Akademia Zdrowia Powiatu Kłodzkiego na rok 2012

Transkrypt

1 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr II/15/2012 z dnia 7 marca 2012 roku w sprawie zatwierdzenia programu profilaktyki zdrowotnej p.n. Akademia Zdrowia Powiatu Kłodzkiego na rok 2012 Akademia Zdrowia Powiatu Kłodzkiego na rok 2012 Zdrowie, to całkowity fizyczny, psychiczny i społeczny dobrostan człowieka, a nie tylko brak choroby lub niedomagania (Definicja zdrowia wg Światowej Organizacji Zdrowia) Kłodzko, styczeń 2012 Referat Zdrowia i Polityki Społecznej

2 Starostwo Powiatowe w Kłodzku Spis treści Wstęp Podstawa prawna Podstawowe definicje Diagnoza zachorowalności Założenia Akademii Zdrowia na rok

3 Wstęp Zdrowie, to jedno z podstawowych praw jednostki ludzkiej. Przede wszystkim jest to wartość indywidualna, ale również dobro społeczne. W pełni zdrowy człowiek zawsze będzie miał większe szanse samorealizacji, satysfakcjonującego pełnienia ról społecznych, dobrej adaptacji do zmian środowiska. Warunkiem tworzenia dóbr materialnych i kulturowych, a także zapewnienia właściwego rozwoju społecznego i gospodarczego, jest przede wszystkim zdrowe społeczeństwo. Jest ono także wizytówką lokalnego samorządu. Dlatego też jako priorytet, powiat w swojej działalności, powinien koncentrować się głównie na dobrze funkcjonującej, odpowiadającej potrzebom społeczności lokalnej, opiece zdrowotnej. W świetle rozwiązań prawnych, to właśnie na samorządzie ciąży odpowiedzialność za jakość oraz poziom zaspokajania potrzeb zdrowotnych mieszkańców. Jako najważniejszy dokument określający cele oraz kierunki polityki ochrony zdrowia publicznego można wskazać Narodowy Program Zdrowia (NPZ) na lata , a także przyjęty przez Europejski Komitet Regionalny WHO dokument pod nazwą Zdrowie 21 Zdrowie dla wszystkich w XXI wieku. Jako główni realizatorzy tego programu wskazane są organy administracji rządowej i samorządy terytorialne. Jako cel strategiczny Narodowego Programu Zdrowia określa się poprawę zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności oraz zmniejszenie nierówności w zdrowiu za pomocą działań kształtujących prozdrowotny styl życia, tworzenie środowiska życia sprzyjającego zdrowiu, pracę, naukę i aktywizowanie jednostek samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych do działań na rzecz zdrowia. 1. Podstawa prawna Powiat kłodzki jako podmiot odpowiedzialny za realizację ustawowych zadań w zakresie promocji i ochrony zdrowia, zobowiązany jest podejmować działania w tym kierunku. W celu osiągnięcia zamierzonego zadania, niezbędnym jest opracowanie i realizacja oraz ocena efektów programów zdrowotnych wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców powiatu kłodzkiego. Powyższe kwestie regulowane są następującymi aktami prawnymi: 1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. z 2008r. Dz. U. Nr 164, poz z późn. zm.) nakłada na gminy, powiaty i województwa obowiązek opracowywania i

4 realizacji oraz oceny efektów programów zdrowotnych wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców. 2. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (t.j. z 2001r. Dz. U. Nr 142 poz z późn. zm.) wskazuje na promocję i ochronę zdrowia jako jedno z zadań publicznych wykonywanych przez powiat. 3. Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej (Dz.U. z 2011 roku Nr 112 poz. 654 z późn. zm.) określa m.in. zasady przekazywania środków publicznych podmiotom wykonującym działalność leczniczą (dotacje dla SP ZOZ). 4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie priorytetów zdrowotnych z dnia 21 sierpnia 2009 roku (Dz. U. z 2009r. Nr 137, poz. 1126) wskazuje jako jedne z priorytetów zdrowotnych m.in. zapobieganie, leczenie i rehabilitację zaburzeń psychicznych; poprawę jakości i skuteczności opieki zdrowotnej nad matką, noworodkiem i dzieckiem do lat 3 oraz zapobieganie najczęstszym problemom zdrowotnym i zaburzeniom rozwoju fizycznego i psychospołecznego dzieci i młodzieży objętych obowiązkiem szkolnym i obowiązkiem nauki oraz kształcących się w szkołach ponadgimnazjalnych do ich ukończenia. 5. Zarządzenie Ministra Zdrowia w sprawie prowadzenia prac nad opracowaniem i realizacją programów zdrowotnych z dnia 11 marca 2010 roku (Dz. U. MZ z 2010 r. Nr 4, poz. 32). 6. Uchwała Rady Ministrów Nr 90/2007 z dnia 15 maja 2007 roku w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata , która jako główne cele wskazuje m.in. zapobieganie zaburzeniom psychicznym poprzez działania prewencyjnopromocyjne, zmniejszenie przedwczesnej zachorowalności i ograniczenie negatywnych skutków przewlekłych schorzeń układu kostno-stawowego, poprawę opieki nad matką, noworodkiem i małym dzieckiem. 2. Podstawowe definicje Polityka zdrowotna to: promocja zdrowia, profilaktyka, opieka zdrowotna.

5 Wg definicji Światowej Organizacji Zdrowia z roku 1947 ZDROWIE, to stan pełnego, dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie wyłącznie brak choroby lub niedomagania. W l974 roku M. Lalonde (minister zdrowia i opieki społecznej Kanady) opublikował raport "A New Perspective on the Health of Canadians", w którym przedstawił koncepcję "pól zdrowia" 1. Rys. 1 Pola Lalonda Koncepcja pól zdrowia pozwala na uporządkowanie każdego czynnika, któremu można przypisać wpływ na stan zdrowia, jednej z czterech wyróżnionych kategorii. Największy, bo 53% wpływ na zdrowie człowieka ma styl życia, na który składają się między innymi takie elementy: aktywność fizyczna, sposób odżywiania się, umiejętności radzenia sobie ze stresem, stosowanie używek (nikotyna, alkohol, środki psychoaktywne), zatrudnienie, czynniki ryzyka zdrowotnego i zawodowego, sposób rekreacji czy zachowania seksualne. Środowisko fizyczne warunkuje stan zdrowia człowieka w około 21%. Korzystny wpływ na zdrowie ma czyste powietrze, woda, zdrowa i bezpieczna szkoła oraz zakład pracy. 1 Źródło: (dn r.)

6 Negatywne oddziaływanie środowiska na zdrowie wynika w znacznym stopniu z degradacji środowiska naturalnego, promieniowania jonizującego, hałasu, szkodliwych substancji chemicznych oraz czynników biologicznych. Zdrowie człowieka w 16% uwarunkowane jest przez czynniki genetyczne, na które nie mamy wpływu, zaś jedynie w 10% poprzez opiekę zdrowotną, jej strukturę, organizację, funkcjonowanie czy też dostępność do świadczeń medycznych i ich jakość, samo leczenie i rehabilitację (droga i żmudna rehabilitacja często nie byłaby potrzebna, gdyby wcześniej zadbano o profilaktykę zdrowotną). Z powyższych informacji wynika, że główną rolę w zachowaniu i umacnianiu zdrowia człowieka, poza stanem środowiska naturalnego, czynników genetycznych i działań opieki zdrowotnej pełnią przede wszystkim warunki i styl życia, którym przypisuje się coraz większe znaczenie ze względu na wzrastające poczucie indywidualnej odpowiedzialności za stan zdrowia. Parafrazując tezę Lalonda na język codzienności można stwierdzić, że stres, bieda, brak pracy, brak wykształcenia, złe warunki pracy, złe warunki mieszkaniowe, nieracjonalne odżywianie, palenie tytoniu, nadmierne spożywanie alkoholu warunkują często zły stan zdrowia określonych społeczności. Promocja zdrowia To proces umożliwiający ludziom większą kontrolę nad własnym zdrowiem oraz jego poprawę dzięki możliwości rozwijania wiedzy w społeczeństwie n.t. sposobów skutecznego zapobiegania chorobom, tworzenia odpowiednich warunków społecznych, ekonomicznych i gospodarczych korzystnych dla poprawy stanu zdrowia 2. Karta Ottawska z 1986 r. wskazuje działania z zakresu Promocji Zdrowia jako wspierające, broniące i umożliwiające zachowanie zdrowia oraz wyznacza wszechstronną strategię promocji zdrowia określając główne obszary działań, takie jak: budowanie polityki zdrowia publicznego, tworzenie i wzmacnianie środowisk wspierających zdrowie, wzmacnianie działań środowiskowych (społecznych) na rzecz zdrowia, rozwijanie umiejętności osobniczych, reorientacja świadczeń zdrowotnych na promujące zdrowie 3. 2 Samorząd terytorialny w systemie ochrony zdrowia - M.Dercz, Municiupium S.A., Warszawa 2005, s Samorząd terytorialny w systemie ochrony zdrowia - M.Dercz, Municiupium S.A., Warszawa 2005, s

7 Jako działania na rzecz wzmacniania środowisk wspierających zdrowie warto wskazać stwarzanie społeczeństwu lokalnemu warunków do działań na rzecz zdrowia, a w szczególności na popieranie postaw prozdrowotnych, a także rozwijanie wiedzy i umiejętności w promowaniu własnego i wspólnego zdrowia, jak również na wzrost jakości życia obywateli. W celu promocji zdrowia należy angażować ludzi do aktywnego współudziału w całym procesie kształtowania zdrowia społeczeństwa lokalnego, zamiast traktować ich jak biernych odbiorców programów zdrowotnych. Profilaktyka zdrowia Są to przede wszystkim działania ukierunkowane na zapobieganie chorobie bądź innemu niekorzystnemu zjawisku zdrowotnemu, zanim jeszcze zdąży się rozwinąć, poprzez kontrolowanie przyczyn i czynników ryzyka. Niestety, mimo dużego postępu medycyny, nadal w stosunku do dużej liczby chorób medycyna jest bezradna i chorym może zaoferować wyłącznie leczenie objawowe, dlatego XXI wiek stawia na profilaktykę. Wyróżnia się 3 rodzaje profilaktyki: Profilaktyka I stopnia - umacnianie zdrowia, - zapobieganie chorobom (działania promocji zdrowia, m.in. szczepienia ochronne); Profilaktyka II stopnia (wtórna) - wczesne wykrycie nieprawidłowości i podjęcie działań mających na celu ich eliminację, zahamowanie choroby, (profilaktyczne badania okresowe, badania przesiewowe, diagnostyczne); Profilaktyka III stopnia - niedopuszczenie do rozwinięcia już powstałej choroby, powrót do normalnego stanu zdrowia (rehabilitacja). Każdy z etapów profilaktyki powinien być skoncentrowany wokół edukacji zdrowotnej, polegającej na uczeniu się jak dbać o zdrowie własne i społeczności. Edukacja to dostarczanie wiedzy, kształtowanie postaw, a także rozwijanie umiejętności dokonywania wyborów niezależnego podejmowania życiowych decyzji. Mówiąc o opiece zdrowotnej mamy na myśli działania zmierzające przywracania zdrowia czemu służy tworzenie sprawnego systemu usług medycznych. w kierunku

8 3. Diagnoza zachorowalności Powiat Kłodzki jest jednym z największych powiatów w Polsce i największym na terenie województwa dolnośląskiego. Jego powierzchnia, to 1643,4 km 2 a liczba mieszkańców wynosi (według stanu na dzień r.) Podstawą do podejmowania wszelkich działań w zakresie promocji zdrowia jest analiza wskaźników charakteryzujących sytuację zdrowotną mieszkańców. Z ostatnich danych dotyczących stanu zachorowalności naszego regionu zawartych w Biuletynie Statystycznym Ochrony Zdrowia Województwa Dolnośląskiego za rok 2010, wynika, że Powiat Kłodzki cechuje jeden z największych wskaźników zgonów z powodu chorób układu krążenia i nowotworów złośliwych w stosunku do wszystkich powiatów województwa dolnośląskiego (1979 zgonów). Większy wskaźnik zgonów zanotowano tylko w powiecie wałbrzyskim (2275 zgonów). Odnotowano więcej zgonów wśród mężczyzn niż u kobiet. Bardzo istotnym problemem Powiatu Kłodzkiego są również niepokojące dane na temat stanu zdrowia osób w wieku 19 lat i więcej pozostających pod opieką lekarza POZ odnotowane w 2009 roku. Są to między innymi choroby układu krążenia, których odnotowano 24,716 przypadków, w tym, aż 14,563 przypadków dotyczyło samej choroby nadciśnieniowej, która z kolei stanowi największą liczbę zachorowań wśród wszystkich powiatów województwa dolnośląskiego. Największym problemem zdrowotnym powiatu kłodzkiego odnośnie stanu zdrowia dzieci i młodzieży w wieku od 0-18 lat pozostających pod opieką lekarza POZ w 2009 roku były otyłość 544 osób, zaburzenia refrakcji akomodacji oka 1253 osób, zniekształcenia kręgosłupa 1581 osób, jak i również alergie różnego typu ze wskaźnikiem największym na tle innych powiatów województwa dolnośląskiego. Leczenie chorych w szpitalach ogólnych w Powiecie Kłodzkim odznaczało się wysokim wskaźnikiem, mianowicie liczba hospitalizowanych wynosiła 32,929 osób, co stanowiło największą liczbę w stosunku do innych powiatów województwa dolnośląskiego. Biorąc pod uwagę powyższe dane statystyczne, zasadnym jest dokonanie wyboru przedstawionych poniżej celów operacyjnych jako priorytetów działań w obszarze promocji zdrowia dla mieszkańców powiatu kłodzkiego. Działania będą miały na celu przede wszystkim wczesne wykrycie chorób, które powinno doprowadzić do przywrócenia zdrowia, zmniejszenia zachorowalności w przyszłości oraz złagodzenie skutków wywołanych chorobami. Kształtowanie wiedzy i umiejętności zdrowego stylu życia powinno doprowadzić 4 Źródło: ( r.)

9 do wzrostu wiedzy i umiejętności w zakresie zachowań prozdrowotnych, całość działań określono jako Akademia Zdrowia. 4. Założenia Akademii Zdrowia na rok 2012 Proponowane założenia Akademii Zdrowia Powiatu Kłodzkiego na rok 2012 stanowią kontynuację działań podjętych w zakresie profilaktyki zdrowotnej w latach , które miały przede wszystkim na celu zwiększenie świadomości zdrowotnej mieszkańców powiatu poprzez edukację zdrowotną, upowszechnianie zachowań prozdrowotnych oraz prowadzenie działań promujących zdrowie. W całym przedsięwzięciu promocji zdrowia w roku 2012, rola powiatu polegać będzie na koordynacji oraz wsparciu finansowym części działań, a także organizacji szkoleń w ramach realizowanego Powiatowy Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata Jako priorytet działań w zakresie profilaktyki zdrowotnej w powiecie kłodzkim w roku 2012, proponuje się kontynuację działań w zakresie profilaktyki poprzez realizację programów profilaktycznych, takich jak: Prosto do Europy, Szkoła Rodzenia-DZIECIAK, Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata Tabela 1. Planowane nakłady finansowe na rok 2012 Nazwa programu Planowane nakłady Uwagi finansowe Kontynuacja programu p.n. Prosto do Europy 4 000zł Program profilaktyki zdrowotnej p.n. Prosto do Europy realizowany jest od 2007 roku przez SP ZOZ w Kontynuacja programu p.n. Szkoła Rodzenia Powiatowy Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata Kłodzku Organizacja Szkół Rodzenia postrzegana jest obecnie jako jedno z działań zmierzających do obniżenia występowania śmiertelności okołoporodowej noworodków na terenie województwa dolnośląskiego Poprzez realizację Programu zostaną podjęte działania w zakresie ochrony zdrowia

10 organizacja szkoleń. Źródło: opracowanie własne psychicznego dla mieszkańców powiatu kłodzkiego. Wykaz załączników do Akademii Zdrowia Powiatu Kłodzkiego na rok 2012 : 1. Załącznik nr 1 program p.n. Prosto do Europy, 2. Załącznik nr 2 program p.n. Szkoła Rodzenia-DZIECIAK, 3. Program p.n. Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata stanowi odrębny dokument przyjęty przez Radę Powiatu Kłodzkiego. Opracowanie: Małgorzata Felcenloben Jagoda Patkowska

11 NAZWA PROGRAMU: Prosto do Europy - Program przesiewowego wykrywania i korygowania wad postawy u dzieci i młodzieży. OKRES REALIZACJI PROGRAMU: r r. (kontynuacja- program realizowany jest w trybie ciągłym od 2008r.) AUTORZY PROGRAMU: mgr Ewa Ozimek specjalista fizjoterapii mgr Beata Nosek specjalista ds promocji zdrowia 1.OPIS PROBLEMU ZDROWOTNEGO: a) Problem zdrowotny Wady postawy stanowią problem społeczny w wielu kategoriach. Tak rodzinnej jak i ekonomicznej, edukacyjnej czy medycznej. Podawane przez liczne opracowania statystyczne wyniki wskazują na fakt, że wśród młodzieży szkolnej (wg wielu danych statystycznych) częstość występowania wad postawy jest zatrważająca. Zaniedbania z okresu dzieciństwa nie są wyłącznie defektem kosmetycznym. Nierzadko przypominają o sobie w życiu dorosłym w postaci zaburzeń krążeniowo-oddechowych, upośledzenia sprawności i wydolności ogólnej, zespołów bólowych kręgosłupa, bolesnej rwy kulszowej, zmian dyskopatycznych i zwyrodnieniowych. W roku 2005, w okresie 5 września do 15 listopada, w ramach programu przesiewowego Sprawdź swój kręgosłup, przebadano 4296 uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych Kłodzka i okolic, a do dalszego leczenia zakwalifikowano 1761 osób. Powyższe dane wskazują, że około 40 % osób objętych akcją profilaktyczną wymagało dalszych działań specjalistycznych. Ponownie w dniu 17 czerwca 2007 roku lekarze, pielęgniarki medycyny szkolnej i rehabilitanci przeprowadzili społecznie przy współpracy z Fundacją Polsat badania przesiewowe dla 826 uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. W wyniku badań stwierdzono u 273 uczniów poważne zmiany w obrębie kręgosłupa i wady postawy kwalifikujące do natychmiastowej rehabilitacji. Powyższe dane są alarmujące i stanowią podstawę do podjęcia zdecydowanych działań zmierzających do poprawy stanu zdrowia dzieci i młodzieży w w/w zakresie. b).epidemiologia: Przyczyny wad postawy są liczne. Poza przypadkami, w których ich podłożem są wady wrodzone lub określone schorzenia, wady postawy rozwijają się zwykle bez uchwytnej przyczyny. Znaczącą rolę odgrywają tu zapewne czynniki, powodujące częste przyjmowanie

12 nieprawidłowego układu ciała, prowadzące z czasem do rozwoju i utrwalenia się złego nawyku. Wśród wielu przyczyn wad postawy u dzieci należy wymienić: małą aktywność ruchową, przeciążenie pleców ciężkimi tornistrami szkolnymi, niedostosowane ławki szkolne, złe nawyki higieniczne i żywieniowe. Duży wpływ na powstanie wady postawy mają czynniki genetyczne i dziedziczne. Ponadto istotą zaburzeń w sferze czynników fizjologicznych dla dziecka z wadą postawy jest nawykowa nieprawidłowa postawa, która jest czymś naturalnym, zwykłym i nie wymagającym wysiłku (przyjmowana jest podświadomie). U podstaw tego rodzaju wad postawy leżą zaburzenia czucia głębokiego, osłabienie słuchu, krótkowzroczność, jak i stan psychiczny dziecka. Zaburzenia w sferze morfologicznej najczęściej polegają na: występowaniu dystonii mięśniowej, zespołów współdziałających na nierównomiernie rozłożonych siłach nacisku i pociągania w zakresie układu kostnego kręgosłupa, nadmiernym napięciu i rozciągnięciu pewnych grup więzadeł oraz części torebek stawowych. Ogromny wpływ mają również warunki środowiska zewnętrznego, w jakim żyje człowiek, stając się coraz częściej przyczyną niekorzystnych zmian w postawie ciała. c) Populacja podlegająca jednostce 8347 uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych dzieci w wieku przedszkolnym 6 d) Obecne postępowanie w omawianym problemie zdrowotnym ze szczególnym uwzględnieniem świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych: brak refundacji gimnastyki korekcyjnej przez NFZ e) Uzasadnienie potrzeby wdrożenia programu Wdrożenie programu, u dzieci daje szansę na uniknięcie poważnych schorzeń, ograniczających bądź wręcz uniemożliwiających realizację planów osobistych, wykonywanie wymarzonego zawodu. Umożliwia przywracanie dzieciom pełnej sprawności fizycznej, satysfakcji z poprawnie ukształtowanej sylwetki, a także pomoc w wyborze właściwego stylu życia. Buduje u dzieci świadomość aktywnego uczestnictwa w walce o własne zdrowie, sprzyja tym samym budowie zdrowego, sprawnego fizycznie społeczeństwa w przyszłości. 2.Cele programu: a) cel główny: Celem programu jest rozpoznanie stopnia zaawansowania wad postawy u dzieci w wieku 0-18 lat oraz przedsięwzięcie działań zmierzających do zahamowania procesu powstawania i utrwalania się tych wad oraz ich korekcja. b) cele szczegółowe: 5 Źródło: opracowanie własne pielęgniarki koordynującej w medycynie szkolnej Zespołu Opieki Zdrowotnej w Kłodzku, Kłodzko Źródło: dane statystyczne uzyskane z Urzędu Miasta w Kłodzku i Urzędu Gminy w Kłodzku

13 wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju psychofizycznego dzieci, rozwijanie i doskonalenie sprawności ruchowej, wyrównywanie zaburzeń w rozwoju motorycznym, rozwijanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych, zwiększenie świadomości zdrowotnej dzieci, młodzieży rodziców/opiekunów, nauczycieli w zakresie wad postawy, ich przyczyn, skutków oraz roli profilaktyki, kształtowanie nawyków prawidłowej postawy ciała u dzieci i młodzieży, wczesne wykrywanie nieprawidłowości w zakresie postawy ciała, zmniejszenie liczby dzieci i młodzieży z wadami postawy oraz ograniczenie ich następstw. c) oczekiwane efekty uświadomienie społeczeństwu słabej kondycji fizycznej najmłodszych Polaków oraz skutków jakie z tego faktu wypływają: społecznych, ekonomicznych itp. wzrost aktywności ruchowej dzieci i młodzieży, a przez to poprawa ogólnej sprawności fizycznej dzieci, zmniejszenie częstości występowania wadliwych postaw ciała u dzieci, wzrost świadomości uczniów i rodziców na temat wad postawy i zagrożeń z nich wynikających, wykształcenie u dzieci i młodzieży umiejętności poprawnej postawy ciała działania profilaktyczne, rehabilitacyjne ze szczególnym naciskiem na profilaktykę wad prowadzenie pracowni skupiających dzieci i młodzież z dysfunkcją postawy celem zapewnienia im świadczeń zdrowotnych d) mierniki efektywności odpowiadające celom programu - monitoring prowadzony przez pielęgniarki medycyny szkolnej - dokumentacja prowadzona przez lekarza poz i fizjoterapeutę 3.Adresaci programu (populacja programu) a) oszacowanie populacji, której włączenie do programu jest możliwe: u 3146 uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych rozpoznano wady postawy wymagające korekcji 7 10% populacji przedszkolaków (około 90osób) 7 Źródło: opracowanie własne pielęgniarki koordynującej w medycynie szkolnej Zespołu Opieki Zdrowotnej w Kłodzku, Kłodzko 2011

14 Zakładamy wykonanie około 1300 godzin ćwiczeń w formie gimnastyki indywidualnej lub grupowej b)tryb zapraszania do programu: - informacja dla rodziców poprzez dyrektorów przedszkoli, szkół itp., - informacja przekazana do placówek opieki zdrowotnej (podstawowa opieka zdrowotna, specjalistyka) -informacja przekazana do pielęgniarek ( higiena szkolna), -zamieszczenie informacji na stronie internetowej Zespołu Opieki Zdrowotnej w Kłodzku, -zamieszczenie informacji na stronie internetowej Starostwa Powiatowego w Kłodzku. 4.Organizacja programu: a)części składowe, etapy i działania organizacyjne; informacja o programie (promocja programu) rekrutacja (bilans w szkole, skierowanie od lekarza poz, skierowanie od lekarza specjalisty) udział w zajęciach korekcyjnych prowadzonych przez rehabilitanta w modelowej pracowni (wyposażenie pozyskano z Fundacji Polsat w 2007r.). organizowanie pogadanek na temat Profilaktyka zdrowych pleców przez pielęgniarki medycyny przy współpracy rehabilitanta kształtowanie aktywnego stosunku dzieci i młodzieży do własnego zdrowia i kondycji fizycznej. monitorowanie programu b) planowane interwencje indywidualna i grupowa gimnastyka korekcyjna c) kryteria i sposób kwalifikacji uczestników: - dzieci od 0-18 r. życia z wadami postawy Sposób kwalifikacji: W dokumencie pt. Badanie profilaktyczne ucznia (dotyczy 7-latków, 10-latków, 13- latków, 16-latków) pielęgniarka medycyny szkolnej dokonuje bilansu zdrowia i wyłapuje wady postawy i kręgosłupa. Lekarz poz przeprowadza badanie i podejmuje

15 decyzję dotyczącą włączenia ucznia do programu. W przypadku uczniów skierowanych do programu kserokopię w/w dokumentu otrzymuje fizjoterapeuta realizujący program. W przypadku dzieci w wieku przedszkolnym skierowanie do udziału w programie wystawia lekarz poz. d)zasady udzielania świadczeń Pracownia rehabilitacyjna funkcjonuje następująco: poniedziałek wtorek środa czwartek piątek Dostępność do świadczeń korekcyjnych w godzinach rannych i popołudniowych. e) sposób powiązania działań: Gimnastyka korekcyjna nie jest finansowana ze środków NFZ. f) sposób zakończenia działań wynik badania specjalistycznego u lekarza POZ lub innego specjalisty g) bezpieczeństwo planowanych interwencji przestrzeganie ustawy o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, przestrzeganie ustawy o ochronie danych osobowych, h) kompetencje Rehabilitant prowadzący zajęcia posiada następujące kwalifikacje: magister fizjoterapii, magister pedagogiki specjalnej, terapeuta PNF, terapeuta metody Weroniki Sherborne. Wyposażenie sali gimnastycznej: orbitrek, stepper, elongator, dwa zestawy wioseł, atlas, materace, drabinki, piłki thera band, piłki lekarskie, stoły rehabilitacyjne, ergonometry, laski gimnastyczne. i) dowody skuteczności Działania korekcyjne wymagają systematyczności i czasu. Są nie tylko elementem wpływającym na polepszenie się postawy, ale również stanowią metodę nauczania jak ćwiczyć w domu w celu uzyskania jak najlepszych efektów. k) opinie ekspertów

16 Uzasadnieniem realizacji programu są m.in. rekomendacje przygotowane przez zespół ekspertów na temat działań profilaktycznych w zakresie zapobiegania wadom postawy u dzieci i młodzieży. 8 l)informacje na temat podobnych programów Program jest realizowany w tut. Jednostce od 2008r. Zainteresowanie programem jest bardzo duże. Ilość chętnych do udziału w programie znacznie przekracza możliwości włączenia ich do programy ze względu na ograniczenia finansowe i organizacyjne. 5.Koszty a) planowane koszty całkowite l.p Rodzaj kosztów Ilość jedno stek Koszt jednostko wy (zł) Rodzaj miary Koszt całkowity (w zł) Koszt własny Z tego z wnioskow anej dotacji 1 Prowadzenie zajęć korekcyjnych 2 Koszty utrzymania poradni 3 Współpraca pielęgniarek medycyny szkolnej 12 m- cy 12 m- cy 12 m- cy 1045,33 1/3 etatu ,5 m-c W ramach zatrudnien ia w ZOZ Kłodzko Ogółem b) źródła finansowania Starostwo Powiatowe w Kłodzku zł Zespół Opieki Zdrowotnej w Kłodzku zł 6. Monitorowanie i ewaluacja a) ocena zgłaszalności do programu Ilość zgłoszeń w stosunku do ilości miejsc. Prawidłowo: wynik powyżej

17 b) ocena jakości świadczeń w programie ankieta c) ocena efektywności programu Ocena efektów udziału w programie dokonywana przez lekarza poz. 7.Okres realizacji programu r r. (zakładamy kontynuację w kolejnych latach dla zwiększenia efektywności programu). Piśmiennictwo 1. Nowotny J.(red.): Reedukacja posturalna w systemie stacyjnym, WSA Bielsko-Biała, Nowotny J.: Podstawowe problemy diagnostyki i terapii wad postawy ciała. W: Wady postawy ciała u dzieci i młodzieży. Profilaktyka Diagnostyka Terapia. (red. Nowotny J.). WSA, Bielsko-Biała, Nowotny-Czupryna O.: Profilaktyczne aspekty diagnostyki i terapii wad postawy ciała. W: Wady postawy ciała u dzieci i młodzieży. Profilaktyka Diagnostyka Terapia. (red. Nowotny J.). WSA, Bielsko-Biała, 2009.

18 Nazwa programu Szkoła Rodzenia Dzieciak Okres realizacji r r. (kontynuacja, ponieważ szkoła funkcjonuje od czerwca 2010r.) Autor programu mgr Beata Nosek specjalista ds promocji zdrowia Joanna Duda położna Beata Pers położna 1. Opis problemu zdrowotnego a. Problem zdrowotny Problemem zdrowotnym jest umieralność okołoporodowa zarówno martwych urodzeń jak i zgonów noworodków. Umieralność okołoporodowa w Polsce w roku 2009 wynosiła 7,2( ), a w województwie dolnośląskim 8,2 ( ). W 2010r. nastąpił spadek umieralności okołoporodowej: w Polsce 6,8( ), a w województwie dolnośląskim 7,1 ( ). Nadal jednak w województwie dolnośląskim na tle całego kraju wskaźnik umieralności należy do najwyższych w stosunku do pozostałych województw. 9 Szkoła Rodzenia Dzieciak prowadzona była dotychczas w okresie r r. b. Epidemiologia Konieczność funkcjonowania Szkoły Rodzenia jest zbieżne z celem operacyjnym nr 7 Narodowego Programu Zdrowia na lata , sformułowanym jako Poprawa opieki zdrowotnej nad matką, noworodkiem i małym dzieckiem. c. Populacja podlegająca jednostce samorządu terytorialnego i populacja kwalifikująca się do włączenia do programu. W powiecie kłodzkim zanotowano: - w 2009r urodzeń - w 2010r urodzeń 10 Zgodnie z danymi statystycznymi populacja kwalifikująca się do udziału w programie to około 1500 kobiet. d. Uzasadnienie potrzeby wdrożenia programu Potrzeba wdrożenia programu wynika z treści punktów 1a-1d. Współczynnik umieralności okołoporodowej w Kotlinie Kłodzkiej obniżył się w wyniku: - poprawy opieki nad matką i dzieckiem realizowanej przez ambulatoryjne i stacjonarne zakłady opieki zdrowotnej, która nastąpiła po podjętych działaniach nadzoru merytorycznego w ochronie zdrowia matki i dziecka, a także - powstania bezpłatnych przyszpitalnych szkół rodzenia finansowanych przez lokalne samorządy Źródło: dane GUS w: Dolnośląski Urząd Wojewódzki, Informacje o działalności oddziałów ginekologiczno-położniczych i neonatologicznych na Dolnym Śląsku w 2010 roku. Realizacja standardu opieki okołoporodowej w wybranych placówkach, Wrocław r Dolnośląski Urząd Wojewódzki, Informacje o działalności oddziałów ginekologiczno-położniczych i neonatologicznych na Dolnym Śląsku w 2010 roku. Realizacja standardu opieki okołoporodowej w wybranych placówkach, Wrocław r.

19 Również w Zespole Opieki Zdrowotnej w Kłodzku zanotowano 12 : Liczba urodzeń Liczba martwo urodzonych i zgonów noworodków Wskaźnik procentowy martwo urodzonych i zgonów noworodków w stosunku do ogólnej liczby urodzeń ,00% ,60% W/w dane uzasadniają potrzebę kontynuacji programu w 2012r. Ponadto w opinii położnych i lekarzy ginekologów kobiety, które uczestniczyły w Szkole Rodzenia Dzieciak (ostatnie 1,5 roku) lepiej współpracują w trakcie porodu. 2. Cele programu a. Cel główny - ograniczenie umieralności okołoporodowej, zarówno martwych urodzeń jak i zgonów noworodków b. Cele szczegółowe - przygotowanie przyszłych rodziców do bezpiecznego odbycia ciąży, bezpiecznego oraz aktywnego porodu i połogu, - przygotowanie przyszłych rodziców jak opiekować się noworodkiem, niemowlęciem, - propagowanie karmienia naturalnego, - nauka dialogu z dzieckiem w wewnątrzmacicznej fazie rozwoju. c. Oczekiwane efekty - zmniejszenie liczby martwych urodzeń i zgonów noworodków, - bezpieczne odbycie ciąży, - bezpieczny oraz aktywny poród i połóg, d. Mierniki efektywności odpowiadające celom programu - ankieta - odsetek martwych urodzeń i zgonów noworodków w stosunku do ogólnej liczby porodów 3. Adresaci programu (populacja programu) a. Oszacowanie populacji, której włączenie do programu jest możliwe. 50 kobiet z osobą towarzyszącą b. Tryb zapraszania do programu - informacja na stronie internetowej SPZOZ Zespołu Opieki Zdrowotnej w Kłodzku, - informacja na stronie internetowej Starostwa Powiatowego w Kłodzku w Kłodzku, - ulotki informacyjne - rozesłanie informacji do wszystkich poradni ginekologiczno-położniczych w powiecie kłodzkim 12 Źródło: Statystyka Medyczna Zespołu Opieki Zdrowotnej w Kłodzku

20 4. Organizacja programu a. Części składowe, etapy i działania organizacyjne Kurs trwa 10 tygodni Zajęcia odbywają się 2 razy w tygodniu po 2 godziny (120 minut) Ogólna liczba zajęć 40 godzin w tym: 20 godzin zajęć teoretycznych w tym ćwiczeń umiejętności, 20 godzin ćwiczeń gimnastycznych. Grupa nie przekracza: na zajęciach teoretycznych 10 kobiet ciężarnych z osobami towarzyszącymi, na ćwiczeniach gimnastycznych 6 kobiet ciężarnych z osobami towarzyszącymi Organizator szkoły rodzenia ustala harmonogram zajęć dla grupy. Harmonogram otrzymuje każdy z uczestników (para) b. Planowane interwencje - ćwiczenia gimnastyczne - zajęcia teoretyczne c. Kryteria i sposób kwalifikacji uczestników Kobiety od hbd. ciąży Ciężarnej towarzyszy osoba zgodnie z jej wyborem. Kobiety zainteresowane szkołą rodzenia składają pisemne zgłoszenia. Przedstawiają decyzję lekarza ginekologa/położnika, którą organizator dołącza do prowadzonej dokumentacji. Okazują położnej kartę przebiegu ciąży i USG. d. Zasady udzielania świadczeń w ramach Świadczenie udzielane są dwa razy w tygodniu w godzinach popołudniowych. Szkoła prowadzona jest w budynku Przychodni znajdującym się w centrum miasta powiatowego, co pozwala na maksymalną dostępność do świadczeń oferowanych w Szkole Rodzenia. e. Sposób powiązania działań programu ze świadczeniami zdrowotnymi finansowanymi ze środków publicznych Działania programu stanowią świadczenia niedostępne w systemie opieki zdrowotnej, ale stanowią bardzo istotny element opieki okołoporodowej f. Sposób zakończenia udziału w programie i możliwości kontynuacji otrzymywania świadczeń zdrowotnych przez uczestników programu, jeżeli istnieją wskazania. Pacjentka otrzymuje zaświadczenie o udziale w szkole rodzenia oraz informację o możliwości udziału w szkole w przypadku kolejnej ciąży. g. Bezpieczeństwo planowanych interwencji Pomieszczenia spełniają wymogi bezpieczeństwa i sanitarne potwierdzone pozytywną opinią Sanepidu. Wyposażenie Szkoły Rodzenia zapewnia możliwość realizacji programu. Dane osobowe przechowywane są w szafie zamykanej na klucz. h. Kompetencje/warunki niezbędne do realizacji programu Kwalifikacje realizatorów programu:

21 1. 2 położne z ukończonym kursem z zakresu organizowania i prowadzenia szkoły rodzenia 2. lekarz ginekolog/ położnik 3. lekarz pediatra 4. psycholog i. Dowody skuteczności planowanych działań (zgodnie z art. 31 a ust.1 pkt. 4,5 i ustawy(1)) i. Opinie ekspertów klinicznych Pozytywne opinie dotyczące funkcjonowania Szkół Rodzenia potwierdzają badania przeprowadzone przez Wydział Polityki Społecznej Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu 13 ii. Zalecenia, wytyczne i standardy dotyczące postępowania w problemie zdrowotnym, którego dotyczy wniosek Organizacja szkół rodzenia na Dolnym Śląsku,Dolnośląskie Centrum Zdrowia Publicznego we Wrocławiu, 2009 iv. Informacje nt. podobnych programów zdrowotnych wykonywanych w zgłaszającej program lub w innych jednostkach samorządu terytorialnego (jeżeli są dostępne). - Szkoła Rodzenia Dzieciak (czerwiec 2010r r. w trybie ciągłym ) - Program Nauki Samobadania Piersi (program edukacyjny realizowany w Poradniach Ginekologiczno- Położniczych w Kłodzku i w Nowej Rudzie. 5. Koszty a. koszty jednostkowe zgodnie z cennikiem Zespołu Opieki Zdrowotnej w Kłodzku: 500zł/ od osoby wraz z osobą towarzyszącą (za parę) b. planowane koszty całkowite 10 kobiet (1 cykl) x 5 cykli w ciągu roku x 500 zł = zł c. źródła finansowania, partnerstwo zł dofinansowanie ze Starostwa Powiatowego (umowa o dotację) zł środki własne (ewentualnie dopłaty ze strony uczestników) 6. Monitorowanie i ewaluacja a. Ocena zgłaszalności do programu Ilość zgłoszeń w stosunku do ilości miejsc. Prawidłowo: wynik powyżej 1. b. Ocena jakości świadczeń w programie - ankieta (stopień satysfakcji uczestników powyżej 3 w skali od 1 do 5) - pozytywna opinia z wizytacji przeprowadzonej przez Wydział Polityki Społecznej Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu c. Ocena efektywności programu - odsetek martwych urodzeń i zgonów noworodków w stosunku do ogólnej liczby porodów (porównanie z poprzednimi latami, zanim funkcjonowała Szkoła Rodzenia) 7. Okres realizacji programu r r. (kontynuacja, ponieważ szkoła funkcjonuje od czerwca 2010r.) 13 Źródło: dane GUS w: Dolnośląski Urząd Wojewódzki, Informacje o działalności oddziałów ginekologiczno-położniczych i neonatologicznych na Dolnym Śląsku w 2010 roku. Realizacja standardu opieki okołoporodowej w wybranych placówkach, Wrocław r.