Tomasz Grbski. Sieci komputerowe

Transkrypt

1 Tomasz Grbski Sieci komputerowe Kranik 2002

2 Sieci komputerowe 2 Od Autora: Przedstawiony przeze mnie referat stanowi ródło wiedzy dotyczcej zagadnie zwizanych z sieciami komputerowymi. Moim zamierzeniem było zebranie najwaniejszych informacji dotyczcych sieci komputerowych, ich budowy, zasad pracy, jak równie historii ich powstania. Referat ten osobicie wykorzystuj w swojej pracy realizujc program autorski w liceum ogólnokształccym w klasach o profilu informatycznym, jak równie moi koledzy i koleanki z pracy równie go wykorzystuj. Jest on take du pomoc dla uczniów. W dzisiejszych czasach, kiedy sieci komputerowe w coraz wikszym stopniu s wykorzystywane przez rónego rodzaju instytucje i osoby prywatne referat ten moe stanowi ródło wiedzy dla wielu ludzi zainteresowanych tym zagadnieniem. Referat dostpny jest równie w formie elektronicznej na mojej stronie internetowej pod adresem: Tomasz Grbski

3 Sieci komputerowe 3 Spis treci 1.Wstp Wprowadzenie do TCP/IP Historia TCP/IP Cechy TCP/IP Standard protokołu Zadania protokołu Model komunikacyjny danych Model OSI Zadania warstw Sieci komputerowe Potrzeba pracy w sieciach Cel tworzenia sieci Klasyfikacja sieci Organizacje standaryzacyjne Rodzaje transmisji Składniki sieci Rodzaje łczy i ich właciwoci Podstawowe składniki sieci Topologia sieci Typy sieci Topologia sieci Typy sieci lokalnych Bibliografia. 22

4 Sieci komputerowe 4 1. Wstp. W cigu ostatnich 20 lat, sieci LAN z poziomu technologii eksperymentalnych stały si wiodcym narzdziem biznesu na całym wiecie. Sieci LAN s bardzo szybkim systemem zaprojektowanym w celu łczenia komputerów oraz innych urzdze przetwarzania danych w cało na niewielkim terenie, takim jak na przykład pojedyncze pomieszczenie, biuro, pojedyncze pitro czy nawet cały budynek. Sieci LAN mog równie by łczone ze sob, aby zwikszy ich zasig. Sieci stały si popularne, poniewa umoliwiaj współdzielenie zasobów komputerowych, urzdze peryferyjnych takich jak drukarki czy pamici masowe, aplikacji, oraz co najwaniejsze, informacji. Przed er sieci lokalnych, pojedyncze komputery były izolowane od siebie oraz ograniczone tylko do swoich indywidualnych moliwoci. Przez połczenie tych komputerów w sie, ich przydatno oraz efektywno wzrosły ogromnie. Ale sie LAN ze swej natury jest sieci lokaln, ograniczon do niewielkiej powierzchni tak jak budynek czy nawet pojedyncze pitro. Aby zda sobie spraw z prawdziwej potgi sieci, mona łczy pojedyncze sieci razem. Taka wielka sie moe łczy wszystkich pracowników firmy oraz zasoby elektroniczne, niezalenie od tego gdzie geograficznie one si znajduj. Dzisiejsze sieci lokalne (LAN) oraz sieci intranetowe s potnym i bardzo złoonym narzdziem, aczkolwiek łatwym w uyciu dla uytkownika kocowego. Taka sie zawiera wiele skomplikowanych technologii, które musz ze sob współpracowa. eby sie naprawd była w pełni wykorzystana, musi by tak zaprojektowana, aby sprosta wszelkim cechom oraz wymaganiom uytkowników, niezalenie czy indywidualnych, czy te pracownikom firmy.

5 Sieci komputerowe 5 2. Wprowadzenie do TCP/IP Historia TCP/IP. TCP/IP jest zestawem protokołów sieciowych funkcjonujcych w górnych warstwach sieci. To, co obecnie mona nazwa standardem TCP/IP, rozwijano i udoskonalano przez ponad 20 lat. Dzi TCP/IP nie jest własnoci adnej firmy software'owej ani instytucji normalizacyjnej. Departament Obrony USA sprawuje co w rodzaju patronatu nad TCP/IP, starajc si o zachowanie pewnego minimum porzdku i spójnoci standardu. Wszystko zaczło si od projektu amerykaskiego ministerstwa obrony - Pentagonu. Zadanie postawione przed informatykami firmy Legende było proste i zarazem bardzo złoone. Wojsko potrzebowało sieci komputerowej zdolnej do przetrwania wojny atomowej, potraficej automatycznie rozpozna uszkodzone łcza i wybra zastpcz drog dla przesyłanych danych. Zniszczenie pojedynczych wzłów sieci nie mogłyby doprowadzi do unieruchomienia całego systemu. W wyniku prac nad tym projektem powstała sie ARPANET, któr mona uzna za kamie wgielny póniejszego Internetu. Jej nazwa wywodzi si od nazwy Instytutu Rozwoju Zaawansowanych Technologii (Advanced Research Project Agency). Agencja ARPA uległa w 1971 roku przekształceniom organizacyjnym, w wyniku których jej nazw zmieniono na DARPA. Sie ARPANET pozostała pod kuratel tej organizacji, która skupiła si na badaniach nad technologi komutacji pakietów i rozwojem mechanizmów transportowych wykorzystujcych midzy innymi fale radiowe i satelity telekomunikacyjne. W roku 1975 kontrol nad sieci ARPANET przejła Agencja Komunikacyjna Departamentu Obrony USA nazywana w skrócie DCA. W tym czasie opracowano nowy, udoskonalony zestaw protokołów sieciowych. Zestaw ten stał si trzonem protokołu TCP/IP, który w 1978 roku był ju na tyle kompletny, e mógł by zaprezentowany wiatu. Powstanie TCP/IP było przełomem umoliwiajcym budow duej liczby nowych sieci połczonych z ARPANET-em. W roku 1982 Departament Obrony utworzył sie DDN, zaprojektowan jako co w rodzaju obszaru centralnego dla rozproszonych sieci tworzcych Internet. W rok póniej Departament Obrony wydał owiadczenie akceptujce TCP/IP w roli protokołu sieciowego, który ma by stosowany przez wszystkie wzły łczce si z Internetem. Było to pocztkiem lawinowego rozwoju sieci TCP/IP, poniewa powstał standard pozwalajcy na komunikacj pomidzy maszynami rónych typów. TCP/IP rozwijał si i nadal si rozwija w orodkach naukowych, uczelniach, organizacjach rzdowych oraz wielu innych miejscach, a zainteresowanie tym protokołem wci ronie. Powstanie w latach osiemdziesitych wielu tysicy sieci lokalnych (LAN) równie przyczyniło si do wzrostu znaczenia TCP/IP. Sie lokaln mona bardzo łatwo zbudowa, a w miar rosncych wymaga dowolnie rozbudowywa. Wielkie znaczenie dla ekspansji TCP/IP miało masowe wprowadzenie technologii sieciowej w sektorze biznesu i finansów. TCP/IP wydaje si "naturalnym" rodkiem umoliwiajcym przekazywanie danych pomidzy firmami uywajcymi rónorodnego sprztu produkowanego przez setki lub tysice rónych firm. Do koca lat osiemdziesitych TCP/IP uzyskało status siły napdowej rozwoju sieci na całym wiecie, wielko sieci zwikszała si bardzo szybko, liczba wzłów po niecałych trzydziestu latach urosła z pocztkowych czterech do ponad trzydziestu milionów Cechy TCP/IP. Popularno TCP/IP nie wziła si tylko z wykorzystywania ich przez Internet. Maj one wiele cech, które czyni je dobrym standardem. Do cech tych nale: - otwarty standard protokołu, dostpny bezpłatnie i stworzony niezalenie od platformy sprztowej czy programowej. TCP/IP jest idealnym standardem do łczenia wielu komputerów (nawet, jeeli nie ma si w planach podłczenia do Internetu) i systemów operacyjnych, włanie ze wzgldu na implementacje istniejce w niemal kadym systemie,

6 Sieci komputerowe 6 - niezaleno od fizycznej, sprztowej warstwy sieci. Dziki tej właciwoci TCP/IP moe słuy do integracji wielu sieci. Mona uruchomi go korzystajc z sieci Ethernet, sieci token ring, łcz telefonicznych, sieci FDDI oraz kadego innego fizycznego nonika danych, - jednolity system adresowania, pozwalajcy w identyczny sposób zaadresowa kade urzdzenie w sieci, nawet tak duej, jak ogólnowiatowy Internet. - standaryzowany protokół wysokiego poziomu, implementujcy spójne i ogólnodostpne usługi sieciowe Standard protokołu Protokół mona okreli jako sformalizowane zasady postpowania. Protokołem w sieci komputerowej nazywamy zbiór zasad syntaktycznych i semantycznych sposobu komunikowania si jej elementów funkcjonalnych. Tylko dziki nim urzdzenia tworzce sie mog si porozumiewa. Protokoły pozwalaj na minimalizacje problemów, umoliwiaj uniknicia nieporozumie - spowodowane jest to powszechnie ustalonym zestawem reguł postpowania. Kiedy porozumiewaj si ze sob dwa systemy komputerowe, naley zdefiniowa zestaw reguł rzdzcych wymian informacji. W wiecie komputerów reguły te nazywa si protokołami. Reguły takie w sieciach jednolitych okrela producent sprztu czy oprogramowania - dziki temu moe on wykorzysta mocne strony architektury komputera i systemu operacyjnego. TCP/IP stara si ustali standard sieci heterogenicznej, wprowadzajc protokoły otwarte, niezalenie od systemu operacyjnego i rónic w architekturze sprztu. Protokoły TCP/IP s dostpne dla kadego, s rozwijane przy współpracy wielu ludzi - nie tylko okrelonego producenta. Oprogramowanie, implementujce lub wykorzystujce otwarte protokoły TCP/IP, ma prawo stworzy kady. Otwarta architektura protokołów TCP/IP wymaga ogólnego dostpu do norm. Definicje kadego z protokołów mona znale w jednym z trzech tzw. standardów internetowych. Cz z nich została przyjta w USA jako norma wojskowa (ang. Military Standards). Wikszo informacji o TCP/IP publikowana jest w formie dokumentów Request for Comments (RFC). W dokumentach tych mona znale ostatnie wersje specyfikacji wszystkich standardowych protokołów TCP/IP Zadania protokołu Podstawowym zadaniem protokołu jest identyfikacja procesu, z którym chce si komunikowa proces bazowy. Aby było to moliwe konieczne jest podanie sposobu okrelania właciwego adresata, sposobu rozpoczynania i koczenia transmisji, a take sposobu przesyłania danych. Przesyłana informacja moe by porcjowana - protokół musi umie odtworzy informacj w postaci pierwotnej. Ponadto informacja moe z rónych powodów by przesłana niepoprawnie - protokół musi wykrywa i usuwa powstałe w ten sposób błdy, proszc nadawc o ponown transmisj danej informacji. Model warstwowy, w którym kada warstwa posługuje si własnym protokołem znacznie upraszcza projektowanie niezwykle skomplikowanego procesu komunikacji sieciowej. Musz jednak jasno zosta zdefiniowane zasady współpracy tych protokołów. Warstwowy model OSI stanowi przykład takiego opisu, bdc w istocie "protokołem komunikacji midzy protokołami".

7 Sieci komputerowe 7 3. Model komunikacyjny danych Model OSI. Stworzony został przez organizacj ISO (International Standard Organization). Jest on zbiorem zasad komunikowania si urzdze sieciowych. Podzielony jest na siedem warstw, z których kada zbudowana jest na bazie warstwy poprzedniej. Model ten nie okrela fizycznej budowy poszczególnych warstw, a koncentruje si na sposobach ich współpracy. Takie podejcie do problemu sprawia, e kada warstwa moe by implementowana przez producenta na swój sposób, a urzdzenia sieciowe od rónych dostawców bd poprawnie współpracowa. Poszczególne warstwy sieci stanowi niezalene całoci i chocia nie potrafi wykonywa adnych widocznych zada w odosobnieniu od pozostałych warstw, to z programistycznego punktu widzenia s one odrbnymi poziomami. Komunikacja pomidzy komputerami odbywa si na poziomie odpowiadajcych sobie warstw i dla kadej z nich powinien zosta stworzony własny protokół komunikacyjny. W rzeczywistej sieci komputerowej komunikacja odbywa wyłcznie si na poziomie warstwy fizycznej. W tym celu informacja kadorazowo przekazywana jest do ssiedniej niszej warstwy a do dotarcia do warstwy fizycznej. Tak wic pomidzy wszystkimi warstwami z wyjtkiem fizycznej istnieje komunikacja wirtualna, moliwa dziki istnieniu połczenia fizycznego Zadania warstw. - Warstwa fizyczna - odpowiada za transmisje sygnałów w sieci. Realizuje ona konwersje bitów informacji na sygnały, które bd przesyłane w kanale z uwzgldnieniem maksymalizacji niezawodnoci przesyłu. W warstwie fizycznej okrela si parametry amplitudowe i czasowe przesyłanego sygnału, fizyczny kształt i rozmiar łczy, znaczenie ich poszczególnych zestyków i wartoci napi na nich wystpujcych, sposoby nawizywania połczenia i jego rozłczania po zakoczeniu transmisji. - Warstwa łcza danych - odpowiedzialna jest za odbiór i konwersj strumienia bitów pochodzcych z urzdze transmisyjnych w taki sposób, aby nie zawierały one błdów. Warstwa ta postrzega dane jako grupy bitów zwane ramkami. Warstwa łcza danych tworzy i rozpoznaje granice ramki. Ramka tworzona jest przez dołczenie do jej pocztku i koca grupy specjalnych bitów. Kolejnym zadaniem warstwy jest eliminacja zakłóce, powstałych w trakcie transmisji informacji po kanale łcznoci. Ramki, które zostały przekazane niepoprawnie, s przesyłane ponownie. Ponadto warstwa łcza danych zapewnia synchronizacj szybkoci przesyłania danych oraz umoliwia ich przesyłanie w obu kierunkach. - Warstwa sieciowa - steruje działaniem podsieci transportowej. Jej podstawowe zadania to przesyłanie danych pomidzy wzłami sieci wraz z wyznaczaniem trasy przesyłu, okrelanie charakterystyk sprzgu wzeł komputer obliczeniowy, łczenie bloków informacji w ramki na czas ich przesyłania a nastpnie stosowny ich podział. W najprostszym przypadku okrelanie drogi transmisji pakietu informacji odbywa si w oparciu o stałe tablice opisane w sieci. Istnieje równie moliwo dynamicznego okrelania trasy na bazie biecych obcie linii łcznoci. Stosujc drugie rozwizanie mamy moliwo uniknicia przecie sieci na trasach, na których pokrywaj si drogi wielu pakietów. - Warstwa transportowa - podstawow funkcj tej warstwy jest obsługa danych przyjmowanych z warstwy sesji. Obejmuje ona opcjonalne dzielenie danych na mniejsze jednostki, przekazywanie zblokowanych danych warstwie sieciowej, otwieranie połczenia stosownego typu i prdkoci, realizacja przesyłania danych, zamykanie połczenia. Ponadto mechanizmy wbudowane w warstw transportow pozwalaj rozdziela logicznie szybkie kanały łcznoci pomidzy kilka połcze sieciowych. Moliwe jest take udostpnianie jednego połczenia kilku

8 Sieci komputerowe 8 warstwom sieciowym, co moe obniy koszty eksploatacji sieci. Celem postawionym przy projektowaniu warstwy transportowej jest zapewnienie pełnej jej niezalenoci od zmian konstrukcyjnych sprztu. - Warstwa sesji - okrelenie parametrów sprzenia uytkowników realizowane jest za porednictwem warstwy sesji. Po nawizaniu stosownego połczenia warstwa sesji pełni szereg funkcji zarzdzajcych, zwizanych m. in. z taryfikacj usług w sieci. W celu otwarcia połczenia pomidzy komputerami (sesji łcznoci) poza podaniem stosownych adresów warstwa sprawdza, czy obie warstwy (nadawcy i odbiorcy) mog otworzy połczenie. Nastpnie obie komunikujce si strony musz wybra opcje obowizujce w czasie trwania sesji. Dotyczy to na przykład rodzaju połczenia (simpleks, dupleks) i reakcji warstwy na zerwanie połczenia (rezygnacja, ponowne odtworzenie). Przy projektowaniu warstwy zwraca si uwag na zapewnienie bezpieczestwa przesyłanych danych. Przykładowo, jeeli zostanie przerwane połczenie, którego zadaniem była aktualizacja bazy danych, to w rezultacie tego zawarto bazy moe okaza si niespójna. Warstwa sesji musi przeciwdziała takim sytuacjom. - Warstwa prezentacji - jej zadaniem jest obsługa formatów danych. Odpowiada ona wic za kodowanie i dekodowanie zestawów znaków oraz wybór algorytmów, które do tego bd uyte. Przykładow funkcj realizowan przez warstw jest kompresja przesyłanych danych, pozwalajca na zwikszenie szybkoci transmisji informacji. Ponadto warstwa udostpnia mechanizmy kodowania danych w celu ich utajniania oraz konwersj kodów w celu zapewnienia ich mobilnoci. - Warstwa aplikacji - zapewnia programom uytkowym usługi komunikacyjne. Okrela ona formaty wymienianych danych i opisuje reakcje systemu na podstawowe operacje komunikacyjne. Warstwa stara si stworzy wraenie przezroczystoci sieci. Jest to szczególnie wane w przypadku obsługi rozproszonych baz danych, w których uytkownik nie powinien wiedzie, gdzie zlokalizowane s wykorzystywane przez niego dane lub gdzie realizowany jest jego proces obliczeniowy.

9 Sieci komputerowe 9 4. Sieci komputerowe Potrzeba pracy w sieciach. W ostatnich latach sieci komputerowe stały si niezbdnym narzdziem w przemyle, bankowoci, administracji, wojsku, nauce i innych działach gospodarki. W wiatowych sieciach s gromadzone dane dotyczce tak rónych, jak warunki pogodowe, wyniki zbiorów czy ruch lotniczy. Grupy ludzi tworz elektroniczne listy pocztowe, dziki którym mog dzieli si uwagami na interesujce ich tematy. Hobbici wymieniaj si programami. Na rynku dostpne s rónorodne technologie sieciowe, których kierunki rozwoju okrelone s przez midzynarodowe organizacje standaryzacyjne i grupy robocze przy współudziale najwikszych firm dostarczajcych sprzt i oprogramowanie sieciowe. Sie komputerowa jest systemem komunikacyjnym słucym do przesyłania danych, łczcym co najmniej dwa komputery i urzdzenia peryferyjne Cel tworzenia sieci. Przyczyny zakładania sieci komputerowych i ich podstawowe cechy s nastpujce: - współuytkowanie programów i plików; - współuytkowanie innych zasobów: drukarek, ploterów, pamici masowych, itd. - współuytkowanie baz danych; - ograniczenie wydatków na zakup stacji roboczych; - tworzenie grup roboczych - ludzie z rónych miejsc mog uczestniczy w tym samym projekcie; - poczta elektroniczna, szybkie i łatwe komunikowanie si; - oprogramowanie wspomagajce prac grup roboczych i obieg dokumentów; - rozwój organizacji - sieci mog zmienia struktur organizacyjn firmy i sposób jej zarzdzania Klasyfikacja sieci. Ze wzgldu na obszar, jaki obejmuj swym zasigiem, przeznaczenie i przepustowo sieci mona podzieli na nastpujce klasy: a) lokalna sie komputerowa (LAN - Local Area Network) - jest to sie łczca uytkowników na niewielkim obszarze (pomieszczenie, budynek). Sieci te charakteryzuj si przede wszystkim małym kosztem dołczenia stacji, prostym oprogramowaniem komunikacyjnym i łatwoci rozbudowy. Typow cech sieci lokalnej jest korzystanie ze wspólnego medium transmisyjnego przez komunikujce si stacje; b) sie terytorialna, (campus network) - sie obejmujca swym zasigiem kilka budynków znajdujcych si np. na terenie uczelni, przedsibiorstwa; c) miejska sie komputerowa (MAN - Metropolitan Area Network) - jest to sie o zasigu miasta. Najczciej s to szybkie sieci wybudowane w oparciu o łcza wiatłowodowe. Sieci te udostpniaj róne usługi, np.: połczenia midzy sieciami lokalnymi, moliwo bezporedniego dołczenia stacji roboczych lub korzystanie z mocy obliczeniowej "duych" komputerów pracujcych w sieci; d) rozległa sie komputerowa (WAN - Wide Area Network) - jest to sie, która przekracza granice miast, pastw, kontynentów. Sie taka składa si z wzłów i łczcych je łczy transmisyjnych. Dostp do sieci rozległej uzyskuje si poprzez dołczenie systemów uytkownika do wzłów sieci. W wzłach znajduj si urzdzenia umoliwiajce przesyłanie danych midzy rónymi uytkownikami. Łczno pomidzy wzłami realizowana jest za pomoc publicznej sieci telefonicznej, specjalnie wybudowanych łczy, kanałów satelitarnych, radiowych lub innych;

10 Sieci komputerowe 10 e) sie radiowa (Radio Network) - jest to sie bezprzewodowa, w której medium transmisyjnym jest kanał radiowy. Przy kadej stacji lub grupie stacji zainstalowane jest urzdzenie nadawczo - odbiorcze zapewniajce transmisj danych. Zasig tych sieci jest uwarunkowany zasigiem stacji nadawczo - odbiorczych; f) sie satelitarna - sie, w której sygnały ze stacji naziemnych s transmitowane do satelity, który retransmituje je do innej (innych) stacji naziemnych. Satelita pełni równie rol wzmacniacza sygnału. Zasig takiego systemu jest znacznie wikszy od zasigu sieci radiowej i zaley od mocy nadajnika satelity. Wystpuj tutaj do due czasy propagacji (do 0,25 s) co moe powodowa problemy, gdy transmisja jest uwarunkowana czasowo. Typowym zastosowaniem takich sieci jest tworzenie alternatywnych połcze, z których korzysta si w razie awarii połcze naziemnych. 4.4 Organizacje standaryzacyjne. Organizacje standaryzacyjne opracowuj standardy (normy) okrelajce fizyczne i funkcjonalne właciwoci sprztu wykorzystywanego do budowy sieci, sprztu komunikacyjnego, a take systemów operacyjnych i oprogramowania. Producenci sprztu i oprogramowania mog wytwarza współdziałajce ze sob produkty w oparciu o standardy. Standardy s zaleceniami, które producenci mog zaakceptowa, z drugiej strony producenci dokonuj zmian we wczeniej ustanowionych standardach po to, by uwzgldni nowe właciwoci oferowanych przez nich produktów. Poniej zostan wymienione i opisane najwaniejsze midzynarodowe i działajce w USA organizacje standaryzacyjne, które ustanawiaj standardy zwizane z sie-ciami komputerowymi. a) Amerykaski Instytut Normalizacyjny (American National Standards Institute - ANSI) - jest to organizacja zajmujca si definiowaniem obowizujcych w Stanach Zjednoczonych standardów kodowania i sygnalizacji. Reprezentuje USA w takich midzynarodowych organizacjach jak: ISO, CCITT. W niektórych przypadkach zatwierdza take zgodne standardy przyjte przez IEEE. Standardy ANSI to m.in.: ANSI (IEEE 802.5, specyfikacje definiujce protokoły dostpu, okablowanie i interfejs dla sieci lokalnych typu Token Ring), ANSI/IEEE (definiuje sieci typu Ethernet wykorzystujce przewód koncentryczny i metody dostpu: nasłuchiwania i wykrywania kolizji), ANSI X3.135 (specyfikacja jzyka SQL), ANSI X3.92 (standard algorytmu szyfrowania), ANSI X3T9.5 (definiuje metody przesyłania danych w sieciach wiatłowodowych o prdkoci transmisji 100 Mb/s - FDDI) i inne; b) Common Open Software Environment (COSE) - jest to konsorcjum producentów, do którego nale m.in. IBM, Hewlett-Packard, SunSoft i Novell. Firmy te pracuj nad jednolitym rodowiskiem pracy uytkownika przeznaczonym dla systemu UNIX. Do głównych celów tej organizacji nale: opracowanie specyfikacji interfejsów API, przyjcie jednolitych rodowisk sieciowych, wybranie do zatwierdzenia technologii graficznych, multimedialnych i obiektowych, zdefiniowanie mechanizmów zarzdzania i administracji w systemach rozproszonych; c) Midzynarodowy Komitet Doradczy ds. Telefonii i Telegrafii (Consultative Committee for International Telegraph and Telephone - CCITT) - jest to komitet ITU, którego członkami s osoby wydelegowane przez rzdy krajów zrzeszonych w ONZ. Zadania CCITT obejmuj analizowanie, wydawanie zalece i ustalanie standardów dotyczcych technicznych i organizacyjnych aspektów telekomunikacji. W 1993 r. CCITT został przekształcony w Sektor Normalizacji Komunikacji Midzy-narodowej Unii Telekomunikacyjnej ITU. Obecnie standardy przyjte przez CCITT nazywa si standardami ITU-T. Komitet jest podzielony na 15 grup roboczych, które zajmuj si m.in.: usługami, konserwacj i utrzymaniem urzdze, taryfami, sieciami danych i infrastruktur telekomunikacyjn. Grupy te spotykaj si co cztery lata w celu dokonania oceny postpów w pracach, przedstawienia propozycji, przygotowania projektów standardów, proponowania i przyjmowania zalece. Niektóre pastwa uwzgldniaj zalecenia CCITT w swoich wewntrznych przepisach. Zalecenia dotycz rónych kategorii oznaczanych literami A-Z. Oto niektóre z nich:

11 Sieci komputerowe 11 A i B - procedury działania, terminologia i definicje; D i E - taryfy; F - usługi telegraficzne, teleinformatyczne i niestacjonarne; G i H -transmisje; I - sieci z integracj usług komunikacyjnych ISDN; J - transmisje telewizyjne; K i L - zabezpieczenia urzdze; M i N - obsługa, konserwacja i utrzymanie; P - transmisje telefoniczne; R-U - usługi terminalowe i telegraficzne; V - przesyłanie danych w sieciach telefonicznych; X - komunikacyjne sieci danych; przykładowe standardy: V.22 (dupleksowa transmisja danych z prdkoci 1200 bitów/s), V.28 (definiuje łcza interfejsu RS-232), V.35 (definiuje warunki szybkich transmisji po łczach zestawionych), V.34 (standard transmisji z prdkoci 28 kbitów/s), X.200 (ISO 7498, model odniesienia OSI), X.25 (ISO 7776, interfejs sieci pakietowej), X.400 (ISO 10021, obsługa poczty elektronicznej) i inne. d) Corporation for Open Systems(COS) - jest to organizacja typu nonprofit, prowadzca prace na rzecz zapewnienia zgodnoci i moliwoci współdziałania pomidzy produktami zgodnymi ze standardami OSI i ISDN. Opracowuje protokoły OSI, przygotowuje testy zgodnoci ze standardami, wydaje certyfikaty i promuje produkty zgodne z OSI. e) Stowarzyszenie elektroniki przemysłowej (Electronic Industries Association - EIA) - jest organizacj zrzeszajc amerykaskich wytwórców sprztu elektronicznego. Powstała w 1924r. Publikuje standardy dotyczce telekomunikacji i łcznoci komputerowej. Podstawowe standardy EIA dla telekomunikacji obejmuj interfejs szeregowy modem - komputer (RS-232-C, RS-449, RS-422, RS-423). Standard EIA-232 (wczeniej RS-232 lub w CCITT: V.24) okrela połczenia szeregowe pomidzy urzdzeniami DTE (Data Terminal Equipment) i DCE (Data Communication Equipment) i jest powszechnie stosowany. f) Stowarzyszenie Inynierów Elektryków i Elektroników (Institute of Electrical and Electronic Engineers - IEEE) - jest to organizacja amerykaska, która zajmuje si m.in. opracowywaniem standardów przesyłania danych, w szczególnoci komitety IEEE 802 s odpowiedzialne za przygotowanie projektów dotyczcych sieci lokalnych, które nastpnie s zatwierdzane przez ANSI. Swoje projekty IEEE przesyła równie do ISO, która rozpowszechnia je jako standardy ISO Komitety ISO 802 koncentruj si głównie na interfejsach fizycznych. Standardy okrelaj sposób dostpu kart sieciowych do fizycznego nonika danych, sposób ustanawiania, obsługi i zamykania połcze pomidzy komunikujcymi si urzdzeniami sieciowymi. Standardy IEEE 802 definiuj wymagania dla nastpujcych produktów: karty sieciowe, mosty, routery i inne urzdzenia wchodzce w skład sieci lokalnych, wykonanych za pomoc skrtki lub kabla koncentrycznego. Podkomitety 802 opracowujce standardy dla sieci lokalnych to: współpraca sieci, sterowanie łczem logicznym, metoda dostpu do medium CSMA/CD, sieci Token Bus, sieci Token Ring, sieci miejskie, doradcza grupa techniczna ds. przesyłania szerokopasmowego, doradcza grupa techniczna ds. wiatłowodów, zintegrowane sieci komputerowe i telefoniczne, bezpieczestwo sieci, sieci bezprzewodowe, sie lokalna z priorytetem na danie; g) Midzynarodowa Organizacja Standaryzacyjna (International Organization for Standarization - ISO) - została załoona w 1947 r. Celem działania ISO jest rozwój i promocja standardów w wymianie midzynarodowej. Standardy ISO obejmuj praktycznie wszystkie dziedziny produkcji przemysłowej. ISO odpowiada m.in. za rozwój i utrzymanie modelu połcze systemów otwartych (OSI). Do ISO nale przedstawiciele wikszoci duych organizacji standaryzacyjnych na wiecie, ISO jest powizana z ONZ;

12 Sieci komputerowe 12 h) Midzynarodowa Unia Telekomunikacyjna (International Telecommunications Union - ITU) - została załoona w 1932 r. i zastpiła Midzynarodowy Zwizek Telegraficzny oraz Midzynarodowy Zwizek Radiotelegrafii. Od roku 1947 ITU stała si wyspecjalizowan agend ONZ z siedzib w Genewie. Działalno ITU obejmuje całokształt problemów zwizanych z rozwojem i upowszechnianiem telekomunikacji oraz obejmuje koordynacj działalnoci pastw w tym zakresie. W ra-mach ITU działa wiele grup problemowych (sektory), np. Sektor Normalizacji Te-lekomunikacji czy Sektor Rozwoju Telekomunikacji; i) Object Managment Group (OMG) - konsorcjum w skład którego wchodzi blisko 300 organizacji wspierajcych Object Managment Architecture (model opisujcy standardy dotyczce aplikacji i rodowisk zorientowanych obiektowo). Grupa jest zainteresowana głównie rozwijaniem standardów jzyków, interfejsów i protokołów, które mog by wykorzystywane przez producentów do tworzenia aplikacji pracujcych w wielu rónych rodowiskach. 5. Rodzaje transmisji. Transmisja w pamie podstawowym (baseband) - polega na przesłaniu cigu impulsów uzyskanego na wyjciu dekodera. Widmo sygnału jest tutaj nieograniczone. Jest to rozwizanie dominujce w obecnie istniejcych LSK. Transmisja szerokopasmowa (broadband) polega na tym, e za pomoc przebiegu uzyskanego na wyjciu dekodera jest modyfikowany (modulowany) sygnał sinusoidalny o pewnej czstotliwoci (zwanej czstotliwoci non). Modulacji moe podlega dowolny parametr przebiegu sinusoidalnego: amplituda, czstotliwo lub faza. Tak zmodulowany przebieg sinusoidalny jest przekazywany w tor transmisyjny. Widmo takiego przebiegu mieci si w pewnym cile okrelonym przedziale czstotliwoci, którego rodkiem jest czstotliwo nona, a szeroko nie przekracza dwukrotnej szybkoci sygnalizacji (czstotliwoci sygnału modulujcego). Istniej rozwizania, które pozwalaj jeszcze zawzi to pasmo. Kade łcze charakteryzuje si pewnym pasmem przenoszenia sygnałów. Pasmo to dzieli si na czci (kanały), a w kadej z nich przesyła si sygnał o innej czstotliwoci nonej. Mona wic w jednym łczu przesyła sygnał telewizyjny, informacj cyfrow itd. W kadej takiej konfiguracji moe odbywa si transmisja: a) jednokierunkowa (simplex) - gdy łcze umoliwia propagacj sygnału tylko w jednym kierunku. Odbiornik nie moe przesła odpowiedzi. Czsto ten rodzaj transmisji wykorzystywany jest w układach typu master - slave. Przykładem moe by transmisja radiowa; b) dwukierunkowa (duplex) - w tym przypadku wyrónia si transmisj naprzemienn (half duplex) - przesyłanie w dowolnym kierunku, ale tylko w jednym w danej chwili, wykorzystuje si system sygnalizacji wskazujcy, e jedno urzdzenie zakoczyło nadawanie lub odbiór, transmisj w tym trybie mona zrealizowa przy uyciu kabla dwuprzewodowego (np. skrtka), typowy przykład takiej transmisji to komunikacja za pomoc CB - oraz transmisj równoczesn (full duplex) - moliwe jest przesyłanie jednoczesne sygnału w dwóch kierunkach bez jego zniekształcania, w sieciach cyfrowych konieczne s dwie pary przewodów do utworzenia połczenia; 6. Składniki sieci 6.1. Rodzaje łczy i ich właciwoci. Okablowanie jest bardzo istotnym elementem sieci. Musi spełnia zarówno obecne jak i przyszłe wymagania odnonie warunków transmisji danych, charakterystyki elektrycznej i topologii. W transmisji danych stosowane s dwa rodzaje mediów:

13 Sieci komputerowe 13 a) media przewodowe - obejmuj przewody metalowe (najczciej miedziane) oraz wiatłowodowe; b) media bezprzewodowe - termin ten odnosi si do metod przesyłania sygnałów w powietrzu lub przestrzeni kosmicznej, kategoria ta obejmuje transmisj w podczerwieni i mikrofale. W wikszoci instalacji sieciowych stosuje si kable miedziane. S stosunkowo niedrogie i umoliwiaj w miar szybkie transmisje Podstawowe składniki sieci Sie komputerowa składa si zarówno ze sprztu jak i z oprogramowania. Podstawowe składniki sieci to: sieciowy system operacyjny serwery - urzdzenia lub oprogramowanie wiadczce pewne usługi sieciowe, np.: serwer plików (przechowywanie i odzyskiwanie plików, włcznie z kontrol praw dostpu i funkcjami zwizanymi z bezpieczestwem), serwer poczty elektronicznej, serwer komunikacyjny (usługi połcze z innymi systemami lub sieciami poprzez łcza sieci rozległej), serwer bazy danych, serwer archiwizujcy, itd. systemy klienta - wzły lub stacje robocze przyłczone do sieci przez karty sieciowe karty sieciowe - adapter pozwalajcy na przyłczenie komputera do sieci. Stosowane s róne rodzaje kart w zalenoci od tego do pracy, w jakiej sieci s przeznaczone system okablowania - medium transmisyjne łczce stacje robocze i serwery. W przypadku sieci bezprzewodowych moe to by podczerwie lub kanały radiowe współdzielone zasoby i urzdzenia peryferyjne - mog to by drukarki, napdy dysków optycznych, plotery, itd. S to podstawowe elementy wchodzce w skład sieci (lokalnej). Karta sieciowa Karta sieciowa to urzdzenie odpowiedzialne za wysyłanie i odbieranie danych w sieciach LAN. Kady komputer, który ma korzysta z sieci, powinien by wyposaony w tak kart Jest to urzdzenie wymagane we wszystkich stacjach roboczych przyłczonych do sieci. Kada karta jest przystosowana tylko do jednego typu sieci (np. Ethernet) i posiada niepowtarzalny numer, który identyfikuje zawierajcy j komputer. Obecnie karty sieciowe posiadaj własny procesor i pami RAM. Procesor pozwala przetwarza dane bez angaowania w to głównego procesora komputera, a pami pełni rol bufora w sytuacji, gdy karta nie jest w stanie przetworzy napływajcych z sieci duych iloci danych. S one wtedy tymczasowo umieszczane w pamici. Kabel koncentryczny Kabel koncentryczny (BNC), czsto nazywany "koncentrykiem", składa si z dwóch koncentrycznych (czyli współosiowych) przewodów. Kabel ten jest dosłownie współosiowy, gdy przewody dziel wspóln o. Najczciej spotykany rodzaj kabla koncentrycznego składa si z pojedynczego przewodu miedzianego biegncego w materiale izolacyjnym. Izolator jest okolony innym cylindrycznie biegncym przewodnikiem, którym moe by przewód lity lub pleciony, otoczony z kolei nastpn warstw izolacyjn. Cało osłonita jest koszulk ochronn z polichlorku winylu (PCW) lub teflonu. Kabel koncentryczny jest najczciej okrelany przez wojskowy numer

14 Sieci komputerowe 14 specyfikacyjny rozpoczynajcy si od liter RG. Kable o rónych numerach RG maj róne charakterystyki fizyczne i elektryczne i dlatego kabel wykorzystywany przez jeden typ sieci nie moe współpracowa z innym. Za pomoc koncentryka łczy si komputery szeregowo i nie potrzeba adnych dodatkowych urzdze. Najczciej uywamy dwóch rodzajów kabli koncentrycznych zwanych popularnie cienkim koncentrykiem lub grubym koncentrykiem. Skrtka Skrtka to obecnie najpopularniejsze medium transmisyjne. Uywany jest take w telefonii. Wyrónia si du niezawodnoci i niewielkimi kosztami realizacji sieci. Składa si z od 2 do nawet kilku tysicy par skrconych przewodów, umieszczonych we wspólnej osłonie. Aby zmniejszy oddziaływanie par przewodów na siebie, s one wspólnie skrcone. W ten sposób zmniejsza si powierzchnia ptli utworzonej przez obwód i zarazem oddziaływanie indukcji elektromagnetycznej na obwód Istniej 2 rodzaje tego typu kabla: - ekranowany (STP, FTP) - nieekranowany (UTP) Róni si one tym, i ekranowany posiada folie ekranujc, a pokrycie ochronne jest lepszej jakoci, wic w efekcie zapewnia mniejsze straty transmisji i wiksz odporno na zakłócenia. Mimo to powszechnie stosuje si skrtk UTP. Skrtka - przyłczenie Do karty sieciowej skrtk przyłcz si za pomoc złcza RJ-45. Skrtk stosuje si przede wszystkim w sieciach o topologii gwiazdy, wic uszkodzenie jednego połczenia z zasady nie wpływa na prac całej sieci. Instalacja okablowania skrtkowego jest bardzo prosta dziki zastosowaniu połcze zaciskowych. Mimo, i skrtka jest najtaszym kablem wymaga dodatkowych urzdze tzw. hubów, do których przyłczone s wszystkie stacje robocze.

15 Sieci komputerowe 15 Kategorie skrtki Przepustowo skrtki zalena jest od tzw. kategorii. Skrtka: kategorii 1 to kabel telefoniczny, kategorii 2 przeznaczona jest do transmisji danych z szybkoci 4 Mb/s, kategorii 3 do transmisji o przepustowoci do 10 Mb/s, kategorii 4 do 16 Mb/s, kategorii 5 do ponad 100 Mb/s - ten typ ma zastosowanie w szybkich sieciach np. Fast Ethernet, kategorii Mb/s przeznaczony jest dla sieci ATM. wiatłowody W wiatłowodach do transmisji informacji wykorzystywana jest wizka wiatła, która jest odpowiednikiem prdu w innych kablach. Wizka ta jest modulowana zgodnie z treci przekazywanych informacji. To rozwizanie otworzyło nowe moliwoci w dziedzinie tworzenia szybkich i niezawodnych sieci komputerowych. Właciwie dobrany kabel moe przebiega w kadym rodowisku. Szybko transmisji moe wynosi nawet 3 Tb/s. Sieci oparte na wiatłowodach zwane s FDDI (Fiber Distributed Data Interface) wiatłowód - działanie wiatłowód jest wykonany ze szkła kwarcowego, składa si z rdzenia (złoonego z jednego lub wielu włókien), okrywajcego go płaszcza oraz warstwy ochronnej. Dielektryczny kanał informatyczny eliminuje konieczno ekranowania. Transmisja wiatłowodowa polega na przepuszczeniu przez szklane włókno wizki wiatła generowanej przez diod lub laser. Wizka ta to zakodowana informacja binarna, rozkodowywana nastpnie przez fotodekoder na kocu kabla. wiatłowód w przeciwiestwie do kabli miedzianych, nie wytwarza pola elektromagnetycznego, co uniemoliwia podsłuch transmisji. Główn wad tego medium jest łatwa moliwo przerwania kabla, a jego ponowne złczenie jest bardzo kosztowne.

16 Sieci komputerowe 16 Połczenia bezprzewodowe. Połczenia bezprzewodowe realizowane s przy wykorzystaniu nadajników i odbiorników rozmieszczonych na terenie np. firmy i bdcych jej własnoci. Radiowe urzdzenie nadawczoodbiorcze nazywane jest transceiver'em (transmitter/receiver). Bezprzewodowe połczenia w sieci lokalnej eliminuj konieczno układania kabli, co przydatne jest w sieciach utworzonych tymczasowo. Uytkownicy z komputerami przenonymi mog porusza si po obszarze objtym zasigiem transceiver'a. Bezprzewodowa transmisja danych moe by realizowana przy uyciu jednej z trzech metod: a) transmisja w podczerwieni - metoda ta udostpnia szerokie pasmo transmisyjne, pozwala na przesyłanie sygnałów z bardzo du czstotliwoci. Transmisja wykorzystujca promienie podczerwone realizowana jest wzdłu linii widocznoci, dlatego zarówno nadajnik jak i odbiornik musz by skierowane do siebie lub te promienie musz by wzajemnie zogniskowane. Tak wic przy instalowaniu tego typu sieci naley uwzgldni struktur i wzajemne połoenie pomieszcze. Poniewa transmisja realizowana jest przy uyciu promieni podczerwonych, to moe by zakłócona silnym wiatłem pochodzcym z innych ródeł. Typowa szybko transmisji osiga tutaj 10 Mbit/s; b) transmisja radiowa wskopasmowa - metoda ta jest podobna do metod stosowanych w klasycznej radiofonii: zarówno nadajnik jak i odbiornik pracuj w jednym wskim pamie czstotliwoci. Sygnał rozprzestrzenia si na znacznym obszarze i moe przenika przez przeszkody - nie jest wic konieczne ogniskowanie sygnału. Mankamentem tej metody jest moliwo wystpowania zakłóce spowodowanych odbiciami sygnału. Ponadto dla uniknicia zakłóce powodowanych przez inne urzdzenia radionadawcze konieczne jest dokładne dostrojenie nadajnika i odbiornika na wybran czstotliwo. Szybko transmisji jest tutaj rzdu kilkunastu kbit/s; c) transmisja radiowa szerokopasmowa - sygnał generowany jest w szerokim pamie czstotliwoci. Chwilowy rozkład czstotliwoci okrelany jest za pomoc kodu - wspólnego dla nadajnika i odbiornika. Moc sygnału emitowanego t technik jest niewielka. Szybko transmisji kształtuje si na poziomie 250 kbit/s; d) transmisja mikrofalowa - transmisja t metod moe si odby, gdy zapewniona jest wzajemna widoczno nadawcy i odbiorcy, moe to by np. połczenie satelity ze stacj naziemn, łczno midzy dwoma budynkami, łczno na duych otwartych obszarach, gdzie połoenie kabla nie jest opłacalne (pustynie, bagna, due jeziora). System transmisyjny wykorzystujcy mikrofale składa si z dwóch anten kierunkowych, skierowanych na siebie, wysyłajcych wizk fal elektromagnetycznych i ogniskujcych odebran wizk fal. Maksymalna odległo midzy

17 Sieci komputerowe 17 antenami nie powinna przekracza 45 km. W przeciwiestwie do klasycznej transmisji radiowej anteny mikrofalowe skierowane s na jeden punkt. Stosowane czstotliwoci transmisji zawieraj si w przedziale 2 GHz - 25 GHz, przy czym wysze czstotliwoci wykorzystywane s prywatnie, na krótkich dystansach; Huby oraz sposoby ich łczenia. Istnieje wiele urzdze, które mog by okrelane mianem "hub". W najprostszej postaci hub jest urzdzeniem, w którym zbiegaj si przewody od stacji roboczych. Istniej huby pasywne oraz aktywne: a) hub pasywny - posiada kilka portów do podłczenia komputerów, terminali i innych urzdze. Cech huba pasywnego jest to, e nie wzmacnia sygnałów - jest tylko skrzynk łczc - i nie wymaga zasilania. Hubem pasywnym moe by po prostu panel łczeniowy, czyli krosownica; b) hub aktywny - zazwyczaj posiada wicej portów od huba pasywnego. Regeneruje sygnały przechodzce od jednego urzdzenia do drugiego. Moe by uywany jako regenerator sygnału (repeater); Huby s zazwyczaj łczone z innymi hubami w struktur hierarchiczn. Huby umoliwiaj budow okablowania strukturalnego i oferuj nastpujce udogodnienia: a) umoliwiaj łatw przebudow sieci; b) umoliwiaj łatw rozbudow sieci; c) moliwo zastosowania w wielu technologiach sieciowych; d) umoliwiaj scentralizowane zarzdzanie i automatyczne zbieranie informacji o ruchu w sieci; e) realizuj funkcje obsługi błdów; f) pozwalaj na zwikszanie zasigu sieci. 7. Topologia sieci Typy sieci. Typ sieci opisuje sposób, w jaki przyłczone do sieci zasoby s udostpniane. Zasobami mog by klienci, serwery lub inne urzdzenia, pliki itd.., które s przyłczane s do klienta lub serwera. Zasoby te udostpniane s: Sieci równorzdne - kady z kadym (peer-to-peer) - umoliwia uytkownikom udostpnienie zasobów swojego komputera oraz dostp do zasobów innych komputerów. Wszystkie systemy w sieci maj taki sam status - aden z nich nie jest podporzdkowany innemu, maj podobny stopie kontroli nad sesj, dysponuj własn moc przetwarzania i mog kontrolowa swoje działania. Rozwizanie takie oferuje spore moliwoci, nie jest jednak chtnie stosowane przez administratorów sieci ze wzgldu na niewielkie moliwoci zarzdzania i niski poziom bezpieczestwa. Wystpuj tutaj problemy zwizane z lokalizacj danych, tworzeniem kopii zapasowych oraz z zapewnieniem odpowiedniej ochrony danych. Tworzenie sieci typu "kady z kadym" umoliwiaj m.in. systemy: IBM LAN Server, OS/2, LANtastic, Artisoft, MS Windows NT.

18 Sieci komputerowe 18 Sieci oparte na serwerach - dedykowany serwer - jeden lub wicej komputerów spełnia rol serwera i nie wykonuje innych zada. Serwer spełnia takie zadania jak: przechowywanie i udostpnianie plików, zarzdzanie współdzieleniem drukarek oraz funkcje zwizane z bezpieczestwem danych. Sieci mieszane - połczenie sieci równorzdnych i serwerowych Topologia sieci Fizyczny układ sieci nazywamy topologi sieci. Jest to rozmieszczenie jej elementów oraz połczenia midzy nimi oraz stosowane przez stacje robocze (wzły sieci) metody odczytywania i wysyłania danych. Poniej zostan opisane podstawowe topologie sieci. Magistrala liniowa Piercie Gwiazda Drzewo Piercie gwiazda Gwiazda-magistrala Fizyczne i logiczne topologie sieci: Fizyczna topologia to sposób, w który przewody rzeczywicie łcz komputery Logiczna topologia to przepływ danych po sieci od komputera do komputera. To rozrónienie jest istotne, poniewa logiczne i fizyczne topologie mogłyby by zupełnie inne. Magistrala liniowa Jest to konfiguracja, w której do pojedynczego kabla głównego, stanowicego wspólne medium transmisyjne, podłczone s wszystkie komputery. Dopuszczalna długo kabla oraz liczba stacji s ograniczone w zalenoci od typu kabla. Nadawane sygnały docieraj do wszystkich stacji poruszajc si we wszystkich moliwych kierunkach. W danej chwili tylko jeden komputer moe wysyła dane w trybie rozgłaszania. Gdy sygnał dociera do koca kabla zostaje wygaszony przez znajdujcy si tam terminator, dziki czemu nie wystpuj odbicia. Dane poruszaj si nie przechodzc przez komputery sieci. Do zalet tego typu konfiguracji sieci nale: niewielka długo uytego kabla i prostota układu przewodów. Wyłczenie lub awaria jednego komputera nie powoduje zakłóce w pracy sieci. Wad topologii z magistral jest konkurencja o dostp - wszystkie komputery musz dzieli si kablem, utrudniona diagnostyka błdów z powodu braku centralnego systemu zarzdzajcego sieci. Niekorzystn cech tej topologii jest to, e sie moe przesta działa po uszkodzeniu kabla głównego w dowolnym punkcie. W celu wyeliminowania tej wady wprowadza si nieraz dodatkowy kabel główny (komplikuje organizacj pracy sieci, zwiksza jej koszt).

19 Sieci komputerowe 19 Topologia gwiazdy Topologia gwiazdy jest to sie zawierajca jeden centralny wzeł (serwer), do którego zostaj przyłczone pozostałe elementy składowe sieci za pomoc huba. Chroni to sie przed awariami, gdy awaria jednego łcza nie powoduje unieruchomienia całej sieci. Sie zawiera centralny element (hub), do którego przyłczone s wszystkie komputery. Cały ruch w sieci odbywa si przez hub. Zalet tej topologii jest łatwo konserwacji, wykrywania uszkodze, monitorowania i zarzdzania sieci. Wady to: wszystkie maszyny wymagaj podłczenia wprost do głównego komputera, zaleno działania sieci od sprawnoci komputera centralnego, huba - przestaje działa cała sie. Awaria jednej stacji nie wpływa na prac reszty sieci. Łatwo dołczy stacj robocz, ale jego koszt jest stosunkowo duy (potrzeba due iloci kabla w celu podłczenia kadej stacji osobno). Naley równie zauway, e hub jest centralnym elementem sieci i jego ewentualna awaria paraliuje cał sie. Topologia piercienia W topologii piercienia wzły łczy si za pomoc okablowania w układzie zamknitym. Okablowanie nie ma adnych zakocze (np. terminatorów), poniewa tworzy krg. W ramach jednego piercienia mona stosowa rónego rodzaju łcza. Kady komputer sieci bierze bezporedni udział w procesie transmisji informacji i jest połczony z dwoma innymi "ssiadami". Komputery połczone w piercie przekazuj komunikaty sterujce (tokeny) do nastpnego; komputer aktualnie majcy token moe wysyła komunikat. Informacja wdruje w jednym kierunku i po przejciu wszystkich komputerów wraca do miejsca nadania. Podczas przechodzenia przez kolejne komputery sygnał w kadym z nich jest wzmacniany. Dane poruszaj si w piercieniu w jednym kierunku. Zalet tej topologii jest mniejsza długo kabla ni w topologii gwiadzistej. Awaria jednej stacji lub łcza moe spowodowa awari całej sieci. Trudniejsza jest diagnostyka, a modyfikacja (dołczenie stacji) wymaga wyłczenia całej sieci.

20 Sieci komputerowe 20 Topologia drzewa Topologia drzewa (zwana równie topologi rozproszonej gwiazdy) jest utworzona z wielu magistrali liniowych połczony łacuchowo. Na pocztku jedn magistral liniow dołcza si do huba, dzielc j na dwie lub wicej magistral. Proces dzielenia mona kontynuowa, tworzc dodatkowe magistrale liniowe wychodzce z magistral odchodzcych od pierwszej magistrali, co nadaje topologii cechy topologii gwiazdy. Topologia piercie - gwiazda. Topologia ta łczy atrybuty topologii gwiazdy i piercienia. Centralnym punktem tak skonfigurowanej sieci jest piercie, nazywany równie centrum okablowania. Centra okablowania mog znajdowa si w jednym miejscu sieci (w koncentratorze) lub mog by rozproszone w wielu miejscach (wiele koncentratorów połczonych ze sob przy uyciu złczy oznaczonych jako ring-in - wejcie oraz ringout - wyjcie piercienia), ale musz tworzy pełne połczenie fizyczne. Jeli centrum okablowania zostaje przerwane to sie przestaje działa. Wzły sieci dołcza si do piercienia (za pomoc kabla z dwoma przewodami) i tworz one gwiadzisty element topologii. Zalet takiej konfiguracji jest to, e odłczenie wzła nie powoduje awarii sieci. W momencie dołczania nowej stacji nie trzeba przerywa pracy sieci. Wad tej konfiguracji jest znaczne zwikszenie długoci kabla w porównaniu z konfiguracj piercieniow. Topologia gwiazda-magistrala. Jest to konfiguracja sieci, w której grupy stacji roboczych, połczonych w gwiazdy, podłczone s do odcinków kabli głównych, stanowicych magistral. 8.Typy sieci lokalnych. Ethernet Ethernet, jako system budowy sieci opracowany został przez firm Xerox, ale do poziomu standardu podniosła go współpraca trzech firm: Xerox, DEC i Intel. Sie wykorzystuje wspólny nonik informacji, wszystkie wzły sieci, które maj do wysłania pakiety informacji, konkuruj o czas na kablu połczeniowym. Moemy powiedzie, ze sie pracuje wg zasady "Kto pierwszy ten lepszy". Ethernet posiada przepustowo 10 Mbit/s (wyjtek stanowi odmiana Ethernetu: 10Base5 oraz nowsze rozwizania) i wykorzystuje metod dostpu CSMA/CD. Do pojedynczej sieci lokalnej mona podłczy do 8000 stacji roboczych. Podstawowe odmiany Ethernetu to: Wersja 10Base-T skonfigurowana jest w topologii gwiazdy, gdzie do kadej stacji biegnie oddzielny przewód od