Standardy wymagań Historia i społeczeństwo. Historia wokół nas. Klasa 5

Transkrypt

1 Standardy wymagań Historia i społeczeństwo. Historia wokół nas. Klasa 5 Temat dobrą; na CZĘŚĆ I. CYWILIZACJE NAD WIELKIMI RZEKAMI. Czas w historii.. Chronologia nauka o mierzeniu czasu. 2. Epoki historyczne i wielkie wydarzenia. 3. Fakty historyczne i daty. 4. Oś czasu, czyli jak porządkujemy kolejność wydarzeń. chronologia i jej znaczenie dla pracy historyka podział dziejów na ery i epoki porządkowanie dziejów w kolejności chronologicznej oś czasu, określanie wieku umieszczanie wydarzeń na osi czasu pojęcia: chronologia, nasza era, przed naszą erą, epoki historyczne, starożytność, średniowiecze, nowożytność, współczesność I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego: okres p.n.e., n.e., tysiąclecie, wiek, rok; przyporządkowuje fakty historyczne datom; oblicza upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszcza je na linii chronologicznej; dostrzega związki teraźniejszości z przeszłością. wyjaśnia, do czego służy oś czasu wymienia epoki historyczne rozumie, co oznacza pojęcie chronologia tysiąclecie, wiek, półwiecze umieszcza daty na osi czasu w kolejności chronologicznej wyjaśnia skróty p.n.e., n.e. określa wiek danego wydarzenia wymienia epoki historyczne w kolejności chronologicznej oblicza czas, jaki upłynął między wydarzeniami określa wiek wydarzeń historycznych i połowę wieku wymienia wydarzenie, jakie zostało uznane za początek naszej ery zna daty graniczne epok historycznych, wie, co się wtedy wydarzyło wyjaśnia, czym są fakty historyczne podaje definicję chronologii epoki historyczne bezbłędnie umieszcza daty na osi chronologicznej i określa, czy jest to pierwsza, czy druga połowa wieku samodzielnie układa oś czasu swojej rodziny, przedstawia wydarzenia w porządku chronologicznym i je opisuje 2

2 dobrą; na POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI JAK NAZYWAMY EPOKI, JAK LICZYMY CZAS? Czas w historii. jw. wyjaśnia, do czego służy oś czasu wymienia epoki historyczne rozumie, co oznacza pojęcie chronologia tysiąclecie, wiek, półwiecze umieszcza daty na osi czasu w kolejności chronologicznej wyjaśnia skróty p.n.e., n.e. określa wiek danego wydarzenia wymienia epoki historyczne w kolejności chronologicznej oblicza czas, jaki upłynął między wydarzeniami określa wiek wydarzeń historycznych i połowę wieku wymienia wydarzenie, jakie zostało uznane za początek naszej ery zna daty graniczne epok historycznych, wie co się wtedy wydarzyło wyjaśnia, czym są fakty historyczne podaje definicję chronologii epoki historyczne bezbłędnie umieszcza daty na osi chronologicznej i określa, czy jest to pierwsza, czy druga połowa wieku samodzielnie układa oś czasu swojej rodziny, przedstawia wydarzenia w porządku chronologicznym i je opisuje 2. Nad Eufratem i Tygrysem.. Kraina między rzekami. 2. Rzeka to życie, i to całkiem wygodne. 3. Potężne mury miast. 4. U wrót świątyni. 5. Pismo i inne mapa położenie geograficzne Mezopotamii sieć kanałów nawadniających i ich znaczenie dla rolnictwa życie codzienne w Mezopotamii lud Sumerów architektura Temat spoza PP. III. Tworzenie narracji historycznej. mapie Mezopotamię wygląd bramy Isztar wyjaśnia, czym było pismo klinowe wymienia co najmniej jeden mapie Tygrys i Eufrat krótko omawia znaczenie kanałów nawadniających dla rozwoju rolnictwa w Mezopotamii wie, kim byli Sumerowie cywilizacja omawia życie codzienne i zajęcia Sumerów opowiada, jak wyglądały miasta w Mezopotamii wyjaśnia pochodzenie nazwy Babilonia położenie geograficzne Mezopotamii z uwzględnienie m wpływu środowiska na życie ludzi omawia znaczenie wynalezienia koła i pisma dla samodzielnie analizuje tekst źródłowy dotyczący praw ustanowionych przez Hammurabiego wskazuje wpływy cywilizacji babilońskiej na dzieje ludzkości bezbłędnie 2

3 dobrą; na wynalazki mieszkańców Mezopotamii. 6. Co to jest prawo i po co je wymyślono? i wynalazki starożytnych Sumerów prawo Hammurabiego pojęcia: Babilonia, miasto-państwo, ziggurat, pismo klinowe, cywilizacja, kanał nawadniający, prawo, kodeks wynalazek Sumerów wie, kim był Hammurabi ilustracji opisuje wygląd zigguratu wymienia wynalazki Sumerów zna zasadę kodeksu Hammurabiego oko za oko, ząb za ząb omawia wygląd babilońskich świątyń i religijność Sumerów osi czasu datę wynalezienia pisma rozwoju człowieka wymienia nauki, które rozwinęły się w Babilonii Mezopotamia uważana jest za obszar, w którym narodziła się pierwsza cywilizacja wskazuje obszar Mezopotamii na mapie posługuje się osią czasu; odczytuje czas trwania cywilizacji Mezopotamii pamięta, że wynalezienie pisma uczeni uznali za początek epoki starożytności 3. W Egipcie faraonów.. O rzece, która żywiła Egipcjan. 2. O tym, czego Egipcjanom nie brakowało, i o tym, co musieli sprowadzać. 3. Państwo, władca i jego lud. 4. Bogowie i kapłani. mapa położenie geograficzne Egiptu znaczenie Nilu i jego wylewów dla rozwoju Egiptu egipskie rolnictwo i handel życie codzienne w egipskim domu faraon władca Egiptu Temat spoza PP. III. Tworzenie narracji historycznej. mapie Egipt i Nil wyjaśnia, kim był faraon wygląd piramidy podaje kilka informacji na temat pozycji kapłanów w państwie egip- faraon, piramida, papirus, mumia wymienia imiona kilku egipskich bogów opowiada, jak wyglądało życie codzienne w starożytnym Egipcie wyjaśnia, dlacze- Egipt nazywano darem Nilu podział społeczeństwa egipskiego omawia pracę egipskich rolników wyjaśnia, jak produkowano papirus omawia religijność starożytnych Egip- życie codzienne w starożytnym Egipcie omawia znaczenie odkrycia grobu Tutenchamona dla poznania kultury starożytnego Egiptu wyjaśnia, na czym polegał wskazuje wpływy kultury starożytnego Egiptu na kulturę współczesną przygotowuje prezentację na temat zabytków z czasów starożytnych, jakie do dziś można zobaczyć w Egipcie 3

4 dobrą; na 5. Urzędnicy i pisarze. 6. Zapisane na zwojach papirusu. wierzenia starożytnych Egipcjan społeczeństwo egipskie rolnicy, urzędnicy i kapłani piramidy i papirus pojęcia: faraon, mumia, piramidy, papirus skim go Egipcjanie mumifikowali ciała zmarłych omawia, czym zajmowali się w Egipcie urzędnicy i pisarze symbole władzy faraona cjan zakres władzy faraona hierarchiczny podział społeczeństwa egipskiego 4. Palestyna i jej mieszkańcy.. Ziemia Obiecana. 2. Trudna droga do Ziemi Obiecanej. 3. Wiara w jedynego Boga. 4. O tym, jak powstało królestwo Izraela. 5. Walka Dawida z Goliatem. 6. O wielkich królach Izraela. mapa położenie geograficzne Palestyny Abraham i jego wędrówka do Ziemi Obiecanej Mojżesz i wyprowadzenie Izraelitów z Egiptu Dziesięcioro Przykazań Walka Dawida z Goliatem świątynia Salomona w Jerozolimie i Arka Przymierza Biblia Stary Temat spoza PP III. Tworzenie narracji historycznej. pokazuje na mapie Palestynę i wyjaśnia, dlaczego została nazwana Ziemią Obiecaną wie, kim byli Abraham, Mojżesz, Dawid, Goliat i Salomon wygląd świątyni Salomona pokazuje na mapie drogę Abrahama z Ur do Kanaan streszcza opowieść o walce Dawida z Goliatem wyjaśnia, skąd Izraelici otrzymali Dziesięcioro Przykazań wie, czym była Arka Przymierza Biblia, Stary Te- położenie geograficzne Palestyny Izraelici trafili do Egiptu omawia znaczenie Dziesięciorga Przykazań wie, kim byli Filistyni i jaką rolę odegrali w historii Izraela porównuje religię Izraelitów do wierzeń starożytnych Egipcjan i Sumerów omawia symbolikę Świątyni Jerozolimskiej wyjaśnia znaczenie powiedzenia walka Dawida z Goliatem wie, czym jest Ściana Płaczu wskazuje podobieństwa i różnice między religią Izraelitów a religią Egipcjan i Sumerów 4

5 dobrą; na Testament pojęcia: Ziemia Obiecana, Arka Przymierza, Biblia, Stary Testament stament, Arka Przymierza, Tora 5. Od obrazków do liter.. Ludzie i pismo. 2. Materiały pisarskie. znaczenie pisma dla dziejów człowieka pojęcia: pismo obrazkowe, pismo klinowe, hieroglify, alfabet fenicki, alfabet grecki, alfabet rzymski, średniowieczna łacina dawne y pisarskie: tabliczki z gliny, papirus, skorupki rozbitych naczyń, pergamin 9. Fundamenty Europy. Uczeń: ) wyjaśnia znaczenie wynalazku pisma dla wspólnoty ludzkiej. własnymi słowami wyjaśnia, czym jest pismo wymienia co najmniej dwa rodzaje dawnego pisma podaje przykłady ów piśmienniczych podaje przykłady pisma obrazkowego i przykłady pisma alfabetycznego wie, kto wynalazł najstarszy alfabet wymienia najstarsze y piśmiennicze pergamin, papirus podaje definicję pojęcia pismo krótko charakteryzuje różne rodzaje pisma omawia znaczenie pisma dla rozwoju ludzkości porównuje pismo obrazkowe z pismami fonetycznymi potrafi dopasować rodzaj u pisarskiego do rodzaju pisma przedstawia ewolucję pisma od pisma rysunkowego do alfabetycznego ocenia, który rodzaj pisma wywarł największy wpływ na rozwój ludzkości potrafi dopasować rodzaj u pisarskiego do rodzaju pisma wyjaśnia, dlaczego właśnie taki rodzaj u pisarskiego był używany samodzielnie formułuje wypowiedź na temat ewolucja pisma od pisma obrazkowego do współczesnego alfabetu 5

6 dobrą; na POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI CYWILIZAJE NAD WIELKIMI RZEKAMI. 2. Nad Eufratem i Tygrysem. 3. W Egipcie faraonów. 4. Palestyna i jej mieszkańcy. 5. Od obrazków do liter. jw. mapie Mezopotamię wygląd bramy Isztar wie, co to było pismo klinowe wymienia co najmniej jeden wynalazek Sumerów wie, kim był Hammurabi mapie Egipt i Nil wie, kim był faraon wygląd piramidy podaje kilka informacji na temat pozycji kapłanów mapie Tygrys i Eufrat krótko omawia znaczenie kanałów nawadniających dla rozwoju rolnictwa w Mezopotamii wie, kim byli Sumerowie ilustracji opisuje wygląd zigguratu cywilizacja omawia życie codzienne i zajęcia Sumerów opisuje wygląd miast w Mezopotamii wyjaśnia pochodzenie nazwy Babilonia położenie geograficzne Mezopotamii z uwzględnieniem wpływu środowiska na życie ludzi omawia znaczenie wynalezienia koła i pisma dla rozwoju człowieka wie, jakie nauki rozwinęły się w Babilonii samodzielnie analizuje tekst źródłowy dotyczący praw ustanowionych przez Hammurabiego opisuje i podkreśla wpływ cywilizacji babilońskiej na dzieje ludzkości 2 6

7 dobrą; na w państwie egipskim pokazuje na mapie Palestynę i wyjaśnia, dlaczego została nazwana Ziemią Obiecaną wie, kim byli Abraham, Mojżesz, Dawid, Goliat i Salomon wygląd świątyni Salomona własnymi słowami wyjaśnia, czym jest pismo wymienia co najmniej dwa rodzaje dawnego pisma podaje przykłady ów piśmienniczych wymienia wynalazki Sumerów zna zasadę kodeksu Hammurabiego oko za oko, ząb za ząb faraon, piramida, papirus, mumia wymienia imiona kilku egipskich bogów wie, jak wyglądało życie codzienne w starożytnym Egipcie Egipcjanie mumifikowali ciała zmarłych wie, czym zajmowali się w Egipcie urzędnicy i pisarze symbole władzy faraona pokazuje na omawia wygląd babilońskich świątyń i religię Sumerów Egipt nazywano darem Nilu podział społeczeństwa egipskiego omawia pracę egipskich rolników wie, jak produkowano papirus omawia religię starożytnych Egipcjan zakres władzy faraona położenie geograficzne Palestyny Izraelici trafili do Egiptu omawia znaczenie religii w życiu Izra- Mezopotamia uważana jest za obszar, w którym narodziła się pierwsza cywilizacja życie codzienne w starożytnym Egipcie omawia znaczenie odkrycia grobu Tutenchamona dla poznania kultury starożytnego Egiptu wyjaśnia, na czym polegał hierarchiczny podział społeczeństwa egipskiego porównuje religię Izraelitów do wierzeń starożytnych Egip- wskazuje wpływ kultury starożytnego Egiptu na kulturę współczesną przygotowuje prezentację na temat zabytków z czasów starożytnych, jakie do dziś można zobaczyć w Egipcie wskazuje podobieństwa i różnice między religią Izraelitów a religią Egipcjan i Sumerów samodzielnie formułuje wypowiedź na temat ewolucja pisma od pisma obrazkowego do współczesnego alfabetu 7

8 dobrą; na mapie drogę Abrahama z Ur do Kanaan streszcza opowieść o walce Dawida z Goliatem wyjaśnia, skąd Izraelici otrzymali Dziesięcioro Przykazań wie, czym była Arka Przymierza Biblia, Stary Testament, Arka Przymierza, Tora podaje przykłady pisma obrazkowego i przykłady pisma alfabetycznego wie, kto wynalazł najstarszy alfabet wymienia najstarsze y piśmiennicze elitów wie, kim byli Filistyni i jaką rolę odegrali w historii Palestyny podaje definicję pojęcia pismo krótko charakteryzuje różne rodzaje pisma omawia znaczenie pisma dla rozwoju ludzkości porównuje pismo obrazkowe z pismami fonetycznymi potrafi dopasować rodzaj u pisarskiego do rodzaju pisma cjan i Sumerów omawia symbolikę Świątyni Jerozolimskiej wyjaśnia znaczenie powiedzenia walka Dawida z Goliatem wie, czym jest Ściana Płaczu przedstawia ewolucję pisma od pisma rysunkowego do alfabetycznego ocenia, który rodzaj pisma wywarł największy wpływ na rozwój ludzkości potrafi dopasować rodzaj u pisarskiego do rodzaju pisma wyjaśnia, dlaczego właśnie 8

9 dobrą; na pergamin, papirus taki rodzaj u pisarskiego był używany CZĘŚĆ II. STAROŻYTNI GRECY 6. W ojczyźnie starożytnych Greków.. Kraina Greków. 2. Życie w greckiej polis. 3. Na greckiej agorze. 4. W greckim domu. mapa położenie geograficzne Grecji Hellada i Hellenowie kolonizacja grecka greckie polis co się działo na greckiej agorze życie codzienne starożytnych Greków pojęcia: polis, kolonizacja 9. Fundamenty Europy. Uczeń: ) opisuje życie w Atenach peryklejskich. mapie Grecję rysunku omawia życie codzienne w greckiej polis wie, co oznacza pojęcie Hellada i Hellenowie własnymi słowami wyjaśnia pojęcie demokracja budowę greckich statków handlowych wie, jak funkcjonowała demokracja ateńska agora barbarzyńca, kolonie, polis omawia położenie geograficzne i warunki naturalne Grecji wyjaśnia, kto w greckim polis mógł zostać obywatelem opisuje funkcje greckiej agory opisuje życie codzienne greckiej rodziny u ikonograficznego opisuje grecki dom omawia przyczyny i skutki kolonizacji greckiej wie, czym zajmowała się rada pięciuset porównuje demokrację ateńską ze współczesnym ustrojem Polski 9

10 dobrą; na 7. Ateny i Sparta.. Ateny państwo wolnych obywateli. 2. Sparta państwo żołnierzy. 3. W obronie przed wspólnym wrogiem. 4. Wojny Greków z Persami. mapa demokracja ateńska Perykles najwybitniejszy przywódca Aten wychowanie spartańskie wygląd i uzbrojenie spartańskiego hoplity Persja zagrożenie dla greckich polis wojny Greków z Persami Leonidas i klęska w wąwozie Termopile jako przykład wielkiej odwagi i patriotyzmu greckie okręty bojowe pojęcia: obywatel, demokracja, zgromadzenie ludowe, agora, wychowanie spartańskie, ho- 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 2) opisuje życie w Atenach peryklejskich. mapie Ateny i Spartę wyjaśnia, jak funkcjonowała demokracja ateńska wyjaśnia, co oznacza, że Sparta była państwem żołnierzy wie, z kim Grecy toczyli wojny w V w. p.n.e. wyjaśnia, do czego służyły ostrakony krótko omawia najważniejsze cechy demokracji ateńskiej wie, kim byli: Perykles, Miltiades, Leonidas i Kserkses, ilustracji opisuje uzbrojenie hoplity krótko omawia przebieg i wynik wojen greckoperskich przedstawia w kolejności chronologicznej najważniejsze bitwy wojen grecko-perskich ustrój Sparty wyjaśnia, kim byli Persowie i dlaczego ruszyli z wyprawą przeciwko państwom greckim wyjaśnia, na czym polegało spartańskie wychowanie porównuje ustrój Aten i Sparty, wskazuje zalety i wady każdego z nich przedstawia na mapie i szczegółowo omawia przebieg wojen grecko-perskich korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych wyszukuje informacje o polskich Termopilach i przygotowuje na ten temat prezentację 0

11 dobrą; na plita 8. Kultura Greków.. Najtrudniejsze pytania. 2. W poszukiwaniu dobra. 3. O laur zwycięstwa, czyli coś dla tych, którzy lubią sport. 4. Na Olimpie. 5. Wszystko dla bogów. 6. Bogowie i herosi. 7. Muzyka i teatr. narodziny filozofii Herodot ojcem historii wielcy greccy filozofowie: Heraklit z Efezu, Sokrates, Platon i Arystoteles starożytne igrzyska i olimpiada bogowie i herosi starożytnych Greków w greckim teatrze greckie malarstwo wazowe pojęcia: filozofia, polityka, ambrozja, mit, olimpiada, igrzyska, kultura, teatr, mitologia, Olimp, bogowie olimpijscy, świąty- 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 2) opisuje życie w Atenach peryklejskich, używając pojęć: teatr, filozofia, bogowie olimpijscy (Zeus, Atena, Apollo), mity (Herakles, Odyseusz), olimpiada. wymienia co najmniej jednego z wielkich greckich filozofów wie, w którym wieku p.n.e. odbyły się pierwsze igrzyska starożytne wymienia kilku greckich bogów opowiada co najmniej jeden mit wie, że Grecy byli twórcami teatru wygląd teatru greckiego krótko omawia przebieg starożytnych igrzysk wymienia cechy charakterystyczne religijności starożytnych Greków wie, kim byli Herodot, Sokrates, Platon i Arystoteles filozofia, olimpiada, igrzyska, mit, ambrozja, teatr, Olimp, bogowie olimpijscy, heros, teatr grecki wyjaśnia, skąd się wzięła filozofia omawia poglądy Platona i Arystotelesa na temat dobra przedstawia przebieg starożytnych igrzysk opowiada mity o Heraklesie i Odyseuszu Herodota nazywamy ojcem historii wymienia greckich bogów i dziedziny, jakimi się opiekowali porównuje igrzyska starożytne do igrzysk nowożytnych, wskazuje cechy wspólne i różnice porównuje teatr grecki do teatru współczesnego łączy pochodzenie igrzysk z obchodami świąt na cześć Zeusa, a korzenie teatru z uroczystościami na cześć Dionizosa samodzielnie zbiera i prezentuje informacje dotyczące wskrzeszenia idei igrzysk w XIX wieku wymienia słowa pochodzenia greckiego (np.: gimnazjum, geografia, biologia, stadion, biblioteka)

12 dobrą; na nia grecka, teatr grecki 9. Architekci i rzeźbiarze.. Świątynie na Akropolu. 2. Rzeźby, kamienne posągi i malowidła. Akropol wzgórze wielu świątyń porządki architektoniczne greckich kolumn greckie rzeźby i ich znaczenie dla rozwoju sztuki pojęcia: Akropol, świątynia Ateny, Zeus Olimpijski, Fidiasz greckie malarstwo wazowe styl czarnofigurowy i czerwonofigurowy 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 2) opisuje życie w Atenach peryklejskich. wygląd Akropolu wymienia co najmniej jedną cechę charakterystyczną greckich rzeźb i posągów odróżnia styl czarnofigurowy od czerwonofigurowego umieszcza na osi chronologicznej V w. p.n.e. okres rozkwitu kultury greckiej wymienia porządki architektoniczne greckich kolumn wie, komu była poświęcona największa świątynia ateńskiego Akropolu opowiada, jak wyglądał Partenon wie, kim był Fidiasz wymienia cechy charakterystyczne greckiej architektury opowiada, jak Grecy rzeźbili i ozdabiali rzeźby i posągi styl czarnofigurowy i czerwonofigurowy greckiego malarstwa wazowego wyjaśnia, na czym polegał wpływ kultury greckiej na inne regiony Morza Śródziemnego i Morza Czarnego samodzielnie zastanawia się, jakim źródłem historycznym są dla nas dzieła sztuki wskazuje wpływy architektury greckiej na style architektoniczne późniejszych epok 2

13 dobrą; na POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SRAWDZIAN WIADOMOŚCI O STAROŻYTNYCH GREKACH. 6. W ojczyźnie starożytnych Greków. 7. Ateny i Sparta. 8. Kultura Greków. 9. Architekci i rzeźbiarze jw. mapie Grecję rysunku omawia życie codzienne w greckiej polis wie, co oznacza pojęcie Hellada i Hellenowie demokracja mapie Ateny i Spartę opisuje, jak funkcjonowała demokracja ateńska wyjaśnia, co oznacza, że Sparta była państwem żołnierzy wie, z kim Grecy toczyli wojny w V w. p.n.e. wymienia co najmniej jednego z wielkich grec- ilustracji omawia budowę greckich statków handlowych wie, jak funkcjonowała demokracja ateńska agora barbarzyńca, kolonie, polis wyjaśnia, do czego służyły ostrakony krótko omawia najważniejsze cechy demokracji ateńskiej wie, kim byli: Perykles, Miltiades, Leonidas i Kserkses ilustracji opisuje uzbrojenie hoplity krótko omawia przebieg i wynik omawia położenie geograficzne i warunki naturalne Grecji wyjaśnia, kto w greckim polis mógł zostać obywatelem opowiada, jaką funkcję pełniła grecka agora opisuje życie codzienne greckiej rodziny u ikonograficznego opisuje grecki dom przedstawia w kolejności chronologicznej najważniejsze bitwy wojen grecko-perskich ustrój Sparty wyjaśnia, kim byli Persowie i dlaczego ruszyli z wyprawą przeciwko pań- omawia przyczyny i skutki kolonizacji greckiej wie, czym zajmowała się rada pięciuset porównuje ustrój Aten i Sparty, wskazuje zalety i wady każdego z nich przedstawia na mapie i szczegółowo omawia przebieg wojen grecko-perskich porównuje igrzyska starożytne do igrzysk nowożytnych, wskazuje cechy wspólne i różnice porównuje teatr grecki do teatru porównuje demokrację ateńską ze współczesnym ustrojem Polski korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych wyszukuje informacje o polskich Termopilach i przygotowuje na ten temat prezentację samodzielnie zbiera i prezentuje informacje dotyczące wskrzeszenia idei igrzysk w XIX wieku wymienia słowa pochodzenia greckiego (np.: gimnazjum, geografia, biologia, stadion, bibliote- 2 3

14 dobrą; na kich filozofów wie, w którym wieku p.n.e. odbyły się pierwsze igrzyska starożytne wymienia kilku greckich bogów opowiada co najmniej jeden mit wie, że Grecy byli twórcami teatru wygląd teatru greckiego wygląd Akropolu wymienia co najmniej jedną cechę charakterystyczną greckich rzeźb i posągów odróżnia styl czarnofigurowy od czerwonofiguwojen greckoperskich krótko omawia przebieg starożytnych igrzysk wymienia cechy charakterystyczne religii starożytnych Greków wie, kim byli Herodot, Sokrates, Platon i Arystoteles filozofia, olimpiada, igrzyska, mit, ambrozja, teatr, Olimp, bogowie olimpijscy, heros, teatr grecki umieszcza na osi chronologicznej V w. p.n.e. okres rozkwitu kultury greckiej wymienia porządki architektoniczne greckich stwom greckim wyjaśnia, na czym polegało spartańskie wychowanie wyjaśnia, skąd się wzięła filozofia omawia poglądy Platona i Arystotelesa na temat dobra przedstawia przebieg starożytnych igrzysk opowiada mity o Heraklesie i Odyseuszu Herodota nazywamy ojcem historii wymienia greckich bogów i dziedziny, jakimi się opiekowali wymienia cechy charakterystyczne greckiej architektury opowiada, jak Grecy rzeźbili i ozdabiali rzeźby i posągi współczesnego łączy pochodzenie igrzysk z obchodami świąt na cześć Zeusa, a korzenie teatru z uroczystościa mi na cześć Dionizosa wyjaśnia, na czym polegał wpływ kultury greckiej na inne regiony Morza Śródziemnego i Morza Czarnego samodzielnie zastanawia się, jakim źródłem historycznym są dla nas dzieła sztuki ka) wskazuje wpływy architektury greckiej na style architektoniczne późniejszych epok 4

15 dobrą; na rowego kolumn wie, komu była poświęcona największa świątynia ateńskiego Akropolu opowiada, jak wyglądał Partenon wie, kim był Fidiasz styl czarnofigurowy i czerwonofigurowy greckiego malarstwa wazowego CZĘŚĆ III. STAROŻYTNI RZYMIANIE 0. W starożytnym Rzymie.. O mieście na siedmiu wzgórzach. 2. Rzym i jego mieszkańcy. 3. O wilczycy, podróżniku i o tym, jak powstał Rzym. 4. O królach i urzędnikach rzymskich. położenie geograficzne Rzymu i jego rozwój terytorialny życie codzienne w starożytnym Rzymie założenie Rzymu i legendy związane z tym wydarzeniem Rzym republiką pojęcia: senat, zgromadzenie ludowe, republi- 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 2) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu. mapie Półwysep Apeniński osi chronologicznej wiek, w którym założono Rzym ilustracji opisuje wygląd rzymskiej ulicy opowiada co najmniej jedną legendę związaną z założeniem podaje datę założenia Rzymu Imperium Rzymskie wymienia uprawnienia zgromadzenia ludowego, senatu, trybunów ludowych i konsulów opowiada legendy o założeniu Rzymu wie, kto mógł omawia położenie i warunki geograficzne Rzymu wymienia przyczyny rozwoju Rzymu opowiada o rzymskim senacie wyjaśnia, w jakich okolicznościach Rzym stał się republiką na osi chronologicznej umieszcza daty założenia Rzymu i wprowadzenia re- porównuje opowieści o założeniu Rzymu z ustaleniami historyków planu omawia rozwój terytorialny Rzymu porównuje ustrój republikańskiego Rzymu z demokracją porównuje ustrój demokracji rzymskiej ze współczesną demokracją 5

16 dobrą; na ka, trybun ludowy, konsul Rzymu własnymi słowami wyjaśnia pojęcie republika wie, że językiem Rzymian była łacina zostać senatorem wilczyca jest symbolem Rzymu podaje pochodzenie słowa republika termy, akwedukty publiki ateńską wskazuje podobieństwa i różnice. Rzym cesarstwem.. Pod znakiem Marsa. 2. Sukcesy wodzów i koniec republiki. 3. Juliusz Cezar. 4. Oktawian i początek cesarstwa. legiony rzymskie i ich podboje uzbrojenie legionisty wielcy wodzowie Hannibal, Cezar zwycięstwa Cezara i upadek republiki Oktawian August i początek cesarstwa pojęcia: dyktator, legion, legionista, centurion, legat, cezar, cesarstwo 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 3) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu. strój i uzbrojenie rzymskiego legionisty wie, kim byli Hannibal, Juliusz Cezar i Oktawian August umieszcza na osi chronologicznej I wiek p.n.e. własnymi słowami wyjaśnia pojęcia: cesarstwo, legion, legionista wymienia przyczyny podbojów Rzymian mapie Kartaginę i Galię dyktator, cezar, centurion, legat omawia sposób dojścia Cezara do władzy wyjaśnia, czym były prowincje rzymskie i jaka była rola namiestników wyjaśnia, skąd mapie największy zasięg Imperium Rzymskiego wyjaśnia różnicę między republiką a cesarstwem sposób walki Galów wie, w jakich okolicznościach wznoszono łuki tryumfalne krótko omawia wojny Rzymu z Kartaginą omawia władzę cesarzy, wymienia ich prerogatywy wyjaśnia, dlaczego wodzowie rzymskich legionów z czasem sięgali po władzę wymienia państwa starożytne, które zostały podbite przez Rzym omawia wpływ wybitnych jednostek (Hannibal, Cezar, Oktawian August) na dzieje Rzymu 6

17 dobrą; na pochodzi słowo cesarz 2. Kultura Rzymian.. Prawo rzymskie. 2. Architekci i artyści. 3. Akwedukty, drogi i mosty. prawo rzymskie rzymskie drogi wodociągi i mosty pojęcia: prawo rzymskie, Panteon, Forum Romanum, akwedukt, termy 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 3) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu, używając terminu prawo rzymskie. wymienia prawo rzymskie jako podstawę współczesnego prawa wymienia największe osiągnięcia Rzymian: drogi, akwedukty i mosty wygląd rzymskiej ulicy wie, czym był Panteon opisuje Forum Romanum jako centrum życia starożytnego Rzymu informacji opisuje sposób budowania rzymskich dróg podaje przykłady zasad rzymskiego prawa, stosowanych do dziś opisuje sposób budowania rzymskich dróg wskazuje przykłady naśladowania przez Rzymian architektury greckiej wyjaśnia powiedzenie wszystkie drogi prowadzą do Rzymu podaje przykłady rzymskich budowli, które możemy oglądać także dzisiaj wyjaśnia, dlaczego dla starożytnych Rzymian ważne było budowanie dróg wymienia państwa Europy, Afryki i Azji, w których można zobaczyć pozostałości rzymskich dróg, akweduktów i mostów 7

18 dobrą; na 3. Społeczeństwo rzymskie.. Co Rzymianie robili, gdy nie wojowali? 2. Religia Rzymian. 3. Igrzyska Rzymian. 4. Ludzie wolni i niewolnicy. rola rodziny w społeczeństwie rzymskim życie codzienne Rzymian religia i bogowie Rzymian igrzyska walki gladiatorów, przedstawienia teatralne i wyścigi rydwanów społeczeństwo Imperium Rzymskiego ludzie wolni i niewolnicy pojęcia: Trójca Kapitolińska, Panteon, walki gladiatorów, Koloseum, wyścigi rydwanów, Cyrk Wielki 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 3) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu, używając pojęć i terminów: drogi, wodociągi. wygląd domu bogatego Rzymianina wymienia kilku rzymskich bogów wie, kim byli gladiatorzy wymienia przykładowe rozrywki Rzymian niewolnik wyjaśnia, jaką pozycję miała rodzina w społeczeństwie rzymskim wyjaśnia, jacy bogowie tworzyli Trójcę Kapitolińską omawia wygląd i przeznaczenie Panteonu wie, co się odbywało w Koloseum i w Cyrku Wielkim igrzyska, amfiteatr omawia religię Rzymian ulubione rozrywki Rzymian wyścigi rydwanów i walki gladiatorów wie, w jaki sposób zdobywano niewolników w Imperium Rzymskim porównuje religię Rzymian i Greków, wskazuje podobieństwa i różnice wskazuje, czym różniły się igrzyska greckie od igrzysk rzymskich porównuje pozycję ludzi wolnych i niewolników w cesarstwie rzymskim samodzielnie przygotowuje wypowiedź na temat sieci dróg rzymskich, wykorzystuje informacje poza- podręcznikowe encyklopedie, literaturę przedmiotu, internet 8

19 dobrą; na 4. Chrześcijanie.. Jezus z Nazaretu. 2. Początki chrześcijaństwa. 3. Czym jest tolerancja? nauczanie Jezusa z Nazaretu działalność apostołów rozwój chrześcijaństwa w Imperium Rzymskim tolerancja poszanowanie prawa innych pojęcia: Mesjasz, Dobra Nowina, ewangelie, apostołowie, przypowieści, chrześcijaństwo, tolerancja 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 4) opisuje narodziny chrześcijaństwa i jego rozpowszechnienie w czasach starożytnych. osi czasu I w. n.e. mapie Palestynę wie, kim był Jezus z Nazaretu wie, że narodziny Jezusa uznano za początek naszej ery (n.e.) apostoł, Ewangelia, wymienia symbole pierwszych chrześcijan wyjaśnia, kogo nazywamy chrześcijanami umieszcza na osi chronologicznej wiek, w którym chrześcijanie mogli wyznawać swoją religię bez narażenia się na prześladowania Dobra Nowina, przypowieść, tolerancja, Mesjasz omawia symbolikę chrześcijańską pierwsi chrześcijanie modlili się w katakumbach podaje przyczyny i przebieg prześladowań chrześcijan w Rzymie krótko omawia działalność apostołów Piotra i Pawła z Tarsu mapie kraje, w których apostołowie głosili naukę Jezusa nauczanie Jezusa informacji pozapodręcznikowych odpowiada na pytanie, czy chrześcijanie mogą wyznawać dziś religię na całym świecie, czy są miejsca, gdzie są prześladowani podaje przykłady nietolerancji w dzisiejszym świecie 5. Upadek Imperium Rzymskiego.. Co złego stało się w imperium? 2. Ludzie z długimi brodami. 3. Z Rzymu do Konstantynopola. 4. Kto pokonał kryzys Imperium Rzymskiego najazdy barbarzyńców Wandalowie i Hunowie podział cesarstwa rzymskiego na wschodnie i zachodnie Temat spoza PP. osi chronologicznej V w. n.e. barbarzyńca mapie Rzym i Konstantynopol wymienia plemio- wymienia przyczyny słabości cesarstwa rzymskiego mapie kierunki podbojów Hunów i Wandalów podaje współczesne znaczenia słów wandal i barbarzyńca podaje daty podziału cesarstwa na wschodnie i zachodnie oraz datę upadku cesarstwa omawia dziedzictwo cywilizacji rzymskiej wyjaśnia, na czym polegała przewaga militarna plemion barbarzyńskich nad Rzymianami wyszukuje informacje na temat dalszych losów cesarstwa wschodniorzymskiego 9

20 dobrą; na Rzym? 5. To, co najcenniejsze dziedzictwo cywilizacji rzymskiej. upadek cesarstwa rzymskiego na Wandalów i Hunów zachodniego POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SRAWDZIAN WIADOMOŚCI O STAROŻY- TNYCH RZYMIA- NACH. mapa historyczna 0. W starożytnym Rzymie.. Rzym cesarstwem. 2. Kultura Rzymian. 3. Społeczeństwo rzymskie. 4. Chrześcijanie. 5. Upadek Imperium Rzymskiego. jw. mapie Półwysep Apeniński osi chronologicznej wiek, w którym założono Rzym ilustracji opisuje wygląd rzymskiej ulicy opowiada co najmniej jedną legendę związaną z założeniem Rzymu republika wie, że językiem Rzymian była łacina podaje datę założenia Rzymu Imperium Rzymskie wymienia uprawnienia zgromadzenia ludowego, senatu, trybunów ludowych i konsulów opowiada legendy o założeniu Rzymu wie, kto mógł zostać senatorem wilczyca jest symbolem Rzymu podaje pochodzenie słowa republika omawia położenie i warunki geograficzne Rzymu wymienia przyczyny rozwoju Rzymu opowiada o rzymskim senacie wyjaśnia, w jakich okolicznościach Rzym stał się republiką na osi chronologicznej umieszcza daty założenia Rzymu i wprowadzenia republiki mapie największy zasięg Imperium Rzymskiego wyjaśnia różnicę między republiką a cesarstwem porównuje opowieści o założeniu Rzymu z ustaleniami historyków planu omawia rozwój terytorialny Rzymu porównuje ustrój republikańskiego Rzymu z demokracją ateńską wskazuje podobieństwa i różnice podaje przykłady rzymskich budowli, które możemy oglądać porównuje ustrój demokracji rzymskiej ze współczesną demokracją omawia wpływ wybitnych jednostek (Hannibal, Cezar, Oktawian August) na dzieje Rzymu wymienia państwa Europy, Afryki i Azji, w których można zobaczyć pozostałości rzymskich dróg, akweduktów i mostów samodzielnie przygotowuje wy- 2 20

21 dobrą; na strój i uzbrojenie rzymskiego legionisty wie, kim byli Hannibal, Juliusz Cezar i Oktawian August umieszcza na osi chronologicznej I w. p.n.e. cesarstwo, legion, legionista wymienia prawo rzymskie jako podstawę współczesnego prawa wymienia największe osiągnięcia Rzymian: drogi, akwedukty i mosty wygląd rzymskiej ulicy wygląd domu bo- termy, akwedukty wymienia przyczyny podbojów Rzymian mapie Kartaginę i Galię dyktator, cezar, centurion, legat omawia sposób dojścia Cezara do władzy wyjaśnia, czym były prowincje rzymskie i jaka była rola namiestników wyjaśnia, skąd pochodzi słowo cesarz wie, czym był Panteon opisuje Forum Romanum jako centrum życia starożytnego Rzymu sposób walki Galów wie, w jakich okolicznościach wznoszono łuki tryumfalne krótko omawia wojny Rzymu z Kartaginą omawia władzę cesarzy rzymskich, wymienia ich prerogatywy podaje przykłady zasad rzymskiego prawa stosowanych do dziś opisuje sposób budowania rzymskich dróg wskazuje przykłady naśladowania przez Rzymian architektury greckiej wyjaśnia powiedzenie wszystkie drogi prowadzą do Rzymu omawia religię także dzisiaj wyjaśnia, dlaczego dla starożytnych Rzymian ważne było budowanie dróg porównuje religię Rzymian i Greków, wskazuje podobieństwa i różnice wskazuje, czym różniły się igrzyska greckie od igrzysk rzymskich porównuje pozycję ludzi wolnych i niewolników w cesarstwie rzymskim mapie kraje, w których apostołowie głosili powiedź na temat sieci dróg rzymskich, wykorzystuje informacje pozapodręcznikowe encyklopedie, literaturę przedmiotu, internet informacji pozapodręcznikowych odpowiada na pytanie, czy chrześcijanie mogą wyznawać dziś religię na całym świecie, czy są miejsca, gdzie są prześladowani podaje przykłady nietolerancji w dzisiejszym świecie wyszukuje informacje na temat dalszych losów cesarstwa wschodniorzym- 2

22 dobrą; na gatego Rzymianina wymienia kilku rzymskich bogów wie, kim byli gladiatorzy wymienia przykładowe rozrywki Rzymian niewolnik osi czasu I w. n.e. mapie Palestynę wie kim był Jezus z Nazaretu wie, że narodziny Jezusa uznano za początek naszej ery (n.e.) apostoł, Ewangelia osi chronologicznej V w. n.e. barbarzyńca informacji opisuje sposób budowania rzymskich dróg wyjaśnia, jaką pozycję miała rodzina w społeczeństwie rzymskim wyjaśnia, jacy bogowie tworzyli Trójcę Kapitolińską omawia wygląd i przeznaczenie Panteonu wie, co się odbywało w Koloseum i w Cyrku Wielkim igrzyska, amfiteatr wymienia symbole pierwszych chrześcijan wyjaśnia, kogo nazywamy chrześcijanami umieszcza na osi chronologicznej Rzymian ulubione rozrywki Rzymian wyścigi rydwanów i walki gladiatorów wie, w jaki sposób zdobywano niewolników w Imperium Rzymskim omawia symbolikę chrześcijańską pierwsi chrześcijanie modlili się w katakumbach podaje przyczyny i przebieg prześladowań chrześcijan w Rzymie krótko omawia działalność apostołów Piotra i Pawła z Tarsu podaje współczesne znaczenia słów wandal i barbarzyńca podaje daty podziału naukę Jezusa nauczanie Jezusa omawia dziedzictwo cywilizacji rzymskiej wyjaśnia, na czym polegała przewaga militarna plemion barbarzyńskich nad Rzymianami skiego 22

23 dobrą; na mapie Rzym i Konstantynopol wymienia plemiona Wandalów i Hunów wiek, w którym chrześcijanie mogli wyznawać swoją religię, bez narażenia się na prześladowania Dobra Nowina, przypowieść, tolerancja, Mesjasz wymienia przyczyny słabości cesarstwa rzymskiego mapie kierunki podbojów Hunów i Wandalów cesarstwa na wschodnie i zachodnie oraz datę upadku cesarstwa zachodniego CZĘŚĆ IV. W PAŃSTWIE KRÓLA FRANKÓW I W ŚREDNIOWIECZNEJ POLSCE 6. W państwie Karola Wielkiego.. Karol zwany Wielkim. 2. Szkoła w Akwizgranie. 3. W pałacu cesar- Karol Wielki władca Franków, cesarz rzymski położenie geograficzne i zasięg terytorialny państwa Karola Temat spoza PP. mapie państwo Karola Wielkiego koronacja podaje datę koronacji Karola Wielkiego na cesarza i określa, który to jest wiek podaje nazwę plemienia, które- wie, kim byli Słowianie i Germanie wyjaśnia, kogo kształciła szkoła pałacowa w Akwizgranie i na czym polegała karo- omawia rozwój terytorialny państwa Karola Wielkiego wymienia wzorce, jakie czerpali władcy Karola Wielkiego nazwano ojcem Europy 23

24 dobrą; na skim. 4. Dziedzictwo Karola Wielkiego. Wielkiego nauka i sztuka w czasach karolińskich państwo Karola Wielkiego fundamentem zachodniej Europy pojęcia: Akwizgran, pismo karolińskie (minuskuła), król, cesarz, szkoła pałacowa, arkady sposób kopiowania ksiąg w średniowieczu wie, że językiem urzędowym w państwie Karola Wielkiego była łacina wymienia państwa, jakie powstały po podziale królestwa Karola Wielkiego na trzy części go władcą był Karol Wielki podaje przykłady wspierania nauki przez Karola Wielkiego krótko omawia wygląd pałacu w Akwizgranie wyjaśnia pojęcie arkady lińska reforma pisma łacińskiego wymienia działania cesarza, które doprowadziły do rozwoju kultury i architektury wymienia zasługi Karola Wielkiego dla rozwoju średniowiecznej Europy państw średniowiecznych z państwa Karola Wielkiego 7. Początki państwa polskiego.. Polanie i inne plemiona. 2. Co się wydarzyło w roku 966? 3. Ubrani w kolczugi. 4. Zwycięstwa Mieszka. plemiona słowiańskie Polanie i Wiślanie dynastia Piastów Mieszko I pierwszym władcą Polski zasięg terytorialny państwa Mieszka chrzest Polski drużyna książęca zwycięstwo Mieszka I pod Cedynią 0. Państwo polskie za Piastów. Uczeń: 2) wskazuje na mapie Gniezno i państwo Mieszka I; 3) opisuje panowanie Mieszka I, umiejscawiając je w czasie i używając pojęć: plemię, gród, drużyna, książę. mapie tereny zamieszkiwane przez Polan i Wiślan określa wiek, w którym panował Mieszko I ilustracji opisuje wygląd grodu wie, co wydarzyło się w 966 roku mapie najważniejsze grody Polan i Wiślan omawia okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka I wie, kim była Dobrawa opisuje znaczenie i zadania drużyny książęcej mapy omawia rozwój terytorialny państwa Mieszka wymienia przyczyny przyjęcia chrztu przez księcia Polan omawia znaczenie przyjęcia chrztu przez Mieszka I porównuje wierzenia Słowian do religii chrześcijańskiej wyjaśnia, dlaczego chrześcijaństwo przyszło do nas z Czech, a nie z cesarstwa niemieckiego samodzielnie analizuje teksty źródłowe dotyczące panowania Mieszka I 24

25 dobrą; na pojęcia: Polanie, Wiślanie, plemię, książę, kmieć, chrzest Polski, Gniezno, ród, Mieszko, drużyna książęca, wojowie, kasztelan, gród obronny, włościanie, biskupstwo, budowniczy państwa polskiego wymienia państwo, z którym Mieszko I prowadził zwycięskie wojny plemię, ród, książę, Piastowie, chrzest, gród obronny, drużyna, danina zna datę 972 i wie, co się wtedy wydarzyło 8. Wprawa św. Wojciecha.. Książę Bolesław i misjonarz z Pragi. 2. Wyprawa św. Wojciecha do Prusów. 3, Drzwi Gnieźnieńskie świadectwem historii. Bolesław Chrobry następcą Mieszka I misja chrystianizacyjna św. Wojciecha do Prusów Drzwi Gnieźnieńskie zabytkiem sztuki średniowiecznej i źródłem historycznym św. Wojciech pierwszy patron 0. Państwo polskie za Piastów. Uczeń: 4) uwzględnia postać św. Wojciecha. wie, kim był św. Wojciech i dokąd udał się z misją poganin mapie miejsce pochowania św. Wojciecha wie, co przedstawiają Drzwi Gnieźnieńskie wie, kto został następcą Mieszka I pokazuje na mapie tereny zamieszkane przez Prusów krótko opowiada o wyprawie biskupa Wojciecha Drzwi Gnieźnieńskie są dziełem sztuki i źródłem histo- opisuje wyprawę biskupa Wojciecha do Prusów Bolesław Chrobry pomógł biskupowi zorganizować wyprawę chrystianizacyjną analizuje tekst źródłowy przedstawień na Drzwiach Gnieźnieńskich opowiada żywot św. Wojciecha samodzielnie gromadzi informacje na temat patronów Polski omawia rolę sztuki rzeźb, malowideł w przekazywaniu wiernym informacji o świętych oraz zasad Pisma Świętego 25

26 dobrą; na Polski pojęcia: biskup, chrześcijaństwo, misja, Prusowie, Drzwi Gnieźnieńskie rycznym Bolesław Chrobry sprowadził ciało Wojciecha do Gniezna chrześcijaństwo, biskup, misja, patron umieszcza na osi czasu rok Bolesław Chrobry książę i król.. W roku 000 w Gnieźnie. 2. Miecz Bolesława Chrobrego. 3. Królewska korona. zjazd gnieźnieński podboje Bolesława Chrobrego Bolesław Chrobry pierwszy król Polski pojęcia: wojowie, wyprawa wojenna, koronacja 0. Państwo polskie za Piastów. Uczeń: 4) opowiada historię zjazdu gnieźnieńskiego, uwzględniając postacie: św. Wojciecha, Bolesława Chrobrego i Ottona III. umieszcza na osi czasu rok zjazdu gnieźnieńskiego oraz rok koronacji Bolesława Chrobrego mapie zasięg terytorialny państwa Bolesława Chrobrego opowiada o zjeździe gnieźnieńskim wymienia przyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego wojowie, wyprawa wojenna, koronacja wie, co to jest Szczerbiec i skąd, według legendy, pochodzi jego nazwa wie, kim był Otton III omawia symbolikę włóczni św. Maurycego i diademu cesarskiego mapie tereny podbite przez Bolesława Chrobrego na wschodzie wyjaśnia, dlaczego Bolesław Chrobry jest uważany za dobrego władcę omawia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego informacji pozapodręcznikowych opowiada o panowaniu Ottona III i jego wizji Europy składającej się z czterech części 26

27 dobrą; na POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SRAWDZIAN WIADOMOŚCI O KAROLU WIELKIM I POCZĄTKACH PAŃSTWA POLSKIEGO. 6. W państwie Karola Wielkiego. 7. Początki państwa polskiego. 8. Wyprawa św. Wojciecha. 9. Bolesław Chrobry książę i król. jw. mapie państwo Karola Wielkiego koronacja sposób kopiowania ksiąg w średniowieczu wie, że językiem urzędowym w państwie Karola Wielkiego była łacina wymienia państwa, jakie powstały po podziale królestwa Karola Wielkiego na trzy części mapie tereny zamieszkiwane przez Polan i Wiślan określa wiek, w którym pano- podaje datę koronacji Karola Wielkiego na cesarza i określa, jaki to jest wiek podaje nazwę plemienia, którego władcą był Karol Wielki podaje przykłady wspierania nauki przez Karola Wielkiego krótko omawia wygląd pałacu w Akwizgranie wyjaśnia pojęcie arkady mapie najważniejsze grody Polan i Wiślan omawia okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka I wie, kim była Dobrawa wie, kim byli Słowianie i Germanie wyjaśnia, kogo kształciła szkoła pałacowa w Akwizgranie i na czym polegała karolińska reforma pisma łacińskiego wymienia działania cesarza, które doprowadziły do rozwoju kultury i architektury wymienia zasługi Karola Wielkiego dla rozwoju średniowiecznej Europy mapy omawia rozwój terytorialny państwa Mieszka wymienia przyczyny przyjęcia chrztu przez księcia Polan omawia znaczenie przyjęcia chrztu przez Mieszka I omawia rozwój terytorialny państwa Karola Wielkiego wymienia wzorce, jakie czerpali władcy państw średniowiecznych z państwa Karola Wielkiego porównuje wierzenia Słowian do religii chrześcijańskiej chrześcijaństwo przyszło do nas z Czech, a nie z cesarstwa niemieckiego analizuje tekst źródłowy przedstawień na Drzwiach Gnieźnieńskich Karola Wielkiego nazwano ojcem Europy samodzielnie analizuje teksty źródłowe dotyczące panowania Mieszka I samodzielnie gromadzi informacje na temat patronów Polski omawia rolę sztuki rzeźb, malowideł w przekazywaniu wiernym informacji o świętych oraz zasad Pisma Świętego informacji pozapodręcznikowych opowiada o panowaniu Ottona III i jego wi- 2 27

28 dobrą; na wał Mieszko I ilustracji opisuje wygląd grodu wie, co wydarzyło się w 966 roku wymienia państwo, z którym Mieszko I prowadził zwycięskie wojny wie, kim był święty Wojciech i dokąd udał się z misją poganin mapie miejsce pochowania świętego Wojciecha wie, co przedstawiają Drzwi Gnieźnieńskie umieszcza na osi czasu rok zjazdu gnieźnieńskiego oraz rok koronacji Bolesława Chro- opisuje znaczenie i zadania drużyny książęcej plemię, ród, książę, Piastowie, chrzest, gród obronny, drużyna, danina zna datę 972 i wie, co się wtedy wydarzyło wie, kto został następcą Mieszka I pokazuje na mapie tereny zamieszkane przez Prusów krótko opowiada o wyprawie biskupa Wojciecha Drzwi Gnieźnieńskie są dziełem sztuki i źródłem historycznym Bolesław Chrobry opisuje wyprawę biskupa Wojciecha do Prusów Bolesław Chrobry pomógł biskupowi zorganizować wyprawę chrystianizacyjną omawia symbolikę włóczni św. Maurycego i diademu cesarskiego mapie tereny podbite przez Bolesława Chrobrego na wschodzie opowiada żywot św. Wojciecha wyjaśnia, dlaczego Bolesław Chrobry uważany jest za dobrego władcę omawia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego zji Europy składającej się z czterech części 28

29 dobrą; na brego mapie zasięg terytorialny państwa Bolesława Chrobrego opowiada o zjeździe gnieźnieńskim sprowadził ciało Wojciecha do Gniezna chrześcijaństwo, biskup, misja, patron umieszcza na osi czasu rok 997 wymienia przyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego wojowie, wyprawa wojenna, koronacja wie, co to jest Szczerbiec i skąd, według legendy, pochodzi jego nazwa 20. Następcy Bolesława Chrobrego.. Testament Bolesława Chrobrego. 2. Rycerze krzyżaccy i ich państwo. 3. W Polsce dzielni- początek rozbicia dzielnicowego sprowadzenie Krzyżaków na ziemie polskie powstanie państwa krzyżackiego najazdy Tatarów Temat spoza PP. wie, który władca podzielił państwo polskie na dzielnice umieszcza na osi czasu rok 38 dynastia podaje przyczyny podziału Polski na dzielnice opisuje ekspansję Krzyżaków na Pomorzu i Kujawach wymienia dzielni- wyjaśnia, czym była dzielnica senioralna podaje skutki pozytywne i negatywne sprowadzenia Krzyżaków do Polski wie, jakie tereny stały się łupem Ta- wymienia synów Bolesława Krzywoustego i wskazuje na mapie dzielnice, jakimi rządzili omawia skutki przedstawia okoliczności założenia zakonu krzyżackiego 29

30 dobrą; na cowej XIII wieku. 4. Władysław Łokietek odbudowuje państwo. na ziemie polskie rozwój gospodarczy zjednoczenie państwa polskiego i koronacja Władysława Łokietka na króla Polski pojęcia: testament Bolesława Krzywoustego, rozbicie dzielnicowe, ekspansja, zakon krzyżacki, dzielnica senioralna, dynastia mapie państwo zakonu krzyżackiego podaje datę koronacji Władysława Łokietka wymienia władcę, który zjednoczył państwo polskie mapie Wielkopolskę i Małopolskę ce zjednoczone przez Władysłwa Łokietka tarów w XIII wieku omawia rozwój gospodarczy ziem polskich w czasach rozbicia dzielnicowego rozbicia dzielnicowego szczegółowo omawia okoliczności sprowadzenia Krzyżaków do Polski 30

31 dobrą; na 2. Kazimierz Wielki budowniczy miast i zamków.. Rządy króla Kazimierza. 2. Król Kazimierz dobrym gospodarzem. 3. W królewskiej stolicy Krakowie. panowanie Kazimierza Wielkiego wzrost znaczenia państwa polskiego i rozwój gospodarczy Kraków stolicą Polski zjazd władców europejskich i uczta u Wierzynka pojęcia: mury obronne, zamek obronny, dyplomata, statuty 0. Państwo polskie za Piastów. Uczeń: 5) wskazuje na mapie Kraków i państwo Kazimierza Wielkiego, umiejscawiając je w czasie; 6) opowiada o panowaniu Kazimierza Wielkiego i uczcie u Wierzynka. osi chronologicznej wiek XIV mapie państwo polskie za czasów Kazimierza Wielkiego dyplomata wyjaśnia, kogo gościł Wierzynek podaje lata panowania Kazimierza Wielkiego przywilej wymienia państwa, z którymi Kazimierz Wilki podpisał pokój król Kazimierz otrzymał przydomek Wielki Kazimierz Wielki wolał prowadzić działania dyplomatyczne, niż zbrojne opisuje, jak zmienił się Kraków w czasach Kazimierza Wielkiego wymienia gości Kazimierza Wielkiego na uczcie u Wierzynka uzasadnia twierdzenie, że Kazimierz Wielki zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną wyjaśnia, jakie znaczenie dla państwa polskiego miała kodyfikacja prawa i wybicie wspólnej dla całego kraju monety mapy w podręczniku wymienia ziemie przyłączone do Polski przez Kazimierza Wielkiego 22. Akademia w Krakowie.. Założenie Akademii Krakowskiej. 2. Wśród uczniów. 3. Wśród studentów. 4. Wśród profesorów. 5. Kto opiekował się nauką i sztuką? Akademia Krakowska pierwszy uniwersytet w Polsce najwybitniejsi absolwenci Akademii Krakowskiej pojęcia: uniwersytet, uczelnia, 0. Państwo polskie za Piastów. Uczeń: 6) opowiada o powstaniu Akademii Krakowskiej. wymienia władcę, który założył Akademię w Krakowie uniwersytet, żak wymienia najsłynniejszych absolwentów Akademii Krakow- podaje datę założenia Akademii Krakowskiej wymienia władców, którzy odnowili i unowocześnili Akademię Krakowską Kazimierz Wielki założył Akademię Krakowską wymienia przedmioty wykładane w Akademii Krakowskiej opisuje życie codzienne krakow- opisuje znaczenie panowania Kazimierza Wielkiego i Akademii Krakowskiej dla rozwoju polskiej nauki i sztuki porównuje funkcjonowanie uniwersytetów w średniowieczu i w czasach współczesnych 3

32 dobrą; na wszechnica, profesor, żak, bakałarz, bursa, kolegium, rektor skiej bakałarz, bursa, kolegium, rektor wymienia nazwę najstarszego budynku Uniwersytetu Jagiellońskiego wyjaśnia, kto mógł zostać żakiem, a kto profesorem na uniwersytecie skiego żaka wyjaśnia, jak były prowadzone zajęcia na uniwersytecie omawia rolę, jaką odgrywał rektor na uniwersytecie 23. Jadwiga i Jagiełło unia dwóch narodów.. Jadwiga królewna z Węgier. 2. Litwa i Polska. 3. Unia w Krewie początek dynastii Jagiellonów. 4. Panowanie Jadwigi i Jagiełły. unia personalna polsko-węgierska Jadwiga królem Polski Litwa wschodni sąsiad Polski unia w Krewie, ślub Jadwigi i Jagiełły początek rządów dynastii Jagiellonów pojęcia: unia personalna, rada 7. Jadwiga i Jagiełło. Uczeń: ) wskazuje na mapie Wielkie Księstwo Litewskie; 2) wyjaśnia przyczyny unii polskolitewskiej; 3) charakteryzuje osobę Jadwigi i wymienia jej zasługi dla kultury polskiej. mapie Królestwo Polskie, Królestwo Węgierskie, Wielkie Księstwo Litewskie wyjaśnia, jak to się stało, że Władysław Jagiełło został królem Polski wymienia nazwę dynastii, której początek dał unia personalna podaje datę 385 i wie, co się wtedy wydarzyło wymienia przyczyny i skutki zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie wyjaśnia, kim byli trubadurzy sytuację Litwy przed zawarciem unii z Polską wyjaśnia, w jaki sposób król Władysław Jagiełło i królowa Jadwiga dbali o rozwój nauki i sztuki w Polsce wyjaśnia, dlaczego Akademia Krakowska nosi nazwę Uniwersytet Jagielloński opisuje średniowieczne rozrywki i zabawy wyjaśnia, jaki wpływ miało możnowładztwo małopolskie na tekstu źródłowego wymienia cechy charakteru Władysława Jagiełły ilustracji w podręczniku omawia wygląd herbu Polski i Litwy 32

33 dobrą; na królewska, możnowładztwo Władysław Jagiełło wybór męża dla Jadwigi 24. Wojna z zakonem krzyżackim.. Najazdy Krzyżaków. 2. Przygotowania do bitwy. 3. Wielka bitwa pod Grunwaldem. 4. Skutki bitwy wyprawa pod Malbork. konflikty polskokrzyżackie Malbork stolicą państwa krzyżackiego wojna polskokrzyżacka bitwa pod Grunwaldem pojęcia: wielki mistrz, wielki książę litewski, rycerstwo 7. Jadwiga i Jagiełło. Uczeń: 4) opowiada o przyczynach i skutkach bitwy pod Grunwaldem. ilustracji opisuje wygląd zamku w Malborku mapie Pomorze Gdańskie podaje datę bitwy pod Grunwaldem, wie, czyim zwycięstwem się zakończyła wymienia przyczyny i skutki wojny z zakonem krzyżackim zamek w Malborku był trudny do zdobycia wymienia wojska walczące po stronie polsko- -litewskiej państwo krzyżackie było zagrożeniem dla Polski i Litwy omawia kolejne etapy wojny przedstawia przebieg oblężenia Malborka i jego skutki omawia skutki bitwy pod Grunwaldem z punktu widzenia Krzyżaków, Polaków i Litwinów mapie miejscowości, w których do dzisiaj zachowały się krzyżackie zamki samodzielnie interpretuje teksty źródłowe Jana Długosza 33