KRZANOWICE BORUCIN PIETRASZYN WOJNOWICE BOJANÓW

Transkrypt

1 KRZANOWICE Piknik oldtimerów w Wojnowicach czytaj na stronie 3 ROK 14, NR 7/8 (102/103) lipiec/sierpień 2012 KRZANOWICE BORUCIN PIETRASZYN WOJNOWICE BOJANÓW ISSN Gdzie kultura tam i życzliwość W Bojanowie kosztem ponad 600 tys. zł odnowiono budynek wielofunkcyjny z domem kultury. Dwie trzecie tej kwoty wyłożyła Unia Europejska. 1 lipca obiekt uroczyście oddano do użytku. Miejscowy proboszcz pokropił dzieło, a potem dla mieszkańców wystąpił Mirek Szołtysek. Czytaj dalej strona 11 Morawcy na Śląsku Pruskim w świetle sprawozdań gazet opawskich W wyniku wojen w połowie XVIII wieku większa część Śląska weszła w skład Prus. Poza granicami państwa Habsburgów, przede wszystkim w północnych obszarach byłych księstw Opawskiego i Karniowskiego, tzn. południowych częściach obecnych powiatów Raciborskiego i Głubczyckiego, znalazła się grupa kilkudziesięciu tysięcy ludzi mówiących dialektem czeskim. Podobnie jak Czesi na Śląsku Opawskim, Cieszyńskim i na terenach Moraw nazywali siebie Morawcami. Czytaj strona 8 Rola duchowieństwa w kształtowaniu tożsamości kulturowej Morawian Przełom XIX i XX w. to bardzo ważny okres historyczny, w którym swoistego tempa nabierać poczęły przemiany polityczne, społeczne i kulturowe. Na ich przebieg w określonych kręgach terytorialnych przemożny wpływ wywierali jak zawsze żyjący w nich ludzie. Na obszarze pogranicza śląsko-morawskiego ważną rolę odgrywali księża. Czytaj strona 9

2 KRZANOWICE 2 W skrócie Sesja Rady Miejskiej 14 sierpnia zebrali się radni gminy Krzanowice. Na sesji podjęto trzy uchwały w sprawach: udzielenia dotacji celowej Gminnemu Stowarzyszeniu Uczniowski Klub Sportowy w Krzanowicach w kwocie zł; podziału Gminy Krzanowice na okręgi wyborcze, ustalenia ich granic, numerów i liczby radnych wybieranych w każdym okręgu oraz zmian w budżecie gminy na 2012 r. Zmiana proboszcza Ks. Janusz Iwańczuk został odwołany przez bp. opolskiego ks. Andrzeja Czaję z parafii pw. św. Augustyna w Borucinie i mianowany proboszczem parafii pw. św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej Kędzierzynie-Koźlu. Jego miejsce zajął ks. Andrzej Kałuża, odwołany z parafii pw. św. Błażeja w Januszkowicach. Współpraca zagraniczna daje znakomite rezultaty 27 lutego odbyło się oficjalne spotkanie przedstawicieli Gminy Krzanowice z przedstawicielami miast partnerskich z Czech, Ukrainy, Słowacji i Niemiec. W trakcie spotkania podsumujemy ubiegłoroczną współpracę oraz przedstawimy plan współpracy na następny rok mówił Manfred Abrahamczyk. Przedmowa burmistrza Z ostatnich wydarzeń istotnych dla gminy trzeba wspomnieć o zakończeniu budowy polderu na Białej Wodzie. Obiekt to tak długo oczekiwane lekarstwo na podtopienia powstałe wskutek obfitych opadów deszczu. Piszemy o nim w dalszej części Krzanowic i okolic. Główny Urząd Statystyczny opublikował wyniki spisu ludności i mieszkań 2011 r. Według stanu na koniec marca 2011 r. powiat raciborski miał mieszkańców, gmina Krzanowice 5944, a samo miasto Krzanowice Dane na temat dochodów za 2011 r. opublikował również Urząd Skarbowy w Raciborzu. W gminie Krzanowice mieliśmy 2940 podatników, którzy wykazali łącznie zł dochodu, co daje średnio na osobę. To co prawda mniej niż w innych samorządach Raciborszczyzny (za wyjątkiem Rudnika), ale trzeba zważyć, iż zarówno nasza gmina jak i Rudnik są silne rolnictwem a rolnicy, jak wiadomo, podatku dochodowego nie płacą. Zamożność naszych mieszkańców jest więc znacznie wyższa niżby to wynikało z oficjalnych statystyk. Finiszują tegoroczne żniwa. Aura dopisała rolnikom. Plony są przyzwoite, a ceny skupu zadowalające. Gminne święto plonów odbędzie się 2 września w Wojnowicach. Wszystkich mieszkańców zapraszam o godz na Mszę św. dziękczynną a o na barwny korowód i potem dożynkowy festyn. Pożar w polu Wada urządzenia mechanicznego a dokładnie iskra z kombajnu spowodowała w sobotę 28 lipca pożar hektara pszenicy na pniu przy drodze Bojanów-Wojnowice. W akcji gaśniczej wzięła udział jedna jednostka państwowej straży z Raciborza oraz pięć zastępców OSP z terenu gminy Krzanowice. Straty oszacowano na 5 tys. zł. E-deklaracje coraz popularniejsze Rośnie liczba e-deklaracji składanych przez podatników w powiecie raciborskim. W 2011 r. było ich 2505, a w tym roku To wzrost o ponad 130 proc. Dzięki e-deklaracjom ludzi oszczędzają sobie stania w kolejkach. Mogą też rozliczać się z każdego miejsca na ziemi. Najwięcej e- deklaracji złożyli raciborzanie. W 2011 r. (rozliczenie za 2010 r.) 1547 podatników, w tym roku już Z tej formy korzystają też mieszkańcy wsi. Najmniej zwolenników mają w gminie Rudnik (180 w 2012 r.). W gminie Krzanowice złożono ich 235. Co decyduje o popularności e-deklaracji? System stworzony został w taki sposób, by podatnik mógł z niego korzystać praktycznie bez żadnego wysiłku. Jest intuicyjny, przyjazny dla użytkownika, prowadzi przez kolejne kroki wymagane przy wypełnianiu, a potem wysłaniu deklaracji. Zaletą systemu jest przejrzystość oraz to, że ma wiele przydatnych rozwiązań technicznych, m.in. rozwijane listy pól, obowiązkowe pola są oznaczone ramką i dodatkowo opisane. Ponadto program na bieżąco sprawdza Podobnie jak rok temu oficjalna część spotkania odbyła się w Pałacu w Wojnowicach. Przybyli na spotkanie przedstawiciele takich miast partnerskich Krzanowic jak: Rohatyn (Ukraina), Liptovská Porúbka (Słowacja), Salzbergen (Niemcy), Chuchelná (Czechy), Strahovice (Czechy). Partnerzy Gminy Krzanowice wizytę rozpoczęli 26 lipca kolacją powitalną. - Chciałbym przede wszystkim podziękować za prężną współpracę, która przynosi realne i konkretne efekty. Nasze wspólne działania dotyczą zarówno sfery społecznej, oświa- towej, jak i kulturalnej. My szczególnie jesteśmy zadowoleni z wymiany młodzieży, dzięki czemu młodzi ludzie mogą poznać kulturę oraz tradycję innego kraju. Uczestniczymy wspólnie w wielu inicjatywach, razem pozyskujemy środki finansowe z Unii Europejskiej, Dzień Niepodległości Ukrainy obchodzono w Krzanowicach Przypadający na 24 sierpnia Dzień Niepodległości Ukrainy obchodzono w Domu Kultury w Krzanowicach, a wszystko za sprawą grupy młodzieży i wychowawców z Młodzieżowego Domu Kultury w Rohatynu. Goszczący w Krzanowicach Ukraińcy postanowili dać koncert. Zebrali wielkie brawa. dzięki czemu współpraca ta stale się rozwija. Takich działań możemy sobie pogratulować powiedział na wstępie Manfred Abrahamczyk, burmistrz Krzanowic. Burmistrz dodał, iż w najbliższym czasie mieszkańcy Krzanowic wyjadą do Salzbergen, nastąpi też wymiana młodzieży pomiędzy Krzanowicami a Rohatyniem. W czasie spotkanie wielokrotnie przedstawiciele wszystkich miejscowości partnerskich podkreślali, że współpraca ta wzbogaca ich o nowe doświadczenia oraz pozwala poznać kulturę i tradycję partnerskich miast. Sisi Młodzi tancerze z Rohatyna mają za sobą udział i nagrody w festiwalach folklorystycznych, m.in. w zeszłym roku w Bułgarii. Za rok jadą do Barcelony. 24 sierpnia tańczyli, śpiewali i recytowali dla mieszkańców Krzanowic. Gościem koncertu byli m.in. burmistrz Manfred Abrahamczyk oraz dr Kornelia Lach, dyrektor Zespołu Szkół w Krzanowicach, która jednocześnie przekazała Ukraińcom nagrody dla ich kolegów z Rohatyna za prace nadesłane na konkurs plastyczny im. Eichendorffa. (w) Burmistrz Miasta Krzanowice informuje, że na tablicy ogłoszeń Urzędu Miejskiego w Krzanowicach przy ul. 15 Grudnia 5 (I piętro) oraz Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej na bieżąco zamieszczane są wykazy gminnych nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży, oddania w najem, dzierżawę w trybie przetargowym i bezprzetargowym oraz w użytkowanie wieczyste i inne formy gospodarowania majątkiem Gminy Krzanowice.

3 3 KRZANOWICE Spotkali się z przyjaciółmi z Ukrainy 21 sierpnia w Urzędzie Miejskim w Krzanowicach burmistrz Manfred Abrahamczyk spotkał się z młodzieżą z Ukrainy. Dzięki corocznej wymianie młodzież może m.in. zwiedzić ciekawe miejsca, poznać tradycję i kulturę innego kraju powiedział burmistrz Krzanowic. Krzanowice goszczą u siebie grupę młodzieży z Rohatynia. Do Polski przyjechało 25 osób. Na początku spotkania w Urzędzie Miejskim w Krzanowicach głos zabrał burmistrz Manfred Abrahamczyk, który opowiedział młodzieży o strukturze organizacyjnej samorządu, a także o placówkach oświatowych działających na terenie gminy. Młodzież z Ukrainy zwiedziła szkołę, tam również odbyły się zajęcia sportowe i plastyczne. Gościom zorganizowano wycieczkę do Krakowa, w tym do aquaparku, do parku jurajskiego w Krasiejowie oraz do Raciborza. Wymianę młodzieży dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji "Rozwój kontaktów i współpracy między społeczeństwami". Jakie są jego cele? Celem nawiązania współpracy polskoukraińskiej było do tej pory poznanie różnorodności kulturowej kresów wschodnich, odnajdywanie śladów kultury polskiej, odwiedzenie zabytków, przybliżenie faktów historycznych, a nade wszystko nawiązanie kontaktów z rówieśnikami z kraju partnerskiego. Obecnie, kiedy młodzież utrzymuje już wzajemne kontakty, warto je pogłębić i wzmocnić. Dlatego celem tego projektu jest promowanie aktywności obywatelskiej młodzieży, ukierunkowane na obywatelstwo europejskie, działania na rzecz wzajemnego poznania pod hasłem poznaj swojego sąsiada. Dzielenie się doświadczeniami związanymi z wejściem do Unii Europejskiej oraz wskazywanie przykładów wzmacniania spójności społecznej i promowania współpracy w obrębie Unii Europejskiej. Kolejnym celem jest przełamywanie stereotypów, promowanie tolerancji oraz pogłębienie wzajemnego zrozumienia wśród młodzieży. Wszystkie podjęte zadania związane są z aktywnym uczestnictwem młodzieży, którzy uczyć się będą przez działanie, co musi wyzwolić w nich kreatywność, przedsiębiorczość i odpowiedzialność. Działania zaś służyć będą poznaniu różnorodności kulturowej oraz zrozumieniu, że obywatelstwo europejskie to jedność w różnorodności. Zaś dzięki wsparciu finansowemu do realizacji projektu włączona zostanie młodzież z mniejszymi szansami i społecznymi, ekonomicznymi i dydaktycznymi. Wyjazd bowiem organizowany jest w okresie wakacji i wzięli w nim udział uczniowie, którzy ze względów finansowych (nieraz z racji wykluczenia społecznego) nie skorzystają z rodzinnej formy wypoczynku. Cele zostaną zrealizowane dzięki wspólnym zajęciom sportowym, warsztatom, dzięki wycieczkom integracyjnym, kiedy to młodzież będzie miała ze sobą bezpośredni kontakt i szanse do nawiązywania znajomości. Przyczyni się to także do wzajemnego poznania historii i kultury poprzez bezpośrednią z nimi styczność mówi Piotr Kubin, podinspektor d/s promocji, współpracy transgranicznej oraz funduszy pomocowych Urzędu Miasta w Krzanowicach. Sisi Nie jesteśmy już na końcu świata poprawność - Obecność gmin partnerskich świadczy, że nie jesteśmy już miastem na końcu świata, ale małym centrum Europy przekonywała 29 lipca podczas Dni Krzanowic Gabriela Lenartowicz, prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z Katowic. W piątek 27 lipca odbyło się oficjalne spotkanie samorządowców z partnerskich gmin: Krzanowic, czeskich Chuchelnej i Strahovic, ukraińskiego Rohatynia, słowackiej Liptovskiej Porubki oraz niemieckiego Salzbergen. 28 lipca wystąpił zespół Popiół i odbyła się zabawa taneczna. 29 lipca od koncertowała orkiestra Plania. Potem była część oficjalna z udziałem m.in. prezes WFOŚiGW Gabrieli Lenartowicz (mieszka w Krzanowicach), posła Henryka Siedlaczka oraz wicestarosty Andrzeja Chroboczka, a także koncert raciborskiej orkiestry oraz występy wychowanków Miejskiego Ośrodka Kultury. Zabawa pod namiotem biesiadnym na Rynku trwała do późnego wieczora. Wystąpiły zespoły Los Bahamos Desperados oraz Midi Dance. Zakończyła się pokazem sztucznych ogni. (w) wprowadzanych danych. Bezpieczeństwo przesyłanych danych zagwarantowane jest dzięki wymogowi autoryzacji deklaracji (kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub co najprostsze i bezkosztowe kwotą przychodu wykazaną w poprzednim zeznaniu rocznym).w ten sposób wyeliminowana zostaje możliwość podszycia się pod podatnika. Nie ma też powodu martwić się, czy złożony w ten sposób formularz dotarł do urzędu program wydaje potwierdzenie w sytuacji poprawnego przebiegu całej operacji albo wyświetli odpowiedni komunikat. Złożone poprawnie zeznanie pozwala na wygenerowanie Urzędowego Poświadczenia Odbioru (UPO). To potwierdzenie traktowane jest na równi z dowodem nadania listu poleconego czy złożeniem zeznania bezpośrednio w urzędzie skarbowym przekonuje na swojej stronie ministerstwi finansów. Chórzyści uciekli przed upałem do Strzechy W upalne sobotnie popołudnie 30 czerwca w Domu Kultury Strzecha można było wysłuchać śląskich pieśni w wykonaniu chórów: im. Juliusza Rogera w Rudach, parafii św. ap. Mateusza i Macieja w Raciborzu-Brzeziu oraz Cecylia przy Domu Kultury i DFK w Krzanowicach. Odbył się tu bowiem Trojok Śląski. Piknik oldtimerów w Wojnowicach Przypałacowy park w Wojnowicach stał się w niedzielę, 26 sierpnia, miejscem zlotu oldtimerów. Trzydzieści załóg z Polski i Czech przybyło w starych samochodach oraz na pięknych dwuśladach. Mamy nadzieję, że na kolejnych będzie więcej gości. Dziś troszkę przeszkodził nam deszcz i stąd brak kabrioletów mówią organizatorzy. Zlot i piknik zorganizowali Zbigniew Woźniak, właściciel pałacu w Wojnowicach, oraz Robert Kopiec z Opola. Zameldowały się załogi z Polski (głownie Opolszczyzny oraz powiatu raciborskiego) a także z Czech. Był grill, kilka konkurencji sprawnościowych a także towarzyskie rozmowy w gronie miłośników dawnej motoryzacji. Taka jest formuła tej imprezy spotkanie miłośników starych pojazdów w scenerii zabytku a przy okazji gratka dla mieszkańców Wojnowic i całego powiatu. Mieliśmy sporo gości mówi Zbigniew Woźniak. Nagrodę za najpiękniejszy samochód otrzymali Irena i Joachim Pischnik ze Strzelec Opolskich za piękny, niebieski, bardzo rzadko już dziś spotykany pojazd czechosłowackiej marki JAWA z 1933 roku, zaś nagrodę za najpiękniejszy motocykl Andrzej Vavrecka z Republiki Czeskiej za czerwony, pięknie utrzymany pojazd z 1939 roku, również czechosłowackiej marki JAWA. (w) 3

4 KRZANOWICE 4 Iluzjonista na zakończenie akcji Tegoroczna "Lato na wsi 2012" prowadzona była przez Zespół Świetlic Opiekuńczo-Terapeutycznych Gminy Krzanowice. Oferta była skierowana do dzieci, które nie mają możliwości wyjazdu. Chcieliśmy pokazać im, jak mogą spędzać wolny czas powiedziała Danuta Adamczyk. Raport o naszych dochodach w 2011 roku Znamy już dane fiskusa na temat dochodów mieszkańców powiatu raciborskiego w 2011 r. Jest kilka niespodzianek. Aż o 20,8 proc. wzrosły dochody osób z drugiej grupy. Zarobki wszystkich 36 tys. podatników w Raciborzu to 981 mln zł, ale aż 199 mln z tej kwoty wypracowało 1106 najbogatszych. W akcji prowadzonej w Krzanowicach udział wzięło 55 uczestników w wieku od 6 do 14 lat. Nie zabrakło gier zespołowych, zabaw, zawodów sportowych, teatralnych, plastycznych. Odbył się również turniej piłki nożnej. Dzieci podzielone były na 5 grup i w trakcie akcji rywalizowały ze sobą, oczywiście respektowane były zasady fair play. Akcja finansowana była przez samorząd Krzanowic przy wsparciu rodziców dzieci. Pomocy udzielili pracownicy świetlic oraz chętni wolontariusze. ZSP w Wojnowicach pomagał w przygotowaniu obiadów, DFK bezpłatnie użyczyło pomieszczenia, DK Krzanowice zorganizował seanse filmowe. Niespodzianką i nagrodą dla wszystkich uczestników był pokaz sztuczek magicznych w wykonaniu iluzjonisty. Dzieci bawiły się doskonale. Końcowa klasyfikacja drużyn przedstawia się następująco: 1. miejsce Czarne Pantery 2. Maniaki Frugo 3. Skorpiony 4. Gumibery 5. Ziomy Turniej piłki nożnej: 1. Gumibery 2. Czarne Pantery 3. Ziomy 4. Skorpiony 5. Maniaki Frugo Malowanie woskiem Sisi Raport za 2011 r. pokazuje, że słabo zarabiający znów stracili na inflacji. Jej stopa w 2011 r. wyniosła 4,6 proc., tymczasem wzrost średniego rocznego dochodu mieszkańca powiatu raciborskiego to 4 proc., z zł za 2010 r. do zł za 2011 r. i to z uwzględnieniem znacznej zwyżki w 2. grupie podatkowej, o czym dalej. Liczba podatników wzrosła z do osób. Aż 97,4 proc. z nich rozlicza się w I grupie (dochód roczny do 85,5 tys. zł). Łącznie wypracowali 1,38 mld zł. Tu nie ma powodu do radości. Ludzie się nie wzbogacili w porównaniu do 2010 r. Co innego w 2. grupie podatkowej, czyli osób zarabiających ponad 85,5 tys. zł rocznie. W 2010 r. było to 1416 osób, w zeszłym już 1679 (przyrost o 18 proc.). W 2010 r. zarobili 245,4 mln zł, w zeszłym 296,6 mln zł. Daje to imponujący 20,8 proc. wzrost. Wniosek: przybywa bogatych i na dodatek szybko rośnie ich dochód. Dodajmy, że podatników z Raciborza wykazało łącznie mln zł dochodu, z czego aż mln zł ujawniło w zeznaniach raptem 1106 osób. Daje to roczne uposażenie w tej grupie na poziomie 180 tys. zł. Na samym szczycie jest 278 raciborskich przedsiębiorców korzystających ze stawki liniowej podatku (19 proc. niezależnie od dochodu). Ich łączny dochód to 91,4 mln zł, a zatem 329 tys. zł rocznie na osobę! Garść statystyk Dochody łączne I i II grupa: Krzanowice (2940 podatników) zł/ na osobę Pietrowice Wielkie (3650 podatników) zł/ na osobę Rudnik (2516 podatników) zł/ na osobę Kuźnia Raciborska (6283 podatników) zł/ na osobę Nędza (3854 podatników) zł/ na osobę Kornowac (3091 podatników) zł/ na osobę Racibórz ( podatników) zł/ na osobę Krzyżanowice (6053 podatników) zł/ na osobę Łączny dochód ,68 mld zł ,57 mld zł ,53 mld zł Średni dochód roczny na podatnika zł zł zł II grupa podatkowa (zarabiających powyżej 85,5 tys. zł) Liczba podatników Łącznie zł zł Na osobę zł zł Opracowano na podstawie danych US Racibórz, PIT 36, 37, 36L, 38, 39, 40, 40A, dochód po odliczeniu składek ZUS. (waw) W Domu Kultury w Borucinie odbyły się warsztaty plastyczne dla młodzieży uczęszczającej na zajęcia kółek plastycznych działających przy MOK w Krzanowicach. Pełni zapału rozpoczęliśmy nasze spotkanie ze sztuką od działań twórczych w pracowni plastycznej na terenie szkoły w Borucinie. Naszymi narzędziami były suszarki do włosów, żelazka, pastele, kredki świecowe. Przy pomocy tych narzędzi powstały przepiękne obrazy woskowe, inspirowane późną porą. W tematach przewijały się duszki, duchy, upiory, nietoperze. Po działaniach twórczych czekał na nas grill. W nocy tworzyliśmy biżuterię, sami wykonywaliśmy elementy biżuterii z modeliny. Naszyjniki, bransoletki stały się świetną pamiątką osobistą i tym samym pamiątką z warsztatów, ponieważ po wypaleniu, każdy uczestnik dostał swoje prace do domu. W nocy nie zabrakło podchodów na które wszyscy czekali, emocji było co niemiara. Wraz z dziećmi tworzyli: Mariola Kandziora, Edyta Reichel, Maria Mikołajczyk, Agata Szebel, Jerzy Mrazek. Z niecierpliwością będziemy czekać na warsztaty jesienne. mw Krzanowiczanka w Plus Lidze Klub z Krzanowic po siedmiu latach działalności może poszczycić się tym, że zawodniczka Magdalena Kuziak, wychowanka klubu, która jest aktualnie reprezentanką Polski juniorek, podpisała zawodowy kontrakt z klubem Plus Ligi Kobiet Atomem Trefl Sopot, w którym będzie grała w latach 2012/2015. Magdalena wcześniej wraz z koleżankami z UKS Krzanowice zdobywała wiele osiągnięć na szczeblu wojewódzkim i ogólnopolskim, co zdecydowało o powołaniu do Szkoły Mistrzostwa Sportowego w Sosnowcu. Przypomnijmy jej dane: data urodzenia , wzrost 161, blok 249, atak 260.

5 5 KRZANOWICE Wakacyjne czwartki w Krzanowicach Miejski Ośrodek Kultury w Krzanowicach zakończył 2 sierpnia akcję Wakacyjne Czwartki. Trwała cała lipiec, a atrakcje dla dzieci i młodzieży przygotowano we wszystkich sołectwach. Były zabawy sportowe, gry planszowe, konkursy i karaoke. Z akcji skorzystało 120 dzieci. Poniżej osoby zaangażowane w projekt: Kornelia Pawliczek Błońska, Martina Morcińczyk, Bożena Kreis, Mariola Kandziora, Teresa Mandrysz, Agata Szebel, Beata Kaleja Gorzalnik, Maria Mikołajczyk, Danuta Adamczyk, Edyta Reichel, Sylwia Kwaśnica, Mariusz Wasiczek, Henryk Puchalla, Rafał Bentkowski, Gabriela Bentkowska, Jerzy Mrazek. MW 5

6 KRZANOWICE 6 Pietraszyn broni honoru Jedynie żeńska ekipa z OSP Pietraszyn może zaliczyć do udanych start, 15 lipca, w VII Powiatowych i IV Międzynarodowych Zawodach Sikawek Konnych o Puchar Starosty Raciborskiego, które tradycyjnie odbyły się w Bieńkowicach. OSP Pietraszyn, z czasem 48,82 sek., zajął wśród kobiet II miejsce, ustępując jedynie OSP Bieńkowice. Wśród mężczyzn naszą gminę reprezentowały dwie ekipy Bojanów i Pietraszyn. Tym razem zabrakło Wojnowic. Wygrała drużyna OSP Bieńkowice. Gospodarze zanotowali rewelacyjny czas 33,58 sek. Druga była OSP Przewóz a trzecia OSP Łany. W sumie wystartowało 20 jednostek z Polski i Czech. Kolejność: Drużyny męskie 1. Bieńkowice 33,58 2. Przewóz 35,84 3. Łany 36,39 4. Ostrożnica 39,70 5. Ucieszków 39,71 6. Pietrowice Wielkie 40,67 7. Tworków 41,90 8. Dobrosławice 43,74 9. Polska Cerekiew 44,24 10.Zabełków I 41, pkt. karnych 11.Kotlarnia pkt. karnych 12.Miejsce Kłodnickie 43,35 13.Pokrzywnica II 48,63 14.Pokrzywnica I 49,59 15.Kornica 44, pkt. karnych 16.Naczęsławice młodzieżowa 42, pkt. karnych 17.Pietraszyn 51, pkt. karnych 18.Bojanów 56,18 19.Zabełków 43, pkt. karnych 20.Naczęsławice 46, pkt. karnych 21.Wilkowice 67, pkt. karnych 22.Radoszowy 48, pkt. karnych 23.Strzybnik 78, pkt. karnych Kobiety 1.Bieńkowice 41,50 2 Pietraszyn 48,82 3.Ucieszków 49,29 4.Miejsce Kłodnickie 51,76 5.Pokrzywnice 54,67 6.Polska Cerekiew 57,88 7.Kotlarnia 49, pkt. karnych (w)

7 7 KRZANOWICE Bolesław ocalone dziedzictwo W ręce bolesławików trafiła monografia ich miejscowości autorstwa Urszuli Prochaski-Burek. 17 sierpnia odbyła się promocja książki. To opracowanie wybitnie źródłowe zachwalała dr Kornelia Lach z Borucina. Ksiądz proboszcz podkreślał, że autorka ocaliła nie tylko dziedzictwo historyczne i kulturowe, ale również religijne. Bolesław, podobnie jak nasza gmina, ma morawskie tradycje. Przy pracach nad książką pomagała krzanowiczanka, Marcela Szymańska. Zaczęło się od kapliczki św. Urbana przy drodze z Bolesławia do Borucina. To była kapliczka mojego dzieciństwa. Zastanawiałam się dlaczego tu stoi? Kto ją ufundował? wspominała autorka pytana o początki pracy nad monografią. Potem był szkic o kapliczce wysłany na konkurs do Gościa Niedzielnego. Opracowanie nie zdobyło nagrody, trafiło do szuflady, ale było początkiem badań nad historią, kulturą materialną Bolesławia, jego gwarą, religijnością, topografią i zabytkami. Gromadzenie materiałów trwało dziesięć lat. Kilka miesięcy temu powstała ostateczna redakcja. W części językowej pomogła Marcela Szymańska z Krzanowic. Recenzentem została dr Kornelia Lach. Do powstania publikacji przyczynili się również: Dorota Klossek, ks. prob. Henryk Wycisk, Krystyna Ługowska i Marian Lasak. Gminna Biblioteka Publiczna w Krzyżanowicach znalazła źródło sfinansowania druku. Powstał projekt "Wydanie monografii Bolesławia malutkiej wsi na pograniczu polsko czeskim" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Dzięki temu bezpłatny egzemplarz trafi do każdej rodziny w Bolesławiu podkreślał wójt Grzegorz Utracki, wspominając, że już większość miejscowości w gminie ma swoje monografie. To nas wyróżnia uważa wójt senior Wilhelm Wolnik. Z końcem lipca gotowe egzemplarze trafiły do Biblioteki. Dziś w świetlicy wiejskiej w Bolesławiu odbyła się promocja. Sala była pełna. Dumna jestem z Bolesławia, zabytków, kapliczek, malarza Oswalda Malury, duchownych, młyna, spichlerzy, piekarni, kuźni. To jedna z mniejszych wiosek, ale za to samodzielna parafia z bogatym trójkulturowym dziedzictwem, obrzędami, specyficznym językiem i koligacjami rodzinnymi podkreślała autorka. - Trudno pisać recenzje jeśli ktoś pisze monografię jako pasjonat, a nie naukowiec, bo co jeśli będzie nieprzychylna? Ale tu moje obawy zostały rozwiane. To rzetelny materiał z 10 lat badań, bogactwo, którym można się szczycić, zaczyn, inspiracja do poszukiwań zapewniała dr Kornelia Lach. Dawniej ta wiedza była przekazywana z pokolenia na pokolenie, a teraz już nie. Pani Urszula ocaliła więc od zapomnienia dziedzictwo tej wsi, to co w jego historii i krajobrazie ma wartość dodała. Tematyka opracowania Uruszuli Prochaski-Burek obejmuje: historię wsi, notki na temat zabytków kultury materialnej, informacje o organizacjach społecznych, szkolnictwie oraz szczególnych postaciach związanych z Bolesławiem, dzieje miejscowej parafii, omówienie lokalnej tradycji i pobożności, wreszcie napisane wespół z Marcelą Szymańską kompendium wiedzy o języku bolesławików, czyli tzw. dialekcie laskim, a także pzyśpiewki ludowe, wyliczanki, rymowanki, bajki, legendy i podania, przysłowia oraz powiedzenia ludowe. Całość uzupełnia suplement zdjęć archiwalnych i współczesnych. Urszula Prochaska-Burek, Bolesław. Wieś na polsko-czeskim pograniczu, Bolesław 2012, s. 120, format A 4. (waw) Piknik z astronomią w Krzanowicach Na krzanowickim rynku zorganizowano 1 lipca piknik z astronomią. Był samochód dydaktyczny Beskidzkiego Klubu Astronomicznego "Polaris" z zamontowanym na pokładzie teleskopem do obserwacji okolicy i obiektów na niebie i wiele innych atrakcji. Była też możliwość stworzenia własnej rakiety ciśnieniowej. Na pokładzie samochodu dydaktycznego był zamontowany teleskop do obserwacji okolicy, chętni mogli zobaczyć piorunochron na iglicy kościoła. Była możliwość sprawdzenia pogody, gdyż na pokładzie auta była stacja meteorologiczna do samodzielnych pomiarów pogody wraz ze stanowiskiem raportowym. 30 czerwca w Krzanowicach na rynku około godziny temperatura w cieniu wynosiła 36,1 stopni Celsjusza, 48% to wynik pomiaru wilgotności powietrza, prędkość wiatru wynosiła 1,1 km/h. Wszyscy chętni, którzy zjawili się wczoraj na rynku w Krzanowicach mogli zobaczyć przez teleskop Coronado tarczę Słońca i zaobserwować protuberancje wyrzuty plazmy wmrożonej w linie pola magnetycznego Słońca. Mali ochotnicy mogli podjąć się zadania polegającego na skonstruowaniu własnej rakiety. Z plastikowej butelki, wody, tektury i taśmy samoprzylepnej powstała rakieta ciśnieniowa, którą następnie wystrzelono. Dzieci miały też możliwość przymierzenia repliki kostiumu roboczego astronauty, jednak chętnych, ze względu na upał, nie było. Sisi 7

8 KRZANOWICE 8 Tożsamość morawska W sierpniu ukazała się drukiem publikacja pt. Tożsamość morawska na pograniczu polsko-czeskim. Jest zbiorem tekstów, które zostały wygłoszone na konferencji popularnonaukowej Tożsamość morawska na pograniczu polsko czeskim. Konferencja miała miejsce 21 kwietnia 2012 roku w Domu Kultury w Borucinie i była jednym z ważnych działań zrealizowanych w ramach projektu pod hasłem DWA NARODY- JEDNA KULTURA MORAW- SKA. Całość prac w wymienionej inicjatywie koordynowana była przez Miejski Ośrodek Kultury w Krzanowicach, a środki umożliwiające jego sfinansowanie pochodziły z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa. Wartość całego przedsięwzięcia wyniosła ,30 EUR. Projekt realizowany był od października 2011 do października 2012 r., a publikacja zawartych w tej książce materiałów jest ostatnim elementem całego projektu Dwa narody jedna kultura morawska, którego integralnymi częściami były również: festiwal piosenki polsko morawskiej, wydanie publikacji Jako rzadziły i o czym pyrwe śpiwały nasze Omy teksty sceniczne kabaretu Krzanowickie Omy oraz teksty piosenek i przyśpiewek morawskich, konferencja popularno naukowa Tożsamość morawska na pograniczu polsko-czeskim, festyn regionalny pod namiotem biesiadnym oraz "Obiektywnie morawskie warsztaty fotograficzne. Czytelnikom Krzanowic i okolic polecamy lekturę dwóch wygłoszonych referatów, autorstwa prof. Dana Gawreckiego z Opawy oraz dr Kornelii Lach. Marian Wasiczek Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa "Przekraczamy granice" w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska - Rzeczpospolita Polska Morawcy na Śląsku Pruskim w świetle sprawozdań czeskich gazet opawskich W wyniku wojen w połowie XVIII wieku większa część Śląska weszła w skład Prus. Poza granicami państwa Habsburgów, przede wszystkim w północnych obszarach byłych księstw Opawskiego i Karniowskiego, tzn. południowych częściach obecnych powiatów Raciborskiego i Głubczyckiego, znalazła się grupa kilkudziesięciu tysięcy ludzi mówiących dialektem czeskim. Podobnie jak Czesi na Śląsku Opawskim, Cieszyńskim i na terenach Moraw nazywali siebie Morawcami i swój język określali jako morawski. Dopiero od 60 lat XIX wieku Morawianie czy Morawcy w Austro-Węgrzech rozpoczęli uważać siebie za członków narodu czeskiego, ew. czechosłowiańskiego. Morawcy na Śląsku Pruskim pozostawali Morawcami. W latach lat 70 ubiegłego wieku robiłem kwerendę w czeskich gazetach opawskich dotyczącą Morawców na Śląsku Pruskim. Chodziło o okres , kiedy w prasie opawskiej Opavskim Besedníku ( ) i Opavskim Týdeníku ( ) najsczęściej pojawiały się informacje o życiu Morawców w Głubczyckiem i Raciborskiem. Napisałem kilka artykułów o tej problematyce, niektórymi wynikami chciałbym się podzielić na naszej popularnonaukowej konferencji. Opavský Besedník i Opavský Týdeník były zarówno czasopismami austriackich i pruskich Morawców, żyjących po obu stronach rzeki Opawy, która tworzyła granicę państwową. Propagatorami tych gazet było zwłaszcza duchowieństwo katolickie, czytelnikami obok niego średniozamożni rolnicy. Końcem lat 70 XIX wieku wysyłano do Prus dwieście egzemplarzy Opavskiego Týdeníku. Stanowiło to jedną czwartą nakładu, co świadczy o tym, iż tygodnik poświęcał stosunkowo dużą uwagę Morawcom pruskim. Przy tym trzeba uwzględnić, że starszy Opavský Besedník, był wśród Morawców po lewej stronie rzeki Opawy bardziej ulubiony niž Opavský Týdeník. Jedną z przyczyn tej mniejszej popularności Opawskiego Týdeníka był fakt drukowania go wyłącznie alfabetem lacińskim. Autor adnotacji z okolic Beneszowa np. konstatował, iż lud morawski czyta książki pisane szwabachą. Decydującą przyczyną był rozwój stosunków społecznych, który w obu krajach odbił się i w sferze językowej głównie w zasobie słów. Morawcom pruskim, żyjącym w izolacji od szerzego zaplecza czeskiego, wydawał się język Morawców opawskich, którzy już uważali się za Czechów, trudniejszy do zrozumienia. Jednakże korespondenci z Prus doceniali pożyteczność czeskich gazet, przy tym równocześnie stwierdzali, że lud nie rozumie wszystkiego, co jest do niego skierowane; czynili tymi słowy aluzje do niezrozumiałości kilku wyrazów używanych potocznie w Czechach czy na Morawach. Domagali się od redakcji respektowania mowy ludu. Lektura czeska, jak o tym pisali korespondenci ze Śląska Pruskiego, miała być orężem w walce z opóżnieniem narodowym oraz z niewłaściwymi zasadami moralnymi, miała przyczyniać się do odzwyczajania się ludności od picia alkoholu, karciarstwa i palenia. Do ciekawej dyskusji doszło na łamach Tygodnika wiosną 1876 r., wszyscy uczestnicy wypowiadali się za koniecznością propagowania czeskiej książki wśród Morawców i zainteresowania nią przede wszystkim młodzieży. Szczególną uwagę poświęcano czeskiej lekturze dla dzieci. W 1873 r. wydany został zakaz korzystania z czeskiego Elementarza dla szkół zwyczajnych autora Cypriana Lelka. W Tygodniku pojawiały się wskazówki, w jaki sposób rodzice sami powinni uczyć dzieci czytania i rozumienia przeczytanego tekstu, ćwiczenia pamięci itp. Już wcześniej Opavský Besedník opublikował podobne wskazówki metodyczne. Z gazet opawskich dowiadujemy się również o zakładanych w niektórych urzędach parafialnych lub szkołach bibliotekach czeskich. Na łamach numeru 27 z 1876 r. oceniano wkład Karola Miarki w tworzenie sieci bibliotecznej na Górnym Śląsku, który dowodzi o czeskopolskiej współpracy na tej niwie. Przywódca ruchu polskiego na Górnym Śląsku Miarka poza założeniem 250 bibliotek polskich dążył do organizowania wspólnie z redakcją Katolika również bibliotek czeskich. Autor artykułu, prawdopodobnie Lelek, informuje, iż Miarka w 1875 r. przebywał dwa miesiące w Pradze a tam prosił o czeskie książki nie dla swego ludu, lecz dla naszego ludu morawskiego. Gazety opawskie informowały o istnieniu kilka morawskich stowarzyszeń, o charakterze politycznym lub oświatowym w Hulczynie. Opavský Týdeník popierał myśl zakładania stowarzyszeń spożywców, kierując ostrze swoich wywodów przeciwko żydowskim karczmarzom i handlarzom. W Głubczyckiem założono osiem towarzystw tego typu. Dowiadujemy się o działalności stowarzyszeń spiewaczych i kapeli w Hulczynie, o tzw. spotkaniach świetlicowych w pruskich miejscowościach w pobliżu Opawy. Czeskie gazety opawskie poświęcały wiele uwagi rozwojowi szkolnictwa w Raciborskiem i Głubczyckiem. Informowały o wizytacjach szkolnych, o naradach uczycieli poszczególnych dziekanatów i ich postanowieniach. Np. o tym, że w początkowych dwu klasach nauka będzie się odbywać w języku morawskim, w trzeciej klasie dzieci miały się już uczyć czytać po niemiecku. Opavský besedník polemizował z poglądami tych nauczycieli, którzy twierdzili, iż nie ma potrzeby nauczania w języku morawskim, ponieważ w ciągu dziesięciu lat pruscy Morawcy i tak ulegną germanizacji. Argumenty korespondentów z Głubczyckiego i Raciborskiego przeważnie łączyły idee nauczania w języku ojczystym z normami moralności chrześcijańskiej, i były skierowane przeciw liberałom i wolnomularstwu. Podkreślano zasługi duchownych w podtrzymywaniu języka ojczystego, krytykowano nauczycieli, którzy popierali germanizacyjną politykę państwa, chociaż sami pochodzili przeważnie ze środowiska morawskiego. Zaciekawiają dowody dotyczące działalności profesora Stefana w gimnazjum głubczyckim. Stefan, z pochodzenia Niemiec, wymógł na powiatowej radzie szkolnej zgodę na nauczanie języka czeskiego studentów morawskich. Podobno w każdym roku było chętnych, których rozdzielano do trzech oddziałów gimnazjum. Stefan prowadził również wykłady dla osób zainteresowanych językiem polskim. W gazetach opawskich znajdziemy sporo artykułów dotyczących folkloru i ogólnej charakterystyki ludu morawskiego. Bardzo wartościowym i bogatym materiałem są pieśni ludowe, z których część pochodzi ze Śląska pruskiego. Spotykamy się z ubolewaniem nad zanikiem zwyczaju noszenia strojów ludowych oraz wzmianką o coraz rzadszym śpiewaniu przez ludność pieśni ludowych. Jeden z korespondentów gazety informował czytelników o zbiorze pieśni Lelka i opowiadał się za jego wydaniem. Z tego zbiorku w Opawskim Týdeníku przedrukowano niektóre teksty. W gazetach opawskich forsowano poglądy zachowawcze. Autorzy byli przekonani, iż zjawiska moralnie negatywne należy łączyć z rozwojem produkcji fabrycznej i z liberalizmem, rozwiązań zaś upatrywali w przywróceniu chrześcijańskich zasad moralnych. Ich autorzy przeciwni byli zabawom tanecznym, szczególnie balom dziecięcym, krytykowali picie coraz to mocniejszej wódki i piwa bawarskiego, propagowali konserwatyzm w ubieraniu. Na łamach gazet opawskich zawsze wiele miejsca poświęcano historii. Artykuły te były na ogół na dobrym poziomie. Większość materiałów historycznych z Raciborskiego i Głubczyckiego traktuje o pojedynczych osobach, przede wszystkim o plebanach, pisarzach religijnych, wybitniejszych malarzach i rzeźbiarzach. Ciekawe są wspomnienia o Pawle Pospiechu założycielu czeskiego związku Libusza we Wrocławiu. Najwartościowsze są wszakże informacje dotyczące Cypriana Lelka, w latach posła sejmu frankfurckiego i berlińskiego, dowiemy się dokładnie o zawartości jego czasopisma Holubice z 1846 r., cennych informacji dostarcza jego nekrolog, wykorzystany w literaturze przedmiotu tylko częściowo. Szeroko omawiane zostały stosunki kościelne. Moim zdaniem najciekawszy jest opis pielgrzymki z Wódki do Velehradu. Niemieccy wieśniacy z pewnej miejscowości na północnych Morawach prosili wódczańskich pielgrzymów o modlitwę za nich w Velehradzie, przy czym obiecali w rewanżu pomodlić się za Morawców w miejscowości Hostýn. Z konkluzji autora relacji Lelka przebija nadzieja na to, że religija przyczyni się do pojednania narodowościowego: Z tego można chyba wnioskować, iż nienawiść między Niemcami i Słowianami jest sztucznie ukształtowana i rozbije się ona o chrześcijańskie przekonanie prostego ludu niemieckiego. W okresie tzw. Kulturkampfu Opavský Týdeník zamieszczał dziesiątki informacji o ofiarach przesladowań o duchownych pozbawionych możliwości wykonywania obrzędów religijnych i uczenia w szkołach, o uwięźonych księżach lub tych, którzy musieli pójść do armii. Ogólna atmosfera wywołwała wśród Morawców wielkie nezadowolenie. Korespondent Opavskiego Týdeníka z okolic Beneszowa trafnie ocenia zaistniałą sytuację: W rzeczywistości nikt u nas nie poczyta sobie za hańbę przebywanie w więzieniu. Myśli bowiem sobie a powiada: byłem w tym samym więzieniu co biskup, dziekan, pleban, mężowie stanu itp. Stąd też nie jestem gorszy od nich. A zatem, nie bojąc się kary, nie będą się ludzie wahać przed popełnianiem przestępstw, które prowadzą do więzienia! Boże, zmień to! Świadomość etniczna Morawców pozostawała morawska, tylko z wielkim trudem można by utrzymywać, że Morawcy czuli się częścią składową narodu czeskiego, chociaż w odczuciu niektórych z nich język morawski był właściwie językiem czeskim drukowanym szwabachą. Sami siebie Czechami większością nie nazywali. Pierwszym, który konsekwentnie używał określenia Czesi (Czechen) w stosunku do ludności morawskiej w Pruskim Śląsku był autor broszury Die Czechen in Preussisch Oberschlesien wydanej w Pradze w 1875 roku. W literaturze uznaję się, że autorem był Cyprian Lelek. Gdy po raz pierwszy przeczytałem tę książeczkę, miałem wątpliwości co do autorstwa Lelka, sformułowałem je później w osobnym przyczynku. Na podstawie analizy współczesnej publicystyki oraz danych biograficznych wykluczyłem autorstwo Lelka i doszedłem do wniosku, iż prawdopodobnym autorem broszury jest

9 9 KRZANOWICE Polak Karol Miarka. Morawcy pozostawali wiernymi poddanymi króla pruskiego i cesarza niemieckiego. Uroczyście obchodzili zwycięstwo pod Sedanem i urodziny cesarza Wilhelma, przy czym ich działacze narodowi starali się o to, żeby w trakcie tych uroczystości śpiewano pieśni morawskie. Taka sytuacja zaistniała np. w Wódce, miejscowości, w której był proboszczem Lelek, kiedy w czasie urodzin Wilhelma I śpiewano: Kde domov můj?, Moravo, Moravo, Hej Slované, Slovan jsem a Slovan budu itp. i zarówno Deutschland, Deutschland über alles, Sedanlied, Bismarcklied i Wacht am Rhein. Miejscowi wieśniacy byli niewątpliwie przekonani o tym, że była to dostojna forma uczczenia jubileuszu cesarza. Zarówno spotykamy się z korespondentami krytykującymi militaryzm pruski i politykę germanizacyjną. Anonimowy patriota pruski napisał: Po co nam cała sława naszych wojsk, kiedy dla egoistycznych zachcianek niektórych ludzi musieli opuścić nas synowie, bracia, małżonkowie, by krwawić i umierać za nic / / a wreszcie pytamy się: do czego to dojdzie, kiedy pozostałe mocarstwa Europy zobaczą w tym prawie groźne niebezpieczeństwo? / / Niechaj nikt nie zapomina tu o Napoleonie I. Właśnie jego słowa doprowadziła go do zguby. Podobne konkluzje robiono na podstawie faktów dotyczących germanizacji szkolnictwa: Bezprawie takie budzi niezadowolenie każdego sprawiedliwego człowieka; im gwałtowniejszych nabierze form, tym bezwzględniej odwrócą się od rządu pruskiego serca całej ludności słowiańskiej, która do tej pory była mu wierna. Na niezgodzie i opóźnieniu sąsiadów wyrosło współczesne cesarstwo niemieckie z pruską czapką kiedy wszakże przybierze miarę pycha brandenburska, zjednoczą się wszystkie zagrożone nią słabe i silne narody, i same dokonają aktu sprawiedliwego odwetu. Pycha poprzedza upadek. Śmierć obu protagonistów polskiego i morawskiego ruchu narodowego Miarki (1882) i Lelka (1883) spowodowała, że w czeskich gazetach opawskich informacje o Morawcach Pruskich w zasadzie od 1883 roku tracą wcześniejszy systematyczny charakter. Warunki życia morawskiego ludu w Prusach coraz bardziej odbiegały od rozwoju stosunków i poziomu egzystencji w monarchii austrowęgierskiej. Już w latach siedemdziesiątych XIX wieku proklamowano na górnośląskich zjazdach katolickiej partii Centrum konieczność założenia gazety dla Morawców Pruskich. Przy tych i dalszych próbach akcentowano: Duchowe połączenie z naszymi braćmi z austriackich Moraw nigdy nie wyrządzi nam szkody, lecz odwrotnie ich i nas wzmacniać będzie. Dalsze zamiary pojawiły się w latach 1881 i 1882, kiedy z nadzieją patrzono na barona Huena, założyciela stowarzyszeń gospodarczych, który nosił się zamiarem wydawania w języku czeskim czasopisma poświęconego zagadnieniom gospodarczym. Ale od tego czasu pruscy Morawcy musieli czekać jeszcze jedenaście lat do pierwszego numeru własnego organu prasowego Katolickich Nowin w 1893 r. Dan Gwarecki Rola duchowieństwa w kształtowaniu tożsamości kulturowej Morawian naśladowania. Mocno eksponował rolę ojca w rodzinie, zwracał uwagę na jego obowiązki i zadania. Podawał przykłady z życia wskazujące, jak wychowywać dzieci, by okazywały rodzicom szacunek i posłuszeństwo. Ponadto na spotkaniach Stowarzyszenia Robotników wiele uwagi poświęcano omawianiu sytuacji społeczno-politycznej na świecie, sprawom pracowniczym (dotyczącym np. ubezpieczenia, czasu pracy, stawek wynagrodzeń itp.), poradom dotyczącym prowadzenia gospodarstwa (np. o nawożeniu pół i łąk, o hodowli królików itp.). Podejmowano także różne akcje i przedsięwzięcia charytatywne. W 1913 r. członkowie tej organizacji założyli w Borucinie Domową aptekę, którą wyposażono w ok. 90 leków na różne schorzenia oraz środki opatrunkowe. Latem 1917 r. 23 gospodarzy przyjęło na wakacje do swoich domów dzieci z miasta. Stale też organizowano pomoc dla najbiedniejszych rodzin członków Stowarzyszenia (zwłaszcza sierot). Warto uzupełnić, że w styczniu 1919 r. ks. Hlubek założył także Spolek delnic (Stowarzyszenie Robotnic). Należały do niego tzw. pańszczarki, czyli robotnice miejscowego majątku. Ponadto w parafii św. Augustyna za sprawą proboszcza prężnie działały bractwa religijne i stowarzyszenia stanowe..ks. Hlubek poświęcał im wiele czasu i serca. W parafii tętniło życie, a ludzie mieli silne poczucie więzi etnicznych i interpersonalnych. Zaangażowanie proboszcza przekładało się na aktywizację wszystkich grup społecznych w tym małym środowisku lokalnym. Wydawać by się mogło, że tak aktywne i szeroko pojmowane duszpasterstwo pochłaniało w pełni żywot proboszcza w Borucinie. Był to wszak ważny, aczkolwiek nie jedyny kierunek jego działalności. Wielce bowiem zasłużył się również na polu wydawniczym i politycznym. Przypomnijmy, że obszar ten administracyjnie należał wówczas do Prus, a językiem urzędowym był język niemiecki. Według materiałów źródłowych z 1867 r. w powiecie raciborskim mieszkały 6524 rodziny morawskie i 538 rodzin innych narodowości. W samym Raciborzu natomiast zwiększała się liczba mieszkańców deklarujących narodowość niemiecką. Był to niewątpliwie wpływ germanizacji, jak i rozwijających się przedsiębiorstw kapitalistycznych, których właścicielami byli najczęściej Niemcy, Żydzi i Austriacy. Początkowo jednak germanizacja nie poczyniła zbyt wielkich szkód w kształtowaniu się poczucia tożsamości mieszkańców pogranicza. Mimo że w 1863 r. zarządzeniem władz pruskich od drugiej klasy szkoły podstawowej wprowadzono naukę języka niemieckiego, a od 1865 r. językiem wykładowym w szkołach podstawowych był język niemiecki, to jednak nie miało to zbyt wielkiego wpływu na wyniki spisu ludności, np. w Pietrowicach Wielkich według spisu z 1 grudnia 1910 r. na 2815 mieszkańców tej wsi tylko 507 osób (18%) zadeklarowało język niemiecki jako język ojczysty, 502 osoby (18%) język polski, a 1713 osób (61%) zadeklarowało inny język. Zaś dwujęzyczność- czasie tego spisu zarejestrowano u 93 osób (3%) i chodziło o język niemiecki i inny język. Z danych tych wynika, że w miejscowości tej dominowała morawszczyzna. Istotne zmiany w życiu lokalnej społeczności na pograniczu śląsko-morawskim przyniosły lata Kulturkampfu ( ), otwartej walki z siłami opozycyjnymi, a szczególnie z Kościołem katolickim i wspieranym przezeń ugrupowaniem politycznym partią Centrum. Tylko nieliczni wykształceni Ślązacy sprzeciwiali się świadomemu zniemczaniu tych ziem. Wśród nich wyróżniają się: urodzony w Tworkowie Emil Szramek, pochodzący z Cyprzanowa Emanuel Smołka ( ) oraz lekarz z Wojnowic Józef Rostek. Z jego ini- Przełom XIX i XX w. to bardzo ważny okres historyczny, w którym swoistego tempa nabierać poczęły przemiany polityczne, społeczne i kulturowe. Na ich przebieg w określonych kręgach terytorialnych przemożny wpływ wywierali jak zawsze żyjący w nich ludzie. Na obszarze pogranicza śląsko-morawskiego ważną rolę odgrywali księża. Środowisko duchownych było pod względem przynależności etnicznej, jak i poglądów społeczno-politycznych podzielone, co wskazać można na konkretnych przykładach. Ale wielu księżom na tym terenie zależało na tym, by podtrzymywać tożsamość kulturową Morawian. Czynili to na różne sposoby. Do grona wielce zasłużonych pod tym względem należał między innymi ks. Josef Hlubek. Urodził się 26 marca 1871 r. w Kravaři (dziś Czechy) jako syn gospodarza Josefa Hlubka ( ) i Teresie z d. Willaschek (ur. w 1850 r.). Do szkoły podstawowej uczęszczał w rodzinnej Kravaři. W 1885 r. rozpoczął naukę w gimnazjum w Kromĕřίži, a po jego ukończeniu wstąpił do seminarium duchownego w Ołomuńcu ( ), następnie w latach kontynuował studia we Wrocławiu. Święcenia kapłańskie przyjął 23 czerwca 1896 r. z rąk kardynała Koppa.. Pierwszą placówką duszpasterską tego kapłana stał się Hlučin, gdzie był wikarym. Od początku jednak swą pracę duszpasterską pojmował szeroko, toteż poza zadaniami związanymi sensu scricte ze sprawowaniem liturgii podejmował działalność kulturalnooświatową oraz polityczno-społeczną. 21 marca 1906 r. ks. Hlubek został mianowany proboszczem parafii Borucin. Oficjalnie na urząd został wprowadzony 3 kwietnia 1906 r. przez ks. Tomasza Kamradka. W parafii tej w krótkim czasie rozpoczęły działalność liczne stowarzyszenia i bractwa, jak np.: Delnicky Spolek (Stowarzyszenie Robotników), Selsky Spolek (Stowarzyszenie Gospodarzy), Mladensky Spolek (Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej), Stowarzyszenie Chrześcijańskich Matek, Stowarzyszenie św. Teresy, Bractwo Różańcowe, Bractwo Szkaplerza, Arcybractwo św. Augustyna. Dwa stowarzyszenia zawodowe gospodarzy i żołnierzy istniały już w Borucinie przed erygowaniem parafii, ale od czasu objęcia funkcji proboszcza ks. Hlubek uczestniczył we wszystkich ich spotkaniach wygłaszając interesujące prelekcje. Stowarzyszenie Robotników zostało założone w 1906 r. przez ks. Hlubka. To on bowiem zwołał pierwsze zebranie, na którym mówił o zagadnieniach socjalnych i bytowych pracowników oraz o potrzebie założenia organizacji robotniczej. Zwracał przy tym uwagę, że zasadniczym celem Stowarzyszenia jest jednak nie tylko dbałość o interesy tej grupy społecznej, ale także podtrzymywanie wiary i tradycji katolickiej. Ta organizacja wspierana przez Kościół była alternatywna w stosunku do powstających wówczas stowarzyszeń socjalistycznych uzyskujących coraz szersze uznanie robotników. Członkowie Delnickiego spolku spotykali się raz w miesiącu, a ks. Hlubek nie tylko przewodniczył tym zebraniom, ale zawsze przygotowywał dwie pogadanki: jedną dotyczącą życia religijnego, a drugą o tematyce świeckiej. Obydwie jednak przesączone były wyraźnym dydaktyzmem. Ksiądz ten przedstawiał sylwetki różnych świętych (np. św. Tobiasza, św. Józefa, św. Ludwika, św. Mikołaja), które służyły jako wzory do Ks. Josef Hlubek 9

10 KRZANOWICE 10 cjatywy założono w 1888 r. Towarzystwo Polsko-Górnośląskie w Raciborzu, a potem w latach wydawano Nowiny Raciborskie. O znaczeniu Nowin Raciborskich Joachim Glensk pisał następująco: Gdyby Niemcy byli świadomi tego, czym będzie powstające w Raciborzu pismo polskie, nigdy nie dopuściliby do jego założenia. Gazeta ta miała charakter narodowo-radykalny, a na jej łamach demaskowano politykę niemieckiej partii Centrum, udzielano czytelnikom porad, publikowano w odcinkach powieści znanych pisarzy polskich, czyli propagowano i popularyzowano tym samym polską kulturę. Do partii Centrum należała tu wówczas większość księży, dlatego hasła głoszone na łamach polskiej gazety budziły sprzeciw górnośląskich kapłanów utożsamiających się z polityką władz pruskich. Niektórzy z nich zniechęcali parafian do czytania Nowin Raciborskich. Na przykład ks. Zawadzki z Cyprzanowa odmawiał wiernym rozgrzeszenia za czytanie prasy polskiej. Świadomość narodowa mieszkańców Raciborszczyzny była jednak zróżnicowana, o czym świadczą materiały historyczne i opisane w nich fakty, np. kiedy proboszcz z Zabełkowa w Dzień Nowego Roku odczytał list dziekana ze Starejwsi [Starej Wsi przyp.. K. L.] potępiający Nowiny, czytelnicy donieśli, iż pozostają przy starym przyjacielu, nazywając gazetę Mojżeszem prowadzącym Ślązaków do ziemi obiecanej. Warto dodać, że Nowiny Raciborskie czytało wówczas także około stu Morawian, a liczba morawskich prenumeratorów stale rosła. Z tego też powodu redaktor naczelny pisma Jan Karol Maćkowski zamierzał wydawać specjalną mutację raciborskiej gazety w języku czeskim. Jednakże jego wyjazd z Raciborza na stałe sprawił, że zamysł ten nigdy nie został zrealizowany. Oddzielne pismo dla Morawian mieszkających na ziemi raciborskiej i głubczyckiej już wcześniej chciał założyć ks. Cyprian Lelek. Dzięki jego staraniom na zjeździe śląskiego Centrum w 1876 r. rozpatrzono postulat o wydawaniu dla śląskich Morawców gazety w ich ojczystym języku. Pojawiły się wówczas różne koncepcje i propozycje nazw nowego pisma, ale żadna z nich nie urzeczywistniła się. Mieszkańcy pogranicza prenumerowali więc początkowo (od 1861 r.) Opavský besedník, a później (tj. od 1865 r.) Opavský týdedník. W tym ostatnim piśmie ukazywały się korespondencje ks. C. Lelka z Raciborskiego i Głubczyckiego. Jak podaje Piotr Pałys, pod koniec lat 70. XIX wieku na Pruski Śląsk wysyłano około 200 egzemplarzy tego tygodnika, co stanowiło 20% nakładu. Wielkie zapotrzebowanie na lokalne pismo dostrzegli również miejscowi duchowni. To właśnie oni latem 1893 r. podczas spotkania u ks. Emila Bitty, proboszcza z Kobeřic, postanowili wydawać pismo dla Morawian pt. Katolické Noviny pro lid moravský w Pruském Slezsku. Jedine v moravské řeči vycházejici noviny w Německu. Oficjalnie jak utrzymuje J. Vyhlidal głównym celem powstania nowego pisma centrowego była obawa przed szerzeniem się w tej grupie etnicznej idei socjalistycznych. Z kolei zdaniem Piotra Pałysa faktycznym powodem założenia gazety była chęć ograniczenia wpływów polskiego ośrodka narodowego w Raciborzu na ludność morawską. Natomiast według Pavla Kladivy zasadniczym celem powołania do życia nowego periodyku było przeciwdziałanie germanizacji oraz obrona katolicyzmu przed protestantyzmem niemieckim. Z kolei sami inicjatorzy utworzenia tego nowego pisma uzasadniali, że czasopisma docierające na Morawy wydawane w językach polskim lub niemieckim są dla wielu miejscowych czytelników niezrozumiałe; ponadto opisywane w nich wydarzenia dotyczą innych miejscowości, więc są im obce. Aby więc ta lokalna społeczność nie czuła się ani gorsza, ani opuszczona, potrzebne jest pismo drukowane w jej języku i dotyczące jej spraw. Zapewne wszystkie te czynniki miały wpływ na powstanie pisma. Katolické Noviny... od początku swego istnienia były tygodnikiem (ukazywały się w każdą sobotę). Posiadały dwa dodatki: Zabava nedelni [Niedzielna rozrywka przyp. K. L.] i Domáci přitel [Domowy przyjaciel przyp. K. L.]. W ciągu prawie 30 lat istnienia pisma w wydawnictwie pracowało czterech redaktorów. Pierwszym z nich był ks. Arnošt Jureczka (administrator Štěpankovic, od 1987 r. proboszcz w Sudicach). Drugim był ks. Hlubek, który jako wikary pracował na stanowisku redaktora naczelnego w latach Później na kilka lat zrezygnował z tej funkcji, ponieważ obawiał się, że jako redaktor nie otrzyma zgody władz pruskich na objęcie stanowiska proboszcza. Dlatego dopiero rok po objęciu urzędu proboszczowskiego w Borucinie wrócił znowu do swoich dawnych obowiązków związanych z redakcją pisma ( ). W międzyczasie funkcję tę sprawował również ks. Josef Otawa (w latach oraz ). W ostatnim okresie istnienia pisma prowadził Rudolf Schikora ( ). Należy podkreślić, że redaktorzy tego morawskiego tygodnika byli mocno prześladowani przez pruskie władze. Pierwszy z nich, ks. Arnošt Jureczka, w ciągu pierwszych trzech lat istnienia tygodnika siedmiokrotnie stawał przed sądem i został dwukrotnie skazany w Raciborzu. Mimo to periodyk przez 27 lat ( ) i to bez przerwy ukazywał się w południowej części ówczesnego powiatu raciborskiego. Wielu miejscowych księży prowadziło korespondencje w rubryce Denní správý [Aktualności przyp. K. L.] Dodatki redagowali: ks. A. Jurečka, ks. J. Restel i ks. T. Kamradek. O tym, jak wielkie było zapotrzebowanie na czasopismo w języku morawskim świadczyła stale rosnąca liczba czytelników. Jak podają badacze, pierwsze numery rozprowadzano bezpłatnie. W ciągu pierwszych sześciu miesięcy Katolické Noviny... zdobyły aż 500 prenumeratorów. W ostatnich latach XIX wieku liczba stałych czytelników wzrosła do około 600, a w 1914 r. wynosiła już Maksymalny nakład pismo osiągnęło pod koniec I wojny światowej i wynosił on 3000 egzemplarzy. Warto też wspomnieć, że pierwsze lata drukowania periodyku nie przyniosły żadnych dochodów, a wręcz odwrotnie księża redaktorzy dopłacali do druku ze swoich zasobów finansowych (ok marek rocznie), co jeszcze mocniej dowodzi zaangażowania tych duchownych. Potem naturalnie, gdy grono czytelników powiększyło się, pismo zaczęło przynosić zyski. Katolicke nowiny w pierwszych latach swego istnienia ( ) drukowane były szwabachą, a od numeru 20, po reformie w czeskiej ortografii, zmieniono czcionkę i wprowadzono pisownię łacińską. Nadal jednak pisano w tzw. języku morawskim. Księża-redaktorzy zdając sobie sprawę z tego, ze wielu czytelników nie rozumie niektórych czeskich terminów, świadomie używali słów gwarowych, zamieszczając w nawiasie ich odpowiedniki w czeskim języku literackim. Współcześnie badacze czescy twierdzą, ze prowadziło to do fiksacji językowej i niekorzystnie wpływało na rozwój czeskiego języka literackiego. Skoro jednak księża podejmowali działania tego typu, to należy przypuszczać, że takie były oczekiwania czytelników. Pismo było wydawane od kwietnia 1918 r. do lutego 1920 r. w Hlučinie w wydawnictwie Richarda Peschela. Według czeskich badaczy po 1920 r., tj. po przyłączeniu Hulczyńskiego do Czechosłowacji, nastąpił gwałtowny spadek odbiorców, bowiem w nowej rzeczywistości przestało ono pełnić rolę jedynego pisma w języku czeskim i dlatego w 1922 r. zaniechano jego wydawania. Milan Myška ustalił, że od 1920 r. do 1937 r. pismo wydawane było w Opawie, ale już bez podtytułu i o zmienionej nazwie Katolické noviny pro lid morawský na Ratibořsku. Miało też wówczas zupełnie inny cel i charakter. Od 1927 r. było organem czechosłowackiej partii ludowej dla morawskiej ludności w Raciborskiem, od 1930 r. czechosłowackiej partii ludowej dla Hulczyńskiego, Opawskiego i Cieszyńskiego. Pismo składało się z czterech nienumerowanych stron. Zawierało felietony o aktualnych wydarzeniach polityczno-społecznych, cykle opowiadań, stałą rubrykę pt. Denni zprávy oraz reklamy i ogłoszenia. Redakcja Katolickych Novin... jak wspomniano utożsamiała się z polityką partii Centrum, toteż pismo stało się trybuną haseł, zwłaszcza przedwyborczych, tego ugrupowania. Autorzy tekstów z pewnymi wyjątkami nie podpisywali swoich tekstów. Jak już wspomniano anonimowo pisano rubrykę pt. Denni zpravy, rejestrującym aktualności z okolicy. W dziale tym zamieszczano informacje o różnych wydarzeniach regionalnych (o pożarach, wypadkach w pracy, bójkach, morderstwach), uroczystościach religijnych, kulturalnych, oświatowych, działalności lokalnych kół i organizacji społecznych, ich członkach, zarządach, kontaktach. Drukowano tam też przysłowia, porzekadła, baśnie i pieśni o tematyce religijnej. Opisywano zwyczaje i obrzędy ludu morawskiego. Podawano informacje o pogodzie, porady dla rolników. Publikowano również korespondencje Morawców pracujących sezonowo w Westfalii, Nadrenii, północnych Niemczech. Komentarze do przedstawianych wydarzeń były niejednokrotnie aż nadto przesączone dydaktyzmem, krytykowano np. późne powroty z balów, nadużywanie alkoholu, odchodzenie od tradycyjnych zachowań, zaniechanie noszenia chłopskiego stroju ludowego, przynależność do socjalistycznych związków zawodowych itd. Z notatek tych poznać można konkretne sytuacje, jak i oczekiwania oraz postawę duchowieństwa wobec zachodzących zmian społeczno-kulturowych. Znaczenia tego czasopisma nie sposób przecenić. Miało bowiem niewątpliwie ogromny wpływ na postawę i poglądy mieszkających tu Morawian. Można uznać, że m. in. za jego sprawą zachowała się na tym obszarze gwara morawska, wiara katolicka, ubiór ludowy oraz niektóre zwyczaje i obrzędy. Dla współczesnych badaczy Katolicke Noviny... są bogatym źródłem informacji historycznych, społecznych, folklorystycznych, literackich, językowych przełomu XIX i XX wieku. Jak widać duchowieństwo odegrało ogromną rolę w kształtowaniu poczucia tożsamości Morawian poprzez swoją pracę redaktorską i dziennikarską. Ale warto wspomnieć również o ich zasługach wydawniczych. Na naszym terenie powszechnie znana była i używana była książeczka do nabożeństwa z modlitwami i pieśniami na cały rok kościelny (mająca co najmniej trzy wydania) pt.wzhůru srdce čili modlitby a pisně pro cely cirkiewni rok sestawené dle kancionalu Fryčajowa a Bačakowa k weřejnymým službam Božim (Brno 1906), której autorem jest J. Jurečka (knihař w Křenovicich). Zaś ks. Josef Hlubek w 1903 r. opracował kalendarz Svata rodina, który został wydany w nakładzie 4 tys. egzemplarzy. W kalendarzu tym opublikował kilka swoich artykułów: Maria Lurdská, Naš kraj a lid, Hrad Landek z Petřkovic, Obrázky ze života pro život, Poutni miesto Hrabyń, Mnoho bláznů. Wcześniej, tj. w 1900 r. ukazał się zbiór 84 pieśni pt. Sbirka oblibiených nábožných pisni nasseho lidu, a w 1902 r. wydanie drugie poszerzone tego śpiewnika. Ta druga antologia składała się z dwóch zasadniczych części: Pisné k Pánu Jeřissi (Pieśni do Pana Jezusa) oraz Pisné Mariánské (Pieśni Maryjne). Dodatkiem umieszczonym po alfabetycznym spisie pieśni są Pisné přiležitostné a zabawné (Pieśni okazjonalne i rozrywkowe). Oprócz twórczości prozatorskiej należałoby wspomnieć również o poetyckich próbkach ks. Hlubka. Co prawda, nigdy nie ukazał się zbiór jego wierszy, ale były one drukowane na łamach Katolickich Novin... oraz w tzw. zeszytach, które wydawała Lidova Knihovna DNE. J. Vyhlidal w jednym z nich umieścił siedem kilkunastozwrotkowych utworów napisanych z okazji różnych uroczystości, np. na poświęcenie kościoła, sztandaru, odpustu, spotkania członkiń Stowarzyszenia św. Teresy itp. Autorstwa proboszcza z Borucina. Nie można pominąć też faktu, że w 1908 r. ks. Hlubek napisał w j. niemieckim artykuł Bildhauer Johan Janda, który został opublikowany w pierwszym numerze Oberschlesische Heimat. Najbardziej znana jest jednak książeczka do nabożeństwa pt. Úplný kancional, która jak ustalono w Borucinie używana była powszechnie do drugiej połowy lat 30. XX w., a indywidualnie do końca XX w. W 2006 r., z okazji 100-lecia kościoła w Borucinie, utrwalono na płytach CD dziesięć pieśni morawskich z tegoż kancjonału w wykonaniu kilkunastu parafianek. Niektóre morawskie pieśni są do dziś śpiewane przez lokalną społeczność podczas uroczystości pogrzebowych, nabożeństwa różańcowego czy drogi krzyżowej. Oceniając działalność polityczną ks. Hlubka trzeba podkreślić, że był on podobnie jak wielu księży z Hulczyńskiego zwolennikiem partii Centrum. Jak już wspomniano, na łamach Katolickich Novin... propagował kampanię wyborczą tego ugrupowania. Jak wynika z badań historycznych, jako doskonały mówca, aktywnie uczestniczył również w zgromadzeniach politycznych. W trakcie kampanii wyborczych do pruskiego sejmu wystąpił u boku dziekana Stanke, wójta Gebeka i redaktora Nowin Raciborskich Eckerta, w swej rodzinnej Kravaři. W 1908 r. przemawiał w miejscowości Pišt, gdzie, jak pisał ks. J. Vyhlidal, povzbudil posluchače pro Centrum. Kapłan ten był w owych czasach osobistością bardzo znaną, cieszył się autorytetem i umiłowaniem miejscowej ludności. Zaś od niejakiego Emila Wochoweckiego otrzymał odznaczenie erllore maius. Po wybuchu pierwszej wojny światowej jawił się jako zwolennik proczeskiej polityki. Był współautorem dwóch memorandów, w których okoliczni księża, nauczyciele, przedstawiciele rzemiosła i handlu opowiadali się za przyłączeniem południowej części Raciborszczyzny do Czechosłowacji. Pierwszy z tych dokumentów został zredagowany w okresie Świąt Bożego Narodzenia w 1915 r. podczas zorganizowanego przez ks. Hlubka (na plebanii w Borucinie) spotkania lokalnych aktywistów. Uważali oni, że po porażkach Austrii i Niemiec, gdy utworzone zostanie niepodległe państwo czeskie, Morawianie należący do narodu czeskiego, mają prawo żądać przyłączenia południowych części ziem głubczyckiej i raciborskiej do Czech. Takie memorandum za pośrednictwem rolnika Rybki ze Štitiny przekazane zostało do redakcji Našeho Slezska, a stamtąd miało trafić do Paryża. Jaki był dalszy los tego dokumentu, nie wiadomo. Drugi memoriał powstał w listopadzie 1918 r. Był to dokument liczący ok. 140 stron i składał się z 6 rozdziałów, w których uzasadniano kulturalno-historyczne (w tym językowe) argumenty przemawiające za przyłączeniem tych ziem do Czechosłowacji. Dokument ten oprócz ks. Hlubka podpisało jeszcze czterech innych księży (z Hlučina, Sudic, Kravařa i Dolnego Benešova) oraz kilku nauczycieli (w tym Karol Hlubek, brat proboszcza z Borucina) i przedstawicieli innych zawodów. Żaden z tych dokumentów nie zachował się, gdyż jak twierdzą członkowie rodziny Hlubków ksiądz musiał zniszczyć wszystkie dokumenty, gdy był za swoją proczeską politykę prześladowany przez władze niemieckie. W tym kontekście ks. Hlubek jawi się jako zagorzały zwolennik przyłączenia morawskiej części ziem raciborskiej i głubczyckiej do państwa czeskiego. W rezultacie żądania proczeskich aktywistów nie zostały w pełni urzeczywistnione, ponieważ część ziem (w tym Borucin) została przy Prusach. Przesunięcie granic pociągnęło za sobą zmiany w administracji kościelnej. Miejscowości należące wcześniej do dekanatu hulczyńskiego, a pozostałe w państwie niemieckim przydzielono (na mocy zarządzenia kościelnego nr z dnia 30 sierpnia 1922 r.) do dekanatu kietrzańskiego, którego dziekanem został ks. Josef Hlubek. Boruciński proboszcz i kietrzański dziekan zarazem nadal bardzo aktywnie uczestniczył w życiu politycznym w swoim regionie. W listopadzie 1917 r. został odznaczony Krzyżem Zasługi za pomoc w walce. Na łamach Katolickich Novin... składano mu z tej okazji gratulacje. 27 marca 1927 r. wybrano go do zarządu rady powiatu raciborskiego z ramienia partii Centrum. Stale jak sam wielokrotnie podkreślał działał z miłości do swego ludu, walczył o prawdę, wolność i sprawiedliwość. Po drugiej wojnie światowej podobnie jak wielu innych księży autochtonów miał zostać przeniesiony do Polski centralnej, ale do tego nie doszło. Pozostał więc nadal w parafii Borucin. Tu 23 czerwca 1951 r. obchodził swój jubileusz 55-lecia kapłaństwa. Był wtedy chory na zapalenie płuc. Nie przeżył tej choroby. Zmarł w wieku 80 lat, 29 czerwca 1951 r. Pogrzeb odbył się 3 lipca. Uczestniczyło w nim 15 kapłanów oraz liczne rzesze wiernych z Borucina i okolicy. W parafii Borucin pracował przez 45 lat. Jako pierwszy proboszcz swoją postawą, aktywnością i oddaniem kształtował kilka pokoleń Morawian. Wprowadzone i pielęgnowane za jego kadencji zwyczaje, wzorce i wartości owocowały przez kolejne dziesięciolecia, a wiele z nich przetrwało zapewne do dziś. Ks. Hlubek żyje bowiem jeszcze w pamięci najstarszych mieszkańców, którzy z pełnym szacunkiem wspominają jego działalność i tytułują go nie inaczej, jak: Pan Fararz lub Pan Dziekan. Poza parafią w swej małej ojczyźnie zapisał się jako morawski budziciel, pisarz, poeta i przyjaciel ludu. Kornelia Lach