SZKOŁA PRZYJAZNA DZIECKU Z DYSLEKSJ

Transkrypt

1 SPRAWOZDANIE Z AKCJI PRZEPROWADZONEJ W BIAŁOSTOCKICH SZKOŁACH SZKOŁA PRZYJAZNA DZIECKU Z DYSLEKSJ Wzorujc si na drugiej edycji konkursu Szkoła przyjazna uczniom z dysleksj organizowanego przez Polskie Towarzystwo Dysleksji Zarzd Główny w Gdasku, Oddział PTD w Białymstoku przy współudziale Stowarzyszenia Terapeutów Pedagogicznych oraz Zespołu Pomocy Dziecku i Rodzinie przy Pogotowiu Opiekuczym w Białymstoku przeprowadził akcj Szkoła przyjazna dziecku z dysleksj. Opracowanie niniejsze zostało przygotowane przez mgr Danut Zakrzewsk, mgr Jolant Traczyk i mgr Ann Biełaszuk Celem jej było: okrelenie stanu opieki nad uczniami z dysleksj rozwojow w białostockich szkołach; popularyzowanie wiedzy na temat dysleksji; opracowanie modelu szkoły przyjaznej dziecku z dysleksj. W wyznaczonym terminie spłynło do Oddziału białostockiego PTD 49 ankiet. Ponisza analiza została wykonana na podstawie 48 ankiet. Jednej ankiety nie uwzgldniono w analizie, poniewa dotyczyła placówki spoza obszaru bada. W badaniu uczestniczyły zarówno szkoły podstawowe (22 szkoły), gimnazja (7 szkół), zespoły szkół (5 zespołów szkół, w skład których wchodzi szkoła podstawowa i gimnazjum) oraz szkoły ponadgimnazjalne ( 14 szkół ). Białystok 2005r. 1

2 SZKOŁY PODSTAWOWE Szkoła Podstawowa nr 4 Szkoła Podstawowa nr 5 Szkoła Podstawowa nr 6 Szkoła Podstawowa nr 7 Szkoła Podstawowa nr 11 Szkoła Podstawowa nr 14 Szkoła Podstawowa nr 15 Szkoła Podstawowa nr 16 Szkoła Podstawowa nr 19 Szkoła Podstawowa nr 21 Szkoła Podstawowa nr 26 Szkoła Podstawowa nr 28 Szkoła Podstawowa nr 29 Szkoła Podstawowa nr 30 Szkoła Podstawowa nr 31 Szkoła Podstawowa nr 37 Szkoła Podstawowa nr 43 Szkoła Podstawowa nr 44 Szkoła Podstawowa nr 47 Szkoła Podstawowa nr 49 Szkoła Podstawowa nr 50 Katolicka Szkoła Podstawowa GIMNAZJA Publiczne Gimnazjum nr 2 Publiczne Gimnazjum nr 5 Publiczne Gimnazjum nr 6 Społeczne Gimnazjum nr 8 Publiczne Gimnazjum nr 13 Publiczne Gimnazjum nr 15 Publiczne Gimnazjum nr 23 ZESPOŁY SZKÓŁ Zespół Szkół Sportowych nr 1 Zespół Szkół nr 1 Zespół Szkół Integracyjnych nr 1 Zespół Szkół nr 2 Zespół Szkół Społecznego Towarzystwa Owiatowego Białystok 2005r. 2

3 SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE Liceum Ogólnokształcce nr II Liceum Ogólnokształcce nr IV Liceum Ogólnokształcce nr VI Społeczne LO Społecznego Towarzystwa Owiatowego Zespół Szkół Budowlano Geodezyjnych Zespół Szkół Handlowo-Ekonomicznych Zespół Szkół Mechanicznych Zespół Szkół Metalowo-Drzewnych Zespół Szkół Mistrzostwa Sportowego Zespół Szkół Odzieowych Zespół Szkół Ogólnokształccych i Technicznych Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 Zespół Szkół Rolniczych Zespół Szkół Zawodowych nr 2 Ankietowane szkoły odpowiadały na 25 pyta dotyczcych: zapewnienia specjalistycznej pomocy dziecku dyslektycznemu; organizacji form pomocy dzieciom, rodzicom i nauczycielom; zaplecza dydaktycznego, jakim dysponuj szkoły. SZCZEGÓŁOWA ANALIZA ANKIET 1. SPECJALISTYCZNA POMOC DZIECKU DYSLEKTYCZNEMU W 69 % ankietowanych szkół pracuj nauczyciele przygotowani do prowadzenia terapii pedagogicznej. Najwiksza liczba nauczycieli - terapeutów przypada na szkoły podstawowe (44 %), zdecydowanie mniejsza natomiast na gimnazja (10 %), szkoły ponadgimnazjalne (8 %) i zespoły szkół (7 %). Białystok 2005r. 3

4 Zgodnie z wynikami przeprowadzonej ankiety, 65 % szkół podało, i nauczyciele podnosz swoje kwalifikacje w zakresie wiedzy o dysleksji rozwojowej. Wiedz zdobywaj na warsztatach metodycznych, kursach kwalifikacyjnych z terapii pedagogicznej i w ramach Wewntrzszkolnego Doskonalenia Nauczycieli. Najczciej doskonal swój warsztat pracy nauczyciele szkół podstawowych (42 %), rzadziej nauczyciele zespołów szkół (8 %), szkół ponadgimnazjalnych ( 8 %) i gimnazjów (7 %). W wikszoci szkoły uwaaj, i rzecznikiem praw ucznia z dysleksj jest pedagog lub psycholog szkolny. 85 % ankietowanych szkół posiada pedagogaterapeut - rzecznika praw ucznia z dysleksj. Na szczególn uwag zasługuje to, i ankietowane szkoły prawie w 100 % stosuj si do przepisów organizacji specjalistycznej opieki psychologicznopedagogicznej. Polega ona na: systematycznym doradztwie i udzielaniu informacji rodzicom uczniów z dysleksj (88 % szkół wypowiedziało si w tym zakresie pozytywnie), stosowaniu si do wytycznych MENiS w zakresie uwzgldniania w procesie dydaktycznym specyficznych trudnoci uczniów (96 % ankietowanych szkół), informowaniu rodziców i uczniów ze specyficznymi trudnociami w nauce o kryteriach i warunkach oceniania (98 % badanych), stosowaniu si do wskaza i zalece poradni psychologicznopedagogicznej (100 % ankietowanych), kierowaniu na badania specjalistyczne do poradni psychologiczno-pedagogiocznej (100 % ankietowanych szkół), stałej współpracy i kontaktu z poradniami psychologicznopedagogicznymi ( 100 % ankietowanych). Białystok 2005r. 4

5 Ankietowane szkoły zapytano równie o inne formy pomocy stosowane dla uczniów, rodziców i nauczycieli. W szkołach s organizowane: zajcia wyrównawcze ( indywidualne i grupowe), treningi ortograficzne, porady dla rodziców i nauczycieli, konsultacje nauczycieli pracujcych z uczniem, zajcia rónymi metodami o charakterze terapeutycznym (Metoda Dobrego Startu, wykorzystanie edukacyjnych programów komputerowych Dyslektyk, Klik ), Na szczególn uwag zasługuj ciekawe inicjatywy, takie jak: zajcia z dziemi dyslektycznymi Popołudnia z ksik (SP 43), wietlica terapeutyczna Promyk (SP 15), badania diagnozujce dzieci 6-letnie (SP 11, Zespół Szkół Społecznego Towarzystwa Owiatowego ), kierowanie uczniów z trudnociami w nauce i zaburzeniami w zachowaniu do specjalistów w Zespole Pomocy Dziecku i Rodzinie (SP 30, PG 23), arteterapia (SP 30) 1. FORMY POMOCY DZIECKU, RODZICOM I NAUCZYCIELOM Na 48 ankietowanych szkół 24 potwierdziły funkcjonowanie zespołów korekcyjno-kompensacyjnych na ich terenie, co stanowi 50 % badanych. Zespoły korekcyjno-kompensacyjne funkcjonuj w 19 szkołach podstawowych, co stanowi 86 %, i w 3 zespołach szkół (60 % ankietowanych). Białystok 2005r. 5

6 Na 7 ankietowanych gimnazjów tylko 2 zadeklarowały posiadanie takich zespołów (29% badanych). W ankietowanych szkołach ponadgimnazjalnych nie funkcjonuj zespoły korekcyjno- kompensacyjne. Nie bez znaczenia dla sytuacji dziecka ze specyficznymi trudnociami w czytaniu i pisaniu s moliwoci realizowania swoich mocnych stron poprzez dodatkowe formy aktywnoci proponowane przez szkoł. Zdecydowana wikszo (96 %) ankietowanych szkół deklaruje ich dostpno w postaci zaj sportowych, kół zainteresowa, kół internetowych, redagowania gazetek szkolnych. Inne ciekawe formy organizacji zaj pozalekcyjnych dla dzieci to: zajcia wietlicy rodowiskowej Dzieci Słonecznego Stoku (SP 43), kluby ( Igła, patrona szkoły - ZSO ), szkolny orodek karier (ZSZ 2). Dziki tego rodzaju zajciom uczniowie z dysleksj mog rozwija swoje zainteresowania. W 24 ankietowanych szkołach odbywaj si indywidualne zajcia dla uczniów z dysleksj, co stanowi 50 % badanych szkół. W szkołach integracyjnych takie zajcia prowadz specjalici, a w innych typach szkół pedagodzy szkolni. Ankietowane szkoły pytano równie o organizacj warsztatów szkoleniowych dla rodziców uczniów z dysleksj. Tego typu zajcia organizowane s w: 64 % szkół podstawowych, 43 % gimnazjów, 60 % zespołów szkół 7 % szkół ponadgimnazjalnych Białystok 2005r. 6

7 W 18 ankietowanych szkołach (38 % badanych) realizowane s zajcia z uczniami według własnych projektów. W wielu przypadkach dotyczy to akcji ogólnych podejmowanych przez szkoł. Pojawiły si nastpujce propozycje: w szkołach ponadgimnazjalnych klub miłoników ksiki, Czytam-myl-działam (ZSZ 2) w gimnazjum czytanie bajek (PG 5), w szkołach podstawowych turnieje ortograficzne, koło głonego czytania (SP 15), Ferie z ksik, Popołudnia z ksik (SP 43), Tydzie z ksik i mediami, Czyta kady moe (SP 21), dzie ksiki,, głone czytanie lektur (SP 4), grupa wsparcia dla rodziców dzieci z dysleksj (SP11). W 16 szkołach realizowane s autorskie programy do pracy z dziemi z dysleksj, co stanowi 33 % badanych. Najwicej programów opracowuj szkoły podstawowe. W szkołach upowszechniane s take ogólnopolskie akcje dotyczce propagowania idei czytania ksiek dzieciom oraz uwiadamiania rodzicom i nauczycielom problemu dysleksji. Upowszechnianie powyszych akcji w poszczególnych rodzajach szkól przedstawia si nastpujco: szkoły podstawowe - 63 %, gimnazja - 43 %, zespoły szkół %, szkoły ponadgimnazjalne - 50 %. Dane uzyskane z ankiet pokazuj, e w 90% szkół odbywały si szkoleniowe rady pedagogiczne dotyczce dysleksji. Podejmowane tematy: Jak pracowa z dzieckiem dyslektycznym? Praca z dzieckiem o specyficznych trudnociach edukacyjnych. Białystok 2005r. 7

8 Dostosowanie warunków egzaminacyjnych do specyficznych potrzeb dzieci. Dziecko z cechami dyslektycznymi w szkole diagnoza i terapia. Twórcze pisanie przez dzieci z problemami w uczeniu si. Niezwykle istotne w pracy z dziemi ze specyficznymi trudnociami w czytaniu i pisaniu okazuje si zadawanie dodatkowej pracy. Nauczyciele zadaj uczniom dodatkowe wiczenia do wykonania w domu i systematycznie je kontroluj, co potwierdziło 75 % badanych szkół. Dla dzieci z dysleksj rozwojow organizowane s na terenie szkoły take róne inne formy wspomagajce rozwój emocjonalny, społeczny i komunikacyjny. S to: zajcia logopedyczne, socjoterapeutyczne, spotkania z psychologiem. Rodzice mog liczy na pedagogizacj indywidualn, konsultacje i doradztwo, udostpnienie literatury, udział w zajciach otwartych. Nauczyciele mog bra udział w warsztatach, wymienia si dowiadczeniami, a take analizowa poszczególne przypadki w ramach zespołów wychowawczych. 1. ZAPLECZE DYDAKTYCZNE JAKIM DYSPONUJ SZKOŁY Dostp do gabinetu terapii pedagogicznej posiada 52 % ankietowanych szkół; w tym 66 % szkół podstawowych, 43 % gimnazjów, 60 % zespołów szkół i 35 % szkół ponadgimnazjalnych. W literatur metodyczn z zakresu terapii pedagogicznej s zaopatrzone dobrze szkoły podstawowe (91 %), gimnazja (71 %), zespoły szkół (60 %), w mniejszym stopniu szkoły ponadgimnazjalne (43 %). Białystok 2005r. 8

9 Szczególnie przydatne w prowadzeniu zaj korekcyjnokompensacyjnych s pomoce dydaktyczne. Pomoce opracowywane przez nauczycieli według własnych projektów stosuj: szkoły podstawowe - 95%, gimnazja - 71%, zespoły szkół - 80% i szkoły ponadgimnazjalne - 21%. Szkoły podstawowe dysponuj ponadto nastpujcym zapleczem dydaktycznym: pomoce do pracy z dziemi dyslektycznymi, gry dydaktyczne, karty pracy, zeszyty wicze do ortografii i gramatyki oraz programy multimedialne wykorzystywane do pracy przy komputerze. Pozostałe typy szkół, zgodnie z otrzyman od nich informacj, dysponuj zeszytami wicze do ortografii i gramatyki oraz komputerami. Białystok 2005r. 9

10 Podsumowanie 1. Dzieci z cechami dysleksji rozwojowej uzyskuj na terenie swoich szkół pomoc polegajc na: informowaniu i doradzaniu rodzicom oraz uczniom na temat moliwoci przeprowadzenia bada specjalistycznych w poradniach psychologiczno pedagogicznych, stosowaniu wskaza i zalece wydawanych przez poradnie psychologiczno pedagogiczne, prowadzeniu systematycznej terapii pedagogicznej (zajcia indywidualne). 2. Wikszo szkół podejmuje na swoim terenie rónorodne przedsiwzicia sprzyjajce zainteresowaniu nauczycieli i rodziców problemami dzieci z dysleksj rozwojow oraz takie, które maj na celu udzielenie takim dzieciom bezporedniej pomocy. S to: prowadzenie zaj korekcyjno kompensacyjnych, organizowanie warsztatów dla rodziców, realizowanie własnych projektów i programów, funkcjonowanie zespołów wychowawczych, w czasie których analizowana jest praca z uczniami dyslektycznymi. 3. Na uwag zasługuje rónorodno metod stosowanych w pracy z dziemi w szkołach podstawowych. S to m. in.: Metoda Dobrego Startu, arteterapia, czy dokonywanie wczesnej diagnozy dzieci 6 letnich. 4. Najlepiej wyposaone zaplecze dydaktyczne posiadaj szkoły podstawowe, w dalszej kolejnoci zespoły szkół oraz gimnazja. Opracowanie: Danuta Zakrzewska, Jolanta Traczyk i Anna Biełaszuk Białystok 2005r. 10