XXII Forum Ekonomiczne w Krynicy

Transkrypt

1 1 W NUMERZE M.IN Losy SU miarą naszej bezradności U progu nowej kadencji rozmowa z prorektorem Collegium Medicum UJ prof. Piotrem Laidlerem o planowanej reformie szkolnictwa medycznego. Nie może ona abstrahować ani od kadry, ani od bazy klinicznej (zwłaszcza od stanu Szpitala Uniwersyteckiego), a zamysły likwidacyjne pachną absurdem XXII Forum Ekonomiczne w Krynicy Rozdźwięk między rozwojem medycyny a możliwościami ekonomicznymi gospodarek narasta. Podczas panelu o zdrowiu poinformowano m.in. że Polska ma 180 tys. łóżek szpitalnych, z obłożeniem ok. 70%. Może to oznaczać potrzebę likwidacji 27 tys. łóżek, czyli ponad 100 szpitali powiatowych... Nadto w numerze m.in.: Nadanie Collegium Medicum statusu Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego w medycynie (19) Pod auspicjami Min. Nauki powstał wielki Raport o stanie zdrowia pokolenia powyżej 65 roku życia Żyjemy dłużej ale jak? (20) Nowinki stołeczne (nasz nowy felieton) (22) Sanatoria pod lupą w świetle opinii Komisji Uzdrowisk ORL (26) Medycyna w elektronicznej chmurze; konferencja Comarchu (30) Prawa Wykonywania Zawodu trafiły do rąk absolwentów 2012 (40) X jubileuszowe Igrzyska Lekarskie w Zakopanem fotoreportaż (42) Prawo Jacka i Agnieszki felieton J. Lankosz-Lauterbach (46) Cracoviae Merenti dla A. Kosiniaka-Kamysza (47) Punkty edukacyjne drugi okres rozliczeniowy (60) Poderwać się do lotu. Jak chirurg na emeryturze zostaje lotnikiem pisze K. Śnieżek (62) Jan Paweł II w potrzebie (list dyr. A. Prokop-Staszeckiej) (79) 1 32 Co u Pana słychać? Z racji dorobku naukowego, talentu klinicystycznego, bądź funkcji czy stanowiska w życiu publicznym byli na pierwszej scenie. Teraz odeszli ze względu na wiek, stan zdrowia, upływ kadencji, wygaśnięcie mandatu itp. Co robią? zapytaliśmy T. Popielę, B. Badowskiego, M. Rybakową, W. Tracz, A. Kowala, J. Skołyszewskiego, K. Kaperę, W. Ptaka, A. Przybyszowskiego, J. Kukurbę. Nasza okładka 65 II kadencja naszej Izby ( ) Po raz pierwszy na naszych łamach przedstawiamy dzieje II kadencji Zachodnio- Galicyjskiej Izby Lekarskiej. Powstał wtedy m.in. pierwszy kodeks etyczny, a Naczelnikiem Izby był prof. Józef Łazarski, farmakolog, b. rektor UJ, który uzyskał w wyborach o 13 głosów więcej niż wybitny chirurg prof. Alfred Obaliński X Igrzyska Lekarzy triathlon fot. Radosław Jastrzębski

2 2 2 Szanowne Koleżanki i Koledzy! Minęły wakacje. Po urlopach wypoczęci i pełni zapału wróciliśmy do pracy. Tym razem bez niespodzianek i fajerwerków legislacyjnych. Czyżby stabilizacja? Czy to nie za piękne? Chociaż...? Uczestniczyłem w Forum Ekonomicznym w Krynicy. Panel opieki zdrowotnej trwał dwa dni. Dyskutowano o sprawach wielkich o ekonomii ochrony zdrowia w skali makro. Ale coś się zmieniło. Już nie udowadniano absurdalnej tezy, że pieniędzy w systemie jest dość, tylko zarządzający są niekompetentni, a lekarze są wszystkiemu winni. Brak było tej agresywnej retoryki, która ostatnio towarzyszyła nam na co dzień. Brak też było, niestety, profesjonalistów medycznych podczas dyskusji i przypomnienia, że jednak celem działania ochrony zdrowia jest przywrócenie zdrowia choremu człowiekowi. Z uwagą słuchałem wypowiedzi, p. Sławomira Neumanna, nowego sekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia. Co dziwniejsze, zgadzałem się z większością jego tez. Nie zapowiedział rewolucji, ani kolejnej reformy, a spokojne zmiany, decentralizację Funduszu poprzez zwiększenie kompetencji oddziałów kosztem centrali, korekty w funkcjonowaniu systemu tam, gdzie one są niezbędne. Dla mnie powiało optymizmem, choć nie chwal dnia przed nocą... A zapowiadało się tragicznie. Tymczasem jest jednak dla naszych Koleżanek i Kolegów ok rezydentur. Pieniądze na ten cel przekazał z Funduszu Pracy dr Władysław Kosiniak-Kamysz, minister pracy i polityki społecznej. Minister dobrze rozumie potrzeby kształcenia lekarzy specjalistów. Ale co będzie w przyszłości, jak się np. zmieni minister pracy, a pozostanie na stanowisku minister finansów, który wcześniej odmówił na ten cel pieniędzy? Wolę nie myśleć. Jerzy Friediger Miło nam poinformować Czytelników, że prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Krako wie dr hab. med. Andrzej Matyja w dniu 3 lipca 2012 roku otrzymał nadany przez Prezy denta Rzeczypospolitej Bronisława Komorowskiego tytuł naukowy profesora nauk me dycznych. Oficjalny akt wręczenia nominacji odbędzie się jesienią. My natomiast spieszy my z gratulacjami nie zwlekając. Wszelkiej pomyślności Redakcja Galicyjskiej Gazety Lekarskiej

3 3 AKTUALNOŚCI Przyjmowanie materia³ów do n-ru zakoñczono 14 wrzeœnia Agnieszka Pachciarz nowym Prezesem NFZ Jacek Paszkiewicz to już historia. Jego odej ście (burzliwe, w atmosferze skandalu, również na gruncie prywatnym) zwolniło fotel prezesa NFZ. Chętnych do jego przejęcia było kilkuna stu, w tym ku zaskoczeniu członków Naczelnej Rady Lekarskiej, jej wiceprezes Konstanty Ra dziwiłł. Ostatecznie, 27 czerwca 2012 roku, sta nowisko objęła Agnieszka Pachciarz, wicemini ster zdrowia, rekomendowana przez ministra zdro wia Bartosza Arłukowicza. Nowa Prezes NFZ pochodzi z Jarocina, ukoń czyła Wydział Prawa i Administracji Uniwersy tetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pomi mo młodego wieku (jeszcze nie ukończyła 40 lat) ma spore doświadczenie w zarządzaniu placów kami medycznymi. Była m.in. dyrektorem SPZOZ w Słupcy i dyrektorem w Pleszewskim Centrum Medycznym (lider rankingu Bezpieczny szpital, opracowywanego co roku przez Centrum Moni torowania Jakości w Ochronie Zdrowia oraz Rzeczpospolitą ). Wartym pochwały pomysłem nowej p. prezes jest zamiar powiązania wysoko ści kontraktów NFZ dla szpitali z ich standardem. Tzw. certyfikaty wreszcie miałyby sens. Czy jed nak pomysł zostanie urzeczywistniony, dopiero się okaże. Nową szefową Funduszu czeka jednak arcy trudne zadanie opanowanie chaosu po wprowa dzeniu ustawy refundacyjnej oraz załagodzenie konfliktu ze środowiskiem lekarskim. Przy okazji informujemy, że nowymi podse kretarzami stanu w Ministerstwie Zdrowia (po odejściu J. Szulca i M. Chabera) Prezes Rady Mi nistrów mianował Sławomira Neumanna, ekono mistę, wiceprzew. Komisji Finansów Publicznych i Krzysztofa Chlebusa adiunkta Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, z cę kier. Kliniczne go Centrum Kardiologii Uniwersyteckiego Cen trum Klinicznego w Gdańsku. Decyzja Prezydium NRL z 6 lipca 2012 o zawieszeniu protestu Zgodnie z uchwałą NRL z 22 czerwca 2012 roku o przystąpieniu 1 lipca do akcji protestacyj nej polegającej na wystawianiu recept bez doko nywania adnotacji o refundacji, Prezydium NRL w poczuciu odpowiedzialności za pacjentów oraz w trosce o bezpieczeństwo lekarzy i lekarzy den tystów uczestniczących w akcji protestacyjnej oraz w związku z propozycją Business Centre Club prowadzenia mediacji między NRL a NFZ postanowiło zawiesić akcję protestacyjną. Jednocześnie Prezydium poinformowało, że dalsze zmiany zasad wystawiania recept na leki refundowane są niezbędne, a Samorząd lekarski będzie w dalszym ciągu zabiegać o ich przepro wadzenie, aby docelowo recepta nie zawierała informacji o ubezpieczeniu i refundacji. Prezy dium postanowiło też zwrócić uwagę lekarzom i lekarzom dentystom, którzy zdecydują się na podpisanie nowej umowy, która nadal jest nie precyzyjna i niebezpieczna dla lekarzy i lekarzy dentystów, iż konieczne jest zachowanie szcze gólnej ostrożności i staranności przy wystawia niu recept na leki refundowane. Uchwała weszła w życie z dniem podjęcia, a więc 6 lipca 2012 roku. Bud et NFZ na 2013 rok O projekcie budżetu na 2013 rok Oddziału Małopolskiego NFZ niewiele jeszcze wiemy, toczą się pertraktacje jak mówi rzecznik MOW p. Jolanta Pulchna. Natomiast w skali kraju spo dziewany wzrost ma wynieść 2,3 mld zł. Łącznie zatem budżet Funduszu planowany jest na pozio mie 62,8 mld zł. Zapowiadany niewielki wzrost ma objąć przede wszystkim opiekę paliatywną, hospicja i sanatoria. Podkreślamy pojęcie niewielki, gdyż w po równaniu z rokiem 2011 będzie to wzrost o poło wę mniejszy. Tymczasem łączne długi ochrony zdrowia przekroczyły już 10 mld zł, a procesy są dowe szpitali z NFZ o koszty zapłacenia nadwy konań toczą się niemal w każdym regionie. Kandydaci na studia medyczne 2012 Kierunki medyczne na Uniwersytecie Jagiel lońskim nieodmiennie cieszą się wysokim zain teresowaniem. Spośród 21 tysięcy kandydatów zabiegających o studia na Almae Matris (niż nie wpłynął na ich liczbę), przeszło trzy tysiące (3048) zgłosiło się na kierunek lekarski, gdzie przypada ło 15,1 osób na jedno z 200 miejsc. O przyjęcie

4 4 4 AKTUALNOŚCI na kierunek lekarsko dentystyczny o 1 miejsce starało się 21,1 osób, przy czym limit przyjęć wyniósł 50 miejsc, o 10 mniej niż w roku ubie głym. Okrojenie liczby miejsc na stomatologii wy daje się być właściwą strategią, gdyż już teraz kon kurencja w tym sektorze usług jest gigantyczna. Pośród pozostałych kierunków Collegium Medicum UJ dużym zainteresowaniem kandyda tów cieszyły się: analityka medyczna (9,3 osób na 1 miejsce), fizjoterapia (8,2 osób na 1 miej sce), farmacja oraz elektroradiologia (po 8 osób na 1 miejsce). Wywiad B. Ar³ukowicza dla Gazety Wyborczej Po drugim etapie zawirowań z receptami na leki refundowane, po dymisji J. Paszkiewicza z funkcji prezesa NFZ oraz przyjęciu rezygnacji dwóch wiceministrów (M. Habera i J. Szulca) Minister Zdrowia udzielił obszernego wywiadu świątecznemu wydaniu Gazety Wyborczej z 21/22 lipca Niestety, nie możemy tego skomentować, gdyż minister nic nie powiedział, poza zapowie dzią końca chałturzenia przez lekarzy, którzy opuszczają szpitale po 14 tej oraz podkreśleniem swojej satysfakcji z bycia ministrem, jako że polityka (niestety dop. red.) to jego pasja. Minister obiecał oczywiście decentralizację NFZ i wprowadzenie dodatkowych ubezpie czeń (jak wszyscy jego poprzednicy), przemil czał natomiast termin wprowadzenia tych inno wacji oraz datę zapowiadanego podniesienia składki zdrowotnej do 6 procent. To rodzi nadzie ję, że nic się nie zmieni, za czym od dawna opo wiada się rosnąca liczba przeciwników wszelkich dalszych reform ochrony zdrowia. Oczywiście podzielamy oburzenie Ministra o wyjmowaniu rodzynek z ciasta, czyli pozba wianiu publicznych placówek najbardziej opła calnych procedur, a zafrapował nas pomysł, by małe placówki na wzór dużych, publicznych, leczących rozmaite powikłania zajmowały się pacjentem kompleksowo... Małe jest piękne, ale czy zawsze? Niegospodarnoœæ Pod takim eufemistycznym tytułem Służba Zdrowia z 17/19 sierpnia 2012 przytacza w ob szernym tekście Klary Klinger przykłady bulwer sującej gospodarki finansowej w niektórych pla cówkach ochrony zdrowia. Oto w stołecznym Centrum Onkologii, na które właśnie Kraków wespół z Gliwicami składa się, by zmniejszyć jego deficyt wynoszący 370 mln zł, premia dla jednego z wicedyrektorów wyniosła 112 tys. zł. Ewidencji umów, które zawarto z 920 pracowni kami na kwotę 8 mln zł, w ogóle nie prowadzo no. Dla odmiany w Świdnicy miesięczne kontrak ty wynosiły 30 do 40 tys. zł, a rekordzista zarobił 109 tys. zł. Premie dla dwóch ordynatorów w cią gu 2 lat sięgnęły 1,5 mln. Kolejne pola nadużyć w ochronie zdrowia to mechanizmy dzierżawienia samemu sobie, przez pośredników zawyżających koszty, własnego sprzętu. Nadal ogromne możliwości tkwią w za kupach leków dla szpitali i rozmaitych artykułów od nici chirurgicznych po pościel. Horrendalne bywają ceny usług w rodzaju cateringu żywienia, prania pościeli, niemałe też szanse na prywatne zyski tkwią w manipulacjach długami. Nie będzie my tu nic dalej cytować, zajrzyjcie Państwo do tego tekstu sami, najlepiej z pastylką nitroglice ryny pod językiem. Prof. Tomasz Brzostek dziekanem Wydzia³u Nauk o Zdrowiu Do informacji nt. nowo wybranych dziekanów (zawartej w GGL 4/129) wkradł się błąd. Dziekanem Wydziału Nauk o Zdrowiu UJ na ka dencję wybrano prof. dr. hab. Toma sza Brzostka, spec. chorób wewnętrznych, dotych czasowego prodziekana ds. studenckich (studia niestacjonarne), a nie jak mylnie napisaliśmy dotychczasową panią dziekan prof. Jolantę Jawo rek. Obojga uczonych serdecznie przepraszamy za tę pomyłkę redakcja padła ofiarą nadmierne go zaufania do słabo zaktualizowanych wiadomo ści na stronach internetowych. Nowemu Dziekanowi gratulujemy nominacji i życzymy powodzenia na nowym stanowisku.

5 5 AKTUALNOŚCI 5 Co s³ychaæ w Kobierzynie? Były pikiety, strajki głodowe i absencyjne, de speracka walka pracowników o lepsze płace oraz niepokój o dalsze losy Szpitala i przynależnych do niego lokali mieszkalnych. Była nawet mani festacja przy ul. Basztowej, pod siedzibą Zarzą du Województwa Małopolskiego, z kukłą znie nawidzonej dyrektor Szpitala Marzeny Gro chowskiej oraz z transparentami Zmiana dyrek cji ratunkiem dla szpitala, Zamiast restruktury zacji wdrażacie plan likwidacji oraz Marszał kowie ręce umywają, problemy ludzi wciąż trwają. W tej chwili w Kobierzynie jest już dużo spokojniej. 2 lipca br, podczas sesji Sejmiku Wojewódz kiego, marszałek Marek Sowa poinformował o od wołaniu dyrektorki Szpitala, Marzeny Grochow skiej. Obowiązki dyrektora powierzono najpierw dr Danucie Woźniak (b. zastępczyni M. Grochow skiej ds. lecznictwa w Kobierzynie), potem dr. Markowi Szwarczyńskiemu dyr. Departamen tu Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszał kowskiego, aż w końcu rozpisano konkurs na sta nowisko dyrektora, który wygrał b. wojewoda małopolski oraz b. burmistrz Niepołomic Stani sław Kracik, pozostając równocześnie prezesem spółki Małopolskie Parki Przemysłowe, w której władaniu znalazło się m.in. zarządzanie nieużyt kowanym na cele lecznicze terenem Szpitala. Zadanie jest bardzo trudne. Nikt w Polsce, w resorcie zdrowia nie zauważył jeszcze, że mamy kilkanaście, jeśli nie kilkadziesiąt szpitali w obiek tach bezspornie zabytkowych, których koszt utrzymania z natury rzeczy jest wyższy. Ich wy burzenie nie wchodzi w grę, ale też szanse na kon kurowanie z młodszymi obiektami są nieomal żadne. Dlatego żądanie niewielkiego uprzywile jowania, przy finansowaniu kosztów, jest w pełni uprawnione. To są refleksje ogólne. A p. Stanisławowi Kracikowi gratulujemy i współczujemy. Telefonia VoIP w Janie Pawle II W Szpitalu im. Jana Pawła II w Krakowie przeprowadzono gruntowną modernizację we wnętrznej sieci telefonicznej. Nowy system VoIP, który zastąpił działającą od blisko 15 lat trady cyjną centralę telefoniczną Alcatel, to prawdzi wa technologiczna rewolucja. VoIP to tzw. telefonia internetowa, czyli sys tem umożliwiający przesyłanie głosu za pomocą łączy internetowych. Dotychczasową centralę wy łączono i odsprzedano, zrezygnowano z wykorzy stywania przestarzałej analogowej, miedzianej in frastruktury kablowej na rzecz sieci kampusowej 10 Gb/s, wymieniono też ok. 800 aparatów tele fonicznych. Zmiana ta wg przedstawicieli Szpitala była zarówno konieczna, jak opłacalna. Komunikacja wewnętrzna w tak wielkiej placówce to kluczo wy element pracy całego zespołu, musi być więc niezawodna. Przestarzały system centrali nie dawał gwarancji ciągłości pracy. Nowa telefonia interne towa ma być o wiele sprawniejsza, a także tańsza w utrzymaniu. Umożliwi też dalszy rozwój cy frowego szpitala, czyli wdrażanie nowych usług zwiększających mobilność pracowników. Uroczyste otwarcie szybu Regis w Wieliczce 7 września w zabytkowej Kopalni Soli w Wie liczce uroczyście otwarto odnowiony ze środków unijnych szyb Regis oraz Trasę Górniczą nowe go podziemnego szlaku. Całkowity koszt przed sięwzięcia wyniósł ponad 54 mln zł. Zrewitalizo wano pochodzący z połowy XIX w. budynek nad szybia, odtworzono zniszczoną w czasie okupa cji wieżę wyciągową i obudowę szybu, którego drążenie zapoczątkowano na osobisty rozkaz króla Kazimierza Wielkiego. Zabezpieczono i udostęp niono 21 wyrobisk komorowych i chodnikowych na trzech poziomach kopalni, umożliwiając do stęp do komór stanowiących bazę Uzdrowiska. Uruchomienie szybu Regis to ważne uzupeł nienie profilu podziemnego Uzdrowiska m.in. o Poradnię Alergologiczną, obok istniejących Pul munologicznej i Rehabilitacyjnej, a także kończo nej wiosną tego roku rewitalizacji centrum histo rycznego miasta Wieliczka. W najbliższym wy daniu GGL obszerniejsza relacja. Na uroczystość otwarcia szybu przybyli m.in. metropolita krakowski ks. kard. Stanisław Dzi

6 6 6 AKTUALNOŚCI wisz, liczne grono małopolskich parlamentarzy stów, samorządowcy z wicemarszałkiem Mało polski Wojciechem Kozakiem, prezydentem Wie liczki Arturem Koziołem i starostą Jackiem Łuszkiewiczem. Sztuczne serce ratuje ycie dziecka W środę 20 czerwca br. w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Krakowie zespół kardio chirurgów pod kierownictwem prof. Janusza Skalskiego wszczepił sztuczną komorę serca dwu letniemu chłopcu z wrodzoną kardiomiopatią. Chłopiec pilnie potrzebuje przeszczepu serca. Dzięki sztucznej komorze zyska czas potrzebny na oczekiwanie dawcy. Półtora miesiąca później, 6 sierpnia br., ci sami lekarze dokonali podobnej operacji u 6 letniej dziewczynki cierpiącej na kardiomiopatię nabytą po infekcji wirusowej. Zabiegi wszczepienia sztucznej komory u tak małych dzieci są ogromną rzadkością. Po raz pierwszy takiego zabiegu u 13 miesięcznej Zuzi dokonali lekarze z Kliniki Kardiochirurgii Dzie cięcej USD w Krakowie w grudniu 2009 r. Wów czas nowatorski zabieg został sfinansowany przez Fundację Radia Zet, która pokryła koszt zakupu sztucznej komory (140 tys. zł). Niecały rok póź niej Zuzia otrzymała nowe serce, dzięki czemu dziś żyje i rozwija się prawidłowo. Po operacji Zuzi zostały opracowane proce dury umożliwiające sfinansowanie zakupu i wsz czepienia sztucznych komór przez Ministerstwo Zdrowia. Od tamtej pory w Polsce przeprowadzo no kilka tego typu operacji u małych dzieci. Dwulatek jest drugim, a sześciolatka trzecim pa cjentem w USD w Krakowie, którym wszczepio no sztuczną komorę. Operacje przebiegły spraw nie i bez komplikacji. Przebudowa Katedry Medycyny S¹dowej CM UJ 29 czerwca br. w Katedrze Medycyny Sądo wej CM UJ przy ul. Grzegórzeckiej, kierowanej przez prof. Małgorzatę Kłys miało miejsce uro czyste zamknięcie projektu pt. Przebudowa, mo dernizacja i wyposażenie infrastruktury dydak tyczno badawczej w Katedrze Medycyny Sądo wej CM UJ. Projekt został zrealizowany ze środ ków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regional nego w ramach Małopolskiego Regionalnego Pro gramu Operacyjnego na lata W ramach projektu utworzono nowoczesną pra cownię radiologii tanatologicznej ( wirtopsji ) wy posażoną w tomograf komputerowy, umożliwiają cy wdrożenie innowacyjnej metody badawczej z wykorzystaniem technik radiologicznych do po trzeb medycyny sądowej. Jest to przedsięwzięcie pio nierskie w skali całej Polski. Drugim celem projek tu była przebudowa i wyposażenie auli wykładowej na 119 miejsc. Wygląd auli po remoncie odtwarza historyczny stan sprzed 117 lat, ale z nowoczesnym wyposażeniem. Uroczystości przewodniczył Prorek tor UJ ds. CM prof. Wojciech Nowak. Graduation Day Kraków dostarczył światu 58 nowych lekarzy świeżo upieczonych absolwentów 6 letniej Szkoły Medycznej dla Obcokrajowców Wydzia łu Lekarskiego CM UJ. 10 czerwca br. w Audito rium Maximum UJ odbyła się uroczystość zakoń czenia studiów i wręczenia dyplomów lekarskich. Nowi absolwenci pochodzą przede wszystkim z Norwegii, Kanady, Stanów Zjednoczonych, Niemiec, Arabii Saudyjskiej i Białorusi. Uroczystości przewodniczyli: Prorektor UJ ds. CM prof. Wojciech Nowak, Przewodniczący Rady Szkoły Medycznej dla Obcokrajowców CM UJ prof. Piotr Laidler oraz Dziekan Wydziału Lekarskiego CM UJ prof. Tomasz Grodzicki. Absolwenci nagrodzili dyplomami najlepszego ich zdaniem wykładowcę kursów przedklinicz nych prof. Jana Litwina z Katedry Histologii CM UJ oraz najlepszego wykładowcę przedmio tów klinicznych dr hab. Andrzeja Budzyńskie go z II Katedry Chirurgii Ogólnej CM UJ. Nowe w³adze PAU Nowym dyrektorem Wydziału V Lekarskie go Polskiej Akademii Umiejętności na kadencję został prof. Wiesław W. Pawlik (kie rownik Katedry Fizjologii CM UJ w latach ), sekretarzem zaś prof. Tomasz Brzozow

7 7 AKTUALNOŚCI 7 ski (prodziekan ds. badań naukowych Wydziału Lekarskiego UJ). Przy okazji informujemy, że w skład władz Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Fizjologicznego wybrana została na stanowisko sekretarza dr hab. n. med. Agata Ptak Belowska z Katedry Fizjologi CM UJ. Wybranym serdecznie gratulujemy. Sympozjum pamiêci prof. Andrzeja Szczeklika czerwca br. w Katedrze Chorób We wnętrznych CM UJ odbyło się sympozjum Eico sanoids, Aspirin and Asthma 2012 poświęcone pamięci prof. Andrzeja Szczeklika. W czasie czte rech sesji naukowych wygłoszono wykłady, któ re dotyczyły immunologii chorób alergicznych, poszukiwań markerów astmy, mechanizmów molekularnych zapalenia, zakażeń wirusowych oraz analizy asocjacyjnej genomu w astmie. Współorganizatorem Sympozjum był Szwajcar ski Instytut Badawczy Astmy i Alergii (SIAF) z Davos, filia Uniwersytetu w Zurichu. Mija 5 lat od chwili, gdy odeszli A. J. Fortuna i J. Jamski 2007 rok był pod względem pożegnań bardzo przykry. 26 kwietnia odszedł od nas lek. dent. Andrzej Janusz Fortuna, a w niespełna dwa mie siące później 22 czerwca dr n. med. Jerzy Jamski. Obaj odgrywali w samorządzie lekarskim niepo ślednią rolę. Andrzeja uznali za patrona swojej nagrody stomatolodzy i na pewno nie zostanie zapomniany. Natomiast Jurek, jak to określono w nekrolo gu erudyta, słynący z niezależności poglądów popadł w pewne zapomnienie, choć czasy, które nadeszły stworzyły wyjątkowe zapotrzebowanie, na przymioty charakteru Jemu właściwe. Wszy scy pamiętali Jego niezrównane polemiki na płasz czyźnie prawa, logikę wywodu intelektualnego, cywilną odwagę nawet samotnego sporu ze zjaz dową wiecową zbiorowością. A w redakcji, z którą związał się przez lata, był wyjątkowym strażni kiem poziomu pisma, zawsze podkreślającym ran gę stanu lekarskiego w życiu publicznym. Czytał od deski do deski każdy numer przed drukiem, korygował, uzupełniał, chwalił i ganił bo nigdy nie był obojętny. Obu wielkich Nieobecnych bardzo nam bra kuje. Bo to przecież nieprawda, że nie ma ludzi niezastąpionych. Są. Google konkurencj¹ dla lekarzy Trzy czwarte Polaków leczy niektóre choro by samodzielnie, diagnozując się przez Internet ostrzega Dziennik Polski (22 sierpnia br). Oka zuje się, że wyszukiwarka Google zaczyna zastę pować wizyty u specjalistów. E pacjenci wpi sują w internetowe okienko zaobserwowane przez siebie objawy i w ciągu ułamka sekundy otrzy mują wynik nazwy pasujących chorób oraz spo soby ich leczenia. Internauci leczą się też wza jemnie na przeróżnych forach dyskusyjnych, prze rzucając się nazwami chorób i skutecznych leków. Jeśli te ostatnie wymagają recepty, pacjenci zgła szają się do lekarza z wydrukami swoich cho rób i z prośbą o przepisanie im konkretnych me dykamentów. Bywają tak pewni internetowej diagnozy, że nie chcą konsultować jej z lekarzem i nie dopuszczają nawet myśli o pomyłce! Do przyczyn zadziwiającego zaufania do wia domości wyszukanych w Internecie należą na pewno: wygoda (diagnoza bez ruszania się z fo tela), oszczędność czasu i pieniędzy (kolejki do przychodni, wydatki na prywatne wizyty, odle głe terminy przyjęć u specjalistów). Ale czy tylko? Uwaga prywatna firma okrada lekarzy! Lekarze prowadzący własne gabinety na tere nie całej Polski otrzymują pocztą wezwania do zapłaty 110 zł za wpis do ewidencji przedsiębior ców. Nadawcą korespondencji jest firma działa jąca pod nazwą Krajowy Rejestr Informacji o Przedsiębiorcach. I choć druk wygląda na pi smo urzędowe, w rzeczywistości jest nic niewar tym świstkiem papieru od komercyjnej firmy. Wielu lekarzy daje się nabrać i wpłaca żądaną kwotę na konto oszustów, a jedynie nieliczni od najdują informację wpisaną małym drukiem, że korespondencja stanowi ofertę handlową. Naczelna Izba Lekarska przypomina, że jedyna opłata związana z rejestracją prywatnej praktyki le karskiej ponoszona jest jednorazowo na rzecz wła ściwej okręgowej izby lekarskiej i wynosi 72 zł.

8 8 8 KALENDARIUM PREZESA Lato minęło dostarczając sporo wrażeń (najpierw EURO, potem rekordowe upały, a na koniec susza). Dla lekarzy, niestety, mimo zmian personalnych w NFZ i MZ, kwestia wypisywania recept na leki refundowane oraz karania nas za błędy pozostała tylko kosmetycznie poprawiona. Samorząd zawiesił protest, ale czy słusznie budzi wciąż moje wątpliwości 15 czerwca 15 września 2012 V Konferencja Chirurgiczna Medycyny Praktycznej odbyła się w Auditorium Maximum w międzynarodowej obsadzie. Podczas sześciu sesji naukowych podjęto fundamentalne tematy związane z leczeniem tarczycy, stopy cukrzycowej, przerzutów nowotworowych do mózgu, operacji przepuklin itd. W tej ostatniej kwestii miałem swój udział jako wykładowca, no cóż, obok prezesury pozostaję przede wszystkim nauczycielem akademickim i klinicystą, na co się zresztą nie skarżę (15-16 czerwca). Wizyta delegacji zaprzyjaźnionej Słowackiej Izby Lekarskiej. Rozmowy o dalszym zacieśnianiu współpracy, która w naszym wypadku wymagać będzie przygotowania merytorycznego programu naukowego wzajemnych konferencji (16 czerwca, Kraków) Posiedzenie Krajowej Rady Transplantacyjnej. Tematem było m.in. odwołanie konsultanta krajowego ds. okulistyki prof. Jerzego Szaflika. Sprawa wzbudziła sporo emocji w całym kraju, osobiście uważam, że nie czas jeszcze na przesądzające opinie (21 czerwca, Warszawa). Posiedzenie Rady Programowej Forum Ekonomicznego w Krynicy ds. Ochrony Zdrowia. Tematem, który zostanie poruszony na Forum była m.in. likwidacja ponad stu szpitali powiatowych w Polsce. Czy to dobry pomysł? nie wiem Czy nie ma innego wyjścia? (21 czerwca, Warszawa). Konwent Prezesów i posiedzenie Naczelnej Rady Lekarskiej. Podjęcie uchwały w sprawie upoważnienia Prezydium NRL do zawieszenia akcji protestacyjnej w kwestii zmian w rozporządzeniu dotyczącym wystawiania recept na leki refundowane (22 czerwca, Lidzbark Warmiński). Posiedzenie Okręgowej Rady Lekarskiej w Krakowie (27 czerwca, patrz relacja wewnątrz numeru). Wizyta u prof. Wojciecha Nowaka, pierwszego od przeszło pół wieku lekarza, któremu powierzono obowiązki Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wybór ten zamyka symboliczną klamrą powrót medycyny do Alma Mater (4 lipca, Kraków). Zawiązanie Komitetu Organizacyjnego VIII Kongresu Polonii Medycznej, który ma się odbyć w Krakowie w dniach maja 2013 roku, w połączeniu z uroczystościami 120-lecia zawiązania pierwszych izb lekarskich w Polsce (w Krakowie i Lwowie). Do udziału w Kongresie chcemy zaprosić ok. 4,5 tys. lekarzy polskiego pochodzenia z całego świata, a w programie kilkunastu sesji naukowych pragniemy, w klimacie Krakowa poruszyć dylematy etyczne i ekonomiczne współ-

9 9 KALENDARIUM PREZESA 9 czesnej, światowej medycyny. Na krakowskiej Izbie spocznie niemały ciężar i odpowiedzialność w czym wpierać nas będzie w roli współorganizatora Federacja Polonijnych Organizacji Medycznych z Chicago, Naczelna Rada Lekarska, liczymy też na pomoc MSZ w kwestii dofinansowania pobytu naszych rodaków lekarzy ze Wschodu (4 lipca, Kraków). Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego powierzył mi przygotowanie specjalistycznej analizy eksperckiej zawierającej elementy programu strategicznego w zakresie ochrony zdrowia w naszym województwie na lata Głównym celem programu jest poprawa stanu zdrowia i jakości życia mieszkańców woj. małopolskiego poprzez oddziaływanie na czynniki kształtujące zdrowie, zmniejszanie różnic w zdrowiu i dostępie do świadczeń zdrowotnych oraz podnoszenie jakości i efektywności regionalnego systemu ochrony zdrowia. Analizę, ponad 200 stron z załącznikami, przedstawiłem 31 sierpnia br. w Tomaszowicach Zarządowi Województwa Małopolskiego z marszałkiem M. Sową na czele. Nasz sąsiad Teatr Groteska poprosił o promocję swojego programu, który dziś adresowany jest nie tylko do dzieci. W listopadzie Teatr zaprasza do udziału w 2. Międzynarodowym Festiwalu Teatru Formy z udziałem kilkunastu zagranicznych zespołów. Wewnątrz numeru GGL program Festiwalu i kupon rabatowy upoważniający do udziału lekarzy w przedstawieniach po atrakcyjnej cenie (21 sierpnia, Kraków). Wizyta u Ministra Zdrowia Bartosza Arłukowicza. Zaprosiłem Ministra do Komitetu Honorowego VIII Kongresu Polonii Medycznej. Przedstawiłem opinie krakowskiego środowiska medycznego na temat umów z NFZ upoważniających do wypisywania recept na leki refundowane (w Krakowie podpisało je zaledwie 2,5 tys. lekarzy). Wyraziłem też nadzieję, że Minister znajdzie chwilę czasu, by spotkać się z młodymi absolwentami studiów medycznych, którym tradycyjnie w Krakowie uroczyście wręczamy prawa wykonywania zawodu (24 sierpnia, Warszawa). XXII Forum Ekonomiczne w Krynicy postawiło kwestię finansów dla ochrony zdrowia na jednym z głównych planów. Osobiście mówiłem o przekształceniach szpitali publicznych (4-6 września, Krynica; szczegółowa relacja z Forum wewnątrz numeru). Wrzesień koniec lata; posiedzenia NRL i ORL. Oczywiście głównym tematem są kwestie współpracy z nowym kierownictwem NFZ, ciągłe rozczarowania środowiska lekarskiego związane z wystawianiem recept, napięcia na tle projektów budżetu Funduszu na 2013 rok (Warszawa, 7 września; Kraków, 12 września). X Jubileuszowe Igrzyska Sportowe Lekarzy w Zakopanem jak zwykle zgromadziły kilkuset uczestników z całego kraju. Rywalizowano w blisko 20 konkurencjach. Wręczono przeszło 300 medali. Nie mam słów, by oddać honor zasługom Izy i Maćka Jachymiaków organizatorów Igrzysk (7-9 września, Zakopane Nowy Targ; patrz foto-relacja wewnątrz numeru). W auli Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej uroczystość wręczenia praw wykonywania zawodu absolwentom Wydziału Lekarskiego. Mówiłem o pierwszych, niełatwych krokach w zawodzie, Jurek Friediger wygłosił wykład na temat etyki lekarskiej, a Jacek Wójcicki nadał artystyczną oprawę uroczystości. Absolwenci byli urzeczeni sposobem przyjęcia ich do zawodu lekarskiego, a lampka szampana zwieńczyła spotkanie. Teraz czas na szarą rzeczywistość (12 września, Kraków).

10 10 10 SEKRETARZ ORL I znowu jesień... Piszę te parę słów bezpośrednio po powrocie z Jubileuszowych X Igrzysk Lekarskich w Zakopanem. Wzięło w nich udział ponad 700 uczestników lekarzy z rodzinami z najdalszych stron Polski, ponadto liczna grupa kolegów z Białorusi. Jak zawsze była to wspaniała impreza dzięki wielkiemu zaangażowaniu Izy i Maćka Jachymiaków, a może w niewielkim stopniu także mojej skromnej osoby. Pozwolę sobie jednak jako przewodniczący Komisji Kultury i Sportu Naczelnej Rady Lekarskiej na smutną refleksję. Gdy w trakcie spotkania Komisji w Zakopanem padła propozycja by organizację kolejnych igrzysk lekarskich przejęła inna Izba, zapadła znacząca cisza, chętny nie było. Kontynuacja tej największej imprezy sportu lekarskiego pozostaje zatem na naszych krakowsko-podhalańskich barkach. Kolejny sezon letni w Stomio minął pod znakiem kryzysu w Grecji, wyższych cen i nieco mniejszej frekwencji niż zwykle. Mnie osobiście jest bardzo przykro, że z powodów rodzinnych po raz pierwszy od 16 lat nie mogłem tam spędzić wakacji. Może uda się w przyszłym roku, kto wie!? Zakończyły się prace adaptacyjne przy sali wykładowej na parterze naszej siedziby przy Krupniczej, ostatecznie może ona pomieścić 110 osób, zostały już zainstalowane niezbędne ekrany, projektory, i inne detale techniczne dla urządzenia np. ekspozycji fotograficznej. Pozostało wykonanie podestu dla wykładowców oraz urządzenie szatni. Równolegle podjęliśmy kroki prawne celem wykwaterowania lokatorów z oficyny budynku przy ul. Krupniczej. Nie będzie to jednak łatwe, a tylko całkowite opróżnienie tej części naszej siedziby gwarantuje kompleksowy remont całego obiektu. Otrzymane WZZiT na prace remontowe to dopiero początek (ważny) na długiej drodze do przeprowadzenia całego przedsięwzięcia. Niestety, nasza próba niwelacji terenu podwórka przy Krupniczej i uzyskania 8-10 miejsc parkingowych natrafiła na problemy praktycznie nie do przebrnięcia. Chodzi o drzewostan na tym terenie, a głównie 80-letni cis rosnący na samym środku! No cóż, możliwości przesadzenia drzewa praktycznie nie ma, więc parkingu nie będzie! Dzisiaj tj. 12 września o godzinie powitamy w naszym gronie (wręczenie Praw Wykonywania Zawodu) kolejny rocznik lekarzy i lekarzy dentystów. Życzę im wszelkiej pomyślności w życiu zawodowym i mam nadzieję, że izby lekarskie będą im w tym pomocne. Zapraszam nowy rocznik Koleżanek i Kolegów lekarzy do pracy w Komisji Kultury, Sportu i Rekreacji. Ostatnie Igrzyska wykazały, że jeśli za organizację możemy się ubiegać o złoty medal, to w rywalizacji sportowej jest krucho. Zwłaszcza w konkurencjach drużynowych (piłka nożna, siatkówka, koszykówka) kiepsko. A przecież nie tak dawno nasza drużyna piłki nożnej pod wodzą dr. Balawandera święciła triumfy nawet na Mistrzostwach Świata Medyków. Czas najwyższy powrócić do tych wspaniałych czasów! Serdecznie wszystkich pozdrawiam! Sekretarz ORL dr Jacek Tętnowski

11 11 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 11 Reforma szkolnictwa medycznego wymaga specjalnej ustawy o szpitalach klinicznych Rozmowa z prof. dr hab. Piotrem Laidlerem, nowym prorektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. Collegium Medicum Gratuluję wyboru na zaszczytne stano wisko rektorskie, trudno mi jednak nie zapy tać, czy żegna się Pan z pracą uczonego? Żegnać się nie żegnam. W jakimś krótkim wywiadzie już wspomniałem, że zatrudniając się przed laty w Akademii Medycznej w Krakowie miałem na celu głównie prowadzenie badań nauko wych, o dydaktyce niewiele wówczas wiedziałem. Ale od dydaktyki wypada mi zacząć. Czy Collegium Medicum faktycznie zmniejszyło limit naboru na kierunek lekarski, traktując tę decyzję jako swego rodzaju reakcję na likwidację stażu podyplomowego, pociągającą za sobą niebezpieczeństwo pogorszenia się po ziomu kształcenia medycznego? Głównym powodem zmniejszenia naboru jest reforma studiów medycznych, do której do stosowując nasz program kształcenia nie wolno nam było stracić z pola widzenia dwóch najważ niejszych kwestii związanych z jego realizacją. Po pierwsze, musimy utrzymać standard kształ cenia, z którego jesteśmy dumni, abstrahując bowiem od Uniwersytetu Jagiellońskiego jako ca łości, CM UJ jako uczelnia medyczna znajduje się od lat w rankingach w pierwszej trójce najwy żej ocenianych w Polsce, a w ostatnim okresie na pierwszym miejscu. I chcemy ten standard kształ cenia utrzymać. Dlatego musimy wprowadzać oraz rozwijać nowoczesne technologie edukacyj ne, które nie mogą się odbywać w zbyt dużych grupach. Tego wymaga np. nauczanie problemo we, laboratoryjne nauczanie umiejętności prak tycznych, telemedycyny z elementami symulacji medycznej. Zresztą w skali Polski wszystkie uczelnie walczą o modernizację zarówno bazy jak i metod kształcenia. My zabiegamy o nią poprzez swoje kontakty międzynarodowe, nasza kadra dokształca się systematycznie w najlepszych uczelniach medycznych na świecie, na uniwersy tetach w Edynburgu, w Rochester, New York w Stanach Zjednoczonych i w Monachium. Dla mnie głównym powodem zmniejszenia naboru jest zatem chęć utrzymania standardu na uczania w kontekście różnych procedur dydak tycznych. Po drugie, i to jest poza dyskusją, do tąd student kończąc studia wychodził z uczelni, zaś my nie musieliśmy martwić się, gdzie on się znajdzie, w tym czy innym szpitalu w Krakowie, czy gdzieś na drugim końcu Polski. A w tej chwi li to my musimy studentów przygotować do prak tycznego wykonywania zawodu na szóstym roku, który zastąpi dotychczasowy staż. Na szczęście mogę powiedzieć to informacja z ostatniego w minionej kadencji posiedzenia Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych (KRAUM) że rektorzy uczelni medycznych mają pełną świadomość tego problemu zarówno od strony konieczności zapewnienia kadry (dla zajęć w małych grupach), w systemie mentor uczeń (1 nauczyciel na 2 3 studentów) jak i bazy,

12 12 12 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI na co niezbędne są stosowne środki i mamy sy gnały, że Ministerstwo przewiduje dofinansowa nie uczelni w zakresie wynikającym z koniecz nych zmian programu. To poważny problem: kim kształcić kadra i gdzie kształcić baza. Proces subsydiowania powinien się był już zacząć jeśli chcemy porządnie przygotować i realizować refor mę. Ale Panie Profesorze, rok nauczania mniej, to rok mniej. To prawda. Kształcenie medyczne było re alizowane inaczej, finał miał miejsce poza uczel nią. Teraz ma być realizowane w innym trybie. Trwało 7 lat, a będzie teraz trwać 6 lat. Dlatego m.in. na szóstym roku student stażysta musi być w małej grupie, a w kształcenie musi być zaanga żowana większa liczba osób. No i musi być baza. Pierwszą rzeczą są ludzie, a drugą rzeczą jest baza. My musimy mieć poczucie bezpieczeństwa w zakresie możliwości przeprowadzenia procesu kształcenia. Musimy pamiętać, że reforma stu diów medycznych zbiegła się w czasie z reformą całego systemu kształcenia uniwersyteckiego, opartą na tzw. Krajowych Ramach Kwalifikacji (KRK), będącą kontynuacją, kolejnym etapem wprowadzania w Polsce systemu bolońskiego. KRK spowodowały opracowanie nowych standar dów nauczania medycyny w oparciu o trzy pod stawowe cele kształcenia: wiedzę, umiejętności oraz kompetencje społeczne. Jesteśmy zobligo wania do jej przeprowadzenia. Proszę też pamiętać, że mamy także studentów zagranicz nych, wobec których musimy się wywiązać z na szych zobowiązań, aby uzyskując dyplom byli gotowi do wykonywania zawodu. W tym zakre sie nie mamy co liczyć na wsparcie Ministerstwa. Panie Profesorze. Jakość kształcenia me dycznego w Polsce jest zagrożona nie tylko skróceniem toku studiów. Niepokój budzi też nie do końca zrozumiały zamiar przekształce nia szpitali klinicznych w jakieś spółki, gdzie z natury rzeczy miast dydaktyki na pierwsze miejsce wysunie się rachunek ekonomiczny. Nie wiem, jak się Pan poczuje, gdy nagle spad nie Panu na głowę dwa tysiące pracowników i siedemdziesiąt milionów deficytu. O deficycie nie mówmy..., mam nadzieję, że do niego nie dojdzie! Dobrze, ale w uczelniach mają przecież powstać jakieś spółki. Tak, najogólniej biorąc będą to spółki kapi tałowe prawa handlowego. Istnieje spore zróżni cowanie, jeśli chodzi o pogląd na temat tego roz wiązania proponowanego czy wręcz wymusza nego. Jeśli do 31 grudnia 2012 roku nie zbilansu jemy wydatków, poniesionych kosztów i przycho dów, to staniemy w obliczu konieczności wyko nania jakiegoś ruchu, np. zgłoszenia szpitala do likwidacji, co dla mnie jest absurdem, bo posta wilibyśmy w ogóle kształcenie medyczne pod znakiem zapytania. Trzeba w końcu mieć świa domość, co to jest uczelnia, że są profesorowie, jest baza kliniczna, a przede wszystkim, choć wymieniam je na końcu, są szpitale z pacjentami. Ta baza kliniczna ma swoje ścisłe uwarunkowa nie jeśli chodzi o ludzi, którzy są tam zatrudnie ni, bo oni z jednej strony muszą prowadzić bada nia naukowe, z drugiej prowadzić zajęcia dydak tyczne, a po trzecie zajmować się udzielaniem świadczeń zdrowotnych. Mówi się o przeniesieniu bazy klinicznej do normalnych szpitali specjalistycznych. Tylko że one są nieprzygotowane do powierze Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielloñskiego kszta³ci obecnie ponad 6000 tysiêcy studentów i zatrudnia blisko 1200 nauczycieli akademickich na trzech wydzia³ach: Lekarskim, Farmaceutycznym i Nauk o Zdrowiu. Bazê kliniczn¹ uczelni stanowi¹ cztery szpitale: Szpital Uniwersytecki, Uniwersytecki Szpital Dzieciêcy, Uniwersytecka Klinika Stomatologiczna oraz Uniwersytecki Szpital Ortopedyczno-Rehabilitacyjny w Zakopanem, dla których CM UJ jest organem za³o ycielskim. W strukturze uczelni znajduje siê ponadto Szko³a Medyczna dla Obcokrajowców, kszta³c¹ca ok. 600 studentów z ponad 20 krajów œwiata, g³ównie z Norwegii, USA i Kanady.

13 13 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 13 nia leczenia studentom, mają też swoją odpo wiedzialność. Bazę kliniczną przygotowuje się i konstru uje według innych założeń i misji, które pełni uczelnia. Trudno więc oczekiwać, by nagle zwy kłe szpitale podjęły tego typu działania. Oczywi ście takie ruchy można wykonywać, ale przecież nie na skalę całego systemu kształcenia studen tów w uczelniach medycznych. Jestem general nie, tak jak wszyscy rektorzy uczelni medycznych, którzy od 1 września obejmują tę funkcję, zanie pokojony sytuacją, w jakiej się znajdujemy. W związku z tym trwają cały czas działania KRAUM na rzecz opracowania ustawy o szpita lach klinicznych. Specjalnej, odrębnej... Oczywiście i to wszystkim wydaje się cał kowicie logiczne. Adresujmy to do bezpośrednie go przełożonego, jakim jest Ministerstwo Zdro wia, które też jest pod presją jakiegoś imperaty wu finansowego. Pewien wymiar poprawności w tym rozumowaniu jest, bo my nie byliśmy na uczeni działania według tak ostro egzekwowanej dyscypliny finansowej. W związku z czym trwa przeciąganie liny, by wymusić na ludziach pod porządkowanie się ekonomicznym zasadom sen su stricto, a równocześnie by realizować wielkie, wspaniałe misje. Myślę, że moi koledzy rekto rzy uczelni medycznych nie będą mi mieli za złe, gdy wspomnę tylko bez wnikania w jakie kolwiek szczegóły, na co za wcześnie, że pojawi ło się światełko w tunelu. Bowiem w ostatni pią tek, 7 września, miało miejsce spotkanie KRAUM z Ministrem Zdrowia, p. Bartoszem Arłukowi czem i Wiceministrem Zdrowia p. Krzysztofem Chlebusem. Otwarte zostały, miejmy nadzieję, drzwi dla dalszych wspólnych działań. W związku ze Szpitalem Uniwersyteckim mam pewne pytanie szczegółowe, dotyczące warunków krakowskich. Oto pojawiła się na łamach Gazety Wyborczej, poparta przez profesora Tomasza Grodzickiego, dziekana Wydziału Lekarskiego idea poszerzenia bazy klinicznej tego szpitala o nowe obiekty powstałe na terenie Szpitala Jana Pawła II. Czy pomysł ten wart jest rozpatrywania, pomijając kwe stie własnościowe? Naturalnie w ślad za tym, Panie Profesorze, zapytam o losy budowy Szpi tala w Prokocimiu. Kwestia Szpitala Jana Pawła II jest relatyw nie nowa w stosunku do problemu bazy Szpitala Uniwersyteckiego, niemniej są tam kliniki uni wersyteckie, w związku z tym jest też spora część kadry na odpowiednim poziomie akademickim. Istnieje więc duża asocjacja pomiędzy uczelnią a Szpitalem Jana Pawła II. Znaczenia chorób ukła du krążenia i kardiologii nie muszę tłumaczyć. Powiem zatem, że w tej kwestii istnieje dość duży konsensus ze strony uczelni. Różnice mogą doty czyć detali, ale wszyscy generalnie nie mieliby nic przeciwko temu, żeby w jakiejś formie rzecz wprowadzić w życie, tym bardziej, że Szpital Jana Pawła II też ma aspiracje dydaktyczne. Z naszej strony pan dziekan Grodzicki i pan rektor UJ Wojciech Nowak są podobnego zdania. Problem polega na tym, że jest to koronny szpital Marszał ka Województwa Małopolskiego, z określonymi uwarunkowaniami. A co w kontekście tej fuzji z wizją budo wy Szpitala w Prokocimiu? Zadaje mi Pan jedno z najtrudniejszych pytań, którego zresztą mogłem się spodziewać. Odpowiem, jak potrafię. Czytelnicy Galicyjskiej Gazety Lekarskiej mają prawo dowiedzieć się czegoś więcej o osobie, której społeczność aka Collegium Medicum bierze udzia³ w miêdzynarodowych programach badawczych i edukacyjnych, wspó³pracuj¹c m.in. z uniwersytetami w Montpellier, Rochester, Greifswald, Edynburgu, Tor Vergata, Irvine, Wiedniu. W najbardziej presti owym ogólnopolskim rankingu uczelni medycznych organizowanym przez Perspektywy i Rzeczpospolit¹ w maju 2012 roku Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielloñskiego zosta³o sklasyfikowane na pierwszym miejscu wœród uczelni medycznych, a Wydzia³ Lekarski otrzyma³ ostatnio tytu³ Krajowego Naukowego Oœrodka Wiod¹cego (KNOW).

14 14 14 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI demicka powierzyła stanowisko Prorektora Uni wersytetu Jagiellońskiego do spraw Collegium Medicum, bez wątpienia jednej z najlepszych uczelni w Polsce. Ja nie uciekam od tego pytania, ale jest ono dla mnie przedwczesne, myślę, że za pół roku będę miał większe rozeznanie. Proszę mieć świadomość, że ja byłem głównie związany z badaniami naukowymi, ze współpracą między narodową. Żeby odpowiedzialnie się wypowia dać, muszę temat bardziej szczegółowo rozpo znać. I takie rozpoznanie czynię już od jakiegoś czasu. Czytałem m.in. Pański artykuł o Szpitalu Uniwersyteckim, zresztą bardzo dobrze przedsta wiający cały splot rozmaitych okoliczności, któ re wpływają na jego los. Można formalnie powie dzieć jak mówił pan rektor Wojciech Nowak, że od koncepcji nie odstępujemy. Proszę pamię tać, że jest to idea zakotwiczona w świadomości Krakowa dawno, dawno temu. Od połowy XX stulecia, co wskazuje na miarę naszej bezradności... Niestety, z takich czy innych względów, losy tak się potoczyły, że stale jest to koncepcja. Ja już nie wiem, od którego z rektorów poczyna jąc, w nowszych czasach od rektora Konturka, przez rektora Zembalę, rektora Pawlika, wszyscy gdzieś się z tym problemem zderzali, ostatnio rek tor Nowak. Najwyraźniej nie jest to problem pro sty. Z jednej strony jak mówi pan rektor Nowak państwo polskie przeznaczyło w budżecie Ministerstwa Zdrowia osiemset milionów złotych na budowę nowego szpitala, pod hasłem Nowa siedziba Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie Prokocimiu, a więc ze wskazaniem nawet loka lizacji. Znam wymogi współczesności, bo jeżdżę troszkę po świecie, oglądam szpitale w różnych uczelniach np. amerykańskich, to są obiekty, w których kompletują się wszelkie typy działal ności medycznej, diagnostycznej i terapeutycznej. Wiem, choć też żadnych wyliczeń nie robiłem, nie prosiłem o nie wcześniej, że remont jest na ogół droższy, niż budowa nowego szpitala. Nie można jednak mieć pretensji do kogokolwiek o wydatki na renowacje, modernizacje, adaptacje wielu z jednostek w Szpitalu Uniwersyteckim przy ul. Kopernika, bo inaczej nie zakontraktowaliby śmy w NFZ cie niczego, nie moglibyśmy prowa dzić ani kształcenia, ani opieki medycznej. Ale słuszny jest oczywiście też taki rozpaczliwy głos pana dyrektora SU, że tak dalej być nie może, że coś z tą bazą trzeba zrobić, jakoś ten problem rozwiązać. Formalnie rzecz biorąc, z punktu widzenia technicznego, został ogłoszony przetarg na wy cinkę tych nieszczęsnych drzew, tego lasu jak Pan to ładnie nazywa w Prokocimiu. Wkrótce powinniśmy wybrać oferenta. Formalnie czynio ne są zatem przez władze uczelni, przez kolejnych rektorów, działania w celu kontynuowania przed sięwzięcia, któremu na imię szpital w Prokoci miu. Teoretycznie jest osiemset milionów, a koszt inwestycji sięga według planu miliarda i 200 mln zł, a w chwili obecnej zapewne więcej. W projek cie to jest 925 łóżek, dla porównania w tej chwili mamy 1300 w Szpitalu Uniwersyteckim. W świe tle budowy nowego centrum urazowego (CUM RIK) na ul. Botanicznej powinno się chyba za bezpieczyć jego funkcjonowanie w oparciu o istnie jącą bazę Szpitala Uniwersyteckiego przy ul. Ko pernika. Czy i jak uda się rozwiązać problem od stro ny finansowej, to ja w tej chwili, więcej Panu po wiedzieć nie potrafię. Prowadzę aktualnie stosow ne rozpoznanie i szeroko zakrojone rozmowy. Panie Profesorze, panie Rektorze nie wiem, która z form jest właściwsza, nie mniej pytanie brzmi: czy integracja Uniwer sytetu z dawną Akademią Medyczną ma wy miar wyłącznie formalny? Czy są jakieś prak tyczne związki poza wydawaniem dyplomów UJ absolwentom studiów lekarskich? Budżety są odrębne, księgi hipoteczne odrębne, oto Uni wersytet przejmuje szpital w Witkowicach, ale go nie oddaje Collegium Medicum, tylko wchłania jak jamochłon. Związek studiów lekarskich z Uniwersytetem jest historyczny, tego nie musimy przypominać, ale czy Pańskim zdaniem przepraszam za radykalizm pyta nia Collegium Medicum w ogóle jest nam potrzebne? Czy nie wystarczyłyby kolejne wydziały Uniwersytetu Jagiellońskiego?

15 15 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 15 Ja wiem, że świadectwem najwyższej integra cji jest osoba profesora Wojciecha Nowaka, właśnie lekarz zastał rektorem Uniwersytetu. Ale czy Wydział Lekarski UJ nie byłby wła ściwszą nazwą? Szereg działalności tak zwanych akademic kich, czy wykonuje się je w Krakowie czy w No wym Yorku czy w Paryżu, posiada podobne zna miona. Zamysłem universitas było łączenie wszystkich dziedzin nauki, dążenie do pełnej wie dzy i dostarczanie możliwie kompletnej eduka cji. Tymczasem po wojnie powstawały uczelnie medyczne na nowej bazie. One nie miały nic wspólnego z uniwersytetami, tylko niektóre, po wstały na bazie wydziałów lekarskich wyłączo nych z uniwersytetów, tak jak w Krakowie. Więk szość powołano później, aż powstał cały pion uczelni medycznych, pod nadzorem z oczywi stych, bądź nie oczywistych względów, Minister stwa Zdrowia. W związku z powyższym, my je steśmy nie tylko elementem universitas, ale też mamy bardzo mocną pozycję w rodzinie uczelni medycznych. Oprócz nas tylko uniwersytet byd gosko toruński, Mikołaja Kopernika, ma swoje Collegium Medicum, które posadowił z pewnych powodów w Bydgoszczy. Wszystkie pozostałe uczelnie medyczne poprzekształcały się w ostat nich latach w uniwersytety medyczne, ale wszyst kie łącznie z nami posiadają wydziały farmacji i rozmaicie nazywane wydziały nauk o zdrowiu. Wydział Lekarski UJ był jednym z trzech pierwszych, które tworzyły podwaliny dla powsta nia uniwersytetu obok sztuk wyzwolonych i pra wa. Medycyna ma zatem takie samo prawo do logo uniwersytetu, jak dwa pozostałe wydziały i wszystkie inne, które powstały na przestrzeni wieków. A że zostaliśmy wbrew naszej woli wy jęci stamtąd, nikt nas nie pytał, to były decyzje polityczne. A dzisiaj każdy realizuje się na swój sposób, trochę inaczej na wydziale prawa, inaczej na wydziale biologii i nauk o ziemi. I to jest uza sadnione. Jak już wspomniałem we wcześniej szym wywiadzie dla Medical Tribune (Nr 12/ 2012 z 18 lipca) będę chciał w sposób racjonal ny i uzasadniony kontynuować proces integracji między UJ a CM. To, co wspólnie obie wbrew woli rozdzielone części uniwersytetu osiągnęły w ramach integracji warto pielęgnować i utrwa lać, bo to wzmacnia wszystkich. Ale my mamy swoją konkretną pozycję, swój dorobek, jesteśmy szanowani jako Collegium Medicum i choć nie jesteśmy osobną uczelnią, jesteśmy rozpatrywani samodzielnie w rankingach za działalność me dyczną, która jest wysoko oceniana. Jednocześnie musimy więc, jak mówiłem we wspomnianym wywiadzie, pamiętać o tożsamości. Należymy do wielkiej rodziny uczelni medycznych, w któ rej cieszymy się zasłużonym uznaniem tego kapitału nie wolno zaprzepaścić. Ja podczas stażów zagranicznych najwię cej czasu spędziłem w Stanach Zjednoczonych, byłem też w Niemczech mówię w kontekście akademickim i uważam konstrukcję uniwersy tetu jako instytucji spajającej, tak zwane schools of medicine (nasze Collegium Medicum), law (prawa), natural sciences (nauk przyrodniczych) czy humanities (nauk humanistycznych) etc za właściwą. Proszę mi wierzyć, że ludzie, którzy zajmują się filologią i biologią, reprezentują dwa zupełnie odmienne światy w sensie instrumenta rium pojęciowego, warsztatowego, metodologii badań i kształcenia. Więc trudno jest to na pozio mie codziennej działalności łączyć. Dlatego ta kie wyosobnienie rozmaitych tworów daje szan sę homogennego, sprawnego działania. Podsumowując powiedziałbym następująco: moim zdaniem obecny status Collegium Medicum jest najlepszym z możliwych rozwiązań. Korze niami tkwiąc w UJ wykazuje jednocześnie dobrze rozumianą odrębność i niezależność uwarunko waną finansowaniem działalności poprzez Mini sterstwo Zdrowia, co jest wyłączną cechą uczelni medycznych. Panie Profesorze, porozmawiajmy jesz cze o kadrze. W Krakowie działa cyklotron, kupiono kolejny PET, powstał KNOW, two rzy się baza nowoczesnych badań naukowych. Czy mamy jakieś szanse w nauce światowej, bo w rankingach sytuujemy się nie najlepiej? Mamy, ale to wymaga trochę czasu. Są tzw. historyczne uwarunkowania, w jednych miejscach

16 16 16 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI studentów do uczelni amerykańskich, gdzie oni pierwszorzędnie się znajdują, są wysoko ocenia ni. I oni wracają, bo Polska zaczyna być miejscem również w odniesieniu do medycyny, gdzie moim zdaniem jest możliwa kariera zawodowa. świata następował w XIX wieku dynamiczny roz wój, w innych był trochę opóźniony. My nigdy nie byliśmy w czołówce, nie czarujmy się. Może za Jagiellonów, ale niestety straciliśmy tę wyjąt kową okazję bycia mocarstwem europejskim. Coś tam jednak, choćby w astronomii znaczyliśmy, od Kopernika przez Helwecjusza do Wolszczana To prawda, ale generalnie Anglosasi mają niewyobrażalnie dominującą pozycję w nauce. Nowoczesna nauka ma swoje początki w Anglii, choć medycyna w XIX wieku rozwijała się bar dzo dynamicznie także, a może nawet głównie w Niemczech. Ale do czego zmierzam? Nie moż na oczekiwać, że w kraju, który nie miał swojej państwowości przez prawie półtora wieku, doko na się jakichś cudów. I tak utrzymano ciągłość Uniwersytetu Jagiellońskiego jako instytucji. Musimy mieć trochę czasu. Ja jestem, jak każdy Polak sceptyczny wobec każdej władzy. Rozu miem, że względem mnie ludzie też będą scep tyczni. Byle się to nie przeradzało w anarchię, która wszystko psuje. Nam potrzeba czasu. Jest mnóstwo wspaniałych ludzi, co najmniej dwa dzieścia procent naszych studentów na studiach medycznych w każdej uczelni na świecie byłoby w czołówce. W Stanach Zjednoczonych w XIX wieku powstała baza industrialna, która wchła niała wszystko co innowacyjne. U nas tego nie było, wszystko wymaga czasu. Wszyscy wiemy, że Polacy po akcesie do Unii Europejskiej, nagle zaczęli wyjeżdżać, w tym bardzo wielu lekarzy. Dziś to zainteresowanie spada. Ja to obserwuję także na własnym poletku, my wysyłamy wielu Panie Profesorze, sytuacja się odwraca. Polacy nie tylko chcą wracać, ale nawet nie chcą wyjeżdżać na studia za granicę. Przy oka zji, ponieważ Pan sprawował nadzór nad stu diami medycznymi dla obcokrajowców, pro szę mi wytłumaczyć, jak można w ciągu trzech lat wykształcić lekarza, bo takie oficjalne informacje o wręczeniu dyplomów otrzymuje my z Collegium Medicum? To nieporozumienie. Prowadzimy normal ne studia dla absolwentów szkół średnich, matu rzystów, podobnie jak w Polsce, sześcioletnie, podlegające tym samym rygorom. Czyli teraz w wyniku reformy, o czym wcześniej mówiliśmy, będzie to cykl pięcioletni, plus rok stażu. I jest też program czteroletni, jakby uzupełniający, dla ludzi po koledżach (college), odbywających cztery lata wcześniejszego kształcenia i posiadających tzw. licencjat BA (bachelor of art) lub BS (ba chelor of science). Oni, w trakcie tego wstępnego kształcenia dojrzewają, często później wybiera jąc medycynę jako kierunek studiów tzw. post graduate, zwłaszcza ci, którzy studiowali nauki przyrodnicze. Oczywiście muszą zdać stosowne egzaminy państwowe obowiązujące w USA lub krajach, z których pochodzą, wykazać się odpo wiednią ilością godzin w rozmaitych przedmio tach, takich jak chemia, fizyka, matematyka, bio logia. Przyjmując ich, w pewnym sensie akceptu jemy pewien zakres kształcenia jakie otrzymali w ciągu tych czterech lat i kwalifikacji przedme dycznych. Traktuję w tej chwili ten temat oczy wiście bardzo skrótowo. Panie Profesorze, jaka jest ilościowa ska la tego kształcenia? Skąd pochodzą słuchacze, z jakich są krajów? Mamy około sześciuset studentów, a było ich ośmiu, gdy zaczynaliśmy niecałe dwadzieścia lat temu. Przede wszystkim są to studenci z Nor

17 17 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 17 wegii, gdzie nie kształci się wystarczającej ilości lekarzy. Polska jest krajem najczęściej przez nich wybieranym na studia medyczne, a my Kraków i UJ CM mamy tam bardzo dobrą opinię. Liczni są Kanadyjczycy, zwłaszcza polskiego pochodze nia, dalej obywatele Stanów Zjednoczonych, Malezji. Ci ostatni są świetnie zmotywowani do nauki. Ale są też pojedyncze przypadki studen tów z Tunezji, z Australii. Chińczyków jeszcze nie ma? Mamy bardzo rygorystyczny tryb rekruta cji, nie ma mowy o zawarciu jakiejś umowy, na zasadzie, że druga strona nam kogokolwiek po syła bez naszego wglądu w jego przygotowanie do studiowania medycyny. Były takie próby ze strony Arabii Saudyjskiej, przyjęliśmy jedenastu studentów, a chodziło o wielu wiecej, nawet o stu. Nie wszystkie uczelnie w Polsce stawiają takie wymagania, ale nie chcę się na ten temat wypo wiadać. Z jedenastu, których przyjęliśmy, ośmiu zostało skreślonych, jeden odebrał dyplom w tym roku. Panie Profesorze, kończąc już naszą roz mowę: co Pan sobie stawia za cel w ciągu tych czterech lat? Co Pan uważa za najważniejsze? Co za najtrudniejsze? Istnieją myśli z kategorii marzeń i myśli z kategorii realiów. W tej drugiej, naprawdę może Pan mi wierzyć, przede wszystkim nie chciałbym nic zepsuć. To wcale niełatwe, niestety, porusza my się w bardzo skomplikowanej przestrzeni. Chciałbym zachować zdrowy rozsądek i dystans do spraw, których nie zdołam załatwić. Tak więc primum non nocere, przede wszystkim nie szko dzić. Będę też robił wszystko, by przyczynić się do właściwego posadowienia szpitali klinicznych w Polsce. To jest baza kształcenia medycznego. Jeśli nasi absolwenci, nasi lekarze będą dobrze odbierani na świecie, obiektywnie weryfikowa ni na wolnym rynku będzie to z pożytkiem dla nas wszystkich. A druga rzecz to badania nauko we, z których jakby wyrosłem. Chciałbym przy czynić się do utrzymania w CM UJ sprzyjających warunków, dobrego klimatu oraz prawidłowo zorganizowanej i wykorzystywanej, możliwie jak najbardziej nowoczesnej bazy. Mamy już spore sukcesy na tym polu, wspomniał Pan sam o KNOW, ja dorzucę OMICRON i szereg gran tów miedzynarodowych. Pragnąłbym też przyczy nić się do powstania właściwych rozwiązań ad ministracyjno prawnych dla badań klinicznych w Polsce, tworzenia ich bazy, również w ramach współpracy międzynarodowej. A w sferze marzeń? Punktem wyjścia jest sytuacja, z którą ze tknąłem się dawno w Stanach Zjednoczonych. Uczelnia w której spędziłem jakiś czas prowadząc badania w zakresie biochemii, Purdze Universi ty, znajdowała się w stanie Indiana. Bardzo do bra techniczna uczelnia, później także przyrodni cza. I tam dowiedziałem się, że oto ponad półtora miliona dolarów do jej budżetu jest wnoszone przez absolwentów. Każdy bowiem gdzieś się uczy, rozwija, i jeśli zachowa odpowiednią więź z uczelnią, to jest szansa, że on w jakiś sposób się z nią utożsami i będzie wspierał działalność ma cierzystej uczelni, będzie wręcz dumny że jest jej wychowankiem. Jest teraz takie modne pojęcie fundraisingu, to znaczy tworzenia klimatu wokół różnych akcji, działań, których celem jest w dal szej perspektywie pozyskiwanie pozabudżeto wych środków finansowych na rozwój np. uczel ni. To należy robić profesjonalnie, koniec chałup nictwa sprzed lat. Trzeba stworzyć warunki do powstania związku absolwentów (Alumni Asso ciation). Coś takiego niby na Uniwersytecie ist nieje, ale bardzo luźnego. Poczyniliśmy już pierw sze kroki w tym kierunku i w zakresie School of Medicine in English na Wydziale Lekarskim CM UJ stworzyliśmy klub absolwentów (Alumni Club), taki pierwszy kroczek... Panie Profesorze, zbliża się Pan do tej koncepcji francuskiej ENI, której absolwenci stanowią elitę kraju. Każdy z nas marzy, byśmy byli najlepsi. Chcę jeszcze zapytać o samorząd lekar ski. Co Pan o nim myśli? Miał tu być uczestni

18 18 18 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI kiem tej rozmowy redaktor naczelny, wicepre zes ORL doktor Jerzy Friediger, ale obowiąz ki zawodowe mu przeszkodziły, niemniej wiem, że Rada Okręgowa pragnęłaby Pana Rektora zaprosić na jakieś spotkanie. Z przyjemnością przyjmę zaproszenie, bę dzie to dla mnie zaszczyt, przyjemność i element osobistego kontaktu z zakresem działalności, która nie jest mi tak dobrze, jak Pan wie, znana. Ja nie pytam kurtuazyjnie. Proszę zwa żyć, że ten samorząd w bardzo wielu kwestiach próbuje podejmować dość fundamentalne kwe stie dotyczące systemu ochrony zdrowia w Pol sce. Jest nieciekawą zasadą w Polsce, że środo wisko akademickie sporadycznie się wypowia da. Autorytety milczą. Za wyjątkiem trzech, czterech profesorów między tzw. bracią le karską a kadrą naukową jest jakaś przepaść I chyba żadnej ze stron to nie służy. Rzeczywiście ten wymiar działalności, jest mi jakby mniej znany. Ale to nie oznacza, że ja uchylam się od obowiązku uczestnictwa. Mam z oczywistych względów kontakt z Panem Profe sorem Andrzejem Matyją, bo jest naszym pracow nikiem, kolegą z I Katedry Chirurgii Ogólnej. Gdy wybierałem się pierwszy raz na posiedzenie Kon ferencji Rektorów Akademickich Uczelni Me dycznych, jeszcze bez prawa głosu, prof. Matyja zaopatrzył mnie w taki tekst dotyczący stanowi ska samorządu lekarskiego odnośnie kilku kwe stii, m.in. recept na leki refundowane, ogranicze nia odpłatności za pewne procedury onkologicz ne i to było dla mnie novum. Nie udało mi się na tym posiedzeniu zabrać głosu, niemniej był to dla mnie taki sygnał zwrócenia na samorząd uwagi. Będę starał się motywować i mobilizować spo łeczność moich akademickich kolegów, żeby nie pozostawiać Państwa samych. Uważam, że każ da branżowa działalność ma ogromne znaczenie, bo tak naprawdę to są ludzie, którzy siebie rozu mieją i sprawy, o które toczy się spór. Kto nie uprawia danego zawodu, może nie zrozumieć, o co chodzi. Tworzenie działalności samorządo wej, publikowanie opinii, podejmowanie trudnych zagadnień, czasami wręcz drążenie trudnego te matu ma ogromne znaczenie. Najgorsza jest sta gnacja i brak chęci działania. Więc ja ze wszech miar, na tyle ile potrafię, będę starał się nie pozo stawiać Państwa poza uczelnią. Dziękuję za rozmowę Panie Profesorze, przepraszam, poprawiam się, w chwili gdy ukaże się ten tekst, już Panie Rektorze. Rozmawiał: Stefan Ciepły Piotr Laidler, ur w Krakowie; prof. nauk medycznych, biochemik, absolwent Wydzia³u Matematyczno-Fizyczno-Chemicznego UJ (dyplom 1971); odby³ sta e naukowe w USA na Purdue University (10 lat) i University of S. Carolina; asystent, adiunkt, a nastêpnie dyrektor w Instytucie Biochemii Lekarskiej AM i UJ ( ); prodziekan Wydzia³u Lekarskiego CM UJ ds. Nauki i Wspó³pracy Miêdzynarodowej (od 2002), pe³nomocnik rektora w tym e zakresie, przewodnicz¹cy Rady Szko³y Medycznej dla Obcokrajowców; od 2008 profesor zwyczajny na Wydziale Lekarskim UJ; cz³. w³adz Pol. Tow. Biochemicznego. Przedmiotem zainteresowañ naukowych poszukiwanie metod skutecznego leczenia nowotworów, m.in. badania ekspresji oraz charakterystyki funkcjonalnej bia³ek adhezyjnych i szlaków sygnalizacyjnych zaanga- owanych w proces powstawania i rozwoju nowotworów oraz mechanizmów ich funkcjonowania, jak równie ocena mo liwoœci wykorzystania metod biofizycznych (Mikroskopia Si³ Atomowych) do charakteryzowania w³aœciwoœci mechanicznych (elastycznoœæ i adhezja) komórek nowotworowych. Autor i wspó³autor ponad 80 publikacji oraz 150 prezentacji zjazdowych, wspó³autor rozdzia³ów w monografiach, skryptach i podrêcznikach. Prowadzi nauczanie biochemii tak e w j. angielskim w ramach Szko³y Medycznej dla Obcokrajowców (od 1993); wyró niony (w ramach nagród zespo³owych) przez Wydzia³ Nauk Biologicznych PAN (1985) i Ministra Nauki i Szkolnictwa Wy szego (2006); od 2012 prorektor Uniwersytetu Jagielloñskiego ds. Collegium Medicum.

19 19 COLLEGIUM MEDICUM 19 Konsorcjum Wydzia³u Lekarskiego Collegium Medicum UJ oraz Instytutu Farmakologii Polskiej Akademii Nauk otrzyma³o status Krajowego Naukowego Oœrodka Wiod¹cego w medycynie W czwartek, 12 lipca 2012, w obecnoœci prof. Barbary Kudryckiej i premiera Donalda Tuska og³oszona zosta³a lista Krajowych Naukowych Oœrodków Wiod¹cych. Zwyciêskie jednostki naukowe otrzymaj¹ do 10 mln z³ rocznie przez 5 lat na wzmocnienie potencja³u naukowego i badawczego, rozwój kadry naukowej, kreowanie atrakcyjnych warunków pracy badawczej, budowanie silnej i rozpoznawalnej marki, a tak e na wy sze wynagrodzenia naukowców czy zatrudnienie zagranicznych uczonych. Stworzenie Krajowych Naukowych Oœrodków Wiod¹cych stanowi jeden z filarów reformy szkolnictwa wy- szego. Jest to pierwszy program systemowego wspierania najlepszych oœrodków naukowych w Polsce. W Krajowych Naukowych Oœrodkach Wiod¹cych, wokó³ ambitnych projektów i inicjatyw badawczych skupiaæ siê bêd¹ najbardziej utalentowani naukowcy, doktoranci i studenci. Koncentracja w jednym miejscu tak znacz¹cego potencja³u naukowego ma prze³o yæ siê na podejmowanie nowatorskich tematów badawczych, intensywn¹ wspó³pracê miêdzynarodow¹ i budowanie warunków pracy, które pozwol¹ w pe³ni koncentrowaæ siê na pracy naukowej, rozwijaæ talenty i z sukcesami realizowaæ badawcze pasje. W styczniu br. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy szego og³osi³o konkurs, skierowany do uczelni, centrów naukowych utworzonych przez szko³y wy sze, a tak e do konsorcjów naukowych. Warunkami ubiegania siê o nadanie statusu KNOW by³o m.in. prowadzenie badañ naukowych na najwy szym poziomie, posiadanie uprawnieñ do nadawania stopni naukowych, prowadzenie studiów doktoranckich i zapewnianie wysokiej jakoœci kszta³cenia oraz sprecyzowany program rozwoju naukowego na najbli sze lata. W pierwszej edycji konkursu wy³oniono szeœæ jednostek w dziedzinie nauk œcis³ych, nauk medycznych i farmaceutycznych oraz nauk o zdrowiu. Laureatem w dziedzinie medycyny zosta³o konsorcjum Wydzia³u Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielloñskiego oraz Instytutu Farmakologii PAN. Naukowcy z Wydzia³u Lekarskiego CM UJ oraz z Instytutu Farmakologii PAN wspó³pracuj¹ od szeregu lat, a efektem tej wspó³pracy jest 119 prac naukowych opublikowanych w czasopismach miêdzynarodowych o najwy szej renomie. Obszary dzia³alnoœci naukowej obu jednostek tworz¹cych Konsorcjum wzajemnie siê dope³niaj¹. Instytut Farmakologii PAN specjalizuje siê w badaniach z dziedziny neurobiologii w zakresie mechanizmów powstawania uzale nieñ lekowych, patomechanizmów depresji, psychoz i reakcji na stres, mechanizmów dzia³ania leków przeciwdepresyjnych i przeciwpsychotycznych oraz neuroendokrynologii i neuroimmunologii. Wydzia³ Lekarski prezentuje szerokie spektrum badañ biomedycznych z naciskiem po³o onym na badania patogenezy i nowe mo liwoœci terapii schorzeñ uk³adu kr¹ enia, chorób metabolicznych, zaburzeñ immunologicznych i alergii oraz medycyny regeneracyjnej. Obie jednostki prowadz¹ badania podstawowe, przy u yciu zaawansowanych metod in vitro oraz in vivo z u yciem z³o onych modeli zwierzêcych (tak e wielu szczepów zwierz¹t transgenicznych). Ka da z jednostek wnosi do Konsorcjum now¹ jakoœæ: Wydzia³ Lekarski CM UJ mo liwoœæ komplementarnego prowadzenia badañ podstawowych i eksperymentów klinicznych, zaœ Instytut Farmakologii PAN mo liwoœæ projektowania i tworzenia nowych narzêdzi diagnostycznych (np. mikromacierze) oraz projektowania farmakologicznych narzêdzi badawczych (wspomagane komputerowo projektowanie leków, synteza organiczna) i wyznaczanie nowych strategii terapeutycznych.

20 20 20 COLLEGIUM MEDICUM Konsorcjum Naukowe Collegium Medicum UJ i Instytutu Farmakologii PAN zamierza rozwijaæ prowadzone ju badania oraz opracowaæ nowe strategie diagnostyczne i terapeutyczne, a szczególnie zbadaæ i okreœliæ mechanizmy decyduj¹ce o indywidualnej podatnoœci na zachorowanie i na terapiê. Ponadto w obszarze zainteresowañ badawczych konsorcjum znalaz³a siê medycyna odtwórcza, a zw³aszcza badania nad mo liwoœciami regeneracyjnymi koœci twarzoczaszki. Ambitnym celem tego oœrodka naukowego jest rozwijanie wspó³pracy naukowców, zajmuj¹cych siê badaniami podstawowymi i klinicznymi, tak by nadaæ badaniom bardziej interdyscyplinarny charakter. W przysz³oœci konsorcjum zamierza stworzyæ nowoczesny Oœrodek Medycyny Zindywidualizowanej. Konsorcjum Naukowe Collegium Medicum UJ i Instytutu Farmakologii PAN zaplanowa³o specjalne dzia³ania skierowane do m³odych naukowców. S¹ to m.in. szkolenia w technikach laboratoryjnych, warsztaty i wyk³ady prowadzone przez œwiatowych ekspertów oraz studia doktoranckie. Opracowany zostanie specjalny system wsparcia m³odych badaczy, w ramach którego zak³ada siê m.in. finansowanie projektów kierowanych przez m³odych naukowców. Wœród m³odej kadry propagowane bêdzie tak e prowadzenie przez naukowców wspólnych badañ kliniczno-podstawowych, np. praca nad doktoratami, które wymagaj¹ wspó³pracy oœrodków teoretycznych z klinicznymi. M³oda kadra kliniczna bêdzie tak e kszta³cona pod k¹tem mo liwoœci planowania i realizowania badañ podstawowych. W badania prowadzone przez Konsorcjum bêd¹ w³¹czeni studenci medycyny lub nauk pokrewnych. Spoœród najzdolniejszych bêd¹ rekrutowani przyszli kandydaci na studia doktoranckie oraz przyszli pracownicy naukowi. Ewa Klepacz-Zieliñska Kier. Dzia³u Promocji Nauki CM UJ RAPORTY, DIAGNOZY, ANALIZY Żyjemy dłużej, ale jak? Takich badań dotąd w Polsce nie było. Z inicjatywy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2006 roku narodził się projekt badawczy PolSenior, którego zakres dobrze oddaje formalny tytuł: Aspekty medyczne, psycholo giczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Badania przeprowadzono w latach na wyjątkowo reprezentatyw nej próbie blisko sześciu tysięcy osób (5 695), pochodzących tak z miast, jak i wsi, we wszystkich regionach kraju, w wieku ponad 65 lat, w przedziałach wiekowych co 5 lat. Dla ich przeprowadzenia zawiązało się dość niezwykłe konsorcjum kilku instytucji, z pozoru odległych profilem programowym, a to: Między narodowy Instytut Biologii Molekularnej i Ko mórkowej w Warszawie, Śląski Uniwersytet Me dyczny, Akademia Medyczna we Wrocławiu, Po litechnika Śląska, Akademia Wychowania Fizycz nego w Warszawie oraz Collegium Medicum Uni wersytetu Jagiellońskiego. Na czele owej niefor malnej struktury stanął prof. Piotr Błędowski, so cjolog z SGH, przewodniczący Polskiego Towa rzystwa Gerontologicznego. Natomiast Collegium Medicum UJ reprezen towali przede wszystkim prof. Tomasz Grodzic ki, kierownik Katedry Chorób Wewnętrznych i Geriatrii CM UJ oraz dr hab. Anna Skalska z tejże Katedry, bezpośrednio zaangażowana w cały szereg konkretnych badań.