INAUGURACJA W JAWORZNIE

Transkrypt

1 NR 5 (67) MAJ 2014 POBIERZ MAGAZYN W WERSJI NA TABLET Biznes INAUGURACJA W JAWORZNIE str. 16 str. 4 Wywiad z rektorem UJ Kontynuujemy misję rozpoczętą 650 lat temu str. 13 Stalowa Wola Blok gazowo-parowy w decydującej fazie Osiągnie moc 450 MW e str. 20 Automat bez obostrzeń Propozycje mechanizmów kompensacyjnych do Pakietu Klimatycznego 2.0

2 02 Biznes Diament FORBESA Po raz kolejny Tauron Polska Energia został nagrodzony przez redakcję miesięcznika Forbes w corocznym rankingu oceniającym działalność najlepszych firm w województwie śląskim. Regionalne wyróżnienia przyznano też innym spółkom Grupy Tauron Dystrybucja oraz Tauron Sprzedaż foto: Krzysztof Hałoński P odobnie jak w ubiegłym roku Tauron Polska Energia otrzymał wyróżnienie w rankingu Diamenty Forbesa 2014 w kategorii firm o poziomie przychodów powyżej 250 mln zł w województwie śląskim. Nagrodzona została również strona internetowa spółki za przejrzystą nawigację po dużej korporacji w województwie śląskim, wygrywając w rankingu e-diamenty Forbesa&Biznes.pl Podczas uroczystej gali Śląskich Diamentów Forbesa, która odbyła się 24 kwietnia w Katowicach, nagrody odebrał Krzysztof Zawadzki, wiceprezes zarządu ds. ekonomiczno-finansowych. W małopolskim zestawieniu tego prestiżowego rankingu docenione zostały także inne spółki Grupy. Po raz drugi z rzędu Tauron Dystrybucja zdobył pierwsze miejsce w kategorii przedsiębiorstw o przychodach powyżej 250 mln zł. W tej samej klasyfikacji wyróżnienie trafiło również do Tauron Sprzedaż. foto: Grzegorz Szymański

3 Polska Energia, Luty W NUMERZE 02 BIZNES Diament Forbesa 03 EDYTORIAL Moda na energetykę 04 GOŚĆ NUMERU Kontynuujemy misję rozpoczętą 650 lat temu 06 FLESZ Węgiel gwarantuje Polsce bezpieczeństwo Odwołany przetarg na rozbudowę Temelina Nowy zarząd Towarowej Giełdy Energii Nord Balt połączy Szwecję z Litwą Rośnie eksport amerykańskich paliw 08 BIZNES Dialog z inwestorami 09 NOTOWANIA Najdroższy miesiąc w roku 10 BIZNES Nie znasz, nie otwieraj! 12 GRUPA Wsparcie dla kogeneracji Blok w Stalowej Woli w decydującej fazie realizacji Wielki finał w Radomyślu Modre inaczej Synergia w imię nauki Orkiestra Górniczo-Świąteczna 16 BIZNES Podpisano umowę na blok w Jaworznie 18 RYNKI ENERGII Paliwo narodowe 20 W UNII Automat bez obostrzeń 22 PROMOCJA Relaks w gronie mistrzów Festiwal z przesłaniem Czerwcowe świętowanie wolności 24 WYNALAZCY Edison znad Wisły 26 JAK TO DZIAŁA? Dźwięki pełne energii 28 ENERGIA INACZEJ Skarb z Eagle Ford 30 FELIETON Latorośle nasze kochane Moda na energetykę Nie dalej jak w poprzednim numerze artykuł wstępny nosił tytuł Inwestycyjna wiosna i odnosił się głównie do porozumienia w sprawie rozbudowy Elektrowni Łagisza oraz modernizacji Elektrociepłowni Tychy. W mediach, bez względu na to, czy są to codzienne gazety, periodyki, czy portale internetowe, unika się częstego powtarzania tego samego tematu, żeby nie zanudzić odbiorcy, ale tym razem warto zlamać tę regułę. Inwestycyjna seria ma swój ciąg dalszy, a naszym obowiązkiem jest podzielić się informacjami na ten temat z Czytelnikami. Jej najmocniejszym akcentem jest długo oczekiwany kontrakt na budowę nowoczesnego bloku węglowego w Elektrowni Jaworzno III (piszemy o nim na str ), podpisany w obecności premiera Donalda Tuska, wicepremier Elżbiety Bieńkowskiej i ministra skarbu Włodzimierza Karpińskiego. Kolejną odsłoną inwestycyjnego maratonu jest rozbudowa Elektrociepłowni Stalowa Wola, której poświęcony jest artykuł na str. 13. Temat energetyki, nie tylko inwestycji, ale też bezpieczeństwa energetycznego Polski czy węgla, będącego jego najważniejszym gwarantem, stał się w ostatnich tygodniach modny. Z tego możemy się tylko cieszyć, gdyż większe zainteresowanie to również szansa na to, że wiedza na temat branży i świadomość jej znaczenia dla gospodarki będą rosły. Miło jest nam również, gdy wysiłki całej Grupy Tauron nie tylko przynoszą realne efekty, ale również są doceniane, czego dowodem są wyróżnienia Forbesa dla naszych spółek, o których piszemy na str. 2. Naszym Klientom szczególnie polecam lekturę artykułu Nie znasz, nie otwieraj! na str Pod takim samym hasłem rusza kampania społeczna, której głównym celem jest uchronienie Klientów przed nieuczciwymi praktykami, niestety stosowanymi także przez akwizytorów działających na rynku energii. Wiemy jednak, że szczególnie wiosną istnieje życie poza energetyką. Naszych Czytelników z pewnością zainteresują więc informacje o ciekawych wydarzeniach kulturalnych i sportowych wspieranych przez Tauron (str ), wśród których warto wymienić choćby tegoroczny Life Festival Oświęcim i koncert samego Erica Claptona. Tauron jest też zaangażowany w organizację obchodów 650-lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego. O chlubnej historii i planach na przyszłość rozmawiamy z rektorem tej najstarszej polskiej uczelni, profesorem Wojciechem Nowakiem (str. 4-5), a szanownemu Jubilatowi życzymy, żeby nadal był pełen energii. Magdalena Rusinek redaktor naczelna WYDAWCA: Tauron Polska Energia SA, Departament Komunikacji Rynkowej i PR DYREKTOR: Paweł Gniadek, pawel.gniadek@tauron-pe.pl, tel REDAKCJA: Polska Energia, ul. ks. Piotra Ściegiennego 3, Katowice, fax , redakcja@tauron-pe.pl REDAKTOR NACZELNA: Magdalena Rusinek, magdalena.rusinek@tauron-pe.pl, tel ZASTĘPCA RED. NACZELNEJ: Katarzyna Fraś, katarzyna.fraś@tauron-pe.pl, tel ; ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Marcin Lauer, marcin.lauer@tauron-pe.pl, tel ; Jacek Sakrejda, jacek.sakrejda@tauron-pe.pl, tel ; Tauron Wydobycie SA: Zofia Mrożek, zmrozek@pkwsa.pl, tel ; Tauron Wytwarzanie SA: Bartosz Nowak, bartosz.nowak@tauron-wytwarzanie.pl, tel ; Tauron Dystrybucja SA: Marcin Marzyński, marcin.marzynski@tauron-dystrybucja.pl, tel ; Tauron Ciepło SA: Karolina Kmon, karolina.kmon@tauron-cieplo.pl, tel ; Tauron Sprzedaż sp. z o.o.: Elżbieta Bukowiec, elzbieta.bukowiec@tauron-pe.pl, tel ; Tauron Obsługa Klienta: Katarzyna Sierszuła, katarzyna.sierszula@tauron-pe.pl, tel ; Tauron Ekoenergia: Monika Meinhart-Burzyńska, monika.meinhart-burzynska@tauron-ekoenergia.pl, tel REALIZACJA WYDAWNICZA: Novimedia sp. z o.o., ul. Karowa 31a, Warszawa Wydawca nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów oraz zastrzega sobie prawo ich redagowania i skracania. ZDJĘCIE NA OKŁADCE: arc. Tauron NUMER ZAMKNIĘTO: 6 maja 2014 r. Znajdź nas na Facebooku

4 04 Gość numeru KONTYNUUJEM ROZPOCZĘTĄ 650 ROZMAWIA: Artur Burak FOTO: Tomasz Gotfryd WOJCIECH NOWAK REKTOR UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO Prof. dr hab. med., absolwent Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Krakowie (do 1950 r. i od 1993 r. Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego). Posiada II stopień specjalizacji z zakresu chirurgii ogólnej. W latach był dziekanem Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum, a w latach prorektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego do spraw Collegium Medicum. Od listopada 2010 r. jest członkiem Rady Egzaminacyjnej z zakresu chirurgii ogólnej w European Board of Surgery. 20 kwietnia 2012 r. został wybrany na rektora Uniwersytetu na kadencję Polska Energia: Uniwersytety w Wiedniu, Leuven, Heidelbergu i Uppsali łączy to, że są to najstarsze uczelnie w Austrii, Belgii, Niemczech i Szwecji. Z naszego, polskiego punktu widzenia, łączy je coś jeszcze. Profesor Wojciech Nowak: Tych podobieństw pewnie można by znaleźć wiele. Przyznam, że nie potrafię wymienić roku założenia każdego z nich, ale oczywiście wszystkie one są młodsze od Uniwersytetu Jagiellońskiego. To akurat dla nikogo nie powinno być zaskoczeniem, bo jesteśmy jedną z najstarszych uczelni w Europie. Godne podkreślenia jest niewątpliwie to, że to bardzo dobre uniwersytety. Streszczenie 650 lat historii w kilku zdaniach to na pewno karkołomne zadanie, ale gdyby musiał Pan w takim skrócie wskazać najważniejsze osiągnięcia Uniwersytetu i najważniejsze wydarzenia w jego historii, to byłyby to W całej naszej historii najważniejsze jest niewątpliwie to, że Uniwersytet Jagielloński przetrwał najtrudniejsze czasy, nie tylko dla tej uczelni, ale w ogóle dla naszego kraju. Uniwersytet był świadkiem i uczestnikiem wielu zawirowań dziejowych, a mimo to ciągle trwał, także wtedy, kiedy Polski nie było na mapach. Nauczał po polsku, stale realizując swoją misję. Weźmy pod uwagę wydarzenie z historii nam najbliższej, czyli z XX wieku. Mam tu na myśli drugą wojnę światową i akcję Sonderaktion Krakau (niemiecka akcja pacyfikacyjna skierowana przeciwko środowisku polskich uczonych, przeprowadzona 6 listopada 1939 r. przyp. red.), w czasie której w krótkim okresie Uniwersytet stracił niemal całą kadrę naukową. Przetrwał i tę tragedię. Przetrwał, dlatego że miał tak wspaniałych mistrzów i studentów, którzy potrafili tę uczelnię utrzymać w najtrudniejszych czasach. Mówienie o pojedynczych wydarzeniach czy osobach, które były dla Uniwersytetu najważniejsze, musiałoby być niesprawiedliwe. Jak porównać Mikołaja Kopernika, Jana Pawła II i Wisławę Szymborską? Jaką, w Pana ocenie, rolę Uniwersytet Jagielloński odgrywa w dzisiejszej Polsce, a szczególnie w jej gospodarce? Jesteśmy jednym z wiodących uniwersytetów i jest to olbrzymi sukces całej kadry naukowo-dydaktycznej. Tak niewątpliwie będzie nadal. Rola, jaką odgrywamy w gospodarce, to zupełnie inne pytanie. Współpraca gospodarki z wyższymi uczelniami jest ostatnio tematem modnym i narosło wokół niego sporo nieporozumień. Uniwersytet Jagielloński wykształcił ogromną rzeszę ludzi, którzy tę gospodarkę napędzają. Bez nich byłoby to niemożliwe. Istotą naszego wpływu na gospodarkę nie jest opracowanie patentu na kosiarkę, która będzie pracowała szybciej od tych używanych obecnie. To nie jest nasza misja. Badania podstawowe a tym się zajmujemy są fundamentem rozwoju ludzkości, w tym także rozwoju gospodarczego. Udoskonalenia techniczne są ważne, ale kluczowe źródło nauki jest zupełnie inne. Fizycy jądrowi nie zaczęli swoich badań od Projektu Manhattan.

5 Polska Energia, maj Y MISJĘ LAT TEMU Kierowała nimi chęć poznania mechanizmów reakcji jądrowych, a amerykańscy wojskowi zainteresowali się wynikami ich dociekań. A jak widzi Pan rolę, jaką Uniwersytet Jagielloński powinien odgrywać w perspektywie najbliższych kilku dekad? Na pewno w dalszym ciągu powinien bardzo dobrze kształcić kolejne generacje studentów. Mamy już bardzo przyzwoitą strukturę badawczą. W nadchodzących latach powinniśmy mocno zaznaczyć swoją obecność w europejskiej przestrzeni naukowej. Bardzo ważne jest podjęcie współpracy z innymi uczelniami europejskimi. To jest nasze wyzwanie na najbliższe 20 lat. Często stykam się z pytaniem: Kiedy polska uczelnia będzie miała noblistę?. Nie ma wiodących ośrodków naukowych, które powstały z dnia na dzień, a gdy prześledzimy nagrody Nobla z ostatnich lat, to dostrzeżemy, że są one ukoronowaniem wieloletnich prac badawczych prowadzonych przez duże zespoły, na ogół międzynarodowe. Mamy już solidne zaplecze laboratoryjne, ale efektów nie możemy oczekiwać za rok czy dwa lata. Na liście szanghajskiej, będącej najbardziej znanym globalnym rankingiem uczelni, Uniwersytet Jagielloński jest sklasyfikowany w czwartej setce, podobnie jak inne prestiżowe polskie uczelnie. Co należałoby zrobić, aby dołączyły one do europejskiej elity? Warto zapoznać czytelników z tym, czym jest ranking szanghajski, a analizuje on ponad tysiąc uczelni. Polskiej gospodarce życzyłbym, żeby w zestawieniu najbardziej rozwiniętych gospodarek globu osiągnęła porównywalną pozycję do tej, jaką ma Uniwersytet Jagielloński w rankingu szanghajskim. Pierwsza dziesiątka tego zestawienia to, poza Oksfordem i Cambridge, same uczelnie amerykańskie. To odzwierciedla potęgę amerykańskiej gospodarki, a nasze miejsce jest pochodną siły gospodarki polskiej. Jesteśmy na pewnym etapie rozwoju, a dogonienie światowej czy europejskiej czołówki nie jest możliwe w ciągu kilku lat. Jeśli chodzi o potencjał polskiego szkolnictwa wyższego, to w ciągu najbliższych 10 lat możemy znaleźć się w gronie najlepszych 20 państw na świecie, ale musimy pamiętać, że to system naczyń połączonych z całą gospodarką i poziom szkolnictwa jest też od niej uzależniony. Współpraca nauki z biznesem, o której zdążył już Pan wspomnieć, to od kilku lat gorący temat. W powszechnej ocenie, w naszym kraju jest ona stanowczo za słabo rozwinięta. Co Pana zdaniem jest tego przyczyną i jak tę współpracę należałoby pobudzić? W Polsce mamy nadal słaby biznes i z tego wynika skala współpracy, a może ją pobudzić tylko rozwój gospodarczy. Nie ma w Polsce biznesu, który może sprostać ogromnym kosztom badań naukowych o niepewnym efekcie. Od momentu wynalezienia przez genialnego chemika nowego związku do momentu, kiedy staje się on lekiem dopuszczonym do sprzedaży, ponoszone są ogromne koszty, które mogą wynieść setki milionów dolarów. Jaka firma w Polsce może pozwolić sobie na wyłożenie tak wielkich pieniędzy? Idę o zakład, że żadna, ale ja tych ludzi rozumiem. Nie żądajmy od nich cudów, bo to byłoby nieuczciwe. Przedsiębiorca musi zadbać przede wszystkim o zysk i kierować się chłodną kalkulacją. Nie mamy jeszcze biznesu, który mógłby podejmować tak wielkie ryzyko. Środowisko gospodarcze może wspomóc naukę, ale nie oczekujmy od niego, żeby warunkowało ono rozwój nauki w ogóle. Dla czytelników Polskiej Energii niewątpliwie interesująca jest współpraca Uniwersytetu Jagiellońskiego z przedsiębiorstwami z branży energetycznej. Jak wygląda ona obecnie i jak może się rozwijać? Bardzo cenimy sobie współpracę z Tauronem i mam nadzieję, że będzie się ona dalej rozwijała. Nie jesteśmy uczelnią techniczną, ale nikt nie ma tak dobrych absolwentów na przykład w takiej dyscyplinie jak filozofia, a filozofia biznesu przydatna jest także w firmach energetycznych. Jesteśmy bardzo atrakcyjnym partnerem. Możemy zaoferować najlepiej wykształconych, wspaniałych ludzi, którzy nie mając profesji technicznych, potrafią dać firmom także energetycznym bardzo dużo. Jeśli mowa o przyszłości bardzo zależy nam na tym, żeby móc wsłuchiwać Czy wiesz, że Uniwersytet Jagielloński obchodzi w 2014 r. jubileusz 650-lecia swojej działalności. Sponsorem strategicznym obchodów jest Tauron Polska Energia się w potrzeby i oczekiwania kadr dużych firm, szczególnie tych młodych. Na pewno powinniśmy wspólnie pracować nad kształceniem zdolności studentów do współpracy w zespole. Coraz częściej w ofercie szkolnictwa wyższego można spotkać kierunki interdyscyplinarne, w tym takie które są prowadzone na dwóch różnych uczelniach. Doskonałym przykładem może być choćby inżynieria biomedyczna realizowana wspólnie przez UJ i AGH. Czy jest to Pana zdaniem kierunek, w którym będzie ewoluowało szkolnictwo? Na pewno tak, choć organizowanie studiów interdyscyplinarnych i tworzenie takich powiązań jest procesem i nie może nastąpić dziś. Współpraca między wydziałami i uczelniami to w obecnych czasach konieczność. Zwróćmy choćby uwagę na to, z jak wielu dyscyplin czerpie zarządzanie. Od pewnego czasu mówi się o potrzebie łączenia uczelni w większe organizmy. To może dość śmiała i nieco fantastyczna wizja, ale czy sądzi Pan, że połączenie Uniwersytetu Jagiellońskiego z Akademią Górniczo-Hutniczą mogłoby przynieść korzyści tym uczelniom i całemu środowisku akademickiemu? Takie połączenie nie przyniosłoby korzyści, ale wspólne tworzenie centrów badawczych przez dwie czy więcej uczelni to rozwiązanie, które powinno być i jest już stosowane, czego przykładem jest Uniwersyteckie Centrum Medycyny Weterynaryjnej, które utworzyliśmy wspólnie z Uniwersytetem Rolniczym w Krakowie. Czego należy życzyć 650-letniemu jubilatowi? Kontynuacji i zdolności dostosowania się do wyzwań przyszłości.

6 06 Flesz Kolumnę opracował: Artur Burak Czy wiesz, że udokumentowane zasoby węgla kamiennego w Polsce wynoszą ponad 43 mld ton. W ubiegłym roku polskie kopalnie wydobyły 76,5 mln ton Węgiel gwarantuje Polsce bezpieczeństwo foto: Adam Trębacz Stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju energetyki, zapewniającego Polsce bezpieczeństwo energetyczne i konkurencyjną gospodarkę oraz wysoką jakość życia z uwzględnieniem ochrony środowiska, to główne cele przyjętej przez rząd strategii Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko. W dokumencie określono kluczowe reformy i niezbędne działania, które powinny zostać podjęte w perspektywie do 2020 r. Czytamy w nim, że w okresie objętym strategią polska elektroenergetyka oprze się przede wszystkim na węglu, który jest surowcem gwarantującym bezpieczeństwo produkcji energii elektrycznej. Środkami do osiągnięcia głównych celów strategii ma być lepsze wykorzystanie krajowych zasobów energii, poprawa efektywności energetycznej, zapewnienie bezpieczeństwa dostaw importowanych surowców energetycznych, modernizacja sektora elektroenergetyki zawodowej, (w tym przygotowanie do energetyki jądrowej), rozwój konkurencji na rynkach paliw i energii oraz umacnianie pozycji odbiorcy, a także wzrost znaczenia rozproszonych, odnawialnych źródeł energii oraz rozwój energetyczny obszarów podmiejskich i wiejskich. Ponadto w strategii założono identyfikację i ochronę terenów, na których znajdują się surowce energetyczne, w tym szczególnie węgla i gazu łupkowego, przed zabudową infrastrukturalną. Wśród czynników decydujących o jakości życia i stabilnym rozwoju gospodarczym, w strategii podkreślona jest dostępność wody. Ma ją zapewnić nowy system zarządzania zasobami wód, dokończenie inwestycji wodnościekowych i inwestycje w ochronę przeciwpowodziową z wykorzystaniem dużych zbiorników wodnych na cele energetyczne. W przedsięwzięcia te ma się zaangażować spółka Polskie Inwestycje Rozwojowe. Odwołany przetarg na rozbudowę Temelina Czeski koncern energetyczny CEZ odwołał przetarg na rozbudowę elektrowni atomowej w Temelinie. Koszt inwestycji szacowany jest na 8-12 mld euro. Firma odwołała przetarg rozpoczęty w 2009 r. CEZ przewidywał budowę dwóch bloków energetycznych z reaktorami wodnymi ciśnieniowymi o mocy elektrycznej co najmniej 1000 MW każdy. W przetargu uczestniczyły Westinghouse i konsorcjum pod przewodnictwem rosyjskiej firmy Atomstroyexport, a wcześniej została z niego wykluczona francuska Areva. Jako powód wstrzymania inwestycji firma podała rosnące koszty budowy i spadające ceny. Tuż przed odwołaniem przetargu czeski rząd Czy wiesz w którym europejskim kraju jest najwięcej elektrowni jądrowych? We Francji znajduje się 20 takich obiektów, w których pracuje 59 reaktorów. Globalnym liderem pod tym względem są Stany Zjednoczone, gdzie działa 87 elektrowni jądrowych odmówił firmie CEZ udzielenia gwarancji ceny za energię pochodzącą z nowych bloków, a ponadto zadeklarował, że nie planuje wprowadzenia mechanizmu stabilizującego ceny energii. Zanim przetarg został odwołany, czeski prezydent Milos Zeman powiedział, że w przetargu na rozbudowę Temelina powinna uczestniczyć Areva oraz firma z Korei Południowej. Prezydent Czech nie wymienił jej nazwy, ale wiadomo, że przedstawiciel koreańskiego koncernu KEPCO był członkiem delegacji, która niedawno wizytowała Pragę. Daniel Benes, prezes CEZ-u, podkreślił, że podjęta decyzja nie oznacza definitywnego zaniechania inwestycji. foto:

7 Polska Energia, maj foto: East News Nowy zarząd Towarowej Giełdy Energii Ireneusz Łazor został ponownie powołany na stanowisko prezesa Towarowej Giełdy Energii. Do zarządu spółki został wybrany również Michał Tryuk. Ireneusz Łazor jest prezesem TGE od lipca 2012 r., a od grudnia 2013 r. jest jednocześnie członkiem zarządu organizacji EUROPEX, zrzeszającej europejskie giełdy energii. Od 1999 do 2011 r. pełnił funkcję wiceprezesa Towarowej Giełdy Energii. Wcześniej, w latach , był dyrektorem działu notowań Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Nowy członek zarządu TGE Michał Tryuk w przeszłości (w latach ) był prezesem spółki Info GT, należącej do Towarowej Giełdy Energii, a tuż przed objęciem stanowiska wiceprezesa TGE pełnił funkcję dyrektora generalnego spółki WSEInfoEngine, należącej do Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Towarowa Giełda Energii, jeszcze jako Giełda Energii, rozpoczęła działalność w grudniu 1999 r. Od 2012 r. jej dominującym akcjonariuszem jest GPW. Czy wiesz, że pierwsza sesja na Giełdzie Energii odbyła się 12 czerwca 2010 r. Całkowity wolumen obrotu podczas tej sesji wyniósł 4867 MWh foto: shutterstock.com Nord Balt połączy Szwecję z Litwą Port w Luizjanie to największy port na półkuli zachodniej. Przechodzi przez niego 15 proc. całego amerykańskiego eksportu Rośnie eksport amerykańskich paliw Eksport paliw i destylatów ropy naftowej ze Stanów Zjednoczonych w ubiegłym roku wyniósł 3,5 mln baryłek dziennie i był o 10 proc. większy niż rok wcześniej. Tylko w grudniu ubiegłego roku eksport amerykańskich paliw wyniósł średnio 4,3 mln baryłek dziennie (jedna baryłka Po ośmiu latach przygotowań i analiz rozpoczęto układanie kabla energetycznego łączącego Litwę ze Szwecją. Inwestycja ma być ukończona pod koniec przyszłego roku. Kabel Nord Balt będzie przebiegał z Kłajpedy po dnie Bałtyku do szwedzkiego miasteczka Nybro. Jego łączna długość wyniesie 450 km, z czego 400 km będzie przebiegać po dnie morza. Koszt inwestycji szacowany jest na 1,9 mld litów (ok. 2,3 mld zł). Przedsięwzięcie realizują wspólnie operatorzy litewskiego i szwedzkiego systemu transmisyjnego Litgrid oraz Svenska Kraftnät. Docelowo kablem popłynie prąd stały o mocy 700 MW. Daivis Virbickas, dyrektor generalny firmy Litgrid, twierdzi, że dzięki niemu możliwości importu energii przez kraje bałtyckie wzrosną o jedną trzecią. Szwedzko-litewskie połączenie będzie kolejnym mostem energetycznym łączącym państwa Unii Europejskiej położone w basenie Bałtyku. Dotychczas powstały już połączenia amerykańska to w przybliżeniu równowartość 159 l) i po raz pierwszy w historii przekroczył poziom 4 mln baryłek. W 2013 r. największa była dynamika eksportu propanu, który wynosił średnio 300 tys. baryłek dziennie i był o trzy czwarte większy niż rok wcześniej. W tym okresie eksport tego gazu do Europy Estlink, łączące Estonię z Finlandią, Fenno-Skan, pomiędzy Szwecją i Finlandią oraz SwePol, biegnący z półwyspu Stärnö w Szwecji do Bruskowa Wielkiego koło Słupska. W planach jest natomiast budowa mostu energetycznego między Polską i Litwą. Czy wiesz, że największy statek handlowy na świecie, tankowiec Knock Nevis, wybudowany w 1979 r. w japońskiej stoczni Oppama, mieścił prawie 650 tys. m sześc. ropy naftowej. Jego długość wynosiła 458 m. Statek zakończył służbę w 2009 r. podwoił się do poziomu 55 tys. baryłek na dzień. Jednocześnie USA pozostają dużym importerem paliw i destylatów ropopochodnych. W poprzednich latach amerykańscy odbiorcy sprowadzali 2,1 mln baryłek tych produktów dziennie, ale w przeciwieństwie do eksportu, amerykański import spada. foto: litgrid.eu

8 08 Biznes foto: arc PSE Dialog z inwestorami Na początku kwietnia odbyła się konferencja inwestorska Polish Capital Markets London Aktywnym uczestnikiem tego wydarzenia był Tauron. Udział wzięli m.in. Dariusz Lubera, prezes zarządu Tauron Polska Energia, oraz Krzysztof Zawadzki, wiceprezes zarządu ds. ekonomiczno-finansowych TEKST: Marcin Lauer FOTO: arc TPE W ramach przedsięwzięcia, którego organizatorem był Dom Maklerski PKO Banku Polskiego we współpracy z Giełdą Papierów Wartościowych, zarządy największych spółek notowanych na GPW uczestniczyły w spotkaniach z zarządzającymi funduszami inwestycyjnymi. Konferencję poprzedziło spotkanie w ambasadzie RP w Londynie, podczas którego minister Skarbu Państwa, Włodzimierz Karpiński, zaprezentował przedstawicielom londyńskich W dniu inwestora, zorganizowanym przez Tauron, wzięło udział kilkunastu analityków i zarządzających, reprezentujących polskie i zagraniczne domy maklerskie oraz fundusze inwestycyjne. Spółka spotyka się też z inwestorami regularnie podczas publikacji wyników finansowych i międzynarodowych instytucji finansowych dotychczasowe osiągnięcia i perspektywy rozwoju polskiego rynku kapitałowego. Polish Capital Markets to nie jedyne przedsięwzięcie skierowane do inwestorów, w którym uczestniczył w tym roku zarząd Taurona. Komunikacja ze środowiskiem jest prowadzona nie tylko na poziomie działań obligatoryjnych (raporty bieżące i okresowe), ale również poprzez wiele dodatkowych działań skierowanych bezpośrednio do inwestorów instytucjonalnych i indywidualnych wyjaśnia Paweł Gniadek, dyrektor Departamentu Komunikacji Rynkowej i PR Taurona. Spółka uczestniczy w szeregu konferencji inwestorskich oraz road show w Polsce i za granicą, podczas których uczestnicy rynku kapitałowego mogą zapoznać się z sytuacją Grupy Tauron oraz perspektywami dla sektora energetycznego. Organizacją działań z zakresu relacji inwestorskich zajmuje się Biuro Relacji Inwestorskich funkcjonujące w ramach Departamentu Komunikacji Rynkowej i PR. W 2013 r. członkowie zarządu Tauron Polska Energia wzięli udział w ośmiu konferencjach i road show, podczas których odbyło się ok. 100 spotkań z ponad 120 zarządzającymi aktywami i analitykami. Spotkania z inwestorami instytucjonalnymi miały miejsce nie tylko w Polsce, ale także w centrach finansowych Europy i Ameryki Północnej, między innymi w Nowym Jorku, Londynie, Paryżu i Wiedniu. O działaniach skierowanych do inwestorów indywidualnych napiszemy w kolejnym numerze Polskiej Energii.

9 Notowania 09 Polska Polska Energia, Energia, Kwiecień maj Najdroższy miesiąc w roku foto:??? foto:??? Dzięki remontom bloków ceny spot przez cały kwiecień były bardzo wysokie Rafał Barchanowski Biuro Analiz Operacyjnych Taurona W kwietniu br. bardzo duża liczba bloków węglowych została odstawiona do remontów. Przez większość miesiąca stały dwa bloki w elektrowni Rybnik unieruchomione po pożarze transformatora, dwa 560 MW w elektrowni Kozienice, a także spora ilość bloków PGE. Dodatkowo od 22 kwietnia problemy z przywróceniem do pracy bloku 858 MW w Bełchatowie spowodowały, że ceny na rynku spot powędrowały na poziomy znacznie przekraczające 200 zł/mwh, a kilka godzin kosztowało powyżej 580 zł/mwh. Wszystko to sprawiło, że średnia cena energii na RDN TGE ustaliła się w kwietniu na najwyższych od lutego 2012 roku poziomach 186,75 zł/mwh. Jeszcze drożej było na rynku bilansującym, gdzie średnia cena wyniosła 190,89 zł/mwh. Realizowanie płatności za operacyjną rezerwę mocy wspiera też bardzo wysokie ceny w godzinach Peak, które wyniosły na TGE średnio 242,92 zł/mwh. Fundamentalnie miesiąc okazał się bardzo łagodny, ze średnią temperaturą 10,4 C, czyli o ponad 2,3 C wyższą niż średnia wieloletnia. Zapotrzebowanie na energię w KSE wzrosło, licząc rok do roku, tylko o 0,36%, ale jednocześnie było o prawie 1 TWh mniejsze niż w marcu. Produkcja energii ze źródeł wiatrowych wyniosła niecałe 0,5 TWh i wystarczyłaby na pokrycie 3,9% zapotrzebowania. Wysokie ceny na polskim rynku spot tradycyjnie już mocno kontrastowały z cenami na rynkach krajów sąsiednich. Średnia cena na niemieckim EPEX spot w kwietniu ustaliła się na poziomie 31,58 /MWh, na czeskim OTE było to 31,98 /MWh. Najtańszym rynkiem w regionie był skandynawski Nord- Pool spot ze średnią 25,51 /MWh, a najdroższym polski 44,63 /MWh. Spready cenowe wynosiły w niektórych godzinach po kilkadziesiąt /MWh, jednak nawet pomimo tak korzystnych różnic w cenach, możliwości importu energii do Polski były redukowane przez PSE praktycznie do zera. Działania te stały się tematem burzliwego sporu pomiędzy polskim operatorem i traderami handlującymi na naszym rynku. Wg operatora 50Hertz podpisanie w tym roku umowy tzw. wirtualnego przesuwnika fazowego pomiędzy PSE i operatorami z Niemiec, Czech oraz Słowacji powinno umożliwić uwolnienie do 500 MW zdolności importowych do Polski. Kwiecień był kolejnym miesiącem, w którym ceny energii w kontraktach terminowych pozostawały wysokie, a wręcz dalej rosły. Podstawowy najbardziej płynny kontrakt Base Y-15 zyskał prawie 4 zł i kosztował 167,00 zł/mwh, lecz pod koniec miesiąca skorygował się do 165,50 zł/mwh. Kolejny rok Base Y-16 w kwietniu oscylował pomiędzy 170 a 172 zł/mwh. Ze względu na wysokie ceny spot najbardziej zyskiwały kontrakty z dostawą w najbliższych miesiącach. Base na maj wzrósł ze 165 do 180,56 zł/mwh, choć do końca miesiąca kosztował już 175,25 zł/mwh. Kontrakt czerwcowy na koniec kwietnia kosztował 171,50 zł/mwh. Z tą samą ceną zakończył miesiąc kontrakt z dostawą w 3. kwartale 2014 r. Na początku kwietnia kolejne historyczne minima osiągnęły za to kontrakty terminowe na rynku niemieckim. Base Y-15 spadł do 33,77 /MWh, po czym rozpoczęła się korekta wzrostowa i do końca miesiąca kontrakt kosztował 34,61 /MWh, a maksy- Średnie ceny i wolumeny energii elektrycznej na TGE i rynku bilansującym w kwietniu 2014 r , ,1 50 Porównanie 34,90 cen kontraktów terminowych Porównanie 150 cen kontraktów terminowych dla energii i CO dla 34,7 energii i CO 2 w kwietniu 2014 r. 2 w marcu 2014 r ,5 35,3 38,0 34,3 35,1 37, ,1 34,9 37,2 36,8 34,7 33,9 36,4 35,3 33,7 34,5 36,0 35,1 34,3 35,6 34,9 34,1 35,2 34,8 34, ,9 34, ,5 33,7 34,0 34, , , , TGE CRO TGE CRO TGE CRO TGE CRO TGE CRO TGE CRO EEX German Base CAL-15 [EUR/MWh] EEX German CO2 EUA Base DEC-14 CAL-15 [EUR/t] [EUR/MWh] EEX CO2 EUA DEC-14 [EUR/t] 1 KWI 2 KWI 3 MAR 3 KWI 4 MAR 4 KWI 5 MAR 5 KWI 6 KWI 6 MAR 7 KWI 7 MAR 8 KWI 10 MAR NordPool OTE OTE EPEX TGE spot TGE MAR KWI 17 KWI 18 MAR 18 KWI MAR KWI MAR KWI 21 KWI 21 MAR 22 KWI MAR KWI MAR KWI 25 KWI 26 MAR 26 KWI MAR KWI 28 KWI 28 MAR 29 KWI MAR KWI 30 MAR Średnie ceny energii w kontraktach spot na rynkach europejskich w kwietniu 2014 r TGE CRO TGE CRO 1 KWI 2 KWI 3 KWI 4 KWI 5 KWI 6 KWI 7 KWI 8 KWI 9 KWI EEX German Base CAL-15 [EUR/MWh] EEX CO2 EUA DEC-14 [EUR/t] EEX German Base CAL-15 [EUR/MWh] EEX CO2 EUA DEC-14 [EUR/t] NordPool OTE NordPool NordPool OTE EPEX spot TGE EPEX spot EPEX spot TGE 1 KWI 2 KWI 3 KWI 4 KWI 5 KWI 6 KWI 7 KWI 8 KWI 9 KWI 10 KWI 11 KWI 12 KWI 13 KWI 14 KWI 15 KWI 16 KWI 17 KWI malnie nawet 35,25 /MWh. Premia pomiędzy kontraktami rocznymi w Polsce i Niemczech nadal pozostaje wysoka, bo wynosi aż 4,8 /MWh. Wzrosty cen energii w Niemczech skorelowane były z ruchami cen ropy, węgla i uprawnień do emisji C0 2, które po spadku do 4,75 /t zaczęły rosnąć 10 KWI 11 KWI 12 KWI 13 KWI 14 KWI 15 KWI 16 KWI 17 KWI 18 KWI 19 KWI 20 KWI 21 KWI 22 KWI 23 KWI 24 KWI 25 KWI 26 KWI 27 KWI 28 KWI 29 KWI 30 KWI 9 KWI 10 KWI 11 MAR 11 KWI 12 MAR 12 KWI MAR KWI 14 KWI MAR KWI 18 KWI 19 KWI 20 KWI 21 KWI 22 KWI 23 KWI 24 KWI 25 KWI 26 KWI 27 KWI 28 KWI 29 KWI 30 KWI w kierunku 5,77 /t, by następnie poddać się dużej korekcie technicznej i realizacji zysków. Ostatecznie kontrakty EUA DEC-14 na koniec kwietnia kosztowały 5,40 /t. Miesiąc minął bez istotniejszych informacji politycznych, poza konfliktem ukraińskim, co jednak nie wpłynęło na rynki , , , ,3 5,9 8,0 7,6 5,7 0 5,1 7,2 6,8 4,9 5,5 6,4 5,9 4,7 5,3 6,0 5,7 5,6 5,1 5,2 5,5 70 4,8 4,9 4,4 60 5,3 4,7 4,0 50 5,1 4, ,

10 10 Biznes NIE ZNASZ, NIE OTWIERAJ! Na działalności sprytnych sprzedawców prądu tracą nie tylko klienci, ale także firmy sektora elektroenergetycznego, które płacą za niecne praktyki akwizytorów utratą reputacji i zaufania odbiorców TEKST: Agata Parzych J a z energetyki te słowa skutecznie otwierają drzwi. Zazwyczaj nie pada nawet pytanie, o jaką firmę chodzi. Jeśli klient jest nieufny, wystarczy gadżet z logiem obecnego sprzedawcy energii elektrycznej, lekka sugestia, że trzeba podpisać dokument, aby mieć prąd w gniazdku, gra niedomówień i półprawd. CHWYTLIWE TRIKI Ponad 80 proc. osób, które zmieniły w ten sposób sprzedawcę energii elektrycznej, nie jest tego świadomych. Wiedza przychodzi wraz z pierwszą fakturą. Często okazuje się przy tym, że warunki nowej umowy nie są tak atrakcyjne, jak przedstawił je sprzedawca. Najczęstsze triki sprzedażowe to: porównywanie cen brutto z cenami netto, porównywanie cen łącznych z opłatami dystrybucyjnymi do cen samej sprzedaży energii elektrycznej, zatajanie, że po roku stawki i ceny zmieniają się na wyższe lub dodawanie bez wiedzy klienta dodatkowych, płatnych usług. BEZPOŚREDNIO I NIEUCZCIWIE Z problemem nieuczciwych sprzedawców boryka się nie tylko branża energetyczna. Oszuści zawierają umowy na usługi telekomunikacyjne, podając się za pracowników administracji mieszkaniowej lub sprzedawców artykułów codziennego użytku. Z raportu Rynek Sprzedaży Bezpośredniej w Polsce autorstwa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 2012 r. wynika, że sprzedawcy bardzo często stosują niedozwolone praktyki. Nieprawidłowości we wzorcowych umowach stwierdzono aż w 33 firmach na 70 przebadanych. W stosunku do 26 pod- miotów powinno zostać wszczęte postępowanie w sprawie naruszenia zbiorowego interesu konsumentów. Ten sam raport wskazuje, że konsumentów w wieku 60+ uznać należy za szczególną grupę, narażoną na negatywne oddziaływanie zakazanych praktyk handlowych stosowanych

11 Polska Energia, maj przez przedsiębiorców, oferujących swoje produkty w formie sprzedaży bezpośredniej. AKCJA INFORMACYJNA Liczba zgłaszających się do Taurona klientów, którzy zawarli niechciane umowy, wskazuje na to, że problem się nie zmniejsza. Podjęliśmy zdecydowane działania, aby zlikwidować to zjawisko mówi Marek Trelka, dyrektor Departamentu Sprzedaży Rynek Masowy Tauron Sprzedaż. My nie naruszamy prywatności naszych klientów i nie odwiedzamy ich w domach w celu zawarcia umowy sprzedaży energii elektrycznej. Informujemy ich o tym bardzo szeroko, aby nie dawali się oszukiwać. Mogą oni także w każdej chwili zweryfikować informacje otrzymywane od akwizytora podającego się za przedstawiciela Taurona, dzwoniąc pod numer Ogłoszenia o tym, że pracownicy Taurona nie zawierają umów w domach klientów, są umieszczane w widocznych miejscach na klatkach schodowych, słupach, tablicach ogłoszeń i w witrynach sklepów. Skuteczność tej akcji potwierdza skokowy wzrost liczby zgłoszeń od osób, które znając zagrożenie i wiedząc, jak na nie reagować kontaktują się, żeby sprawdzić, z kim w rzeczywistości zawarli umowę. AGATA PARZYCH RZECZNIK PRAW KLIENTA TAURONA Niestety, nie możemy ufać każdemu. Czytajmy umowy i zawierajmy tylko te, które są dla nas korzystne. Nie podpisujmy niczego w pośpiechu lub w obawie, że ucieknie tzw. promocja. Dajmy sobie czas na przemyślenie. Jeśli już podpisaliśmy umowę w domu, mamy 10 dni na odstąpienie od niej bez żadnych konsekwencji. Kampanie społeczne BEZPIECZNIKI TAURONA Konsultanci Taurona w razie potrzeby udzielają pomocy w sformułowaniu odpowiedniego pisma o odstąpieniu od umowy. Wystarczy zadzwonić pod numer albo wybrać się do najbliższego punktu obsługi klienta. Odpowiedni wzór pisma można także znaleźć na stronie internetowej bezpieczniki.tauron-pe.pl/dla-domu. Zorganizowaliśmy specjalne treningi asertywności dla seniorów, naświetlamy najczęstsze metody oszustw. Traktujemy ten problem szeroko. Jednostki podające się za pracowników zakładu energetycznego, administracji czy firmy telekomunikacyjnej mogą okazać się oszustami, a w skrajnych przypadkach stanowić zagrożenie dla zdrowia lub życia osoby ufnie wpuszczającej takich przedstawicieli do domu wyjaśnia Sławomir Pluta z Tauron Sprzedaż. Nasze szkolenia, wykorzystując swoje wieloletnie doświadczenia, prowadzi redaktor Michał Fajbusiewicz, znany z programu telewizyjnego 997. Tauron zaangażował się także w kampanie informacyjne i społeczne, których celem jest uświadomienie klientom, że powinni zwracać szczególną uwagę na weryfikację wiarygodności przedstawicieli handlowych oraz na warunki podsuwanych przez nich umów. Działania w ich ramach ruszyły w kwietniu. SPRAWDŹ, KTO SPRZEDAJE CI ENERGIĘ! to ogólnopolska kampania edukacyjno informacyjna zorganizowana przez Towarzystwo Obrotu Energią. NIE ZNASZ, NIE OTWIERAJ! jest kampanią społeczną prowadzoną przez Fundację Aktywnych Obywateli, skierowaną do starszych osób, przestrzegającą przed zbytnią ufnością w kontaktach z nieznajomymi. Tego rodzaju inicjatywy, wspierane przez przedsiębiorstwa i instytucje publiczne, zwiększają nie tylko znajomość zagrożeń, ale także tworzą mechanizmy obronne i budują świadomość praw konsumenckich, co przeciwdziała negatywnym konsekwencjom nieuczciwych praktyk rynkowych.

12 12 Grupa TAURON CIEPŁO Ostatnie regulacje prawne pozwalają spółce Tauron Ciepło bez przeszkód realizować strategiczne inwestycje obejmujące budowę nowych wysokosprawnych instalacji kogeneracyjnych TEKST: Karolina Kmon Tauron Ciepło inwestuje w nowe moce wytwórcze, które opiera przede wszystkim o wysokosprawną kogenerację Wsparcie dla kogeneracji Na początku 2014 r. weszły w życie dwa ważne dokumenty wyznaczające kierunek inwestycji oraz rodzaj technologii stosowanych w polskim elektrociepłownictwie. Ma to fundamentalne znaczenie dla wszystkich firm tego sektora, w tym także Tauron Ciepło. Po pierwsze, Sejm przyjął ustawę przedłużającą do 2018 r. wsparcie dla kogeneracji (jednoczesne wytwarzanie energii elektrycznej cieplnej), która jest w Polsce podstawowym sposobem produkcji ciepła. Umożliwi to rozwój tych technologii oraz pełne wykorzystanie ich zalet. Po drugie, Komisja Europejska zatwierdziła zaproponowany przez Polskę Przejściowy Plan Krajowy (PPK), do którego zostały zgłoszone m.in. instalacje Tauron Ciepło. Odsuwa to w czasie konieczność dostosowania się do nowych surowych standardów emisyjnych ustanowionych Dyrektywą o emisjach przemysłowych (IED), które zaczną obowiązywać od początku 2016 r. Dyrektywa ta przewiduje, że jednostki niespełniające wymogów będą musiały zostać zmodernizowane do końca 2015 r., w przeciwnym razie zostaną wyłączone z eksploatacji. Zatwierdzenie obydwu regulacji, tj. ustawy kogeneracyjnej oraz Przejściowego Planu Krajowego, sprawia, Obok strategicznych inwestycji Tauron Ciepło prowadzi na bieżąco prace modernizacyjne foto: arc TC że Tauron Ciepło nie musi modyfikować swoich najważniejszych planów ani weryfikować ich założeń biznesowych. Jednym z dwóch strategicznych przedsięwzięć, które mogą być po wdrożeniu nowych przepisów realizowane bez najmniejszych przeszkód, jest budowa w Zakładzie Wytwarzania Nowa turbogeneratora upustowo-kondensacyjnego o mocy 50 MW e. W połączeniu z istniejącym już turbogeneratorem ciepłowniczym o tej samej mocy pozwoli on maksymalnie wykorzystać gazy opałowe z procesów hutniczych. Przyczyni się również do zmniejszenia negatywnego wpływu instalacji na środowisko. Co ważne, energia elektryczna pochodząca z budowanego właśnie w ZW Nowa turbogeneratora została objęta przydziałem bezpłatnych uprawnień do emisji CO2. Drugą strategiczną inwestycją jest budowa węglowego bloku ciepłowniczego w ZW Tychy. Tutaj również zastosowana zostanie technologia kogeneracyjna. Moc elektryczna bloku wyniesie 50 MW e, ciepłownicza zaś 86 MW t. Zastąpi on kocioł wodny WP-120, który zostanie wycofany z eksploatacji. Warto przy okazji dodać, że prócz strategicznych zadań spółka realizuje także bieżące prace, związane m.in. z modernizacją i rozwojem sieci, których wartość w 2014 r. wyniesie 185,5 mln złotych.

13 Polska Energia, maj Blok w Stalowej Woli w decydującej fazie realizacji TAURON WYTWARZANIE Budowa jednostki gazowo-parowej o mocy 450 MW e w Elektrociepłowni Stalowa Wola osiągnęła kluczowy etap montażu urządzeń produkcyjnych. 28 kwietnia teren budowy odwiedził wicepremier, minister gospodarki Janusz Piechociński TEKST: Patrycja Hamera FOTO: arc TWyt P ierwszy gazowy projekt Grupy Tauron znajduje się w zaawansowanej fazie realizacji. Trwają końcowe prace budowlane dotyczące głównych budynków: m.in. elektrycznego, maszynowni turbiny gazowej i turbiny parowej oraz kotła odzyskowego. Powstaje stacja przygotowania gazu i zatoka ujęciowa. Przygotowano także miejsce zabudowy transformatorów. Podstawowe urządzenia znajdują się już na placu budowy lub są w trakcie transportu. Blok w Stalowej Woli to inwestycja bardzo istotna, nie tylko z uwagi na bezpieczeństwo energetyczne kraju. Jednostka ta będzie podstawowym źródłem ciepła dla około 60 tys. okolicznych mieszkańców powiedział Jacek Janas, p.o. prezesa zarządu Tauron Wytwarzanie. Dodatkowo, z uwagi na usytuowanie bloku w centrum miasta, bardzo ważny jest brak emisji pyłu, niska emisyjność CO 2, NO x i praktycznie brak emisji SO 2. Blok w EC Stalowa Wola zaprojektowany w wysokosprawnej kogeneracji obok energii elektrycznej będzie wytwarzał ciepło w postaci gorącej wody na potrzeby komunalne i pary technologicznej dla pobliskich zakładów przemysłowych. Zarządzać nim będzie spółka celowa Elektrociepłownia Stalowa Wola, w której PGNiG Termika i Tauron Wytwarzanie posiadają po 50 proc. udziałów. Inwestycja, na którą nakłady wyniosą 1,13 mld zł, finansowana jest w formule project finance. Jednostka zostanie oddana do eksploatacji w 2015 r. Czy wiesz, że Sektor energetyczny zarówno w Polsce, jak i w całej Europie stoi przed dużymi wyzwaniami, dlatego musimy podejmować inicjatywy, które przede wszystkim zwiększą jego konkurencyjność. Inwestycja w Elektrociepłowni Stalowa Wola potwierdza, że polska energetyka rozwija się dynamicznie i stawia na nowoczesne technologie JANUSZ PIECHOCIŃSKI, wicepremier, minister gospodarki blok w Stalowej Woli będzie spełniał wymagania przepisów krajowych i Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska, jak również wymagania, zasady i normy, jakie określają Dyrektywa o emisjach przemysłowych oraz Najlepsze Dostępne Techniki BAT (Best Available Techniques) Premier Janusz Piechociński obejrzał teren budowy bloku w Stalowej Woli BLOK BĘDZIE POSIADAŁ NASTĘPUJĄCE PARAMETRY EKOLOGICZNE: niska emisja CO 2 ok. 360 kg/mwh, znikoma emisja SO 2 zastosowane paliwo gazowe w swym składzie zawiera nieznaczne ilości siarki, niska emisja NO x technologia spalania gazu ziemnego w turbinie gazowej jest dostosowana do spełniania najostrzejszych norm emisji NO x, brak emisji pyłu zastosowane paliwo nie zawiera w swym składzie cząstek stałych. foto: Ireneusz Dzido

14 14 Grupa TAURON DYSTRYBUCJA Wielki finał w Radomyślu Zakończyły się prace przy sieci zasilającej stację napięcia w Radomyślu Wielkim. To największa inwestycja elektroenergetyczna ostatnich lat w powiatach mieleckim i dębickim Inwestycja o wartości 34 mln zł pozwoli na znaczne ograniczenie strat w dystrybucji energii Wefekcie kilkuletnich prac, których celem było ograniczenie strat w dystrybucji energii elektrycznej, powstał Główny Punkt Zasilania (GPZ) Radomyśl i linia 110 kv. Program był realizowany przez tarnowski oddział spółki Tauron Dystrybucja. Szacuje się, że począwszy od 2014 r. dzięki temu projektowi będzie można zaoszczędzić ponad 2 GWh energii elektrycznej rocznie. Tyle prądu zużywa średniej wielkości gmina w ciągu dwóch miesięcy. Zredukowana zostanie też emisja CO 2 niemal o 3 tys. ton/rok. Inne korzyści to mniejsza awaryjność sieci oraz dwustronne zasilanie dla mieszkańców, czyli realizowane przez dwa niezależne GPZ. Program finalnego etapu prac obejmował zmianę poziomu napięcia energii elektrycznej z 30 na 110 kv, wymianę 43 starych transformatorów i przebudowę ponad 60 km sieci napowietrznej średniego napięcia. Spośród wszystkich prac wykonywanych w ramach tego wielkiego projektu kluczowe było wybudowanie w 2012 r. linii 110 kv i stacji GPZ w Radomyślu Wielkim mówi Janusz Onak, dyrektor oddziału spółki Tauron Dystrybucja. Dzięki temu mogliśmy w listopadzie 2012 r. przystąpić do zmiany napięcia oraz wymiany transformatorów, z których ostatni, zgodnie z planem, został zainstalowany w lutym tego roku. Umowa z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska na realizację inwestycji opiewała na ok. 34 mln złotych, z czego ok. 19 mln pochodziło z dofinansowania unijnego w ramach działania 9.2 Efektywna dystrybucja energii, priorytetu IX Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata Pozostałą część stanowił wkład własny spółki. Przebudowa sieci zasilającej GPZ Radomyśl jest realizowana na terenie czterech gmin w powiatach mieleckim i dębickim: Radomyśl Wielki, Wadowice Górne, Mielec i Żyraków. Tauron Dystrybucja dostarcza tam energię elektryczną dla ok. 5 tys. klientów. Na terenie gmin trwają jeszcze roboty dodatkowe, dopasowujące nowy układ linii średniego napięcia do istniejących sieci, w rezultacie których zwiększy się bezpieczeństwo i pewność zasilania klientów indywidualnych i firm zlokalizowanych na tym terenie. Agata Potarzycka foto: Ireneusz Dzido TAURON EKOENERGIA foto: Krzysztof Hałoński Modre inaczej Turyści przyjeżdżający nad Jezioro Modre będą zaskoczeni niecodziennym widokiem wskutek modernizacji elektrowni wodnej Bobrowice I lustro wody znajduje się o kilka metrów niżej niż zazwyczaj T akie prace renowacyjne (których celem jest właściwe utrzymanie budowli i urządzeń hydroelektrycznych) odbywają się raz na kilkadziesiąt lat i wymagają obniżenia tafli zbiornika do stopnia, który umożliwi dostęp do zanurzonych Modernizacja elektrowni na jeziorze Modrym pozwoli na dalsze bezpieczne użytkowanie siłowni układów elektrowni. Istotne jest także, aby podczas remontu i modernizacji utrzymać poziom wody gwarantujący bezpieczeństwo stanowisk roboczych podczas niekontrolowanych przypływów, wywołanych np. gwałtownymi opadami. Turyści odwiedzający Jezioro Modre na terenie Parku Krajobrazowego Doliny Bobru (Dolny Śląsk, powiat jeleniogórski) powstałe w 1925 r. na rzece Bóbr w efekcie budowy zapory elektrowni Bobrowice będą mogli oglądać ten nietypowy krajobraz do 26 listopada br. Później normalny poziom wody w zbiorniku zostanie przywrócony. Zakończenie wszystkich robót w elektrowni Bobrowice I planowane jest na listopad 2015 r. Obecnie trwa kompleksowa modernizacja m.in. komór turbinowych, krat wlotowych oraz zasuw turbinowych, czyli tych elementów, które zwyczajowo znajdują się pod powierzchnią akwenu. Prace są prowadzone przez spółkę Tauron Ekoenergia. Monika Meinhart-Burzyńska

15 Polska Energia, maj Synergia w imię nauki Tauron Wytwarzanie i Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie pomogą uczniom Technikum Energetycznego w Jaworznie w zdobywaniu fachowych umiejętności i najnowszej wiedzy L ist intencyjny w tej sprawie został podpisany 18 marca przez Technikum Energetyczne w Jaworznie, Akademię Górniczo-Hutniczą im. Stanisława Staszica w Krakowie oraz Tauron Wytwarzanie. Mając na względzie uzupełnienie specjalistycznej wiedzy i umiejętności zawodowych przyszłych absolwentów Technikum Energetycznego w Jaworznie, strony listu wyrażają wolę nawiązania współpracy w zakresie wymiany i wykorzystania doświadczeń, informacji o bieżących wydarzeniach w sektorze energetyki, elektrotechniki i elektroniki oraz organizacji wykładów, wizyt studyjnych i zajęć laboratoryjnych dla uczniów i nauczycieli czytamy w treści podpisanego obustronnie porozumienia. Ustalaniem planów i harmonogramów działań zajmować się będą: reprezentujący AGH i pełnią- cy funkcję przewodniczącego Małopolsko-Podkarpackiego Klastra Czystej Energii prof. Ireneusz Soliński, dyrektor departamentu badań i technologii w spółce Tauron Wytwarzanie Janusz Dzięki porozumieniu uczniowie Technikum Energetycznego w Jaworznie będą mogli zdobywać teoretyczną i praktyczną wiedzę na najwyższym poziomie Tchórz i dyrektor Technikum Energetycznego w Jaworznie Grażyna Kniat. Podczas uroczystości podpisania dokumentu obecni byli m.in. rektor AGH prof. dr hab. inż. Tadeusz Słomka, prorektor AGH ds. kształcenia prof. dr hab. inż. Andrzej Tytko, wiceprezes zarządu Tauron Polska Energia Stanisław Tokarski oraz wiceprezes zarządu i dyrektor ds. rozwoju i inwestycji Tauron Wytwarzanie Albert Kępka. Ewa Wójcik foto: Andrzej Korus TAURON WYTWARZANIE foto: Marta Baran Orkiestra Górniczo-Świąteczna Dzięki licytacji wygranej podczas XXII Finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy małżeństwo z Gorzowa Wielkopolskiego zwiedziło kopalnię Zakładu Górniczego Sobieski w Jaworznie Agnieszka i Ireneusz Czerniec, zwycięzcy licytacji spędzili pod ziemią pięć godzin Tauron Wydobycie włączył się w ogólnopolską akcję zbierania środków na rzecz WOŚP i wystawił w tym roku na aukcję Twizytę w kopalni Zakładu Górniczego Sobieski. Tę atrakcję za niemal 1000 zł wylicytowało małżeństwo z Gorzowa Wielkopolskiego. Agnieszka i Ireneusz, którzy z zawodu są lekarzami, jeszcze nigdy nie mieli okazji zjechać pod ziemię. Najpierw przeszli szkolenie BHP obejmujące m.in. obsługę aparatu ucieczkowego. Następnie zostali wyposażeni w odpowiedni sprzęt oraz ubrania robocze i zostali zgłoszeni do markowni zakładu jako zjeżdżający w dół. Goście przebyli dokładnie taką samą drogę, jaką przebywają codziennie pracownicy kopalni. Zjazd szybem na głębokość 500 m, potem podróż podziemnymi kolejkami szynową i podwieszaną, transport na przenośnikach taśmowych do przewozu ludzi, a na koniec trudne przejście chodnikiem na ścianę. Wyprawa trwała prawie pięć godzin i choć nie należała do najłatwiejszych (ciemności, zagrożenia wodne), przyniosła lekarskiemu małżeństwu wiele niezapomnianych wrażeń oraz zrozumienie dla ogromu górniczego wysiłku. Marta Baran

16 16 Biznes PODPISANO UMOWĘ BLOK W JAWORZN 17 kwietnia, w obecności m.in. premiera Donalda Tuska, wicepremier Elżbiety Bieńkowskiej oraz ministra skarbu Włodzimierza Karpińskiego, Tauron Wytwarzanie podpisał z konsorcjum Rafako-Mostostal kontrakt na budowę w Jaworznie bloku energetycznego o mocy 910 MW opalanego węglem kamiennym. Będzie to największa inwestycja Grupy Tauron, która znacząco wpłynie na poprawę jej efektywności wytwarzania. Oddanie bloku do eksploatacji ma nastąpić pod koniec obecnej dekady TEKST: Katarzyna Fraś FOTO: arc TPE Zgodnie z harmonogramem obiekt zostanie oddany do eksploatacji po niespełna pięciu latach, co pozwoli na uzupełnienie wycofywanych z użytkowania po 2016 r. starszych jednostek węglowych, przy czym parametry nowego bloku węglowego będą znacznie lepsze od zastępowanych. Jego sprawność wyniesie blisko 46 proc. Jaworznicki blok spełni surowe unijne wymagania z zakresu ochrony środowiska. Ponadto będzie przystosowany do ewentualnego dobudowania w przyszłości instalacji do wychwytywania dwutlenku węgla, co jest zgodne z wymaganiami Komisji Europejskiej. Przy realizacji kontraktu, którego całkowita wartość wyniesie około 5,4 mld złotych brutto, zatrudnienie znajdzie kilka tysięcy osób. Blok zagwarantuje także na kilkadziesiąt lat kilka tysięcy miejsc pracy w okolicznych kopalniach węgla kamiennego, które będą dostawcami paliwa. Grupa Tauron konsekwentnie realizuje program inwestycyjny, zgodnie z przyjętą strategią korporacyjną. Podpisanie kontraktu w Jaworznie jest kolejnym ważnym wydarzeniem, które miało miejsce w tym roku. W marcu Tauron Polska Energia zawarł z Polskimi Inwestycjami Rozwojowymi umowę w sprawie finansowania bloku gazowo-parowego o mocy 413 MW w Łagiszy, a kilka dni później także z udziałem premiera Donalda Tuska oraz wicepremier Elżbiety Bieńkowskiej odbyła się uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod budowę bloku węglowego o mocy 50 MW e i 86 MW t w Elektrociepłowni Tychy. O inwestycji Zakres inwestycji obejmuje budowę bloku energetycznego w oparciu o kocioł pyłowy opalany węglem kamiennym z niskoemisyjną komorą spalania, przepływowy, na nadkrytyczne parametry pary oraz kondensacyjną turbinę parową sprzęgniętą z generatorem wytwarzającym energię elektryczną. Blok będzie podłączony do nowej rozdzielni 400 kv wyprowadzającej energię elektryczną do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Umowa z Polskimi Sieciami Elektroenergetycznymi na wyprowadzenie mocy i przyłączenie bloku do rozdzielni 400 kv stacji Byczyna została już zawarta. W trakcie wizyty premier odbył małą podróż sentymentalną do Elektrowni Jaworzno III, w której 30 lat temu pracował przez kilka miesięcy podczas zabezpieczania i malowania legarów podtrzymujących dach Czy wiesz, że budowany blok energetyczny będzie charakteryzować się ponad 94-proc. sprawnością kotła. Po zakończeniu inwestycji w skali roku produkcja energii elektrycznej z bloku wyniesie 6,9 TWh, zużycie węgla 2,6 mln ton, a szacowane zmniejszenie emisji dwutlenku węgla 2 mln ton

17 Polska Energia, maj NA IE Umowę na budowę bloku 910 MW o wartości 5,4 mld zł 17 kwietnia podpisali przedstawiciele zarządu Tauron Wytwarzanie, Rafako oraz Mostostal Warszawa O INWESTYCJI POWIEDZIELI: DONALD TUSK PREMIER RP To przedsięwzięcie bardzo ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego Polski. Inwestycja ta wyraźnie podkreśla nasze zobowiązanie, że będziemy opierali nasze dalsze działania w sektorze energetycznym na polskim węglu. Kiedy mówimy o bezpieczeństwie, mamy na uwadze również bezpieczeństwo klimatyczne. Dzięki takim inwestycjom jak blok w Jaworznie możemy bowiem wyraźnie redukować emisję CO 2, co jest ważne dla ratowania węgla jako nośnika energii. Gratuluję odwagi i wizji oraz tego, że podjęliście wyzwanie, jakim jest oparcie nowoczesnej polskiej energetyki na krajowym węglu. ELŻBIETA BIEŃKOWSKA WICEPREMIER, MINISTER INFRASTRUKTURY I ROZWOJU Grupa Tauron nie tylko ma wizję, jak się rozwijać i w którą stronę inwestować, ale posiada też plan restrukturyzacji, który bardzo skutecznie przeprowadza. Warto podkreślić, że Tauron korzysta z różnego rodzaju środków zewnętrznych po to, aby zapewnić bezpieczeństwo energetyczne i żebyśmy byli krajem, który wykorzystuje swój potencjał węglowy, a jednocześnie realizuje wszystkie cele unijne związane z ekologią. WŁODZIMIERZ KARPIŃSKI MINISTER SKARBU PAŃSTWA Te inwestycje to mocny impuls dla naszej gospodarki. Budowa bloku w Elektrowni Jaworzno III jest częścią potężnego ogólnokrajowego projektu, który na koniec tego dziesięciolecia da ponad 5 tys. MW i zabezpieczy potrzeby ponad 13 proc. klientów. Chciałbym podziękować wszystkim, którzy z taką determinacją domknęli ten projekt. Stało się to możliwe także dzięki polskim instytucjom finansowym, które stanęły na wysokości zadania i zabezpieczyły tę transakcję. DARIUSZ LUBERA PREZES ZARZĄDU TAURON POLSKA ENERGIA Budowa bloku w Elektrowni Jaworzno III inwestycja o wartości ponad 6 mld złotych należy do priorytetów w strategii korporacyjnej Grupy Tauron, zgodnie z którą odbudowujemy moce wytwórcze i zastępujemy wyeksploatowane bloki nowymi wysokosprawnymi jednostkami. Jaworznicki blok jest na to najlepszym dowodem. Będzie to jedna z najsprawniejszych jednostek energetycznych w Europie. foto: arc TPE

18 18 Rynki energii PALIWO NAR W Polsce tak jak na świecie zdecydowana większość energii elektrycznej powstaje w elektrowniach konwencjonalnych. Jak działają i co sprawia, że stanowią one podstawę Krajowego Systemu Elektroenergetycznego? TEKST: Krystian Krupa BIURO PROGNOZ I PLANOWANIA TAURONA W ytwarzanie energii elektrycznej odbywa się w ramach Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE), w skład którego wchodzą elektrownie, elektrociepłownie oraz sieci wysokiego napięcia. Przyjrzyjmy się działaniu tych pierwszych, rezerwując jeden z następnych odcinków cyklu na omówienie samych elektrociepłowni. POŁOŻENIE MA ZNACZENIE Produkcja energii elektrycznej, w zależności od formy wykorzystywanej energii pierwotnej, dzieli się na dwa rodzaje. Pierwszy to wytwarzanie konwencjonalne, które odbywa się z użyciem paliw kopalnych (stałych, ciekłych i gazowych). Drugi rodzaj to generacja odnawialna (zwana potocznie zieloną ), oparta na odnawialnych źródłach energii (OZE), do których zalicza się m.in. biomasę, wodę, wiatr i słońce. Kształt tzw. miksu ENERGIA energetycznego danego kraju i INDUKCJA w konsekwencji wybór odpowiednich PIERWOTNA technologii wytwórczych, zależy ELEKTRO- od wielu czynników. W głównej PALIWA mierze decyduje o nim położenie MAGNETYCZNA geograficzne, które determinuje (spalanie występowanie surowców) poszczególnych źródeł energii pierwotnej (m.in. wielkość i dostępność zasobów, warunki pogodowe, ukształtowanie terenu itp.). Istotną rolę pełni także koszt zastosowania dostępnych technologii, wymagania techniczne stawiane elektrowniom i ich Struktura wytwarzania energii elektrycznej na świecie w 2011 r. 79,7 % ŹRÓDŁA KONWENCJONALNE 15,8 % ENERGETYKA WODNA 4,5 % INNE OZE 4,8 % ROPA NAFTOWA 11,7 % PALIWO JĄDROWE 21,9 % PALIWA GAZOWE 41,3 % PALIWA WĘGLOWE Opracowanie własne na podstawie danych Międzynarodowej Agencji Energii (IEA) podzespołom, jak również tak popularne w ostatnich latach kwestie ekologiczne oraz polityczne. Czy wiesz, że elektrownie muszą spełniać wymóg pracy w trybie 24/7 oraz płynnego dostosowywania produkcji do bieżącego zapotrzebowania odbiorców (bilansowanie). Konieczność ta wynika m.in. z braku możliwości magazynowania jej w inny sposób niż przy użyciu baterii lub akumulatorów ENERGIA ELEKTRYCZNA RAMETRY NADKRYTYCZNE W skali globalnej przeważająca część energii elektrycznej około 80 proc. pozyskiwana jest ze źródeł konwencjonalnych. W większości krajów prąd w sieci płynie dzięki konwersji energii chemicznej zawartej w węglu brunatnym lub kamiennym obficie występującym w wielu regionach świata. Względna łatwość w pozyskiwaniu tego surowca pozwala na relatywnie tanią produkcję energii elektrycznej, jednak związana z nią emisją dwutlenku węgla, któremu przypisuje się udział w tzw. globalnym ociepleniu, znacznie powiększa koszty funkcjonowania jednostek węglowych. Redukcję wydzielenia CO 2 do atmosfery umożliwiają elektrownie na paliwo gazowe i jądrowe, a także źródła OZE. Jednak i one posiadają ograniczenia ekonomiczno-techniczne, powodujące, że osiągnięcie celu ekologicznego nie zawsze pozwala na ustalenie cen energii na poziomie korzystnym dla odbiorcy. W przypadku zielonej energii trudne jest także zapewnienie ciągłości zasilania. Z tej przyczyny opłacalne może okazać się inwestowanie w nowoczesne technologie węglowe, wykorzystujące tzw. parametry nadkrytyczne, cechujące się znacznie niższą emisją CO2 (ekologia) oraz wysoką sprawnością

19 Polska Energia, maj ODOWE Turbina bloku 460 MW w Elektrowni Łagisza foto: Shutterstock.com Czy wiesz, że nowoczesny blok węglowy, taki jak w Bielsku-Białej, który ogrzewa całe miasto, emituje o 90 proc. mniej SO 2 i o 25 proc. mniej C0 2 w porównaniu z tymi starszej generacji * dane Agencji Rynku Energii z opracowania Informacja Statystyczna o Energii Elektrycznej foto: arc TWyt pracy (oszczędność paliwa pierwotnego). Ta zaawansowana technologia sprawdza się w Elektrowni Łagisza, gdzie od 2009 r. działa największy na świecie blok z kotłem z cyrkulacyjnym złożem fluidalnym o mocy 460 MW. TURBINA, GENERATOR, PRĄD Sercem każdej elektrowni jest turbogenerator, czyli precyzyjnie skalibrowane urządzenie o długości kilkunastu metrów i wadze kilkuset ton, wirujące z prędkością 3000 obrotów na minutę (50 obrotów na sekundę). Turbogenerator wykorzystuje zjawisko indukcji elektromagnetycznej powodującej wzbudzenie prądu. Za napęd turbiny i sprzężonego z nią generatora odpowiada wspomniana wcześniej energia pierwotna uzyskiwana z paliw wsadowych (węgiel, gaz, ropa) w procesie ich spalania. Ciepło, wyzwolone w komorze spalania przekazywane jest tzw. czynnikowi roboczemu (woda w stanie gazowym lub gaz ziemny sam w sobie) napędzającemu łopatki turbiny. Przemiany te zachodzą w ekstremalnych warunkach w temperaturze kilkuset stopni Celsjusza pod ciśnieniem ponad stukrotnie wyższym od atmosferycznego. MOCY MOC W Polsce łączne moce wytwórcze wynoszą obecnie około 38,5 tys. MW; z czego 88 proc. zainstalowanych jest w elektrowniach konwencjonalnych. Produkują one rocznie 90 proc. energii elektrycznej, czyli 164 mln MWh. Udział OZE w polskim mikście wynosi 12 proc. Ze źródeł tych pochodzi 10 proc. prądu.* Czy wiesz, że chcąc zastąpić planowany blok w Elektrowni Jaworzno III o mocy 910 MW należałoby wybudować farmę wiatrową składającą się z 455 wiatraków Wytwarzanie energii w Polsce oparte jest na eksploatacji węgla brunatnego i kamiennego, surowców będących krajowym bogactwem, gwarantującym wysoki stopień niezależności i bezpieczeństwa energetycznego. Z uwagi na wymogi środowiskowe Unii Europejskiej od kilku lat coraz prężniej rozwija się sektor OZE. Inwestuje się także w nowoczesne elektrownie gazowe, co ma na celu odnowę mocy wytwórczych oraz zapewnienie niezależności energetycznej. Trwają też prace przygotowawcze do budowy pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. Duży udział źródeł konwencjonalnych w globalnej produkcji energii nie wynika ze szczególnego upodobania energetyków do tych technologii. O ich popularności decydują względy ekonomiczne i logistyczne. Prace badawcze nad nowymi metodami wytwarzania energii trwają od wielu lat, ale mimo ogromnych nakładów sił i środków jak dotąd, w ujęciu ogólnym, energia pochodząca ze spalania surowców kopalnych jest tańsza niż ta pochodząca ze źródeł odnawialnych. O ile jednak koszty nie zawsze muszą być oczywiste, szczególnie wtedy, gdy w grę wchodzą także czynniki trudne do wyrażenia pieniądzem, o tyle ze względami logistycznymi dyskutować nie sposób. Węgiel, ropę i gaz możemy dostarczyć w dowolne miejsce na świecie i tam wytwarzać z nich energię. Natomiast nad tym, gdzie zawieje wiatr lub zaświeci słońce, już takiej kontroli nie mamy. Proces konwencjonalnego wytwarzania energii elektrycznej ENERGIA PIERWOTNA PALIWA (spalanie surowców) INDUKCJA ELEKTRO- MAGNETYCZNA ENERGIA ELEKTRYCZNA

20 20 W Unii AUTOMAT BEZ OBOSTRZEŃ Wiele wskazuje na to, że podczas posiedzenia Rady Europejskiej czerwca propozycje nowej unijnej Polityki energetyczno-klimatycznej do 2030 r. zostaną ostatecznie uzgodnione w szczegółach. Dla polskiej gospodarki byłoby najlepiej, gdyby polityka ta nie rodziła żadnych dodatkowych zobowiązań. Niestety, chyba nie możemy na to liczyć Stanisław Tokarski wicprezes zarządu Tauron Polska Energia Jerzy Janikowski szef Biura Regulacji i Współpracy Międzynarodowej Taurona Kiedy pod koniec 2008 r. pojawił się pakiet klimatyczny, będący kruchym kompromisem członków Unii Europejskiej w kwestii strategii energetyczno-klimatycznej, wydawało się, że interesy naszego kraju są zabezpieczone pod każdym względem. A jednak LEKCJA HISTORII Artykuły 10a oraz 10c znowelizowanej dyrektywy w sprawie wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) miały zagwarantować polskim instalacjom nieodpłatne otrzymanie części niezbędnych pozwoleń. Zgodnie z zapisami artykułu 10a przysługiwały one sieciom ciepłowniczym, jak również kogeneracji o wysokiej sprawności, określonej w dyrektywie 2004/8/WE, w celu zaspokojenia ekonomicznie uzasadnionego popytu, w odniesieniu do wytwarzania energii cieplnej lub chłodu. W każdym roku następującym po 2013 całkowity przydział uprawnień dla takich instalacji w odniesieniu do wytwarzania energii cieplnej jest korygowany współczynnikiem liniowym. Artykuł 10c przewidywał z kolei możliwość otrzymania przejściowego przydziału bezpłatnych uprawnień na modernizację wytwarzania energii elektrycznej. Pozwolenia te mogły być przydzielane instalacjom wytwarzającym energię elektryczną, które funkcjonowały przed 31 grudnia 2008 r. lub instalacjom wytwarzającym energię elektryczną, w przypadku których proces inwestycyjny faktycznie wszczęto do tego dnia. Początkowe burzliwe dyskusje nad interpretacją sformułowania o procesie inwestycyjnym faktycznie wszczętym okazały się ostatecznie nieważne, bo decyzje o przyznawaniu odstępstw dla polskich jednostek wytwórczych należały do Komisji Europejskiej i to ona miała wpływ na ich praktyczne zastosowanie. Mimo że już na wczesnym etapie negocjacji przedstawiciele polskiej energetyki zwracali uwagę na zagrożenie płynące z przyznawania nadmiernych kompetencji KE, po raz kolejny nieprecyzyjny zapis został zinterpretowany w sposób dla nas niekorzystny. Trzeba z tej lekcji wyciągnąć wnioski i postarać się, by w następnej wersji pakietu klimatycznego mechanizmy kompensacyjne były określone jasno i przejrzyście. REHABILITACJA WĘGLA Jakie powinny być nasze oczekiwania względem nowych uzgodnień klimatyczno-energetycznych i mechanizmów kompensujących ich wprowadzenie? Przede wszystkim chodziłoby o zapewnienie odpowiedniej liczby uprawnień do emisji CO₂ dla budowanych mocy węglowych wynoszących około 4,5 tys. MW, po cenach nie wyższych niż górna granica opłacalności. W kolejnej fazie niezbędne byłoby stworzenie warunków dla inwestycji umożliwiających zastąpienie jednostek wycofywanych w latach nowymi blokami węglowymi o łącznej mocy na poziomie 10 tys. MW Propozycja rozwiązań kompensacyjnych powinna zapewnić dla budowanych obecnie i rozpoczynanych w przyszłości realizacji nowych mocy opartych na węglu odpowiednie ilości uprawnień do emisji CO₂ przez okres ich życia technicznego (30-40 lat) przy założeniu, że będą one pracowały po godzin w roku. Jednocześnie ich cena maksymalna wciąż powinna gwarantować opłacalność inwestycji w źródła węglowe, co miałoby swoje odzwierciedlenie w akceptowalnych dla przemysłu i gospodarki nowych cenach energii elektrycznej. W przeciwnym przypadku należy liczyć się z możliwością utraty przez te aktywa wartości rynkowej i deficytem energii w systemie elektroenergetycznym. Niezbędne