26. Romantyk - człowiek, który pyta. Przestrzeń tajemnicy w twórczości epoki romantyzmu. Rozwiń temat, wykorzystując wybrane teksty literackie. 27. Literatura pozytywistyczna wobec przeszłości narodowej. Przeanalizuj zagadnienie na przykładach wybranych utworów. 28. Historyczni wodzowie jako bohaterowie literaccy. Na podstawie odpowiednio dobranych utworów przedstaw różne sposoby ich kreowania i funkcje, jakie one pełnią. 29. Koncepcja artysty i sztuki w programach i utworach literackich Młodej Polski. Analiza wybranych przykładów. 30. Obraz władcy i jego dworu w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady.

3 31. Ja w obcym świecie. Bohater wobec społeczeństwa w dziewiętnastowiecznej i dwudziestowiecznej powieści. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty. 32. Rola wyobraźni magicznej w kreowaniu świata przedstawionego w utworze epickim. Omów temat na podstawie analizy celowo dobranego materiału literackiego. 33. Nowatorskie poszukiwania w dramaturgii polskiej XIX i XX wieku. Omów temat, wykorzystując celowo dobrany materiał literacki. 34. Odzwierciedlanie problemów współczesnego świata w małych formach prozatorskich (nowela, opowiadanie) w literaturze XX wieku. Analiza wybranych utworów. 35. Literatura faktu jako jeden ze sposobów mówienia o II wojnie światowej. Omów temat na przykładach wybranych utworów. 36. Osobny świat poety, czyli o wyobraźni poetyckiej, jej rodzajach i znaczeniu. Przedstaw zagadnienie, analizując twórczość B. Leśmiana, K.K. Baczyńskiego, M. Białoszewskiego lub innego współczesnego twórcy. 37. Dramat jako obszar literackiego sporu o wartości. Omów problem, analizując wybrane teksty dramatyczne z literatury polskiej i obcej (na przykład J. Szaniawskiego, S. Mrożka, S. Becketta, E. Ionesco, H. Ibsena, A. Strindberga, A. Czechowa). 38. Awangardowość i klasycyzm jako dwa bieguny poezji polskiej XX wieku. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory. 39. Nurt religijny w literaturze współczesnej. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 40. Antyk jako źródło tematów i sugestii interpretacyjnych w poezji i eseistyce Zbigniewa Herberta. Przedstaw, analizując wybrane utwory. 41. Kim jesteśmy jako naród? Omów, jak na to pytanie odpowiadają twórcy różnych epok literackich. Zanalizuj wybrane utwory. 42. Funkcjonowanie motywu vanitas w literaturze różnych epok. Zinterpretuj zagadnienie, uwzględniając podobieństwo i różnice w ujęciu tematu. 43. Literackie testamenty. Omów wypowiedzi tego typu na przykładach utworów o charakterze testamentowym. 44. Dyskusja z romantycznymi mitami w literaturze polskiej. Omów zagadnienie na przykładzie kilku wybranych dzieł literackich. 45. Człowiek wobec żywiołów natury. Analiza wybranych przykładów literackich.

4 46. Funkcja zakończenia w utworze literackim. Omów temat na wybranych przykładach. 47. Teatr epicki B. Brechta. Omów właściwości teatru i dramatu autora na wybranych przykładach dzieł. 48. Omów na przykładach wybranych utworów literackich, z czego wynika postawa etyczna człowieka i jakie ma dla niego znaczenie. 49. Socrealizm literatura piękna czy propaganda? Analiza tematu na podstawie wybranych utworów literackich. 50. Związki literatury z filozofią. Jak poglądy filozoficzne wykorzystują twórcy dwóch/trzech wybranych epok historycznoliterackich? Odpowiedz, analizując wybrane utwory. 51. Nauka i naukowcy w służbie człowiekowi czy przeciw niemu? Jak do tego problemu ustosunkowują się pisarze różnych epok? Odpowiedz, analizując wybrane utwory. 52. Literackie reinterpretacje mitów antycznych. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory. 53. Różne spojrzenia (np. gloryfikacja i potępienie) na wojnę w poezji polskiej i niemieckiej. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory. 54. Cudzoziemcy w oczach polskich twórców. Jakie portrety nakreślili autorzy wybranych dzieł literackich? 55. Motywy orientalne i ich funkcje w literaturze romantyzmu. Omów temat na wybranych przykładach. 56. Człowiek i przeznaczenie na przykładzie wybranych utworów literackich. Zaprezentuj sytuację człowieka w zmieniającym się świecie. 57. Twórcy wobec problemu tolerancji. Przeanalizuj temat na wybranych przykładach dzieł literackich. 58. Sztuka reportażu literackiego. Na podstawie wybranych dzieł Ryszarda Kapuścińskiego omów cechy jego warsztatu literackiego. 59. Zwrot ku psychologizmowi w prozie XX wieku. Omów zjawisko na podstawie analizy celowo dobranych utworów. 60. Tradycja i nowatorstwo w poezji Cypriana Kamila Norwida. Omów temat, analizując wybrane utwory poety. 61. Echa motywów i idei starotestamentowych w literaturze oraz kulturze staropolskiej (do połowy XVIII wieku). Rozwiń temat na wybranych przykładach.

5 62. Warszawskie Łazienki w poezji i prozie. Rozwiń temat, analizując wybrane przykłady ilustrujące interakcje między autorem a odbiorcą dzieła. 63. Walka o formę - awangardowe poszukiwania literatury XX wieku. Przedstaw temat na wybranych przykładach. 64. Zbigniew Herbert jako poeta moralista. Rozwiń temat, analizując wybrane utwory tego poety. 65. Między realizmem a kreacją. Romantyczne utwory o miłości. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie. 66. Krytyka konsumpcyjnego społeczeństwa w twórczości pisarzy XX wieku. Omów temat na wybranych przykładach. 67. Laureaci literackiej Nagrody Nobla. Analizując celowo dobrane teksty dwóch noblistów (z literatury polskiej i zagranicznej), wyjaśnij, na czym polega ich uniwersalny charakter. 68. Miasto i jego mieszkańcy w twórczości poetów, prozaików i dramaturgów. Omów temat na przykładach wybranych utworów. 69. Dualizm ludzkiej natury jako temat literacki. Zanalizuj zagadnienie, wykorzystując wybrane przykłady. 70. Sztuka portretu w gawędzie i literaturze gawędowej okresu romantyzmu. Omów temat na podstawie wybranego materiału literackiego. 71. Źródła i granice pesymizmu w powieści poetyckiej polskiego romantyzmu. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie. 72. Bohaterstwo i okrucieństwo - dwa oblicza wojny w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując celowo wybrane teksty. 73.Współcześni twórcy wobec problemu człowieczeństwa. Do analizy tematu wykorzystaj twórczość G. Herlinga-Grudzińskiego, T. Borowskiego, Z. Herberta. Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki 1. Obraz Afryki w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw temat, wykorzystując różne teksty kultury. 2. Teatr w teatrze. Wykorzystanie tego pomysłu w utworach dramatycznych. Przedstaw analizę zagadnienia na przykładach wybranych utworów.

6 3. Fascynacja światem prowincji jako źródło inspiracji artystycznej. Omów temat na przykładzie wybranych utworów literackich i innych tekstów kultury. 4. Analizując teksty dramatyczne i ich inscenizacje, wyjaśnij, jak można poprzez język teatru wzbogacić lub zmienić wymowę utworu literackiego. 5. Kresy w sztuce XIX i XX wieku. Przedstaw temat na przykładach wybranych z literatury i filmu. 6. Wykorzystanie w dramatach S. Wyspiańskiego dzieł plastycznych i muzyki. Analiza wybranych przykładów. 7. Satyryczny portret Polaków w różnych tekstach kultury. Przedstaw sposoby kreowania portretów i ich funkcje w dziełach literatury i innych dziedzinach sztuki. 8. Sposoby kreowania postaci historycznych w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych przykładach dzieł literatury i innych dziedzin sztuki. 9. Cenzura jako element wyzwalający kreatywność artysty. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych tekstów kultury, dzieł literatury i innych dziedzin sztuki z różnych epok. 10. Etos inteligenta i jego demaskacja. Przedstaw na wybranych przykładach różnych tekstów kultury ( literatury i innych dziedzin sztuki). 11. Stan wojenny jako doświadczenie pokoleniowe. Rozwiń temat na podstawie wybranych tekstów kultury (literatury i innych dziedzin sztuki ). 12. Inspiracje malarskie w utworach literackich. Przedstaw na przykładach wybranych utworów. 13. Literatura i muzyka odzwierciedleniem niszczącego wpływu postępu technicznego na człowieka i jego życie. Omów, analizując celowo dobrane przykłady. 14. Teatr i dramat S. Wyspiańskiego wobec współczesności i tradycji romantycznej (na przykładach wybranych dramatów i ich inscenizacji). 15. Polskie pejzaże w literaturze i malarstwie XIX i XX wieku. Przedstaw zagadnienie na wybranych dziełach z obu dziedzin sztuki. 16. Interpretacja mitów narodowych w adaptacjach filmowych Andrzeja Wajdy i ich literackich pierwowzorach.

7 17. Historia jako temat dzieł sztuki (literackich, malarskich, filmowych, muzycznych). Omów jej role i funkcje w kreowaniu świata przedstawionego na przykładzie wybranych tekstów kultury. 18. Konwencja realistyczna w literaturze i malarstwie II połowy XIX wieku. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 19. Reportaż literacki i filmowy jako sposób mówienia o problemach współczesnego świata. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach. 20. Filmowe i literackie sagi rodzinne. Omów przedstawiony w nich wizerunek rodziny, uwzględniając uwarunkowania obyczajowe i społeczno polityczne determinujące jej funkcjonowanie. 21. Kraina łagodności realizacja marzeń człowieka o szczęściu. Zaprezentuj temat na wybranych tekstach poezji śpiewanej. 22. Omów rolę ironii i parodii w tekstach twórców polskiego kabaretu (od Zielonego Balonika po kabaret współczesny). Przeanalizuj temat na wybranych przykładach. 23. Kreacja artystów jako bohaterów wybranych tekstów kultury. Omów zagadnienie, wykorzystując dorobek artystyczny XIX i XX w. (dzieła literatury i innych dziedzin sztuki ). 24. Wyspiański dramaturg i inscenizator wobec doświadczeń Wielkiej Reformy w teatrze europejskim. Analiza wybranych przykładów dramatu i prac poświęconych sztuce inscenizacji. 25. Teatr, cyrk, kabaret mieszanie gatunków we współczesnym teatrze polskim. Omów temat na wybranych przykładach dzieł literackich i ich inscenizacji. 26. Jakie znaczenie dla rozumienia szczęścia ma wybór postawy wobec Boga? Zaprezentuj temat na wybranych tekstach kultury. 27 Blaski i cienie kariery. Rozważ temat, wykorzystując różne teksty kultury (literatury i innych dziedzin sztuki ). 28.Ludowość i ludomania. Omów różne sposoby nawiązywania do folkloru i życia ludu w różnych dziedzinach sztuki (literatury i innych ). 29.Styl reżyserski jako interpretacja utworu literackiego. Omów temat na wybranym przykładzie utworu dramatycznego. 30.Motyw dworku w różnych tekstach kultury. Omów sposoby jego przedstawienia na wybranych przykładach dzieł literatury i innych dziedzin sztuki.

8 Język 1. Funkcjonowanie zapożyczeń w języku polskim w różnych epokach historycznoliterackich. Zanalizuj zgromadzony materiał. 2. Artyzm i maniera - analiza stylu utworów S. Żeromskiego. 3. Zapożyczenia wewnątrzjęzykowe. Analizując celowo zgromadzony materiał językowy, oceń zjawisko i omów wybrane przykłady zapożyczeń. Zastosuj normę wzorcową i użytkową. 4. Nowomowa jako forma manipulacji językowej. Omów zjawisko na wybranych przykładach z wypowiedzi prasowych, radiowych i/lub telewizyjnych. 5. Na wybranych przykładach z literatury polskiej omów rolę neologizmów, uwzględniając ich budowę i funkcje stylistyczne. 6. Sposoby bogacenia współczesnego języka polskiego. Analiza zgromadzonego materiału. 7. Charakterystyka języka narracji i dialogów bohaterów utworów Henryka Sienkiewicza. Wskaż źródła, sposoby i funkcje archaizacji w prozie tego twórcy, analizując celowo dobrany materiał językowy. 8. W jakim celu twórcy literatury w sposób zamierzony nie stosują się do obowiązujących norm językowych? Odpowiedz, analizując wybrane przykłady dzieł. 9. Emocjonalne nacechowanie języka w utworach literackich oraz sens posłużenia się takim zabiegiem na wybranych przykładach. 10. Gwara jako tworzywo dzieł literackich. Uzasadnij celowość zastosowania stylizacji dialektycznej w wybranych utworach. 11. Epistolografia jako szczególna forma komunikacji międzyludzkiej. Przedstaw zagadnienie, analizując przykłady z różnych epok. 12. Indywidualizacja języka postaci jako istotne narzędzie charakterystyki bohaterów literackich (na wybranych przykładach). 13. Mechanizmy manipulacji językowej w tekstach przemówień liderów polskiej sceny politycznej. Analiza wybranych przykładów wypowiedzi. 14. Jak pisarze wykorzystują w tekstach literackich właściwości języka mówionego? Analiza wybranych utworów. 15. Styl makaroniczny w piśmiennictwie i oratorstwie staropolskim oraz jego uwarunkowania kulturowe. Analiza wybranych tekstów.

9 16. Komunikacyjne zachowanie niewerbalne. Omów funkcję opisów komunikacji pozawerbalnej w tekstach narracyjnych. 17. Język artystyczny i potoczny w piosenkach. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 18. Język w kontaktach człowieka z sacrum. Zanalizuj temat na wybranych przykładach utworów literackich.