Ochrona środowiska pracy 311[31].O2.05

Transkrypt

1 MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ Alina Jaksa Ochrona środowiska pracy 311[31].O2.05 Poradnik dla nauczyciela Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy Radom 2006

2 Recenzenci: mgr Daniela Adamska mgr inż. Grażyna Gonera Opracowanie redakcyjne: mgr inż. Małgorzata Urbanowicz Konsultacja: dr inż. Bożena Zając Korekta: Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[31] Ochrona środowiska pracy zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu technik technologii chemicznej 311[31] Wydawca: Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy, Radom

3 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstępne 5 3. Cele kształcenia 6 4. Scenariusze lekcji 7 5. Ćwiczenia 5.1. Zagrożenia występujące w środowisku pracy. Zapobieganie zagrożeniom. 6. Ewaluacja osiągnięć ucznia Literatura

4 1.WPROWADZENIE Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych z ochrony środowiska pracy w szkole kształcącej w zawodzie technik technologii chemicznej. W poradniku umieszczono: wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane, aby bez problemów mógł korzystać z poradnika, cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem, przykładowe scenariusze lekcji, ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania uczenia się oraz środkami dydaktycznymi, ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego. Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone różnymi metodami. Może to być dyskusja w grupie, ćwiczenia praktyczne, pokazy filmów dydaktycznych, wycieczki do zakładów chemicznych. Formy organizacyjne: praca samodzielna lub w małych zespołach. 3

5 311[31].O2 Podstawy ochrony środowiska 311[31].O2.01 Posługiwanie się pojęciami z zakresu ekologii i ochrony środowiska 311[31].O2.02 Ochrona atmosfery 311[31].O2.03 Ochrona hydrosfery 311[31].O2.04 Ochrona litosfery 311[31].O2.05 Ochrona środowiska pracy Schemat układu jednostek modułowych 4

6 2. WYMAGANIA WSTĘPNE Przystępując do realizacji programu nauczania, uczeń powinien umieć: zachować zasady bhp przy pracy z odczynnikami chemicznymi, zachować zasady bhp przy pracy ze sprzętem laboratoryjnym, udzielać pierwszej pomocy przy oparzeniach chemicznych i termicznych, korzystać z różnych źródeł informacji, obsługiwać komputer. 5

7 3. CELE KSZTAŁCENIA W wyniku procesu kształcenia, uczeń powinien umieć: zinterpretować podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, dostrzec zagrożenia związane z wykonywaniem pracy, określić zagrożenia wymagające stosowania środków ochrony indywidualnej: chemicznych, fizycznych, biologicznych, określić zasady bezpiecznej pracy na wybranych przykładach działalności zawodowej, posłużyć się środkami ochrony indywidualnej i zbiorowej, zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze, zastosować zasady bezpiecznej pracy z urządzeniami elektrycznymi i mechanicznymi, podać przykłady zanieczyszczeń środowiska przez zakłady przemysłowe, określić sposoby organizacji produkcji przyjaznej dla środowiska. 6

8 4. Przykładowe scenariusze zajęć Scenariusz zajęć nr 1 Osoba prowadząca... Modułowy program nauczania: Technik technologii chemicznej 311[31] Moduł: Podstawy ochrony środowiska 311[31].Z2 Jednostka modułowa: Ochrona środowiska pracy 311[31].Z2.05 Temat: Dobierz odpowiedni sprzęt gaśniczy do wybranych palących się substancji. Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności właściwego reagowania w przypadku pożaru. Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi: korzystać z materiałów źródłowych, interpretować waściwości substancji, wyciągać wnioski dotyczące zagrożeń pożarowych, uzasadnić dokonany wybór środka gaśniczego. Metody uczenia uczenia się: dyskusja kierowana, ćwiczenia Formy organizacyjne pracy uczniów: praca w zespołach Czas: 45 minut Środki dydaktyczne: gaśnice różnych typów, poradnik fizykochemiczny, karty charakterystyk Przebieg zajęć: 1.Sprawy organizacyjne. 2.Przedstawienie przebiegu zajęć, podział na zespoły. 3.Realizacja tematu: wyznaczenie przez nauczyciela substancji palącej się, każdy uczeń zapoznaje się z przedstawionym sprzętem gaśniczym, uczniowie w grupach opracowują sposób gaszenia zaproponowanych substancji, odszukują w właściwości tych substancji, uczniowie w grupach formułują wnioski dotyczące zasadności wyboru sprzętu gaśniczego, nauczyciel pełni rolę koordynatora, 4. 4.Liderzy grup prezentują nauczycielowi propozycje niezbędnych środków ochrony osobistej, sprzętu gaśniczego Nauczyciel analizuje prace uczniów pod względem poprawności i dokonuje ich korekty. 6. Ocena pracy Zakończenie zajęć: Praca domowa Popraw swoją pracę uwzględniając uwagi nauczyciela i porównując wyniki z danymi zawartymi w kartach charakterystyk. Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: anonimowa ankieta ewaluacyjna dotycząca zdobytych umiejętności i sposobu prowadzenia zajęć. 7

9 Scenariusz zajęć nr 2 Osoba prowadząca... Modułowy program nauczania: Technik technologii chemicznej 311[31] Moduł: Podstawy ochrony środowiska 311[31].O2 Jednostka modułowa: Ochrona środowiska pracy 311[31].O2.05 Temat: Dobierz środki ochrony osobistej dla pracownika mającego styczność z akrylonitrylem i fenolem Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności doboru właściwych środków ochrony osobistej i unikania niepotrzebnych zagrożeń zdrowia. Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi: wybrać odpowiednie dla stanowiska pracy środki ochrony osobistej, sporządzić wykaz niezbędnych środków ochrony osobistej, uzasadnić wybór. Metody uczenia uczenia się: dyskusja Formy organizacyjne pracy uczniów: praca w zespołach Czas: 45 minut Środki dydaktyczne: normy techniczne dotyczące środków ochrony indywidualnej, karty charakterystyk substancji szkodliwych. Przebieg zajęć: 1. Sprawy organizacyjne 2. Omówienie celu zajęć, podział na grupy 3. Realizacja tematu: uczniowie zapoznają się z normami technicznymi dotyczącymi środków ochrony osobistej, odszukują karty charakterystyk fenolu i akrylonitrylu, wynotowują z nich zagrożenia, dobierają środki ochrony osobistej, prezentują swoje opracowania, porównują z innymi zespołami. 4. Nauczyciel analizuje prace uczniów pod względem poprawności i dokonuje ich korekty. 5. Ocena pracy. Zakończenie zajęć: Popraw swoje wyliczenia uwzględniając uwagi nauczyciela. Praca domowa: Popraw lub uzupełnij swoją pracę w zależności od uwag nauczyciela. Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: anonimowa ankieta ewaluacyjna dotycząca zdobytych umiejętności i sposobu prowadzenia zajęć. 8

10 5. ĆWICZENIA 5.1 Zagrożenia występujące w środowisku pracy. Zapobieganie zagrożeniom Ćwiczenie 1 Dokonaj analizy Instrukcji Technologicznej i zaproponuj sposób postępowania w przypadku pożaru. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien: zapoznać się z instrukcją, biorąc pod uwagę własności etanolu zaproponować sposób postępowania w przypadku pożaru. Zalecane metody nauczania-uczenia się: dyskusja Środki dydaktyczne: karty charakterystyk substancji niebezpiecznych, instrukcja (załącznik). Załącznik nr 1 Instrukcja technologiczna Warunki bezpiecznej pracy i postępowanie w stanach awaryjnych. Spirytus stosowany do produkcji stwarza zagrożenie pożarowe i wybuchowe. Opary spirytusu są cięższe od powietrza i gromadzą się nad podłogą, tam też umieszczone są czujniki, których nie należy zasłaniać ani zastawiać. Zauważone nieszczelności w instalacji należy natychmiast zgłaszać przełożonemu i nie dopuścić do rozlewania się spirytusu lub jego roztworu. W przypadku rozszczelnienia się instalacji i rozlania spirytusu lub jego roztworu należy niezwłocznie go usunąć kierując z dużą ilością wody do kratki kanalizacyjnej. Pomieszczenia są monitorowane w sposób ciągły pod kątem zagrożenia pożarem i wybuchem. W przypadku przekroczenia alarmowego stężenia par alkoholu w pomieszczeniu uruchamia się syrena alarmowa oraz sygnalizacja świetlna na odpowiednim wskaźniku. W wypadku pożaru postępować wg: instrukcji alarmowej w wypadku powstania pożaru, instrukcji przeciwpożarowej dla budynków, instrukcji ogólnej bhp. 9

11 Ćwiczenie 2 Dobierz odpowiedni sprzęt i środki gaśnicze przy pożarze: a) alkoholu butylowego, b) instalacji elektrycznej i uzasadnij wybór. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien: oznaczenia na gaśnicach, środki gaśnicze. Zalecane metody nauczania-uczenia się: dyskusja Środki dydaktyczne: różne rodzaje gaśnic, środki gaśnicze, instrukcja przeciwpożarowa. 10

12 Załącznik nr 2 Instrukcja p-poż 11

13 12

14 Ćwiczenie 3 Na podstawie kart charakterystyki dwóch wybranych szkodliwych substancji: a) podaj identyfikację zagrożeń, największe dopuszczalne stężenie oraz środki ochrony indywidualnej, b) dobierz środki ochrony indywidualnej do pracy w narażeniu na działanie pyłów i amoniaku. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien: dokonać wyboru substancji szkodliwych, odszukać ich dopuszczalne stężenie, wybrać środki ochrony indywidualnej. Środki dydaktyczne: karty charakterystyk substancji niebezpiecznych. 13

15 6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego Test dwustopniowy do jednostki modułowej,,rozpoznawanie podstawowych materiałów budowlanych Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru. Zadania są poziomu podstawowego i poziomu ponadpodstawowego. Punktacja zadań: 0 lub 1 Za każdą prawidłową odpowiedź - uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów. Propozycje normy wymagań uczeń otrzymuje następujące oceny szkolne: dopuszczający za rozwiązanie zadań z poziomu podstawowego, dostateczny za rozwiązanie zadań z poziomu podstawowego, dobry za rozwiązanie 18 zadań w tym 2 zadań z poziomu ponadpodstawowego, bardzo dobry za rozwiązanie 19 zadań w tym 3 zadań z poziomu ponadpodstawowego. Plan testu Nr zad. Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna ( mierzalne osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedź 1 Ustalić rodzaj zabezpieczenia A P c przeciwpożarowego 2 Ustalić rodzaj wentylacji sztucznej B P d 3 Podać wilgotność powietrza w pomieszczeniu A P a do pracy 4 Podać wartość natężenia oświetlenia w sali lekcyjnej A P c 5 Wskazać środek gaśniczy do gaszenia A P d przewodów elektrycznych 6 Identyfikować zadania Dozoru Technicznego C PP b 7 Identyfikować oznaczenie granicy B P c wybuchowości 8 Ustalić rodzaj pochłaniacza na podstawie C PP b symbolu 9 Wybrać substancję przenikającą przez skórę A P a 10 Wskazać czego dotyczy szkolenie ogólne bhp A P c 11 Ustalić sposób oznakowania opakowania B PP a substancji niebezpiecznej 12 Określić dopuszczalne natężenie dźwięku A P d 13 Wskazać kto powinien wyposażyć pracownika A P b w odzież ochronną 14 Wybrać zakres słyszalnego hałasu B PP a 14

16 15 Wskazać zwrot oznaczający zagrożenie jakie stwarza substancja niebezpieczna A P c 16 Wskazać zagrożenie spowodowane przez A P d substancje mutagenne 17 Ustalić najskuteczniejszą wentylację A P d pomieszczeń 18 Wskazać sposób gaszenia płonącego ubrania A P c na człowieku 19 Wskazać rodzaj szkolenia bhp A P b 20 Ustalić oznaczenie graficzne opakowania A P c substancji toksycznej 15

17 Przebieg testowania Instrukcja dla ucznia 1. Przeczytaj uważnie Instrukcję. 2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych. 4. Test zawiera 20 pytań. Do każdego pytania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna jest prawidłowa. 5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 6. Na rozwiązanie testu masz 45 minut. Powodzenia! Instrukcja dla nauczyciela 1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia testu z wyprzedzeniem co najmniej jednotygodniowym. 2. Przygotuj odpowiednią ilość testów. 3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 4. Stwórz atmosferę życzliwości i spokoju podczas wykonywania testu. 5. Kilka minut przed końcem testu przypomnij uczniom o kończącym się czasie wykonania testu. 6. Przeprowadź analizę wyników testu, wybierz zadania, które sprawiły uczniom najwięcej trudności. 7. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, aby uniknąć niepowodzeń dydaktycznych. Materiały dla ucznia Instrukcja Zestaw zadań Karta odpowiedzi 16

18 Zestaw pytań testowych 1.W pomieszczeniach pracy wolno: a) instalować przełączniki elektryczne na dowolnym podłożu b) przechowywać materiały palne w odległości 0,5m od kabli elektrycznych, c) stosować instalację uziemiającą, a) prowadzić przewody elektryczne w kanałach wentylacyjnych. 2. Do wentylacji sztucznej należy: a) aeracja, b) grawitacyjna, c) infiltracja, d) wywiewna. 3. Wilgotność względna w pomieszczeniach pracy powinna wynosić: a) % b) % c) % d) % 4. Natężenie oświetlenia w sali lekcyjnej powinno wynosić: a) 100 lx b) 200 lx c) 300 lx d) 400 lx 5. Palące się przewody elektryczne gasi się: a) piaskiem b) wodą c) pianą d) proszkami 6. Do zakresu działania Urzędu Dozoru Technicznego nie należy: a) prowadzenie ewidencji urządzeń technicznych b) kontrola zabezpieczeń technicznych i ochron osobistych c) zezwalanie na eksploatację urządzeń technicznych d) wyrażanie zgody na dokonywanie przeróbek urządzeń technicznych 7. Które oznaczenie ma związek z wybuchowością: a) NDS b) NDSCh c) DGW d) NDSP 17

19 8. Litera E i barwa żółta to oznaczenie pochłaniacza do: a) rtęci b) dwutlenku siarki c) amoniaku d) tlenków azotu 9. Substancja szkodliwa przenikająca przez skórę to: a) benzen: b) amoniak c) benzyna d) chlor 10. Szkolenie ogólne bhp dotyczy: a) pracownika po zwolnieniu lekarskim b) pracownika pracującego 6 miesięcy c) pracownika przystępującego do pracy d) pracownika z kilkuletnim stażem 11. Oznakowanie opakowania substancji niebezpiecznej nie musi zawierać: a) masy b) nazwy producenta c) zwrotu wskazującego rodzaj zagrożenia d) znaku ostrzegawczego 12. Dopuszczalny poziom natężenia dźwięku odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy wynosi: a) do 50 db b) > 85 db c) 95 db d) 85 db 13. Za środki ochrony osobistej ponosi koszty: a) pracownik b) pracodawca c) częściowo pracownik d) częściowo pracodawca 14. Hałas słyszalny mieści się granicach: a) Hz b) Hz c) Hz d) Hz 18

20 15. Zwrot na opakowaniu substancji niebezpiecznej wskazujący rodzaj zagrożenia oznaczony są literą: a) S b) B c) R d) T 16. Mutageny powodują: a) uczulenia b) oparzenia c) upośledzenie funkcji rozrodczych d) zmiany w genach 17. Najskuteczniejszą jest wentylacja : a) nawiewna b) wywiewna c) grawitacyjna d)nawiewno- wywiewna 18. Płonące ubranie na człowieku gasi się przy pomocy: a) gaśnicy pianowej b) gaśnicy halonowej c) koca gaśniczego d) gaśnicy proszkowej 19. Pracownik podlega szkoleniu: a) tylko bhp b) bhp i ppoż. c) tylko ppoż. d) Ppoż. i niekiedy bhp 20. Znak ostrzegawczy trupia czaszka oznacza zagrożenie: a) porażenie prądem elektrycznym b) spadającymi przedmiotami c) substancją toksyczną d) substancją żrącą 19

21 KARTA ODPOWIEDZI Imię i nazwisko.. Ochrona środowiska pracy Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek. Nr zadania Odpowiedzi Ilość punktów 1 a b c d 2 a b c d 3 a b c d 4 a b c d 5 a b c d 6 a b c d 7 a b c d 8 a b c d 9 a b c d 10 a b c d 11 a b c d 12 a b c d 13 a b c d 14 a b c d 15 a b c d 16 a b c d 17 a b c d 18 a b c d 19 a b c d 20 a b c d Razem 20

22 Test praktyczny próba pracy Zadanie: Zaprojektuj wyposażenie magazynku do przechowywania kwasów, aby zostały spełnione wymogi bezpieczeństwa i higieny pracy. Założenia: powierzchnia pomieszczenia 10 m 2, przechowywane kwasy: HCl i H 2 SO 4 o stężeniach 10 20%, zaprojektować rodzaj oświetlenia, wentylacji, potrzebne media. Punktacja zadań 0 lub 1 punkt Za każdą prawidłowo wykonaną czynność uczeń otrzymuje 1 punkt. Za źle wykonaną czynność lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów. Czas wykonania: 90 minut Propozycje normy wymagań uczeń otrzyma następujące oceny szkolne: - dopuszczający za prawidłowo wykonane czynności: 1,2,6,7,8,10 i uzyskane 6 punktów, - dostateczny za wykonane czynności 1,2,3,5,6,7,8,10, i uzyskanie 8 punktów, - dobry 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10 i uzyskanie 10 punktów, - bardzo dobry za wykonanie wszystkich czynności i uzyskanie 11 punktów. Kryteria oceny Obszar czynności Wykonywanie zadania Numer Sprawdzana czynności czynność 1 Uczeń wybiera materiały do wykonania zadania 2 Uczeń wybiera rodzaj oświetlenia 3 Uczeń wybiera wartość natężenia oświetlenia 4 Uczeń wybiera rodzaj oprawy oświetlenia Kryterium wykonania czynności Uczeń dokonał wyboru odpowiednich norm technicznych, kart charakterystyki, Dzienników Urzędowych Uczeń wybrał oświetlenie naturalne i sztuczne Uczeń wybrał zgodne z normą natężenie oświetlenia w lx Uczeń wybrał odpowiednią oprawę zabezpieczająca Punktacja O

23 Prezentowanie i ocena wykonanego zadania 5 Uczeń ustala rodzaj stołów do umieszczania kwasów 6 Uczeń ustala miejsce dopływu i odpływu wody 7 Uczeń umieszcza apteczkę 8 Uczeń umieszcza instrukcję udzielania pierwszej pomocy 9 Uczeń wybiera środki ochrony osobistej 10 Uczeń porządkuje swoje stanowisko pracy 11 Uczeń prezentuje i ocenia wykonany projekt Uczeń wybrał stoły z ceramicznymi lub innymi kwasoodpornymi blatami Uczeń ustalił dopływ i odpływ wody ( kran, zlew) Uczeń umieścił apteczkę Uczeń umieścił apteczkę Uczeń wybrał fartuch ochronny, okulary, rękawice Uczeń uporządkował swoje stanowisko pracy Uczeń zaprezentował i ocenił wykonany projekt Karta obserwacji Imię i nazwisko:... Zadanie: Zaprojektuj wyposażenie magazynku do przechowywania kwasów, aby spełniało wymogi bezpieczeństwa i higieny pracy. Obszar wymagań Wykonywanie zadania Czynności oceniane i kryteria wykonania 1 czynność: Przygotowanie dokumentacji Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń przygotował dokumentację 2 czynność: Wybór oświetlenia Kryterium wykonania: Oświetlenie naturalne i sztuczne 3 czynność: oświetlenia Wybór wartości natężenia oświetlenia Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń wybrał właściwą wartość natężenia oświetlenia Liczba punktów 22

24 Prezentowanie i ocena wykonanego zadania Uzyskana ilość punktów i ocena 4 czynność: Wybór oprawy Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń wybrał oprawę zabezpieczającą przed działaniem par kwasów 5 czynność: ustalenie rodzaju blatów stołów Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń wybrał blaty kwasoodporne 6 czynność: Umieszczenie kranu i zlewu Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń umieścił kran i zlew 7 czynność: Umieszczenie apteczki Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń umieścił apteczkę 8 czynność: Umieszczenie instrukcji udzielania pierwszej pomocy Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń umieścił instrukcję pierwszej pomocy 10 czynność: Porządkowanie stanowiska pracy Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń uporządkował swoje stanowisko pracy 11 czynność: Prezentacja i ocena swojej pracy Kryterium oceny: Jeżeli uczeń zaprezentował i ocenił swoją pracę Łączna liczba punktów Uzyskana ocena szkolna 23

25 Instrukcja dla nauczyciela 1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia testu z wyprzedzeniem co najmniej jednotygodniowym. 2. Zapoznaj uczniów ze sposobem testowania próba pracy i zasadami punktowania. 3. Omów z uczniami sposób wykonania zadania typu próba pracy. 4. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 5. Rozdaj uczniom Instrukcje do wykonana zadania, podaj czas przeznaczony na wykonanie zadania.. 6. Stwórz atmosferę życzliwości i spokoju podczas wykonywania testu. 7. Kilka minut przed końcem testu przypomnij uczniom o kończącym się czasie wykonania testu. 8. Wpisz wyniki testowania do karty obserwacji. 9. Przeprowadź analizę wyników testu, wybierz czynności, które sprawiły uczniom najwięcej trudności. 10. Ustal przyczyny trudności w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, aby uniknąć niepowodzeń dydaktycznych. Instrukcja dla ucznia 1. Przeczytaj uważnie instrukcję. 2. W teście próba pracy oceniany jesteś za czynności wykonywane oraz za ich prawidłowość. 3. Przestrzegaj przepisy bhp. 4. Utrzymuj porządek na stanowisku pracy. 5. Jeśli skończyłeś zadanie uporządkuj stanowisko pracy. 6. Wyniki ćwiczenia umieść w tabeli zbiorczej dla wszystkich grup ćwiczeniowych 7. 8.Zaprezentuj nauczycielowi wykonane zadanie, wskaż trudności i ewentualne swoje niedociągnięcia Czas na wykonanie zadania wynosi 90 minut. Materiały dla ucznia: instrukcja, karty charakterystyk, normy techniczne, Dzienniki Urzędowe. Powodzenia! 24

26 7. ITERATURA 1. Rączkowski B. BHP a praktyce. ODDK, Gdańsk Ryng M. Bezpieczeństwo techniczne w przemyśle chemicznym. WNT, Warszawa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2005r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz. U nr 201 poz wraz z załącznikiem). 4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz.U. z 2005r. nr 11 poz. 86). 5. Ustawa z dnia 6 marca1981r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. z 2001r. nr 124, poz z późniejszymi zmianami). 6. Ustawa z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej ( Dz. U. z 1998 r. nr 90, poz. 575 z późniejszymi zmianami) 7. Ustawa z dnia 21 grudnia 2000r. o Dozorze Technicznym ( Dz. U. 2000r.Nr 122, poz.1321 z późniejszymi zmianami). 8. Ustawa z dnia 11 stycznia 2001r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U. 2001r.Nr 11, poz. 84 z późniejszymi zmianami). 9. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia 10. w środowisku pracy [Dz. U.2002r. nr 217, poz ze zm. 2005r. Nr 212 poz ). 11. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004r. w sprawie szczegółowych zasad szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (DZ. U.2004r. Nr 180, poz. 1860). 12. PN-92 / N 01256/03 Znaki zakazu, nakazu, informacyjne i ostrzegawcze. 13. PN-90/ Znaki niebezpieczeństwa. 25