POTRZEBA WSPÓŁUCZESTNICTWA W GOSPODAROWANIU PRZESTRZENIĄ PARKÓW KRAJOBRAZOWYCH

Transkrypt

1 POTRZEBA WSPÓŁUCZESTNICTWA W GOSPODAROWANIU PRZESTRZENIĄ PARKÓW KRAJOBRAZOWYCH

2 W województwie pomorskim utworzono 7 Parków Krajobrazowych. W granicach województwa znajdują się też fragmenty kolejnych dwu parków, mających siedziby na terenie województw sąsiednich. Łączna powierzchnia terenów objętych tą formą ochrony to blisko 168 tys. ha. Stanowi to 8,4% powierzchni województwa. Wstępne projekty i koncepcje powstające w ostatnim 20-leciu dotyczą obszarów o powierzchni blisko 200 tys. ha, z różnych względów zasługujących na objęcie ochroną krajobrazu Jednak od powołania najmłodszego z parków Zaborskiego Parku Krajobrazowego upłynęło ponad 20 lat. Żaden nowy park w tym czasie nie powstał Dlaczego?...

3 Oto administracja publiczna, której organy i przedstawiciele uczestniczą w procesach decyzyjnych dotyczących zagospodarowania przestrzeni Parków Krajobrazowych: Samorząd Województwa, Pomorski Zespół Parków Krajobrazowych, miasta i gminy ; Ponadto: W zakresie ochrony środowiska i zdrowia: Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej, organy Nadzoru Górniczego, Inspekcji Sanitarnej, Lasy Państwowe, Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, Wojewódzki Zarząd Melioracji Wodnych, W zakresie ochrony dóbr kultury: Wojewódzki Konserwator Zabytków; W zakresie transportu, energetyki i gospodarki komunalnej: Polskie Koleje Państwowe SA, Dyrekcja Generalna Dróg i Autostrad, Zarządy Dróg Wojewódzkich i Powiatowych, Koncern Energa SA, Okręgowy Zakład Gazowniczy i jego Oddziały, Przedsiębiorstwa i zakłady gospodarki komunalnej; W zakresie bezpieczeństwa Państwa i obronności: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Wojewódzki Sztab Wojskowy, Państwowa Straż Pożarna, Policja, Straż Graniczna; Oraz: władające znacznej wartości mieniem Skarbu Państwa: Agencja Mienia Wojskowego, Agencja Nieruchomości Rolnych SP;

4 Uczestniczącym w procesie zagospodarowania agendom Państwa przysługują głównie funkcje nadzorcze i kontrolne, wynikające z przepisów prawa. Na władzach samorządowych ciążą zaś przede wszystkim obowiązki: zachowania dobrego stanu środowiska i przyrody (w tym krajobrazu), zapewnienia dobrobytu mieszkańcom, stworzenia przedsiębiorcom warunków do prowadzenia działalności

5 Realizuje się to w warunkach niestabilnego i koślawego prawa, które zamiast rozwijać się i udoskonalać, staje się karykaturą. Mnożącym się nakazom i obowiązkom, nie tylko, że nie towarzyszą środki na ich wykonywanie są wręcz odbierane, jak możliwość współfinansowania przez Państwo planów zagospodarowania przestrzennego obszarów chronionych Prawo nie zmienia się na lepsze i trudno mieć na to nadzieję Jego wykonawcy coraz mniej z niego rozumieją, wzmagają więc sankcje i mnożą zakazy

6 Starając się wypełniać liczne powinności, władze samorządowe zamiast zapobiegać potencjalnym konfliktom, nierzadko same je generują Jedną z głównych przyczyn jest wykonywanie zagospodarowania przestrzennego, które dawno przestało być zadaniem publicznym Przynajmniej tak jest w przeważającej części gmin wiejskich

7 Zamiast rozwojowi zrównoważonemu planowanie miejscowe służy dziś najczęściej rozwojowi inwestora, który płaci za plan lub decyzję ; Wizerunku Parku w oczach samorządowców nie poprawia też nadgorliwość funkcjonariuszy ochrony przyrody i amatorów ekologów, często agresywnych dyletantów.

8 Park Krajobrazowy, gdzie obowiązują nie zawsze zrozumiałe reżimy ochronne, a każda decyzja inwestycyjna podlega rygorowi zewnętrznego uzgodnienia, traktowany jest więc jako narzucona uciążliwość. Jak zmienić ten niekorzystny obraz? Co zrobić, by powstawały nowe parki, a istniejące chronić naprawdę, nie tylko na papierze?

9 Może oswoić Park? Adoptować i pokochać to niechciane dziecko? Korzystając z możliwości, jaką daje tworzenie komunalnych związków celowych, zawiązać stowarzyszenia gmin gospodarujących w parkach krajobrazowych (oczywiście w każdym oddzielnie).

10 Związek gmin staje się dla nadgorliwych urzędników poważnym partnerem, z którym trzeba się liczyć Związek gmin zyskuje bezsprzeczne prawo do delegowania przedstawicieli do Rady Parku (Zespołu Parków), zyskuje wpływ na zarządzanie Parkiem

11 Związek gmin może ubiegać się o dotacje na realizację celów statutowych sporządzenie planów miejscowych, infrastrukturę ochrony środowiska, zagospodarowanie parkowych przestrzeni, badania naukowe Dzięki tym realnym, nie deklaratywnym korzyściom, wynikającym z współwłądania, może się Park stać atrakcyjnym nie tylko dla turystów, lecz także jego gospodarzy. Może zaczną powstawać nowe Parki?

12 Na Konferencji UNCED Szczyt Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 r. po raz pierwszy zdefiniowano pojęcie Zintegrowanego Zarządzania Obszarami Przybrzeżnymi. Od tego czasu różnym aspektom ZZOP poświęcono w całości lub częściowo - dokumenty organizacji współpracy międzynarodowej, a pośród nich: Zalecenie Rady OECD w sprawie Zintegrowanego Zarządzania Obszarami Przybrzeżnymi z 1992 r. Rezolucje Rady Europy: z dnia 25 lutego 1992 o przyszłej polityce Wspólnoty w stosunku do obszarów przybrzeżnych oraz z dnia 6 maja 1994 o strategii Wspólnoty w odniesieniu do zintegrowanego zarządzania obszarami przybrzeżnymi; Wspólne rekomendacje Konferencji Ministrów Rozwoju i Planowania Przestrzennego Obszaru Bałtyckiego dla planowania przestrzennego w strefie brzegowej w obszarze Bałtyckim z dnia 22 października 1996; Liczne Zalecenia Komisji Helsińskiej (Komisja Ochrony Środowiska Morskiego Morza Bałtyckiego) a wśród nich nr: 15/1 z dnia 08 marca 1994, 15/5 (10 marca 1994), 16/3 (15 marca 1995), 17/3 (12 marca 1996), 21/3 (20 marca 2000), 24/10 z 25 czerwca 2003;

13 Zintegrowane Zarządzanie to ciągły proces zmierzający do: Trwałego, harmonijnego rozwoju obszaru, którego źródłem jest wykorzystanie jego naturalnych predyspozycji, w tym położenia i potencjału społecznego, a także walorów i zasobów środowiska naturalnego oraz dziedzictwa kulturowego, przy zachowaniu tych wartości dla przyszłych pokoleń. Odbywający się w warunkach: Godzenia konfliktów między potrzebami wynikającymi z oczekiwań społecznych i działalności gospodarczej a ochroną zasobów zagwarantowaną przepisami prawa, poprzez upowszechnienie dialogu i współpracy między różnymi podmiotami uczestniczącymi w przygotowaniu i podejmowaniu decyzji oraz ich adresatami; Wykorzystujący: Stale gromadzone i aktualizowane informacje, składające się na rzetelną wiedzę o społeczeństwie, środowisku i gospodarce; Czy ta definicja nie mogłaby być z powodzeniem zastosowana do obszaru Parku Krajobrazowego?

14 W latach prowadzone były prace nad Strategią Zintegrowanego Zarządzania Obszarami Przybrzeżnymi Województwa Pomorskiego W ramach projektu w Wojewódzkim Biurze Planowania Przestrzennego powstał ekspercki projekt dokumentu pn.: Możliwości wdrażania ZZOP w województwie pomorskim.. Definitywne sformułowanie celów oraz czuwanie nad ich realizacją miało zostać zgodnie z zapisami Rekomendacji Parlamentu Europejskiego - powierzone Grupie koordynacyjnej ZZOP. Nie uzyskano jednak porozumienia co do jej składu i sposobu powoływania. Podstawową trudność stanowi brak umocowania prawnego takiego organu;

15 W ramach projektu eksperckiego sformułowano propozycje: Warunków wdrażania ZZOP, stanowiącą jednocześnie rekomendacje do zmian prawnych nieraz daleko idących Procedur i zasad Działań możliwych do podjęcia na szczeblu regionalnym; Większość spośród tych propozycji z powodzeniem może być zastosowana do gospodarowania w Parkach Krajobrazowych:

16 A wśród nich: Podejmowanie decyzji o zagospodarowaniu terenów położonych w obszarze ( ) winno następować wyłącznie w trybie właściwym dla sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Ponieważ upowszechniła się praktyka sporządzania i zmiany planów miejscowych na doraźne zapotrzebowanie zgłaszane przez inwestorów / właścicieli nieruchomości, zaleca się, aby miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego sporządzono dla całego obszaru w jednoznacznie zakreślonym okresie czasu. Zmiana tych planów mogłaby nastąpić wyłącznie w trybie okresowej aktualizacji a doraźnie - po zaistnieniu przesłanek ważnego interesu publicznego.

17 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ