Agencja Zbierania Informacji & Strefa 13. Choroby człowieka

Transkrypt

1 Choroby człowieka Alergologia to gałąź medycyny która zajmuje się rozpoznawaniem i leczeniem chorób alergicznych (alergia to nadwrażliwość, uczulenie najczęściej na zwierzęta, jad owadów, leki, produkty spożywcze, pyłki roślin i zarodniki pleśni). Lista chorób i definicji medycznych: Alergiczny nieżyt nosa Alergolodzy Astma atopowa Astma oskrzelowa Immunoterapia Alergenami nazywamy środki, mogące wywołać reakcje alergiczne. Układ odpornościowy ma za zadanie ochraniać nasz organizm przed próbami ataku ze strony niebezpiecznych drobnoustrojów, oraz innymi zagrażającymi obcymi substancjami. Niestety nadal nie jest dla lekarzy jasne, co może spowodować alergie. Wysuwane są coraz to nowsze hipotezy, kreowanie są następne przypuszczenia. Niektórzy znawcy przypisują przyrost zachorowań alergicznych w ostatnich latach postępowi cywilizacyjnemu. W najbliższym otoczeniu jest coraz więcej substancji wytworzonych sztucznie, nienaturalnych (środki chemiczne, zatrute powietrze, sztuczna żywność). Jednakowoż ludzie często są uczuleni również na substancje naturalne np. pyłki roślin czy kurz. Leczenie alergii jest wielokierunkowe. Najistotniejsze jest oczywiście rozpoznanie alergenu i chronienie się przed nim. I jest to całkowicie możliwe w przypadku np. alergii pokarmowej czy uczulenia na jady owadów. W przypadku alergii na pyłki roślin, jest to już trudniejsze zadanie. Alergiczny nieżyt nosa może występować pod dwiema postaciami, jako niesezonowy alergiczny nieżyt nosa (utrzymujący się cały rok) oraz jako gorączka sienna objawiająca się sezonowo na skutek pylenia roślin. Gorączka sienna inaczej nazywana także nieżytem pyłkowym lub pyłkownicą, występuje sezonowo w okresie kwitnięcia chwastów, krzewów, drzew oraz traw. Jej największe nasilenie przypada w okresie od końca maja do połowy lipca. Objawy to: wodnisty katar, napady kichania, "zatkany nos", ból głowy. Rzadszymi objawami są: zaczerwienienie spojówek, łzawienie i światłowstręt. Leczenie w czasie pylenia polega na podawaniu środków antyhistaminowych w postaci kropli oraz leków obkurczających naczynia błony śluzowej nosa. Alergiczny nieżyt nosa niesezonowy ma objawy bardzo zbliżone do gorączki siennej ale utrzymują się one przez cały rok. Wywołują go alergeny działające ciągle, np. kurz domowy, sierść zwierząt, zarodniki pleśni czy pierze. Leczenie polega w głównej mierze na wyeliminowaniu z otoczenia alergenów i stosowanie leków objawowych - takich jak przy gorączce siennej. Odczulanie stosuje się tylko w przypadku uczulenia na kurz domowy. Astma atopowa to jedna z najczęściej występujących astm u dzieci, w większości przypadków rozpoczyna się przed szóstym rokiem życia. Jej objawy to napad astmy występujący nagle, często w nocy, zazwyczaj poprzedza go atak kaszlu i wodnisty katar. Równie często podczas napadu występują duszności, utrudniony wydech, odpluwanie lepkiej wydzieliny. Dziecko odruchowo przyjmuje pozycję siedzącą i unosi ramiona (uruchamiając pomocnicze mięśnie oddechowe), poci się. Ciężkie napady astmy mogą znacznie zwężać światło oskrzeli prowadząc tym samym do sinicy i groźnych zaburzeń we krwi, a czasami również do utraty świadomości (spowodowanej niedotlenieniem mózgu). Rozpoznanie astmy atopowej polega w głównej mierze na wywiadzie rodzinnym, charakterystyce obrazu klinicznego choroby, testach skórnych. Leczenie objawowe (napadu) polega na podawaniu leków rozkurczowych i wykrztuśnych, podawanie picia oraz nawilżeniu powietrza. W okresach między napadowych należy usunąć przypuszczalne alergeny z otoczenia dziecka, 1

2 systematycznie prowadzić gimnastykę oddechową, poprawiających czynności układu oddechowego. Okresowo wskazane jest leczenie klimatyczne. W przypadku napadów częstszych niż raz w miesiącu należy im zapobiegać poprzez podawanie leków zaleconych przez lekarza. Astma oskrzelowa to choroba która polega na nagłym skurczu oskrzeli któremu towarzyszy obrzęk i nadmierne wytwarzanie wytwarzanie śluzu. Przyczyna astmy oskrzelowej to reakcja alergiczna na czynniki uczulające. Objawy to w głównej mierze nagła duszność, trudności z oddychaniem, świszczący oddech, zasinienie twarzy, po chwili kaszel i wyksztuszenie zbitej, szklistej plwociny. Napady astmy bardzo często występują około pierwszej, drugiej godziny w nocy, chory musi natychmiast przyjąć leki lub musi zostać odwieziony na pogotowie ratunkowe. Astma oskrzelowa może pojawić się w każdym wieku, statystycznie jednak najczęściej pojawia się ona u dzieci i osób starszych (w okresie przekwitania). Jej przebieg jest bardzo zróżnicowany, może to być tylko epizodyczny atak duszności lub nawet ciężkie inwalidztwo oddechowe. Leczenie. Najważniejsze jest aby wykryć czynnik który wywołuje objawy choroby. Sam proces leczenia dzielimy na dwie fazy: leczenie w trakcie napadu i leczenie pomiędzy napadami. W czasie napadu stosuje się leki rozkurczające oskrzela i hormony kory nadnerczy. Leczenie odczulające ma na celu wytworzenie tolerancji na dany alergen (choremu z biegiem czasu podaje się coraz jego większe dawki). Zalecane jest również leczenie klimatyczne, szczególnie w warunkach wysokogórskich. Zapobieganie astmie oskrzelowej polega na wyeliminowaniu czynnika powodującego napady. Immunoterapia polega na wywoływaniu zmian w układzie immunologicznym organizmu. To głównie leczenie wywołujące powstanie określonych przeciwciał. Immunoterapia w przypadku astmy oskrzelowej jest nazywana odczulaniem. Polega ona na wstrzykiwaniu uczulonemu wzrastających dawek tego alergenu, na który jest on uczulony. Ten sposób powoduje powstanie przeciwciał, zwanych przeciwciałami blokującymi. W naturalnym sposobie uczulania się powstawały przeciwciała zwane reaginami. Leczenie odczulające jest szeroko stosowane w przypadkach astmy oskrzelowej i pyłkowicy (kataru siennego). Jest ono dość żmudne i kosztowne oraz nie zawsze pewne. Najlepiej sprawdza się w leczeniu uczuleń na pyłki roślin, gorsze na kurz domowy i inne. W przypadku pyłkowicy cała kuracja jest ograniczona do 3-6 iniekcji preparatu o przedłużonym działaniu, które należy co roku powtarzać przez okres następnych 3-4 lat. Lista chorób oczu opisanych w słowniku medycznym: Jaskra to poważna choroba oczu mogącą doprowadzić do trwałego uszkodzenia nerwu wzrokowego i utraty wzroku. Przyczyna tego schorzenia jest wzrost ciśnienia śród-gałkowego. Objawy jaskry są na początku skryte a jedynym sposobem rozpoznania tej choroby jest badanie wzorku u okulisty. Istnieje wiele różnych czynników wpływających na rozwój tego schorzenia, należą do nich między innymi: - osoby po 35 roku życia; - dziedziczność (osoby których krewni chorowali na jaskrę te powinny badać się co najmniej raz w roku); - cukrzyca; - zaburzenia gospodarki tłuszczowej; - krótkowzroczność powyżej -4.0; - miażdżyca; - długotrwały stres; - palenie papierosów. Głównym celem leczenia jaskry jest jej zatrzymanie, na jak najwcześniejszym etapie, aby zapobiec zbyt dużym ubytkom (których nie można już cofnąć) w polu widzenia. Podstawowym sposobem leczenia jest wpuszczanie kropli do oka, których zadaniem jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego i poprawa ukrwienia nerwu wzrokowego. W przypadku nie skutkowania leczenia kroplami wykonuje się chirurgiczny lub laserowy zabieg, którego celem jest udrożnienie drogi odpływu cieczy z oka. Zapalenie powiek jest jedną z chorób okolic oczu. Skóra na powiekach jest bardzo delikatna- narażona jest przez to na różnego rodzaju obrzęki. Zapalenie powiek może objawiać się na wiele sposobów na przykład jako przekrwienie powieki lub jej obrzęk. Może obejmować całą jej powierzchnię, lub tylko jej część. Zasadniczo stosuje się zasadę, iż w przypadku stanów zapalnych stosuje się jedynie leczenie zachowawcze (nie ma potrzeby stosowania leczenia chirurgicznego). 2

3 Przewlekłe zapalenie powiek, a szczególnie jej brzegów, może być związane z zakażeniem gronkowcem. Objawia się wtedy przekrwieniem, wypadaniem rzęs oraz powstawaniem niewielkich blizn na powierzchni powieki. Zwykle pomaga w tym przypadku przemywanie powiek (chociażby szamponem dla dzieci) lub specjalna maść z antybiotykiem. Podobne leczenie stosuje się w przypadku łojotokowego zapalenia. Stanom zapalnym powiek towarzyszy często osłabiona i obniżona odporność organizmu. Na przykład jęczmień (stan zapalny, za który odpowiedzialny jest gronkowiec) pojawia się często właśnie w sytuacjach takiego osłabienia. Występują dwie odmiany tego schorzenia: jęczmień zewnętrzny i wewnętrzny. Ten zewnętrzny jest mniej kłopotliwyleczenie polega głównie na stosowaniu okładów oraz maści z antybiotykiem. Natomiast w przypadku jęczmienia wewnętrznego, objawiającego się ropieniem i bolesnością powieki, czeka się na samoistne ustąpienie schorzenia. Niestety, czasami następują powikłania, mogące nawet doprowadzić do zapalenia całego oczodołu. Innym popularnym stanem zapalnym powieki jest gradówka. Podobna jest ona w swojej postaci do jęczmieniaczęsto zdarza się nawet, iż jęczmień się w nią przekształca. Leczy się ją podobnie- okładami i maścią z odpowiednim antybiotykiem. Zasadniczo choroby spowodowane stanem zapalnym powiek nie stwarzają jakiegoś wielkiego zagrożenia dla naszego organizmu. Jednak takie schorzenia są bardzo kłopotliwe dla samego poszkodowanego. Przyczyn zapalenia brzegów powiek może być naprawdę wiele. Wystarczy pracować w warunkach ciągłego zakurzenia czy zapylenia i zapalenie powiek gotowe. Choroba ta ma również podłoże alergiczne- stąd tylu alergików z zaczerwienionymi przez cały rok oczami. Dlatego też, pracując w nieodpowiednich warunkach, należy stosować odpowiednie okulary ochronne i po prostu dbać o powieki. W końcu to właśnie one chronią nasze oczy. Spojówka to bardzo cienka, praktycznie przeźroczysta błona, wyścielająca zarówno powierzchnię powiek jak i samą gałkę oczną. Jest dobrze ukrwioną osłoną gałki ocznej, która zawiera ujścia gruczołów łzowych, potowych i łojowych. Zapalenie spojówek to jedna z najczęściej występujących chorób oczu. Pojawia się wtedy zaczerwienienie oka, spowodowane poszerzeniem się naczyń krwionośnych spojówki, na skutek powstałego stanu zapalnego. Objawem zapalenia spojówek jest miedzy swędzenie, uczucie pieczenia, kłucia, częste łzawienie, a nawet światłowstręt. Jeśli ciągle wydaje się nam, iż mamy coś (jakieś ciało obce) pod powiekami, a nic nie możemy w nim znaleźć- powinniśmy iść z tym do lekarza, gdyż może to być właśnie objaw zapalenia spojówek. Jeżeli nasze powieki wydają się być strasznie ciężkie, a do tego jeszcze często się sklejają, również powinniśmy odwiedzić naszego okulistę. Zasadniczo wyróżnić możemy trzy rodzaje zapalenia spojówek. Pierwszym z nich jest zapalenie spojówek o charakterze niezakaźnym. Wśród tego rodzaju można wyróżnić dodatkowo zapalenie spojówek proste i zapalenie, którego podłożem może być alergia. Zapalenie proste, jak sama nazwa wskazuje, objawia się zwyczajnym pieczeniem, łzawieniem i swędzeniem oczu. Zwykle w takim przypadku bardzo łatwo jest znaleźć przyczynę tego zapalenia (na przykład drażniący oczy pył, gazy, wiatr, itp). Leczenie w zasadzie nie występuje. Lokalizuje się jedynie przyczynę tej dolegliwości i usuwa się ją (ewentualnie chory stara się jej unikać). Alergiczne zapalenie spojówek związane jest przeważnie z występowaniem u chorego kataru siennego (najpopularniejszego schorzenia osób chorujących na alergie, a w szczególności- uczulonych na pyłki). Najczęściej występuje w okresie wiosennym, kiedy to pylenia są najbardziej intensywne. Pacjenci skarżą się na podobne objawy jak w prostym zapaleniu spojówek. W tym przypadku nie wystarczy tylko usunąć źródła (przyczyny) stanu zapalnego. Trzeba to zapalenie leczyć. Leczenie polega głównie na odczulaniu- podaje się wtedy leki przeciwhistaminowe. Kolejnym rodzajem są zapalenie wywołane zakażeniem wirusowym. Wśród nich wyróżnić można przede wszystkim zakażenia: bakteryjne, wirusowe, chlamydiami, grzybicze i pasożytnicze. Zakażenia bakteryjne (wywołane na przykład przez gronkowiec) objawiają się przeważnie obrzękiem i przekrwieniem spojówek- czasem pojawia się również ropna wydzielina. Leczenie polega na stosowaniu maści lub kropli z antybiotykiem. Zakażenia wirusowe cechuje silny obrzęk, bolesność, ciągłe łzawienie. Nie ma tutaj jakiegoś charakterystycznego sposobu leczenia. Jest to choroba zakaźna- można się nią zarazić przez kontakt z chorym- którą leczy się podając miejscowo środki odkażające. Zakażenie chlamydiami szerzy się wśród ludzi głównie krajów afrykańskich. Może prowadzić do bardzo ciężkiego zapalenia spojówek- również leczy się je maściami z antybiotykiem. Zakażenia grzybicze i pasożytnicze występują rzadko. Są trudne do rozpoznania i do wyleczenia. Na szczęście nie występują w naszym kraju. Ostatnim rodzajem zapaleń spojówek są zapalenia spowodowane lub towarzyszące innym chorobom ogólnym. Oko jest bardzo wrażliwym narządem. Szczególnie niebezpieczne są dla niego bakteryjne i wirusowe zapalenia spojówek. Takie zapalenia mogą uszkodzić oko. Dlatego też trzeba bardzo uważać i nie bagatelizować nawet najbardziej banalnych objawów tego schorzenia. W przypadku samodzielnego rozpoznania symptomów świadczących o możliwości wystąpienia zapalenia spojówek, możemy podjąć próby łagodzenia tych objawów. Możemy na przykład przez kilka pierwszych dni używać kropli łagodzących podrażnienia oczu- nie wolno do tego celu używać wywarów z ziółek, gdyż mogą tylko spotęgować objawy. Należy też, przez cały czas występowania zapalenia, nosić okulary przeciwsłoneczne, aby dodatkowo nie podrażniać spojówek jasnym i mocnym światłem. Natomiast jeśli objawy nie ustąpią samoistnie, lub gdy będą się nasilać powodując na przykład problemy z widzeniem- należy się niezwłocznie udać do lekarza specjalisty. Lekarz okulista nie powinien mieć większych problemów z ustaleniem przyczyny naszego dyskomfortu. Poza tym zaleci również podjęcie odpowiednich kroków, które pomogą zapobiegać występowaniu zapalenia spojówek w przyszłości. 3

4 Pamiętajmy o tym, iż oczy mamy tylko jedne. Należy o nie dbać. Nie wolno nam lekceważyć niepokojących nas objawów, bez względu na to czy to może być stan zapalny czy jakaś inna dolegliwość. Czasami choroby tego rodzaju przebiegają łagodnie, nie wzbudzając naszego zaniepokojenia, gdyż przecież nie utrudniają nam życia. Jednak nie leczone- mogą nam je utrudnić w przyszłości. Onkologia to część medycyny która zajmuje się rozpoznawaniem oraz leczeniem chorób nowotworowych (jedna z wielu definicji opisuje nowotwór jako "złożony proces patologiczny przebiegający w komórce prawidłowej, która przestaje podlegać normalnym mechanizmom kontrolującym wzrost i różnicowanie komórek"*). Lista chorób i haseł medycznych: Białaczka Chemioterapia Chłoniak Nowotwór Radioterapia Białaczka to nowotwór złośliwy krwi, przebieg choroby polega na niekontrolowanej produkcji białych krwinek, które wypierają prawidłowe elementy komórkowe krwi. Przyczyna występowania choroby nie jest do końca znana, wiadomo że łączy się z substancjami chemicznymi, promieniowaniem oraz niektórymi wirusami. Objawy białaczki: Na początku choroba przebiega bezobjawowo, później pojawiają się: osłabienie, bladość, ospałość, pojawiające się siniaki bez wyraźnej przyczyny, niedokrwistość i przedłożone krzepnięcie krwi (częste krwawienie z nosa i z dziąseł przy myciu zębów oraz obecność krwi w stolcu i moczu), powiększone węzły chłonne, skrócony oddech, ucisk w lewym podżebrzu. Rodzaje białaczki: 1. ostra białaczka limfatyczna (wzrost tkanki limfatycznej oraz naciekanie jej w różnych regionach ciała); 2. przewlekła białaczka limfatyczna (dotyczy osób po 60 roku życia); 3. ostra białaczka limfoblastyczna (dotyczy dzieci w wieku 3-5 lat); 4. ostra białaczka szpikowa (dotyczy osób dorosłych) 5. przewlekła białaczka szpikowa Leczenie białaczki uzależnione jest od jej rodzaju i stanu zdrowia osoby chorej, zazwyczaj polega na chemioterapii, często konieczne są przetoczenia krwi i kuracje antybiotykowe. Z pośród innych rodzajów kuracji należy wymienić radioterapię i przeszczepy szpiku kostnego. Chemioterapia to metoda leczenia raka za pomocą leków działających toksycznie na komórki nowotworowe. Niestety taki rodzaj terapii poza niszczeniem komórek rakowych uszkadza także komórki macierzyste organizmu. Cele jakie stawia się chemioterapii zależą od stadium rozwoju i rodzaju nowotworu, mogą to być: - wyleczenie choroby; - powstrzymanie raka przed dalszymi przerzutami; - spowolnienie rozwoju choroby nowotworowej; - złagodzić objawy i tym samym podnieść jakość życia pacjenta. W zależności od typu raka i specyfiki leków możliwych jest kilka sposobów podania choremu chemioterapii. Może to być forma doustna lub domięśniowe leku w postaci zastrzyku oraz może być także podana dożylnie - lek zostaje wówczas wprowadzony za pomocą cienkiej igły np. do żyły na przedramieniu. Stosując chemioterapię należy liczyć się z powikłaniami, do najczęstszych należą: wymioty, uszkodzenie szpiku kostnego, nerek, nerwów, płuc, serca, zmniejszenie poziomu krwinek białych, czerwonych i płytek krwi. Chemioterapia nie jest jedynym sposobem walki z rakiem, do tego celu wykorzystuje się także leki hormonalne i celowane molekuralnie. Chłoniak to grupa nowotworów występujących w układzie limfatycznym/chłonnym, a więc w śledzionie, tkance limfatycznej błony nosowej, gardłowej i przewodu pokarmowego. Najczęściej jednak chłoniak występuje w węzłach chłonnych. Objawy są mało charakterystyczne i przypominają miej groźne choroby (brak energii, duszność po wysiłku, powiększone węzły chłonne, spadek wagi, podwyższona temperatura ciała, czasami może wystąpić guz w obrębie migdałka podniebiennego lub jamy brzusznej). Często właśnie z powodu mylnych objawów chłoniak wykrywany jest przez specjalistę zbyt późno aby można było skutecznie z nim walczyć. Na chłoniaka co rocznie zachorowuje w Polsce 6000 osób zarówno w młodym jak i podeszłym wieku. 4

5 Diagnoza powinna być postawiona możliwie szybko, a leczenie należy rozpocząć natychmiast. Na początku polega ono na pobraniu próbki chłoniaka aby ustalić jego rodzaj i wyznaczyć dalszy przebieg leczenia. Zasadniczym sposobem leczeniem chłoniaka jest chemioterapia, najczęściej w formie bardzo agresywnej wymagającej przeszczepu szpiku. Chemioterapia wspomagana jest przez radioterapię. Nowotwór jest grupą chorób w których organizm nie jest w stanie kontrolować nadmiernego i nieprawidłowego dzielenia się komórek. Podział i rozrost trwa mimo przeminięcia czynnika który go wywołał i nie reaguje na naturalne mechanizmy regulacyjne organizmu. Utrata kontroli nad rozrostem (podziałem) tkanki związana jest z mutacjami genów kodujących białka w cyklu komórkowym. Nowotwory dzielimy na nowotwory złośliwe i łagodne. Złośliwe rosną szybko, naciekają do naczyń krwionośnych i limfatycznych, mogą "przerzucać się" do innych odległych narządów. Nowotwór złośliwy ze względu na na rodzaj tkanki z której pochodzi, dzielimy na raki (z tkanki nabłonkowej) i mięsaki (z tkanek pochodzenia mezenchymalnego lub neuroektodermalnego). Cześć mutacji nowotworowych jest dziedziczna, dlatego osoby u których w rodzinie krewni chorowali na nowotwory, maja podwyższony stopień ryzyka zapadnięcia na tę chorobę. Mężczyźni przed leczeniem nowotworu za pomocą naświetlań zdeponować spermę w specjalnym banku spermy. co pozwoli im przyszłości na posiadanie własnego potomstwa. Radioterapia jest sposobem leczenia za pomocą promieni jonizujących, jej celem jest zniszczenie komórek nowotworowych w jak największym stopniu. Najczęściej jest przeprowadzana pięć razy w tygodniu (od poniedziałku do piątku) przez okres kilku tygodni. To jak dużą dawkę otrzymuje chory zależy od nowotworu (jego rodzaju, wielkości i lokalizacji), innych stosowanych lekarstw oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Najczęstszymi objawami ubocznymi są: złe samopoczucie, brak apetytu, uczucie wyczerpania i braku energii. Radioterapię (podobnie jak chemioterapię) stosuje się w różnych celach: kompletne wyleczenie chorego, zahamowanie rozwoju nowotworu lub zmniejszenie dolegliwości bólowych. Skóra ludzka jest największym narządem ciała. W jej budowie anatomicznej wyróżniamy 3 warstwy skóry: naskórek, skórę właściwą oraz tkankę podskórną. Skóra spełnia wiele czynności ochronnych: przed zakażeniem bakteriami, grzybami, wirusami, przed czynnikami mechanicznymi, termicznymi, chemicznymi i promieniowaniem świetlnym, oraz zapewnia niezmienne warunki dla środowiska wewnętrznego organizmu (homeostazę). Poza tym skóra spełnia czynność percepcyjną ciepła, bólu, dotyku, ekspresyjną w wyrażaniu stanów emocjonalnych, resorpcyjną oraz bierze udział w magazynowaniu i przemianie materii. Lista haseł i chorób: Afta Atopowe zapalenie skóry Bielactwo Blizna Chirurgia plastyczna Cysta naskórkowa Czyraki skórne Łuszczyca Opryszczka Ospa wietrzna (zewnętrzne objawy) Półpasiec Świąd (jako choroba) Świerzb Trądzik Trądzik różowaty Żylaki - kończyn dolnych (zewnętrzne objawy) Bielactwo jest chorobą objawiającą się brakiem pigmentu w skórze, czyli organizm nie wytwarza barwnika warunkującego kolor skóry, a także włosów i tęczówek oczu. Osoby chore na bielactwo mają jasny odcień skóry, czasami również białe włosy, a także brwi i rzęsy. Dziecko które rodzi się z wrodzonym bielactwem jest różowawe, gdyż naczynia krwionośne prześwitują przez skórę, również tęczówka oka jest czerwona, (spowodowane jest także przez prześwitywanie naczyń krwionośnych). 5

6 Bielactwo (zamiennie albinizm) jest chorobą genetyczną. Osoby nią dotknięte są bardzo wrażliwe na działanie promieni słonecznych. Ich skóra bardzo szybko reaguje stanami zapalnymi na obecność promieniowania UV. Występują na niej pęcherze i różnego rodzaju zrogowacenia. Niestety, bielactwo wrodzone nie jest uleczalne. Można przeprowadzać różnego rodzaju terapie, zmniejszające jego uciążliwość. Stosowane są leki oraz naświetlania promieniami, a także przeszczepy fragmentów naskórka celem repigmentacji lub całkowite (farmakologiczne) pozbycie się pigmentu. Czyrak skórne to schorzenie skóry owłosionej. Jest to zapalenie mieszka włosowego i jego najbliższego otoczenia. Czyraki skórne tworzą się zwykle tam, gdzie skóra wydziela najwięcej potu (kark, plecy, grzbiet dłoni, pośladki). Stan zapalny mieszka włosowego rozszerza się na tkankę podskórną- tworzy się ropna krosta, którą czasem trzeba chirurgicznie nacinać, by usunąć jej treść. Jej wielkość może być różna- czasami widuje się ropienie nawet o średnicy 3 centymetrów. Nie powinno się usuwać czyraków samodzielnie- ich nieumiejętne wyciskanie może stać się przyczyną zagrażających naszemu życiu powikłań. Choroba ta wywoływana bywa przez paciorkowce i gronkowce. Najbardziej bolesne są te czyraki, które występują w miejscach, które mają małą ilość tkanki podskórnej (na przykład na nosie czy na uchu). Najbardziej niebezpieczne bywają czyraki, które umiejscowione są na twarzy, szczególnie w okolicy oka oraz górnej wargi. Może wtedy dojść do przejścia stanu zakażenia na opony naszego mózgu, lub na zatoki jamiste. Zapalenie zatoki jamistej jest stanem, który bezpośrednio zagraża naszemu życiu. Dlatego tez w tym przypadku tak ważne jest, by nie lekceważyć pojawiających się w tych miejscach czyraków i jak najszybciej zacząć je leczyć. Leczenie, w przypadku pojedynczych czyraków skórnych, to przeważnie nacięcie i wyciśnięcie ropnia. Zasadniczo leczenie powinien przeprowadzić lekarz. Często stosuje się okłady ze środków odkażających oraz z antybiotyku. Po prawidłowym leczeniu nie powinien nam pozostać żaden widoczny ślad- ewentualnie malutka blizna. Leczenie pojedynczych czyraków trwa od kilku do kilkunastu dni. Jeśli na skórze pacjenta występuje duża liczba czyraków- mówimy wtedy o tzw. czyraczności. Występuje ona szczególnie w przypadku osób chorych na cukrzycę, nerki, wątrobę, otyłość itp. Łuszczyca - to jedna z najczęstszych chorób skóry, jest schorzeniem przewlekłym o charakterze zapalnym. choroba ta polega na zbyt szybkim rozmnażaniu się i nieprawidłowym dojrzewaniu komórek naskórka, co w konsekwencji prowadzi do jego rogowacenia. Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną. Kto na nią choruje W równym stopniu dotyka ona mężczyzn jak i kobiet. Z badań wynika, że problem łuszczycy dotyczy aż 3% społeczeństwa. Objawy łuszczycy Na skórze chorego pojawiają się czerwone zmiany pokryte perłowymi łuskami. Zmiany te najczęściej występują na rękach, nogach, łokciach, kolanach, ramionach, klatce piersiowej, brzuchu, pachwinach. Skóra zaczerwieniona jest wrażliwa na dotyk i może krwawić. Paznokcie u chorego staja się sztywne, łamliwe i tracą połysk. Łuszczyca jest rozpoznawana na podstawie badania histopatologicznego, RTG kości lub oznaczania czynnika reumatoidalnego. Leczenie łuszczycy Całkowicie zależy od lekarza specjalisty - dermatologa, najczęściej stosuje się leczenie zewnętrzne (wystarczające w przypadku łuszczycy zwykłej) mające na celu usunięcie łusek, a następnie zahamowanie nadmiernej proliferacji naskórka.. Rodzaje łuszczycy Łuszczyca zwykła (90% przypadków), zadawniona, brodawkująca, wysiękowa, brudźcowa, kropelkowata, plackowata, stawowa, krostkowa. Opryszczka - to zapalne pęcherzyki na skórze uformowane w skupiska, występuje zazwyczaj w okuł ust lub nosa, czasami w innym miejscu twarzy. Objawy Na początku na skórze występuje swędzenie (mrowienie) przez około 1-2 dni przed pojawieniem się opryszczki. Po tym okresie pojawiają się czerwone plamki które zamieniają się w pęcherzyki - zazwyczaj bolesne. Kolejną fazą opryszczki jest pękanie i zlewanie się pęcherzyków w większą całość - na tym etapie istnieje największe 6

7 prawdopodobieństwo zakażenia innych osób. Ostatnim etapem jest wysychanie, gojenie się pęcherzyków i tworzenie się strupków które są bardzo wrażliwe na dotyk i łatwo pękają. W śród różnych przyczyn powstawania opryszczki najczęściej wymieniane są przeziębienie, grypa, wyczerpanie organizmu, stres, miesiączka. Opryszczka leczenie Aby zminimalizować objawy należy unikać ostrych i kwaśnych przypraw, zaleca się również unikania nadmiernego opalania się oraz wystawiania na zimny wiatr. Natomiast stosowanie maści czy kremów zawierających cynk przyspiesza gojenie opryszczki. również wskazana jest suplementacja witamin z grupy B (witaminy B1 i B12). Inne nazwy (potoczne) febra, zimno, skwarka Ospa wietrzna jest chorobą zakaźną typową dla wieku rozwojowego, najczęściej chorują na nią dzieci w wieku od kilku do kilkunastu lat. Jest ona wywoływana przez wirusa VZV (tego samego co półpasiec). Wirus ten powoduje ogólne zakażenie organizmu. Przechorowanie ospy wietrznej daje na nią stała odporność, jednakże wirus "uśpiony" w zwojach nerwowych może podczas osłabienia organizmu ponownie zaatakować wywołując półpaśca. Pierwszym objawem jest znacznie podwyższona temperatura ciała (ok o C), kolejnymi jest ból głowy oraz pogorszone samopoczucie. Na skórze pojawia się znaczna ilość wykwitów które od małej czerwonej plamki, poprzez grudkę zamieniają się w krostę która wysycha po kilku dniach pozostawiając strup. Cała choroba trwa około 2 tygodni podczas których pojawiają dwa lub trzy "rzuty" wysypki na całym ciele którym towarzyszy świąd. Ospa wietrzna przebiega zazwyczaj łagodnie i poza bliznami po wykwitach nie powoduje innych powikłań. Samą chorobę trzeba "przeleżeć" w łóżku, często zmieniać ubrania, zażywać kąpieli w płynach odkażających a krostki smarować specjalnymi maściami lub pudrami ograniczającymi swędzenie. Należy pamiętać, że ospa wietrzna jest ostrą chorobą zakaźną, którą można się zarazić droga kropelkową na skutek wdychania wydychanego przez chorego powietrza lub poprzez kontakt z wykwitem (krostką) na ciele chorego. Inne nazwy: wiatrówka Półpasiec jest wywoływany przez tego samego wirusa co ospa wietrzna (VZV), jest ostra wirusowa choroba zakaźną atakującą jeden nerw czuciowy wraz z powiązanym z nim zwojem międzykręgowym, oraz fragment skóry unerwianej przez ten nerw. Objawy Półpasiec atakuje najczęściej jeden ze zwojów klatki piersiowej i właśnie na niej pojawiają się wypryski. Wirus VZV jest spokrewniony z wirusem opryszczki dlatego występujące zmiany skórne są do niej podobne. Opisane zmiany mogą wystąpić także na twarzy i szyi. Kolejnymi objawami są: złe samopoczucie, ból głowy i gardła, stan podgorączkowy. Kto choruje Na półpaśca mogą zachorować osoby dorosłe które w dzieciństwie nie przechodziły ospy wietrznej, osoby takie mogą zachorować na półpaśca po kontakcie z dzieckiem chorym na ospę. Odkryto również półpasiec może zostać wywołany przez wirusa który w dzieciństwie spowodował ospę, a teraz uśpiony w zwojach nerwowych przez kilkanaście lat ponownie zaatakował. Leczenie Ważne jest aby po rozpoznaniu półpaśca jak najszybciej udać się do lekarza dermatologa który poda lek hamujący rozwój wirusa co w konsekwencji pomoże nam uniknąć różnych powikłań (podrażnienie nerwu twarzowego, utrata słuchu, zapalenie rogówki, nadwrażliwość w obszarze w którym występował półpasiec). Przez pojęcie świąd rozumiemy zarówno odczucie powodujące chęć drapania się oraz sam ból (na skórze) który tę chęć drapania powoduje. Świąd może być spowodowany infekcją bakteryjną, grzybiczą lub wirusową skóry, poceniem i rozgrzewaniem się skóry, jej nadmiernym wysuszeniem, przez drażniące ubrania, zbyt ciepła kąpiel, a nawet może być efektem zbyt silnych emocji. Rozróżniamy świąd: - pływaków (stan zapalny skóry wywołany w momencie zanurzenia się w wodzie poprzez inwazję niektórych robaków Schistosoma); 7

8 - pochwowy (występujący na zewnętrznych narządach pochwowych u kobiet); - odbytu. Świerzb jest zakaźną chorobą skóry wywołaną przez pasożyty, a dokładnie mówiąc przez roztocze zwane świerzbowcem ludzkim. Świerzb umiejscawia się w fałdach międzypalcowych, w okolicy nadgarstków, bocznych powierzchniach palców, w fałdach pachowych, zgięciach łokciowych, w okolicach narządów płciowych, pępka i pośladków. Podstawowymi objawami jest swędzenie. Poprzez drapanie się dochodzi do wtórnych zakażeń ropnych i wyprysków. Zakażenie świerzbem następuje przez bezpośredni kontakt lub pościel, bieliznę. Leczenie polega na stosowaniu leków przeciwświerzbowych na skórę całego ciała, poza głową. Konieczne jest poddanie leczeniu wszystkich domowników, a po ukończonej kuracji wymagane jest zmiana przez wszystkich bielizny i pościeli. Leki przeciwświerzbowe należy stosować pod nadzorem lekarza (ze względu na możliwość ich ubocznego działania). Czas trwania leczenia również zależy od postanowienia lekarza i stosowanego leku. Trądzik to choroba skóry która dotyczy prawie wszystkich osób w wieku młodzieńczym (od 12 do 25 lat), powstaje w wyniku nadmiernej aktywności gruczołów łojowych i rogowacenia się skóry - na skutek czego powstają stany zapalne bolesne przy dotyku (grudki, krostki, pryszcze) oraz wągry - nie zapalne ciemne punkciki czyli zablokowane pory. Poza twarzą trądzik występuje także na ramionach, plecach oraz klatce piersiowej. Należy pamiętać także, że trądzik może mieć wpływ na psychikę człowieka powodując niepewność siebie, niedowartościowanie, nieufność a czasami również agresję. Leczenie "lekkiego" trądziku Do leczenia łagodnych postaciach trądziku wykorzystujemy samodzielnie preparaty kosmetyczne i słabo działające leki dostępne w aptekach bez recepty, np. do leczenia miejscowego używa się roztworów spirytusowych zawierających tymol, mentol, kwas salicylowy( oczyszczanie skóry). Z innych preparatów warto wymienić papkę ichtiolową i papkę Kummerfield. Leczenie trądziku antybiotykami Zazwyczaj stosowane antybiotyki to tetracyklina (wykorzystywana tylko przy leczeniu trądziku) oraz erytromycyna, klindamycyna i minocyklina. Leczenie antybiotykami trwa kilka miesięcy, przez ten okres należy przyjmować również witaminy działające przeciwłojotokowo: PP, B2, C. W ciężkich przypadkach trądziku stosuje się leki zawierające13-cis kwas witaminy A. Antybiotyki oczywiście należy stosować pod ścisłą kontrolą i według wytycznych lekarza. Trądzik różowaty to choroba pojawiająca się szczególnie między 30 a 50 rokiem życia, najczęściej u osób o jasnej karnacji skóry. Częściej chorują na niego kobiety, jednak u mężczyzn choroba ta przebiega dużo ciężej. Objawy widoczne są na twarzy- szczególnie w okolicach nosa i na policzkach. Występują w postaci nawracającego się rumienia, wysiewu krostek i grudek oraz przerostu gruczołów łojowych. Często też pojawia się sinoczerwone zabarwienie nosa (u mężczyzn może dojść nawet do przerostu guzowatego nosa). Nieznane są bezpośrednie przyczyny występowania tego schorzenia- zaliczane jest do chorób skóry, związanych z nerwicą naczynioworuchową skóry twarzy. Jednak wśród czynników, które mogą przyczynić się do wystąpienia tej choroby, można wymienić: nadciśnienie tętnicze, predyspozycje genetyczne, zaburzenia hormonalne, zaburzenia naczyniowe (czerwienienie się skóry z byle powodu), zaburzenia związane z układem pokarmowym, alergie, nerwowy tryb życia, itp. Leczenie to przede wszystkim miejscowe stosowanie preparatów w postaci żeli lub kremów, które zawierają metronidazol oraz antybiotyk. Przy występowaniu rumienia stosuje się preparaty łagodzące, które zmniejszają podrażnienia skóry. Ponadto- w miarę możliwości- należy wyeliminować czynniki, które stały się przyczyną tego schorzenia. Dodatkowo można stosować zabiegi zamykające rozszerzone naczynia krwionośne oraz zaleca się przyjmowanie witamin PP i B2. Trądzik różowaty nie zawsze da się wyleczyć. Pewne czynniki mogą wpływać na zaostrzenie objawów trądziku różowatego, a nawet na jego nawrót po uprzednim wyleczeniu. Wśród nich należy wyróżnić: gorące kąpiele, gwałtowne zmiany temperatur, promieniowanie słoneczne, używki, leki, nieodpowiednia pielęgnacja cery, nieodpowiednie kosmetyki, stres, itp. Żylaki kończyn dolnych to żyły które uległy nieodwracalnemu poskręcaniu i poszerzeniu. Żylaki obejmują żyły powierzchowne oraz naczynia żylne biegnące pomiędzy żyłami powierzchownymi a układem żył głębokich. 8

9 Przyczyny powstawania żylaków są różne, np. żyły wraz z wiekiem mogą tracić na elastyczności, ale do powstania żylaków przyczynia się także ciąża, siedzący lub stojący tryb życia. Skłonność do żylaków jest również często dziedziczna. Początkowe objawy żylaków to obrzmienia, drętwienie oraz mrowienie kończyn. Później pojawiają się zmiany żylne widoczne gołym okiem na początku drobne "pajączki", później powrózkowato zmienione większe naczynia. W marginalnych przypadkach zaawansowanej przewlekłej niewydolności żylnej występować może także owrzodzenie podudzi. Leczenie Najczęściej stosuje się preparaty doustne pochodzenia naturalnego zawierające wyciągi z kasztanowca i rutyny, ulgę chorym nogom przynosi również używanie specjalnego żelu (np. Venoruton-żel, Emo-żel, Veno-żel, Hirudoid). Proszę pamiętać, że na poprawne ukrwawienie nóg największy wpływ ma aktywny tryb życia. Gdy mięśnie pracują np. podczas spaceru zwiększają swoją objętość i wymuszają przepływ krwi w stronę serca. Żylaki nóg należy leczyć, zaniedbane mogą prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych, np. obrzęki w okolicy kostek, zaburzenia w prawidłowym odżywianiu skóry, w końcu jej martwicy i trudno gojących się owrzodzeń. Układ kostny inaczej: szkielet, kościec to zbiór wszystkich kości które składają się na ciało człowieka (około 206 kości). Lista chorób: Choroba Perthesa Dna moczanowa Gruźlica Halluksy Kręgosłup Ostrogi piętowe Reumatyzm (potoczne określenie dla reumatiodlanych zapaleń stawów i kości) Zanik kostny (osteoporoza) Choroba Perthesa należy do grupy jałowych martwic kości, dokładnie mówiąc jest to niedokrwienna martwica głowy kości udowej. Przyczyny występowania choroby są ciągle nie znane. Choroba najczęściej dotyka chłopców w wieku pomiędzy 3 a 7 rokiem życia, a pierwszymi objawami są ból w okolicach stawu kolanowego i biodrowego oraz utykanie. Chorobę można wykryć na podstawie przeprowadzenia zdjęcia RTG, sonografii bądź badania klinicznego. Długi przebieg choroby dzieli my na cztery okresy: 1. objawy prodromalne - ten okres jest krótki, trwa zazwyczaj kilka tygodni. Z powoduj zapalenia błony maziowej występuje ból oraz zbiera się płyn w jamie stawowej. 2. okres sklerotyzacji (martwicy) - stadium choroby trwające od 6 do 12 miesięcy. Martwicza część głowy kości udowej ulega zapadnięciu. 3. okres fragmentacji - trwa on od 1 do 2 lat, martwicza kość jest resorbowana, pojawia się deformacja głowy kości udowej. 4. okres odbudowy - trwa od 8 miesięcy do 3 lat. Formuje się nowa kośc i zmiany zostają utrwalone. Dna moczanowa inaczej nazywana artretyzmem lub skazą moczanową jest przewlekłą chorobą charakteryzującą się podwyższonym poziomem kwasu moczowego w krwii. Prawidłowy poziom kwasu moczowego dla kobiety wynosi 6 mg/dl, a dla mężczyzny 7 mg/dl. Z hiperurykemią (czyli jego zbyt wysokim poziomem w surowicy) mamy do czynienia gdy poziom przekracza 7mg/dl i u takiej osoby występuje ryzyko zachorowania na dnę moczanową. Kwas moczowy jest ostatnim produktem przemiany puryn w organizmie człowieka. Hiperurykemia jest efektem nadprodukcji kwasu moczowego lub upośledzonego wydalania tego kwasu z moczem. 9

10 Pierwszym objawem dny moczanowej jest ostry atak bólu jednego lub kilku stawów i w tym przypadku mamy do czynienia z drugą faza przebiegu choroby. Etapy przebiegu choroby: 1. bezobjawowa hiperurykemia - trwa lat, zanim ujawni się ostrym bólem. 2. ostre zapalenie stawów - dotyczy częściej mężczyzn niż kobiet. Występuje po raz pierwszy między czterdziestym a szejściesiatym rokiem życia. 3. napady choroby i okresy międzynapadowe - towarzyszą im objawy ogólne - podwyższona temperatura, dreszcze, uczucie rozbicia, kołatanie serca. W badaniach laboratoryjnych stwierdza się podwyższoną liczbę krwinek białych w rozmazie krwi obwodowej. 4. przewlekłe zapalenie stawów - powstają nadżerki na stawach, w kaletkach stawowych i pochewkach ścięgnistych tworzą się złogi moczanowe. Leczenie dny moczanowej polega przede wszystkim na opanowaniu ostrego stanu zapalnego lekami przeciwzapalnymi. Następnie stosuje się zapobieganie nawrotom ostrych napadów dny oraz profilaktykę odkładania się złogów moczanowych i uzyskanie wchłonięcia się złogów już powstałych.konieczne jest także leczenie innych schorzeń towarzyszących dnie, współuczestniczących w rozwoju powikłań nerkowych. Gruźlica jest choroba zakaźna występująca u ludzi i zwierząt, spowodowaną wyniku zakażenia prądkami gruźlicy. Nazwa "gruźlica" pochodzi od zmian widzialnych w badaniu histopatologicznym w tkance zmienionej gruźliczo - tzw. "gruzełków". Z ostatnich danych wynika, że na gruźlicę zachorowuje zaledwie 10% osób nią zarażonych. Zakażenie gruźlica może trwać bardzo długi okres i nie oznacza wcale konieczności wyklucia się choroby. Największe prawdopodobieństwo pojawienia się choroby jest u osób starszych których układ odpornościowy jest osłabiony. Zachorowaniu również sprzyjają inne choroby: najbardziej AIDS, nowotwory, cukrzyca oraz alkoholizm. W Polsce od wielu lat stosowane jest szczepienie ochronne wśród noworodków i jeśli konieczne - powtarzane w 2, 6 i 12 roku życia. Objawy gruźlicy rozpoczyna się generalnym osłabieniem, brakiem energii, szybkim męczeniem się, ponad przeciętną sennością, regularnie powtarzającymi się stanami podgorączkowymi oraz nocnymi poceniami. Charakterystycznym objawem gruźlicy płuc jest suchy kaszel który z czasem zmienia się w plucie krwią. Pamiętajmy, że gruźlica atakuje różne narządy człowieka: najczęściej występuje gruźlica płuc, na drugim miejscu gruźlica układu moczowo-płciowego, a na trzecim kości i stawów. Leczenie gruźlicy w większości przypadków odbywa się za pomocą leków przeciwgruźliczymi, rzadko stosuje się leczenie operacyjne lub klimatyczne. Halluksy (haluksy) to nabyte zniekształcenie stopy. Koślawienie palców stopy jest procesem długotrwałym, trwającym wiele lat. Choroba ta dotyka najczęściej kobiet dorosłych i jest przede wszystkim efektem chodzenia na szpilkach, w wąskich, niewygodnych butach. Ale także stojącego trybu życia oraz nadwagi. Objawy Paluch stopy (czyli pierwszy palec) ulega bocznemu odchyleniu. Leczenie Najważniejsze jest przestrzeganie odpowiedniej higieny stóp. Obuwie które nosimy musi być wygodne i o odpowiednim rozmiarze, nie może być za wąskie/ciasne z przodu. Istotne jest także aby zmieniać obuwie kilka razy dziennie - dzięki czemu obciążać będziemy różne fragmenty stopy. Przy niewielkiej koślawości palucha można spróbować leczenia profilaktycznego za pomocą specjalnych wkładek i aparatów korygujących. Często jednak jest konieczna operacja chirurgiczna - która oczywiście nie jest bolesna. Po zabiegu chory musi nosić na nodze gips (od 2 do 6 tygodni), a po zdjęciu opatrunku efekt operacji utrwalany jest przez ćwiczenia i zabiegi fizykoterapeutyczne. Inne nazwy: haluksy, halluksy, koślawe paluchy, halluxy, hallux, paluch koślawy Ostrogi piętowe są to zmiany zwyrodnieniowe tworzące się na powierzchni guza kości piętowej, zmiany te powodują stan zapalny rozścięgna podeszwowego i tkanki podskórnej w okolicy pięty. Choroba zazwyczaj dotyka osoby w wieku starszym lub pracujące w pozycji stojącej. Objawy Ból w okolicy jednej lub obu pięt utrudniający stanie i chodzenie. Rozpoznać chorobę można na podstawie zdjęcia RTG. 10

11 Leczenie Ma charakter zachowawczy, zalecane jest stosowanie specjalnych wkładek oraz zabiegów: ultradźwięki, jonoforeza, diatermia. Inne nazwy: Narośle kości piętowej, ostrogi, ostrogi piętowe Jedną z najczęstszych chorób układu kostnego jest tzw. zanik kostny, nazywany inaczej osteoporozą. Określenie to pochodzi od dwóch słów: greckiego osteon - kość, oraz łacińskiego porus czyli otwór, ubytek. Osteoporoza (zanik kości) charakteryzuje się zmniejszaniem się masy kostnej i zaburzeniami jej mikroarchitektury, na skutek czego dochodzi do zwiększenia łamliwości kości i powstawania wielu poważnych urazów i złamań. Określana jest żartobliwie jako choroba, w której jest za mało kości w kości. Objawia się tym, iż kość staje się krucha i porowata- taki stan jest wynikiem zachwianej równowagi pomiędzy tworzeniem nowej kości a usuwaniem starej. Jest chorobą przewlekłą, która rozwija się na przestrzeni wielu lat. W wielu przypadkach nie występują żadne objawy tego zaniku. Choroba bywa często zdiagnozowana dopiero przy wystąpieniu niespodziewanego złamania lub ostrych bólach pleców. Wyróżniamy dwa zasadnicze rodzaje osteoporozy: miejscowa, uogólniona. Najczęściej na osteoporozę chorują ludzie w starszym wieku- głównie kobiety. Można z nią walczyć, jeśli zostanie odpowiednio wcześnie wykryta i leczona. PRZYCZYNY POWSTAWANIA ZANIKU KOSTNEGO Istnieje bardzo wiele przyczyn zaniku kostnego. U każdego chorego na osteoporozę może wystąpić inny zestaw przyczyn wywołujących tę chorobę. Do najważniejszych i najczęstszych z nich należą: menopauza (szczególnie u kobiet), uwarunkowania genetyczne podeszły wiek, niedobór (podobne schorzenia w rodzinie), witaminy D3 i wapnia, palenie papierosów, mało aktywny (siedzący) tryb życia, schorzenia narządu ruchu (choroby zwyrodnieniowe i zapalenie reumatoidalne długotrwałe zażywanie niektórych stawów), współwystępowanie innych chorób (np.: leków, zła dieta, schorzeń wątroby i nerek), itp. SKUTKI OSTEOPOROZY W początkowej fazie choroby nie odczuwa się zmian zachodzących w kościach. Przeważnie dopiero w momencie, gdy uszkodzenie kości (odwapnienie) jest już dość znaczne i gdy pojawia się przewlekły, ciężki do zniesienia ból osteoporotyczny, zauważa się tę chorobę. Często ból ten bywa lekceważony przez chorego. W zaawansowanej chorobie kości stają się coraz bardziej podatne na złamania- nie tylko te spowodowane na przykład upadkiem, lecz również te, które pojawiają się bez wyraźnej przyczyny (złamania samoistne). Najczęściej złamaniom ulegają: kręgosłup, żebra, kości nadgarstka, kość ramienia,miednica,itp. Układ krwionośny Arytmia występująca również pod nazwa zaburzenia rytmu serca jest częstym objawem chorób układu krążenia, zdarza się również, że występuje tez u osób zdrowych. Wszystkie odczuwalne zaburzenia rytmu serca powodują niepokój i zakłócają życie, jednakże nie wszystkie wymagają intensywnego leczenia i nie zawsze są one zagrożeniem życia. Prawidłowy rytm serca nie jest idealnie miarowy i często podlega cyklicznym małym wahaniom między innymi związanym z rytmem oddechowym. Objawy arytmii serca: duszność, chwilowe zawroty głowy, nierówne i silne przyśpieszenie lub zwolnienie bicia serca, omdlenia i zasłabnięcia. Aby stwierdzić jakie schorzenia ma osoba cierpiąca na zaburzenia rytmu serca, nie wystarczy opis objawów, badanie tętna ani osłuchanie serca przez lekarza, konieczne jest wykonanie elektrokardiogramu w czasie trwania zaburzeń albo rejestracja całodobowa rytmu serca metodą Holtera. Rozróżniamy następujące arytmie sercowe: komorowe zaburzenia rytmu, zespół wydłużonego QT, nadkomorowe zaburzenia rytmu, zespół Wolffa-Parkinsona-White'a, blok przedsionkowo - komorowy. Białaczka to nowotwór złośliwy krwi, przebieg choroby polega na niekontrolowanej produkcji białych krwinek, które wypierają prawidłowe elementy komórkowe krwi. Przyczyna występowania choroby nie jest do końca znana, wiadomo że łączy się z substancjami chemicznymi, promieniowaniem oraz niektórymi wirusami. Objawy białaczki: Na początku choroba przebiega bezobjawowo, później pojawiają się: osłabienie, bladość, ospałość, pojawiające się siniaki bez wyraźnej przyczyny, niedokrwistość i przedłożone krzepnięcie krwi (częste krwawienie z nosa i z dziąseł 11

12 przy myciu zębów oraz obecność krwi w stolcu i moczu), powiększone węzły chłonne, skrócony oddech, ucisk w lewym podżebrzu. Rodzaje białaczki: 1. ostra białaczka limfatyczna (wzrost tkanki limfatycznej oraz naciekanie jej w różnych regionach ciała); 2. przewlekła białaczka limfatyczna (dotyczy osób po 60 roku życia); 3. ostra białaczka limfoblastyczna (dotyczy dzieci w wieku 3-5 lat); 4. ostra białaczka szpikowa (dotyczy osób dorosłych) 5. przewlekła białaczka szpikowa Leczenie białaczki uzależnione jest od jej rodzaju i stanu zdrowia osoby chorej, zazwyczaj polega na chemioterapii, często konieczne są przetoczenia krwi i kuracje antybiotykowe. Z pośród innych rodzajów kuracji należy wymienić radioterapię i przeszczepy szpiku kostnego. Cholesterol - Zdrowa dieta jest ważna dla każdego z nas. Jak powszechnie wiadomo, zalecane jest spożywanie wszystkich składników odżywczych, oczywiście w rozsądnych proporcjach. Oprócz białek i cukrów, ważne są również w diecie są tłuszcze. Trzeba jednak uważać, aby ich spożywana ilość nie była zbyt duża. Pamiętaj, że zbyt wielka ilość tłuszczów może szkodzić! Ponieważ wraz z tłuszczami do organizmu trafia cholesterol, którego ilość w organizmie powinna być ustalona na danym poziomie. Oprócz przyjmowania go z pokarmem, jest on także wytwarzany przez sam organizm. Jego synteza odbywa się w wątrobie, jelitach oraz w skórze. Zbyt małe ilość cholesterolu mogą powodować równie duże szkody jak jego nadmiar. Jest on potrzeby między innymi do syntezy witaminy D3 oraz niektórych hormonów. Wyróżnia się dwa typy cholesterolu LDL i HDL. Jest to jednak duże uproszczenie. LDL jest złym cholesterolem. Jego nadmiar szkodzi, ponieważ odkłada się w naczyniach wieńcowych, co może spowodować miażdżycę. Dlatego najlepiej dla człowieka jest, gdy jego poziom jest niski. Z kolei HDL jest cholesterolem dobrym. oczyszcza on bowiem naczynia wieńcowe z namiaru cholesterolu i przenosi go do wątroby. W tym przypadku za korzystne dla zdrowia uważa się wysoki poziom tego cholesterolu. Aby uchronić się przed szkodliwym nadmiarem cholesterolu, należ spożywać kasze, ciemne pieczywo, płatki, mleko, oleje roślinne, ryby, oliwę z oliwek oraz chude mięso, a także potrawy duszone, gotowane, pieczone w folii lub na ruszcie. Na miażdżyce bardziej narażone są osoby starsze, palące oraz takie, które unikają wysiłku fizycznego. Choroba niedokrwienna serca spowodowana jest niewystarczająca ilością dostaw tlenu do komórek mięśnia sercowego (w stosunku do ich zapotrzebowania). Przyczyny choroby niedokrwiennej serca najczęściej występującą przyczyną jest miażdżyca, która uszkadza ściany naczyń wieńcowych; wśród rzadszych przyczyn choroby warto wymienić: zwężenia naczynia w przebiegu kiły, reumatoidalnego zapalenia stawów, oraz guzkowego zapalenia tętnic, zapalenia zakrzepowo - zarostowego tętnic, twardziny układowej, zatory naczyń wieńcowych, wady anatomiczne tętnic wieńcowych, stany skurczowe, zaburzenia hemodynamiczne w przebiegu wad serca, niedociśnienia, zaburzeń rytmu, nadciśnienia, kardiomiopatii przerostowej; Objawy choroby niedokrwiennej serca - ból odczuwalny za mostkiem, spowodowany wysiłkiem fizycznym i/lub stresem; - ból dławicowy spowodowany przez wyjście na zimne powietrze. Przeciwdziałanie chorobie - przestrzeganie diety obniżającej cholesterol (czyli ograniczenie tłuszczów zwierzęcych, zwiększenie spożycia owoców oraz warzyw); - zrzucenie zbędnych kilogramów z masy ciała; - regularne kontrolowanie poziomu cholesterolu oraz ciśnienia krwi; - zaprzestanie palenia papierosów oraz tytoniu pod innymi postaciami; - regularne ćwiczenia fizyczne (3 x w tygodniu x 30 minut). Cukrzyca jest przewlekłym schorzeniem spowodowanym niepoprawnym wydzielaniem i/lub działaniem insuliny, choroba ta charakteryzuje się stale podwyższonym stężeniem glukozy we krwi. Celem prawidłowego działania insuliny jest wykorzystywanie tłuszczy i cukrów jako energetycznego materiału dla komórek oraz tworzeniu białek z substancji znajdujących się w pożywieniu. 12

13 Rodzaje cukrzycy: Cukrzyca typu 1 -inaczej nazywana cukrzyca typu dziecięcego ponieważ najczęściej występuje u dzieci i młodzieży. Ten typ cukrzycy spowodowany jest brakiem insuliny z powodu uszkodzenia komórek w trzustki. stałe podawanie insuliny jest głównym warunkiem leczenia. Cukrzyca typu 2 - najczęściej występujący rodzaj cukrzycy, zazwyczaj dotyka ona osoby starsze i otyłe, charakteryzuje się zaburzeniem zarówno wydzielania jak i działania insuliny. Leczenie głównie polega na wysiłku fizycznym, zmniejszeniu masy ciała, przestrzeganiu diety oraz doustnym podawaniu leków przeciwcukrzycowych. Występują również inne rzadsze odmiany cukrzycy (typu 3) związane z usunięciem trzustki, chorobami endokrynologicznymi lub spowodowane przyjmowaniem niektórych leków (np. steroidów), a także specjalna jej odmiana występująca u kobiet w ciąży i ustępująca po porodzie (cukrzyca typu 4), jednakże stanowiąca zagrożenie dla płodu. Wśród chorób układu krwionośnego wyróżnić można dwa rodzaje czerwienicy: czerwienicę prawdziwą oraz czerwienicę objawową. Choroby te są przykładem tego, iż nadmiar niektórych składników krwi może być równie szkodliwy jak ich niedobór. Czerwienica prawdziwa - inaczej nazywana chorobą Vaqueza lub nadkrwistością- polega na rozrastaniu się elementów krwiotwórczych, czyli takich, które produkują krwinki czerwone (erytrocyty). W wyniku tego rozrostu pojawiają się niebezpieczne dla organizmu zatory i zakrzepy. Objawy czerwienicy prawdziwej to między innymi: silne zaczerwienienia (twarzy, rąk, stóp oraz błony śluzowej jamy ustnej), zawroty głowy, zmęczenie, zaburzenia widzenia, zwiększona gęstość i ciśnienie krwi, spadek masy ciała itp. Najczęściej spotykanym objawem jest świąd skóry, który nasila się szczególnie po kąpieli w gorącej wodzie. Przez wiele lat choroba ta może przebiegać praktycznie bezobjawowo. Dopiero w zaawansowanych przypadkach ujawnia się, przekształcając się niekiedy w ostrą białaczkę mieloblastyczną. Leczenie w przypadku czerwienicy prawdziwej polega na upuszczaniu krwi. Takie zabiegi wykonuje się mniej więcej co dwa, trzy dni podając jednocześnie choremu odpowiednie płyny i leki. Niektórzy lekarze zalecają stosowanie radioterapii i chemioterapii. Choroba ta jest niebezpieczna głównie dla ludzi młodych- przeżywalność znacznie wtedy spada. W przypadku braku jakiegokolwiek leczenia średni czas przeżycia wynosi jedynie dwa lata. W przypadku podjęcia leczenia- średni czas życia chorego wydłuża się do 15 lat. Natomiast czerwienica objawowa (inaczej nazywana rzekomą) spowodowana jest zwiększoną, przekraczającą dopuszczalne normy, liczbą krwinek czerwonych, powstałą na wskutek prób zaadaptowania się organizmu do trudnych warunków tlenowych. Ta dolegliwość nie jest chorobą. Jest raczej reakcją organizm na niedotlenienie na przykład u ludzi mieszkających na znacznych wysokościach. Występuje również u osób przewlekle chorych na choroby płuc oraz u osób z wadami wrodzonymi serca. Przez niektóre źródła nazywana jest również czerwienicą wtórną. Jedną z chorób będących wynikiem niedokrwienia serca jest dusznica bolesna. Objawia się ona uczuciem ciasnoty w klatce piersiowej i bólem. Ból przypomina wręcz ściskanie klatki piersiowej. Pojawia się zwykle po wzmożonym wysiłku fizycznym lub w sytuacjach wyjątkowo stresujących. Czasami przyczyną powstania bólu może być nawet obfity posiłek. Ból zwykle ustępuje po odpoczynku. Przyczyną pojawienia się dusznicy bolesnej może być rozwijająca się miażdżyca naczyń wieńcowych, które na skutek zmian w naczyniach nie są zdolne dostarczać do serca odpowiedniej ilości krwi. Powodem wystąpienia dusznicy może być również zakrzep, który zamyka światło naczynia wieńcowego. Niektóre czynniki mogą szczególnie sprzyjać zachorowaniom na dusznicę bolesną. Są to między innymi sytuacje, kiedy pacjent przyjmował przez dłuższy czas leki o działaniu obkurczającym naczynia wieńcowe. U niektórych osób dusznicę może spowodować wiatr i ekspozycja na zimno. Leczenie zasadniczo sprowadza się do zmiany dotychczasowego stylu życia. Osoba dotknięta tą chorobą powinna zażywać więcej ruchu i lepiej się odżywiać- zalecana dieta. Osoby palące, które chorują na dusznicę bolesną, powinny bezwarunkowo porzucić ten nałóg. Schorzenie to można również leczyć farmakologicznie- stosuje się wtedy między innymi leki, które oddziaływają na pracę mięśnia sercowego oraz naczyń wieńcowych. W przypadku braku reakcji na leczenie farmakologiczne stosuje się zabiegi chirurgiczne takie jak balonikowanie (rozszerzanie naczyń wieńcowych) lub bypassy. Dusznicy można zapobiec poprzez unikanie sytuacji, które wywołują stres u pacjenta- poprzez stosowanie zabiegów relaksacyjnych itp. Jeśli natomiast schorzenie to występuje w związku z inną chorobą czy otyłością- jej odpowiednie leczenie pozwala zarazem na zmniejszenie częstotliwości pojawiania się dolegliwości związanych z dusznicą bolesną. Miażdżyca to choroba zwyrodnieniowo-wytwórcza tętnic dużej i średniej wielkości. W wewnętrznej błonie tętnic oraz na rozroście tkanki łącznej odkładają się lipidy, wielocukry i sole wapnia, co prowadzi do zwężenia lub zamknięcia światła naczyń. Rozwój choroby jest powolny i przez długi czas nie powoduje żądnych dolegliwości. Wczesne zmiany w tętnicach 13

14 występują już w dzieciństwie, jednak mogą się częściowo cofnąć lub pozostać w postaci nie zmienionej bądź z upływem lat przekształcić się w tzw. blaszki miażdżycowe. Objawy miażdżycy występują kiedy światło naczyń ulegnie znacznemu zwężeniu lub zostanie zamknięte. Następuje to z powodu zakrzepu powstającego na blaszce miażdżycowej, krwotoku do niej, owrzodzenia lub zwapnienia. Przy zamknięciu światła tętnicy wieńcowej dochodzi do zawału serca, tętnicy mózgowej do udaru mózgu, tętnicy kończyn dolnych do martwicy odpowiedniego obszaru kończyny. Choroba ujawnia się najczęściej w latach życia. Częstość i występowanie miażdżycy. Miażdżyca występuje na całym świecie, jednak jej częstość jest różna. Zależy to głównie od częstości występowania czynników odpowiedzialnych za powstawanie choroby. Częstość miażdżycy jest określana na ogół na podstawie zapadalności na chorobę wieńcową. Czynniki środowiskowe odgrywają kluczową role w rozpowszechnieniu miażdżycy. Te czynniki to m. in. sposób odżywiania i tryb życia. Spożywanie dużej ilości tłuszczów zwierzęcych, produktów bogatych w cholesterol, a także słodyczy sprzyja rozwojowi choroby. I odwrotnie dieta uboga w tłuszcz, cholesterol, zawierająca oleje roślinne i duże ilości węglowodanów tzw. złożonych zapobiega rozwoju choroby. Mało ruchliwy tryb życia i ograniczenie wysiłków fizycznych sprzyja powstawaniu miażdżycy, natomiast ruchliwy tryb życia zapobiega tej chorobie. Mało ruchliwy tryb życia oraz niewłaściwe odżywianie prowadzą do rozwoju takich chorób, jak otyłość, cukrzyca i zaburzenia gospodarki tłuszczowej, które bezpośrednio sprzyjają powstawaniu miażdżycy. Mononukleoza zakaźna - choroba zakaźna wirusowa, przenoszona poprzez ślinę, wylęgająca się około dni. Zakażenie jest bezobjawowe a wirus pozostaje w naszym organizmie przez całe życie - kontrolowany przez układ odpornościowy. Choroba ta występuje najczęściej u dzieci i młodzieży. Objawy - bóle mięśni, gardła oraz głowy; - uczucie "rozbicia" i ogólne osłabienie organizmu; - gorączka +38 o C utrzymująca się kilka tygodni; Dodatkowe objawy które mogą występować: - powiększone węzły chłonne; - bóle klatki piersiowej i brzucha; - kaszel; Leczenie Leczenie polega na podawaniu leków przeciwbólowych i obniżających temperaturę. Antybiotyki nie skutkują, mają bowiem działanie przeciwbakteryjne, a bakterie nie wywołują mononukleozy. Zastosowanie antybiotyków, szczególnie z grupy penicylin, może na dodatek być przyczyną wysypki. Należy pamiętać, iż osoba chora może być źródłem zakażenia nawet przez 6 miesięcy. Inne nazwy: mononukleoza zakaźna, choroba pocałunków Nadciśnienie tętnicze to choroba układu krążenia charakteryzująca się utrwalonym podwyższeniem ciśnienia tętniczego ponad normę określoną przez Światową Organizację Zdrowia. Diagnoza nadciśnienia tętniczego możliwa jest dzięki wykonaniu częstych jego pomiarów. Kategoria Ciśnienie skurczowe w mmhg Ciśnienie rozkurczowe w mmhg Optymalne <120 <80 Prawidłowe Wysokie prawidłowe Nadciśnienie I stopnia (łagodne) Nadciśnienie II stopnia (umiarkowane)

15 Nadciśnienie III stopnia (ciężkie) W prawie 100% przypadków nadciśnienie ma charakter pierwotny - co znaczy że jego przyczyn nie jesteśmy w stanie stwierdzić. Natomiast w kilku procentach jest ono wtórne czy spowodowane przez substancję chemiczną lub inną chorobę np. chorobę tarczycy, bezdech senny. Nie leczone nadciśnienie może prowadzić do powikłań, m.in. stwardnienie tętnic, krwotoki, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego. Przy leczeniu nadciśnienia niefarmakologicznego niezbędne jest wprowadzenie zmian w naszym trybie (zalecane są systematyczne ćwiczenia fizyczne, rzucenie palenia, unikanie stresowych sytuacji) oraz wprowadzenie odpowiedniej diety (jeśli mamy nadwagę konieczne jest zrzucenie kilku kilogramów, unikanie spożywania soli kuchennej, tłuszczów zwierzęcych i zbyt dużych ilości alkoholi, zalecane jest natomiast spożywanie ryb, produktów bogatych w witaminę C, czosnku, orzechów włoskich, aroni, czarnej porzeczki). Przy leczeniu farmakologicznym stosuje się legi według ścisłych zaleceń lekarza. Anemia czyli niedokrwistość to choroba polegająca na ogólnym osłabieniu organizmu z powodu erytrocytów (czerwonych ciałek krwi) lub/i hemoglobiny (czerwony barwnik krwi w składzie z żelazem). Anemia może się pojawić w związku z niewłaściwą dietą, poprzez nie dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości żelaza w okresie gdy go najbardziej potrzebuje, np. rozwój organizmu, ciążą i czas karmienia piersią. Anemie można zdiagnozować poprzez badanie krwi, w każdym wypadku należy skonsultować się z lekarzem który stwierdzi jaki rodzaj anemii występuje w organiźmie. Anemia u dzieci, objawy: - u niemowląt: dziecko często choruje, jest mało ruchliwe, blade oraz nie ma apetytu. - u starszych dzieci i dorosłych dodatkowo występować mogą: nadmierna senność, szybkie zmęczenie organizmu oraz zawroty głowy. Częstymi objawami są także bladość błon śluzowych i skóry, łamliwość paznokci i włosów, zajady w kącikach ust. Anemia - dieta W przypadku niedokrwistości spowodowanej niedostateczną ilością żelaza w organizmie, ważna jest zmiana diety na tzw. zdrowe odżywianie. Ponieważ kawa i herbata ograniczają naszemu organizmowi wchłanianie żelaza z produktów spożywczych, należy unikać ich picia w trakcie posiłków (można je spożywać pomiędzy posiłkami). Zalecane jest jedzenie większych ilości "chudych" wędlin, "chudego" mięsa i wątroby. Do każdego posiłku należy również włączyć owoce i warzywa z dużą zawartością witaminy C (np. pietruszka, pomidory, truskawki, brokuły, papryka czerwona). Toksoplazmoza to choroba od zwierzęca wywoływana przez pierwotniaka Toxoplasma gondii. Objawy Toksoplazmoza ma bardzo łagodny przebieg zarówno u ludzi jak i u zwierząt, objawy przypominają grypę i normalnie choroba nie wymaga leczenia. Liczy się, że około 60-80% ludności i zwierząt przebyło tę chorobę. Człowiek zarazić się toksoplazmozą może od kota (tylko od kota)lub droga pokarmową poprzez zjedzenie zanieczyszczonych owoców, warzyw lub mięsa chorych zwierząt rzeźnych. Leczenie, zapobieganie. Istnieją dwie grupy ludzi dla których toksoplazmoza stanowi większe niebezpieczeństwo: 1. kobiety w ciąży - pasożyt przenosi się z krwią matki przez łożysko. Gdy matka zarazi się po raz pierwszy właśnie w trakcie ciąży, to zagrożenie dla dziecka jest bardzo duże. 15

16 Oznaki toksoplazmozy mogą się pojawić nawet po kilku latach. Utrata wzroku i słuchu, upośledzenie umysłowe, a w skrajnych przypadkach zgon z powodu zakażenia, są konsekwencjami wrodzonej toksoplazmozy, nabytej w ciele matki. Aby uniknąć takiego przypadku należy przed zajściem w ciążę zbadać się na obecność przeciwciał przeciwko Toxoplasma gondii. Jeśli się one u nas nie wytworzyły należy ograniczyć do minimum kontakty z kotem. 2. osoby z obniżoną odpornością (np. zarażone wirusem HIV) - U tych chorych rozwijają się zaburzenia neurologiczne: drgawki, niedowład, śpiączka, a w końcu zgon, nawet przy rozpoczętym już leczeniu. Wada serca to stan chorobowy w którym powstaje nieprawidłowy przepływ krwi przez serce i połączone z nim duże naczynia krwionośne, najczęściej tętnicę główną (aortę) lub pień płucny. Zaburzenia przepływu krwi są przeważnie następstwem zniekształconych zastawek serca przez gorączkę reumatyczną, są to wady nabyte. Rzadziej występują wady wrodzone, które powstają w czasie życia płodowego na skutek chorób wirusowych, zażywania przez ciężarną niektórych leków bądź naświetlania jej promieniami rentgenowskimi. Poprzez nieprawidłowy przepływ krwi następuje zwiększone obciążenie poszczególnych części serca, np. prawej komory lub prawego przedsionka, co prowadzi do ich przeciążenia, a następnie niewydolności. Powstają także zaburzenia krążenia krwi w płucach. Znaczenie społeczne wad serca polega na tym, iż dotykają one ludzi młodych i dzieci, co zmienia w zasadniczy sposób przebieg ich życia. Na szczęście nowoczesne leczenie operacyjne daje im szanse na zdrowie lub przynajmniej znacznie poprawia jakość ich życia. Wrodzone wady serca Wrodzona wada serca polegać może na dodatkowym, nieprawidłowym połączeniu jego jam, tzn. obu komór lub obu przedsionków, na nieprawidłowym przebiegu naczyń krwionośnych doprowadzających krew do serca i odprowadzających ją lub na nieprawidłowym połączeniu tych naczyń. Czasami istnieje kilka nieprawidłowości. Objawy chorobowe zależą od rodzaju nieprawidłowości i reakcji naczyń płuc na najczęściej nadmierny dopływ krwi. Niemal wszystkie wrodzone wady serca mogą być leczone operacyjnie. Istotnym jest, żeby operacja była przeprowadzona w odpowiednim okresie życia chorego, najczęściej w dzieciństwie. Zwłoka w przeprowadzeniu badań i operacji może doprowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń uniemożliwiających usunięcie wady. Nabyte wady serca Nabyte wady serca (zastawkowe) to najczęściej następstwo przebytej w dzieciństwie gorączki reumatycznej, ale mogą też występować z powodu zakażenia zastawek bakteriami. Choroby te powodują zgrubienie, zwłóknienie i zbliznowacenie zastawek oraz częściowe zrastanie się ich płatów, czasami też zwapnienie. Zamiany te mogą powodować zwężenie lub niedomykalność zajętej zastawki. Zaburzenia rytmu serca to częsty objaw chorób układu krążenia, ale mogą też występować u ludzi zdrowych. Tylko niektóre z nich stanowią zagrożenie dla życia i wymagają intensywnego leczenia, ale wszystkie jeżeli są odczuwalne, powodują uczucie niepokoju. Prawidłowy zatokowy rytm serca nie jest miarowy i podlega niewielkim wahaniom częstości, związanym m.in. z rytmem oddychania. Odczuwalne objawy zaburzeń rytmu to: nierówne, silne, szybkie lub zwolnione bicie serca, zasłabnięcia, zawroty głowy, duszności, a nawet utrata przytomności. Aby rozpoznać jakie zaburzenie ma osoba badana konieczne jest wykonanie elektrokardiogramu w czasie trwania zaburzeń lub jego rejestracja przez całą dobę metodą Holtera. Komorowe zaburzenie rytmu występuje, gdy rytm zatokowy jest zakłócony przez pobudzenie serca w obrębie jego komór. Mogą występować pojedyncze pobudzenia tego pochodzenia tzn. dodatkowe skurcze komorowe, mogą też pojawiać się cale salwy kilku pobudzeń, bądź długotrwałe napady częstoskurczu. Zespół wydłużonego QT to rzadka choroba występująca przeważnie rodzinnie. Objawia się specyficznymi, wielokształtnymi napadami częstoskurczami pochodzenia komorowego, przebiegającymi z utratą przytomności. Chorobę można rozpoznać jedynie na podstawie obrazu EKG. Nadkomorowe zaburzenia rytmu występują gdy źródło zakłóceń rytmu serca znajduje się w przedsionkach lub okolicach węzła przedsionkowo-komorowego. Niektóre formy tych zaburzeń, np. pojedyncze pobudzenia nadkomorowe, występują też u ludzi zdrowych, nie przeważnie nie wymagają leczenia. Doraźnie pomaga pojedynczy głęboki wdech z chwilowym zatrzymaniem powietrza. 16

17 Niedomoga węzła zatokowo-przedsionkowego. Węzeł zatokowo-przedsionkowy to zgrupowanie komórek mięśnia sercowego o specjalnych cechach fizjologicznych i anatomicznych, dających im zdolność rytmicznego wytwarzania bodźców elektrycznych które pobudzają prace serca jest to prawidłowy rytm zatokowy. Niedomoga węzła występuje u osób w podeszłym wieku i jest następstwem uszkodzenia serca przez miażdżycę. Blok przedsionkowo-komorowy to zaburzenie rytmu serca, które polega na utrudnieniu lub przerwaniu przewodzenia fali pobudzenia elektrycznego z przedsionków przez węzeł przedsionkowo-komorowy do komór serca. W następstwie tego bodźce elektryczne docierają do komór wolniej, ale wszystkie (blok I), docierają częściowo nie wszystkie (blok II) lub nie dochodzą wcale (blok III, całkowity). Choroby które prowadzą do bloku przedsionkowokomorowego to: zawał serca, w którym blok występuje najczęściej przejściowo, zwłóknienie układu przewodzącego wrodzone lub pochodzenia miażdżycowego. Blok I występuje w chorobie reumatycznej bądź jest też następstwem działania niektórych leków. Zapalenie osierdzia Osierdzie to błona surowicza, która pokrywa serce z zewnątrz, składa się z dwu blaszek: wewnętrznej i zewnętrznej. Wewnętrzna nazywana jest nasierdziem i przylega ona bezpośrednio do mięśnia sercowego, zewnętrzna natomiast wytwarza worek osierdziowy, w którym zawieszone jest serce. Zapalenie osierdzia może być pochodzenia wirusowego - samoistne, może też być objawem gorączki reumatycznej i innych chorób tkanki łącznej bądź pochodzenia gruźliczego. Objawy to najczęściej gorączka i silne bóle w klatce piersiowej, zwłaszcza za mostkiem z promieniowaniem do pleców. Przy zmianie pozycji tułowia, kaszlu i oddychaniu bóle te narastają. Ostre samoistne zapalenie osierdzia przebiega łagodnie, ale choroba ma tendencje do nawrotów i zalecana jest obserwacja w szpitalu. Leczenie zapalenia osierdzia samoistnego, w gorączce reumatycznej i innych chorobach tkanki łącznej polega na stosowaniu leków przeciwzapalnych, rzadziej hormonów kora nadnercza. Jeżeli ilość płynu w worku osierdziowym jest duża konieczne jest nakłucie osierdzia. Zapalenie osierdzia pochodzenia gruźliczego jest chorobą przewlekłą o nawet wieloletnim ukrytym przebiegu. Kończy się często zaciskającym zapaleniem osierdzia. Dochodzi do zarośnięcia worka osierdziowego, a nawet jego zwapnienia. W wyniku tego upośledza to napływ krwi do serca i powoduje takie objawy, jak złe znoszenie wysiłku fizycznego, przepełnienie krwią żył szyjnych, powiększenie brzucha i obrzęki. W zaciskającym zapaleniu niezbędna jest operacja, która uwolni serce z pancerza wytworzonego ze zgrubiałego i zwapniałego osierdzia, co zazwyczaj usuwa objawy i znacznie poprawia sprawność chorego. Zawał serca to ostra postać choroby wieńcowej, która powstaje w następstwie całkowitego zamknięcia tętnicy wieńcowej i ustaniu dopływu krwi do określonego obszaru mięśnia sercowego. Blaszka miażdżycowa jest najczęstszą przyczyną zamknięcia tętnicy. Rzadko może dojść do zawału w obszarze serca unaczynionym przez tętnice, w której nie występują nasilone zmiany miażdżycowe. W takim przypadku przyczyną nagłego ustania dopływu krwi do mięśnia sercowego może być skurcz tętnicy. Objawy i przebieg zawału serca Typowym objawem zawału serca jest ból w klatce piersiowej, który jest bardzo zbliżony pod względem lokalizacji, promieniowania i charakteru do bólów dławicowych, zazwyczaj trwa jednak dłużej i jest bardziej nasilony. Ból zawałowy powstaje często bez przyczyny i może trwać od kilkudziesięciu minut do paru godzin. Mogą mu również 17

18 towarzyszyć inne objawy, takiej jak: niepokój, lęk, pocenie się i nudności. Leki przerywające dławicę piersiową (nitrogliceryna, Sorbonitu) są nieskuteczne przy bólu zawałowym. Zapobieganie zawałowi serca i leczenie Zapobieganie zawałowi serca w zasadzie nie różni od zapobiegania chorobie wieńcowej. Sprowadza się głównie do profilaktyki miażdżycy oraz wykrywania i skutecznego zwalczania czynników ryzyka choroby wieńcowej. U osób chorych po zawale serca duże znaczenie ma tzw. prewencja wtórna, która ma na celu przez odpowiednie postępowanie ogólne i leczenie farmakologiczne złagodzenie dalszego przebiegu choroby oraz zmniejszenie ryzyka wystąpienia powtórnego zawału serca. U niektórych chorych z przebytym zawałem może być konieczne wykonanie koronarografii i ewentualne leczenie operacyjne. Rehabilitacja pozawałowa Rehabilitacja to całokształt postępowania usprawniającego, które ma na celu przywrócenie jak najlepszej sprawności fizycznej oraz psychicznej, ułatwiającej powrót chorego do normalnej (dostosowanej do jego możliwości) aktywności życiowej i zawodowej. W naszym kraju opracowano specjalny model kompleksowej rehabilitacji, który jest też stosowany w innych krajach. W wielu szpitalach istnieją specjalne grupy specjalistów zajmujących się różnymi aspektami rehabilitacji, które ściśle współpracują z lekarzami w procesie leczenia chorych po zawale serca. Żylaki kończyn dolnych to żyły które uległy nieodwracalnemu poskręcaniu i poszerzeniu. Żylaki obejmują żyły powierzchowne oraz naczynia żylne biegnące pomiędzy żyłami powierzchownymi a układem żył głębokich. Przyczyny powstawania żylaków są różne, np. żyły wraz z wiekiem mogą tracić na elastyczności, ale do powstania żylaków przyczynia się także ciąża, siedzący lub stojący tryb życia. Skłonność do żylaków jest również często dziedziczna. Początkowe objawy żylaków to obrzmienia, drętwienie oraz mrowienie kończyn. Później pojawiają się zmiany żylne widoczne gołym okiem na początku drobne "pajączki", później powrózkowato zmienione większe naczynia. W marginalnych przypadkach zaawansowanej przewlekłej niewydolności żylnej występować może także owrzodzenie podudzi. Leczenie Najczęściej stosuje się preparaty doustne pochodzenia naturalnego zawierające wyciągi z kasztanowca i rutyny, ulgę chorym nogom przynosi również używanie specjalnego żelu (np. Venoruton-żel, Emo-żel, Veno-żel, Hirudoid). Proszę pamiętać, że na poprawne ukrwawienie nóg największy wpływ ma aktywny tryb życia. Gdy mięśnie pracują np. podczas spaceru zwiększają swoją objętość i wymuszają przepływ krwi w stronę serca. Żylaki nóg należy leczyć, zaniedbane mogą prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych, np. obrzęki w okolicy kostek, zaburzenia w prawidłowym odżywianiu skóry, w końcu jej martwicy i trudno gojących się owrzodzeń. Hemoroidy (żylaki odbytu) - to splot naczyń w błonie śluzowej odbytu których zadaniem jest utrzymanie szczelności odbytu. O występowaniu hemoroidów mówi się dopiero gdy w wyżej wymienionym splocie naczyń dochodzi do zatrzymania krwi - która nie może swobodnie znaleźć ujścia. Mięśnie zwieracza odbytu rozluźniają się w trakcie oddawania stolca i wówczas następuje odpływ krwi zgromadzonej w hemoroidach. Hemoroidy to choroba cywilizacyjna której przyczyny powstawania nie są do końca znane, choroba ta może dokuczać każdemu, jednakże statystycznie najczęściej występuje ona u osób po pięćdziesiątym roku życia. Objawy Bolesne krwawienia w czasie oddawania stolca, uczucie ucisku i obrzęku, wilgotnienie odbytu, swędzenie, brudzenie bielizny. Leczenie Przy lekkich objawach choroby (u około 30% chorych) wystarczy postępowanie zachowawcze, czyli przestrzeganie odpowiedniej diety, higieny oraz pomocne są czopki i pigułki. Metody leczenia inwazyjnego - ale nie operacyjnego dotyczą około 60% chorych. Obecnie jest stosowanych wiele zabiegów, a ich wybór zależy od lekarza prowadzącego. Obecnie leczenie operacyjne stosuje się tylko u około 10% chorych. Inne nazwy: Żylaki odbytu 18

19 Układ moczowy: Kamica moczanowa - jedna z kilku kamic nerkowych które mogą występować w układzie moczowym u człowieka (moczanowa, szczawianowa, fosforanowa, wapniowa, ksantynowa, cystynowa). Jest najczęściej występująca odmianą kamicy nerkowej, stwierdzono również, że częściej pojawia się u osób otyłych. Powstaje na skutek odkładania się w drogach moczowych osadów z kwasu moczowego (mocznika). W leczeniu kamicy moczanowej bardzo ważne jest utrzymanie odpowiedniego poziomu kwasowości ph moczu (na poziomie 6,5-7,0). W miarę wzrostu ph wzrasta rozpuszczalność moczanów, nie wskazane jest również utrzymanie zbyt wysokiego ph, ponieważ pociąga to za sobą wytracanie się kryształków fosforu wapniowego. Odpowiedni poziom ph można utrzymać dzięki stałym jego kontrolowaniu oraz przestrzeganiu zaleceń lekarza odnośnie diety oraz zażywanych lekarstw. Aby dowiedzieć się jakie produkty są zalecane, a jakie zabronione w przypadku występowania kamicy moczanowej przeczytaj dział: Dieta w kamicy nerkowej. Kamica szczawianowa - jedna z kilku kamic nerkowych które mogą występować w układzie moczowym u człowieka (moczanowa, szczawianowa, fosforanowa, wapniowa, ksantynowa, cystynowa). Z tym rodzajem kamicy nerkowej mamy do czynienia gdy w nerkach i układzie moczowym odkładają się kamienie szczawianowe. Powody tworzenia się w organizmie złogów szczawianowych nie zostały jeszcze do końca rozpoznane. Wiadomo natomiast, że przy spożywaniu pokarmów bogatych w związki szczawianów wzrasta ich ilość w organizmie. Dlatego w leczeniu i zapobieganiu kamicy szczawianowej stosuje się przede wszystkim dietę z wyłączeniem artykułów spożywczych zawierających duże ilość kwasu szczawianowego. Przy kamicy szczawianowej zalecane jest także zakwaszanie moczu, na przykład poprzez spożywanie odpowiedniech pokarmów. Należy także pamiętać o dużej ilości płynów, co ma zastosowanie w każdej postaci kamicy. Aby dowiedzieć się jakie produkty są zalecane, a jakie zabronione w przypadku występowania kamicy szczawianowej przeczytaj dział: Dieta w kamicy nerkowej. Kamica fosforanowa - jedna z kilku kamic nerkowych które mogą występować w układzie moczowym u człowieka (moczanowa, szczawianowa, fosforanowa, wapniowa, ksantynowa, cystynowa). 19

20 Ten rodzaj kamicy występuje gdy w drogach moczowych odkładają się osady zbudowane z fosforanów. Powstaje ona często po zapalnych stanach dróg moczowych spowodowanych przez bakterie zmieniające odczyn moczu na zasadowy. Pierwszym krokiem w leczeniu jest zażegnanie zapalenia dróg moczowych poprzez zażywanie antybiotyku. Aby wyleczyć i w przyszłości uniknąć kamicy fosforanowej należy zakwaszać mocz, poprzez odpowiednią dietę lub zażywanie medykamentów - o czym decyduje lekarz. Zdarza się że kamica fosforanowa jest bardziej złożona i wtedy mamy do czynienia z kamicą fosforanowo-magnezowamonowa, również w tym przypadku powstaje ona na tle zapalenia dróg moczowych. O jej leczeni decyduje lekarz. Aby dowiedzieć się jakie produkty są zalecane, a jakie zabronione w przypadku występowania kamicy fosforanowej przeczytaj dział: Dieta w kamicy nerkowej. Kamica wapniowa - jedna z kilku kamic nerkowych które mogą występować w układzie moczowym u człowieka (moczanowa, szczawianowa, fosforanowa, wapniowa, ksantynowa, cystynowa). Z tym rodzajem choroby mamy do czynienia gdy w drogach moczowych odkładają się sole wapnia. Czysta postać kamicy wapniowej występuje niezwykle rzadko. Często natomiast spotykana jest forma kamicy moczanowo-wapniowej, szczawianowo-wapniowej oraz fosforanowowapniowej. Leczenie polega na zmniejszeniu w diecie produktów bogatych w wapń - ma ona jednak tylko sens przy kamicy wapniowej przebiegającej z hiperkalciurią absorpcyjną - polegającą na zwiększeniu wzrostu stężenia jonów wapniowych w moczu spowodowane zwiększonym wchłanianiem tego składnika w jelitach. Gdy kamica spowodowane jest nadmiernym wydalaniem wapnia przez nerki (defekt nerkowy) lub wzmożonym wypłukiwaniem wapnia z kości dieta nisko wapniowa jest niewskazana. Aby dowiedzieć się jakie produkty są zalecane, a jakie zabronione w przypadku występowania kamicy wapniowej przeczytaj dział: Dieta w kamicy nerkowej. Występowanie u człowieka kamicy nerkowej wymaga stosowania odpowiedniej diety, w zależności od rodzaju kamicy stosuje się różną dietę. Poniżej przedstawiamy przykładowe produkty zabronione, które należy ograniczyć oraz te zalecane. Proszę pamiętać, że swojej diety nie należy opierać jedynie na informacjach z Internetu - przede wszystkim należy poprosić lekarza prowadzącego o ułożenie odpowiedniej dla nas diety. Przy każdej kamicy zalecane jest picie dużej ilości płynów (minimum 2,5 litra dziennie), szczególnie polecane jest picie wód mineralnych (np. woda Jana). Kamica moczanowa produkty niewskazane: czekolada, kakao, mocna herbata, kawa, wieprzowina, baranina, sardynki, śledzie, kawior, orzechy. produkty dozwolone w ograniczonych ilościach: ryby, mięso wołowe/cielęce lub drób (max 150 gram na dobę, najlepiej gotowane), wywary mięsne i grzybowe, rośliny strączkowe. produkty zalecane: cukier, mleko, warzywa, owoce, potrawy mączne. Kamica szczawianowa produkty niewskazane: czekolada, kakao, szczaw, szpinak, rabarbar, agrest, suszone śliwki, rzepa, mocna herbata, pieprz prawdziwy. produkty dozwolone w ograniczonych ilościach: cukier, mleko, jajka, ziemniaki, śliwki, truskawki, marchew, buraki, groch oraz inne rośliny strączkowe, produkty zalecane: mięso (wszystkie gatunki- szczególnie drobiowe), ryby. Zioła: ziele nawłoci, ziele rdestu ptasiego i ziele skrzypu (przyprawiać wg przepisu). Kamica fosforanowa produkty niewskazane: mleko, jaja, sery, rośliny strączkowe, alkaliczne wody mineralne. 20