|
|
- Joanna Borowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Zaburzenia erekcji u chorych na cukrzycę Dr med. Artur I. Bień Liga diabetologiczna PROGRAM EDUKACYJNY DLA PACJENTÓW
2 Redaktor Naukowy: Prof. dr hab. med. Jacek Sieradzki Redaktor Prowadzący: Dr hab. med. Maciej Małecki Małopolski Oddział Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego Katedra Chorób Metabolicznych Kraków, ul. Kopernika 15 Grant edukacyjny firmy Sanofi-Aventis Copyright by sp. z o.o. sp.k Gdańsk, ul. Świętokrzyska 73 tel.: (0 58) , faks: (0 58) wap.viamedica.pl Gdańsk 2008 Wydanie drugie, poprawione ISBN
3 Na początku nowego tysiąclecia gwałtownie wzrosła częstość zachorowań na cukrzycę, także wśród młodych osób chorych na świecie jest już ponad 200 milionów. Jednym z powikłań, które mogą wystąpić w przebiegu tej choroby u mężczyzn, są problemy ze wzwodem, czyli zaburzenia erekcji. Wyniki badań naukowych wskazują, że obecnie na świecie na zaburzenia erekcji o różnym podłożu, nie tylko z powodu cukrzycy, skarży się wiele milionów mężczyzn. W Polsce liczba ta wynosi około pół miliona. Mimo że problem jest stosunkowo częsty, uważa się go za wyjątkowo krępujący i pacjenci rzadko rozmawiają o nim z lekarzem. Zaburzenia erekcji, dotyczące przecież najintymniejszej sfery życia człowieka, należą do tematów, o których rozmawia się najtrudniej. Często wynika to z fałszywego wstydu, wychowania, niechęci do przyznania się przed samym sobą i innymi do zaistniałego problemu. Warto jednak pamiętać, że zaburzenia wzwodu nie dotyczą wyłącznie mężczyzny często są powodem kłopotów w małżeństwie, uczucia odrzucenia i depresji u partnerki, a czasem prowadzą do rozpadu rodziny. Z tego względu powinny być właściwie rozpoznane i skutecznie leczone. W niniejszej broszurze postaramy się odpowiedzieć na pytania dotyczące problemu zaburzeń erekcji, najczęściej zadawane przez chorych na cukrzycę, lecz nie tylko. 3
4 1. Czym są zaburzenia erekcji? Niezbędnym warunkiem aktywności seksualnej mężczyzny jest występowanie erekcji, czyli wzwodu prącia. Erekcja następuje w czasie podniecenia seksualnego, w wyniku rozszerzenia się naczyń krwionośnych i napływu zwiększonej ilości krwi w obręb prącia. Warunkiem wystąpienia wzwodu jest prawidłowe funkcjonowanie naczyń krwionośnych oraz układów nerwowego i hormonalnego. Jeżeli któryś z tych elementów nie działa właściwie, dochodzi do zaburzeń erekcji. Pod pojęciem zaburzeń erekcji rozumie się niemożność uzyskania lub utrzymania wzwodu umożliwiającego odbycie satysfakcjonującego stosunku płciowego. Zaburzenia, o których mowa, mogą mieć różne nasilenie. Niektórzy mężczyźni, niezależnie od okoliczności, cierpią na stały i całkowity brak erekcji. Inni natomiast zgłaszają bardziej umiarkowane zaburzenia, polegające na niepełnym wzwodzie lub jego okresowych zaburzeniach. Są też mężczyźni, którzy w przeszłości doświadczyli kilku epizodów tego rodzaju, ale obecnie prowadzą w pełni satysfakcjonujące życie seksualne. 2. Dlaczego zaburzenia erekcji częściej występują u chorych na cukrzycę? Rzeczywiście, u chorych na cukrzycę zaburzenia erekcji występują 3-krotnie częściej niż u pozostałych mężczyzn. W przebiegu tego schorzenia, wskutek długotrwale podwyższonego poziomu glukozy we krwi, dochodzi do uszkodzenia włókien nerwowych oraz naczyń krwionośnych. Dotyczy to również nerwów i naczyń zaopatrujących prącie. Szczególnie często zaburzenia erekcji występują u pacjentów, u których cukrzyca trwa wiele lat i jest źle wyrównana. Bywa jednak, że zaburzenia te są pierwszym uchwytnym objawem nierozpoznanej wcześniej choroby. To właśnie uszkodzenie włókien nerwowych 4
5 jest główną przyczyną zaburzeń wzwodu w przebiegu cukrzycy, ponieważ sygnał nerwowy nie może być prawidłowo przekazany z mózgu poprzez rdzeń kręgowy do prącia. Do wystąpienia problemów z erekcją w cukrzycy przyczynia się też uszkodzenie naczyń krwionośnych, a przede wszystkim zwężenie ich światła w przebiegu miażdżycy. 3. Jak często występują zaburzenia potencji w cukrzycy? Zaburzenia erekcji u chorych na cukrzycę dotyczą przeciętnie co drugiego mężczyzny. Cukrzyca jest więc bardzo istotnym czynnikiem ryzyka wystąpienia tych zaburzeń. Im dłużej trwa choroba i im gorzej jest wyrównana, tym częściej pojawiają się zaburzenia wzwodu. Jednak cukrzyca to nie jedyna możliwa przyczyna tych zaburzeń mogą one być całkowicie niezależne od tej choroby. 4. Czy zaburzenia potencji występujące bezpośrednio po rozpoznaniu cukrzycy są spowodowane uszkodzeniem nerwów i naczyń? Istnieje grupa chorych na cukrzycę, u których do zaburzeń erekcji dochodzi bezpośrednio po rozpoznaniu schorzenia albo w krótkim czasie po postawieniu diagnozy. Najczęściej podłożem tych dysfunkcji nie są ani zmiany o charakterze neuropatii, czyli nieprawidłowe funkcjonowanie włókien nerwowych, związane z cukrzycą, ani uszkodzenia naczyń krwionośnych w przebiegu miażdżycy. Bardzo często przyczyną tych problemów są wysokie stężenia glukozy w okresie bezpośrednio poprzedzającym rozpoznanie cukrzycy. Dodatkowymi czynnikami, które mogą się przyczyniać do zaburzeń wzwodu w tym okresie, są niska samoocena, a czasem nawet sama świadomość, że takie zaburzenia mogą wystąpić. Niska samoocena w okresie zachorowania wynika z ogrom- 5
6 nego stresu spowodowanego samą chorobą, a niekiedy także z konieczności dokonania zmian w codziennym życiu albo nawet zmiany życiowych planów. Podejmowane w tym czasie próby współżycia płciowego są często nieudane, co nieraz prowadzi do zaistnienia mechanizmu błędnego koła mężczyzna nie podejmuje kolejnych prób z obawy przed ponownym niepowodzeniem lub są one nieudane. Jedynym rozwiązaniem takiej sytuacji jest szczera rozmowa z lekarzem, czasami także z psychoterapeutą, i zrozumienie, że zaburzenia są przejściowe. 5. Jakie mogą być inne przyczyny zaburzeń erekcji, poza cukrzycą? Lista chorób, zaburzeń i nałogów, które mogą powodować problemy w życiu seksualnym u mężczyzny, jest długa. Do najważniejszych należą: choroby naczyń krwionośnych, serca, układu nerwowego oraz ciężkie schorzenia nerek i wątroby. Nie można pominąć również problemów psychologicznych związanych ze stresem, który często towarzyszy współczesnemu mężczyźnie, oraz zaburzeń psychicznych szczególnie depresji. Niekiedy przyczyną impotencji bywają przebyte urazy i zabiegi chirurgiczne. Również nałogi palenie tytoniu, nadmierne spożywanie alkoholu i narkotyki prowadzą do zaburzeń erekcji. Bywa, że zaburzenia te są wywołane lub nasilane przez stosowane leki. Częstość zaburzeń erekcji zwiększa się z wiekiem w związku z rosnącą liczbą występujących schorzeń. Jednak nawet osoby starsze mogą się cieszyć udanym życiem seksualnym, a zaburzenia erekcji nie są nieuniknionym następstwem procesu starzenia. Nie zawsze zaburzenia erekcji u chorego na cukrzycę muszą być konsekwencją powikłań tej choroby. 6
7 6. Czy można zapobiegać zaburzeniom wzwodu u chorych na cukrzycę? Zdecydowanie tak! Podobnie jak w przypadku wielu innych chorób i problemów zdrowotnych, najłatwiej i najtaniej jest im zapobiegać niż je leczyć. Najlepiej zacząć już w młodym wieku trzeba dbać o szczupłą sylwetkę, uprawiać sport, zdrowo się odżywiać i unikać nałogów. Naukowcy udowodnili, że takie postępowanie u wielu osób może zapobiec wystąpieniu cukrzycy. Jednak w przypadku tych, którzy zachorowali, bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie i prawidłowe leczenie. Celem terapii jest osiągnięcie poziomu glukozy jak najbardziej zbliżonego do stwierdzanego u zdrowych osób. U niektórych chorych wystarczy zastosować odpowiednią dietę, u innych zaś konieczne jest stosowanie doustnych leków lub insuliny. Trzeba też zwrócić uwagę na prawidłowe leczenie nadciśnienia tętniczego i podwyższonego poziomu cholesterolu oraz porzucenie nałogów przede wszystkim palenia tytoniu i nadużywania alkoholu. Aby zapobiec zaburzeniom wzwodu u chorych na cukrzycę, konieczny jest zdrowy tryb życia. Im wcześniej weźmiemy sobie te słowa do serca, tym lepiej! 7. Do jakiego lekarza należy się zgłosić, gdy wystąpią zaburzenia erekcji? Wielu mężczyzn, u których występują zaburzenia wzwodu, zadaje sobie pytanie, czy powinno się zgłosić do lekarza rodzinnego, do diabetologa, urologa czy seksuologa. Oto prosta odpowiedź na to pytanie: trzeba się zgłosić do lekarza, którego się najdłużej zna i którego darzy się większym zaufaniem. Specjalizacja nie jest najważniejsza, liczy się natomiast osobisty kontakt z lekarzem. Zaburzenia erekcji stają się powoli coraz częstszym tematem poruszanym w gabinetach lekarskich, więc dla wybranego lekarza z pewnością nie będzie to pierwsza rozmowa tego typu. Można zatem liczyć na zrozumienie i życzliwość. 7
8 8. Czy zgłoszenie zaburzeń erekcji wiąże się z koniecznością dodatkowych badań? Najważniejsze jest otwarte i szczere przedstawienie problemu lekarzowi, który na podstawie jednej rozmowy jest w stanie wyciągnąć wiele wniosków. Niewątpliwie, należy poruszyć następujące kwestie: wyrównanie cukrzycy, występowanie jej przewlekłych powikłań, tryb życia, narażenie na stres, stosowane używki i przyjmowane leki. Badanie lekarskie oprócz wszystkich rutynowych elementów, w tym pomiaru ciśnienia tętniczego obejmuje także ocenę zewnętrznych narządów płciowych oraz pomiar tętna w naczyniach kończyn dolnych. Badania laboratoryjne najczęściej zalecane przez lekarza to: pomiar poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA 1c ) i cholesterolu, a czasem niektórych hormonów. 8
9 W większości przypadków wyniki tych badań wystarczają, by rozpocząć właściwe leczenie. U stosunkowo niewielkiej liczby chorych trzeba przeprowadzić dodatkowe konsultacje lub badania. Jeżeli zaburzenia erekcji mają podłoże psychiczne, konieczna jest rozmowa z psychologiem lub psychiatrą. Czasami wymagane są dodatkowe badania służące ocenie stanu naczyń, na przykład ultrasonografia. 9. Czy już podczas pierwszej wizyty lekarz przepisuje leki poprawiające erekcję? W pierwszej kolejności należy oczekiwać zaleceń dotyczących poprawy wyrównania cukrzycy i podjęcia szeroko rozumianego zdrowego trybu życia. Obejmują one zmianę diety i stosowanej terapii lekami doustnymi lub insuliną. Należy dążyć do idealnego wyrównania metabolicznego choroby! Zaleca się też indywidualnie dobrany wysiłek fizyczny oraz zmniejszenie masy ciała u osób z otyłością. Lekarz zasugeruje również ograniczenie spożycia alkoholu i porzucenie palenia tym, którzy mają problemy z tymi nałogami. Niekiedy lekarz zmienia dawki lub rodzaj stosowanych leków, przede wszystkim tych na nadciśnienie tętnicze lub chorobę niedokrwienną serca, ponieważ niektóre z tych leków mogą powodować problemy z wystąpieniem erekcji. Nie należy się spodziewać natychmiastowych efektów takiego postępowania; czasem trzeba poczekać kilka tygodni lub nawet miesięcy. Niestety, nie u wszystkich chorych na cukrzycę to wszystko wystarczy, by mogli oni na nowo podjąć udane, satysfakcjonujące życie seksualne. 10. Czy zaburzenia wzwodu można wyleczyć? Rzeczywiste wyleczenie zaburzeń erekcji jest możliwe tylko w rzadkich przypadkach. Dotyczy to upośle- 9
10 dzenia wzwodu o podłożu psychogennym, hormonalnym lub zależnego od przyjmowanych leków. W większości pozostałych przypadków całkowite wyleczenie nie jest możliwe. Istnieją jednak leki, które pomagają wywołać erekcję. Nie powodują one wyleczenia, ale po zażyciu, przez okres ich działania, umożliwiają podjęcie normalnej aktywności seksualnej. 11. Jakie leki może zapisać lekarz choremu na cukrzycę z zaburzeniami erekcji? W ostatnich latach pojawiło się kilka nowych środków, które znacznie poprawiły skuteczność leczenia zaburzeń erekcji u mężczyzn, w tym także u chorych na cukrzycę. Należą do nich takie leki, jak: sildenafil (Viagra), tadalafil (Cialis) i wardenafil (Levitra). Mechanizm ich działania polega na zwiększeniu stężenia naturalnych substancji w obrębie naczyń krwionośnych prącia, które powodują ich rozszerzenie, co z kolei wywołuje erekcję. Jednak, aby te leki mogły zadziałać, niezbędne jest pobudzenie seksualne pacjenta. W zależności od rodzaju, ich działanie rozpoczyna się około pół godziny po zażyciu, a pożądany efekt trwa od kilku godzin do około jednej doby. 12. Czym różnią się od siebie leki przeciwko zaburzeniom erekcji? Czy któryś z tych leków jest szczególnie wskazany u chorych na cukrzycę? Mechanizm działania sildenafilu, tadalafilu i wardenafilu jest taki sam. Leki te mają bardzo zbliżoną budowę chemiczną. Nieznacznie różnią się czasem i siłą działania, sposobem wydalania przez organizm, wielkością zalecanej dawki oraz objawami niepożądanymi. Ich skuteczność u chorych na cukrzycę jest zbliżona mogą pomóc ponad połowie stosujących je 10
11 pacjentów. Przy wyborze preparatu bierze się pod uwagę ogólny stan zdrowia chorego, rodzaj jego relacji partnerskich oraz możliwości finansowe. Wybór pozostaje zatem kwestią indywidualną. 13. Czy sildenafil, tadalafil lub wardenafil można zastosować u każdego chorego? Podstawowym pytaniem, na które musi odpowiedzieć lekarz, jest to, czy chory może podjąć aktywność seksualną. Pobudzenie psychiczne i wysiłek fizyczny, jakie się z nią łączą, są niewskazane u pacjentów 11
12 z ciężką chorobą wieńcową, u chorych, którzy niedawno przebyli zawał serca lub udar mózgu, oraz u pacjentów z niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym. Dopiero gdy lekarz stwierdzi, że podjęcie stosunków seksualnych nie zaszkodzi zdrowiu chorego, można rozważyć zastosowanie takich leków, jak sil- denafil, tadalafil lub wardenafil. Wszystkie te preparaty są bezpieczne, jeśli stosuje się je z uwzględnieniem znanych przeciwwskazań. Ich działaniu towarzyszą niekiedy niewielkie objawy niepożądane, na przykład: ból głowy, uczucie ciepła na twarzy, zaburzenie widzenia oraz nieznaczne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Jednak u niewielu chorych objawy te uniemożliwiają stosowanie tych leków. Ponieważ nieznacznie obniżają one ciśnienie tętnicze, lekarz nie przepisze ich mężczyznom, u których ciśnienie to jest bardzo niskie. Drugim przeciwwskazaniem jest stosowanie nitratów leków, przyjmowanych niekiedy przez pacjentów z chorobą niedokrwienną serca ponieważ w tym przypadku działania niepożądane tych środków mogą się nasilać. Sildenafil, tadalafil oraz wardenafil są dostępne jedynie na receptę, którą może wypisać każdy lekarz, niezależnie od specjalizacji. 14. Czy jest inna metoda leczenia zaburzeń erekcji, jeżeli zastosowanie wspomnianych leków nie przynosi efektu? Po pierwsze, trzeba podkreślić, że zastosowanie sildenafilu, tadalafilu lub wardenafilu pozwala uzyskać zadowalające efekty u większości chorych na cukrzycę. Jeżeli jeden z tych leków nie wywołuje pożądanych skutków, można zastosować inny preparat, jednak nie u wszystkich następuje wówczas poprawa. Trzeba również pamiętać o mężczyznach, u których zastosowanie tych środków jest przeciwwskazane. 12
13 U nich stosuje się niekiedy urządzenia zwane próżniociągami, działające przez wytwarzanie podciśnienia. Skuteczne bywają też zastrzyki z leków rozszerzających naczynia krwionośne, wykonywane samodzielnie przez chorego bezpośrednio do ciała jamistego prącia, po uprzednim przeszkoleniu przez lekarza. W niektórych, obecnie już coraz rzadszych przypadkach, wykonuje się zabiegi urologiczne, polegające na wszczepianiu protez, lub operacje naczyniowe, jeśli wystąpiły zmiany i zwężenia w tętnicach prącia. Wdrożenie takiego leczenia wymaga odpowiedniej konsultacji specjalistycznej. 15. Czy istnieje dieta skuteczna w leczeniu zaburzeń erekcji u chorego na cukrzycę? Nie, jeżeli pod tym pojęciem rozumie się stosowanie afrodyzjaków, które są skuteczne według ludowych tradycji. Brakuje jednak naukowych dowodów, że te środki rzeczywiście działają. Zdecydowanie tak, jeżeli pod tym pojęciem rozumie się dietę, która pomaga wyrównać cukrzycę i zmniejszyć zagrożenie miażdżycą. Taka dieta powinna zawierać odpowiednią ilość złożonych węglowodanów (obecnych np. w pieczywie, ryżu, ziemniakach, makaronach, warzywach, kaszach). Należy jeść jak najwięcej owoców i warzyw, natomiast ograniczyć spożycie tłuszczów, przede wszystkim pochodzenia zwierzęcego. Trzeba też unikać używek, takich jak tytoń i alkohol. 16. Na jakie męskie problemy mogą być narażeni chorzy na cukrzycę? U mężczyzn po 50. roku życia najczęstszą przypadłością są schorzenia gruczołu krokowego, zwanego inaczej prostatą. Dotyczą one także chorych na cukrzycę. Są to przede wszystkim objawy związane 13
14 z powiększeniem, czyli przerostem tego narządu. Istnieją dwie główne przyczyny takich dolegliwości: częstszą jest łagodny rozrost gruczołu krokowego (gruczolak prostaty), rzadszą ale bardziej niebezpieczną rak prostaty (nowotwór złośliwy). Najczęstszymi objawami gruczolaka prostaty są trudności w oddawaniu moczu. Pacjenci skarżą się na potrzebę częstszego oddawania moczu zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy, trudności w rozpoczęciu oddawania moczu, gwałtowną potrzebę oddania moczu i słaby strumień moczu. Występowanie takich objawów powinno skłonić do wizyty u urologa, który po przeprowadzeniu badań diagnostycznych (wśród nich także badania służące wykluczeniu raka prostaty) zleci stosowne postępowanie. Warto dodać, że schorzenia prostaty mogą nasilać zaburzenia wzwodu. Inną grupą schorzeń są stany zapalne narządów płciowych, które niewątpliwie częściej występują u chorych na cukrzycę. Można im zapobiegać, dbając o dobre wyrównanie cukrzycy oraz zachowanie higieny. Gdy wystąpi stan zapalny, należy się skonsultować z lekarzem. Pamiętaj! Zaburzenia erekcji w cukrzycy nie są nieuniknione. Można im zapobiegać i skutecznie je leczyć. 14
15 15
16 PL.GLI
CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoPOWIKŁANIA. Personal solutions for everyday life.
POWIKŁANIA Personal solutions for everyday life. Powikłania Cukrzyca występuje u osób, w przypadku których organizm nie potrafi sam kontrolować poziomu glukozy we krwi (określanego również jako poziom
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA KAMAGRA 100 mg, tabletki powlekane Sildenafil w postaci cytrynianu Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. 1- Należy zachować tę ulotkę,
Bardziej szczegółowoOrganizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW
POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,
Bardziej szczegółowoKod zdrowia dla początkujących Zuchwałych 1 : 2,5-3,5 : 0,5-0,8
// Kod zdrowia dla początkujących Zuchwałych 1 : 2,5-3,5 : 0,5-0,8 Białko 1 : Tłuszcz 2,5-3,5 : Węglowodany 05-0,8 grama na 1 kilogram wagi należnej i nie przejmuj się kaloriami. Po kilku tygodniach dla
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoHipoglikemia Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Hipoglikemia Hipoglikemia Hipoglikemia, zwana inaczej niedocukrzeniem, oznacza obniżanie stężenia glukozy we krwi do wartości poniżej 55 mg/dl (3,1 mmol/l) Niekiedy objawy hipoglikemii mogą wystąpić przy
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoFORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA
Data wypełnienia: FORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA NAZWISKO i IMIĘ PESEL ADRES TELEFON Nazwisko i imię opiekuna/osoby upoważnionej do kontaktu: Telefon osoby upoważnionej do kontaktu: ROZPOZNANIE LEKARSKIE
Bardziej szczegółowoOstre infekcje u osób z cukrzycą
Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy
Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
CEL/75/11/09 Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym
Bardziej szczegółowojest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz
Światowy Dzień Nerek Światowy Dzień Nerek jest ogólnoświatową kampanią, której celem jest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz informowanie o powszechności
Bardziej szczegółowoDieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością.
Dieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością. Jadłospis 14-dniowy Anna Piekarczyk Dieta nie jest dietą indywidualną
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
Co to jest cukrzyca? Praktyczny przewodnik WSTĘP Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii dla
Bardziej szczegółowo10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY
10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY FAKT 1. Około 347 mln ludzi na świecie choruje na cukrzycę. Istnieje rosnąca globalna epidemia cukrzycy, u której podłoża leży szybki przyrost przypadków nadwagi i otyłości
Bardziej szczegółowoPOSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH
POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoVia Medica. www.cukrzyca.info.pl
Redaktor Naukowy: Prof. dr hab. med. Jacek Sieradzki Redaktor Prowadzący: Dr hab. med. Maciej Małecki Małopolski Oddział Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego Katedra Chorób Metabolicznych 31 501 Kraków,
Bardziej szczegółowoPodstawowe informacje o chorobach i raku gruczołu krokowego
W TROSCE O PACJENTA CHOREGO NA RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO Ogólnopolski program edukacyjny Podstawowe informacje o chorobach i raku gruczołu krokowego Program realizowany pod patronatem Polskiego Towarzystwa
Bardziej szczegółowoMęska profilaktyka: o czym należy pamiętać
Męska profilaktyka: o czym należy pamiętać Statystycznie, na dobrowolne badania kontrolne mężczyźni zgłaszają się zdecydowanie rzadziej, niż kobiety. Niestety profilaktyka w tej części naszego społeczeństwa
Bardziej szczegółowoTemat: Choroby i higiena układu krwionośnego.
1. Praca serca. Serce jest aktywnie pracującym mięśniem. Kurcząc się około 75 razy na minutę, wykonuje w ciągu doby około 108 tyś. skurczów. Od tego, jak funkcjonuje serce, zależy stan całego organizmu.
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy
Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi
Bardziej szczegółowoPrzedszkole Miejskie Nr 12 Integracyjne w Jaworznie CUKRZYCA
Cukrzyca CUKRZYCA Cukrzyca jest przyczyną niedomagania i cierpienia około 60 mln. osób, które żyją z tą chorobą w Europejskim Regionie WHO. Stanowi również poważne obciążenie dla gospodarki i systemu ochrony
Bardziej szczegółowoKWESTIONARIUSZ IIEF-5
KWESTIONARIUSZ IIEF- Przed zastosowaniem leku Maxigra Go proszę sprawdzić czy występują u Pana zaburzenia erekcji. W tym celu proszę wypełnić poniższy kwestionariusz. Spośród odpowiedzi na każde pytanie
Bardziej szczegółowoCUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CHARAKTERYSTYKA PACJENTA Wiek 82 lata Cukrzyca typu 2 leczona insuliną Choroba wieńcowa, stan
Bardziej szczegółowoEuropejski Tydzień Walki z Rakiem
1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie
Bardziej szczegółowoUzależnienia. Nabyta silna potrzeba zażywania jakiejś substancji.
Uzależnienia Nabyta silna potrzeba zażywania jakiejś substancji. Termin uzależnienie jest stosowany głównie dla osób, które nadużywają narkotyków, alkoholu i papierosów. Używki Wszystkie używki stanowią
Bardziej szczegółowoBROSZURA ZDROWIA PACJENTA
BROSZURA ZDROWIA PACJENTA SPIS TREŚCI INFORMACJE DLA LEKARZA Program GACA SYSTEM został stworzony w celu prowadzenia terapii otyłości. Oparty jest na rzetelnej wiedzy na temat otyłości, mechanizmów patofizjologicznych,
Bardziej szczegółowoKarolinaPiotrowska.com
LISTA BADAŃ ZADBAJ O SWOJE LIBIDO AKADEMIA SEKSUALNEJ MAMY KarolinaPiotrowska.com Witaj, nazywam się Karolina Piotrowska i jestem psychologiem specjalizującym się w pracy z zaburzeniami seksuologicznymi.
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoCukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce www.seniorizdrowie.pl
Projekt jest współfinansowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014 2020 Cukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Jak postępować przy wysokich poziomach cukru?
Hiperglikemia Jak postępować przy wysokich poziomach cukru? POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU STWIERDZENIA WYSOKIEGO POZIOMU GLUKOZY WE KRWI, CZYLI HIPERGLIKEMII Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy)
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoAktywność sportowa po zawale serca
Aktywność sportowa po zawale serca Czy i jaki wysiłek fizyczny jest zalecany? O prozdrowotnych aspektach wysiłku fizycznego wiadomo już od dawna. Wysiłek fizyczny o charakterze aerobowym (dynamiczne ćwiczenia
Bardziej szczegółowoOsoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie
3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce
Bardziej szczegółowoWytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoZaburzenia erekcji Last, but not least...
Zaburzenia erekcji Last, but not least... Impotencja to trwała niezdolność do uzyskania lub utrzymania erekcji, pozwalającej na odbycie satysfakcjonującego stosunku płciowego. Wstydliwy problem... Czy
Bardziej szczegółowo,,BĄDŹ CZUJNY, NIE ULEGAJ NAŁOGOM
,,BĄDŹ CZUJNY, NIE ULEGAJ NAŁOGOM UZALEŻNIENIE UZALEŻNIENIE TO NABYTA SILNA POTRZEBA WYKONYWANIA JAKIEJŚ CZYNNOŚCI LUB ZAŻYWANIA JAKIEJŚ SUBSTANCJI. WSPÓŁCZESNA PSYCHOLOGIA TRAKTUJE POJĘCIE UZALEŻNIENIA
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA - 2006 1. UZASADNIENIE POTRZEBY PROGRAMU Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność z tego
Bardziej szczegółowoZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU
ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU ( na podstawie artykułu zamieszczonego na portalu internetowym www.wp.pl zebrał i opracował administrator strony www.atol.org.pl ) Przewlekłe nadużywanie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I. Istota choroby... 23. Do Czytelników Pacjentów i Innych Użytkowników Poradnika... 17
Spis treści Do Czytelników Pacjentów i Innych Użytkowników Poradnika... 17 Część I Istota choroby... 23 Spotkanie 1. Przemiana materii i rola insuliny w jej regulacji... 25 Składniki organizmu i pożywienia...
Bardziej szczegółowoNarodowy Test Zdrowia Polaków
Raport z realizacji projektu specjalnego MedOnet.pl: Narodowy Test Zdrowia Polaków Autorzy: Bartosz Symonides 1 Jerzy Tyszkiewicz 1 Edyta Figurny-Puchalska 2 Zbigniew Gaciong 1 1 Katedra i Klinika Chorób
Bardziej szczegółowoBrak dolegliwości świadczy o tym, że ciśnienie krwi na pewno jest w normie.
Codziennie miliony serc na całym świecie pompują krew zbyt mocno, narażając tętnice na groźne uszkodzenia. To zjawisko, nazywane nadciśnieniem tętniczym, jest najczęściej występującą chorobą układu krążenia.
Bardziej szczegółowoCZWARTEK 5 października 2006
5 października 2006 www.10zjazdptnt.viamedica.pl 25 10.00 11.30 SALA C SESJA OTWARTA DLA PUBLICZNOŚCI I PRASY Dieta a nadciśnienie tętnicze Kalina Kawecka-Jaszcz (Kraków), Andrzej Januszewicz (Warszawa)
Bardziej szczegółowoStopa cukrzycow a - jak zapobiegać, jak leczyć
Stopa cukrzycow a - jak zapobiegać, jak leczyć dr n. med. Leszek Czupryniak Klinika DiabetologiiiChorób Metabolicznych UniwersyteckiSzpital Kliniczny nr 1 im.n. Barlickiego Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Bardziej szczegółowoAneks III. Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta
Aneks III Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta Uwaga: Charakterystyka Produktu Leczniczego i Ulotka dla pacjenta są wynikiem zakończenia procedury
Bardziej szczegółowoRejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego. czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego współwyst występującego z innymi czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego Nr rejestru: HOE 498_9004
Bardziej szczegółowoZnaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia
Bardziej szczegółowoAktywność fizyczna. Schemat postępowania w cukrzycy
Aktywność fizyczna Schemat postępowania w cukrzycy Aktywność fizyczna Ćwiczenia i gimnastyka są korzystne dla każdego, a w szczególności dla chorych na cukrzycę. W przypadku tej choroby wysiłek fizyczny
Bardziej szczegółowoPODSTAWY PRAWNE. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 sierpnia 2016r. zmieniające rozporządzenie w sprawie recept lekarskich
LEKI 75+ PODSTAWY PRAWNE Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 sierpnia 2016r. zmieniające rozporządzenie w sprawie recept lekarskich Resort zdrowia opublikował zmiany w wykazie leków refundowanych,
Bardziej szczegółowoZapanuj nad swoim ciśnieniem
Zapanuj nad swoim ciśnieniem Autor: źródło: magazyn VITA Dbając o prawidłowe ciśnienie, dłużej będziesz cieszyć się dobrym zdrowiem. A jeśli już cierpisz na nadciśnienie, dzięki rozpoczęciu leczenia zmniejszysz
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i leczenie nowotworów nerki, pęcherza moczowego i gruczołu krokowego. Zarys Projektu
Diagnostyka i leczenie nowotworów nerki, pęcherza moczowego i gruczołu krokowego Zarys Projektu Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, Centrum Onkologii Projekt współfinansowany
Bardziej szczegółowoIdea opieki farmaceutycznej Idea opieki farmaceutycznej narodziła się Stanach Zjednoczonych w latach 90- tych XX w., Jest to proces w którym
Idea opieki farmaceutycznej Idea opieki farmaceutycznej narodziła się Stanach Zjednoczonych w latach 90- tych XX w., Jest to proces w którym farmaceuta współpracuje z pacjentem oraz innym personelem medycznym,
Bardziej szczegółowoPostępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2013 Aneks 2 Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą Opracowano we współpracy z dr.
Bardziej szczegółowoŚWIATOWY DZIEŃ CUKRZYCY 14 LISTOPADA
ŚWIATOWY DZIEŃ CUKRZYCY 14 LISTOPADA 14 listopada, jak co roku, obchodzony jest Światowy Dzieo Cukrzycy. Decyzją Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF), motywem przewodnim w tym roku będzie cukrzyca
Bardziej szczegółowo50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 20-50% sięga
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowoPROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego
PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego ETAP I (wypełni pielęgniarka) Imię i nazwisko:... Adres:... PESEL Wzrost:...cm Wykształcenie:... Masa ciała:...kg Zawód wykonywany:... Obwód talii:...cm
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoLeczenie bezdechu i chrapania
Leczenie bezdechu i chrapania Bezdech senny, to poważna i dokuczliwa choroba, dotykająca ok. 4% mężczyzn i 2% kobiet. Warto więc wykonać u siebie tzw. BADANIE POLISOMNOGRAFICZNE, które polega na obserwacji
Bardziej szczegółowoEpidemiologia chorób serca i naczyń
Warszawa, 8.10.2007 Epidemiologia chorób serca i naczyń Codziennie w Polsce, na choroby układu sercowo-naczyniowego umiera średnio 476 osób. Co prawda w latach 90. udało się zahamować bardzo duży wzrost
Bardziej szczegółowoPROMOCJA ZDROWIA TO PROCES
STAROSTWO POWIATOWE W ŚWIDNICY WYDZIAŁ ZDROWIA 2007 r. Opracowała Barbara Świętek PROMOCJA ZDROWIA TO PROCES UMOŻLIWIAJĄCY JEDNOSTKOM, GRUPOM, SPOŁECZNOŚCIĄ ZWIĘKSZENIE KONTROLI NAD WŁASNYM ZROWIEM I JEGO
Bardziej szczegółowoChoroba cukrzycowa oczu
Choroba cukrzycowa oczu W języku medycznym cukrzyca w oczach to retinopatia cukrzycowa. Zwykle takie rozpoznanie stawia okulista i kieruje pacjenta na odpowiednie leczenie. Leczeniem cukrzycy w oczach
Bardziej szczegółowoZdrowie stan pełnego fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu, a nie tylko całkowity brak choroby czy niepełnosprawności.
Zdrowy tryb życia Zdrowie stan pełnego fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu, a nie tylko całkowity brak choroby czy niepełnosprawności. Wyróżnia się: Zdrowie fizyczne prawidłowe funkcjonowanie
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE TĘTNICZE CZYM JEST I JAK PRAWIDŁOWO JE KONTROLOWAĆ?
NADCIŚNIENIE TĘTNICZE CZYM JEST I JAK PRAWIDŁOWO JE KONTROLOWAĆ? Co to jest nadciśnienie tętnicze? Hipertensja, czyli nadciśnienie jest chorobą układu krwionośnego, która polega na występowaniu, stale
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoinwalidztwo rodzaj pracy
Zdrowie jest najważniejsze Wykłady wraz z konsultacjami medycznymi realizowane przez Stowarzyszenia na rzecz rozwoju wsi Bogufałów Źródło Baryczy w ramach wspierania realizacji zadania publicznego przez
Bardziej szczegółowoInformacja do Formularza Kontroli Jakości Nr 1
Formularz Kontroli Jakości Nr Informacja do Formularza Kontroli Jakości Nr Droga Koleżanko, drogi Kolego. Formularz Kontroli Jakości Nr (formularz w kolorze pomarańcowym) zawiera pytania dotyczące anamnezy,
Bardziej szczegółowoProfilaktyka chorób nowotworowych jelita grubego w celu zmniejszenia zachorowalności i śmiertelności na terenie podregionu lubelskiego
Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego Profilaktyka chorób nowotworowych jelita grubego w celu zmniejszenia zachorowalności i śmiertelności na terenie podregionu lubelskiego Monika Mitura
Bardziej szczegółowoCzłowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu.
RUCH TO ZDROWIE Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu. P A M I Ę T A J Dobroczynny wpływ aktywności fizycznej na
Bardziej szczegółowoCukrzyca. epidemia XXI wieku
Cukrzyca epidemia XXI wieku Typy cukrzycy Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 1 (Insulinozależna, Młodzieńcza) Cukrzyca ciążowa i przedciążowa Cukrzyca noworodków (wrodzona i przejściowa) Cukrzyca typu LADA
Bardziej szczegółowoKARTA BADANIA PROFILAKTYCZNEGO
KARTA BADANIA PROFILAKTYCZNEGO Rodzaj badania profilaktycznego Pozostała działalność profilaktyczna Wstępne (W) Okresowe (O); Kontrolne (K) monitoring stanu zdrowia (M), badanie celowane (C), czynne poradnictwo
Bardziej szczegółowoNocne wizyty w toalecie?
Polska/Polski Nocne wizyty w toalecie? Informacje na temat NYKTURII wstawania nocą do toalety Informacje dotyczące nykturii Czym jest nykturia? Przyczyny nykturii Pomocne rady i środki zapobiegawcze Rozpoznanie
Bardziej szczegółowoZnaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów.
Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów. Program DAL-SAFE /ALFUS_L_01798/ Ocena wyników programu epidemiologicznego.
Bardziej szczegółowoUROLOGIA. broszura edukacyjna opracowana przez Prof. dr hab. n. med. Piotra Radziszewskiego.
UROLOGIA broszura edukacyjna opracowana przez Prof. dr hab. n. med. Piotra Radziszewskiego. Łagodny rozrost gruczołu krokowego i objawy z nim związane Powiększenie gruczołu krokowego znajduje się na 4
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka. prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska
Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska Wszechnica Żywieniowa SGGW Warszawa 2016 Ciśnienie tętnicze krwi Ciśnienie wywierane
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPOBIEGANIA I WCZESNEGO WYKRYWANIA CUKRZYCY TYPU 2
Załącznik Nr 1 do Umowy Nr z dnia PROGRAM ZAPOBIEGANIA I WCZESNEGO WYKRYWANIA CUKRZYCY TYPU 2 Łódź, listopad 2009 rok Podstawa prawna: Art. 55 ust. 1 oraz ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach
Bardziej szczegółowoDiagnostyka ogólna chorób wewnętrznych. Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych
Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych Piśmiennictwo: Szczeklik E. Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych. PZWL 1979 Bolechowski F. Podstawy ogólnej diagnostyki
Bardziej szczegółowoSEH Ulotka SOR Ryzyka związane z nadużywaniem alkoholu
SEH Ulotka SOR Ryzyka związane z nadużywaniem alkoholu Jeżeli podczas badań przesiewowych okaże się, że jest mowa o nadmiernym spożyciu alkoholu, jesteście Państwo wówczas narażeni na większe ryzyko problemów
Bardziej szczegółowo7 IV ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA
7 IV ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA DEPRESJA Depresja: przyczyny, objawy, rodzaje depresji, leczenie Przyczyny depresji są różne. Czasem chorobę wywołuje przeżycie bardzo przykrego zdarzenia najczęściej jest to
Bardziej szczegółowoPROGRAM EDUKACJI PACJENTA CHOREGO NA NADCIŚNIENIE TĘTNICZE
PROGRAM EDUKACJI PACJENTA CHOREGO NA NADCIŚNIENIE TĘTNICZE Nadciśnienie tętnicze charakterystyka choroby. Załącznik nr 6 do procedury 92/pp, wersja 3 Nadciśnienie tętnicze jest najczęstszą chorobą układu
Bardziej szczegółowoPrzegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Bardziej szczegółowoRaport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce
Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce Badanie nr: GLIME_L_00670 przeprowadzenie i opracowanie wyników
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE
ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE RACJONALNIE = ZDROWO Zdrowa dieta jest jednym z najważniejszych elementów umożliwiających optymalny wzrost, rozwój i zdrowie. Ma przez to wpływ na fizyczną i umysłową
Bardziej szczegółowoPrzedmowa... Skróty...
VII Przedmowa.............................................................. Skróty................................................................... Przedmowa..............................................................
Bardziej szczegółowoMolekularne i komórkowe podstawy treningu zdrowotnego u ludzi chorych na cukrzycę
Molekularne i komórkowe podstawy treningu zdrowotnego u ludzi chorych na cukrzycę Cukrzyca grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynikającą
Bardziej szczegółowowww.cukrzyca.info.pl
Czy cukrzyca zwiększa zagrożenie chorobami serca i naczyń krwionośnych? Dr med. Elżbieta Kozek www.cukrzyca.info.pl Liga diabetologiczna PROGRAM EDUKACYJNY DLA PACJENTÓW Redaktor Naukowy: Prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoCzęstotliwość występowania tej choroby to 1: żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie.
GALAKTOZEMIA Częstotliwość występowania tej choroby to 1:60 000 żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie. galaktoza - cukier prosty (razem z glukozą i fruktozą wchłaniany w przewodzie pokarmowym),
Bardziej szczegółowo2 Porady w zakresie obrazu chorobowego
Rozdział 2 2 Porady w zakresie obrazu chorobowego W niniejszym rozdziale przedstawiona jest choroba nadciśnieniowa, choroba wieńcowa serca i niewydolność mięśnia sercowego. Dodatkowe ryzyko wystąpienia
Bardziej szczegółowoFORMULARZ KWALIFIKACYJNY DLA OSÓB Z NADWAGĄ
Dodatkowe informacje: FORMULARZ KWALIFIKACYJNY DLA OSÓB Z NADWAGĄ lek. med. Laura Grześkowiak prom. zdrowia Alina Łukaszewicz Data wypełnienia: DANE OSOBOWE Imię:... Nazwisko:... Adres:... Tel. kontaktowy:
Bardziej szczegółowo