Oracle Database 11g. Kompendium administratora

Transkrypt

1 Oracle Database 11g. Kompendium administratora Autor: Kevin Loney T³umaczenie: Pawe³ Gonera ISBN: Tytu³ orygina³u: Oracle Database 11g The Complete Reference Format: , stron: 1504 Poznaj najbardziej efektywne funkcje najnowszej wersji bazy danych Oracle Jak u ywaæ nowych funkcji i narzêdzi Oracle 11g? Jak uruchamiaæ efektywne zapytania SQL? Jak tworzyæ instrukcje PL/SQL? Baza danych Oracle 11g znacz¹co ró ni siê od wczeœniejszych wersji Oracle. Dziêki nowym funkcjom programiœci i administratorzy baz danych zyskali du o wiêksz¹ kontrolê nad przechowywaniem, przetwarzaniem oraz odczytywaniem danych. Jeœli chcesz zdobyæ najnowsz¹ specjalistyczn¹ wiedzê z tego zakresu, skorzystaj z przewodnika Kevina Loneya, œwiatowej s³awy eksperta w dziedzinie projektowania, tworzenia i dostrajania baz danych Oracle oraz administrowania tymi bazami. Ksi¹ ka Oracle Database 11g. Kompendium administratora stanowi kompletny, napisany klarownym jêzykiem i bogaty w niebanalne przyk³ady przewodnik po najnowszej wersji Oracle. Korzystaj¹c z tego podrêcznika, nauczysz siê wdra aæ aktualne zabezpieczenia, dostrajaæ wydajnoœæ bazy danych, tworzyæ instalacje przetwarzania siatkowego oraz stosowaæ narzêdzie flashback. Dowiesz siê, jak wykorzystywaæ techniki stosowane w relacyjnych systemach baz danych i aplikacjach. Poznasz tak e zaawansowane opcje Oracle, takie jak technologia Data Pump, replikacja czy indeksowanie. Nieocenion¹ zalet¹ ksi¹ ki jest dodatek zawieraj¹cy polecenia Oracle, s³owa kluczowe i funkcje. Wybór architektury Oracle 11g Planowanie aplikacji systemu Oracle Tworzenie tabel, sekwencji, indeksów i kont u ytkowników Optymalizacja bezpieczeñstwa Importowanie i eksportowanie danych Unikanie b³êdów ludzkich dziêki technologii flashback Optymalizacja dostêpnoœci i skalowalnoœci Oracle Real Application Clusters Wielkie obiekty LOB i zaawansowane funkcje obiektowe Zarz¹dzanie zmianami oraz buforowanie wyników Tworzenie aplikacji baz danych z u yciem Java JDBC i XML Skorzystaj z wiedzy ekspertów twórz efektywne relacyjne bazy danych!

2 Spis tre ci 5 Spis tre ci O autorze...21 O wspó pracownikach...23 Cz I Najwa niejsze poj cia dotycz ce bazy danych Rozdzia 1. Opcje architektury bazy danych Oracle 11g...27 Bazy danych i instancje...28 Wn trze bazy danych...29 Przechowywanie danych...31 Ochrona danych...32 Struktury programowe...33 Wybór architektury i opcji...34 Rozdzia 2. Instalacja bazy danych Oracle 11g i tworzenie bazy danych...35 Przegl d opcji licencji i instalacji...36 U ycie programu OUI do instalowania komponentów systemu Oracle...37 Rozdzia 3. Aktualizacja do wersji Oracle 11g...45 Wybór metody aktualizacji...46 Przed aktualizacj...47 Uruchamianie narz dzia do zbierania informacji przed aktualizacj...48 Wykorzystanie asystenta aktualizacji bazy danych...49 R czna aktualizacja bezpo rednia...50 Wykorzystanie mechanizmów eksportu i importu...51 Wersje narz dzi eksportowania i importowania...51 Wykonywanie aktualizacji...52 Zastosowanie metody z kopiowaniem danych...53 Po aktualizacji...53 Rozdzia 4. Planowanie aplikacji systemu Oracle sposoby, standardy i zagro enia...55 Podej cie kooperacyjne...56 Dane s wsz dzie...57 J zyk systemu Oracle...58 Tabele...59 Strukturalny j zyk zapyta...59 Proste zapytanie w systemie Oracle...60

3 6 Oracle Database 11g. Kompendium administratora Dlaczego system baz danych nazywa si relacyjnym?...61 Proste przyk ady...63 Zagro enia...64 Znaczenie nowego podej cia...65 Zmiana rodowisk...65 Kody, skróty i standardy nazw...66 Jak zmniejszy zamieszanie?...67 Normalizacja...68 Opisowe nazwy tabel i kolumn...72 Dane w j zyku naturalnym...74 Stosowanie wielkich liter w nazwach i danych...74 Normalizacja nazw...75 Czynnik ludzki...75 Zadania aplikacji i dane aplikacji...76 Identyfikacja zada...78 Identyfikacja danych...80 Model biznesowy...82 Wprowadzanie danych...82 Zapytania i tworzenie raportów...83 Normalizacja nazw obiektów...84 Integralno poziom-nazwa...84 Klucze obce...85 Nazwy w liczbie pojedynczej...85 Zwi z o...86 Obiekt o nazwie tezaurus...86 Inteligentne klucze i warto ci kolumn...86 Przykazania...87 Cz II SQL i SQL*Plus Rozdzia 5. Zasadnicze elementy j zyka SQL...91 Styl...93 Utworzenie tabeli GAZETA...93 Zastosowanie j zyka SQL do wybierania danych z tabel...94 S owa kluczowe select, from, where i order by...97 Operatory logiczne i warto ci...99 Testy pojedynczych warto ci LIKE Proste testy dla list warto ci czenie wyra e logicznych Inne zastosowanie klauzuli where podzapytania Podzapytania zwracaj ce pojedyncz warto Podzapytania zwracaj ce listy warto ci czenie tabel Tworzenie perspektyw Rozszerzanie perspektyw Rozdzia 6. Podstawowe raporty i polecenia programu SQL*Plus Tworzenie prostego raportu remark set headsep ttitle i btitle column break on...123

4 Spis tre ci 7 compute avg set linesize set pagesize set newpage spool /* */ Obja nienia dotycz ce nag ówków kolumn Inne w asno ci Edytor wierszowy set pause save store Edycja host Dodawanie polece programu SQL*Plus Odczytywanie ustawie programu SQL*Plus Klocki Rozdzia 7. Pobieranie informacji tekstowych i ich modyfikowanie Typy danych Czym jest ci g? Notacja Konkatenacja ( ) Wycinanie i wklejanie ci gów znaków RPAD i LPAD LTRIM, RTRIM i TRIM czenie dwóch funkcji Zastosowanie funkcji TRIM U ycie dodatkowej funkcji LOWER, UPPER i INITCAP LENGTH SUBSTR INSTR ASCII i CHR Zastosowanie klauzul order by oraz where z funkcjami znakowymi SOUNDEX Obs uga j zyków narodowych Obs uga wyra e regularnych Podsumowanie Rozdzia 8. Wyszukiwanie z wykorzystaniem wyra e regularnych Wyszukiwanie w ci gach znaków REGEXP_SUBSTR REGEXP_INSTR REGEXP_LIKE REPLACE i REGEXP_REPLACE REGEXP_COUNT Rozdzia 9. Operacje z danymi numerycznymi Trzy klasy funkcji numerycznych Notacja Funkcje operuj ce na pojedynczych warto ciach Dodawanie (+), odejmowanie ( ), mno enie (*) i dzielenie (/) NULL...182

5 8 Oracle Database 11g. Kompendium administratora NVL zast powanie warto ci NULL ABS warto bezwzgl dna CEIL FLOOR MOD POWER SQRT pierwiastek kwadratowy EXP, LN i LOG ROUND i TRUNC SIGN SIN, SINH, COS, COSH, TAN, TANH, ACOS, ATAN, ATAN2 i ASIN Funkcje agregacji Warto ci NULL w funkcjach agregacji Przyk ady funkcji operuj cych na pojedynczych warto ciach oraz na grupach warto ci AVG, COUNT, MAX, MIN i SUM czenie funkcji grupowych z funkcjami operuj cymi na pojedynczych warto ciach STDDEV i VARIANCE Opcja DISTINCT w funkcjach grupowych Funkcje operuj ce na listach Wyszukiwanie wierszy za pomoc funkcji MAX lub MIN Priorytety dzia a i nawiasy Podsumowanie Rozdzia 10. Daty kiedy, teraz i ró nice Arytmetyka dat SYSDATE, CURRENT_DATE i SYSTIMESTAMP Ró nica pomi dzy dwiema datami Dodawanie miesi cy Odejmowanie miesi cy GREATEST i LEAST NEXT_DAY LAST_DAY MONTHS_BETWEEN liczba miesi cy dziel cych dwie daty czenie funkcji przetwarzania dat Funkcje ROUND i TRUNC w obliczeniach z wykorzystaniem dat Formatowanie w funkcjach TO_DATE i TO_CHAR Najcz stsze b dy funkcji TO_CHAR NEW_TIME prze czanie stref czasowych Obliczenia z wykorzystaniem funkcji TO_DATE Daty w klauzuli where Obs uga wielu stuleci Zastosowanie funkcji EXTRACT Zastosowanie typu danych TIMESTAMP Rozdzia 11. Funkcje konwersji i transformacji Podstawowe funkcje konwersji Automatyczna konwersja typów danych Ostrze enie przed automatyczn konwersj Specjalne funkcje konwersji Funkcje transformacji TRANSLATE DECODE Podsumowanie...233

6 Spis tre ci 9 Rozdzia 12. Grupowanie danych Zastosowanie klauzul group by i having Dodanie klauzuli order by Kolejno wykonywania klauzul Perspektywy grup Zmiana nazw kolumn za pomoc aliasów Mo liwo ci perspektyw grupowych Zastosowanie klauzuli order by w perspektywach Logika klauzuli having Zastosowanie klauzuli order by z kolumnami i funkcjami grupuj cymi Kolumny z cze Dodatkowe mo liwo ci grupowania Rozdzia 13. Kiedy jedno zapytanie zale y od drugiego Zaawansowane podzapytania Skorelowane podzapytania Koordynacja testów logicznych Zastosowanie klauzuli EXISTS oraz jej skorelowanego podzapytania Z czenia zewn trzne Sk adnia z cze zewn trznych w wersjach bazy danych poprzedzaj cych Oracle9i Nowa sk adnia z cze zewn trznych Zast pienie klauzuli NOT IN zewn trznym z czeniem Zast pienie klauzuli NOT IN klauzul NOT EXISTS Z czenia naturalne i wewn trzne UNION, INTERSECT i MINUS Podzapytania IN Ograniczenia stosowania operatorów UNION, INTERSECT i MINUS Rozdzia 14. Zaawansowane mo liwo ci Z o one grupowanie Tabele tymczasowe Zastosowanie funkcji ROLLUP, GROUPING i CUBE Drzewa rodzinne i klauzula connect by Wykluczanie pojedynczych wierszy i ga zi Poruszanie si w kierunku korzeni Podstawowe zasady Rozdzia 15. Modyfikowanie danych: insert, update, merge i delete insert Wprowadzanie informacji o godzinie insert na podstawie select Zastosowanie wskazówki APPEND do poprawy wydajno ci instrukcji insert rollback, commit i autocommit Zastosowanie punktów zapisu Niejawne polecenie commit Automatyczne cofanie Wprowadzanie danych do wielu tabel delete update Instrukcja update z wbudowan instrukcj select Instrukcja update z warto ciami NULL Zastosowanie polecenia merge Obs uga b dów...298

7 10 Oracle Database 11g. Kompendium administratora Rozdzia 16. DECODE i CASE: if, then oraz else w j zyku SQL if, then, else Zast powanie warto ci przy u yciu funkcji DECODE Funkcja DECODE w innej funkcji DECODE Operatory wi kszy ni i mniejszy ni w funkcji DECODE Funkcja CASE U ycie operatora PIVOT Rozdzia 17. Tworzenie tabel, perspektyw, indeksów, klastrów i sekwencji oraz zarz dzanie nimi Tworzenie tabeli Szeroko ci gów znaków i precyzja danych liczbowych Zaokr glanie danych podczas wprowadzania do bazy Ograniczenia w instrukcji create table Wyznaczanie indeksowych przestrzeni tabel Nazwy ogranicze Usuwanie tabel Uaktualnianie definicji tabel Regu y dodawania lub modyfikowania kolumn Tworzenie tabel tylko do odczytu Modyfikowanie aktywnie wykorzystywanych tabel Tworzenie kolumn wirtualnych Usuwanie kolumn Tworzenie tabeli na podstawie innej tabeli Tworzenie tabeli o strukturze indeksu Tworzenie perspektyw Stabilno perspektywy Zastosowanie klauzuli order by w perspektywach Tworzenie perspektyw tylko do odczytu Indeksy Tworzenie indeksów Wymuszanie niepowtarzalno ci Tworzenie indeksów niepowtarzalnych Tworzenie indeksów bitmapowych Kiedy nale y tworzy indeksy Tworzenie niewidocznych indeksów Ró norodno danych w kolumnach indeksowanych Ile indeksów wykorzystywa w tabeli Lokalizacja indeksów w bazie danych Odbudowywanie indeksu Indeksy tworzone na podstawie funkcji Klastry Sekwencje Rozdzia 18. Partycjonowanie Tworzenie tabeli partycjonowanej Partycjonowanie wed ug listy Tworzenie podpartycji Tworzenie partycji wed ug odwo a i interwa ów Indeksowanie partycji Zarz dzanie tabelami partycjonowanymi Rozdzia 19. Podstawowe mechanizmy bezpiecze stwa systemu Oracle U ytkownicy, role i uprawnienia Tworzenie u ytkownika Zarz dzanie has ami...361

8 Spis tre ci 11 Standardowe role Polecenie grant Odbieranie uprawnie i ról Jakie uprawnienia mog nadawa u ytkownicy? Prze czanie si do innego u ytkownika za pomoc polecenia connect create synonym Wykorzystanie uprawnie, które nie zosta y nadane Przekazywanie uprawnie Tworzenie ról Nadawanie uprawnie do ról Przypisywanie ról do innych ról Nadawanie ról u ytkownikom Definiowanie hase dla ról Usuwanie has a z roli W czanie i wy czanie ról Odbieranie uprawnie nadanych rolom Usuwanie roli Nadawanie uprawnienia UPDATE do okre lonych kolumn Odbieranie uprawnie do obiektów Zabezpieczenia na poziomie u ytkownika Nadawanie uprawnie publicznych Nadawanie uprawnie do ograniczonych zasobów Cz III Wi cej ni podstawy Rozdzia 20. Zaawansowane w a ciwo ci bezpiecze stwa wirtualne prywatne bazy danych Konfiguracja wst pna Tworzenie kontekstu aplikacji Tworzenie wyzwalacza logowania Tworzenie strategii bezpiecze stwa Zastosowanie strategii bezpiecze stwa do tabel Testowanie mechanizmu VPD Implementacja mechanizmu VPD na poziomie kolumn Wy czanie mechanizmu VPD Korzystanie z grup strategii Rozdzia 21. Zaawansowane w a ciwo ci bezpiecze stwa przezroczyste szyfrowanie danych Przezroczyste szyfrowanie danych w kolumnach Konfiguracja Dodatkowa konfiguracja baz danych RAC Otwieranie i zamykanie portfela Szyfrowanie i deszyfrowanie kolumn Szyfrowanie przestrzeni tabel Konfiguracja Tworzenie zaszyfrowanej przestrzeni tabel Rozdzia 22. Przestrzenie tabel Przestrzenie tabel a struktura bazy danych Zawarto przestrzeni tabel Przestrze RECYCLEBIN Przestrzenie tabel tylko do odczytu Przestrzenie tabel nologging Tymczasowe przestrzenie tabel...410

9 12 Oracle Database 11g. Kompendium administratora Przestrzenie tabel dla operacji cofania zarz dzanych przez system Przestrzenie tabel z du ymi plikami Szyfrowane przestrzenie tabel Obs uga opcji flashback Transportowanie przestrzeni tabel Planowanie wykorzystania przestrzeni tabel Oddzielenie tabel aktywnych od tabel statycznych Oddzielenie indeksów od tabel Oddzielenie du ych od ma ych obiektów Oddzielenie tabel aplikacji od obiektów podstawowych Rozdzia 23. Zastosowanie programu SQL*Loader do adowania danych Plik steruj cy adowanie danych o zmiennej d ugo ci Rozpocz cie adowania Rekordy logiczne i fizyczne Uwagi na temat sk adni pliku steruj cego Zarz dzanie adowaniem danych Powtarzanie operacji adowania danych Dostrajanie operacji adowania danych adowanie Direct Path Dodatkowe w asno ci Rozdzia 24. Mechanizm eksportu i importu Data Pump Tworzenie katalogu Opcje mechanizmu Data Pump Export Uruchamianie zadania eksportu mechanizmu Data Pump Zatrzymywanie dzia aj cych zada i ich wznawianie Eksportowanie z innej bazy danych Opcje EXCLUDE, INCLUDE i QUERY Opcje mechanizmu Data Pump Import Uruchamianie zadania importu mechanizmu Data Pump Zatrzymanie dzia aj cych zada i ich wznawianie Opcje EXCLUDE, INCLUDE i QUERY Przekszta canie importowanych obiektów Generowanie SQL Rozdzia 25. Zdalny dost p do danych cza baz danych Jak dzia aj cza baz danych Zdalne zapytania Definiowanie synonimów lub perspektyw Zdalne aktualizacje Sk adnia cza bazy danych Zastosowanie synonimów w celu uzyskania przezroczystej lokalizacji obiektów Pseudokolumna User w perspektywach Rozdzia 26. Perspektywy zmaterializowane Dzia anie Wymagane uprawnienia systemowe Wymagane uprawnienia do tabel Perspektywy tylko do odczytu a perspektywy z mo liwo ci aktualizacji Sk adnia polecenia create materialized view Typy perspektyw zmaterializowanych Perspektywy zmaterializowane z kluczami g ównymi i kolumnami RowID Zastosowanie tabel gotowych Indeksowanie tabel perspektywy zmaterializowanej...467

10 Spis tre ci 13 Zastosowanie perspektyw zmaterializowanych do modyfikacji cie ek wykonywania zapyta Pakiet DBMS_ADVISOR Od wie anie perspektyw zmaterializowanych Jakiego rodzaju od wie anie mo na wykona? Szybkie od wie anie z u yciem CONSIDER FRESH Od wie anie automatyczne Od wie anie r czne Polecenie create materialized view log Modyfikowanie zmaterializowanych perspektyw i dzienników Usuwanie zmaterializowanych perspektyw i dzienników Rozdzia 27. Zastosowanie pakietu Oracle Text do wyszukiwania ci gów znaków Wprowadzanie tekstu do bazy danych Zapytania tekstowe i indeksy Zapytania tekstowe Dost pne wyra enia w zapytaniach tekstowych Dok adne wyszukiwanie s ów Dok adne wyszukiwanie wielu s ów Wyszukiwanie fraz Wyszukiwanie s ów, które s blisko siebie Zastosowanie wzorców w operacjach wyszukiwania Wyszukiwanie s ów o tym samym rdzeniu Wyszukiwanie niedok adne Wyszukiwanie s ów o podobnym brzmieniu Zastosowanie operatora ABOUT Synchronizacja indeksów Zestawy indeksów Rozdzia 28. Tabele zewn trzne Dost p do zewn trznych danych Tworzenie tabeli zewn trznej Opcje tworzenia tabel zewn trznych adowanie danych do tabel zewn trznych w czasie ich tworzenia Modyfikowanie tabel zewn trznych Klauzula access parameters Klauzula add column Klauzula default directory Klauzula drop column Klauzula location Klauzula modify column Klauzula parallel Klauzula project column Klauzula reject limit Klauzula rename to Ograniczenia, zalety i potencjalne zastosowania tabel zewn trznych Rozdzia 29. Zapytania flashback Przyk ad czasowego zapytania flashback Zapisywanie danych Przyk ad zapytania flashback z wykorzystaniem numerów SCN Co zrobi, je li zapytanie flashback nie powiedzie si? Jaki numer SCN jest przypisany do ka dego wiersza? Zapytania flashback o wersje Planowanie operacji flashback...525

11 14 Oracle Database 11g. Kompendium administratora Rozdzia 30. Operacje flashback tabele i bazy danych Polecenie flashback table Wymagane uprawnienia Odtwarzanie usuni tych tabel W czanie i wy czanie kosza Odtwarzanie danych do okre lonego numeru SCN lub znacznika czasu Indeksy i statystyki Polecenie flashback database Rozdzia 31. Powtarzanie polece SQL Konfiguracja wysokiego poziomu Izolacja i cza Tworzenie katalogu polece Przechwytywanie polece Definiowanie filtrów Uruchamianie przechwytywania Zatrzymywanie przechwytywania Eksportowanie danych AWR Przetwarzanie polece Powtarzanie polece Uruchamianie klientów powtarzania i sterowanie nimi Inicjowanie i uruchamianie powtarzania Eksportowanie danych AWR Cz IV PL/SQL Rozdzia 32. Wprowadzenie do j zyka PL/SQL Przegl d j zyka PL/SQL Sekcja deklaracji Sekcja polece wykonywalnych Logika warunkowa P tle Instrukcje CASE Sekcja obs ugi wyj tków Rozdzia 33. Aktualizacja dzia aj cych aplikacji Bazy danych o wysokiej dost pno ci Architektura Oracle Data Guard Tworzenie konfiguracji zapasowej bazy danych Zarz dzanie rolami prze czanie i prze czanie awaryjne Wprowadzanie zmian DDL w sposób nieinwazyjny Tworzenie kolumn wirtualnych Modyfikowanie aktywnie wykorzystywanych tabel Dodawanie kolumn NOT NULL Reorganizacja obiektów w trybie online Usuwanie kolumn Rozdzia 34. Wyzwalacze Wymagane uprawnienia systemowe Wymagane uprawnienia do tabel Typy wyzwalaczy Wyzwalacze na poziomie wierszy Wyzwalacze na poziomie instrukcji Wyzwalacze BEFORE i AFTER Wyzwalacz INSTEAD OF...587

12 Spis tre ci 15 Wyzwalacze na poziomie schematu Wyzwalacze na poziomie bazy danych Wyzwalacze z o one Sk adnia wyzwalaczy czenie wyzwalaczy typu DML Ustawianie warto ci we wprowadzanych wierszach Utrzymanie zdublowanych danych Dostosowanie obs ugi b dów do indywidualnych potrzeb Wywo ywanie procedur wewn trz wyzwalaczy Nazwy wyzwalaczy Tworzenie wyzwalaczy zwi zanych z operacjami DDL Wyzwalacze zwi zane z operacjami na poziomie bazy danych Tworzenie wyzwalaczy z o onych W czanie i wy czanie wyzwalaczy Zast powanie wyzwalaczy Usuwanie wyzwalaczy Rozdzia 35. Procedury, funkcje i pakiety Wymagane uprawnienia systemowe Wymagane uprawnienia do tabel Procedury a funkcje Procedury a pakiety Sk adnia polecenia create procedure Sk adnia polecenia create function Odwo ywanie si do zdalnych tabel w procedurach Procedury diagnostyczne Tworzenie funkcji u ytkownika Dostosowanie obs ugi b dów do indywidualnych potrzeb Nazwy procedur i funkcji Sk adnia polecenia create package Przegl danie kodu ród owego obiektów proceduralnych Kompilacja procedur, funkcji i pakietów Zast powanie procedur, funkcji i pakietów Usuwanie procedur, funkcji i pakietów Rozdzia 36. Wbudowany dynamiczny SQL i pakiet DBMS_SQL Polecenie EXECUTE IMMEDIATE Zmienne wi ce Pakiet DBMS_SQL OPEN_CURSOR PARSE BIND_VARIABLE oraz BIND_ARRAY EXECUTE DEFINE_COLUMN FETCH_ROWS, EXECUTE_AND_FETCH oraz COLUMN_VALUE CLOSE_CURSOR Rozdzia 37. Dostrajanie wydajno ci PL/SQL Dostrajanie SQL Dostrajanie kodu PL/SQL Zastosowanie pakietu DBMS_PROFILER do identyfikowania problemów U ycie funkcji PL/SQL obs uguj cych operacje masowe forall bulk collect...644

13 16 Oracle Database 11g. Kompendium administratora Cz V Obiektowo-relacyjne bazy danych Rozdzia 38. Implementowanie typów, perspektyw obiektowych i metod Zasady pracy z abstrakcyjnymi typami danych Abstrakcyjne typy danych a bezpiecze stwo Indeksowanie atrybutów abstrakcyjnego typu danych Implementowanie perspektyw obiektowych Operowanie na danych za po rednictwem perspektyw obiektowych Wyzwalacz INSTEAD OF Metody Sk adnia metod Zarz dzanie metodami Rozdzia 39. Kolektory (tabele zagnie d one i tablice zmienne) Tablice zmienne Tworzenie tablicy zmiennej Opis tablicy zmiennej Wstawianie rekordów do tablicy zmiennej Pobieranie danych z tablic zmiennych Tabele zagnie d one Definiowanie przestrzeni tabel dla tabel zagnie d onych Wstawianie rekordów do tabeli zagnie d onej Wykonywanie zapyta do tabel zagnie d onych Dodatkowe funkcje dla tabel zagnie d onych i tablic zmiennych Zarz dzanie tabelami zagnie d onymi i tablicami zmiennymi Problemy ze zmienno ci charakterystyk kolektorów Lokalizacja danych Rozdzia 40. Wielkie obiekty (LOB) Dost pne typy Definiowanie parametrów sk adowania dla danych LOB Zapytania o warto ci typu LOB Inicjowanie warto ci U ywanie polecenia insert w podzapytaniach Aktualizowanie warto ci LOB Funkcje obs ugi ci gów znaków w typach LOB Operowanie na warto ciach LOB za pomoc pakietu DBMS_LOB Usuwanie obiektów typu LOB Rozdzia 41. Zaawansowane funkcje obiektowe Obiekty wierszy a obiekty kolumn Tabele obiektowe i identyfikatory OID Wstawianie wierszy do tabel obiektowych Pobieranie danych z tabel obiektowych Aktualizowanie warto ci i ich usuwanie z tabel obiektowych Funkcja REF Funkcja DEREF Funkcja VALUE Nieprawid owe odwo ania Perspektywy obiektowe z odwo aniami REF Przegl d perspektyw obiektowych Perspektywy obiektowe korzystaj ce z odwo a Obiektowy j zyk PL/SQL Obiekty w bazie danych...724

14 Spis tre ci 17 Cz VI J zyk Java w systemie Oracle Rozdzia 42. Wprowadzenie do j zyka Java Krótkie porównanie j zyków PL/SQL i Java Zaczynamy Deklaracje Podstawowe polecenia Instrukcje warunkowe P tle Obs uga wyj tków S owa zastrze one w Javie Klasy Rozdzia 43. Programowanie z u yciem JDBC Korzystanie z klas JDBC Operacje z wykorzystaniem sterownika JDBC Rozdzia 44. Procedury sk adowane w Javie adowanie klas do bazy danych Korzystanie z klas Bezpo rednie przywo ywanie procedur sk adowanych Javy Wydajno Cz VII Przewodniki autostopowicza Rozdzia 45. Autostopem po s owniku danych Oracle Nazewnictwo Nowe perspektywy w systemie Oracle 11g Mapy DICTIONARY (DICT) i DICT_COLUMNS Tabele (z kolumnami), perspektywy, synonimy i sekwencje Katalog USER_CATALOG (CAT) Obiekty USER_OBJECTS (OBJ) Tabele USER_TABLES (TABS) Kolumny USER_TAB_COLUMNS (COLS) Perspektywy USER_VIEWS Synonimy USER_SYNONYMS (SYN) Sekwencje USER_SEQUENCES (SEQ) Kosz USER_RECYCLEBIN i DBA_RECYCLEBIN Ograniczenia i komentarze Ograniczenia USER_CONSTRAINTS Kolumny ogranicze USER_CONS_COLUMNS Wyj tki ogranicze EXCEPTIONS Komentarze do tabel USER_TAB_COMMENTS Komentarze do kolumn USER_COL_COMMENTS Indeksy i klastry Indeksy USER_INDEXES (IND) Kolumny indeksowane USER_IND_COLUMNS Klastry USER_CLUSTERS (CLU) Kolumny klastrów USER_CLU_COLUMNS Abstrakcyjne typy danych i obiekty LOB Abstrakcyjne typy danych USER_TYPES Obiekty LOB USER_LOBS cza bazy danych i perspektywy zmaterializowane cza bazy danych USER_DB_LINKS Perspektywy zmaterializowane Dzienniki perspektyw zmaterializowanych USER_MVIEW_LOGS...800

15 18 Oracle Database 11g. Kompendium administratora Wyzwalacze, procedury, funkcje i pakiety Wyzwalacze USER_TRIGGERS Procedury, funkcje i pakiety USER_SOURCE Wymiary Alokacja i zu ycie przestrzeni razem z partycjami i podpartycjami Przestrzenie tabel USER_TABLESPACES Limity dyskowe USER_TS_QUOTAS Segmenty i obszary USER_SEGMENTS i USER_EXTENTS Partycje i podpartycje Wolna przestrze USER_FREE_SPACE U ytkownicy i uprawnienia U ytkownicy USER_USERS Limity zasobów USER_RESOURCE_LIMITS Uprawnienia do tabel USER_TAB_PRIVS Uprawnienia do kolumn USER_COL_PRIVS Uprawnienia systemowe USER_SYS_PRIVS Role Audytowanie Inne perspektywy Monitorowanie wydajno ci dynamiczne perspektywy V$ CHAINED_ROWS PLAN_TABLE Zale no ci mi dzy obiektami USER_DEPENDENCIES i IDEPTREE Perspektywy dost pne tylko dla administratora Oracle Label Security Perspektywy bezpo redniego adowania SQL*Loader Perspektywy obs ugi globalizacji Biblioteki Us ugi heterogeniczne Typy indeksowe i operatory Zarysy Doradcy Planowanie zada Rozdzia 46. Autostopem po dostrajaniu aplikacji i zapyta SQL Nowe mo liwo ci dostrajania w Oracle 11g Nowe funkcje dostrajania w Oracle 11g Zalecane praktyki dostrajania aplikacji Wykonujmy jak najmniej operacji Upraszczajmy, co si da Przekazujmy bazie potrzebne jej informacje Maksymalizujmy przepustowo otoczenia Dzielmy i rz d my Testujmy prawid owo Generowanie i czytanie planów wykonania Polecenie set autotrace on Polecenie explain plan Najwa niejsze operacje spotykane w planach wykonania TABLE ACCESS FULL TABLE ACCESS BY INDEX ROWID Powi zane podpowiedzi Operacje u ywaj ce indeksów Kiedy baza u ywa indeksów Operacje na zbiorach danych Operacje wykonuj ce z czenia...856

16 Spis tre ci 19 Z czenia wi cej ni dwóch tabel Przetwarzanie równoleg e i buforowanie Implementowanie zarysów sk adowanych Podsumowanie Rozdzia 47. Buforowanie wyników SQL oraz buforowanie zapyta po stronie klienta Ustawienia parametrów bazy danych dla bufora wyników SQL Pakiet DBMS_RESULT_CACHE Perspektywy s ownikowe bufora wyników SQL Dodatkowe informacje na temat bufora wyników SQL Bufor kliencki Oracle Call Interface (OCI) Ograniczenia buforowania klienckiego Oracle Call Interface (OCI) Rozdzia 48. Analiza przypadków optymalizacji Przypadek 1. Czekanie, czekanie i jeszcze raz czekanie Przypadek 2. Mordercze zapytania U ycie zdarzenia ladu Przypadek 3. D ugotrwa e zadania wsadowe Rozdzia 49. Zaawansowane opcje architektoniczne DB Vault, Content DB oraz Records DB Oracle Database Vault Nowe koncepcje w Oracle Database Vault Blokowanie Oracle Database Vault W czanie Oracle Database Vault Uwagi na temat instalacji Database Vault Oracle Content Database Suite Repository Zarz dzanie dokumentami Bezpiecze stwo u ytkowników Oracle Records Database Rozdzia 50. Opcja Real Application Clusters w systemie Oracle Przygotowania do instalacji Instalowanie konfiguracji Real Application Clusters Sk adowanie danych Parametry inicjalizacji Uruchamianie i zatrzymywanie instancji klastra Mechanizm TAF Dodawanie w z ów i instancji do klastra Rozdzia 51. Autostopem po administrowaniu baz danych Tworzenie bazy danych Praca z Oracle Enterprise Manager Uruchamianie i zamykanie bazy danych Zarz dzanie obszarami pami ci Plik parametrów Zarz dzanie przestrzeni dla obiektów Znaczenie klauzuli storage Segmenty tabel Segmenty indeksów Systemowe zarz dzanie segmentami wycofania Segmenty tymczasowe Wolna przestrze Okre lanie rozmiaru obiektów Monitorowanie przestrzeni tabel wycofania...930

17 20 Oracle Database 11g. Kompendium administratora Automatyczne zarz dzanie sk adowaniem danych Konfiguracja us ugi ASM Zarz dzanie miejscem w segmentach Przenoszenie przestrzeni tabel Generowanie zbioru przestrzeni przeno nych Do czanie zbioru przestrzeni przeno nych Kopie zapasowe Data Pump Export i Import Kopie zapasowe offline Kopie zapasowe online Mened er odzyskiwania RMAN Co dalej? Rozdzia 52. Autostopem po XML w bazach danych Oracle Definicje DTD, elementy i atrybuty Schematy XML Wykonywanie polece SQL na danych XML za pomoc XSU Polecenia insert, update i delete w XSU XSU i Java Dostosowanie procedur obs ugi SQL Korzystanie z typu danych XMLType Inne funkcje Cz VIII Alfabetyczne zestawienie polece Skorowidz

18 Rozdzia 4. Planowanie aplikacji systemu Oracle sposoby, standardy i zagro enia Aby stworzy aplikacj systemu Oracle i szybko oraz efektywnie z niej korzysta, u ytkownicy i programi ci musz pos ugiwa si wspólnym j zykiem, a tak e posiada g bok wiedz zarówno na temat aplikacji biznesowych, jak i narz dzi systemu Oracle. W poprzednich rozdzia ach zaprezentowano ogólny opis systemu Oracle oraz sposoby jego instalacji i aktualizacji. Teraz, po zainstalowaniu oprogramowania, mo emy przyst pi do tworzenia aplikacji. Kluczowym elementem w tym przypadku jest cis a wspó praca mened erów i personelu technicznego. Dawniej analitycy systemowi szczegó owo badali wymagania klienta, a nast pnie programi- ci tworzyli aplikacje, które spe nia y te wymagania. Klient dostarcza jedynie opis procesu, który aplikacja mia a usprawni, oraz testowa jej dzia anie. Dzi ki najnowszym narz dziom systemu Oracle mo na tworzy aplikacje znacznie lepiej odpowiadaj ce potrzebom i przyzwyczajeniom u ytkowników. Jest to jednak mo liwe tylko w przypadku w a ciwego rozumienia zagadnie biznesowych. Zarówno u ytkownicy, jak i programi ci powinni zmierza do maksymalnego wykorzystania mo liwo ci systemu Oracle. U ytkownik aplikacji ma wiedz na temat zagadnie merytorycznych, której nie posiada programista. Programista rozumie dzia anie wewn trznych funkcji i w asno ci systemu Oracle i rodowiska komputerów, które s zbyt skomplikowane dla u ytkownika. Ale takie obszary wy czno ci wiedzy nie s liczne. Podczas korzystania z systemu Oracle u ytkownicy i programi ci zwykle poruszaj si w obr bie zagadnie znanych obu stronom. Nie jest tajemnic, e pracownicy merytoryczni i techniczni od lat nie darz si szczególn sympati. Przyczyn tego stanu s ró nice w posiadanej wiedzy, zainteresowaniach

19 56 Cz I Najwa niejsze poj cia dotycz ce bazy danych i zwyczajach, a tak e inne cele. Nie bez znaczenia jest tak e poczucie odr bno ci, jakie powstaje w wyniku fizycznego oddzielenia obu grup. Mówi c szczerze, te zjawiska nie s wy cznie domen osób zajmuj cych si przetwarzaniem danych. Podobne problemy dotycz na przyk ad pracowników dzia u ksi gowo ci, którzy cz sto pracuj na ró nych pi trach, w oddzielnych budynkach, a nawet w innych miastach. Relacje pomi dzy cz onkami fizycznie odizolowanych grup staj si formalne, sztywne i dalekie od normalno ci. Powstaj sztuczne bariery i procedury, które jeszcze bardziej pot guj syndrom izolacji. Mo na by powiedzie, e to, co zosta o napisane powy ej, jest interesuj ce dla socjologów. Dlaczego wi c przypominamy te informacje przy okazji systemu Oracle? Poniewa wdro enie tego systemu fundamentalnie zmienia natur zwi zków zachodz cych pomi dzy pracownikami merytorycznymi a technicznymi. W systemie Oracle nie u ywa si specyficznego j zyka, który rozumiej tylko profesjonali ci. System ten mo e opanowa ka dy i ka dy mo e go u ywa. Informacje, wcze niej wi zione w systemach komputerowych pod czujnym okiem ich administratorów, s teraz dost pne dla mened erów, którzy musz jedynie wpisa odpowiednie zapytanie. Ta sytuacja znacz co zmienia obowi zuj ce regu y gry. Od momentu wdro enia systemu Oracle obydwa obozy znacznie lepiej si rozumiej, normalizuj c zachodz ce pomi dzy nimi relacje. Dzi ki temu powstaj lepsze aplikacje. Ju pierwsze wydanie systemu Oracle bazowa o na zrozumia ym modelu relacyjnym (który wkrótce zostanie szczegó owo omówiony). Osoby, które nie s programistami, nie maj problemów ze zrozumieniem zada wykonywanych przez system Oracle. Dzi ki temu jest on dost pny w stopniu praktycznie nieograniczonym. Niektóre osoby nie rozumiej, jak wa n rzecz jest, aby run y przestarza e i sztuczne bariery pomi dzy u ytkownikami i systemowcami. Z pewno ci jednak metoda kooperacyjna korzystnie wp ywa na jako i u yteczno tworzonych aplikacji. Jednak wielu do wiadczonych projektantów wpada w pu apk : pracuj c z systemem Oracle, usi uj stosowa metody sprawdzone w systemach poprzedniej generacji. O wielu z nich powinni zapomnie, gdy b d nieskuteczne. Niektóre techniki (i ograniczenia), które by y sta ym elementem systemów poprzedniej generacji, teraz nie tylko s zbyteczne, ale nawet maj ujemny wp yw na dzia anie aplikacji. W procesie poznawania systemu Oracle nale y pozby si wi kszo ci starych nawyków i bezu ytecznych metod. Od teraz s dost pne nowe od wie aj ce mo liwo ci. Za o eniem tej ksi ki jest prezentacja systemu Oracle w sposób jasny i prosty z wykorzystaniem poj, które s zrozumia e zarówno dla u ytkowników, jak i programistów. Omawiaj c system, wskazano przestarza e i niew a ciwe techniki projektowania i zarz dzania oraz przedstawiono alternatywne rozwi zania. Podej cie kooperacyjne Oracle jest obiektowo-relacyjnym systemem baz danych. Relacyjna baza danych to niezwykle prosty sposób przedstawiania i zarz dzania danymi wykorzystywanymi w biznesie. Model relacyjny to nic innego, jak kolekcja tabel danych. Z tabelami wszyscy spotykamy si na co

20 Rozdzia 4. Planowanie aplikacji systemu Oracle sposoby, standardy i zagro enia 57 dzie, czytaj c na przyk ad raporty o pogodzie lub wyniki sportowe. Wszystko to s tabele z wyra nie zaznaczonymi nag ówkami kolumn i wierszy. Pomimo swojej prostoty model relacyjny wystarcza do prezentowania nawet bardzo z o onych zagadnie. Obiektowo-relacyjna baza danych charakteryzuje si wszystkimi w asno ciami relacyjnej bazy danych, a jednocze- nie ma cechy modelu obiektowego. Oracle mo na wykorzysta zarówno jako relacyjny system zarz dzania baz danych (RDBMS), jak te skorzysta z jego w asno ci obiektowych. Niestety, jedyni ludzie, którym przydaje si relacyjna baza danych u ytkownicy biznesowi z regu y najmniej j rozumiej. Projektanci aplikacji tworz cy systemy dla u ytkowników biznesowych cz sto nie potrafi obja ni poj modelu relacyjnego w prosty sposób. Aby by a mo liwa wspó praca, potrzebny jest wspólny j zyk. Za chwil wyja nimy, czym s relacyjne bazy danych i w jaki sposób wykorzystuje si je w biznesie. Mo e si wydawa, e materia ten zainteresuje wy cznie u ytkowników. Do wiadczony projektant aplikacji relacyjnych odczuje zapewne pokus pomini cia tych fragmentów, a ksi k wykorzysta jako dokumentacj systemu Oracle. Chocia wi kszo materia u z pierwszych rozdzia ów to zagadnienia elementarne, to jednak projektanci, którzy po wi c im czas, poznaj jasn, spójn i funkcjonaln terminologi, u atwiaj c komunikacj z u ytkownikami oraz precyzyjniejsze ustalenie ich wymaga. Wa ne jest równie pozbycie si niepotrzebnych i prawdopodobnie nie wiadomie stosowanych przyzwyczaje projektowych. Wiele z nich zidentyfikujemy podczas prezentacji modelu relacyjnego. Trzeba sobie u wiadomi, e nawet mo liwo ci tak rozbudowanego systemu, jak Oracle mo na zniweczy, stosuj c metody w a ciwe dla projektów nierelacyjnych. Gdy u ytkownik docelowy rozumie podstawowe poj cia obiektowo-relacyjnych baz danych, mo e w spójny sposób przedstawi wymagania projektantom aplikacji. Pracuj c w systemie Oracle, jest w stanie przetwarza informacje, kontrolowa raporty i dane oraz niczym prawdziwy ekspert zarz dza w asno ciami tworzenia aplikacji i zapyta. wiadomy u ytkownik, który rozumie funkcjonowanie aplikacji, z atwo ci zorientuje si, czy osi gn a ona maksymaln wydajno. System Oracle uwalnia tak e programistów od najmniej lubianego przez nich obowi zku: tworzenia raportów. W du ych firmach niemal 95 % wszystkich prac programistycznych to dania tworzenia nowych raportów. Poniewa dzi ki systemowi Oracle u ytkownicy tworz raport w kilka minut, a nie w kilka miesi cy, spe nianie takiego obowi zku staje si przyjemno ci. Dane s wsz dzie W bibliotece znajduj si informacje o czytelnikach, ksi kach i karach za nieterminowy zwrot. W a ciciel kolekcji kart baseballowych zbiera informacje o graczach, notuje daty i wyniki meczów, interesuje si warto ci kart. W ka dej firmie musz by przechowywane rejestry z informacjami o klientach, produktach czy cenach. Informacje te okre la si jako dane. Teoretycy cz sto mówi, e dane pozostaj danymi, dopóki nie zostan odpowiednio zorganizowane. Wtedy staj si informacjami. Je li przyj tak tez, system Oracle mia o mo na nazwa mechanizmem wytwarzania informacji, gdy bazuj c na surowych danych, potrafi na przyk ad wykonywa podsumowania lub pomaga identyfikowa trendy handlowe. Jest to wiedza, z istnienia której nie zawsze zdajemy sobie spraw. W niniejszej ksi ce wyja nimy, jak j uzyskiwa.

21 58 Cz I Najwa niejsze poj cia dotycz ce bazy danych Rysunek 4.1. Dane w systemie Oracle Po opanowaniu podstaw obs ugi systemu Oracle mo na wykonywa obliczenia z danymi, przenosi je z miejsca na miejsce i modyfikowa. Takie dzia ania nazywa si przetwarzaniem danych. Rzecz jasna, przetwarza dane mo na równie, wykorzystuj c o ówek, kartk papieru i kalkulator, ale w miar jak rosn zbiory danych, trzeba si gn po komputery. System zarz dzania relacyjnymi bazami danych (ang. Relational Database Management System RDBMS) taki, jak Oracle umo liwia wykonywanie zada w sposób zrozumia y dla u ytkownika i stosunkowo nieskomplikowany. Mówi c w uproszczeniu, system Oracle pozwala wykonywanie trzech operacji pokazanych na rysunku 4.1: wprowadzanie danych do systemu, utrzymywanie (przechowywanie) danych, wyprowadzanie danych i pos ugiwanie si nimi. W systemie Oracle sposób post powania z danymi mo na opisa schematem wprowadzanie- -utrzymywanie-wyprowadzanie. System dostarcza inteligentnych narz dzi pozwalaj cych na stosowanie wyrafinowanych metod pobierania, edycji, modyfikacji i wprowadzania danych, zapewnia ich bezpieczne przechowywanie, a tak e wyprowadzanie, na przyk ad w celu tworzenia raportów. J zyk systemu Oracle Informacje zapisane w systemie Oracle s przechowywane w tabelach. W podobny sposób s prezentowane w gazetach na przyk ad informacje o pogodzie (rysunek 4.2). Tabela pokazana na rysunku sk ada si czterech kolumn: Miasto, Temperatura, Wilgotno i Warunki. Zawiera tak e wiersze dla poszczególnych miast od Aten do Sydney oraz nazw : POGODA. Kolumny, wiersze i nazwa to trzy g ówne cechy drukowanych tabel. Podobnie jest w przypadku tabel z relacyjnych baz danych. Wszyscy z atwo ci rozumiej poj cia u ywane do

22 Rozdzia 4. Planowanie aplikacji systemu Oracle sposoby, standardy i zagro enia 59 Rysunek 4.2. Dane w gazetach cz sto podawane s w tabelach Tabele opisu tabeli w bazie danych, poniewa takie same poj cia stosuje si w yciu codziennym. Nie kryje si w nich adne specjalne, niezwyk e czy tajemnicze znaczenie. To, co widzimy, jest tym, na co wygl da. W systemie Oracle informacje s zapisywane w tabelach. Ka da tabela sk ada si z jednej lub wi kszej liczby kolumn. Odpowiedni przyk ad pokazano na rysunku 4.3. Nag ówki: Miasto, Temperatura, Wilgotno i Warunki wskazuj, jaki rodzaj informacji przechowuje si w kolumnach. Informacje s zapisywane w wierszach (miasto po mie cie). Ka dy niepowtarzalny zestaw danych, na przyk ad temperatura, wilgotno i warunki dla miasta Manchester, jest zapisywany w osobnym wierszu. Rysunek 4.3. Tabela POGODA w systemie Oracle Aby produkt by bardziej dost pny, firma Oracle unika stosowania specjalistycznej, akademickiej terminologii. W artyku ach o relacyjnych bazach danych kolumny czasami okre la si jako atrybuty, wiersze jako krotki, a tabele jako encje. Takie poj cia s jednak myl ce dla u ytkownika. Cz sto terminy te s tylko niepotrzebnymi zamiennikami dla powszechnie zrozumia ych nazw z j zyka ogólnego. Firma Oracle stosuje ogólny j zyk, a zatem mog go równie stosowa programi ci. Trzeba pami ta, e niepotrzebne stosowanie technicznego argonu stwarza barier braku zaufania i niezrozumienia. W tej ksi ce, podobnie jak to uczyniono w dokumentacji systemu Oracle, konsekwentnie pos ugujemy si poj ciami tabele, kolumny i wiersze. Strukturalny j zyk zapyta Firma Oracle jako pierwsza zacz a stosowa strukturalny j zyk zapyta (ang. Structured Query Language SQL). J zyk ten pozwala u ytkownikom na samodzielne wydobywanie informacji z bazy danych. Nie musz si ga po pomoc fachowców, aby sporz dzi cho by najmniejszy raport.

23 60 Cz I Najwa niejsze poj cia dotycz ce bazy danych J zyk zapyta systemu Oracle ma swoj struktur, podobnie jak j zyk angielski i dowolny inny j zyk naturalny. Ma równie regu y gramatyczne i sk adni, ale s to zasady bardzo proste i ich zrozumienie nie powinno przysparza wi kszych trudno ci. J zyk SQL, którego nazw wymawia si jako sequel lub es-ku-el, oferuje, jak wkrótce si przekonamy, niezwyk e wr cz mo liwo ci. Korzystanie z niego nie wymaga adnego do wiadczenia w programowaniu. Oto przyk ad, jak mo na wykorzystywa SQL. Gdyby kto poprosi nas, aby my w tabeli POGODA wskazali miasto, gdzie wilgotno wynosi 89 %, szybko wymieniliby my Ateny. Gdyby kto poprosi nas o wskazanie miast, gdzie temperatura wynios a 19 C, wymieniliby my Chicago i Manchester. System Oracle jest w stanie odpowiada na takie pytania niemal równie atwo. Wystarczy sformu owa proste zapytania. S owa kluczowe wykorzystywane w zapytaniach to select (wybierz), from (z), where (gdzie) oraz order by (uporz dkuj wed ug). S to wskazówki dla systemu Oracle, które u atwiaj mu zrozumienie da i udzielenie poprawnej odpowiedzi. Proste zapytanie w systemie Oracle Gdyby w bazie danych Oracle by a zapisana przyk adowa tabela POGODA, pierwsze zapytanie przyj oby pokazan poni ej posta ( rednik jest informacj dla systemu, e nale y wykona zapytanie): select Miasto from POGODA where Wilgotnosc = 89; System Oracle odpowiedzia by na nie w taki sposób: Miasto ATENY Drugie zapytanie przyj oby nast puj c posta : select Miasto from POGODA where Temperatura = 19; W przypadku tego zapytania system Oracle odpowiedzia by tak: Miasto MANCHESTER CHICAGO Jak atwo zauwa y, w ka dym z tych zapyta wykorzystano s owa kluczowe select, from oraz where. A co z klauzul order by? Przypu my, e interesuj nas wszystkie miasta uporz dkowane wed ug temperatury. Wystarczy, e wprowadzimy takie oto zapytanie: select Miasto, Temperatura from POGODA order by Temperatura; a system Oracle natychmiast odpowie w nast puj cy sposób: Miasto Temperatura LIMA 7

24 Rozdzia 4. Planowanie aplikacji systemu Oracle sposoby, standardy i zagro enia 61 MANCHESTER 19 CHICAGO 19 SYDNEY 21 SPARTA 23 PARY 27 ATENY 36 System Oracle szybko uporz dkowa tabel od najni szej do najwy szej temperatury. W jednym z kolejnych rozdzia ów dowiemy si, jak okre li, czy najpierw maj by wy wietlane wy sze, czy ni sze warto ci. Zaprezentowane powy ej przyk ady pokazuj, jak atwo uzyskuje si potrzebne informacje z bazy danych Oracle, w postaci najprzydatniejszej dla u ytkownika. Mo na tworzy skomplikowane dania o ró ne dane, ale stosowane metody zawsze b d zrozumia e. Mo na na przyk ad po czy dwa elementarne s owa kluczowe where i order by po to, by wybra tylko te miasta, w których temperatura przekracza 26 stopni, oraz wy wietli je uporz dkowane wed ug rosn cej temperatury. W tym celu nale y skorzysta z nast puj cego zapytania: select Miasto, Temperatura from POGODA where Temperatura > 26 order by Temperatura; System Oracle natychmiast wy wietli nast puj c odpowied : Miasto Temperatura PARY 27 ATENY 36 Mo na stworzy jeszcze dok adniejsze zapytanie i poprosi o wy wietlenie miast, w których temperatura jest wy sza ni 26 stopni, a wilgotno mniejsza ni 70 %: select Miasto, Temperatura, Wilgotnosc from POGODA where Temperatura > 26 and Wilgotnosc < 70 order by Temperatura; a system Oracle natychmiast odpowie w nast puj cy sposób: Miasto Temperatura Wilgotnosc PARY Dlaczego system baz danych nazywa si relacyjnym? Zwró my uwag, e w tabeli POGODA wy wietlaj si miasta z kilku pa stw, przy czym w przypadku niektórych pa stw w tabeli znajduje si wi cej ni jedno miasto. Przypu my, e interesuje nas, w którym pa stwie le y okre lone miasto. W tym celu mo na utworzy oddzieln tabel LOKALIZACJA zawieraj c informacje o zlokalizowaniu miast (rysunek 4.4). Ka de miasto z tabeli POGODA znajduje si równie w tabeli LOKALIZACJA. Wystarczy znale interesuj c nas nazw w kolumnie Miasto, a wówczas w kolumnie Panstwo w tym samym wierszu znajdziemy nazw pa stwa.

25 62 Cz I Najwa niejsze poj cia dotycz ce bazy danych Rysunek 4.4. Tabele POGODA i LOKALIZACJA S to ca kowicie odr bne i niezale ne od siebie tabele. Ka da z nich zawiera w asne informacje zestawione w kolumnach i wierszach. Tabele maj cz wspóln : kolumn Miasto. Dla ka dej nazwy miasta w tabeli POGODA istnieje identyczna nazwa miasta w tabeli LOKALIZACJA. Spróbujmy na przyk ad dowiedzie si, jakie temperatury, wilgotno i warunki atmosferyczne panuj w miastach australijskich. Spójrzmy na obie tabele i odczytajmy z nich te informacje. W jaki sposób to zrobili my? W tabeli LOKALIZACJA znajduje si tylko jeden zapis z warto ci AUSTRALIA w kolumnie Panstwo. Obok niego, w tym samym wierszu w kolumnie Miasto figuruje nazwa miasta SYDNEY. Po znalezieniu nazwy SYDNEY w kolumnie Miasto tabeli POGODA przesun li my si wzd u wiersza i znale li my warto ci pól Temperatura, Wilgotnosc i Warunki. By y to odpowiednio: 21, 99 i S ONECZNIE. Nawet je li tabele s niezale ne, z atwo ci mo na spostrzec, e s z sob powi zane. Nazwa miasta w jednej tabeli jest powi zana (pozostaje w relacji) z nazw miasta w drugiej (patrz rysunek 4.5). Relacje pomi dzy tabelami tworz podstaw nazwy relacyjna baza danych (czasami mówi si te o relacyjnym modelu danych). Rysunek 4.5. Relacje pomi dzy tabelami POGODA i LOKALIZACJA Dane zapisuje si w tabelach, na które sk adaj si kolumny, wiersze i nazwy. Tabele mog by z sob powi zane, je li w ka dej z nich znajduje si kolumna o takim samym typie informacji. To wszystko. Nie ma w tym nic skomplikowanego.

26 Rozdzia 4. Planowanie aplikacji systemu Oracle sposoby, standardy i zagro enia 63 Proste przyk ady Kiedy zrozumiemy podstawowe zasady rz dz ce relacyjnymi bazami danych, wsz dzie zaczynamy widzie tabele, wiersze i kolumny. Nie oznacza to, e wcze niej ich nie widzieli my, ale prawdopodobnie nie my leli my o nich w taki sposób. W systemie Oracle mo na zapisa wiele tabel i wykorzysta je do szybkiego uzyskania odpowiedzi na pytania. Typowy raport kursów akcji w postaci papierowej mo e wygl da tak, jak ten, który zaprezentowano na rysunku 4.6. Jest to fragment wydrukowanego g st czcionk alfabetycznego zestawienia wype niaj cego szereg w skich kolumn na kilku stronach w gazecie. Jakich akcji sprzedano najwi cej? Które akcje odnotowa y najwy szy procentowy wzrost, a które najwi kszy spadek? W systemie Oracle odpowiedzi na te pytania mo na uzyska za pomoc prostych zapyta. Jest to dzia anie o wiele szybsze ni przeszukiwanie kolumn cyfr w gazecie. Rysunek 4.6. Tabela kursów akcji Na rysunku 4.7 pokazano indeks gazety. Co mo na znale w sekcji F? W jakim porz dku b dziemy czyta artyku y, je li wertujemy gazet od pocz tku do ko ca? W systemie Oracle odpowiedzi na te pytania mo na uzyska z pomoc prostych zapyta. Nauczymy si, jak formu owa takie zapytania, a nawet tworzy tabele do zapisywania informacji. W przyk adach u ytych w tej ksi ce wykorzystano dane i obiekty, z którymi cz sto spotykamy si na co dzie w pracy i w domu. Dane do wykorzystania w wiczeniach mo na znale wsz dzie. Na kolejnych stronach poka emy, w jaki sposób wprowadza si i pobiera dane. Przyk ady bazuj na spotykanych na co dzie ród ach danych. Podobnie jak w przypadku ka dej nowej technologii, nie wolno dostrzega tylko jej zalet, trzeba równie widzie zagro enia. Je li skorzystamy z relacyjnej bazy danych oraz szeregu rozbudowanych i atwych w u yciu narz dzi dostarczanych z systemem Oracle, niebezpiecze stwo,