METODYKA OBLICZANIA CZASU EKSPOZYCJI W RADIOGRAFII KOMPUTEROWEJ
|
|
- Natalia Wojciechowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Sławomir Mackiewicz IPPT PAN METODYKA OBLICZANIA CZASU EKSPOZYCJI W RADIOGRAFII KOMPUTEROWEJ 1. Wstęp Radiografia komputerowa na luminoforowych płytach obrazowych w wielu aspektach przypomina radiografię tradycyjną, w której błona radiograficzna zastąpiona została przez płytę IP. Przy wykonywaniu badań można stosować te same źródła promieniowania oraz techniki radiograficzne co w tradycyjnej radiografii błonowej. Podobnie jak w radiografii błonowej jednym z podstawowych parametrów badania, który musi być każdorazowo ustalany przez operatora jest czas ekspozycji. Znaczenie prawidłowej ekspozycji płyty IP dla jakości radiogramu cyfrowego było szczegółowo omówione w referacie przedstawionym na KKBR w 2008 roku [1]. Podstawowym wymaganiem jest to aby zastosowany czas ekspozycji umożliwiał uzyskanie na radiogramie cyfrowym odpowiednio wysokiej wartości stosunku sygnału do szumu czyli parametru SNR. Parametr SNR spełnia w radiografii cyfrowej podstawową rolę i służy, między innymi, do klasyfikacji systemów CR na klasy IP [2]. Przykładowo, system radiografii komputerowej zakwalifikowany do klasy IP2 musi zapewniać uzyskiwanie radiogramów cyfrowych wykazujących znormalizowany SNR większy lub równy 117. Należy zauważyć, że w przypadku radiografii CR jeden i ten sam system (płyta IP + skaner CR + parametry skanowania) może być zakwalifikowany do kilku różnych klas IP w zależności od stosowanego czasu ekspozycji i uzyskiwanego SNR. Krótszym czasom ekspozycji odpowiadać będą klasy IP o gorszej jakości obrazu. Czas ekspozycji ustalony przez operatora decyduje więc o klasie IP uzyskanego radiogramu cyfrowego. Jeśli jest on zbyt krótki nie osiągamy wymaganej klasy IP, jeśli jest zbyt długi spełniamy, na ogół, wymagania jakościowe, jednak kosztem nieuzasadnionego przedłużania czasu wykonywania badań. W skrajnym przepadku, jeśli czas ekspozycji jest o wiele za długi, możemy przekroczyć zakres dynamiczny systemu i nie uzyskać żadnego zobrazowania (analogia do czarnego radiogramu). Jak widać, w radiografii CR znaczenie prawidłowego doboru czasu ekspozycji jest nie mniejsze niż w radiografii konwencjonalnej, jednak metodyka i sposób jego obliczania są bardziej złożone i trudniejsze do praktycznej realizacji. Co więcej brak jest obecnie powszechnie uznawanych standardów lub algorytmów umożliwiających efektywne obliczanie czasów ekspozycji w radiografii CR. Najczęściej stosowana jest praktyka prób i błędów polegająca na wykonywaniu wielu próbnych ekspozycji odpowiadających konkretnym konfiguracjom sprzętowym i zadaniom badawczym. Czasem stosowana jest praktyka polegająca na obliczaniu czasu ekspozycji jak dla standardowej błony radiograficznej (np. D7) i mnożeniu uzyskanej wartości przez pewien, ustalony doświadczalnie, współczynnik korekcyjny. Jak zobaczymy w dalszej części artykułu podejście takie może być skuteczne jedynie w odniesieniu do konkretnego, ściśle określonego układu badawczego (źródło promieniowania, płyta IP, skaner CR oraz rodzaj i grubość okładek wzmacniających). W przypadku zmiany któregokolwiek z wymienionych elementów wartość współczynnika 1
2 korekcyjnego może ulec istotnej zmianie i musi on być ponownie wyznaczony z ekspozycji próbnej. Opisane metody ustalania czasów ekspozycji płyt IP są skomplikowane, czasochłonne i stosunkowo niedokładne. Brak efektywnych metod obliczania czasu ekspozycji w znacznym stopniu utrudnia praktyczne stosowanie radiografii komputerowej. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie uniwersalnej metodyki obliczania czasów ekspozycji płyt IP opierającej się na uregulowaniach norm EN , EN oraz ASTM E 2446 i możliwej do zastosowania w przypadku dowolnego systemu CR sklasyfikowanego i opisanego zgodnie z wymaganiami tych norm. Przedstawiono przykład praktycznej realizacji opisanej metodyki obliczeniowej w postaci programowego kalkulatora ekspozycji dla radiografii komputerowej Gamex CR firmy NDT SOFT [3]. 2. Czułość ISO/CEN Aby można było obliczać czas ekspozycji dla badania radiograficznego wykonywanego za pomocą określonego systemu CR potrzebny jest parametr opisujący czułość danego systemu na promieniowanie. Parametrem takim jest czułość CEN, S CEN określona w normie EN lub analogiczna czułość ISO określona w normie ASTM E Oba parametry są zdefiniowane w identyczny sposób i są sobie równoważne. Czułość ISO/CEN zdefiniowana jest jako odwrotność dawki promieniowania niezbędnej do uzyskania intensywności I IPx odczytu płyty IP odpowiadającej określonej klasie IP systemu: S CEN 1 K = (1) gdzie: K S dawka promieniowania w miejscu usytuowania płyty wyrażona w Grejach [Gy] S CEN czułość ISO/CEN Wartość S CEN podawana jest w zaokrągleniu do stabelaryzowanego ciągu wartości określonych w Tablicy 2 normy EN Czułość ISO/CEN określana jest dla konkretnego systemu badawczego składającego się z określonego typu płyty IP, skanera oraz wybranych parametrów skanowania (średnica plamki lasera, rozdzielczość skanowania, wzmocnienie fotopowielacza). Normowa definicja czułości nie określa jednoznacznie źródła promieniowania, dla którego wyznacza się wartość parametru S CEN ale przyjmuje się, że jest to samo źródło, które należy stosować przy wyznaczaniu parametru SNR. Obie normy, EN oraz ASTM E 2446, definiują to standardowe źródło jako lampę rentgenowską z wolframową anodą pracująca przy napięciu ok. 220 kv z filtrem miedzianym o grubości 8 mm. Jakość wytwarzanego promieniowania powinna być taka aby warstwa osłabienia połowicznego dla miedzi wynosiła 3,5 mm. Płyta IP powinna być naświetlana z przednimi i tylnymi okładkami ołowianymi o grubości 0,1 mm. Zgodnie z wymaganiami wspomnianych norm producent systemu CR powinien wyznaczyć i przedstawić użytkownikowi wartości czułości ISO/CEN swojego systemu dla różnych klas IP w zależności od typu stosowanej płyty obrazowej, skanera oraz nastaw parametrów skanowania. Przykładowa specyfikacja skanera Kodak Industrex ACR-2000 współpracującego z płytami obrazowymi Flex GP została przedstawiona w tab. 1. Określa ona, między innymi, wartości czułości ISO/CEN dla wszystkich 6 klas IP, w których system ten może być stosowany. S 2
3 Tab. 1. Klasyfikacja systemu radiografii cyfrowej KODAK INDUSTREX ACR-2000 pracującego z płytami obrazowymi Flex GP. Z tabeli wynika, że czułości ISO/CEN szybko wzrastają wraz ze wzrostem klasy IP systemu. Czułość dla klasy IP6 jest prawie 20 krotnie wyższa niż dla klasy IP1. W ostatniej kolumnie tabeli precyzyjnie określono parametry skanowania oraz ekspozycji, przy których podane wartości czułości zostały wyznaczone i dla których obowiązują. Należy zauważyć, że w przedstawionej klasyfikacji obok wymaganych wartości parametru SNR podano również wartości minimalnych odczytów intensywności sygnału (stopni szarości), które są wymagane dla poszczególnych klas IP. Wartości te są użyteczne w rutynowej kontroli prawidłowości ekspozycji radiogramów cyfrowych, przy której każdorazowe wyznaczanie parametru SNR byłoby zbyt uciążliwe a czasem wręcz niemożliwe z uwagi na brak jednorodnie naświetlonych obszarów radiogramu. Należy jednak pamiętać, że minimalne intensywności sygnału I IPx są parametrem wtórnym w stosunku do SNR i zależą od budowy i parametrów konkretnego systemu CR. Dla każdego systemu muszą być one wyznaczone w drodze specjalnych prób normowych wykonywanych przez wytwórcę lub użytkownika. Znając czułość ISO/CEN danego systemu CR w danej klasie IP można bezpośrednio wyznaczyć dawkę promieniowania jaka jest potrzebna do uzyskania tym systemem radiogramu cyfrowego odpowiadającego danej klasie. Przykładowo, z tab. 1 odczytujemy, że dawka promieniowania wymagana do naświetlenia płyty Flex GP w klasie IP4 wynosi 1/6300 Gy czyli 0,16 mgy. Na podstawie znajomości tej dawki oraz warunków ekspozycji (wydajność źródła promieniowania, odległość źródło-błona, grubość badanego obiektu) można byłoby w zasadzie obliczyć wymagany czas ekspozycji jednak pojawia się tutaj jeden dodatkowy problem. Chodzi o to, że czułość ISO/CEN jest wyznaczana dla ściśle określonego źródła promieniowania (lampa 220 kv z filtracją 8 mm Cu) wytwarzającego promieniowanie o ściśle określonym widmie energetycznym. Faktyczna czułość systemu na promieniowanie pochodzące z innych źródeł, np. Ir-192 czy Co-60 nie musi być taka sama. Dodatkowo, w radiografii CR z zasady stosuje się okładki wzmacniające, które mogą być wykonane z różnych materiałów (Pb, Cu, Fe) i mogą mieć bardzo różne grubości (od 0,1 do 2,0 mm). Zastosowanie takich czy innych okładek również znacząco wpływa na faktycznie uzyskiwaną czułość systemu. Tak więc aby praktycznie wykorzystać czułość ISO/CEN do obliczeń czasów ekspozycji w praktycznych zastosowaniach radiografii komputerowej należy umieć przeliczać normową czułość S CEN na faktyczną czułość systemu CR w przypadku zastosowania konkretnego źródła promieniowania i określonych okładek wzmacniających. Podstawą do takich przeliczeń mogą być charakterystyki energetyczne czułości układów płyt IP z różnymi okładkami wzmacniającymi. 3
4 3. Charakterystyki energetyczne czułości płyt IP Czułość S(E) układu detekcyjnego płyta IP okładki na promieniowanie o określonej energii definiuje się jako odwrotność dawki promieniowania potrzebnej aby naświetlić dany układ tak, aby przy odczycie płyty IP uzyskać na radiogramie cyfrowym określoną wartość intensywności odczytu (stopień szarości) [7]. Wyznaczenie tak zdefiniowanej czułości wymaga obliczenia ilości energii promieniowania pochłoniętej w warstwie luminoforowej płyty obrazowej przy ekspozycji jej jednostkową dawką promieniowania o określonej energii. Należy tutaj zauważyć, że nie jest to jedynie energia fotonów promieniowania bezpośrednio pochłoniętych w warstwie luminoforu ale także energia elektronów docierających do warstwy luminoforowej z przylegających okładek wzmacniających. W praktyce większość energii pochłanianej w warstwie luminoforowej płyty IP pochodzi od elektronów wybitych przez promieniowanie z metalowych okładek, podłoża lub kasety. Rozwiązanie tak postawionego problemu jest stosunkowo skomplikowane i możliwe do zrealizowania jedynie za pomocą numerycznych metod obliczeniowych modelujących transport promieniowania i elektronów przez warstwy kilku materiałów (np. metody typu Monte Carlo). Obliczenia takie dla układów płyt IP z okładkami ołowianymi zostały przedstawione w pracy [7]. Analogiczne obliczenia dla standardowych błon radiograficznych przedstawiono wcześniej w pracach [8-10]. Na rys. 1 pokazano charakterystykę energetyczną czułości układu płyta IP okładka Pb o grubości 0,1 mm w zakresie energii promieniowania od 100 do 1500 kev obejmującym większość zastosowań radiografii CR w badaniach nieniszczących. Oś pionowa wykresu sporządzona jest w skali logarytmicznej co spłaszcza nieco przebieg charakterystyki, ale pomimo tego widać, że czułość układu szybko spada ze wzrostem energii promieniowania. Promieniowanie wytwarzane przez źródło standardowe (220 kv, 8 mm Cu) ma widmo ciągłe ale można przypisać mu pewną równoważną (średnią) energię promieniowania monochromatycznego wynoszącą ok. 150 kev. Promieniowanie monochromatyczne o tej energii ma taką samą grubość warstwy półchłonnej miedzi (3,5 mm) jak promieniowanie ze źródła standardowego. Dzięki takiemu przyporządkowaniu możemy na podstawie przedstawionej charakterystyki energetycznej porównywać czułości płyty IP dla źródeł promieniowania o różnej energii. Przykładowo, efektywna czułość płyty IP z okładkami 0,1 mm Pb na promieniowanie emitowane ze źródła Co-60 jest ok. 3 krotnie niższa niż czułość S CEN wyznaczona dla źródła standardowego. Efekt zmiany czułości płyty IP w funkcji energii promieniowania należy uwzględnić przy obliczeniach czasów ekspozycji dla wszystkich źródeł o energii promieniowania różniącej się od energii źródła standardowego. Na rys. 1 przedstawiono również charakterystykę energetyczną czułości na promieniowanie standardowej błony radiograficznej naświetlanej z okładkami 0,1 mm Pb. Charakter zmian czułości błony w funkcji energii promieniowania jest podobny jak dla płyty IP z tym jednak, że spadek czułości ze wzrostem energii następuje tutaj jeszcze szybciej. Z punktu widzenia metodyki obliczeń czasów ekspozycji istotne jest to, że charakterystyki czułości płyty IP i błony są na wykresie logarytmicznym nie tylko przesunięte względem siebie ale mają także różne nachylenia. Gdyby były jedynie przesunięte w pionie oznaczałoby to, że różnią się od siebie jedynie stałym mnożnikiem i wówczas można byłoby obliczać czasy ekspozycji płyt IP na podstawie czasów ekspozycji standardowych błon mnożąc je przez pewien ustalony współczynnik. Podejście takie jest powszechnie stosowane przy obliczaniu czasów ekspozycji dla różnych typów błon (np. przeliczanie czasu ekspozycji błony D7 na czas ekspozycji błony D5 za pomocą mnożnika 1,6). 4
5 Niestety charakterystyki czułości płyt IP i błon różnią się na tyle, że nie można zastosować podobnego podejścia i dla obliczania czasów ekspozycji płyt IP należy stosować odrębne metody obliczeniowe i kalkulatory ekspozycji. Rys. 1. Charakterystyki energetyczne czułości na promieniowanie standardowej płyty IP oraz standardowej błony radiograficznej. Oba detektory naświetlane z okładkami ołowianymi o grubości 0,1 mm. Podobnie jak w konwencjonalnej radiografii błonowej również w przypadku radiografii komputerowej korzystne jest stosowanie okładek metalowych. Norma EN [3] określająca podstawowe zasady wykonywania badań radiograficznych z użyciem luminoforowych płyt obrazowych zaleca stosowanie grubszych okładek niż ma to miejsce w analogicznych zastosowaniach radiografii błonowej. Przykładowo dla lamp rentgenowskich pracujących w zakresie 150 do 250 kv zalecane jest użycie okładek ołowianych o grubości 0,1 mm natomiast dla najczęściej stosowanych źródeł izotopowych Ir-192 i Se-75 okładek ołowianych o grubości 0,3 i 0,4 mm. Jak wspomniano okładki metalowe mają istotny wpływ na efektywną czułość płyty obrazowej. Na rys. 2 pokazano charakterystyki energetyczne czułości na promieniowanie standardowej płyty IP stosowanej bez okładek oraz w z zestawieniu z okładkami ołowianymi o różnej grubości. Widać, że dla najniższego zakresu energii, poniżej 250 kev obecność okładek prowadzi do obniżenia czułości systemu, zatem okładki ołowiane działają w tym 5
6 zakresie jak filtr osłabiający promieniowanie. W zakresie energii powyżej 250 kev zaczyna uwidaczniać się wzmacniający efekt obecności okładek na czułość systemu. Rys. 2. Charakterystyki energetyczne czułości na promieniowanie standardowej płyty IP z okładkami ołowianymi o różnej grubości. Wpływ grubości okładek na wzrost czułości systemu jest stosunkowo niewielki i zaczyna być widoczny dopiero przy energiach powyżej 1 MeV. Oznacza to, że maksymalny efekt wzmacniający dla niższych energii można osiągnąć już przy grubości okładek Pb rzędu 0,1 mm, tj. znacznie mniejszych niż zalecane w normie EN dla źródeł Ir-192 lub Se- 75. Powodem zalecenia stosowania grubszych okładek jest prawdopodobnie ich działanie filtrujące poniżej 250 kv ograniczające udział promieniowania rozproszonego o niższej energii. Z punktu widzenia metodyki obliczeń czasów ekspozycji wykresy pokazane na rys. 2 pozwalają przeliczać czułość CEN wyznaczoną dla okładek ołowianych o grubości 0,1 mm na czułość faktyczną w przypadku stosowania okładek ołowianych o innej grubości. Jak wynika z wykresów największe korekty czułości związane z grubością okładek będą występować w przedziale energii poniżej 200 kev. Należy pamiętać, że korekty te dotyczą zarówno promieniowania pierwotnego wysyłanego przez źródło jak i promieniowania rozproszonego w obiekcie badania. Oba rodzaje promieniowania są rejestrowane przez płytę i wnoszą swój wkład do intensywności sygnału odczytu radiogramu cyfrowego. 6
7 Przedstawione charakterystyki energetyczne czułości dotyczą standardowych płyt IP z warstwą luminoforową o grubości ok. 370 µm wykonaną z kryształków BaFBr:Eu 2+. W przypadku innego składu lub grubości warstwy luminoforu mogą się one nieco różnić. Np. dla płyt obrazowych wysokiej rozdzielczości (IP-HR) grubość warstwy luminoforowej wynosi tylko ok. 150 µm i w konsekwencji ich własna czułość na promieniowanie jest wyraźnie niższa, natomiast efekt wzmacniający stosowania okładek ołowianych jest znacznie silniejszy. Przedstawione wyniki stanowią podstawę do przeliczania standardowej czułości ISO/CEN systemu CR na rzeczywistą czułość systemu w przypadku wykonywania ekspozycji płyt IP z okładkami ołowianymi o różnej grubości przy użyciu źródeł promieniowania o różnej energii. Otwiera to drogę do opracowania kalkulatora czasów ekspozycji dla radiografii komputerowej opartego na znajomości parametru S CEN stosowanego systemu radiografii komputerowej. 4. Kalkulator ekspozycji płyt IP dla źródeł izotopowych Stworzenie uniwersalnego i w miarę dokładnego kalkulatora ekspozycji dla radiografii komputerowej wymaga wykorzystania szeregu ogólnych praw fizyki promieniowania oraz kilku szczegółowych zależności takich jak charakterystyki czułości płyty IP w funkcji energii promieniowania, widma energetyczne stosowanych źródeł czy też wykresy współczynników rozrostu promieniowania rozproszonego [6]. Samodzielne przeprowadzanie tego typu obliczeń przez operatora byłoby bardzo pracochłonne i długotrwałe tak więc jedynym efektywnym sposobem ich wykonywania jest zastosowanie odpowiedniego programu komputerowego, który wymaga od użytkownika jedynie wprowadzenia podstawowych parametrów badania. Ogólny algorytm działania tego typu programu w przypadku stosowania źródeł izotopowych sprowadza się do wykonania następujących operacji: wprowadzenia przez użytkownika podstawowych parametrów badania takich jak: rodzaj i aktywność źródła promieniowania, rodzaj i grubość prześwietlanego materiału, geometria ekspozycji, odległość źródło-płyta IP, typ i czułość ISO/CEN stosowanej płyty IP dla wymaganej klasy IP oraz rodzaj i grubość okładek obliczenia mocy dawki promieniowania bezpośrednio za prześwietlanym obiektem osobno dla każdej linii energetycznej izotopu z uwzględnieniem promieniowania rozproszonego obliczenia względnych czułości układu płyta IP-okładki dla wszystkich energii promieniowania izotopu (promieniowanie pierwotne) a także dla średnich energii promieniowania rozproszonego generowanego przez poszczególne składowe widma promieniowania pierwotnego zsumowania mocy dawek dla wszystkich składowych energetycznych promieniowania docierającego do płyty z zastosowaniem współczynników wagowych w postaci względnych czułości układu płyta IP-okładki na poszczególne składowe. W ten sposób uzyskuje się efektywną moc dawki promieniowania naświetlającego płytę przeliczoną na moc dawki promieniowania ze źródła standardowego. na podstawie wprowadzonej wartości S CEN obliczenie dawki K S promieniowania niezbędnej do naświetlenia płyty IP i podzielenie tej wartości przez efektywną moc dawki. W wyniku otrzymuje się czas ekspozycji, który należy zastosować do naświetlenia układu płyta IP-okładki. 7
8 Opisany algorytm zaimplementowano w komercyjnym programie Gamex CR służącym do obliczania czasów ekspozycji płyt IP naświetlanych za pomocą izotopowych źródeł promieniowania Ir-192, Se-75 oraz Co-60. Sposób działania programu zostanie opisany na praktycznym przykładzie badania spoin obwodowych rurociągu stalowego o średnicy DN 700 i grubości ścianki 12 mm za pomocą źródła Se-75 (33,7 Ci) techniką centryczną. Badanie powinno być wykonane w klasie B (technika ulepszona) wg normy EN Zgodnie z wymaganiami tej normy minimalna klasa systemu CR, która powinna być zastosowana w omawianych badaniach wynosi IP4 zaś płyty IP powinny być naświetlane z okładkami ołowianymi o grubości 0,4 mm. Załóżmy, że badanie będzie wykonywane za pomocą systemu radiografii cyfrowej KODAK INDUSTREX ACR-2000 z płytami Flex GP, którego specyfikację podano w tab. 1. Zgodnie ze specyfikacją systemu podaną w tab. 1 jego czułość ISO/CEN w klasie IP4 wynosi S CEN = Powyższe informacje są wystarczające aby skorzystać z programu Gamex CR w celu wyliczenia czasu ekspozycji wymaganego dla opisanego badania. Interfejs programu z wprowadzonymi parametrami badania i uzyskanym wynikiem pokazano na rys. 3. Rys. 3. Interfejs programu Gamex CR z wprowadzonymi parametrami badania i wyliczonym czasem ekspozycji. 8
9 Należy zauważyć, że wyliczony czas ekspozycji, 7 sek. jest wielokrotnie krótszy niż w przypadku stosowania standardowej błony radiograficznej. Wynika to w głównej mierze z przyjęcia w badaniu stosunkowo niskiej klasy IP4 systemu CR. W przypadku zastosowania w badaniu klasy IP1, dla której czułość ISO/CEN systemu wynosi 640, czas ekspozycji uległby zwiększeniu do 1 min. 9 sek. i byłby tylko ok. dwukrotnie krótszy od czasu naświetlania błony D7 do gęstości optycznej D=2,5. Prawidłowość ekspozycji płyty obrazowej można ocenić na gotowym radiogramie cyfrowym wyznaczając, przy użyciu odpowiedniego narzędzia programowego, znormalizowany stosunek SNR. W naszym przykładzie powinien on być większy lub równy 65. W praktyce radiogramy produkcyjne nie zawsze umożliwiają wiarygodne wyznaczenie parametru SNR z uwagi na brak równomiernie naświetlonych fragmentów obrazu. Wynika to z faktu, że prześwietlane obiekty nie zawsze są idealnie jednorodne pod względem grubości i jednorodności prześwietlanego materiału np. z uwagi na nierówności powierzchni, obecność drobnych wad itp. Z tego powodu norma EN dopuszcza alternatywne kryterium oceny SNR na podstawie odczytu minimalnej intensywności (stopnia szarości) obrazu cyfrowego I IPX. W rozpatrywanym przypadku specyfikacja z tab. 1 określa, że dla osiągnięcia minimalnej wartości SNR = 65 należy na radiogramie cyfrowym uzyskać minimalne wartości intensywności odczytu I IPX nie niższe niż Podsumowanie W artykule przedstawiono podstawowe zależności służące do obliczania czasów ekspozycji w radiografii komputerowej. Dzięki ich wykorzystaniu można obliczać czasy ekspozycji płyt IP przy naświetlaniu ich różnymi źródłami promieniowania z zastosowaniem okładek ołowianych o różnej grubości. Podstawą obliczeń jest czułość ISO/CEN zdefiniowana w normach EN oraz ASTM E-2446, która jest wyznaczana przez producenta systemu CR w zależności od typu stosowanej płyty IP, skanera oraz parametrów skanowania. Czułość systemu CR jest różna dla różnych klas IP, w których dany system może być stosowany. Metodyka wymaganych obliczeń jest na tyle skomplikowana, że do ich efektywnego wykonywania niezbędne jest użycie odpowiedniego programu komputerowego. Przykładam takiego programu jest kalkulator ekspozycji do radiografii komputerowej Gamex CR służący do obliczeń czasów ekspozycji dla źródeł izotopowych. Posiadanie tego typu narzędzia jest niezbędne do efektywnego stosowania radiografii komputerowej w praktyce przemysłowej. Prawidłowy dobór czasu ekspozycji jest bowiem podstawowym warunkiem osiągnięcia odpowiedniej klasy IP radiogramu cyfrowego. Stosowane dotychczas metody określania czasów ekspozycji polegające na wykonywaniu wielu ekspozycji próbnych lub przeliczaniu czasów ekspozycji z radiografii konwencjonalnej nie są adekwatne do poziomu technologicznego techniki CR i stanowią istotne ograniczenie jej jakości i efektywności. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji gdzie radiografia cyfrowa stosowana jest do badań zróżnicowanych obiektów za pomocą różnych źródeł promieniowania i przy zastosowaniu różnych technik ekspozycji. 9
10 Literatura 1. S. Mackiewicz, Rola i znaczenie czasu ekspozycji w radiografii komputerowej, Krajowa Konferencja Badań Radiograficznych Popów PN-EN Badania nieniszczące Radiografia przemysłowa z użyciem pamięciowych luminoforowych płyt obrazowych Część 1: Klasyfikacja systemów 3. PN-EN Badania nieniszczące Radiografia przemysłowa z użyciem pamięciowych luminoforowych płyt obrazowych Część 2: Ogólne zasady radiograficznych badań materiałów metalowych za pomocą promieniowania X i gamma 4. ASTM E 2446 Standard Practice for Classification of Computed Radiology Systems S. Mackiewicz, Promieniowanie rozproszone i jego rola w badaniach radiograficznych, Krajowa Konferencja Badań Radiograficznych Popów G. Barnea, E. Navon, A. Ginzburg, J. Polistch, H. Roehring, C.E. Dick and R.C. Placious, Use of storage phosphor imaging plates in portal imaging and high-energy radiography: The intensifying effect of metallic screens on the sensitivity., Mwd. Phys. 18(3) May/June 1991, pp G. Barnea and A. Ginsburg, High energy X-ray film response and the intensifying action of metal screens., IEEE Transactions on Nuclear Science, Vol. NS-34, No. 6, December 1987, pp E. Navon, G. Barnea, and C.E. Dick, The intensifying effect of metallic screens on the sensitivity of x-ray films at 662 kev, J. Appl. Phys. 85(7), April 1989 pp E. Navon, C.E. Dick, and G. Barnea, Intensifying effect of metallic screens on the sensitivity of x-ray films for 400-kV bremsssstrahlung photons., Med. Phys. 18 (2), Mar/Apr 1991, pp
ROLA I ZNACZENIE CZASU EKSPOZYCJI W RADIOGRAFII KOMPUTEROWEJ
Sławomir Mackiewicz IPPT PAN ROLA I ZNACZENIE CZASU EKSPOZYCJI W RADIOGRAFII KOMPUTEROWEJ 1. Wstęp Radiografia komputerowa (CR) oparta na wykorzystaniu pamięciowych luminoforowych płyt obrazowych znajduje
Bardziej szczegółowoBADANIA ZŁĄCZY SPAWANYCH TECHNIKAMI RADIOGRAFII CYFROWEJ W ŚWIETLE WYMAGAŃ NORMY EN ISO Sławomir Mackiewicz IPPT PAN
BADANIA ZŁĄCZY SPAWANYCH TECHNIKAMI RADIOGRAFII CYFROWEJ W ŚWIETLE WYMAGAŃ NORMY EN ISO 17636-2 Sławomir Mackiewicz IPPT PAN 1. Wstęp W czerwcu 2013, decyzją Prezesa PKN, została wprowadzona do katalogu
Bardziej szczegółowoIZOTOPOWE BADANIA RADIOGRAFICZNE ZŁĄCZY SPAWANYCH O RÓŻNYCH GRUBOŚCIACH WEDŁUG PN-EN 1435.
IZOTOPOWE BADANIA RADIOGRAFICZNE ZŁĄCZY SPAWANYCH O RÓŻNYCH GRUBOŚCIACH WEDŁUG PN-EN 1435. Dr inż. Ryszard Świątkowski Mgr inż. Jacek Haras Inż. Tadeusz Belka 1. WSTĘP I CEL PRACY Porównując normę europejską
Bardziej szczegółowoOCENA JAKOŚCI RADIOGRAMÓW KOMPUTEROWYCH ASPEKTY PRAKTYCZNE I METODOLOGICZNE
Sławomir Mackiewicz IPPT PAN OCENA JAKOŚCI RADIOGRAMÓW KOMPUTEROWYCH ASPEKTY PRAKTYCZNE I METODOLOGICZNE 1. Wstęp Jednym z podstawowych warunków prawidłowego wdrożenia i właściwego stosowania radiografii
Bardziej szczegółowoPrzemysłowa radiografia komputerowa (CR) z użyciem płyt obrazowych - Wymagania jakościowe według norm europejskich
Przemysłowa radiografia komputerowa (CR) z użyciem płyt obrazowych - Wymagania jakościowe według norm europejskich Jan Kielczyk ENERGOMONTAŻ-PÓŁNOC Technika Spawalnicza i Laboratorium Sp. z o.o. Radiografia
Bardziej szczegółowo( S ) I. Zagadnienia. II. Zadania
( S ) I. Zagadnienia 1. Warunki prawidłowego wykonywania zdjęć rentgenowskich. 2. Skanowanie zdjęć i ocena wpływu ekspozycji na jakość zdjęcia. 3. Dawka i moc dawki, jednostki; pomiary mocy dawki promieniowania
Bardziej szczegółowoPORÓWNANIE KRYTERIÓW JAKOŚCI BADAŃ RADIOGRAFICZNYCH RUR METODĄ PROSTOPADŁĄ I ELIPTYCZNĄ WG NORMY PN-EN 1435
PORÓWNANIE KRYTERIÓW JAKOŚCI BADAŃ RADIOGRAFICZNYCH RUR METODĄ PROSTOPADŁĄ I ELIPTYCZNĄ WG NORMY PN-EN 1435 1. WPROWADZENIE. CEL BADAŃ. Dr inż. Ryszard ŚWIĄTKOWSKI Mgr inż. Jacek HARAS Dokonując porównania
Bardziej szczegółowoISTOTA, ZNACZENIE ORAZ METODYKA WYZNACZANIA PARAMETRU SNR W RADIOGRAFII CYFROWEJ
Sławomir Mackiewicz IPPT PAN ISTOTA, ZNACZENIE ORAZ METODYKA WYZNACZANIA PARAMETRU SNR W RADIOGRAFII CYFROWEJ 1. Wstęp Radiografia cyfrowa nieodwołalnie wchodzi do praktyki przemysłowej w naszym kraju.
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3++ Spektrometria promieniowania gamma z licznikiem półprzewodnikowym Ge(Li) kalibracja energetyczna i wydajnościowa
Ćwiczenie 3++ Spektrometria promieniowania gamma z licznikiem półprzewodnikowym Ge(Li) kalibracja energetyczna i wydajnościowa Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się - z metodyką pomiaru aktywności
Bardziej szczegółowoPodstawy standardowej oceny jakości spoin
Podstawy standardowej oceny jakości spoin Tadeusz Morawski Usługi Techniczne i Ekonomiczne Level, Warszawa level_tmo@onet.pl. Wstęp Konstrukcje stalowe przeważnie są wykonywane i montowane technikami spawalniczymi,
Bardziej szczegółowoPROGRAMY KOMPUTEROWE W KONWENCJONALNYCH BADANIACH NIENISZCZĄCYCH
Sławomir Mackiewicz IPPT PAN PROGRAMY KOMPUTEROWE W KONWENCJONALNYCH BADANIACH NIENISZCZĄCYCH 1. Wstęp Wykorzystanie technik komputerowych w badaniach nieniszczących związane jest na ogół z wprowadzaniem
Bardziej szczegółowoSYMULACJA GAMMA KAMERY MATERIAŁ DLA STUDENTÓW. Szacowanie pochłoniętej energii promieniowania jonizującego
SYMULACJA GAMMA KAMERY MATERIAŁ DLA STUDENTÓW Szacowanie pochłoniętej energii promieniowania jonizującego W celu analizy narażenia na promieniowanie osoby, której podano radiofarmaceutyk, posłużymy się
Bardziej szczegółowoPROMIENIOWANIE ROZPROSZONE I JEGO ROLA W BADANIACH RADIOGRAFICZNYCH
Sławomir Mackiewicz IPPT PAN PROMIENIOWANIE ROZPROSZONE I JEGO ROLA W BADANIACH RADIOGRAFICZNYCH 1. Wstęp W praktyce badań radiograficznych promieniowanie rozproszone kojarzy się zwykle z ołowianą literą
Bardziej szczegółowoTechnologie radiacyjne dla przemysłu
Technologie radiacyjne dla przemysłu Sławomir Wronka Nowoczesne Technologie dla Mazowsza 2013-12-23 Rozwój krajowych detektorów radiograficznych Wojciech Dziewiecki, Michał Matusiak, Sławomir Wronka Akceleratory
Bardziej szczegółowoZałącznik Nr 10 Tabela 1. Ocena ośrodków mammograficznych na terenie województwa skontrolowanych w 2008 r.
Tabela 1. Ocena ośrodków mammograficznych na terenie województwa skontrolowanych w 2008 r. L.p. Ośrodek Poziom wykonywania badań (wysoki; średni; nieodpowiedni) Procentowa liczba punktów 1 2 3 4 5 6 7
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA DLA DETEKTORÓW PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO
WYMAGANIA DLA DETEKTORÓW PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO Jan Kielczyk Energomontaż-Północ, TSiL Wstęp Do radiograficznego badania dowolnego wyrobu niezbędne są dwa podstawowe elementy: emiter promieniowania
Bardziej szczegółowoWstępne obliczenia dla Projektu Osłon Stałych
MAX-RAY s.c. S. Gałuch K. Karpiński, ul. Jabłoniowa 22A/7. 80-175 GDAŃSK biuro@max-ray.pl, tel, kom. 502 520 707, 502 520 902 Gdańsk, 15.04.2016 Wstępne obliczenia dla Projektu Osłon Stałych przed promieniowaniem
Bardziej szczegółowoNazwa wg. Dz. U. z 2013 r., poz lub Dz. U. z 2015 r., poz. 2040
Zakres testów specjalistycznych dla aparatów rentgenowskich. Zakres zależy od konstrukcji aparatu oraz wyposażenia pracowni RTG w pozostałe urządzenia radiologiczne. W kolumnach : R-x dla radiografii (
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1465
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1465 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 3, Data wydania: 17 listopada 2015 r. Nazwa i adres Laboratorium
Bardziej szczegółowoXX Seminarium NIENISZCZĄCE BADANIA MATERIAŁÓW Zakopane marca 2014
XX Seminarium NIENISZCZĄCE BADANIA MATERIAŁÓW Zakopane 12-14 marca 2014 RADIOGRAFIA CYFROWA NA PAMIĘCIOWYCH LUMINOFOROWYCH PŁYTACH OBRAZOWYCH PODSTAWY FIZYCZNE Sławomir MACKIEWICZ IPPT PAN, Warszawa smackiew@ippt.gov.pl
Bardziej szczegółowoZmiany w normalizacji stan na 2013 r.
Zmiany w normalizacji stan na 2013 r. Tadeusz Morawski Komitet Techniczny PKN ds. Badań Nieniszczących Wstęp Organizacje normalizacyjne zrzeszone w CEN (Comite Europeen de Normalisation Europejski Komitet
Bardziej szczegółowoSPRAWDŹ SWOJĄ WIEDZĘ
SPRAWDŹ SWOJĄ WIEDZĘ Podobne pytania możesz otrzymać na egzaminie certyfikacyjnym Uwaga: Jeśli masz wątpliwości czy wybrałeś poprawną odpowiedź, spytaj przez forum dyskusyjne Pytania zaczerpnięto ze zbiorów
Bardziej szczegółowoPorównanie wymagań norm PN-M oraz PN-EN ISO
Konrad Ogonowski, Małgorzata Ogonowska przeglad Welding Technology Review Porównanie wymagań norm PN-M-69770 oraz PN-EN ISO 17636-1 A comparison of the requirements of standards PN-M-69770 and PN-EN ISO
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1457
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1457 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 1, Data wydania: 28 sierpnia 2013 r. Nazwa i adres Zakład
Bardziej szczegółowoZAPISYWANIE OBRAZU UTAJONEGO NA PAMIĘCIOWYCH PŁYTACH LUMINOFOROWYCH PODSTAWY FIZYCZNE. Sławomir Mackiewicz IPPT PAN Warszawa
ZAPISYWANIE OBRAZU UTAJONEGO NA PAMIĘCIOWYCH PŁYTACH LUMINOFOROWYCH PODSTAWY FIZYCZNE Sławomir Mackiewicz IPPT PAN Warszawa 1. Wstęp Radiografia cyfrowa na pamięciowych luminoforowych płytach obrazowych,
Bardziej szczegółowoPaulina Majczak-Ziarno, Paulina Janowska, Maciej Budzanowski, Renata Kopeć, Izabela Milcewicz- Mika, Tomasz Nowak
Pomiar rozkładu dawki od rozproszonego promieniowania wokół stanowiska gantry, w gabinecie stomatologicznym i stanowiska pomiarowego do defektoskopii przy użyciu detektorów MTS-N i MCP-N Paulina Majczak-Ziarno,
Bardziej szczegółowoNazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 96: Dozymetria promieniowania gamma
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 96: Dozymetria promieniowania gamma Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z podstawami dozymetrii promieniowania jonizującego. Porównanie własności absorpcyjnych promieniowania
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1456
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1456 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 1, Data wydania: 30 sierpnia 2013 r. AB 1456 Nazwa i adres
Bardziej szczegółowoWydział Fizyki. Laboratorium Technik Jądrowych
Wydział Fizyki Laboratorium Technik Jądrowych rok akademicki 2018/19 ćwiczenie RTG3 strona 1 z 11 Urządzenia stosowane w radiografii ogólnej cyfrowej. Testy specjalistyczne: Nazwa testu: 1. Wysokie napięcie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 2. Pomiar energii promieniowania gamma metodą absorpcji
Ćwiczenie nr (wersja_05) Pomiar energii gamma metodą absorpcji Student winien wykazać się znajomością następujących zagadnień:. Promieniowanie gamma i jego własności.. Absorpcja gamma. 3. Oddziaływanie
Bardziej szczegółowoLaboratorium RADIOTERAPII
Laboratorium RADIOTERAPII Ćwiczenie: Wyznaczanie charakterystyki błon RTG Opracowała: mgr inż. Edyta Jakubowska Zakład Inżynierii Biomedycznej Instytut Metrologii i Inżynierii Biomedycznej Wydział Mechatroniki
Bardziej szczegółowoPromieniowanie jonizujące Wyznaczanie liniowego i masowego współczynnika pochłaniania promieniowania dla różnych materiałów.
Ćw. M2 Promieniowanie jonizujące Wyznaczanie liniowego i masowego współczynnika pochłaniania promieniowania dla różnych materiałów. Zagadnienia: Budowa jądra atomowego. Defekt masy, energie wiązania jądra.
Bardziej szczegółowoĆwiczenie LP2. Jacek Grela, Łukasz Marciniak 25 października 2009
Ćwiczenie LP2 Jacek Grela, Łukasz Marciniak 25 października 2009 1 Wstęp teoretyczny 1.1 Energetyczna zdolność rozdzielcza Energetyczna zdolność rozdzielcza to wielkość opisująca dokładność detekcji energii
Bardziej szczegółowoNIENISZCZĄCE BADANIA GAZOCIĄGÓW PRZESYŁOWYCH - ZAŁOŻENIA DO PROCEDURY BADANIA OBIEKTU - WYMAGANIA NORMY WYROBU EN 12732
NIENISZCZĄCE BADANIA GAZOCIĄGÓW PRZESYŁOWYCH - ZAŁOŻENIA DO PROCEDURY BADANIA OBIEKTU - WYMAGANIA NORMY WYROBU EN 12732 MAREK ŚLIWOWSKI MIROSŁAW KARUSIK NDTEST Sp. z o.o, Warszawa www.ndtest.com.pl e-mail:
Bardziej szczegółowoPROCEDURA DOBORU POMP DLA PRZEMYSŁU CUKROWNICZEGO
PROCEDURA DOBORU POMP DLA PRZEMYSŁU CUKROWNICZEGO Wskazujemy podstawowe wymagania jakie muszą być spełnione dla prawidłowego doboru pompy, w tym: dobór układu konstrukcyjnego pompy, parametry pompowanego
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM BADAŃ RADIACYJNYCH. Wykaz metod akredytowanych Aktualizacja:
LABORATORIUM BADAŃ RADIACYJNYCH Wykaz metod akredytowanych Aktualizacja: 2014-02-05 Badane obiekty / Grupa obiektów Wyroby konsumpcyjne - w tym żywność Produkty rolne - w tym pasze dla zwierząt Woda Środowisko
Bardziej szczegółowoBadanie schematu rozpadu jodu 128 J
J8A Badanie schematu rozpadu jodu 128 J Celem doświadczenie jest wyznaczenie schematu rozpadu jodu 128 J Wiadomości ogólne 1. Oddziaływanie kwantów γ z materią (1,3) a/ efekt fotoelektryczny b/ efekt Comptona
Bardziej szczegółowoWpływ promieniowania rozproszonego na. na jakość obrazu na radiogramie
Jacek Słania Kamila Sołtys Wpływ promieniowania rozproszonego na jakość obrazu na radiogramie scattered radiation influence on the image quality of the radiograph Streszczenie Przedstawiono wpływ promieniowania
Bardziej szczegółowoInstrukcja obsługi stomatologicznego fantomu testowego
Instrukcja obsługi stomatologicznego fantomu testowego Dent/digitest 3 Opracował: mgr inż. Jan Kalita 1 Spis treści. 1. Opis techniczny 3 1.1. Przeznaczenie fantomu. 3 1.2. Budowa fantomu. 4 2. Procedura
Bardziej szczegółowoKrok 1 Dane ogólne Rys. 1 Dane ogólne
Poniższy przykład ilustruje w jaki sposób można przeprowadzić analizę technicznoekonomiczną zastosowania w budynku jednorodzinnym systemu grzewczego opartego o konwencjonalne źródło ciepła - kocioł gazowy
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1314
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1314 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 5, Data wydania: 2 grudnia 2015 r. Nazwa i adres AB 1314 MEASURE
Bardziej szczegółowoWyznaczenie absorpcji promieniowania radioaktywnego.
Prof. Henryk Szydłowski BADANIE ROZPADU PROMIENIOTWÓRCZEGO Cel doświadczenia: Wyznaczenie promieniotwórczości tła. Wyznaczenie absorpcji promieniowania radioaktywnego. Przyrządy: Zestaw komputerowy z interfejsem,
Bardziej szczegółowoDOBÓR KSZTAŁTEK DO SYSTEMÓW RUROWYCH.SZTYWNOŚCI OBWODOWE
Bogdan Majka Przedsiębiorstwo Barbara Kaczmarek Sp. J. DOBÓR KSZTAŁTEK DO SYSTEMÓW RUROWYCH.SZTYWNOŚCI OBWODOWE 1. WPROWADZENIE W branży związanej z projektowaniem i budową systemów kanalizacyjnych, istnieją
Bardziej szczegółowoObrazowanie MRI Skopia rtg Scyntygrafia PET
Wyzwania wynikające z rozwoju metod obrazowania Technika i technologia Konferencja w ramach projektu Wykorzystywanie nowych metod i narzędzi w kształceniu studentów UMB w zakresie ochrony radiologicznej
Bardziej szczegółowoSzczegółowy zakres szkolenia wymagany dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień inspektora ochrony radiologicznej
Załącznik nr 1 Szczegółowy zakres szkolenia wymagany dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień inspektora ochrony radiologicznej Lp. Zakres tematyczny (forma zajęć: wykład W / ćwiczenia obliczeniowe
Bardziej szczegółowoPomiar energii wiązania deuteronu. Celem ćwiczenia jest wyznaczenie energii wiązania deuteronu
J1 Pomiar energii wiązania deuteronu Celem ćwiczenia jest wyznaczenie energii wiązania deuteronu Przygotowanie: 1) Model deuteronu. Własności deuteronu jako źródło informacji o siłach jądrowych [4] ) Oddziaływanie
Bardziej szczegółowoMETODY OBLICZANIA DAWEK I WYMAGANYCH GRUBOŚCI OSŁON. Magdalena Łukowiak
METODY OBLICZANIA DAWEK I WYMAGANYCH GRUBOŚCI OSŁON. Magdalena Łukowiak Podstawa prawna. Polska Norma Obliczeniowa PN 86/J-80001 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. w sprawie szczegółowych
Bardziej szczegółowoUSŁUGI BADAŃ NIENISZCZĄCYCH : BADANIA TOMOGRAFICZNE 3D TOMOGRAFIA WYSOKOENERGETYCZNA 3D BADANIA RENTGENOWSKIE 2D
Firma ImagineRT sp. z o.o. założona i prowadzona przez specjalistów z Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Świerku, oferuje: USŁUGI BADAŃ NIENISZCZĄCYCH : BADANIA TOMOGRAFICZNE 3D TOMOGRAFIA WYSOKOENERGETYCZNA
Bardziej szczegółowoProtokół z kontroli jakości badań mammograficznych wykonywanych w ramach Populacyjnego programu wczesnego wykrywania raka piersi
Protokół z kontroli jakości badań mammograficznych wykonywanych w ramach Populacyjnego programu wczesnego wykrywania raka piersi Użytkownik Mammograf/ Nazwa producenta/ Nazwa modelu lub typu/ Rok rozpoczęcia
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 2. BADANIE CHARAKTERYSTYK SOND PROMIENIOWANIA γ
ĆWICZENIE 2 BADANIE CHARAKTERYSTYK SOND PROMIENIOWANIA γ CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest wyznaczenie następujących charakterystyk sond promieniowania γ: wydajności detektora w funkcji odległości detektora
Bardziej szczegółowoBadanie schematu rozpadu jodu 128 I
J8 Badanie schematu rozpadu jodu 128 I Celem doświadczenie jest wyznaczenie schematu rozpadu jodu 128 I Wiadomości ogólne 1. Oddziaływanie kwantów γ z materią [1,3] a) efekt fotoelektryczny b) efekt Comptona
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PROMIENIOWANIE W MEDYCYNIE
LABORATORIUM PROMIENIOWANIE W MEDYCYNIE Ćw nr 3 NATEŻENIE PROMIENIOWANIA γ A ODLEGŁOŚĆ OD ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA Nazwisko i Imię: data: ocena (teoria) Grupa Zespół ocena końcowa 1 Cel ćwiczenia Natężenie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 5. Pomiar górnej granicy widma energetycznego Promieniowania beta metodą absorpcji.
Ćwiczenie nr 5 Pomiar górnej granicy widma energetycznego Promieniowania beta metodą absorpcji. 1. 2. 3. 1. Ołowiany domek pomiarowy z licznikiem kielichowym G-M oraz wielopoziomowymi wspornikami. 2. Zasilacz
Bardziej szczegółowoSpektrometr XRF THICK 800A
Spektrometr XRF THICK 800A DO POMIARU GRUBOŚCI POWŁOK GALWANIZNYCH THICK 800A spektrometr XRF do szybkich, nieniszczących pomiarów grubości powłok i ich składu. Zaprojektowany do pomiaru grubości warstw
Bardziej szczegółowogamma - Pochłanianie promieniowania γ przez materiały
PJLab_gamma.doc Promieniowanie jonizujące - ćwiczenia 1 gamma - Pochłanianie promieniowania γ przez materiały 1. Cel ćwiczenia Podczas ćwiczenia mierzy się natężenie promieniowania γ po przejściu przez
Bardziej szczegółowoTHICK 800A DO POMIARU GRUBOŚCI POWŁOK. THICK 800A spektrometr XRF do szybkich, nieniszczących pomiarów grubości powłok i ich składu.
THICK 800A DO POMIARU GRUBOŚCI POWŁOK THICK 800A spektrometr XRF do szybkich, nieniszczących pomiarów grubości powłok i ich składu. Zoptymalizowany do pomiaru grubości warstw Detektor Si-PIN o rozdzielczości
Bardziej szczegółowoPRACOWNIA JĄDROWA ĆWICZENIE 4. Badanie rozkładu gęstości strumienia kwantów γ oraz mocy dawki w funkcji odległości od źródła punktowego
Katedra Fizyki Jądrowej i Bezpieczeństwa Radiacyjnego PRACOWNIA JĄDROWA ĆWICZENIE 4 Badanie rozkładu gęstości strumienia kwantów γ oraz mocy dawki w funkcji odległości od źródła punktowego Łódź 017 I.
Bardziej szczegółowoSpis treści. UTK Urządzenia Techniki Komputerowej. Temat: Napędy optyczne
Spis treści Definicja...2 Budowa ogólna...3 Silnik krokowy budowa...4 Silnik liniowy budowa...4 Budowa płyty CD...5 1 Definicja Napęd optyczny jest to urządzenie, które za pomocą wiązki lasera odczytuje
Bardziej szczegółowoWETERYNARYJNA PROSTA JAK NIGDY DZIĘKI CIRIX
RADIOLOGIA WETERYNARYJNA PROSTA JAK NIGDY DZIĘKI CIRIX Co to jest CiRiX? CiRiX to wydajny, odporny, kompaktowy i tani w eksploatacji system CR. Został zaprojektowany do używania zarówno w terenie jak i
Bardziej szczegółowoXLVI OLIMPIADA FIZYCZNA (1996/1997). Stopień III, zadanie doświadczalne D
KOOF Szczecin: www.of.szc.pl XLVI OLIMPIADA FIZYCZNA (1996/1997). Stopień III, zadanie doświadczalne D Źródło: Komitet Główny Olimpiady Fizycznej; Fizyka w Szkole Nr 1, 1998 Autor: Nazwa zadania: Działy:
Bardziej szczegółowoOPRACOWANY PRZEZ ZESPÓŁ NAUKOWCÓW Z NARODOWEGO CENTRUM BADAŃ JĄDROWYCH ŚWIERK
OPRACOWANY PRZEZ ZESPÓŁ NAUKOWCÓW Z NARODOWEGO CENTRUM BADAŃ JĄDROWYCH ŚWIERK Wprowadzenie Badania rentgenowskie są jedną z najskuteczniejszych metod analiz nieniszczących. Stosowane szeroko w defektoskopii
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY PROJEKT DYPLOMOWY INŻYNIERSKI
Forma studiów: Kierunek studiów: Specjalność/Profil: Katedra//Zespół Stacjonarne, I stopnia Mechanika i Budowa Maszyn Technologia maszyn i materiałów konstrukcyjnych Katedra Inżynierii Materiałowej i Spajania,
Bardziej szczegółowowyznaczenie zasięgu efektywnego, energii maksymalnej oraz prędkości czastek β o zasięgu maksymalnym,
1 Część teoretyczna 1.1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie absorpcji promieniowania β w ciałach stałych poprzez: wyznaczenie krzywej absorpcji, wyznaczenie zasięgu efektywnego, energii maksymalnej
Bardziej szczegółowoProjekt ochrony radiologicznej
Białystok, dn. 24.11.2014 r. Projekt ochrony radiologicznej Sala operacyjna hybrydowa Ars Medical Sp. z o.o. Al. Wojska Polskiego 43 64-920 Piła projekt wykonał: Robert Chrenowicz Inspektor ochrony radiologicznej
Bardziej szczegółowoPODSTAWOWE ZASADY PRZEPROWADZANIA EKSPOZYCJI RADIOGRAFICZNYCH NA PANELACH PŁASKICH
Sławomir Mackiewicz IPPT PAN PODSTAWOWE ZASADY PRZEPROWADZANIA EKSPOZYCJI RADIOGRAFICZNYCH NA PANELACH PŁASKICH 1. Wstęp Radiografia cyfrowa powoli wchodzi do praktyki przemysłowej w naszym kraju. Zwiększa
Bardziej szczegółowoProjekt Akceleratory i Detektory dla terapii onkologicznej i ochrony granic
Projekt Akceleratory i Detektory dla terapii onkologicznej i ochrony granic Agnieszka Syntfeld-Każuch Jacek Rzadkiewicz (kierownik projektu) Warszawa, 15 czerwca 2012 1 Urządzenia rozwijane w ramach AiD
Bardziej szczegółowo7. Wyznaczanie poziomu ekspozycji
7. Wyznaczanie poziomu ekspozycji Wyznaczanie poziomu ekspozycji w przypadku promieniowania nielaserowego jest bardziej złożone niż w przypadku promieniowania laserowego. Wynika to z faktu, że pracownik
Bardziej szczegółowoBadania radiograficzne złączy zgrzewanych z tworzyw sztucznych
Badania radiograficzne złączy zgrzewanych z tworzyw sztucznych Janusz Czuchryj Instytut Spawalnictwa, Gliwice WPROWADZENIE Złącza zgrzewane z tworzyw sztucznych stosuje się w budowie takich konstrukcji,
Bardziej szczegółowoĆwiczenie ELE. Jacek Grela, Łukasz Marciniak 3 grudnia Rys.1 Schemat wzmacniacza ładunkowego.
Ćwiczenie ELE Jacek Grela, Łukasz Marciniak 3 grudnia 2009 1 Wstęp teoretyczny 1.1 Wzmacniacz ładunkoczuły Rys.1 Schemat wzmacniacza ładunkowego. C T - adaptor ładunkowy, i - źródło prądu reprezentujące
Bardziej szczegółowoOchrona przed promieniowaniem jonizującym. Źródła promieniowania jonizującego. Naturalne promieniowanie tła. dr n. med.
Ochrona przed promieniowaniem jonizującym dr n. med. Jolanta Meller Źródła promieniowania jonizującego Promieniowanie stosowane w celach medycznych Zastosowania w przemyśle Promieniowanie związane z badaniami
Bardziej szczegółowoWyznaczanie profilu wiązki promieniowania używanego do cechowania tomografu PET
18 Wyznaczanie profilu wiązki promieniowania używanego do cechowania tomografu PET Ines Moskal Studentka, Instytut Fizyki UJ Na Uniwersytecie Jagiellońskim prowadzone są badania dotyczące usprawnienia
Bardziej szczegółowoDOZYMETRIA I BADANIE WPŁYWU PROMIENIOWANIA X NA MEDIA BIOLOGICZNE
X3 DOZYMETRIA I BADANIE WPŁYWU PROMIENIOWANIA X NA MEDIA BIOLOGICZNE Tematyka ćwiczenia Promieniowanie X wykazuje właściwości jonizujące. W związku z tym powietrze naświetlane promieniowaniem X jest elektrycznie
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA GAMMA PRZY UŻYCIU LICZNIKA SCYNTYLACYJNEGO
Politechnika Poznańska, nstytut Chemii i Elektrochemii Technicznej, OZNACZANE WSPÓŁCZYNNKA POCHŁANANA PROMENOWANA GAMMA PRZY UŻYCU LCZNKA SCYNTYLACYJNEGO nstrukcję przygotował: dr, inż. Zbigniew Górski
Bardziej szczegółowoLaboratorium techniki światłowodowej. Ćwiczenie 3. Światłowodowy, odbiciowy sensor przesunięcia
Laboratorium techniki światłowodowej Ćwiczenie 3. Światłowodowy, odbiciowy sensor przesunięcia Katedra Optoelektroniki i Systemów Elektronicznych, WETI, Politechnika Gdaoska Gdańsk 2006 1. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoLASERY I ICH ZASTOSOWANIE
LASERY I ICH ZASTOSOWANIE Laboratorium Instrukcja do ćwiczenia nr 13 Temat: Biostymulacja laserowa Istotą biostymulacji laserowej jest napromieniowanie punktów akupunkturowych ciągłym, monochromatycznym
Bardziej szczegółowoNOWOCZESNE ZACISKI OGRANICZJĄCE STRATY PRZESYŁU W LINIACH NLK NN (NISKO STRATNE)
NOWOCZESNE ZACISKI OGRANICZJĄCE STRATY PRZESYŁU W LINIACH NLK NN (NISKO STRATNE) 1Wstęp straty w sieciach energetycznych 2Cechy zacisków nisko stratnych 3Czynniki definiujące efektywność energetyczną 4Oszczędności
Bardziej szczegółowoDoświadczenie nr 6 Pomiar energii promieniowania gamma metodą absorpcji elektronów komptonowskich.
Doświadczenie nr 6 Pomiar energii promieniowania gamma metodą absorpcji elektronów komptonowskich.. 1. 3. 4. 1. Pojemnik z licznikami cylindrycznymi pracującymi w koincydencji oraz z uchwytem na warstwy
Bardziej szczegółowoARCHICAD 21 podstawy wykorzystania standardu IFC
ARCHICAD 21 podstawy wykorzystania standardu IFC IFC (Industry Foundation Classes) to otwarty format wymiany danych. Powstał z myślą o ułatwieniu międzydyscyplinarnej współpracy z wykorzystaniem cyfrowych
Bardziej szczegółowoprzyziemnych warstwach atmosfery.
Źródła a promieniowania jądrowego j w przyziemnych warstwach atmosfery. Pomiar radioaktywności w powietrzu w Lublinie. Jan Wawryszczuk Radosław Zaleski Lokalizacja monitora skażeń promieniotwórczych rczych
Bardziej szczegółowoRADIOMETR Colibri TTC
RADIOMETR Colibri TTC Radiometr Colibri TTC w podstawowej konfiguracji (bez sond zewnętrznych) służy do pomiaru mocy przestrzennego równoważnika dawki H*(10), oraz zakumulowanego (od momentu włączenia)
Bardziej szczegółowoGranice ciągów liczbowych
Granice ciągów liczbowych Obliczyć z definicji granicę ciągu o wyrazie, gdzie jest pewną stałą liczbą. Definicja: granicą ciągu jest liczba, jeśli Sprawdzamy, czy i kiedy granica rozpatrywanego ciągu wynosi
Bardziej szczegółowoPrzykłady pomiarów wielkości ogniska Lamp rentgenowskich
Przykłady pomiarów wielkości ogniska Lamp rentgenowskich Dominik SENCZYK Politechnika Poznańska E-mail: dominik.senczyk@put.poznan.pl 1. Wprowadzenie Ze względu na duże znaczenie wielkości ogniska lampy
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 5 : Badanie licznika proporcjonalnego neutronów termicznych
Ćwiczenie nr 5 : Badanie licznika proporcjonalnego neutronów termicznych Oskar Gawlik, Jacek Grela 16 lutego 29 1 Teoria 1.1 Licznik proporcjonalny Jest to jeden z liczników gazowych jonizacyjnych, występujący
Bardziej szczegółowoMetody numeryczne Technika obliczeniowa i symulacyjna Sem. 2, EiT, 2014/2015
Metody numeryczne Technika obliczeniowa i symulacyjna Sem. 2, EiT, 2014/2015 1 Metody numeryczne Dział matematyki Metody rozwiązywania problemów matematycznych za pomocą operacji na liczbach. Otrzymywane
Bardziej szczegółowoAnaliza porównawcza dwóch metod wyznaczania wskaźnika wytrzymałości na przebicie kulką dla dzianin
Analiza porównawcza dwóch metod wyznaczania wskaźnika wytrzymałości na przebicie kulką dla dzianin B. Wilbik-Hałgas, E. Ledwoń Instytut Technologii Bezpieczeństwa MORATEX Wprowadzenie Wytrzymałość na działanie
Bardziej szczegółowoW polskim prawodawstwie i obowiązujących normach nie istnieją jasno sprecyzowane wymagania dotyczące pomiarów źródeł oświetlenia typu LED.
Pomiary natężenia oświetlenia LED za pomocą luksomierzy serii Sonel LXP W polskim prawodawstwie i obowiązujących normach nie istnieją jasno sprecyzowane wymagania dotyczące pomiarów źródeł oświetlenia
Bardziej szczegółowoModelowanie niezawodności prostych struktur sprzętowych
Modelowanie niezawodności prostych struktur sprzętowych W ćwiczeniu tym przedstawione zostaną proste struktury sprzętowe oraz sposób obliczania ich niezawodności przy założeniu, że funkcja niezawodności
Bardziej szczegółowoSamodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki w Suwałkach Suwałki, ul. Szpitalna 60
Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki w Suwałkach 16-400 Suwałki, ul. Szpitalna 60 tel. (0-87) 562 94 21 tel./fax (0-87) 562 92 00 NIP 844-17-86-376 REGON 790319362 Suwałki, dnia 04.12.2006r Wszyscy
Bardziej szczegółowoNiskie dawki poza obszarem napromieniania: symulacje Monte Carlo, pomiar i odpowiedź radiobiologiczna in vitro komórek
Niskie dawki poza obszarem napromieniania: symulacje Monte Carlo, pomiar i odpowiedź radiobiologiczna in vitro komórek M. Kruszyna-Mochalska 1,2, A. Skrobala 1,2, W. Suchorska 1,3, K. Zaleska 3, A. Konefal
Bardziej szczegółowoRachunek prawdopodobieństwa projekt Ilustracja metody Monte Carlo obliczania całek oznaczonych
Rachunek prawdopodobieństwa projekt Ilustracja metody Monte Carlo obliczania całek oznaczonych Autorzy: Marta Rotkiel, Anna Konik, Bartłomiej Parowicz, Robert Rudak, Piotr Otręba Spis treści: Wstęp Cel
Bardziej szczegółowoBadanie absorpcji promieniowania γ
Badanie absorpcji promieniowania γ 29.1. Zasada ćwiczenia W ćwiczeniu badana jest zależność natężenia wiązki osłabienie wiązki promieniowania γ po przejściu przez warstwę materiału absorbującego w funkcji
Bardziej szczegółowoNastępnie przypominamy (dla części studentów wprowadzamy) podstawowe pojęcia opisujące funkcje na poziomie rysunków i objaśnień.
Zadanie Należy zacząć od sprawdzenia, co studenci pamiętają ze szkoły średniej na temat funkcji jednej zmiennej. Na początek można narysować kilka krzywych na tle układu współrzędnych (funkcja gładka,
Bardziej szczegółowoObliczanie niepewności rozszerzonej metodą analityczną opartą na splocie rozkładów wielkości wejściowych
Obliczanie niepewności rozszerzonej metodą analityczną opartą na splocie rozkładów wejściowych Paweł Fotowicz * Przedstawiono ścisłą metodę obliczania niepewności rozszerzonej, polegającą na wyznaczeniu
Bardziej szczegółowoNEUTRONOWA ANALIZA AKTYWACYJNA ANALITYKA W KONTROLI JAKOŚCI PODSTAWOWE INFORMACJE O REAKCJACH JĄDROWYCH - NEUTRONOWA ANALIZA AKTYWACYJNA
ANALITYKA W KONTROLI JAKOŚCI WYKŁAD 3 NEUTRONOWA ANALIZA AKTYWACYJNA - PODSTAWOWE INFORMACJE O REAKCJACH JĄDROWYCH - NEUTRONOWA ANALIZA AKTYWACYJNA REAKCJE JĄDROWE Rozpad promieniotwórczy: A B + y + ΔE
Bardziej szczegółowoBIBLIOTEKA PROGRAMU R - BIOPS. Narzędzia Informatyczne w Badaniach Naukowych Katarzyna Bernat
BIBLIOTEKA PROGRAMU R - BIOPS Narzędzia Informatyczne w Badaniach Naukowych Katarzyna Bernat Biblioteka biops zawiera funkcje do analizy i przetwarzania obrazów. Operacje geometryczne (obrót, przesunięcie,
Bardziej szczegółowo2. Porównać obliczoną i zmierzoną wartość mocy dawki pochłoniętej w odległości 1m, np. wyznaczyć względną róŝnice między tymi wielkościami (w proc.
Ćwiczenie 7 Dozymetria promieniowania jonizującego Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z: - wielkościami i jednostkami stosowanymi w dozymetrii i ochronie radiologicznej, - wzorcowaniem przyrządów
Bardziej szczegółowoWydział Fizyki. Laboratorium Technik Jądrowych
Wydział Fizyki Laboratorium Technik Jądrowych rok akademicki 2016/17 ćwiczenie RTG1 zapoznanie się z budową i obsługą aparatu RTG urządzenia stosowane w radiografii cyfrowej ogólnej testy specjalistyczne:
Bardziej szczegółowoBogdan Majka. Dobór kształtek do systemów rurowych. Sztywności obwodowe.
Bogdan Majka Dobór kształtek do systemów rurowych. Sztywności obwodowe. Toruń 2012 Copyright by Polskie Stowarzyszenie Producentów Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie,
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 2 : Badanie licznika proporcjonalnego fotonów X
Ćwiczenie nr 2 : Badanie licznika proporcjonalnego fotonów X Oskar Gawlik, Jacek Grela 16 lutego 2009 1 Podstawy teoretyczne 1.1 Liczniki proporcjonalne Wydajność detekcji promieniowania elektromagnetycznego
Bardziej szczegółowoObraz jako funkcja Przekształcenia geometryczne
Cyfrowe przetwarzanie obrazów I Obraz jako funkcja Przekształcenia geometryczne dr. inż Robert Kazała Definicja obrazu Obraz dwuwymiarowa funkcja intensywności światła f(x,y); wartość f w przestrzennych
Bardziej szczegółowo