TY i UE. Wiedzieć więcej i wyrazić swoje zdanie Polityka Komisji Europejskiej na rzecz praw dziecka

Transkrypt

1 TY i UE Wiedzieć więcej i wyrazić swoje zdanie Polityka Komisji Europejskiej na rzecz praw dziecka

2 Plan realizowany jest na całym świecie a jego celem jest trwała poprawa losu dzieci żyjących w ubóstwie w krajach rozwijających się. Save the Children walczy o prawa dzieci. Przynosimy dzieciom z całego świata natychmiastową i długotrwałą poprawę warunków życia. Opublikowano przez Plan International i organizację Save the Children Bruksela, październik 2006 r., Plan International i Save the Children Autor Helen Veitch, specjalista ds. praw dziecka Autor pragnie podziękować wszystkim dzieciom za nadesłane uwagi na temat poprzednich wersji tego opracowania, zwłaszcza dzieciom z organizacji Plan Sudan i Plan Vietnam Simonowi Nummela i Monice. 1

3 Glosariusz Dyskryminacja: Polega na niesprawiedliwym traktowaniu dziecka lub grupy dzieci przez inną grupę osób, często silniejszą. Dziecko: Każda osoba w wieku poniżej 18 lat. Handel dziećmi: sytuacja, gdy dziecko jest kupowane, wysyłane lub sprzedawane (często z jednego kraju do drugiego) do pracy żebrania, sprzątania/prac domowych lub prostytucji (patrz poniżej). Komisja Europejska: Instytucja działająca w imieniu wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej. Jest ona niezależna od rządów państw członkowskich. Zgłasza projekty aktów prawnych, wnioski dotyczące polityki, opracowuje plany oraz strategie działania. Zarządza też na co dzień wdrażaniem polityk UE i wydatkowaniem funduszy wspólnotowych. Komisja również czuwa również nad przestrzeganiem postanowień traktatów i prawa europejskiego. W uzasadnionych przypadkach może wnieść sprawę przeciwko łamiącym te prawa do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Komunikat: Dokument wydawany przez Komisję Europejską w celu przedstawienia nowych idei dotyczących nowego aktu prawnego lub elementu polityki unijnej. Konwencja NZ o prawach dziecka (CRC): Jest to dokument przyjęty przez Organizację Narodów Zjednoczonych, który wyjaśnia jakie prawa przysługują dzieciom. Jest to również umowa między państwami, które zobowiązują się do stosowania jednakowych praw wobec dzieci. Wszystkie kraje świata z wyjątkiem dwóch ratyfikowały Konwencję praw dziecka i zobowiązały się do poszanowania przysługujących dzieciom praw. Państwa członkowskie: Są to państwa należące do Unii Europejskiej. Nazwy państwa członkowskie używa się często mając na myśli rządy tych państw. Unia liczy obecnie 25 państw członkowskich: Austria, Belgia, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy. Państwo kandydujące: Jest to państwo, które złożyło oficjalny wniosek o członkowstwo w Unii Europejskiej i którego zgłoszenie zostało formalnie przyjęte. Obecnie dwa państwa otrzymały status państw kandydujących: Chorwacja i Turcja. Zanim państwo kandydujące może zostać przyjęte do UE musi spełnić pewne kryteria. Państwo przystępujące: Państwo kandydujące (patrz powyżej), które spełniło pewne warunki i zakończyło proces przystąpienia do Unii Europejskiej (UE). Ostatnio przyjęte do UE państwa to, w 2004 r.: Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry, oraz od 1 stycznia r.: Bułgaria i Rumunia. Polityka: Oświadczenia, które wyjaśniają co powinno zostać zrobione, a co nie. Praca dzieci: Sytuacja, gdy dzieci są zmuszane do pracy i nie mogą uczęszczać do szkoły. Gdy dzieci wykonują pracę, która jest szkodliwa dla ich zdrowia (na przykład z powodu wielogodzinnego wysiłku lub niebezpiecznych warunków), wówczas mówimy o niebezpiecznej pracy dzieci. Prostytucja dziecięca: sytuacja, gdy dziecko odbywa stosunek płciowy z osobą dorosłą za pieniądze lub w zamian za inne korzyści, takie jak jedzenie lub schronienie. 2

4 Przemoc wobec dzieci: sytuacja, gdy osoba dorosła lub inne dziecko używa siły fizycznej lub wykorzystuje swoją pozycję przewagi w celu umyślnego i świadomego zadania krzywdy dziecku. Może to polegać na urażeniu jego uczuć, zranieniu poczucia własnej wartości, zaszkodzeniu zdrowiu, zadaniu krzywdy moralnej, jak i na fizycznym zadaniu bólu. Rada Unii Europejskiej: Jest to spotkanie ministrów wszystkich państw członkowskich, w zależności od dyskutowanego tematu, np. w posiedzeniach Rady ds. rolnictwa uczestniczą ministrowie rolnictwa, w posiedzeniach dot. polityki zagranicznej ministrowie spraw zagranicznych, itd. Rada podejmuje decyzję czy wniosek Komisji dotyczący aktu prawnego zostanie przyjęty. Romowie: Grupa ludzi o wspólnych tradycjach kulturowych, żyjąca głównie w Europie Południowej i Wschodniej, Azji Zachodniej, Ameryce Łacińskiej, w południowej części Stanów Zjednoczonych oraz na Bliskim Wschodzie. Tradycyjnie większość Romów używała języka romskiego, ale obecnie posługują się oni językiem używanym w kraju ich zamieszkania. Romowie, a zwłaszcza ich dzieci są często dyskryminowani i nie mają takich samych szans jak inni. Unia Europejska, (UE): Jest to związek 25 państw europejskich, które stworzyły unię (łatwiej wyobrazić sobie klub, którego członkowie zgodzili się na wspólne podejmowanie pewnych decyzji przez cały klub, nie zaś przez każdego z jego członków oddzielnie), aby ułatwić wymianę handlową między tymi państwami i wspólnie pracować dla pokoju i dobrobytu. Unia została utworzona w 1957 r. i początkowo liczyła tylko sześciu członków. Od tamtej pory liczba państw członkowskich wzrosła. Wprowadzono również wiele nowych europejskich aktów prawnych, które zmieniły priorytety Unii jak również sposób jej funkcjonowania prowadząc do utworzenia rzeczywistego obszaru pokoju i dobrobytu. Współpraca na rzecz rozwoju: Działalność Unii Europejskiej polegająca na wspieraniu ubogich państw i zapewnieniu żyjącym tam ludziom dostatecznej ilości jedzenia, lepszej opieki zdrowotnej, dostępu do oświaty, lepszych warunków mieszkaniowych oraz lepszej sieci dróg. Wykluczenie społeczne: Gdy dziecko lub jego rodzina cierpi z powodu szeregu powiązanych ze sobą problemów takich jak bezrobocie, niedostateczne kwalifikacje, niskie dochody, złe warunki mieszkaniowe, wysoka przestępczość, problemy zdrowotne oraz rozpad rodziny. Wykorzystywanie seksualne: Sytuacja gdy jedna osoba przymusza drugą, podstępem lub przy użyciu siły, do odbycia stosunku płciowego lub czynności seksualnych. Poprzez czynności seksualne możemy rozumieć całowanie, dotykanie lub odbycie stosunku płciowego. W większości krajów takie czynności wobec dziecka są prawnie zabronione. 3

5 O czym mówi niniejszy dokument? Niniejszy dokument jest streszczeniem Komunikatu (oficjalnego dokumentu) wydanego przez Komisję Europejską zatytułowanego W kierunku strategii UE na rzecz praw dziecka. Streszczenie to jest skierowane do dzieci w wieku od 13 do 17 lat. Wyjaśnia ono: dlaczego strategia (plan) na rzecz ochrony praw dziecka jest potrzebna; jakie kwestie zostaną włączone do wspomnianej strategii; w jaki sposób Komisja Europejska pomoże zrealizować ten plan. Informacje ogólne Komisja Europejska określiła problematykę praw dziecka jako jeden z najważniejszych priorytetów UE. W kwietniu 2005 r. Komisja rozpoczęła realizację projektu, którego celem jest należyte traktowanie kwestii praw dziecka we wszystkich dziedzinach polityk Unii Europejskiej. W marcu 2006 r. Rada Europejska zwróciła się do państw członkowskich by te podjęły działania w celu redukcji ubóstwa wśród dzieci. Dwa wyżej wymienione działania są podstawą komunikatu W kierunku strategii UE na rzecz praw dziecka. Wyjaśnia on, że dzięki strategii UE prawa dziecka będą uznawane i traktowane z należytą powagą: w politykach Unii Europejskiej; na poziomie państw członkowskich. Dlaczego strategia Unii Europejskiej na rzecz ochrony praw dziecka jest potrzebna? Dla dzieci na całym świecie: Istnieje przepaść między tym, w jaki sposób dzieci powinny być traktowane (np. zgodnie z postanowieniami międzynarodowych konwencji takich jak Konwencja NZ o prawach dziecka) a rzeczywistą sytuacją życiową dzieci. W rzeczywistości miliony dzieci na całym świecie żyje w ubóstwie, nie ma dostępu do opieki medycznej, nie uczęszcza do szkoły i jest zmuszanych do pracy. Praca dzieci odbywa się często w trudnych i niebezpiecznych warunkach, jak na przykład w przypadku dzieciżołnierzy walczących w konfliktach zbrojnych. Dziewczynki mają często gorsze szanse rozwoju. Wiele dziewcząt zmuszanych jest do małżeństwa i rodzenia dzieci w bardzo młodym wieku. W wielu częściach świata HIV/AIDS stanowi poważny problem dla dzieci i młodzieży, ponieważ albo same zarażane są tą chorobą, albo ich rodzice chorują i umierają. Jest duża grupa dzieci wyjątkowo narażonych na różne niebezpieczeństwa, na przykład dzieci niepełnosprawne lub żyjące na ulicy. Dla dzieci w Unii Europejskiej: Również w Europie wiele dzieci żyje w ubóstwie. Rasizm jest wciąż palącym problemem (zwłaszcza gdy dzieci są postrzegane jako osoby obce ponieważ przeprowadziły się z innego kraju lub wyznają inną religię). Przemoc wobec dzieci ze strony członków rodziny lub w szkole stanowi także istotny problem. Zmiany jakie dokonały się w krajach przystępujących i kandydujących do Unii Europejskiej miały negatywny wpływ na wiele rodzin i dzieci. Ubóstwo znacznie 4

6 pogłębiło się i zjawiska takie jak prostytucja dziecięca, wykorzystywanie seksualne, handel dziećmi oraz praca dzieci można spotkać, w większym lub mniejszym stopniu, we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Szczególnie narażone na dziecięcą prostytucję, wykorzystywanie seksualne i handel są dzieci, które nie mogą żyć ze swoimi rodzicami oraz dzieci romskie, ponieważ to one są najbardziej dotknięte rosnącym ubóstwem i nie mogą liczyć na taką samą ochronę przed społeczeństwem i dorosłymi jak inne dzieci. Te dzieci potrzebują bardziej niż inne pomocy i wsparcia, by przestały być ofiarami tych patologii. Wiele dzieci, które nie może żyć z rodzicami jest zmuszonych do życia w dużych domach dziecka, ponieważ brak jest systemu opieki w rodzinach zastępczych. Problemy związane z zanieczyszczeniem środowiska miały poważny wpływ na zdrowie dzieci w niektórych krajach (np. zanieczyszczone rzeki, z których woda nie nadaje się do picia). Nie należy rozpatrywać kwestii potrzeb dzieci pomijając ich prawa. Poszanowanie i propagowanie ochrony praw wszystkich dzieci powinno być połączone z działaniami mającymi na celu zaspokojenie ich podstawowych potrzeb, takich jak odpowiednia opieka lekarska (dobre szpitale i lekarstwa), dobra edukacja i wykwalifikowana kadra nauczycielska. Tak więc w przypadku, gdy dzieciom przysługuje prawo do kształcenia, trzeba budować dobre szkoły, szkolić większą liczbę nauczycieli, zapewnić odpowiedni sprzęt dla uczniów i studentów. W związku z tym, żeby polepszyć sytuację dzieci na całym świecie i udowodnić jak ważne są prawa dzieci dla UE, konieczna jest realizacja opracowanej strategii lub planu działania. W jaki sposób UE może pomóc? UE może doprowadzić do przyznania kwestii praw i potrzeb dzieci pozycji priorytetowej przy ustalaniu międzynarodowych i krajowych planów oraz działań. UE może pomóc państwom członkowskim w ich pracy na rzecz praw dziecka; może skoordynować działania państw członkowskich, podzielić się przykładami dobrej współpracy z państwami członkowskimi oraz udzielić wsparcia finansowego na działalność na rzecz praw dziecka. Co zostało już zrobione przez UE? UE opracowała wiele polityk i planów działania dotyczących: handlu dziećmi i prostytucji dziecięcej; przemocy wobec dzieci; azylu i imigracji; sprawiedliwości i spraw rodzinnych; edukacji dzieci i młodzieży; zdrowego środowiska dla dzieci; bezpieczeństwa dzieci w Internecie i w telewizji; dyskryminacji i wykluczenia społecznego; pracy dzieci; dzieci dotkniętych konfliktami zbrojnymi. Komisja Europejska ustaliła również kryteria i zasady, które państwa przystępujące i kandydujące do UE muszą spełnić. Kryteria miały za cel sprawdzenie, czy państwa te należycie chronią dzieci i czy działają na rzecz ochrony praw dziecka. 5

7 Strategia UE na rzecz praw dziecka Komunikat wyjaśnia, że dzięki strategii UE prawa dziecka zostaną uznane i będą traktowane z należytą powagą. Strategia ta została opracowana przez Komisję Europejską, aczkolwiek organizacje działające na rzecz praw dziecka ściśle z nią współpracowały przy projekcie. Strategia opiera się na sześciu celach (tzn. na tym co chcemy osiągnąć), z których każdy jest poparty szeregiem działań. Cel nr 1: Wykorzystać w maksymalny sposób istniejące już działania, aby móc zająć się sprawami pilnymi Komisja będzie kontynuować swoje działania na rzecz praw dziecka i nadal będzie wspierać finansowo projekty propagujące ochronę praw dziecka. Jednocześnie Komisja musi zająć się dwoma problemami, które muszą zostać w trybie pilnym rozwiązane i które są określone poniżej jako działania pilne : Działania Pilne 1. Wprowadzić jeden numer telefonu przeznaczony jako linia interwencyjna dla dzieci i działający na terenie całej UE (6-cio cyfrowy, zaczynający się od 116) 2. Rozpocząć realizację Planu Działania na rzecz Dzieci w ramach Współpracy na Rzecz Rozwoju, którego celem będzie zaspokajanie potrzeb dzieci w krajach rozwijających się Początek r. r. Cel nr 2: Ustalić priorytety dla przyszłych działań UE Regularnie co 5 lat Komisja będzie kontrolować stan w zakresie ochrony praw dziecka, aby stwierdzić czy nastąpił jakiś postęp. Następnie wnioski z tej kontroli zostaną poddane pod dyskusję Komisji, dzieci i dorosłych tak, aby określić priorytety dla przyszłych działań. Działania 3. Uzyskać pełny obraz przyczyn utrzymującego się braku poszanowania praw dziecka. 4. Poddać pod dyskusję dokument wyjaśniający priorytety dla konkretnych działań do podjęcia w przyszłości i zachęcić uczestników do przedstawiania uwag 5. Zebrać dane dotyczące praw dziecka (które można łatwo porównać i ocenić). lata r. począwszy od roku Cel nr 3: Włączanie problematyki praw dziecka w nurt działań UE Włączanie problematyki praw dziecka w nurt działań UE polega na zapewnieniu, że wszystkie polityki UE, akty prawne i działania są zgodne z prawami dziecka, jak również z prawem wspólnotowym i międzynarodowym (jak w przypadku Konwencji NZ o prawach dziecka). 6

8 Działanie 6. Dopilnować, aby wszystkie działania UE były zgodne z prawami dziecka. począwszy od roku Cel nr 4: Umożliwić organizacjom współpracę i dyskusję na temat praw dziecka Komisja wzmocni współpracę między wszystkimi organizacjami i osobami zajmującymi się prawami dziecka, oraz zapoczątkuje udział dzieci w konsultacjach, konferencjach i działaniach związanych z prawami i potrzebami dzieci. Działania 7. Zorganizować forum internetowe przeznaczone dla osób, które chcą dyskutować o prawach dziecka. r. 8. Angażować dzieci w proces podejmowania decyzji. począwszy od roku 9. Zorganizować międzydepartamentalną grupę w ramach 2006 r. Komisji (grupę osób ze wszystkich działów Komisji) zajmującą się prawami dziecka i planującą konkretne działania. Jedna osoba zostanie zatrudniona do organizowania dyskusji o prawach dziecka. Cel nr 5: Polepszyć stan świadomości, kompetencje i specjalistyczną wiedzę na temat praw dziecka. Wszystkie osoby zaangażowane we włączanie problematyki praw dziecka w nurt działań UE przejdą szkolenia tak, aby mogli dobrze wypełniać swoje zadania. Działanie 10. Włączyć problematykę praw dziecka w nurt działań UE począwszy od roku Cel nr 6: Wprowadzić strategię na rzecz podnoszenia stanu świadomości dzieci na temat przysługujących im praw Uświadamianie ludzi polega na przekazaniu im wiedzy na dany temat. Strategia uświadamiania dzieciom ich własnych praw jest niezbędna, aby dzieci były bardziej świadome przysługujących im praw i mogły z nich w pełni korzystać. Działania 11. Polepszyć przekaz informacji na temat praw dziecka. począwszy od roku 12. Dostarczać informacje na temat praw dziecka w formie począwszy od roku przyjaznej dzieciom. 7

9 W jaki sposób wszystko to zostanie zrealizowane? Komisja wygospodaruje pieniądze potrzebne do wykonania działań przedstawionych w niniejszym komunikacie i dopilnuje, aby działania te zostały zrealizowane. Co roku sporządzane będzie sprawozdanie oceniające dokonany postęp. Co Ty i inne dzieci możecie zrobić? Komisja Europejska chce konsultować z dziećmi strategie UE. Chce również, aby dzieci uczestniczyły w wielu spośród działań, o których właśnie przeczytaliście. Dzieci będą miały możliwość wyrażenia swojej opinii na temat realizacji strategii UE oraz na temat tego, co według nich powinno być priorytetem UE. Będą mogły również zadecydować, w jaki sposób chcą o tym dyskutować podczas spotkań, warsztatów, za pomocą newsletterów, kwestionariuszy itd. wszystko to zależy od Was. 8