biuletyn makroekonomiczny

Transkrypt

1 Centrum Skarbu i Relacji Biznesowych biuletyn makroekonomiczny NUMER 10/ PAŹDZIERNIKA 2016 ROKU ,0 0,0-2,0-4,0-6,0-8,0-10,0-12,0-14,0 Źródło: IHS Markit, GUS w tym numerze: Indeks PMI dla przemysłu w Polsce Produkcja przemysłowa oraz nowe zamówienia w przemyśle VIII X XII II IV VI VIII X XII II IV VI VIII Produkcja sprzedana przemysłu ogółem (r/r) Nowe zamówienia w przemyśle (r/r) Inflacja w Polsce i jej najważniejsze determinanty VIII X XII II IV VI VIII X XII II IV VI VIII Wskaźniki CPI (prawa oś) żywność użytkowanie mieszkania transport odzież i obuwie Przegląd makroekonomiczny Polski 1 Przegląd makroekonomiczny świata 2 Rynek depozytowy w Polsce 3 Rynek walutowy 4 Rynek międzybankowy 4 Rynek długu 4 Rynek akcji 4 Wybrane wskaźniki makroekonomiczne 5 0,0-0,5-1,0-1,5-2,0 przegląd makroekonomiczny Polski We wrześniu 2016 r. odczyt indeksu PMI dla polskiego sektora przemysłowego ponownie uległ poprawie, rosnąc z 51,5 pkt. do 52,2 pkt. Oznacza to, że uwarunkowania gospodarcze w polskim sektorze przemysłowym poprawiły się po pogorszeniu zaobserwowanym na początku trzeciego kwartału. Tempo wzrostu wielkości produkcji oraz liczby nowych zamówień było najszybsze od marca, głównie dzięki wzmożonemu napływowi kontraktów eksportowych. Spadł poziom zaległości produkcyjnych, a także zapasów pozycji zakupionych i wyrobów gotowych. Niepokoić może za to fakt, że liczba nowych miejsc pracy wzrosła najwolniej od dwóch lat, i to pomimo zwiększonej aktywności przedsiębiorstw. W komunikacie prasowym IHS Markit zaznaczono, że we wrześniu warunki w polskim sektorze przemysłowym były najlepsze od sześciu miesięcy. Ożywienie zaobserwowane w ciągu ostatnich dwóch miesięcy badań potwierdziły również dane dotyczące produkcji przemysłowej. Biorąc to pod uwagę, prognozy IHS Markit na bieżący rok wciąż przewidują wzrost zarówno wielkości produkcji, jak i PKB, o 3,4%. Według GUS, w sierpniu 2016 r. produkcja sprzedana przemysłu wzrosła o 7,5% r/r, w ujęciu miesięcznym produkcja wzrosła o 3,3%. W cenach stałych, po wyeliminowaniu wpływu czynników o charakterze sezonowym, produkcja przemysłowa okazała się o 5,1% wyższa niż przed rokiem i o 2,1% wyższa niż przed miesiącem. W stosunku do sierpnia 2015 r. niewyrównany sezonowo wzrost produkcji sprzedanej odnotowano w dwudziestu sześciu działach przemysłu. Spadek produkcji nastąpił w ośmiu działach. Natomiast produkcja budowlano-montażowa wyrównana sezonowo w ujęciu rocznym kolejny raz z rzędu okazała się znacznie niższa. Tym razem spadła ona aż o 20,3%, malejąc zarazem o 5,5% w ujęciu miesięcznym. Tak jak w poprzednich miesiącach, w skali roku spadek produkcji budowlanej zaobserwowano we wszystkich działach. Znacznej poprawie uległa w sierpniu sprzedaż detaliczna. Odnotowano jej wzrost w cenach stałych w ujęciu rocznym o 7,8% (wobec 4,4% przed miesiącem). W porównaniu z lipcem 2016 r. sprzedaż wzrosła o 1,4%. W okresie od stycznia do sierpnia 2016 r. wzrost sprzedaży detalicznej w skali roku wyniósł 5,2% (wobec 3,5% w analogicznym okresie 2015 r.). W skali roku obserwowano wzrost sprzedaży we wszystkich grupach. Według GUS w zakresie danych dotyczących wymiany handlowej z zagranicą, w okresie od stycznia do lipca 2016 r. eksport w cenach bieżących wyniósł 455,34 mld zł, a import 436,50 mld zł. Dodatnie saldo osiągnęło 18,84 mld zł wobec 7,16 mld zł nadwyżki w okresie od stycznia do lipca 2015 r. W porównaniu z analogicznym okresem 2015 r. eksport zwiększył się o 5,6%, a import o 3,0%. Po siedmiu miesiącach 2016 r. wśród głównych partnerów handlowych Polski odnotowano wzrost eksportu do wszystkich krajów z pierwszej dziesiątki, a importu z Belgii, Chin, ze Stanów Zjednoczonych, z Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Czech i Holandii. Spadek importu odnotowano w wymianie z Rosją i Włochami. Miesięczne dane NBP wskazały na wyhamowanie poprawy w handlu zagranicznym. Zgodnie z nimi, saldo wymiany towarowej w lipcu okazało się ujemne, wynosząc -1,38 mld zł wobec 1,78 mld zł w czerwcu. Eksport wyniósł 59,44 mld zł i wzrósł tylko o 0,8% r/r, spadając o 11,3% m/m. Natomiast import osiągnął 60,81 mld zł, malejąc o 1,9% r/r i o 6,7% m/m. Na osłabienie importu i eksportu pewien wpływ wywarły wakacyjne przestoje w branży motoryzacyjnej w Polsce i za granicą. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformowało, że stopa

2 bezrobocia rejestrowanego we wrześniu 2016 r. wyniosła 8,4% w porównaniu z 9,7% we wrześniu ubiegłego roku. Stopa bezrobocia okazała się najniższa od czerwca 1991 r. Liczba bezrobotnych na koniec września wyniosła 1,3 mln osób i w porównaniu do sierpnia spadła o 21,2 tys. osób. Pracodawcy zgłosili do urzędów pracy 137,1 tys. ofert wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej (+7,2% r/r). Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w sierpniu wyniosło 5.760,7 tys. osób i w stosunku do lipca nie zmieniło się, natomiast w stosunku rocznym było wyższe o 3,1% r/r. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 4.212,6 zł i wzrosło o 4,7% r/r. Według danych GUS ceny towarów i usług konsumpcyjnych we wrześniu 2016 r. spadły o 0,5% r/r i nie zmieniły się w ujęciu miesięcznym. Największy wpływ na wskaźnik ogółem miały wyższe ceny transportu (o 1,1%), odzieży i obuwia (o 0,9%) i mieszkania (o 0,1%), które podwyższyły wskaźnik odpowiednio o 0,09 p.p., 0,05 p.p. i 0,03 p.p. Niższe ceny związane z rekreacją i kulturą (o 1,4%), zdrowiem (o 0,9%) i żywnością (o 0,2%) obniżyły ten wskaźnik odpowiednio o 0,09 p.p. i o 0,05 p.p. Na październikowym posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej zdecydowano o pozostawieniu podstawowych stóp procentowych bez zmian. Podstawowa stopa procentowa NBP nadal wynosi 1,50%. Podobnie jak podczas poprzednich posiedzeń, Rada podtrzymała ocenę, że w świetle dostępnych danych i prognoz obecny poziom stóp procentowych sprzyja utrzymaniu polskiej gospodarki na ścieżce zrównoważonego wzrostu oraz pozwala zachować równowagę makroekonomiczną. Podczas konferencji, która odbyła się po posiedzeniu Rady, Prezes NBP A. Glapiński podkreślił, że tempo wzrostu PKB w 2017 r. będzie wyższe od tegorocznego i zbliży się do 4%. W tej sytuacji nie ma powodów do dyskusji nad obniżką podstawowych stóp procentowych NBP, ponieważ gospodarka jest rosnąca i będzie bardziej rosnąca. Prezes NBP podkreślił również, iż ma nadzieję, że rada zacznie podnosić stopę referencyjną od początku 2018 r., ponieważ STR. 2 w przyszłym roku nie będzie podstawy do podwyżek stóp. Z dniem 13 października br. Premier Beata Szydło powołała Marka Chrzanowskiego, byłego członka RPP, na stanowisko Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego. Paweł Szałamacha złożył rezygnację z funkcji ministra finansów stwierdzając, że wydarzenia przybrały obrót niekoniecznie wskazujący na możliwość kontynuowania jego misji. Jego zadania przejął M. Morawiecki, który został powołany na stanowisko wicepremiera oraz ministra rozwoju i finansów, a dodatkowo będzie przewodniczącym nowo powołanego Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. Wicepremierowi będzie odtąd podlegać 14 wiceministrów i ok. 64 tys. urzędników. Priorytetem działań M. Morawieckiego będzie realizacja planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju. Dymisja P. Szałamachy może jednak w dłuższym okresie wzbudzić wątpliwości inwestorów o skuteczność działań mających na celu uszczelnienie systemu podatkowego i utrzymanie deficytu sektora finansów publicznych poniżej 3% PKB. Na wrześniowym posiedzeniu Federalnego Komitetu Otwartego Rynku zdecydowano o pozostawieniu stopy funduszy federalnych bez zmian, w przedziale 0,25 0,50%. W komunikacie wydanym po posiedzeniu stwierdzono, że argumenty za podwyżką uległy wzmocnieniu, ale sprawa nie została przesądzona. W tej sytuacji większość członków Komitetu postanowiła poczekać na kolejne dowody potwierdzające poprawę kondycji rynku pracy i powrót inflacji do celu banku centralnego (2%). Oceniając stan gospodarki, Komitet podkreślił przyspieszenie wzrostu gospodarczego i dalszą poprawę na rynku pracy. Dostrzeżono rosnącą konsumpcję oraz słabość inwestycji. W odróżnieniu od komunikatu wydanego po poprzednim posieprzegląd makroekonomiczny świata We wrześniowym przeglądzie sytuacji makroekonomicznej Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju stwierdzono, że światowa gospodarka w tym roku będzie rosła wolniej niż w 2015 r., a w 2017 r. nastąpi tylko skromne przyspieszenie wzrostu gospodarczego. Według najnowszej prognozy OECD, produkt krajowy brutto w Stanach Zjednoczonych ma wzrosnąć o 1,4% w 2016 r. i o 2,1% w 2017 r. W strefie euro wzrost ten ma wynieść 1,5% w 2016 r. i 1,4% w 2017 r. Zgodnie z ostatecznym odczytem Biura Analiz Ekonomicznych, w II kwartale 2016 r. amerykański PKB wzrósł w ujęciu annualizowanym o 1,4% wobec 0,8% w I kwartale 2016 r. Pomimo rewizji wzrost w Stanach Zjednoczonych pozostał słaby, a jedynym silnym jego filarem okazały się wydatki konsumpcyjne. Oceny koniunktury formułowane przez amerykańskie przedsiębiorstwa po pogorszeniu zaobserwowanym w sierpniu poprawiły się. We wrześniu indeks menedżerów logistyki ISM dla sektora przemysłowego wzrósł z 49,4 pkt. miesiąc wcześniej do 51,5 pkt. Na wzrost indeksu wpłynęła silna poprawa subindeksów nowych zamówień i produkcji. Poprawił się również subindeks dotyczący zatrudnienia, choć pozostał na poziomie 49,7 pkt., poniżej granicznego poziomu 50 pkt. Poprawiła się też koniunktura w sektorze usług. Indeks ISM dla tego sektora we wrześniu wzrósł do 57,1 pkt. z 51,4 pkt. w lipcu. Bardzo silnie wzrosły wszystkie główne komponenty indeksu, dotyczące produkcji, nowych zamówień i zatrudnienia. We wrześniu wzrost zatrudnienia w amerykańskim sektorze prywatnym okazał się umiarkowanie pozytywny. Liczba miejsc pracy w sektorach pozarolniczych wzrosła o 156 tys. Stopa bezrobocia wzrosła do 5,0% z 4,9% w sierpniu. dzeniu stwierdzono jednak, że krótkoterminowe ryzyka dla gospodarki amerykańskiej są zrównoważone. Na konferencji prasowej po posiedzeniu Komitetu J. Yellen powiedziała, że zdecydowano się, aby poczekać z normalizacją polityki pieniężnej na kolejne dowody dalszej poprawy sytuacji. Wraz z komunikatem Komitetu opublikowano także najnowsze prognozy makroekonomiczne, w których zakłada się podwyżkę stopy funduszy federalnych o 25 p.b Indeks PMI dla przemysłu Strefa euro USA (ISM) Niemcy Chiny Źródło: IHS Markit

3 STR. 3 w 2016 r. Mediana przewidywań członków Komitetu na koniec 2017 r. spadła do 1 1,25% z 1,5 1,75%, a na koniec 2018 r. zmniejszyła się do 1,75 2,0% z 2,25 2,5%. Jednocześnie obniżone zostały prognozy wzrostu PKB Stanów Zjednoczonych na 2016 r. do 1,8% z 2,0% spodziewanych w czerwcu. Indeks menedżerów logistyki PMI dla sektora przemysłowego strefy euro we wrześniu osiągnął 52,6 pkt., powracając niemal do poziomu obserwowanego w czerwcu (52,8 pkt.). Poprawie uległy wszystkie główne komponenty indeksu, dotyczące produkcji, nowych zamówień (w tym zamówień eksportowych), a także zatrudnienia. Szczególnie silnie wzrosły jednak nowe zamówienia zagraniczne, których liczba zwiększyła się w tempie najszybszym od kwietnia 2014 r. Dzięki temu średnia indeksu za III kwartał była nieznacznie wyższa od średniej za II kwartał 2016 r. (52,1 pkt. wobec 52,0 pkt.). Wzrost indeksu PMI był możliwy głównie dzięki poprawie uwarunkowań gospodarczych w niemieckim sektorze przemysłowym. Indeks PMI dla tego sektora okazał się najwyższy od 3 miesięcy i wyniósł 54,3 pkt. Poprawiły się również odczyty dla sektora przemysłowego w Austrii i Hiszpanii. Indeks dla włoskiego sektora przemysłowego ponownie przekroczył granicę 50 pkt., a indeks dla sektora francuskiego zbliżył się do tego poziomu, osiągając zarazem wartość najwyższą od 7 miesięcy (49,7 pkt.). Lepsze odczyty dotyczące koniunktury znalazły sobie również potwierdzenie w twardych danych. Produkcja sprzedana przemysłu wzrosła w sierpniu w strefie euro o 1,8% r/r oraz 1,6% m/m, co było odczytem także powyżej oczekiwań. Sytuacja na rynku pracy w strefie euro od miesięcy jest stabilna. Stopa bezrobocia po uwzględnieniu czynników sezonowych pozostała w sierpniu na poziomie obserwowanym w ostatnich miesiącach i wyniosła 10,1% (wobec 10,7% w sierpniu 2015 r.). Sprzedaż detaliczna w strefie euro w sierpniu spadła o 0,1% m/m, rosnąc o 0,6% r/r (wobec wzrostu o 0,3% m/m i o 1,8% r/r w lipcu). Szacunek inflacji mierzonej wskaźnikiem HICP zauważalnie wzrósł z 0,2% r/r w sierpniu do 0,4% r/r we wrześniu i osiągnął poziom najwyższy od października 2014 r. Z zapisków dyskusji po wrześniowym posiedzeniu Rady Prezesów EBC wynika, że nie dyskutowano na nim skrócenia czasu realizacji programu ilościowego łagodzenia polityki pieniężnej. Dyskutanci podkreślili za to determinację w doprowadzeniu do powrotu inflacji do celu inflacyjnego, wynoszącego 2,0%, bez nadmiernych opóźnień i przy użyciu wszelkich dostępnych instrumentów. Zdaniem członków Rady Prezesów EBC, gospodarka strefy euro wymaga dalszego stymulowania, ponieważ wciąż nie widać szybszego wzrostu cen. Takie stanowisko sugerowałoby wręcz wydłużenie lub rozszerzenie realizowanego obecnie programu skupu aktywów, bez możliwości jego ograniczenia, co było przedmiotem spekulacji inwestorów na początku października. 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% -0,50% -1,00% -1,50% Podstawowe stopy procentowe 0,50% 0,00% 0,25% -0,25% -1,25% 1,50% FED EBC Bank Anglii NBS NBP Źródło: banki centralne rynek depozytowy w Polsce Według danych NBP zobowiązania banków wobec gospodarstw domowych na koniec sierpnia 2016 roku wzrosły zaledwie o 621 mln zł (0,09%) w porównaniu z poprzednim miesiącem kształtując się na poziomie mln zł. Stan depozytów terminowych złożonych w bankach zmniejszył się w sierpniu aż o mln zł w stosunku do lipca, natomiast stan na rachunkach wzrósł o mln zł w porównaniu z ubiegłym miesiącem. Według badań nt. wybranych aspektów oszczędzania w polskim społeczeństwie przeprowadzonych na zlecenie ZBP przez TNS Polska 35% ankietowanych zadeklarowało, że nie jest w stanie zaoszczędzić miesięcznie żadnej kwoty (42% w roku ubiegłym). Z pozostałych 65% mieszkańców Polski około 36% oszczędza na czarną godzinę, 29% z myślą o dobrach trwałego użytku, 41% na swoje przyjemności, a zaledwie 4% na zakup mieszkania bądź domu. Jeśli chodzi o perspektywę wydania zgromadzonych pieniędzy to aż 57% badanych się nad tym nie zastanawia, 24% zamierza to zrobić w przeciągu najbliższego roku, a jedynie 2% w perspektywie od 10 lat i więcej. Badanie pokazało także, że Polakom wciąż brakuje wiedzy na temat możliwych sposobów oszczędzania. Prawie 25% za preferowaną formę oszczędzania uznaje odkładanie gotówki, 20% ROR, a 17% nie potrafi odnieść się do możliwości oszczędzania środków. W badaniu wzięło udział respondentów powyżej 15 lat. Na rynku depozytowym na przestrzeni ostatniego miesiąca obserwowano niewielkie zmiany oprocentowania. I tak z początkiem września oprocentowanie depozytów 1-miesięcznych ukształtowało się na poziomie 1,04% (spadek o 0,02 p.p. m/m), a 3-miesięcznych na poziomie 1,69% (spadek o 0,03 p.p. m/m). W przypadku lokat półrocznych i rocznych ich średnie oprocentowanie wyniosło kolejno 1,44% (spadek o 0,02 p.p. m/m) i 1,54% (spadek o 0,01 p.p. m/m). Średnie oprocentowanie lokat dwuletnich równe było z kolei 1,66% (bez zmian m/m), natomiast oprocentowanie rachunków oszczędnościowych ukształtowało się na poziomie 1,66% (spadek o 0,04 p.p. m/m). depozyt 24M depozyt 12M depozyt 6M depozyt 3M depozyt 1M konto oszczędnościowe Średnie oprocentowanie depozytów w bankach 0,00% 0,50% 1,00% 1,50% 2,00% październik wrzesień Źródło: strony internetowe banków

4 EUR/PLN STR. 4 rynek walutowy We wrześniu w skali miesiąca złoty umocnił się o 1,49% w stosunku do euro i o 2,20% w stosunku do dolara amerykańskiego. Eurodolar kontynuuje konsolidację, która trwa w pewnym sensie od początku sierpnia, a na pewno, jeśli chodzi o obecny zakres, od końcówki owego miesiąca. Zakres to około 1,1125-1,1238. W dalszym ciągu panuje ogólne przekonanie, że jeśli Federalny Komitet Otwartego Rynku podwyższy stopy procentowe to nastąpi to w grudniu br. Komitet sądzi, że kwestia podwyżki stopy funduszy federalnych uległa wzmocnieniu, ale nie została przesądzona to chyba kluczowa fraza wrześniowego komunikatu FOMC. Kierownictwo FED chce zaczekać na kolejne dowody potwierdzające poprawę kondycji rynku pracy i powrót inflacji do 2%. Większość członków FOMC (zarówno tych mających prawo głosu jak i niegłosujących) widziałoby stopy nie niższe niż 1,125% na koniec 2017 roku (środek przedziału 1,00-1,25%). Oznaczałoby to zaledwie dwie podwyżki w przyszłym roku (i jedną w 2016 r.). Na początku września agencja Moody's nie zmieniła ratingu kredytowego Polski pozostawiając również negatywną perspektywę. Decyzja była jak najbardziej pozytywna, choć groźba obniżenia wiarygodności kredytowej naszego kraju wciąż pozostaje, chociażby w przyszłym roku. Na koniec września za euro płacono 4,2939 zł, a za dolara amerykańskiego 3,8217 zł. rynek międzybankowy We wrześniu na rynku międzybankowym poziom kwotowań na dłuższych terminach pozostał niezmieniony. Trzymiesięczny WIBID 30 września podobnie jak na koniec sierpnia, kształtował się na poziomie 1,51%. Natomiast WIBOR odpowiednio 1,71%. Niższe oczekiwania dotyczące tempa wzrostu polskiej gospodarki sprawiły, że obecnie ekonomiści spodziewają się pierwszej podwyżki stóp procentowych przez RPP dopiero w pierwszym kwartale 2018 roku. rynek długu We wrześniu w stosunku do końca sierpnia krzywa przesunęła się w górę na całej długości od 5 do 20 p.b. Minister Finansów na przetargu zaoferował obligacje o stałym oprocentowaniu: krótkoterminowe OK1018 oraz długoterminowe (DS nowy benchmark 10Y) o łącznej wartości 3-6 mld zł. Popyt przekroczył podaż i w nieco większym stopniu skoncentrował się na obligacjach długoterminowych, stąd też Min. Finansów sprzedał obligacje 10-letnie za około 4 mld zł, natomiast 2-letnie za około 2 mld zł. Min. Finansów wykorzystał stosunkowo duży popyt przy cenach zbliżonych do rynku wtórnego i zaoferował aukcję dodatkową, na której sprzedał wszystkie oferowane obligacje krótkoterminowe (za 500 mln zł). Niestety na obligacjach długoterminowych rynek nie wytrzymał podaży (sprzedano 320 mln zł z oferowanych 700 mln zł) co zaowocowało wzrostami rentowności na rynku wtórnym. Rentowności przekroczyły poziom 3% czyli poziom ostatni raz widziany w czerwcu b.r.. Potrzeby pożyczkowe zostały sfinansowane w 91%, na koniec września 2016 r. średnia zapadalność długu krajowego wzrosła do 4,39 (4,27 na koniec 2015 r.), a długu ogółem wzrosła do 5,24 (5,22 na koniec 2015 r.). Wrzesień nie przyniósł żadnych zmian w polityce monetarnej głównych banków centralnych. FED po raz kolejny nie zdecydował się na podwyżkę stóp procentowych. Z kolei EBC nie zmienił stóp procentowych, ale też nie zadeklarował przedłużenia terminu skupu aktywów. Na koniec września 2016 rentowność obligacji dla 2-letnich kształtowała się na poziomie 1,726% (sierpień 1,621%), obligacji 5-letnich 2,325% (sierpień 2,154%), obligacji 10-letnich 2,912% (sierpień 2,76%). rynek akcji Główny indeks warszawskiej giełdy (WIG) we wrześniu spadł o 1,77% m/m, w stosunku do września ub.r. odnotowano spadek o 5,50%. Na ostatniej sesji wartość indeksu WIG osiągnęła ,94 pkt., miesięczne minimum wyniosło ,18 pkt., maksimum wyniosło ,28 pkt. 4,3700 4,3600 4,3500 4,3400 4,3300 4,3200 4,3100 4,3000 4,2900 4,2800 4,2700 1,65 1,60 1,55 1,50 1,45 1,40 3,25 3,05 2,85 2,65 2,45 2,25 2,05 1,85 1,65 1,45 1,25 Kształtowanie się kursów walutowych 3,8200 3,8000 EUR/PLN USD/PLN Kształtowanie się stawek WIBID 3,9200 3,9000 3,8800 3,8600 3,8400 1M 3M 6M 12M Rentowność obligacji skarbowych USD/PLN PL2YT PL5YT PL10YT PL15YT Źródło: Reuters

5 WIG WIG20 STR. 5 Wartość obrotów akcjami na rynku kasowym wyniosła 16,49 mld zł wobec 15,42 mld zł w miesiącu sierpniu b.r. i wobec 16,97 mld zł w wrześniu ub.r. Na rynku kontraktów terminowych obroty wyniosły 19,31 mld zł wobec 10,87 mld zł w miesiącu sierpniu b.r. i wobec 23,83 mld zł we wrześniu ub.r. We wrześniu całkowita kapitalizacja 484 notowanych spółek wyniosła 948,56 mld zł (w sierpniu b.r. notowano 482 spółki o kapitalizacji: 991,27 mld zł, a we wrześniu ub.r. notowano 476 spółki o kapitalizacji: 1 124,55 mld zł). Na koniec miesiąca średnia wartość podstawowych wskaźników giełdowych wyniosła: C/Z: 17,3 (w sierpniu b.r.: 18,1), C/WK: 0,79 (0,82), a stopa dywidendy: 3,7 (3,8). Notowania WIG i WIG20 we wrześniu 2016 zanotowały spadki niestety zdecydowanie głębsze od rynków globalnych. We wrześniu miało miejsce rozliczenie kontraktów terminowych (trzeci piątek miesiąca) co widać po wzroście obrotów na rynku terminowym. Głównym tematem na rynkach globalnych są wybory prezydenckie w USA. Ewentualna wygrana Trumpa jest przez rynki oceniana negatywnie. Wybory odbędą się 8 listopada 2016 roku do ogłoszenia oficjalnych wyników wyborów rynki uważnie będą obserwować sondaże przedwyborcze. Po wyborach na pierwszy plan powinien wrócić temat Brexitu Indeks WIG oraz WIG WIG WIG Źródło: Reuters wybrane wskaźniki makroekonomiczne Dynamika Produktu Krajowego Brutto (%) x x * dane skorygowane ** wzrost PKB za cały rok X 15 XI 15 XII 15 I 16 II 16 III 16 IV 16 V 16 VI 16 VII 16 VIII 16 IX 16 3,6** 4,3 x x 3,0 x x 3,1 x x b.d. Inflacja miesięczna (%) 0,1-0,1-0,2-0,5-0,1 0,1 0,3 0,1 0,2-0,3-0,2 0,0 Inflacja roczna (%) -0,7-0,6-0,5-0,9-0,8-0,9-1,1-0,9-0,8-0,9-0,8-0,5 Wynik budżetu państwa (w mln zł) b.d. Dług publiczny (w mln zł) x x x x x x x x b.d. Deficyt obrotów bieżących (w mln euro) * b.d. b.d. Produkcja sprzedana przemysłu (dynamika roczna w 102,4 107,8 106,7 101,4 106,7 100,7 106,0 103,2 106,0 96,6 107,5 b.d. %) Średnie wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw b.d. ogółem brutto Stopa bezrobocia wg GUS (%) 9,6 9,6 9,8 10,3 10,3 10,0 9,5 9,1 8,8 8,6 8,5 b.d. Stopa operacji otwartego rynku (%) 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 WIBOR 3M (%) 1,73 1,73 1,72 1,70 1,68 1,67 1,67 1,68 1,71 1,71 1,71 1,71 WIBOR 6M (%) 1,80 1,80 1,77 1,75 1,74 1,74 1,74 1,74 1,79 1,79 1,79 1,79 Średni kurs USD w NBP na ostatni dzień miesiąca 3,8748 4,0304 3,9011 4,0723 3,9935 3,7590 3,8738 3,9369 3,9803 3,9364 3,9082 3,8558 Średni kurs EUR w NBP na ostatni dzień miesiąca 4,2652 4,2639 4,2615 4,4405 4,3589 4,2684 4,4078 4,3820 4,4255 4,3684 4,3555 4,3120 Tel.: (061) Faks: (061) ewa.masztalerz@sgb.pl Niniejszy materiał jest materiałem informacyjnym do użytku odbiorcy. Nie może on być uznany za rekomendację do podejmowania jakichkolwiek decyzji inwestycyjnych. Opinie i prognozy przedstawione w dokumencie są wyrazem niezależnych poglądów autorów publikacji.