Program nauczania j zyka angielskiego

Transkrypt

1 Program nauczania j zyka angielskiego dla klas I III szko y podstawowej Anna Wieczorek Ewa Skiba Warszawa, 2009

2 Redaktorzy Marzena Jaêwiƒska, Magdalena MyÊliƒska Redaktor techniczny Maryla Broda W programie wykorzystano ilustarcje Anny Wielbut- epkowskiej z ksià ki New Bingo! Podr cznik do j zyka angielskiego dla szko y podstawowej, Wydawnictwo Szkolne PWN. Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN Sp. z o.o. Warszawa 2009 ISBN Wydawnictwo Szkolne PWN Sp. z o.o. ul. Âwi tojerska 5/7, Warszawa Wydanie pierwsze Sk ad i amanie: Gardengraf

3 Spis treêci 1. Metryczka programu Za o enia programu Wprowadzenie Koncepcja pedagogiczna Charakterystyka u ytkownika Warunki realizacji programu Cele nauczania Szczegó owe treêci nauczania i za o one osiàgni cia uczniów Uk ad treêci nauczania Przewidywane osiàgni cia ucznia Tematyka nauczania dla klas I III Wyodr bnione treêci nauczania wraz z przewidywanymi szczegó owymi osiàgni ciami uczniów klasy I Szczegó owe treêci nauczania i przewidywane osiàgni cia ucznia po klasie III Proponowany zakres s ownictwa Procedury osiàgania celów, czyli jak pracowaç Organizacyjne formy kszta cenia Metody i techniki nauczania Dobór metod i technik nauczania Metody i techniki wspierajàce rozumienie mowy Metody i techniki wspierajàce proces mówienia w j zyku angielskim Metody i techniki wspierajàce rozumienie tekstu pisanego i czytanie Metody i techniki wspierajàce pisanie w j zyku angielskim Metody i techniki wspierajàce pami ciowe opanowanie zwrotów i s ówek Integracja nauczania Integracja w zakresie celów nauczania Integracja w zakresie tematyki i treêci nauczania Integracja w zakresie metod nauczania Indywidualizacja nauczania Wyrabianie nawyków samokszta ceniowych Ârodki dydaktyczne Rekomendowane podr czniki Planowanie pracy dydaktycznej Sposoby oceny i samooceny System oceniania Ocena bie àca Ocena semestralna (roczna) ocena opisowa Wdra anie do samooceny Ju umiem Przyk adowe zadania do oceny i samooceny Samoocena aktywnoêci na lekcjach Samoocena Ju umiem scenariusz lekcji i graficzna prezentacja testu Samoocena ucznia kontrola wypowiedzi ustnej Zadanie do oceny przez nauczyciela Zasady modyfikacji elementów programu w zale noêci od warunków pracy Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN 3

4 Przedmiot: Program nauczania j zyka angielskiego Typ szko y: szko a podstawowa Etap nauki: I etap edukacyjny klasy I III Autorzy: Anna Wieczorek, Ewa Skiba 1. Metryczka programu Anna Wieczorek, nauczycielka j zyka angielskiego w szkole podstawowej w Warszawie, absolwentka Nauczycielskiego Kolegium J zyka Angielskiego na Uniwersytecie Warszawskim, stypendystka Rotary International, cz onek IATEFL, egzaminator j zyka angielskiego przy British Council. Dorobek dydaktyczny: praca w charakterze nauczyciela j zyka angielskiego w szkole podstawowej, praca metodà tradycyjnà oraz team teaching na poziomie nauczania poczàtkowego; liczne prezentacje innowacji pedagogicznych na forum konferencji IATEFL i dla potrzeb CODN oraz doradztwo metodyczne w tematyce nauczania j zyka angielskiego ma ych dzieci Young Learners; autorka podr czników do nauki j zyka angielskiego. mgr Ewa Skiba, nauczycielka kszta cenia zintegrowanego w szkole podstawowej. Dorobek dydaktyczny: praca w charakterze nauczyciela kszta cenia zintegrowanego metodà tradycyjnà i zintegrowanà, programy autorskie i innowacje pedagogiczne, realizacja integracji kszta cenia zintegrowanego i j zyka angielskiego w zespole team teaching, nauczanie z wykorzystaniem metody dramy, publikacje metodyczne z zakresu wykorzystania dramy w nauczaniu, czynny edukator w zakresie metodyki nauczania i organizacji pracy szko y. 2. Za o enia programu 2.1. Wprowadzenie Ju od wielu lat zdajemy sobie spraw z tego, jak wa na jest nauka j zyków obcych, a szczególnie j zyka angielskiego w edukacji dzieci i m odzie y. ZnajomoÊç angielskiego pozwoli im w przysz oêci na korzystanie ze Êwiatowego przep ywu informacji, poznawanie innej kultury, nauczy tolerancji i wzbogaci ogólnà wiedz o Êwiecie. Nale y wi c si cieszyç z faktu, e nowa podstawa programowa obowiàzujàca od 2009 roku uwzgl dnia nauk j zyka obcego jako jednego z zakresów edukacji wczesnoszkolnej, poczynajàc od klasy pierwszej. Daje to dziecku mo liwoêç stopniowego oswajania si z brzmieniem i strukturami j zyka angielskiego i prze amuje, naturalne u m odzie y i doros ych, którzy nauk angielskiego rozpocz li póêniej, zahamowania dotyczàce mowy i rozumienia ze s uchu. Dzieci podchodzà do j zyka obcego w sposób naturalny, tak jak do j zyka ojczystego. Sà one pozytywnie nastawione do wypowiadania si w j zyku obcym, gotowe do naêladowania, i nie bojà si tak jak w j zyku ojczystym pope niania b dów. Naszym za o eniem jest, aby zaproponowany przez nas program mo na by o zrealizowaç w ka dej polskiej szkole; by by on zrozumia y dla nauczyciela i przyjazny dla dziecka. Z za o enia jest to program w wielu aspektach spójny z programami kszta cenia zintegorwanego. Program ten spe nia warunki zgodnoêci z najnowszymi tendencjami w metodyce nauczania j zyków obcych oraz rekomendacjami Rady Europy i Unii Europejskiej. Rekomendacje te dotyczà przede wszystkim tzw. wczesnego startu, czyli rozpoczynania nauki j zyka pomi dzy 5 a 10 rokiem ycia, koncentracji na sprawnoêci rozumienia ze s uchu, zach cania dzieci do mówienia w j zyku obcym bez stresu i przymusu, g ównie przez naêladownictwo i zabaw, tj. wykorzystujàc naturalnà ruchliwoêç i aktywnoêç poznawczà dziecka, co niesie za sobà równie rozwijanie s ownictwa i poprawnoêci gramatycznej bez formalnej nauki regu gramatycznych Koncepcja pedagogiczna Program ten zosta opracowany w toku praktycznych doêwiadczeƒ i obserwacji uczniów na poziomie edukacji wczesnoszkolnej. Jest wynikiem wieloletniej wspó pracy nauczycieli kszta cenia zintegrowanego i j zyka angielskiego prowadzonej w celu opracowania programu spójnego pod wzgl dem metod nauczania, za o eƒ wychowawczych oraz tematyki. Proponujemy wi c, by nauka j zyka obcego odbywa a si jakby przez nak adanie obcoj zycznych etykietek na przedmioty i poj cia znane ju dziecku, poniewa uwa amy, e tak przygotowany grunt u atwia ma emu uczniowi przyswajanie materia u j zykowego, szczególnie, jeêli podany on jest w formie wierszyków, zabaw s ownych, rymowanek czy prostych, rytmicznych piosenek. Chcemy równie wykorzystaç naturalnà potrzeb i motywacj poznawania Êwiata, jak i gotowoêç dziecka do zapami tywania globalnego. Pos ugujàc si metodami i Êrodkami charakterystycznymi dla kszta cenia zintegrowanego chcemy u atwiç mu kontakt z tekstami w j zyku angielskim. Program ten w swoim za o eniu uwzgl dnia przede wszystkim potrzeby dzieci i uczy tego, co dzieci lubià najbardziej, koncentrujàc si na tematyce bliskiej dziecku. Eliminuje poj cie niepowodzenia w nauce j zyka obcego poprzez uznanie prawa dziecka do ciszy i do b du w procesie komunikacji. Dziecko najpierw s ucha nowych struktur w znanym, 4 Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN

5 bliskim mu kontekêcie, uaktywnia si poprzez zabaw i samo podejmuje decyzj o tym, kiedy wypowie samodzielnie pierwsze s owa w j zyku obcym, nie jest przy tym ganione, gdy pozostaje jedynie s uchaczem. JednoczeÊnie nauczyciel poczàtkowo nie poprawia b dnych wypowiedzi ucznia s u àcych celom komunikacji, pozwala mu stopniowo usprawniaç t funkcj i metodà prób i b dów uczyç si poprawnej wymowy. Du y nacisk chcemy po o yç na tworzenie pozytywnego stosunku do nauki j zyka obcego poprzez cz ste chwalenie dziecka, zauwa anie jego nawet najdrobniejszych post pów w nauce j zyka i wzbudzanie w nim entuzjazmu do nauki angielskiego Charakterystyka u ytkownika Adresatem tego programu jest przede wszystkim nauczyciel, zarówno ten uczàcy jedynie j zyka angielskiego w klasach poczàtkowych jak i nauczyciel kszta cenia zintegrowanego uczàcy jednoczeênie j zyka obcego lub te nauczyciele w nauczaniu zespo owym, tzw. team teaching. Program daje mo liwoêç zaplanowania krótkoterminowych celów, pozwalajàcych na realizacj àdaƒ stawianych uczniom na poszczególnych etapach nauki. Ka dy etap charakteryzuje okreêlony zasób kompetencji j zykowych, jakie dziecko ma mo liwoêç osiàgnàç. U atwia to realne zaplanowanie zaj ç na wybrany okres czasu, wskazuje jak opracowaç szczegó owe rozk ady nauczania i modyfikowaç je w razie potrzeby. Na jego podstawie nauczyciel ma te mo liwoêç wyboru podr cznika oraz najbardziej efektywnych jego zdaniem metod i technik kszta cenia adekwatnych do mo liwoêci dziecka na poziomie wczesnoszkolnym. Otrzymuje równie propozycje sposobów sprawdzania osiàgni ç uczniów i wspó pracy z ich Êrodowiskiem rodzinnym. Podmiotem dzia aƒ nauczyciela jest dziecko. Program przewidziany jest do realizacji z uczniami w przedziale wieku 7 9 lat. Mimo, e jest to krótki okres w rozwoju funkcji spo ecznych i poznawczych dziecka, jest on bardzo dynamiczny. Potrzeby i mo liwoêci dziecka w chwili rozpoczynania nauki w szkole mo na scharakteryzowaç nast pujàco: szybko si uczy, ale i szybko zapomina, wi c potrzebuje wielokrotnych powtórzeƒ; by uczy o si skutecznie potrzebuje aktywnoêci ca ego cia a, Êwiat fizycznych doêwiadczeƒ jest dla niego najwa niejszy, w nauce wymaga wykorzystania wzroku, s uchu, g osu, ruchu; jest ywe i ruchliwe, ale te podatne na zm czenie 45-minutowa lekcja jest dla niego zbyt d ugim okresem koncentracji uwagi, nale y wi c dzieliç jà na ró norodne okresy aktywnoêci; szybko si nudzi i zniech ca, wi c çwiczenia j zykowe muszà byç krótkie, ró norodne, ciekawe, odnoszàce si do ró nych sytuacji; jest egocentryczne, najbardziej lubi zajmowaç si tym, co bliskie, np.: moje zabawki, moja rodzina, koledzy, lubi byç w centrum zainteresowania i mówiç o swoich czynnoêciach; woli pracowaç indywidualnie, choç przy asyêcie grupy i nauczyciela, czasem pracuje w parach, chce byç zauwa one; ma silnà potrzeb bezpieczeƒstwa, warto jasno okreêliç zasady pracy na zaj ciach i konsekwentnie si ich trzymaç; jest wra liwe na krytyk, dezaprobat i przymus trzeba je cz sto chwaliç, nie krytykowaç i nie zawstydzaç; lubi mieszaç fakty z fikcjà, udawaç inne osoby, marzyç i koloryzowaç, wi c ch tnie bierze udzia w scenkach i zabawach teatralnych, udaje bohaterów bajek i ksià ek; ma wiele naturalnej ciekawoêci, ch tnie poznaje coê nowego, interesujàcego, ale pod kierunkiem doros ego, samo nie podejmuje decyzji, co do rozpocz cia nauki; atwo przyswaja umiej tnoêci praktyczne i wiedz czerpanà z otoczenia; ma doskona à pami ç mechanicznà oraz du à wra liwoêç emocjonalnà. Szybki i wielokierunkowy rozwój funkcji spo ecznych i poznawczych dziecka w okresie pierwszych trzech lat nauki warunkuje zró nicowanie treêci i metod nauczania dla poszczególnych okresów kszta cenia. Stara yêmy si braç to pod uwag, opracowujàc nasz program. Sàdzimy, e kolejnym adresatem programu powinni byç rodzice, którzy coraz bardziej Êwiadomie w àczajà si w proces kszta cenia i chcà mieç wp yw na jego kszta t. Zach camy do zapoznania rodziców z za o eniami programu, z praktyki bowiem wiemy, e jest to dobry sposób, by wzbudziç ich zaufanie i zaanga owanie w sprawy szko y i nauczania Warunki realizacji programu Zdajemy sobie spraw jak wa ne dla powodzenia w nauce sà warunki, w których dziecko rozpoczyna nauk j zyka angielskiego, i to zarówno warunki Êrodowiskowe, jak i realia szko y. Dzi ki wprowadzeniu j zyka obcego w klasach I III, jako przedmiotu obowiàzkowego, szanse edukacyjne dzieci z mniejszych miejscowoêci, wsi, czy biedniejszych gmin majà szans zostaç wyrównane. Miejsce pracy Program mo e byç realizowany w ró norodnych Êrodowiskach, jego tematyka ma charakter uniwersalny i bliski ka demu dziecku, niezale nie od miejsca zamieszkania. Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN 5

6 Realizacja programu nie wymaga specjalnego wyposa enia technicznego. Nauczyciel powinien mieç do swojej dyspozycji przede wszystkim odtwarzacz CD i p yty CD audio do wybranego podr cznika oraz zestaw plansz i rysunków do prezentacji materia u (flashcards). Dzieci najszybciej uczà si j zyka obcego poprzez zabawy, gry oraz ró nego rodzaju czynnoêci, w których wykorzystuje si zarówno s owo, muzyk, jak i ruch. Takie techniki nauczania, jak odgrywanie ról, opowiadanie historyjek, Êpiewanie piosenek, recytowanie wierszyków i rymowanek, rozwiàzywanie zagadek sà bardzo popularne wêród dzieci, ale trzeba pami taç, e wymagajà odpowiednich pomocy dydaktycznych oraz dostatecznej przestrzeni. Zaj cia nie muszà odbywaç si w wydzielonej pracowni, z powodzeniem mo na je prowadziç w sali kszta cenia zintegrowanego, szczególnie, e nauczyciel j zyka angielskiego wielokrotnie b dzie wykorzystywa pomoce przeznaczone do nauki pozosta ych edukacji na poziomie wczesnoszkolnym. Jest to równie najlepsze miejsce do prezentacji prac plastycznych i projektów pedagogicznych dzieci. Grupa j zykowa Program jest przeznaczony dla grupy stanowiàcej klas szkolnà (obecnie zak ada si nie wi cej ni 26 uczniów), jak i grupy mniejszej (10 20-osobowej). Czas realizacji programu Nauczanie j zyka obcego w klasach I III ma charakter obowiàzkowy i na jego realizacj przeznaczono 2 godziny czasu edukacyjnego tygodniowo. Program jest opracowany na dwie godziny, ale mo e byç atwo zmodyfikowany do pracy w wi kszym wymiarze godzin w tygodniu. Propozycje modyfikacji przedstawiamy w rozdziale siódmym. Kwalifikacje nauczyciela Optymalnie, program powinien byç realizowany przez nauczyciela specjalist kszta cenia zintegrowanego, który jednoczeênie posiada uprawnienia nauczania j zyka angielskiego. Jednak jest on równie przeznaczony dla tych nauczycieli j zyka angielskiego, którzy uczà w klasach m odszych, i b dàc w sta ym kontakcie z nauczycielami kszta cenia zintegrowanego, tworzà z nimi zespó uczàcy (team teaching). Wspó praca ze Êrodowiskiem Program zak ada, by do j zykowej edukacji dzieci w àczyç aktywniej ich Êrodowisko, a przede wszystkim rodziców. Powinni oni byç Êwiadomi tego, jakie mo liwoêci nauki ma ich dziecko, czego mo e nauczyç si w danym czasie oraz jakimi metodami b dzie uczone i dlaczego. Niezale nie od tego, czy rodzic zna j zyk angielski, czy nie, proponujemy w àczyç go równie w proces oceny i samooceny osiàgni ç ucznia. Szerzej o tym w rozdziale szóstym. 3. Cele nauczania Celem g ównym nauki j zyka angielskiego na poziomie klas I III jest wspomaganie dzieci w porozumiewaniu si z osobami, które mówià innym j zykiem oraz zapewnienie uczniom dobrego startu j zykowego, w tym: zapewnienie kontaktu z j zykiem obcym w formie zabawowej, stymulujàcej stopniowo proste wypowiedzi ustne, os uchanie i oswojenie dziecka z j zykiem obcym, jego melodià i strukturà, uruchomienie naturalnego potencja u zdolnoêci naêladowczych dziecka w kierunku ustnej nauki j zyka angielskiego, uwra liwienie dziecka na mo liwoêç w asnej komunikacji w innym j zyku ni ojczysty i wskazywanie mu p ynàcych z tego korzyêci, rozwijanie w uczniach poczucia w asnej wartoêci oraz wiary we w asne mo liwoêci j zykowe, wzbudzanie i umacnianie motywacji do nauki j zyka obcego. Celem tego programu jest równie wdra anie ucznia do: dostrzegania zwiàzków i ró nic: pomi dzy poszczególnymi treêciami nauczania (w obr bie treêci programowych j zyka angielskiego), pomi dzy treêciami nauczania a realnymi sytuacjami yciowymi, pomi dzy treêciami nauczania w j zyku angielskim i polskim (kontrastowanie j zyka), wspó pracy w grupie, w ma ych zespo ach zadaniowych, w parach, organizowania pracy w asnej, projektowania dzia ania i racjonalnego gospodarowania czasem, doskonalenia si i przyjmowania odpowiedzialnoêci, a w szczególnoêci do stopniowej obserwacji i analizy w asnych osiàgni ç w nauce oraz samooceny. Podstawowym zadaniem nauczyciela jest tworzenie warunków do realizacji zamierzonych celów i pomoc uczniom w ich osiàganiu poprzez odpowiednie dzia ania dydaktyczne i wychowawcze. 6 Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN

7 4. Szczegó owe treêci nauczania i za o one osiàgni cia uczniów 4.1. Uk ad treêci nauczania W klasie pierwszej stanowiàcej etap wprowadzajàcy do nauki szkolnej w ogóle, gdzie zaj cia powinny mieç charakter globalny, proponujemy koncentryczny uk ad treêci polegajàcy na skoncentrowaniu nauczania ka dorazowo wokó jednego g ównego tematu przewodniego bliskiego dzieciom 7-letnim. TreÊcià oêrodkowà, wokó której skupia si nauczanie w uk adzie koncentrycznym mogà byç na przyk ad: Mój dom (My house), Moje zabawki (My toys) czy Zwierz ta (Animals). Planowane kr gi tematyczne powinny byç realizowane przez 2 5 zaj ç, w zale noêci od zakresu planowanego s ownictwa, tak aby by czas na ich wprowadzenie i utrwalenie. Dobrze by oby, gdyby uda o si choç cz Êciowo powiàzaç tematyk zaj ç j zyka angielskiego z tematykà realizowanà w ramach kszta cenia zintegrowanego. W klasach nast pnych, na bazie wst pnej orientacji dziecka, wyniesionej z klasy pierwszej, proponujemy spiralnà organizacj treêci kszta cenia. Spiralny uk ad treêci obejmuje oprócz elementów znanych, które przez powtarzanie utrwalajà si i pog biajà tak e elementy nowe zwiàzane z poprzednimi oraz wykraczajà poza nie. W uk adzie spiralnym treêci sà tak u o one, e coraz bardziej si rozszerzajà podobnie jak wyd u a si promieƒ otwartych kó tego uk adu i cz Êciowo powtarzajà si na coraz wy szym poziomie Przewidywane osiàgni cia ucznia: Po klasie pierwszej uczeƒ: 1) rozumie proste polecenia i w aêciwie na nie reaguje; 2) nazywa obiekty w najbli szym otoczeniu; 3) recytuje wierszyki i rymowanki, Êpiewa piosenki z repertuaru dzieci cego; 4) rozumie sens opowiedzianych historyjek, gdy sà wspierane obrazkami, gestami, przedmiotami. Po klasie trzeciej uczeƒ: 1) wie, e ludzie pos ugujà si ró nymi j zykami i chcàc si z nimi porozumieç, trzeba nauczyç si ich j zyka; 2) reaguje werbalnie i niewerbalnie na proste polecenia nauczyciela; 3) rozumie wypowiedzi ze s uchu: a) rozró nia znaczenie wyrazów o podobnym brzmieniu, b) rozumie zwroty stosowane na co dzieƒ i potrafi si nimi pos ugiwaç, c) rozumie ogólny sens krótkich opowiadaƒ i baêni przedstawianych tak e za pomocà obrazów, gestów, d) rozumie sens prostych dialogów w historyjkach obrazkowych (tak e w nagraniach audio i video); 4) czyta ze zrozumieniem wyrazy i proste zdania; 5) zadaje pytania i udziela odpowiedzi w ramach wyuczonych zwrotów, recytuje wiersze, rymowanki i Êpiewa piosenki, nazywa obiekty z otoczenia i opisuje je, bierze udzia w mini przedstawieniach teatralnych; 6) przepisuje wyrazy i zdania; 7) w nauce j zyka angielskiego potrafi korzystaç ze s owników obrazkowych, ksià eczek, Êrodków multimedialnych; 8) wspó pracuje z rówieênikami w trakcie nauki Tematyka nauczania dla klas I III W programie wyodr bniono nast pujàcà tematyk treêci nauczania dla klas I III: 11. Dziecko i jego najbli sze otoczenie (szko a, klasa) Me and my school (classsroom). 12. Dziecko i zabawy skoncentrowane wokó nazw cz Êci cia a My body. 13. Kolorowy Êwiat wokó dziecka Colours. 14. Dziecko i jego ulubione zabawki Toys. 15. Dziecko i jego udzia w celebrowaniu Êwiàt Bo ego Narodzenia Christmas. 16. Âwiat zwierzàt wokó dziecka Animals. 17. Dziecko i jego wyglàd (cz Êci garderoby) Clothes. 18. Dziecko jego uczucia, potrzeby i stany emocjonalne Feelings and needs. 19. Rodzina i przyjaciele dziecka My family and friends. 10. Dziecko i jego umiej tnoêci All about me. 11. Ulubione potrawy i napoje dziecka Food and drink. 12. Sposoby sp dzania wolnego czasu przez dziecko Sports and leisure-time activities. 13. Dziecko i jego zdrowie Health (keep fit). 14. Liczby, zakupy i pieniàdze Numbers, shopping and money. 15. Godziny i kalendarz Time and calendars. Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN 7

8 16. Pory roku i pogoda Seasons and weather. 17. Dziecko i jego dom rodzinny My home. 18. Ciekawe miejsca w mieêcie rodzinnym dziecka Places and directions (my home town). 19. Zawody i sta e zaj cia ró nych osób Occupations. 20. Dziecko, jego Êwiat wyobraêni i marzenia Fantasy (dreams and wishes). 21. Wakacje dziecka Holidays. 22. Zabawy zwiàzane z alfabetem The alphabet Wyodr bnione treêci nauczania wraz z przewidywanymi szczegó owymi osiàgni ciami uczniów klasy I Tematyka nauczania Dziecko i jego najbli sze otoczenie (szko a, klasa). First Day at School Przewidywane osiàgni cia ucznia Uczeƒ potrafi: przywitaç si przedstawiç si u ywaç zwrotów grzecznoêciowych zapytaç o czyjeê imi po egnaç si zareagowaç na proste polecenia nazwaç przedmioty zwiàzane ze szko à i najbli szym otoczeniem pytaç o lokalizacj przedmiotów liczyç od 1 do 10 wyraziç swoje preferencje pytaç o iloêç. Uczeƒ wzbogaca swój j zyk komunikacji w naturalnych sytuacjach klasowych. J zyk komunikacji jakim pos uguje si uczeƒ (przyk ady) Hello; Good morning; Hi! My name is...; I m... Nice to see you!; How are you today?; I'm fine, thank you!; I m ok!; I m not very well. What's your name? Goodbye! Listen!; Look!; Stand up!; Sit down!; Open!; Close! pen, pencil, pencil case, book, notebook, schoolbag, map, board, desk, door, computer, rubber, ruler Where is the...? Here it is. 1, 2, 3 (...) 10! I like number seven! How many? Pardon?; Sorry?; I don t know.; Hello.; Goodbye.; Yes/No. Dziecko i zabawy skoncentrowane wokó nazw cz Êci jego cia a. My body Uczeƒ potrafi: rozpoznaç, wskazaç i nazwaç cz Êci cia a w liczbie pojedynczej i mnogiej reagowaç na proste polecenia ustnie opisaç wyglàd osoby pytaç o iloêç. Uczeƒ wzbogaca swój j zyk komunikacji w naturalnych sytuacjach klasowych. head, shoulders, knees, toes, eyes, ears, mouth, nose, tummy, arms, hands, fingers, legs Touch your nose!; Point at his tummy!; Stroke his head!; Clap your hands!; Say it!; Let s... (play, sing)! She has got two little eyes. It (the monster) has got four big heads. How many eyes have you got? Say it again (after me)!; Can you help me, please?; Excuse me, can I...? Kolorowy Êwiat wokó dziecka. Colours Uczeƒ potrafi: rozpoznawaç i nazywaç kolory w prostych kontekstach zdaniowych, w wierszykach i rymowankach pytaç o kolor okreêlaç kolory: owoców, przedmiotów w klasie, niektórych zwierzàt, itp. stosowaç coraz bogatszy j zyk komunikacji w naturalnych sytuacjach klasowych. Give me that pink crayon!; One red apple for me!; Here you are.; Thank you.; Three yellow pears for you and me! What colour is your pencil case? My pencil case is pink.; The frog is green; The plum is purple. pardon, please, sorry, thank you, well, OK. 8 Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN

9 Tematyka nauczania Dziecko i jego ulubione zabawki. Toys Dziecko i jego udzia w celebrowaniu Êwiàt Bo ego Narodzenia. Christmas Âwiat zwierzàt wokó dziecka. Animals Przewidywane osiàgni cia ucznia Uczeƒ potrafi: rozpoznaç, wskazaç i nazwaç niektóre zabawki wyraziç stan posiadania okreêliç podstawowe cechy swojej zabawki (opis w formie ustnej) okreêliç przynale noêç okreêliç po o enie zabawki udzieliç krótkich odpowiedzi wyra ajàcych zgod lub protest wyraziç mnogoêç stosowaç coraz bogatszy j zyk komunikacji w naturalnych sytuacjach klasowych. Uczeƒ potrafi: pytaç o po o enie niektórych przedmiotów i wskazywaç to po o enie wskazaç i nazwaç niektóre prezenty gwiazdkowe oraz zna typowe, bo onarodzeniowe s ownictwo wskazaç i nazwaç zabawki i niektóre meble prezentowane w materiale dydaktycznym sk adaç yczenia Êwiàteczne oraz wykonaç prosty projekt, np. list do Êw. Miko aja z proêbà o prezenty lub kart Êwiàtecznà do przyjació i rodziny stosowaç coraz bogatszy j zyk komunikacji w naturalnych sytuacjach klasowych. Uczeƒ potrafi: rozpoznaç i nazwaç zwierz ta domowe (pets), gospodarskie (farm animals) i mieszkajàce w zoo (zoo animals) ustnie opisaç wyglàd zwierz cia okreêliç, gdzie mieszkajà zwierz ta poszczególnych kategorii wyraziç swoje marzenie odnoênie posiadania zwierzàtka okreêliç stan posiadania innych osób stosowaç coraz bogatszy j zyk komunikacji w naturalnych sytuacjach klasowych. J zyk komunikacji jakim pos uguje si uczeƒ (przyk ady) This is a kite (ball, doll, robot, telephone, aeroplane, teddy bear, balloon, guitar, boat, car, train). I ve got a teddy bear. My teddy bear is brown. It has got two little eyes. This is his kite.; This is her doll. It is on the table.; It is in the box.; It is under the chair. Yes, it is.; No, it isn t. I ve got many toys. Give me...; Show me...; Sorry.; Pardon?; How about you?; Turn around.; Touch...; Point to...; Jump up high!; Count!; Say...!; That s all right! Where is my book?; in; on; under; here; there; everywhere a toy train, sweets, camera, story book, rocking horse, Santa Claus, Christmas tree, snowman, angels, presents, star, decorations door, table, cupboard, desk, toy box, chair, bed We wish you a merry Christmas (and a Happy New Year!); I d like a new bike for Christmas.; Bring me a present! open/close, listen to, all together, Who is absent? dog, cat, hamster, fish, rat, mouse, rabbit, parrot, tortoise, cow, horse, duck, pig, sheep, turkey, lion, crocodile, elephant, monkey, flamingo, giraffe, tiger, zebra The elephant is big.; The elephant is grey.; It has got two big ears. A horse lives on the farm.; A cat lives in the house.; A giraffe lives in the zoo. I d like to have a cat in my house. I have a dog.; You have a frog.; She has a snail.; It has a tail.; We have three rats.; You have five cats.; They have a pet. Can you help me, please?; Not so fast, please.; Get some chalk.; Work in pairs. Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN 9

10 Tematyka nauczania Dziecko i jego wyglàd (cz Êci garderoby). Clothes Przewidywane osiàgni cia ucznia Uczeƒ potrafi: wskazaç, nazwaç i wymieniç nazwy podstawowych cz Êci garderoby w liczbie pojedynczej i mnogiej w kontekstach zdaniowych nazwaç kolory ró nych cz Êci garderoby opisaç w formie ustnej wypowiedzi wyglàd innej osoby (jej ubranie) zapytaç o cen zakupu stosowaç coraz bogatszy j zyk komunikacji w naturalnych sytuacjach klasowych. J zyk komunikacji jakim pos uguje si uczeƒ (przyk ady) Put on your: T-shirt, skirt, blouse, shirt, dress, sweater, swimming costume. Take off your: shorts, tights, socks, shoes, trousers, sunglasses. My T-shirt is blue.; My trousers are green. She is wearing a pink dress.; He is wearing white shorts. How much is the dress?; How much are the shoes? Now you look much better!; Don t forget...!; All day long.; Go for your swimming classes!; Tell me, please. Dziecko i jego uczucia, potrzeby, stany emocjonalne. Feelings and needs Uczeƒ potrafi: wyraziç stan swoich emocji i samopoczucia opisaç ustnie stan samopoczucia innych osób udzielaç rad, nakazywaç, kierowaç proêb okreêlaç por dnia wydawaç proste polecenia zwiàzane z ruchem i umie reagowaç na nie okreêlaç po o enie osób (przedmiotów) wzgl dem siebie stosowaç coraz bogatszy j zyk komunikacji w naturalnych sytuacjach klasowych. I m happy / sad / angry / hungry / cold / hot. I am happy.; You are sad.; She is angry.; He is fat.; It is nice.; We are cold.; You are hot.; They are hungry. Put on a sweater!; Have a hamburger!; Relax!; Sing a song!; Stop it!; Give me a break! in the morning; in the evening Clap your hands!; Flap your arms!; Jump up high!; Say hurrah!; Go to bed!; Say goodnight! There s a cat behind your back! Come on, have a try!; Get out the books.; Can I go to...? Rodzina i przyjaciele dziecka. My family and friends Uczeƒ potrafi: przedstawiç cz onków swojej rodziny wymieniç nazwy niektórych zawodów w odniesieniu do przedstawionych w materiale dydaktycznym postaci okreêliç cechy postaci za pomocà nowopoznanych przymiotników pytaç o imi i wiek z o yç komuê yczenia urodzinowe stosowaç coraz bogatszy j zyk komunikacji w naturalnych sytuacjach klasowych. This is my family: this is my mummy / daddy / sister / brother / grandma / grandpa / aunt / uncle / cousin. She s a top model.; He s a pilot.; He s a fire fighter.; She s a doctor.; She s a teacher.; He s a schoolboy.; She s a schoolgirl. beautiful, brave, strong, clever, sweet, great, fat, thin, short, tall, long, old, new (very + adj.), (too + adj.) What s your name?; How old are you?; I m... years old. Happy birthday to you! I can hear you!; Sorry, what s the homework?; What s the matter? 10 Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN

11 Tematyka nauczania Dziecko i jego umiej tnoêci. All about me Przewidywane osiàgni cia ucznia Uczeƒ potrafi: mówiç o swoich umiej tnoêciach zapytaç o czyjeê umiej tnoêci okreêliç czynnoêç wykonywanà w chwili mówienia wyraziç upodobanie lub niech ç do wykonania jakiejê czynnoêci przedstawiç si i opowiedzieç o swoich upodobaniach w formie zorganizowanej, uporzàdkowanej wypowiedzi (ustnej lub pisemnej bardzo prosty formularz) J zyk komunikacji jakim pos uguje si uczeƒ (przyk ady) I can: play the triangle / sing / dance / read / write / draw / jump very high / swim / ride a bike / make a sandwich / run / play football / play the piano / ride a horse I can... but I can t... What can you do? What are you doing? I m reading a book.; I m making a sandwich.; I m cleaning my room.; I m talking on the phone. I like watching TV.; I don t like reading! My name is...; I am... years old.; The toy I like best is...; I like playing...; I like eating...; I like drinking...; For a pet I would like...; My best friend is... TreÊci te mo na zrealizowaç w pe nym zakresie, korzystajàc z podr cznika New Bingo! 1, autorstwa Anny Wieczorek, wydanego przez Wydawnictwo Szkolne PWN. Szczegó owy zakres s ownictwa w obr bie poszczególnych kr gów tematycznych po klasie I ustala nauczyciel w zale noêci od predyspozycji j zykowych oraz mo liwoêci zarówno ka dego ucznia, jak i ca ej grupy Szczegó owe treêci nauczania i przewidywane osiàgni cia ucznia po klasie III Gramatyka i struktury j zykowe (nazewnictwo gramatyczne tylko do wiadomoêci i u ytku nauczyciela) RZECZOWNIKI: W liczbie pojedynczej i mnogiej z w àczeniem niektórych form nieregularnej liczby mnogiej Rzeczowniki: w asne, pospolite, ywotne i nie ywotne. (rzeczowniki policzalne i niektóre niepoliczalne) Formy dzier awcze: ( s / s ) Przewidywane osiàgni cia ucznia zapytanie o to samoêç identyfikowanie osób udzielanie odpowiedzi na pytania o ró ne rzeczowniki mówienie o ludziach i miejscach mówienie o iloêci mówienie o miesiàcach i porach roku wskazywanie przynale noêci Przyk ady struktur zdaniowych Are you Andy? It s Tom. This is a mouse. They are mice. They are oranges, not lemons. Tomek lives in Warsaw. a cup of coffee a glass of water a bottle of milk a bowl of porridge Winter is my favourite season. My birthday is in April. That s Ann s doll. PRZYMIOTNIKI: (rozmiar, wiek, kolor) Przymiotniki Formy podstawowe Stopniowanie przymiotników opisywanie i identyfikowanie przedmiotów, osób i zwierzàt, rozpoznawanie kolorów mówienie o wyglàdzie, uczuciach i nastrojach dokonywanie porównaƒ He is a small boy. Your hands are dirty. It s a red bike. I m tall. She is hungry. He is sad. An elephant is bigger than a mouse. He is the smallest boy in class. Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN 11

12 Gramatyka i struktury j zykowe (nazewnictwo gramatyczne tylko do wiadomoêci i u ytku nauczyciela) PRZEDIMKI: a, an, the (same) my, your, his, her, our, their Przewidywane osiàgni cia ucznia rozpoznawanie i nazywanie: przedmiotów, zwierzàt, owoców, warzyw i in. wyra anie stanu posiadania i okreêlanie relacji mi dzy osobami Przyk ady struktur zdaniowych It s a banana. Who s eating an egg? Put the apple on the plate. It s my brother s book. PRZEDIMKI: brak przedimka, some, any, a lot (of) mówienie o rzeczach, które sà lub nie sà policzalne Ola s mother cleans the house every day. There isn t any bread on the table but there are some cookies. He has got a lot of stamps. ZAIMKI: Zaimki wskazujàce (this, these, that, those) Zaimki osobowe (I, you, he, she, it, we, they, me, you, him, her, it, us, them) Zaimki pytajàce (who, which, what, whose) Zaimki dzier awcze (mine, yours, his, hers, its, ours, theirs) Konstrukcja: There is / are... pytania o rzeczy i osoby i udzielanie odpowiedzi na nie identyfikowanie osób, opisywanie osób pytanie o osoby i o to, co robià w danej chwili zadawanie pytaƒ o iloêç osób, zwierzàt, rzeczy wyra anie stanu posiadania okreêlanie po o enia i pobytu osób, zwierzàt, rzeczy What are these? This is a horse. It s Kasia. She is drawing. Can you see her? Who s in the kitchen? Which is Ann? What are you doing? Whose pen is this? How many children are there in your class? Is that dog yours? There is a giraffe in the picture. There are five rabbits. PYTANIA: What (time) What is ( ) like? What does ( ) look / sound / feel / taste / like? Pytania: how, when, how much, how often, why, what kind of pytanie o czas (o godzin ) pytanie o przyczyn pytanie o skal wielkoêci pytanie o imi lub nazw proêba o informacj (opis) zjawiska, osoby lub rzeczy rozumienie i zadawanie pytaƒ w celu uzyskania informacji What time is it? Why...? Because... How tall are you? How long does it take? How far is it? What s your name? What is ( ) called? What s the weather like? What s your house like? How do you go to school? When does the show start? Why are you sad? What kind of music do you like? How much water do you want? How often do you eat fast food? CZASOWNIKI: Forma twierdzàca, przeczàca i pytajàca. Forma Êciàgni ta. byç (to be) am, is, are mówienie o sobie, przyjacio ach i innych osobach I am, I m, he is, he s, she is, she s, it is, it s, we are, we re, they are, they re 12 Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN

13 Gramatyka i struktury j zykowe (nazewnictwo gramatyczne tylko do wiadomoêci i u ytku nauczyciela) Tryb rozkazujàcy Czas teraêniejszy ciàg y Present Continuous Czas teraêniejszy prosty Present Simple Czasowniki modalne: can, have (got) must / mustn t have (got) to would / wouldn t (like) shall (I, we) w pytaniach let s / could Krótkie odpowiedzi Forma: go + -ing Przewidywane osiàgni cia ucznia rozumienie i wydawanie prostych poleceƒ zadawanie pytaƒ o czynnoêç trwajàcà w chwili mówienia i okreêlanie takich czynnoêci wyra anie preferencji typu: lubi / nie lubi zapytanie o to, jak przeliterowaç wyraz okreêlanie miejsca zamieszkania mówienie o faktach, przyzwyczajeniach, rytua ach wyra anie umiej tnoêci i stanu posiadania formu owanie proêby wyra anie nakazu, przymusu i zakazu wyra anie koniecznoêci oferowanie formu owanie marzenia oferowanie pomocy formu owanie krótkich odpowiedzi mówienie o czynnoêciach Przyk ady struktur zdaniowych Listen, please! Open your book and read this! What are you doing? I m watching TV. I like chips. I don t want milk. How do you spell book? I live in Warsaw. Birds sing. I eat lunch at school. On Mondays, Ola plays tennis. Can you play tennis? Have you got a pen? No, I ve got a crayon. Can I have an apple, please? Can you open the window? Children must listen to their parents. You mustn t shout in class. I have to go. Would you like an ice cream? I d like to have a cat. Shall I help you? Let s go for a walk. Could you open the door? Have you got an umbrella? No, I haven t. I go cycling at weekends. Strona bierna w czasie teraêniejszym (made of) Czas przesz y prosty Past Simple (z czasownikami regularnymi i wybranymi czasownikami nieregularnymi) mówienie o ulubionych czynnoêciach opisywanie przedmiotów (z czego sà zrobione) mówienie o czynnoêciach w czasie przesz ym I like playing cards. It s made of wood. We went to the zoo yesterday. PRZYS ÓWKI: okoliczniki czasu (now, today, yesterday) okoliczniki cz stotliwoêci (always, sometimes, never, often) okoliczniki sposobu (quietly, slowly, quickly, carefully, well, badly, loudly) stopnia wielkoêci (a lot, a little) enough, too okreêlanie, kiedy wydarzy a si czynnoêç okreêlanie cz stotliwoêci zdarzeƒ okreêlanie sposobu wykonania czynnoêci okreêlanie stopnia wielkoêci wyjaênianie, dlaczego nie jest si w stanie czegoê wykonaç I bought this pen yesterday. She never drinks milk. Leave this room quietly. She talks a lot. Do you want some coke? Yes, a little. She is too tired to help you. The road is not wide enough for the lorry. Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN 13

14 Gramatyka i struktury j zykowe (nazewnictwo gramatyczne tylko do wiadomoêci i u ytku nauczyciela) PRZYIMKI: Proste okreêlenia czasu (on, in, after, before) Wyra enie przyimkowe z with jako narz dzia czynnoêci SPÓJNIKI: but because Zaimek you (w formie bezosobowej) LICZEBNIKI Liczebniki g ówne: 1 20 Liczebniki porzàdkowe: 1st 31st Przewidywane osiàgni cia ucznia okreêlanie dat i czasu (ale nie godzin) okreêlanie narz dzia czynnoêci kontrastowanie czynnoêci lub zjawisk okreêlanie przyczyny pytanie o drog liczenie od 1 do 20 i pos ugiwanie si liczebnikami w tym zakresie (iloêç, cena itp.) pos ugiwanie si liczebnikami porzàdkowymi Przyk ady struktur zdaniowych She goes to church on Sundays. I always have dinner in the afternoon. She watches TV after school. He always reads before he goes to bed. He writes with a pen. I like swimming but I don t like playing football. I stayed at home because I was tired. Excuse me, how do you get to the museum? There are 25 children in our class. It costs 10 zlotys. Take the second turn on the right. Today is the 17th of February. ZDANIA: Zdania wzgl dne z zaimkami wzgl dnymi SPÓJNIK or identyfikowanie osób i rzeczy pytanie o ró nice Kasia is the girl who is sitting next to Ola. A pen is the thing which/that we write with. Is this your bag or her bag? THE ALPHABET literowanie wyrazów That s G-R-E-E-N. WZORY J ZYKOWE CODZIENNEJ KOMUNIKACJI zwroty codziennej komunikacji Pardon? Sorry? I don t know. What did you say? I don t hear/ understand you. Hello. Goodbye. Good morning/ afternoon/ evening night. Yes. No. Pardon. Please. Right. So. Sorry. Thank you. Well. OK. What s the matter? Can you help me, please? Not so fast, please! How do you spell that? What s ( ) in English? Excuse me, can I ask something? Sorry, what s the homework? Who is absent? Get some chalk, please. Work in pairs, please. 14 Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN

15 Gramatyka i struktury j zykowe (nazewnictwo gramatyczne tylko do wiadomoêci i u ytku nauczyciela) Przewidywane osiàgni cia ucznia Przyk ady struktur zdaniowych Quiet, please. Speak up, please. I can t hear you. Say it in English, please. Have you finished? Come on, have a try! Repeat this word, please. All together. Get out your books. Open/close... Listen to the CD Proponowany zakres s ownictwa Tematyczny zakres s ownictwa Me and my school (classroom) Greetings and some formulaic expressions My body Colours Toys Special days (Christmas) Animals Clothes Feelings and needs My family and friends All about me Przyk adowe s ownictwo school, class, classroom, teacher, student, lesson, language, English, group, book, board, bin, bookcase, desk, dictionary, rubber, floor, glue, homework, letter, line, mistake, number, page, pen, pencil, ruler, scissors, wall, picture, playground, shelf, question, answer, ask, colour, colour (in), draw, write, tick, understand, cross, tell, test, look, open, close, correct, find, know, don t know, read, listen (to), learn, alphabet, art, Geography, History, Maths, Science, yes, no, word, text, subject, right, sentence, example, competition, club hello, good morning /afternoon /evening /night, good-bye, bye, yes, no, so, sorry, pardon, please, oh, OK, thank you, well, right, excuse me, I don t know, great, excellent, what s the matter?, I don t understand / hear you!, of course (not)!, then, What did you say? arm, back, beard, blonde, body, curly, ear, eye, face, fair, foot/feet, hair hand, head, leg, moustache, mouth, neck, nose, shoulder, stomach, straight, tooth/teeth black, blue, brown, gold, green, grey, pink, purple, red, silver, spot, stripe, white, yellow, dark, light, black-and-white kite, doll, telephone, ball, car, computer, guitar, robot, train, balloon, aeroplane, boat, teddy bear, doll s house, money-box, blocks, spaceship, camera, watergun, rocking horse Santa Claus, presents, Christmas, angels, star, coloured lights, sweets, toys, snowman, balls, decorations, Christmas tree, Christmas carols, candles, green, bright, shine, night, Merry Christmas, Happy New Year, spread Christmas cheer animal, pet, zoo animals, farm animals, cat, dog, bird, fish, mouse/mice, parrot, rabbit, snake, spider, bear, camel, crocodile, dolphin, elephant, giraffe, hippo, kangaroo, lion, monkey, panda, tiger, bat, butterfly, chicken, cow, duck, goat, horse, turkey, pig, sheep, cuckoo, cow, horse, ostrich, penguin, polar bear, flamingo, zebra, rat, hamster, guinea pig, snail, tortoise, dinosaur, whale, shark, octopus, insect, fly T-shirt, skirt, blouse, shirt, dress, sweater, shorts, tights, socks, shoes, trousers, sunglasses, clothes, coat, hat, scarf, jeans, jacket, belt, glove, handbag, pocket, uniform, wear happy, sad, angry, hungry, hot, cold, thirsty, afraid, boring, horrible, lovely, tired, weak mummy, daddy, sister, brother, grandma, grandpa, aunt, uncle, cousin, friend, baby, birthday, boy, girl, child/children, daughter, son, parents, wife, husband, family, granddaughter, grandson, grandparents, happy (birthday), he, him, his, she, her, it, its, I, my, we, us, they, them, their, you, your, live, man/men, woman/ women, married, name, young, old, person/ people, name, surname I can/ I can t, I m good at/ I m not good at, I like, I don t like Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN 15

16 Tematyczny zakres s ownictwa Verbs (regular) Verbs (irregular) Food and drink The alphabet Sports and leisure-time activities Health (keep fit) Numbers, money and shopping: Quantity and measuring Containers Materials Weather and seasons Time expressions The days of the week The year My home Places and directions (my home town) Occupations Przyk adowe s ownictwo agree, answer, arrive, ask, ask for, believe, brush, burn, camp, carry, clean, climb, close, colour, comb, cook, cross, cry, dance, decide, enjoy, explain, fetch, finish, fish, follow, glue, happen, hate, help, jump, kick, laugh, learn, like, listen (to), live, look, look (at), look (for), look (like), love, mind, need, open, paint, pick up, phone, play (with), point, post, prefer, pull, push, race, remember, sail, shop, shout, show, shower, skate, ski, sledge, sound (like), stay, start, stop, talk, taste (like), thank, tick, tidy, try, turn (off/on), use, visit, wait, walk, want, wash, watch, whisper, whistle, wish, work be, buy, can/cannot/can t, catch, choose, come, do/don t, draw, drink, eat, find, fly, get (un)dressed, get up, give, go, have (got), have (got) to, hurt, know, learn, put, mean, must, put on, read, ride, run, say, sing, sit (down), sleep, spell, stand (up), swim, take, take off, take pictures, throw, understand, wake up, wear, write apple, banana, fruit, juice, lemon, mango, coconut, orange, pineapple, watermelon, grapes, plum, bean, carrot, food, meal, pea, potato, tomato, vegetable, biscuit, cake, chocolate, sugar, sweet, jam, ice cream, breakfast, lunch, dinner, supper, drink, coffee, lemonade, milk shake, milk, tea, water, bread, butter, burger, cheese, chicken, eat, egg, fish, flour, sugar, salt, pepper, fork, knife, spoon, French fries, meat, pasta, picnic, pizza, plate, rice, salad, sandwich, sausage, snack, soup literowanie (spelling) badminton, ball, baseball, beach, book, camera, CD, comic/comic book, diary, doll, draw(ing), drum, enjoy, favourite, fish(ing), football, game, golf, guitar, hit, hobby, hockey, holiday, hotel, kick, kite, listen (to), music, paint(ing), party, photo, piano, picture, play (with), race, radio, read, run, sing, sledge, snowball, snowman, soccer, song, story, suitcase, swim, table tennis, television/tv, tennis, tent, torch, toy, video, volleyball, watch cold, cough, doctor, earache, fine, headache, hospital, ill, matter (What s the matter?), medicine, nurse, stomach-ache, temperature, toothache ordinals: 1 20, cardinals: 1st 31st, money, How much?, Here you are. a few, a little, a piece of, enough, few, half, many, much, quarter bottle (of), bowl (of), cup (of), glass (of) card, glass, gold, metal, paper, plastic, silver, wood, wool cloud(y), fog, foggy, ice, rain, rainbow, sky, snow, storm sunny, weather, wind, windy, spring, summer, autumn, winter, year a.m. p.m., after, afternoon, ago, always, before, century, date, early, evening, every, future, half, hour, late, later, midday, minute, month, never, o clock, past, quarter, sometimes, time, tomorrow, tonight, week, weekend, yesterday Monday, Tuesday, Wednesday, Thursday, Friday, Saturday, Sunday January, February, March, April, May, June, July, August, September, October, November, December, Christmas, Easter address, apartment, armchair, balcony, basement, bath, bathroom, bed, bedroom bookcase, box, camera, chair, clock, cupboard, dining room, doll, door, downstairs, flat, floor, flower, garden, hall, home, house, kitchen, lamp, living room, mat, mirror, phone, radio, room, shelf, sleep, sofa, stairs, table, telephone, television/tv, toilet, toy, tree, upstairs, watch, window airport, bookshop, bridge, bus station, cafe, chemist, circus, club, college, corner, end, get to, left, museum, over, post office, restaurant, station, street, theatre, way Local places: bank, bus station, cinema, farm, hospital, library, market, park, playground, shop, supermarket, zoo actor / actress, airport, ambulance, artist, business, businessman/businesswoman, circus, clown, cook, dentist, doctor, engineer, factory, farmer, fireman/firewoman, footballer, job, journalist, mechanic, meeting, news, newspaper, nurse, office, painter, photographer, pilot, pirate, police officer, secretary, top model singer, work 16 Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN

17 Tematyczny zakres s ownictwa Fantasy (dreams and wishes) Holidays Transport Objects and other nouns The senses Location and position Adjectives Determiners Adverbs Prepositions Pronouns Conjunctions Przyk adowe s ownictwo wish, castle, cave, future, witch, planet, secret, space, strange holidays, fun, weather, sunny, swim, play, laugh, sea, dig, go camping, build in the sand, sunbathe, climb, go, send, postcard, bridge, cave, city, country(side), field, fire, forest, grass, hill, island, jungle, lake, leaf/leaves, moon, mountain, plant, river, road, rock, sky, space, star, street, town, village, waterfall, world ambulance, bike, boat, bus, car, fly, go, helicopter, motorbike, plane, ride, run, taxi, traffic, train, walk bag, blanket, bottom, box, brush, (birthday) card, comb, computer, day, difference, envelope, fan, flag, key, kind(=type), light(s), magazine, map, money, monster, newspaper, night, paper, place, postcard, present, problem, sea, secret, soap, stamp, sun, swing, tape recorder, telephone, thing, toothbrush, top, torch, towel, treasure, umbrella feel, look, smell, taste at, behind, between, here, in, in front of, next to, on, there, under afraid, bad, beautiful, best, better, big, boring, careful, cheap, clean, clever, closed, cold, dangerous, dark, dear, different, difficult, dirty, dry, easy, empty, enough, expensive, famous, fast, fat, favourite, few, friendly, full (of), gold, good, happy, hard, heavy, high, horrible, hot, hungry, important, interesting, kind, late, left, light, little, loud, lovely, low, many, married, metal, new, next, nice, noisy, old, other, poor, quick, quiet, ready, rich, right, round, sad, same, silver, single, slow, small, soft, square, strange, strong, sure, tall, thin, thirsty, tidy, tired, ugly, warm, weak, well, wet, worse, worst, strong, young a/an, all, another, any, every, no, that, the, these, this, those a little, well, upstairs, up, then, sometimes, slowly, quietly, quickly, outside, out, often, off, loudly, inside, downstairs, down, carefully, badly, always, a lot, again, here, now, there, today, very about, above, after, at, before, behind, below, between, in, in front of, inside, like, next to, of, on, on (time), opposite, outside, to, under all, mine, enough, everyone, everything, mine, nothing, ours, someone, something, theirs because, but, than 5. Procedury osiàgania celów, czyli jak pracowaç 5.1. Organizacyjne formy kszta cenia 1. Nauczanie j zyka angielskiego b dzie si odbywaç poprzez: wyodr bnione w planie zaj ç lekcje, je eli nauczyciel uczy tylko j zyka angielskiego, lub zaj cia zintegrowane z nauczaniem poczàtkowym o ile j zyka uczy posiadajàcy takie uprawnienia nauczyciel kszta cenia zintegrowanego lub nauczyciele w systemie team teaching. 2. Podstawowa jednostka pracy jest lekcja 45-minutowa, chyba, e praca odbywa si w systemie zintegrowanym. Na lekcj lub zaj cia zintegrowane sk adajà si zaplanowane, krótsze okresy ró norodnej aktywnoêci uczniów (patrz: przyk ady pracy). 3. Nauczyciel stosuje ró norodne formy organizacji pracy uczniów na lekcji, zarówno prac zbiorowà (np. prezentacje treêci, çwiczenia, piosenki), grupowà (praca w parach, w ma ych grupach), jak i indywidualnà (np. praca w zeszytach çwiczeƒ, dialogi typu uczeƒ nauczyciel). 4. Zadawanie prac domowych i ich organizacja sà uzale nione od decyzji nauczyciela i zwyczajów przyj tych w danej klasie i szkole, wed ug autorów programu prace domowe powinny mieç charakter prac zró nicowanych pod wzgl dem trudnoêci i nieobowiàzkowych. Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN 17

18 5.2. Metody i techniki nauczania Sàdzimy, e w nauce j zyka obcego na poziomie wczesnoszkolnym powinno si ca kowicie wyeliminowaç zjawisko niepowodzenia. Nale y przy tym pami taç o przyznanych dzieciom dwóch podstawowych prawach w kwestii nauki j zyka angielskiego: Prawo do ciszy polegajàce na tym, e dziecko najpierw s ucha nowych struktur i samo podejmuje decyzj o aktywnym uczestnictwie w mowie. Nie mo e byç zmuszane do mówienia lub karcone za brak aktywnoêci s ownej. Prawo do b du polegajàce na podobnym traktowaniu nauki j zyka obcego do procesu przyswajania j zyka ojczystego przez dziecko. Metodà prób i b dów, przeinaczeƒ i uproszczeƒ, dziecko ca y czas próbuje komunikowaç si z otoczeniem. Nauczyciel nie powinien poprawiaç b dnych wypowiedzi s u àcych komunikacji Dobór metod i technik nauczania Doboru metod nauczania zawsze dokonuje nauczyciel. Dobór uzale niony jest przede wszystkim od: wieku dzieci, celów i zadaƒ pracy dydaktycznej przyj tych na danà jednostk lekcyjnà oraz od organizacji i dost pu do Êrodków, którymi zamierza pos u yç si nauczyciel dla osiàgni cia za o onych celów. W klasie pierwszej i drugiej nauczyciel powinien zaplanowaç jak najwi cej çwiczeƒ aktywizujàcych ca e cia o i wiele zmys ów; b dà to zabawy, piosenki i gry z udzia em wszystkich uczniów. Ze wzgl du na krótki okres utrzymania uwagi u dzieci siedmio-, oêmioletnich, jednostka lekcyjna powinna byç podzielona na pi cio-, dziesi ciominutowe okresy ró norodnej aktywnoêci dziecka, z uwzgl dnieniem zasady przemiennoêci elementów o charakterze bardziej statycznym i dynamicznym. Niezb dne jest równie jak najcz stsze operowanie konkretnymi przedmiotami oraz ilustracjami dla zobrazowania poj ç, o których mowa na lekcji. W klasie trzeciej uczniowie cz Êciej mogà pracowaç w parach i grupach zadaniowych. Mo na te od nich wymagaç pracy samodzielnej. Cz stsze b dà çwiczenia wdrà ajàce do czytania i pisania w j zyku angielskim, z próbami tworzenia w asnych tekstów wed ug wzoru w àcznie. Jest to moment, gdzie du à uwag nale y zwróci na elementy wspólne dla j zyka polskiego i angielskiego (np. poj cia gramatyczne, wykorzystanie elementów j zyka angielskiego w tworzeniu skrótów i poj ç mi dzynarodowych itp.) oraz kontrastowanie j zyka, w tym na ró ne zasady pisowni (np. po àczenia tch, sch w j zyku polskim i th, sh lub sch w j zyku angielskim). Nauka przez zabaw Proponowana przez nas metoda nauczania oparta jest na bezpoêrednim kojarzeniu przedmiotów, zjawisk i czynnoêci ze s owem, podobnie jak ma to miejsce w procesie przyswajania sobie przez dziecko j zyka ojczystego. Wa nà funkcj spe nia tu zabawa (z) j zykiem i naêladownictwo. Nauka j zyka obcego poprzez pe nà zaanga owania zabaw jest przez dziecko przyjmowana w sposób naturalny. Niejako przy okazji wykonywania wielu czynnoêci ruchowych, gier dydaktycznych, czy zabaw sytuacyjnych, naêladujàc, Êpiewajàc piosenk czy powtarzajàc rytmicznà rymowank dziecko oswaja si z brzmieniem j zyka angielskiego i przyswaja struktury gramatyczne i s ownictwo. Zabawa przynosi zadowolenie, rozpoczyna proces poznawczy oraz uruchamia potencja kreatywnoêci dziecka. Planowanie lekcji Chcemy wykorzystaç naturalne zdolnoêci naêladowcze dzieci i ich zadziwiajàcà gotowoêç imitacji j zyka mówionego do naturalnej nauki j zyka angielskiego. Dlatego te prezentacja nowego materia u j zykowego powinna odbywaç si poprzez piosenk, rap lub rymowank, a wi c formy zdecydowanie preferowane przez dzieci. Piosenki, rapy i rymowanki pe nià równie funkcj utrwalajàcà wprowadzone struktury i sà bazà do poszerzania s ownictwa wokó okreêlonego tematu (patrz: techniki wspomagajàce mówienie). Po ka dej Êpiewanej prezentacji nowego materia u powinna nastàpiç faza utrwalania i kreatywnego przetwarzania informacji. Dzieje si tak, gdy nauczyciel dobierze atrakcyjne çwiczenia, które konsekwentnie b dà oscylowa y wokó tematu, a jednoczeênie b dà wspiera y dziecko w doskonaleniu wybranych funkcji w nauce j zyka. Dlatego te przedstawienia szczegó owych propozycji metod i technik nauczania chcia ybyêmy dokonaç w zestawieniu z przyj tym celem. Pragniemy zaznaczyç, e wiele metod i technik nauczania mo na z powodzeniem zastosowaç dla wspomagania rozwoju ró norodnych aspektów nauki j zyka (np. piosenka wspomaga rozumienie mowy, samo mówienie i pami ciowe opanowanie zwrotów i s ówek), a miejsce ich prezentacji wskazuje jedynie na wybrany sposób efektywnego ich zastosowania Metody i techniki wspierajàce rozumienie mowy: Podstawà rozumienia mowy jest s uchanie j zyka nauczyciela oraz obserwacja jego mimiki i gestów, stanowià one bowiem pierwszy wzorzec znaczeniowy j zyka. Zrozum, wykonaj, powiedz (TPR Total Physical Response) Dzieci uczà si poprzez s uchanie poleceƒ w j zyku angielskim i obserwowanie ich realizacji. Poczàtkowo uczeƒ próbuje przez naêladownictwo ruchowe odgadnàç sens s yszanych wypowiedzi i zachowaç si adekwatnie do nich. Póêniej rozumie ich znaczenie, a wreszcie jest gotowe do samodzielnego ich wymówienia. Dlatego 18 Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN

19 te mo emy powiedzieç, e metoda ta wspomaga tak e sprawnoêç mówienia. Warto ju od pierwszych zaj ç oswajaç dzieci z podstawowym s ownictwem s u àcym komunikacji, a wi c wprowadzaç j zyk poleceƒ i uczyç dzieci prawid owych reakcji na te polecenia, np.: Look! Listen! Open the book and have a look! Come here! Stand up!/sit down! Say Hello to your friend! Sing a song! Let s! Wave Goodbye to your teacher! Give me! Show me! Catch the ball! Open/Close your eyes!, etc. Przyk ad zabawy: Nauczyciel przedstawia czynnoêci z pomocà maskotki. Trzymajàc misia przed sobà tak, aby dzieci dobrze go widzia y, wydaje kolejno komendy: N: Clap your hands (miê klaszcze ) Clap! Clap! Clap! Touch your toes (miê dotyka swoich paluszków u nóg) Touch! Touch! Touch! Point to your nose! (miê wskazuje na swój nosek) Point to your ears! (miê wskazuje na swoje uszka) Nauczyciel zwracajàc si do uczniów: N: You are teddy bears now. Stand up, please! (pokazuje, by dzieci wsta y) Clap your hands! Clap! Clap! Clap! (miê klaszcze razem z dzieçmi) Touch your toes! Touch! Touch! Touch! (miê dotyka swoich paluszków u nóg) Point your nose! (miê wskazuje na swój nosek) Point your ears! (miê wskazuje na swoje uszka) Say it again after me! Clap your hands! Clap...! (nauczyciel zach ca dzieci do mówienia i pokazywania) Zabawy typu: Simon says Jest to odmiana çwiczenia Zrozum, wykonaj, powiedz, wymagajàca wi kszej koncentracji na rozumieniu ze s uchu ni zwyk a reakcja ruchowa na polecenia. Zabawa polega na tym, e dzieci wykonujà komendy nauczyciela tylko wtedy, gdy komenda poprzedzona jest s owami: Simon says, np.: Simon says touch your arm! (dzieci dotykajà swojej ràczki) Simon says point to your nose! (dzieci wskazujà na swoje noski) Clap your hands! Ten, kto klasnà odpada z gry, gdy komenda nie zosta a poprzedzona s owami: Simon says. Zabawy ruchowe Jest to niewyczerpany zasób zabaw u atwiajàcych rozumienie mowy z u yciem ruchu i w asnego cia a. Chcemy przedstawiç ich kilka, gdy takie zabawy sà bardzo istotne w naszej metodzie nauczania, jako uaktywniajàce ca e cia o. Do najpopularniejszych nale à: Powitania: Nauczyciel prosi ochotnika, z którym demonstruje çwiczenie N: Head to head (dotykajà si g owami), N: Shoulder to shoulder (dotykajà si ramionami), N: Knee to knee, itp.; póêniej dzieci wykonujà takie same komendy w parach. Zabawy z pi kà: Uczniowie stajà w kole, ka dy z nich jest oznaczony kolorem (nazwà zwierzàtka, imieniem), pierwsze dziecko rzuca pi eczk do kolegi i pyta: U1: What colour is your name? (lub zadaje inne adekwatne do wyboru s ownictwa pytanie) U2: My name is yellow. i odrzuca pi k do kolejnego ucznia, zadajàc mu to samo pytanie, itd. Zabawy: Who...? : Nauczyciel zadaje wszystkim uczniom pytania, np.: Who has got a dog?, Who likes ice cream? itp., po ka dym pytaniu uczniowie, którzy mogà si zg osiç wykonujà wczeêniej ustalonà czynnoêç, np. klaszczà w d onie, podskakujà. S uchanie nagraƒ W poczàtkowej fazie nauki j zyka s uchanie nagraƒ odbywa si zawsze w po àczeniu z konkretnym obrazem, np. ilustracjà, historyjkà obrazkowà i stanowi wzorzec krótkich, naturalnych dialogów w odniesieniu do zadanej sytuacji. Na- Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN 19

20 granie pomaga dziecku us yszeç znaczenie mowy, abstrahujàc od barwy g osu osoby wypowiadajàcej kwestie. Jest to konieczne, bowiem celem nauczania j zyka angielskiego jest mo liwoêç komunikacji, i to komunikacji nie tylko ze znanym nauczycielem. Uczeƒ przyzwyczaja si te do rozumienia mowy potocznej, naturalnej i ró nych standardów (akcentów) j zyka angielskiego. Praca z nagraniem jest równie podstawowà metodà samokszta cenia, dlatego te zaleca si, by dzieci posiada y w asne p yty do podr cznika. Zgadywanki typu: YES/NO Jest to zabawa bardzo lubiana przez dzieci, polega na tym, e nauczyciel losuje spoêród kilku znanych dzieciom ilustracji jednà i nie patrzàc na obrazek odwraca jà w kierunku klasy. Nast pnie wypowiada zdania zgadujàc, co jest na obrazku. Uczniowie muszà zrozumieç wypowiedê nauczyciela i odpowiedzieç mu czy ma racj (yes lub no), np. spoêród cyfr nauczyciel wylosowa 7 i nie wiedzàc o tym, mówi: N: It s number four. U: No! N: It s number seven. U: Yes! (póêniej nauczyciel losuje nast pnà ilustracj lub zaprasza na Êrodek dziecko ch tne by go zastàpiç) Tego typu gry mo na modyfikowaç i ró nicowaç ich stopieƒ trudnoêci. Je eli uczniowie wyst pujà w roli losujàcego, çwiczenie to wspomaga równie proces mówienia. Ocena zdaƒ typu: True or False Nauczyciel mówi zdania prawdziwe lub fa szywe, na przyk ad w odniesieniu do ilustracji lub postaci, dzieci oceniajà ich prawdziwoêç. W póêniejszych etapach nauczania çwiczenie to wspomaga równie umiej tnoêç rozumienia tekstu pisanego, gdy zdania takie mogà byç podane w formie pisemnej, np.: patrzàc na ilustracj przedstawiajàcà Ol : N: Ola is wearing a green dress. True or false? U: False! N: Ola is wearing a red dress. True or false? U: True! Zabawy plastyczne Sà one cz sto g ównym noênikiem treêci dydaktycznych lub formà ich utrwalenia. Sà to przede wszystkim ró nego rodzaju rysunki pod dyktando. Instrukcje rysowania (lepienia, sk adania, w drówki po labiryncie) mo e wydawaç nauczyciel lub uczniowie s uchajà nagranej instrukcji. Mogà to byç równie gry, których celem b dzie stworzenie niezwyk ego dzie a plastycznego (np. budujemy z plasteliny potwora, losujàc kostkà ile b dzie mia ràk, nóg, oczu itd.) lub kolorowanki. Sesje czytania lub opowiadania historyjek z aktywnym udzia em dzieci (Story Telling Sessions) Jest to metoda polegajàca na systematycznym wspólnym czytaniu historyjek z oryginalnych angielskich ksià eczek przeznaczonych dla ma ych dzieci. OczywiÊcie ksià eczki czyta nauczyciel. Wspomaga dzieci w zrozumieniu treêci, pokazujàc kolejne elementy ilustracji, t umaczàc zwroty. Takie ksià eczki powinny byç czytane wielokrotnie i dost pne dzieciom w klasowej biblioteczce. Do serii, które warto poleciç, nale à ksià eczki: Picture Puffins, Longman Young Readers, Start with English Readers Metody i techniki wspierajàce proces mówienia w j zyku angielskim Techniki dramowe i inscenizacyjne Drama jako metoda nauczania zawiera w sobie zarówno elementy zabawy, teatru, jak i terapii. Umiej tne dopasowanie i wprowadzanie poczàtkowo prostych technik dramowych do nauczania j zyka obcego czyni ten proces bardziej naturalnym. Poprzez wchodzenie w poszczególne sytuacje zadaniowe (role) uczeƒ çwiczy zachowania i j zyk sytuacji naturalnych, w jakich mo e si znaleêç podczas wakacyjnych wyjazdów czy wizyt obcokrajowców. Drama uczy tez samodzielnoêci w myêleniu, mówieniu i dzia aniu, pracy w parach i grupach, tolerancji oraz wspó odpowiedzialnoêci za wykonanie zadania. Oto kilka prostych technik: Powiedz i poka a) Uczniowie siadajà w kr gu, nauczyciel ma kilka kart z ilustracjami przedstawiajàcymi emocje, podaje pierwszà z nich dziecku siedzàcemu obok, mówiàc z odpowiednià mimikà i intonacjà: N: sad. Uczeƒ w taki sam sposób podaje kart i mówi s ówko koledze. Po chwili nauczyciel podaje nast pnà kart : N: happy! itd. 20 Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN